Ч.*******т холбогдох хэргийн талаар

******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн ерөнхий шүүгчийн үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч шүүгч Ж.Баттогтох даргалж, шүүгч Б.Намхайдорж, Ховд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч Б.Дамба нарын бүрэлдэхүүнтэй, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Э.Баасандэмбэрэл Прокурор Н.Бат-Эрдэнэ Шүүгдэгч Ч.******* Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Э.*******, С.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар ******* аймгийн ******* сум дахь Сум дундын шүүхийн 2016 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 13 дугаартай шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрч бичсэн улсын яллагч Д.******* эсэргүүцлээр Ч.*******т холбогдох 2015110013 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2016 оны 06 дугаар сарын 22-ны өдөр хүлээн авч шүүгч Б.Намхайдоржийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1977 оны 5 дугаар сарын 26-ны өдөр ******* аймгийн ******* суманд төрсөн, 39 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, “******* ******* *******” ХХК-нд бригадын дарга ажилтай, ам бүл-5, эхнэр хүүхдүүдийн хамт ******* аймгийн ******* сумын багт оршин суудаг, ял шийтгүүлж байгаагүй, овгийн ын *******. /Регистрийн дугаар ИЦ-/ Ч.******* нь 2014 оны 12 дугаар сарын 20-ны үед ******* аймгийн ******* сумын багийн нутаг “” хэмээх газраас зох******* эрхийн бичиг зөвшөөрөлгүйгээр 50,1405 м3 хэрэглээний хуурай шинэс ыг захиалга өгч бэлтгүүлэн, 2015 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдөр тээвэрлэн ойн санд 5.415.174 төгрөгний хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.    Анхан шатны шүүх: Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан ******* аймгийн ******* сум дахь сум дундын Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 211 дүгээр зүйлийн 211.1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн овгийн ын *******т холбогдох эрүүгийн 2015110013 дугаартай эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, шүүгдэгч Ч.*******ийг цагаатгаж, Ч.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, түүнээс гаргуулах байцаан шийтгэх ажиллагааны зардалгүй болохыг дурдаж, хохирогч Б., иргэний нэхэмжлэгч Ц нарын нэхэмжлэлийг хэлэлцэхгүй орхиж, Ч.*******ийн өмчлөлийн БНХАУ-д үйлдвэрлэсэн мотоцикл битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн 2015 оны 4 дүгээр сарын 13-ны өдрийн эд хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол, ЗИЛ-131 маркийн улсын дугаартай автомашин, ЗИЛ-131 маркийн улсын дугаартай автомашин, ЗИЛ-131 маркийн транзит дугаартай автомашин зэргийг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн 2015 оны 02 дугаар сарын 18-ны өдрийн эд хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол, улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийн чиргүүл, улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийн чиргүүл, - улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийн чиргүүл зэргийг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн 2015 оны 4 дүгээр сарын 13-ны өдрийн эд хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол, 4 метрийн урттай 295 ширхэг шинэс битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн 2015 оны 02 дугаар сарын 18-ны өдрийн эд хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол зэргийг хүчингүй болгож, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан БНХАУ-д үйлдвэрлэсэн цагаан өнгийн моторт хөрөөг Ч.