МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

     Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Б.Мөнхбаяр даргалж, тус шүүхийн хуралдааны танхимд хийсэн хуралдаанаар,

            Нэхэмжлэгч: Чингэлтэй дүүргийн .................... байрлах “Д ХХК /РД:5453259/-ийн нэхэмжлэлтэй,

            Хариуцагч: Хан-Уул дүүргийн ....... оршин суух А Х /РД......д холбогдох

            зээлийн гэрээний үүрэгт 10.056.000 төгрөг гаргуулахыг хүссэн иргэний хэргийг 2020 оны 01 дугаар сарын 08-ны өдөр хүлээн авснаар хянан хэлэлцэв.

ан

            Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч М.Б, М.Т, хариуцагчийн төлөөлөгч Ш.Сшүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ц.Марал нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ   нь:

 

          Нэхэмжлэгч “Д ХХК-ийн шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийг дэмжиж итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нар нь дэмжиж шүүх хуралдаанд гаргасан шаардлагадаа: Хариуцагч С.Хнь 2017 оны 05 дугаар сарын 10-ны өдөр манай байгууллагатай зээлийн гэрээ байгуулан 5.000.000 төгрөгийг сарын 4 хувийн хүүтэй, 1 сарын хугацаатай зээлсэн. Зээлдэгч нь нэг удаа 3.000.000 төгрөг төлсөн ч үүнээс хойш гэрээ ёсоор төлбөл зохих төлбөрийг төлөөгүй хугацаа хэтэрсэн тул зээлдүүлэгчийн зүгээс зээлээ төлөхийг удаа дараа шаардсан боловч гэрээний 4.2.1, 4.2.2 дахь хэсэгт заасан үүргээ биелүүлэхээс санаатайгаар зайлсхийж өнөөдрийг хүртэл зээлийн төлбөрийг бүрэн барагдуулаагүй байна. Иргэний хуулийн 451 дүгээр зүйлийн 451.1-д банк, зээлийн үйл ажиллагаа эррлэх эрх бүхий хуулийн этгээдээс зээл олгох гэрээгээр банк, зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий этгээд нь мөнгөн хөрөнгийг хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу тодорхой хугацаатайгаар зээлдэгчид шилжүүлэх, зээлдэгч нь гэрээнд заасан хугацаанд уг мөнгөн хөрөнгө, гэрээнд заасан бол түүний хүүг буцаан төлөх үүргийг тус тус хүлээнэ, зээлийн гэрээний 6.2-д зээлдэгч нь зээл болон зээлийн хүүг гэрээнд үаасан хугацаанд төлөөгүй бол зээлийн гэрээний дагуу үүргээ бүрэн биелүүлж дуусах хүртэлх хугацаанд зээлийн үндсэн хүү төлөхийн зэрэгцээ нэмэгдүүлсэн хүү, гарсан хохирол, зардлыг нэмж төлнө гэж тус тус заажээ. Иймд өнөөдрийг хүртэлх үндсэн зээл 5.000.000 төгрөг, зээлийн хүү 4.200.000 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүү 856.000 төгрөг, нийт 10.056.000 төгрөгийг хариуцагч С.Х-гаас гаргуулж өгнө үү гэв.

 

            Хариуцагчийн төлөөлөгч Ш.Сшүүхэд урьд гаргасан тайлбараа дэмжиж шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Хариуцагч С.Хнь нэхэмжлэгч байгууллагаас 2017 оны 05 дугаар сарын 10-ны өдөр 5.000.000 төгрөгийг  сарын 4 хувийн хүүтэй, нэг сарын хугацаатай зээлсэн бөгөөд “Д ХХК-ийн захирал Б.Пүрэв-Очиртой хувийн  өр авлагын тооцоотой байсан учир зээлээ төлөхгүй явж байсан. Тэгээд өр авлагын харилцааг энэ зээлээр хаана гэж тохироод  зээлийг төлбөрийг шаардахгүй гэж ойлгож явсан. Тэгээд Б.П уулзахад энэ зээлийн гэрээтэй учраас чи төлчих, харин надаас авах мөнгөө тусад шүүхэд нэхэмжлэл гаргачих гэж хэлсэн байдаг. Одоо нэгэнт нэхэмжлэл гаргасан учир энэ асуудлаа тусад нь шийдвэрлүүлнэ. Хариуцагч талаас зээлийн төлбөрт 2018 оны 07 дугаар сарын 10-ны өдөр 3.000.000 төлсөн байгаа. Одоо үлдсэн 2.000.000 төгрөг болон түүнд ногдох зээлийн хүү, нэмэгдүүлсэн хүүг хугацаа тохирч төлөхөд татгалзах зүйлгүй гэв.

