МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Говь-Алтай аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч Г.Мөнхтулга даргалж,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Т.Уугандарь,

улсын яллагч Ө.Манзушир,

шүүгдэгч Б.Б нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулсан шүүх хуралдаанаар Говь-Алтай аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Ө.Манзуширын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн шүүгдэгч Б.Б-д холбогдох 2416000280033 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2024 оны 03 дугаар сарын 01-ний өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт: Монгол Улсын иргэн, халх, **** оны *** дүгээр сарын ***-ны өдөр Говь-Алтай аймгийн ******** сумд төрсөн, 27 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, ажилгүй, ам бүл 4, эцэг, эхнэр,  хүүхдийн хамт амьдардаг, Говь-Алтай аймаг Есөнбулаг сумын ******** багийн ****** тоотод оршин суух хаягтай, урьд ял шийтгэлгүй, улсаас авсан гавьяа шагналгүй,  *************** регистрийн дугаартай, У овогт Б-н Б.

Холбогдсон хэргийн талаар: Шүүгдэгч Б.Б Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан “тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон” гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Шүүгдэгчийг гэм буруутайд тооцох:

Шүүгдэгч Б.Б нь тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхгүйгээр согтуурсан үедээ 2024 оны 01 дүгээр сарын 21-ний шөнө 23 цагийн үед Говь-Алтай аймгийн Есөнбулаг сумын Харзат багийн нутаг дэвсгэрт ****** УНК улсын дугаартай “Приус-10” загварын тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцсон болох нь:

1. Шүүгдэгч Б.Б-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед яллагдагчаар өгсөн “...2024 оны 01 дүгээр сарын 21-ний орой таньдаг ах маань надаас машин авна гээд гэрт ирсэн. Тэгээд таньдаг ахтайгаа хамт 0,5 литрийн тус тусдаа 1 ширхэг пиво уучихаад дахиж дэлгүүр яваад EDEN нэртэй 0,75 литрийн архи аваад танил ахын гэрт очиж уусан ... Ах гэртээ агсам тавиад байхаар нь гэрт нь унтуулчихаад гэр лүүгээ харих гээд “Приус-10” маркын ******* УНК улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг жолоодоод явж байхад цагдаа зогсоогоод шалгасан... Эрүүлжүүлэх саатуулах байран дээр авч ирж драгер үлээлгэхэд 1,94 хувийн согтолттой байсан тул намайг ар гэрт хүлээлгэн өгч, машиныг журмын хашаа руу аваад явсан ... Би 2023 оны 10 дугаар сарын 17-ны өдөр Зөрчлийн тухай хуулийн 17.3.1 дэх хэсэгт зааснаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ 1 жилээр хасуулсан ... Би гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна ...” гэх мэдүүлэг. /хавтаст хэргийн 70-71 дүгээр хуудас/

2. Гэрч Ч.Д-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн “...2024 оны 01 дүгээр сарын 21-ний өдрийн орой 23 цагийн орчимд Харзат баг Шинэ Алтай захын зүүн далангийн тэнд байх ******** нэртэй дэлгүүрийн тэнд **** УНК улсын дугаартай, “Приус-10” маркийн тээврийн хэрэгслийг зогсоож шалгахад Б.Б нь тухайн тээврийн хэрэгслийг жолоодож явсан. Тухайн тээврийн хэрэгслийн жолоочийг архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн эсэхийг шалгахад Б нь найзынхаа гэрээс гараад явж байна. Архи уусан гэж хэлсэн ... Би төвд хяналт шалгалтаар явж байсан цагдаагийн ахлах ахлагч А.А, олон нийтийн цагдаа Г.Д нарыг дуудсан. Удалгүй цагдаагийн ахлах ахлагч А.А албаны 2222 ГАҮ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлтэй ирсэн. Машиныг нь олон нийтийн цагдаа Г.Д унаад би жолоочийг нь албаны машинд суулгаад Цагдаагийн газрын хоёрдугаар байран дээр ирж, эрүүлжүүлэх, саатуулах байранд орж, 7510 маркын согтуурлын зэргийг тогтоох багажаар үлээлгэхэд уг жолоочийн согтолтын зэрэг нь 1,94%-тай байсныг драгерын тэмдэглэл үйлдэж, жолооч Б-г эрүүлжүүлэх саатуулах байранд хүлээлгэн өгч, тээврийн хэрэгслийг нь түр саатуулах байранд хүлээлгэн өгсөн...” гэх мэдүүлэг. /хавтаст хэргийн 50 дугаар хуудас/