*******т буцаан олгож, Ч.*******т авсан бусдын батлан даалтанд өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээг хүчингүй болгож, цагаатгагдсан этгээд, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, цагаатгах тогтоолыг гардаж авснаас хойш 14 хоногийн дотор Говь-Алтай, ******* аймгийн эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бич******* эрхтэй болохыг дурдаж, давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлэхийг тус тус дурдаж шийдвэрлэжээ. Улсын яллагч Д. бичсэн эсэргүүцэлдээ: Хэргийг үндэслэлгүйгээр хэрэгсэхгүй болгож, Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийг ноцтой зөрчсөн тул цагаатгах тогтоолыг эс зөвшөөрч байна. Үүнд: Шүүгч хэрэгт дүгнэлт хийхдээ Ч.******* нь ******* суманд ойд арчилгаа цэвэрлэгээ хийх, үржүүлэх, ойжуулах, ойг нөхөн сэргээх чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг “******* ” ХХК-ийн бэлтгэх тусгаарлалт хийлгэсэн газар болох ******* аймгийн ******* сумын багийн нутаг “ ” гэх газраас 2014 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрөөс 12 дугаар сарын 25-ны өдрүүдэд уг компанийн бэлтгэсэн 295 ширхэг буюу 50.1405 м/куб шинэс ыг 2015 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдөр өөрийн эзэмшлийн ЗИЛ-131 маркийн , улсын дугаартай, - улсын дугаартай чиргүүлтэй автомашинуудаар тээвэрлэсэн болох нь нотлох баримтаар тогтоогдож байна гэжээ. Үүнээс үзэхэд Ч.*******ийн компанийн бэлтгэгдсэн ыг хугацаа хэтрүүлэн тээвэрлэсэн мэтээр ойлгож хэргийг хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэсэн нь үндэслэлгүй байна. Хавтаст хэрэгт Ч.*******ийн чиргүүлтэй ЗИЛ-131 маркийн автомашинаар тээвэрлэж явсан 195 ширхэг буюу 50.1405 м/куб хэрэглээний шинэс нь эрхийн бичиггүй байсан болохыг тухайн автомашиныг жолоодон явсан гэрч Д., Б.Ишдорж, Л., тухайн үед хяналт шалгалтаар явж байгаад таарсан гэрч Т.Бямбарагчаа, Ц., Ш., Ч. нар нь тодорхой мэдүүлдэг Хэдийгээр Ч.******* нь сэжигтнээр мэдүүлэг өгөхдөө “... би 2015 оны 1 дүгээр сарын 19-ний өдөр “******* ” ХХК-ны тусгаарлалт хийсэн газарт үлдсэн байсан оо татаж авахаар өөрийн ЗИЛ-131 маркийн улсын дугаартай автомашиныг өөрийн ажилтан болох Л.аар жолоодуулж, багийн эхний “ ” гэх газар луу явуулсан. Тэгтэл маргааш нь буюу 2015 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдөр утсаар яриад машин эвдэрсэн сэлбэг өгч явуул гэсэн. Тэгэхээр нь сэлбэгийг нь хот руу захиад ирэхээр нь жижиг тэргээр аваачиж өгөхөд багийн эхний голд чиргүүлээ мөсөнд суулгасан түүнийгээ чирж гаргах гээд машиныхаа моторыг эвдсэн байсан. Тэгтэл авч очсон сэлбэг таарахгүй байсан тул дахин хот руу захиж, сэлбэг ирэхээр нь дөхүүлж өгөхөөр өөрийн улсын дугааргүй ЗИЛ-131 маркийн тээврийн хэрэгслээр ганцаараа 2015 оны 1 дүгээр сарын 28-нд дахин явж сэлбэгээ тавьж машинаа засаад, 2015 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдөр дээрх газраас гурван автомашинд тусгаарлалт хийж 2015 оны дараа тоолуулсан 295 ширхэг 4 метрийн урттай хэрэглээний ыг тээвэрлэж яваад “Хэцүү хясаа” гэх газар машины дугуй хагараад байж байхад БОХ-ын улсын байцаагч Т.