 

         Шүүх хуралдаанаар зохигчдын тайлбарыг сонсож, хавтаст хэрэгт авагдсан бичгийн баримтуудыг нэг бүрчлэн шинжлэн судлаад

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

          Нэхэмжлэгч “Д ХХК нь шүүхэд анхны нэхэмжлэлдээ хариуцагч С.Х-гаас зээлийн гэрээний үүрэгт 9.768.000 төгрөг гаргуулахаар нэхэмжилсэн боловч хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлсэн нэхэмжлэлийг гаргаж, зээлийн гэрээний үүрэгт  10.056.000 төгрөгийг гаргуулахаар шаардаж байх ба шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагаас 2.240.000 төгрөгийн шаардлагыг хангаж, 7.816.000 төгрөгийн шаардлагыг õýðýãñýõã¿é áîëãîæ øèéäýðëýëýý.

          Зохигчдын хооронд 2017 оны 05 дугаар сарын 10-ны өдөр зээлийн гэрээ байгуулагдаж, хариуцагч С.Хнь 5.000.000 төгрөгийг сарын 4 хувийн хүүтэй, 1 сарын хугацаатайгаар зээлсэн болох нь зээлийн гэрээгээр тогтоогдож байна.

            Дээрх зээлийн гэрээ нь талуудын хүсэл зоригийг илэрхийлсэн, Иргэний хуулийн 451 дүгээр зүйлийн 451.2-т заасан шаардлагыг хангаж бичгээр хийгдсэн, нотариатаар гэрчлэгдсэн,  хүчин төгөлдөр гэрээ байна.

            Зээлийн гэрээний хугацаа 2017 оны 06 дугаар сарын 10-ны өдөр дууссан боловч талууд гэрээний хугацааг  үргэлжлүүлэн сунгаагүй байна.

          Зээлийн гэрээгээр хүлээсэн үүргээ зээлдэгч С.Хзөрчиж, гэрээний хугацаа дууссанаас хойш 2018 оны 07 дугаар сарын 10-ны өдөр 3.000.000 төгрөг төлсөнөөс өөр төлбөр төлөөгүй болох нь зохигчдын тайлбар, зээлийн дансны хуулгаар нотлогдож байна.

Иймд нэхэмжлэгч “Д ХХК-иас үндсэн зээлийн төлбөр болон зээлийн үндсэн хүү, хэтэрсэн хугацааны хүүг шаардсан нь Иргэний хуулийн 451 дүгээр зүйлийн 451.1, 452 дугаар зүйлийн 452.1, 453 дугаар зүйлийн 453.1 дэх хэсэгт заасан çààëòóóäòàé íèéöýæ áàéгаа боловч нэхэмжлэгч байгууллага нь зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлийг буруу тооцон хэтэрсэн хугацааны хүү, нэмэгдүүлсэн хүү нэхэмжилсэн байх тул шүүх нэхэмжлэгчээс өөрөөр тооцон тогтоолоо.   

Хариуцагч С.Х-гаас 2017 оны 05 дугаар сарын 10-ны өдрийн зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд үндсэн төлбөр 5.000.000 төгрөг, 2017 оны 05 дугаар сарын 10-ны өдрөөс 2017 оны 06 дугаар сарын 10-ны өдөр хүртэлх хугацааны зээлийн хүү 200.000 төгрөг, гэрээний үүргээ хугацаандаа биелүүлээгүйгээс тооцсон нэмэгдүүлсэн хүү 400.000 төгрөг, нийт 5.240.000 төгрөгийг  гаргуулж нэхэмжлэгч  “Д ХХК-д олгох үндэслэлтэй байна.

Хэдийгээр зээлийн гэрээний 2.5-д зээлийн гэрээнд заасан хугацаа дууссан нь хугацаа хэтэрсэн зээл, түүний хүү, нэмэгдүүлсэн хүүг  төлөхгүй байх үндэслэл болохгүй гэж заасан боловч энэхүү хэтэрсэн хугацааны хүү ямар  хэмжээтэй байх талаар зохигчид тохиролцоогүй, энэ талаар зээлийн гэрээнд тусгаагүй байх тул хэтэрсэн хугацааны хүү болон нэмэгдүүлсэн хүүг шаардах эрхгүй байна.