3. Гэрч Г.Д-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн “... 2024 оны 01 дүгээр сарын 21-ний шөнө хуваарьт томилгооны дагуу цагдаа зохицуулагч, ахлах ахлагч А.А-н хамт Есөнбулаг сумын төвд хяналт шалгалтаар ажиллаж байх үед шөнийн хяналт шалгалтад нэмэлтээр ажиллаж байсан цагдаа зохицуулагч дэд ахлагч Ч.Д станцаар Харзат багийн ********* дэлгүүрийн үүдэнд согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон зөрчил илрүүлсэн тээврийн хэрэгслийг саатуулах хэрэгтэй байна гэхээр нь ахлах ахлагч А.А-н хамт очсон. Тухайн үед ****** УНК улсын дугаартай “Приус-10” маркын тээврийн хэрэгслийн хажууд согтуу нь илт мэдэгдэж байсан 25-30 насны залуу байсан ба тухайн согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон гэх залууг ахлах ахлагч А.А, Ч.Д нар нь албаны машинд авч яваад би зөрчил гаргагчийн тээврийн хэрэгслийг жолоодож цагдаагийн 2-р байранд авч очсон. Архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн нь илт мэдэгдэж үнэртэж байсан...” гэх мэдүүлэг. /хавтаст хэргийн 53 дугаар  хуудас/

4. Цагдаагийн ерөнхий газрын 2024 оны 02 сарын 14-ний өдрийн “Зөрчлийн тухай хуулийн 14.7 дугаар зүйлийн 3.1 дэх хэсэг /жолооч согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон/-т зааснаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ 2023 оны 10 дугаар сарын 17-ны өдрөөс 2024 оны 10 дугаар сарын 17-ны өдөр хүртэл хасуулсан” гэх жолоочийн лавлагаа, мэдээлэл /хавтаст хэргийн 32 дугаар хуудас/

5. Холбогдогч Б.Б-н амьсгал дахь спиртийн агууламж 1,94 хувь промиль гарсан болохыг тусгасан эрх бүхий албан тушаалтны тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт./хавтаст хэргийн 7-8 дугаар хуудас/

6. 2023 оны 10 дугаар сарын 17-ны өдөр тээврийн хэрэгсэл согтуугаар жолоодох зөрчил үйлдэн 1 жилийн хугацаагаар эрхээ хасуулсан гэсэн агуулгатай цагдаагийн байгууллагын хайлтын сангийн мэдээллийн хуулбар/хавтаст хэргийн 10-11 дүгээр хуудас/ зэрэг нотлох баримтаар нотлогдон тогтоогдсон гэж дүгнэв.

Яллах дүгнэлтэд тусгасан бөгөөд талуудаас шинжлэн судалснаар тооцуулсан дээрх нотлох баримтуудыг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн байх бөгөөд эдгээр нь энэ хэрэгт хамааралтай, хэргийг эцэслэн шийдвэрлэхэд хангалттай байна.