Бямбарагчаа, байгаль хамгаалагч Ч., Ц. нар ирээд бэлтгэх эрхийн бичиг байна уу гэхээр нь сунгуулах гээд төвд орхисон гэж хэлээд яваад өгсөн. Тэгээд гүүрэн дээр ирээд цагдаа шалгаад бэлтгэх эрхийн бичиг байхгүй гээд машиныг той нь журмын хашаанд саатуулсан. Тэр үед шөнийн 04 цаг өнгөрч байсан ба 2015 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдөр болсон байсан ...” гэж мэдүүлдэг боловч энэ нь дараах нотлох баримтуудаар үгүйсгэгддэг. Үүнд : Мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн гэрч Р.гийн: “...Миний жолоодож явсан ЗИЛ-131 маркийн улсын дугаартай автомашины дугуй хагарсан. Надтай хамт явсан жолооч нарын автомашинууд ямар нэгэн байдлаар эвдэрсэн, дугуй хагарсан хээр хоносон зүйл байхгүй. Тэр оройдоо л орж ирээд цагдаад саатуулагдсан ...” , Ч.*******ийн яллагдагчаар дахин өгсөн “... Би 2015 оны 01 дүгээр сарын 20-ны бэлтгэх эрхийн бичигтэй байсан учраас машин эвдэрч 2-3 хоносон гэж хэлсэн тэр өглөө нь 3 машинтайгаа яваад оо ачаад сумын төв рүү Хэцүү хясааны тэнд гийн машины дугуй хагараад байж байхад БОХ-ын улсын байцаагч Т.Бямбарагчаа, байгаль хамгаалагч Ц., Ч. нар ирж бэлтгэх эрхийн бичгээ гэхэд нь байгаль хамгаалагч Б.т сунгуулахаар өгсөн гэж хэлж байсан юм ...” , гэрч Д.ийн: “...Р.гийн машины чиргүүлийн дугуй л хагарсан. Өөр хамт явсан машинууд эвдэрч саатсан зүйл байхгүй...” гэсэн мэдүүлгүүдээр няцаагддаг. Ч.******* нь мөрдөн байцаалт болон шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед компанийхаа үлдэгдэл ыг ачиж яваад хяналт шалгалтаар явсан ажилтнуудтай таарсан талаар мэдүүлдэг боловч компанийн сүүлчийн үлдэгдэл нь эрхийн бичигт заасан хугацаандаа буюу 2015 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдөр тээвэрлэгдэн орж ирсэн мөн Ч.******* нь эрхийн бичиггүйгээр бэлтгэж, 2015 оны 01 сарын 31-ний шөнө тээвэрлэсэн болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан гэрч Г.гийн: “...би Ч.*******т хэлж явуулсан зүйл байхгүй, үлдэгдэл оо авч ирнэ гэж ярьж байсан...” шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед шүүгдэгч Ч.*******: “... захирал бүрэн бүтэн орж ирсэн талаар мэдэх боломжгүй байдаг ...” , Гэрч Б.ын: “.. Уг компанийн Сум дундын ойн ангиар тусгаарлуулсан хэрэглээний ны хэмжээ нь 2015 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдөр бичигдсэн бэлтгэх эрхийн бичгээр дууссан. ин 2015 оны 02 дугаар сарын 01-ний тээвэрлэсэн бол ямар учиртай эсэхийг би сайн мэдэхгүй байна .... Мод бэлтгэх эрхийн бичиг аваагүй учраас зөвшөөрөлгүйгээр бэлтгэн тээвэрлэсэн байна гэж үзнэ ...” Дээрхи 0258144, 02551 дугаартай бэлтгэх эрхийн бичигт бэлтгэх хугацаа гэдэг дээр 2014 оны 12 дугаар сарын 22-25-ны өдөр бэлтгэх гэж бичигдсэн, тээвэрлэх нь 0258144 дугаартай эрхийн бичигт 2015 оны 01 сарын 12-15-ны өдөр, 0258351 дугаартай бэлтгэх эрхийн бичиг 2015 оны 01 сарын 19-20-ны өдөр тээвэрлэхээр бичигдсэн. 0258144 дугаартай эрхийн бичгээр ЗИЛ-131 маркийн чиргүүлтэй , улсын дугаартай автомашин 28 м/к 4 метрийн урттай хэрэглээний ачигдаад 2015 оны 1 сарын 15-ны өдөр орж ирээд тухайн компанийн хашаанд буусан. Энэ талаар өөрсдөө мэдэж байгаа. Ачиж орж ирсэн талаар Ч.******* надад хэлж байсан. Мод бэлтгэх 02551 дугаартай эрхийн бичгээр 24 м/к 4 метрийн урттай хэрэглээний ыг ЗИЛ-131 маркийн , улсын дугаартай тээврийн хэрэгслээр татаж оруулахаар бичигдсэн. Энэ нь 2015 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдөр орж ирсэн. Идэрийн голын хяналтын постонд замын цагдаагийн эргүүл байсан. Мөн тухайн орж ирсэн ны араас “ ” ХХК-ийн ачсан автомашин орж ирж байсан. Тухайн үед орж ирсэн учраас бичигдсэн өдрөөр дуусгавар болсон тул гоожинд хаалт хийх шаардлагагүй байсан ...” гэсэн мэдүүлэг Гэрч Б.