Учир нь Банк, эрх бүхий  хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, төлбөр тооцоо, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн  2 дахь хэсэгт хугацаа хэтэрсэн зээлийн хүүгийн хэмжээг энэ хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан хэмжээнээс хэтрүүлэхгүйгээр зээлийн гэрээнд тусгана гэсэн шаардлагыг зөрчиж, хэтэрсэн хугацааны хүүгийн хэмжээний талаар зээлийн гэрээнд тусгайлан зааж өгөөгүй байна.

Иймд зээлийн гэрээний 2.5, 3.1.2-т хугацаа хэтэрсэн тохиолдолд хэтэрсэн хугацааны хүү, нэмэгдүүлсэн хүүг зээлдэгчээр төлүүлэхээр тохиролцсон нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1-т заасан хууль зөрчсөн хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэл байна.

Зээлийн гэрээний 2.5, 3.1.2-т заасан энэхүү заалт хүчин төгөлдөр бус байх нь зээлийг гэрээг бүхэлд нь хүчин төгөлдөр бус гэж үзэх үндэслэлгүй тул зээлийн гэрээнүүдийн бусад зүйл заалтыг хүчин төгөлдөр гэж үзнэ.

Хариуцагч С.Хгэрээний хугацаа дууссанаас хойш 2018 оны 03 дугаар сарын 10-ны өдөр  3.000.000 төгрөгийг төлсөн тул Иргэний хуулийн 216 дугаар зүйлийн 216.4-т заасныг баримтлан үндсэн зээлээс хасч тооцож,  хариуцагч С.Х-аас зээлийн гэрээний үүрэгт 2.240.000 төгрөг гаргуулж нэхэмжлэгч “Д ХХК-д олгож, нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдэх 7.816.000 төгрөгийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй гэж үзэв.

          Дээр дурдсан үндэслэлээр нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг  хангаж шийдвэрлэсэн ба нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 180.530 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж,  нэхэмжлэл хангагдаж байгаа хэмжээнд ногдох улсын тэмдэгтийн хураамж 50.790 төгрөгийг хариуцагчаас гаргуулж нэхэмжлэгчид олгох нь зүйтэй байна.   

 

          Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2.2, 116, 118  дугаар зүйлүүдийг удирдлага болгон                         

ТОГТООХ нь:

 

         1. Иргэний хуулийн 451 дүгээр зүйлийн 451.1, 453 дугаар зүйлийн 453.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан хариуцагч С.Х-аас 2.240.000 /хоёр сая хоёр зуун дөчин мянга/ төгрөг гаргуулж нэхэмжлэгч “Д ХХК-д олгож, нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдэх 7.816.000 төгрөгийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

         2. Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëèéí 7.1.1, Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 56 äóãààð ç¿éëèéí 56.2, 60 äóãààð ç¿éëèéí 60.1 äýõ õýñýãò çààñíààð íýõýìæëýã÷èéí óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèíä òºëñºí 180.530 òºãðºãèéã óëñûí орлогод õýâýýð ¿ëäýýæ, õàðèóöàã÷  С.Х-гаас óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèíä 50.790 òºãðºã ãàðãóóëæ íýõýìæëýã÷ “Д ХХК-д îëãîñóãàé.

 

     3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4-т зааснаар шийдвэрийг танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч 7 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүрэгтэйг мэдэгдсүгэй.

 

     4. Èðãýíèé хýðýã ш¿¿õýä хÿíàí шèéäâýðëýõ тóõàé õóóëèéí 120 äóãààð ç¿éëèéí 120.2 äàõü õýñýãò çààñíààð ýíý øèéäâýðèéã íýõýìæëýã÷, õàðèóöàã÷, òýäãýýðèéí òºëººëºã÷ áóþó ºì㺺ëºã÷ íàð ýñ çºâøººðâºë óã øèéäâýðèéã ãàðäàí àâñíààñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны ø¿¿õýä ãîìäîë ãàðãàõ ýðõòýé болохыг дурдсугай

 

 

 

 

 

                         ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                    Б.МӨНХБАЯР