Нотлох баримтаар тогтоогдсон хэргийн нөхцөл байдал нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон гэмт хэргийн шинжийг бүрэн агуулжээ. Тодруулбал тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан, мансуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон, эсхүл согтуурсан, мансуурсан эсэхийг зохих журмын дагуу шалгуулахаас зайлсхийсэн бол эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр хуульчилжээ. Мөн “согтуурсан” гэж шалгаж, тогтоох ажиллагааны үр дүнд шалгуулагчийн амьсгал дахь спиртийн агууламж 0.20, түүнээс дээш промиль (%), эсхүл цусан дахь спиртийн агууламж 0.5, түүнээс дээш промиль (%) илэрснийг мөн, “тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн” гэж согтуурсан, мансуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон, эсхүл согтуурсан, мансуурсан эсэхийг зохих журмын дагуу шалгуулахаас зайлсхийсэн үйлдлийн улмаас тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүнийг ойлгохоор хуульчилсан тайлбарыг хийжээ. Энэ нь согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон этгээд урьд өмнө нь адил үндэслэлээр шийтгэл хүлээж эрхээ хасуулсан тохиолдолд хамаарна. Шүүгдэгч Б.Б-н тухайд өмнө нь 2023 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдөр тээврийн хэрэгсэл согтуугаар жолоодох зөрчил үйлдэн 1 жилийн хугацаагаар эрхээ хасуулсан тул түүний энэ удаагийн үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг хангана гэж шүүх дүгнэсэн болно.

Шүүгдэгч Б.Б нь өөрт холбогдох хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх хүсэлтийг сайн дураар гаргаснаа илэрхийлж байх ба түүнд эрүү шүүлт тулгах, хүнлэг бус хэрцгий харьцах, хуурч мэхлэх зэрэг хууль бусаар хэрэг хүлээлгэсэн нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

2. Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх:

Прокурорын санал болгож, шүүгдэгчийн хүлээн зөвшөөрсөн тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1(нэг) жилийн хугацаагаар хасаж, хорих ял оногдуулахгүйгээр 6(зургаа) сарын хугацаагаар тэнсэж, тэнссэн хугацаанд оршин суух газар, ажлаа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж буй эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ хэрэглэх  эрүүгийн хариуцлага нь Эрүүгийн хуульд нийцсэн бөгөөд шүүгдэгч тухайн эрүүгийн хариуцлагын хууль зүйн үр дагаврыг ухамсарлан ойлгосон байх тул Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар прокурорын саналыг баталж, шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх хууль зүйн үндэслэлтэй байна.

Иймд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Б-н тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1(нэг) жилийн хугацаагаар хасаж, ял оногдуулахгүйгээр 6(зургаа) сарын хугацаагаар тэнсэж, тэнссэн хугацаанд оршин суух газар, ажлаа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж буй эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ хэрэглэх  нь зүйтэй гэж шүүх дүгнэв.

Энэ хэрэгт шүүгдэгч цагдан хоригдоогүй, хөрөнгө битүүмжлээгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгчийн иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй гэж үзлээ.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэг, 36.1, 36.2, 36.3, 36.4, 36.5, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч  У овогт Б-н Б-г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан “тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1.1, 5.7 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасныг тус тус баримтлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Б-н тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1(нэг)  жилийн хугацаагаар хасаж, ял оногдуулахгүйгээр 6(зургаа) сарын  хугацаагаар тэнссүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 2.5 дахь хэсэгт зааснаар оршин суух газар, сургуулиа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавих эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх үүргийг тэнссэн хугацаанд шүүгдэгч Б.Б-д хүлээлгэсүгэй.

4. Тэнссэн хугацаанд дахин санаатай гэмт хэрэг үйлдсэн, шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг зөрчсөн тохиолдолд тэнссэн шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, ял оногдуулахыг шүүгдэгч Б.Б-д сануулсугай.

5. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгчид авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

6. Энэ хэрэгт шүүгдэгч цагдан хоригдоогүй, хөрөнгө битүүмжлээгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгчийн иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй болохыг тус тус дурдсугай.   

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдсугай.

8. . Шийтгэх тогтоолыг гардаж авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор зөвхөн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн үндэслэлээр оролцогч давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

9. Шийтгэх тогтоолд дээр дурдсан үндэслэлээр оролцогч давж заалдах гомдол гаргасан, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Б.Б-д авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                           Г.МӨНХТУЛГА