ын шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед өгсөн: “... 2015 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдөр сумын засаг даргын захирамжаар ажлын хэсэг байгуулагдаад ойн мэргэжлийн байгууллагуудын бэлтгээд оруулж ирээгүй байгаа ыг газар дээр нь очиж тоолсон. Энэ үед “******* ” ХХК-ийн хашааны гаднаас харахад 2 автомашин чиргүүлтэйгээр хэрэглээний оо буулгаагүй ачаатай байдалтай байсан бөгөөд тухайн үед байгаль хамгаалагч Ч.*******ийн орж ирэх ны хамгийн сүүлд бичигдсэн хэрэглээний орж ирсэн байна, эднийх үлдэгдэл гүй боллоо гэж надад ярьж байсан..” гэсэн мэдүүлэг Гэрч М.гийн шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед өгсөн: “... 2015 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдрөөс өмнө компаниуд үлдэгдэл оо уулнаас татаж дууссан гэж үзээд 2015 оны 01 дүгээр сарын 21-ний өдөр сумын төвд байршилтай бүх мэргэжлийн байгууллагуудын хашаагаар шалгалт хийсэн. “******* ” ХХК-ийн хашаанд хичнээн метр куб байсныг санахгүй байна. Ер нь ууланд байсан хэмжээний орж ирсэн байх. Хашаанд буулгасан байгаа ыг тоолсон. Өмнөх шүүх хуралдаанд би “******* ” ХХК-ийн хашааны гаднаас харахад 2 автомашин чиргүүлтэйгээр хэрэглээний буулгаагүй ачаатай байдалтай байсан бөгөөд тухайн үед байгаль хамгаалагч , Ч.*******ийн орж ирэх ны хамгийн сүүлд бичигдсэн хэрэглээний орж ирсэн байна. Эднийх үлдэгдэл гүй боллоо гэж надад ярьж байсан гэсэн...” мэдүүлэг Гэрч С.: 2015 оны 01 сарын 20-ны өдөр ... Тус сумын багийн “Өртөнт” гэх газраас жолооч Гүнчээгийн хамт өөрийн эзэмшлийн 29-04 улсын дугаартай ЗИЛ-131 маркийн автомашинаар 4 метрийн урттай хэрэглээний тээвэрлэж явсан. Миний урд Ч.Дашдоржийн 2 автомашин Идэрийн голын гүүрээр орж харагдсан. Тухайн үед цагдаа шалгаж байсан би 2014 оны сүүлчийн оо тээвэрлэж явсан ...” гэсэн мэдүүлгүүд Шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед нотлох баримтаар гаргаж өгсөн байгаль хамгаалагч Б.ын 2015 оны 12 дугаар сарын 20-ний өдөр бэлтгэлийн үйл ажиллагаа явуулдаг компаниудын хашаагаар орж үлдэгдэл ыг тоолж бүртгэлжүүлсэн тооллогын тэмдэглэл зэрэг нотлох баримтууд хавтаст хэрэгт авагдсан байна. Дээрх бүхнээс дүгнэн үзэхэд Ч.******* нь бэлтгэж, тээвэрлэлт дууссан компаний нэрийг барин эрхийн бичиггүйгээр тээвэрлэж үйлдэл дээрээ баригдсан нь хавтаст хэрэгт авагдсан гэрчүүдийн мэдүүлгээр, мөн “******* ” ХХК-ийн 2015 оны 01 дүгээр сарын 8-ны өдөр тоолуулан үлдэгдэл нь 2015 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдрийн дотор тээвэрлэгдэн орж ирсэн талаар гэрч Б. нь 025144 дугаартай эрхийн бичгээр ЗИЛ-131 маркийн чиргүүлтэй, , улсын дугаартай автомашин 28 м/к 4 метрийн урттай хэрэглээний ыг ЗИЛ-131 маркийн , улсын дугаартай тээврийн хэрэгслээр татаж оруулахаар бичигдсэн. Энэ нь 2015 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдөр орж ирсэн ...” , шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед гэрч Б. нь 2015 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдөр ойн үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгжүүдээр тооллого хийж явахдаа “******* ” ХХК-ийн ыг үзээд танайх үлдэгдэл гүй болсон гэдэг талаар хэлж байсан ...”, мөн гэрч М., Бямбарагчаа нар нь “ Ч.*******ийн орж ирэх ны хамгийн сүүлд бичигдсэн хэрэглээний орж ирсэн ..” гэж хэлж байсан гэсэн мэдүүлэг, тооллогын баримтанд байсаар байтал шүүх зөвхөн сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчийн мэдүүлэгт хөтлөгдөн хэргийг цагаатгаж шийдвэрлэж буй нь үндэслэл муутай болжээ гэж үзэж байна. Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн 211 дүгээр зүйлд заасан “******* тухай хууль тогтоомж зөрч*******” гэмт хэрэг нь зох******* зөвшөөрөлгүйгээр ой бэлтгэсэн, тээвэрлэсэн, худалдсан, худалдан авсан, хадгалсан, боловсруулсан, хамгаалалтын болон ашиглалтын бүсийн ойд хуулиар хориглосон үйл ажиллагаа явуулснаас Эрүүгийн хуульд заасан хохирлыг хэмжээ хүрсэн байхыг шаарддаг. Хэрэв шүүх зох******* зөвшөөрөлгүйгээр бэлтгэсэн үйлдэлд эргэлзээ төрвөл тээвэрлэсэн үйлдлийг хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримт, шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед өгсөн шүүгдэгчийн мэдүүлэг, гэрчүүдийг шүүх хуралд оролцуулан хэргийг эцэслэн шийдвэрлэх боломжтой юм. Монгол Улсын Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 2 дугаар зүйлийн 2.1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх ба цагаатгах тогтоол хүчинтэй болсноос хойш 7 хоногийн дотор 294.2 , 294.3 дахь хэсэг, 295, 296, 297, 298 дугаар зүйлд заасны дагуу бүрэн эхээр бичгээр үйлдэж ял шийтгүүлсэн буюу цагаатгагдсан этгээд, хохирогч, өмгөөлөгч, прокурорт гардуулан өгнө гэж заасан байхад Сум дундын шүүхийн 2016 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 13 дугаартай цагаатгах тогтоолыг 2016 оны 05 дугаар сарын -ны өдөр гардуулсан нь Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийг ноцтой зөрчсөн болохыг дурьдах нь зүйтэй гэж үзэж байна гэжээ. Шүүгдэгч Ч.******* давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Би “******* тухай хууль тогтоомж” зөрчөөгүй. Манай компани 3 жил мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулах эрхтэй. Сум дундын ойн ангид төлбөрийг нь төлсөн оо л хугацаа алдаж оруулсан. Өөр зүйлгүй гэв. Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч С.******* давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Шүүгдэгч Ч.******* буюу “******* ******* ” ХХК нь зөвшөөрөлтэйгээр 2014 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрөөс 12 дугаар сарын 25-ны хүртэл өдрүүдэд уг компанийн бэлтгэсэн 254 ширхэг 50.1405 м.к3 шинэс ыг өөрийн машинаар тээвэрлэсэн асуудлыг гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнтэй гэж үзэж байгааг эс зөвшөөрч байна. “******* ” ХХК нь зох******* төлбөрөө төлөөд, гоожингийнхоо хугацаандаа буюу өмнө нь бэлтэгсэн байсан ыг тээвэрлэж ирсэн болох нь хэрэгт авагдсан баримтаар нотлогдсоор байхад “******* тухай хууль тогтоомж” зөрчсөн гэж үзэх боломжгүй юм гэв. Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Э.******* давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Эрүүгийн хуулийн 211 дүгээр зүйлийн 211.1 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийн бүрэлдэхүүн хавтаст хэрэгт авагдсан баримтуудаар тогтоогдоогүй гэж үзэж анхан шатны шүүхээс цагаатгах тогтоол гаргасан. Анхан шатны шүүхийн цагаатгах тогтоол нь хууль ёсны бөгөөд үндэслэлтэй гарсан байна гэж үзэж байна. Өмнө нь бас анхан шатны шүүхээс цагаатгах тогтоол гарч байсан боловч давж заалдах шатны шүүх түүнийг процессийн алдаа гаргасан гэж үзэж цагаатгах тогтоолыг хүчингүй болгож байсан. Энэ нь шийтгэх тогтоолд тодорхойлох хэсгийг бич*******гүйгээр шууд захирамжлах хэсгийг бичсэн алдаанаас болж цагаатгах тогтоол хүчингүй болсон тэр шүүх хурал дээр шүүгдэгчийн гэм буруугийн асуудал яригдаагүй юм. Улсын яллагч эсэргүүцэлдээ: хэрэв тухайн шүүгдэгч зох******* зөвшөөрөлгүй бэлтгэсэн үйлдэлдээ гэм буруугүй гэж үзэж байгаа бол, тээвэрлэсэн үйлдэл нь гэм буруутай байгаа гэж дурдсан байсан. Энэ хэргийн гол асуудал нь зох******* зөвшөөрөлгүйгээр бэлтгэсэн асуудал юм. “******* ******* ” ХХК-ны хувьд огт зөвшөөрөлгүй бэлтгэж, оруулсан зүйл байдаггүй. Тухайн компани нь 2013 оны 12 дугаар сарын 3-нд мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулах гэрчилгээг 3 жилийн хугацаатай авсан байгаа. Түүнээс Ч.******* нь “******* тухай хууль тогтоомж” санаатай зөрчөөгүй гэв. Прокурор Н.Бат-Эрдэнэ давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Анхан шатны шүүхийн цагаатгах тогтоолыг дараах үндэслэлээр эсэргүүцэж байна. Шүүгдэгч Ч.*******ийн хийсэн үйлдэл нь хэргийн жинхэнэ байдалд нийцээгүй байна. Ч.******* нь 195 ширхэг буюу 50.1405м3 хэрэглээний шинэс ыг эрхийн бичиггүйгээр бэлтгэсэн болох нь гэрч ,, Бямбарагчаа, нарын мэдүүлгээр хангалттай тогтоогдсон байдаг. Мөн компанийн нэр барьж сүүлчийн үлдэгдэл ыг 2015 оны 12 дугаар сард багтааж бүгдийг тээвэрлэж дуусгасан болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан гэрч Г., Б. нарын мэдүүлэг, мөн ны тооллого хийсэн баримтуудаар хангалттай тогтоогдсон байна. Иймээс улсын яллагчийн бичсэн эсэргүүцлийг бүрэн дэмжиж байна гэв. 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Анхан шатны шүүхийн цагаатгах тогтоол хууль ёсны ба үндэслэлтэй байх Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 284 дүгээр зүйлд заасан хуулийн шаардлагыг хангасан байна. Ч.******* нь 2014 оны 12-р сарын 20-ны үед ******* аймгийн ******* сумын багийн нутаг “ ” хэмээх газраас зох******* эрхийн бичиг, зөвшөөрөлгүйгээр 50.1405м3 хэрэглээний хуурай шинэс ыг захиалга өгч бэлтгүүлэн, улмаар 2015 оны 1-р сарын 31-ний өдөр тээвэрлэн ******* санд 5.415.174 төгрөгний хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ. Цагаатгагдсан этгээд, Ч.******* нь ******* суманд үйл ажиллагаа явуулдаг “******* ******* *******” ХХК-ны бригадын даргаар ажилладаг ба тус компани нь банз, дүнз зүсэх, гэр ахуйн он эдлэл үйлдвэрлэх чиглэлээр 2008 оноос улсын бүртгэлийн гэрчилгээ авч, ойд арчилгаа цэвэрлэгээ хийх, үржүүлэх, ойжуулах, ойг нөхөн сэргээх чиглэлээр 2013 оноос эхлэн 3 жилийн хугацаатай мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулах гэрчилгээ авсан хуулийн этгээд байна. Түүнчлэн уг компани нь 2014 оны 10-р сарын 22-ны өдөр сум дундын ой ангитай бэлтгэх талбай тусгаарлах гэрээ, 10-р сарын -ны өдөр Тарвагатайн нурууны шатсан ойд арчилгаа, цэвэрлэгээ хй*******эд талуудын хамтран ажиллах гэрээг тус тус байгуулж, тусгаарласан талбайн ойн нөөц ажигласны төлбөрт 2014 оны 10-р сарын 31-ний өдөр 1.000.000 төгрөг, 2014 оны 12-р сарын 18-ны өдөр 1.541.084 төгрөг, нийт 2.541.084 төгрөгийг тушаасан байна. Ч.******* нь анхан болон давж заалдах шатны шүүх хуралдаан дээр гаргасан тайлбар, мэдүүлэгтээ ...компаныхаа хэрэгцээнд хэрэглэх ыг 2014 оны 11, 12 сард “ ” хэмээх газраас хүмүүсээр бэлтгүүлээд, ойн нөөц ашигласны төлбөрийг нь урьдчилан сум дундын ойн ангийн дансанд тушааж, улмаар ны гоожин буюу бэлтгэх эрхийн бичгийг нь зох******* газраас нь зөвшөөрөл авч 50.1405м3 хэрэглээний шинэс ыг 2014 оны 12 дугаар сард ******* сум руу татаж оруулах гэсэн боловч тухайн сард цас ******* унасан өвөл байсан ба машин тэрэг олдохгүй байсаар 2015 оны 1-р сарын сүүлчээр 3 машинаар бэлтгэн оруулах эрхийн бичгийн хугацааг ганц 1 хоногоор хэтрүүлэн оруулсан гэж мэдүүлж байгаа бөгөөд энэ байдлыг нь хэрэгт авагдсан гэрч Б. (байгаль орчны байцаагч) нотлохдоо ...******* ******* ******* ХХК нь багийн нутаг “ ын ” хэмээх газар 200 тоолуулсан, тухайн компани 2015 оны 1-р сарын 20-ны дотор тээвэрлэж дуусгаад, байгаль орчны ажлын хэсэг тайлан тав******* байсан. Хамгийн сүүлийн гоожин буюу эрхийн бичгийг 2015 оны 1-р сарын 19-ний өдөр тухайн компанид бичиж олгосон ба 21-ний өдөр хугацаа нь дууссан, Ч.******* нь гоожингийн хугацаандаа оруулж чадаагүй талаараа 2015 оны 1-р сарын 24-ний үед надад хэлж байсан. Би 2015 оны 1 дүгээр сарын 19-ний өдөр бичсэн гоожингийнхоо хугацааг 2015 оны 1 дүгээр сарын 21-ны өдөр дууссан гэж түүнд хэлсэн. “******* ******* *******” ХХК нь 192.3м3 хэрэглээний , 45.3м3 галын түлээний бэлтгэх эрх авч 2.500.000 төгрөг төлсөн. Энэ 192.3м3 онд 8 удаа бэлтгэх эрхийн бичиг бичигдсэн гэсэн үг гэсэн, мөн гэрч М. (байгаль хамгаалагч) ...2015 оны 1-р сарын 20-ны өдрөөс өмнө компаниуд үлдэгдэл оо уулнаас татаж дууссан гэж үзээд 2015 оны 1 дүгээр сарын 21-ний өдөр ******* сумын төвд байршилтай бүх мэргэжлийн байгууллагуудын хашаагаар шалгалт хийсэн. Ууланд “******* ******* *******” ХХК-ны ыг Б. байцаагч тоолсон учраас би дахиж тоолоогүй. Б. байцаагч надад яр*******даа Ч.*******ийн хамгийн сүүлд гоожин бичсэн 2 машин орж ирсэн байна. Эднийх үлдэгдэл гүй боллоо гэж ярьж байсан... гэсэн мэдүүлгүүд давхар нотолж байна. Энэ байдлаас дүгнэлт хийхэд цагаатгагдсан этгээд Ч.*******ийн үйлдлийн улмаас “******* тухай” хуулинд заасан ой болон ойн санд хохирол учраагүй бөгөөд Ч.*******ийн үйлдэл нь “******* хууль тогтоомж” зөрч*******, Эрүүгийн хуулийн 211 дүгээр зүйлд заасан гэмт хэргийн бүрэлдхүүний шинжийг агуулаагүй байна. Энэ талаар хийсэн анхан шатны шүүхийн дүгнэлт хууль зүйн үндэслэлтэй болжээ. Иймд анхан шатны шүүхийн цагаатгах тогтоолыг хэвээр үлдээж, улсын яллагчийн бичсэн эсэргүүцлийг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзэв. 

Монгол Улсын Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 315 дугаар зүйлийн 315.1.1 дэх хэсэгт заасныг удирдлага болгон Тогтоох нь:

1. ******* аймгийн ******* сум дахь сум дундын шүүхийн 2016 оны 4 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 13 тоот цагаатгах тогтоолыг хэвээр үлдээж, улсын яллагч Д.******* бичсэн эсэргүүцлийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

2. Давж заалдах шатны шүүх ял оногдуулсан, эсхүл цагаатгагдсан этгээдийн гэм буруутай эсэх асуудлыг шийдвэрлэхдээ Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийг ноцтой зөрчсөн, эсхүл Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглэсэн гэж үзвэл энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлд заасан журмын дагуу шүүгдэгч, цагаатгагдсан этгээд, хохирогч болон тэдгээрийн өмгөөлөгч гомдол гаргах, Улсын ерөнхий прокурор эсэргүүцэл бич******* эрхтэй.

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Ж.БАТТОГТОХ

ШҮҮГЧИД Б.ДАМБА

Б.НАМХАЙДОРЖ