| Шүүх | Ховд аймаг дахь сум дундын анхан шатны шүүх /Эрүүгийн хэрэг/ |
|---|---|
| Шүүгч | Тумагийн Цэцэгмаа |
| Хэргийн индекс | 178/2023/0168/Э |
| Дугаар | 2024/ШЦТ/35 |
| Огноо | 2024-02-22 |
| Зүйл хэсэг | 17.12.2.1., |
| Улсын яллагч | Б.Х |
Ховд аймаг дахь сум дундын анхан шатны шүүх /Эрүүгийн хэрэг/ийн Шийтгэх тогтоол
2024 оны 02 сарын 22 өдөр
Дугаар 2024/ШЦТ/35
МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС
аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч Т.Цэцэгмаа даргалж, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Л.*******, улсын яллагч аймгийн Булган сум дахь сум дундын Прокурорын газрын хяналтын прокурор Б.Хосбаяр, шүүгдэгч Ө.*******, түүний өмгөөлөгч Л.*******, Б.*******, шүүгдэгч П.*******, түүний өмгөөлөгч Д.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн танхимд нээлттэй явуулсан шүүх хуралдаанаар эрүүгийн ******* дугаартай хэргийг ердийн журмаар хянан хэлэлцэв.
Шүүгдэгч нарын биеийн байцаалт:
1. Монгол Улсын иргэн ******* ургийн овогт *******ы *******, оны дугаар сарын -ны өдөр аймгийн суманд төрсөн, 4 настай, эрэгтэй, бага боловсролтой, мэргэжилгүй, тодорхой эрхэлсэн ажилгүй, ам бүл гурав, ээж, эгчийн хамт Говь- Алтай аймгийн сумын дугаар () багийн тоотод оршин суудаг, урьд аймаг дахь Сум дундын шүүхийн оны дугаар сарын -ны өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 1 дугаар зүйлийн 1.-т зааснаар сар хоногийн баривчлах ялаар, мөн тус шүүхийн 1 оны дугаар сарын -ний өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 6 дугаар зүйлийн 6.-т зааснаар жил сарын хорих ялаар тус тус шийтгүүлж байсан, регистрийн дугаар: дю88.
. Монгол Улсын иргэн ургийн овогт *******, 9 оны 0 дугаар сарын -ний өдөр аймгийн суманд төрсөн, 0 настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл хоёр, эхийн хамт аймгийн сумын 0 дугаар () багийн дугаар гудамжны тоотод оршин суудаг, аймаг дахь Сум дундын шүүхийн оны дүгээр сарын -ний өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 1 дугаар зүйлийн 1.-т зааснаар 4 сарын хугацаагаар баривчлах ялаар, Сум дундын дугаар шүүхийн оны дүгээр сарын 1-ны өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 1 дугаар зүйлийн 1.-т зааснаар сарын хугацаагаар баривчлах ялаар, аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн оны дугаар сарын -ны өдрийн /ШЦТ/90 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 жил 6 сарын хугацаагаар хорих ялаар тус тус шийтгүүлж байсан, регистрийн дугаар: дю9.
Холбогдсон хэргийн талаар:
аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор “шүүгдэгч Ө.*******, П.******* нар нь бүлэглэн оны 0 дугаар сарын 8-аас 9-ний өдрийн хооронд аймгийн сумын багийн нутаг “Өндөр далан” гэх газраас хохирогч Б.гийн тооны адууг БНХАУ-д үйлдвэрлэсэн “Мустанг-” загварын, улсын дугааргүй мотоциклоор тууж мал хулгайлсан нь нотлогдсон” гэж дүгнэн, тэдгээрийн үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн . дугаар зүйлийн дахь хэсгийн .1, ., .4-т зааснаар;
- Мөн “шүүгдэгч Ө.*******ыг согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ оны дугаар сарын -ний өдөр дүүргийн 1 дугаар хорооны задгай тоотод О.ын гэрт Т.ийн биед халдан зодож, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан” гэж дүгнэн, түүний үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар тус тус зүйлчлэн, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлжээ.
ТОДОРХОЙЛОХ нь:
А. Гэм буруугийн талаарх шүүхийн дүгнэлт:
Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16. дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тогтоосон, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад оролцогчдын эрхийг хассан, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй тул хэргийг эцэслэн шийдвэрлэх боломжтой гэж дүгнэв.
Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудын шинжлэн судалсан нотлох баримтуудыг хооронд нь болон хэрэгт цуглуулж, бэхжүүлсэн бусад нотлох баримттай харьцуулан дүгнэж дараах нотлох баримтуудыг шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгон үнэллээ.
1.1 Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт (1 дүгээр хавтаст хэргийн 66-69 дүгээр хуудас);
-Хохирогч Б.гийн “. Би оны 0 дугаар сарын 8-ны өдөр аймгийн сумын багийн Өндөр далан гэх газарт өөрийн эзэмшлийн 40 тооны адуу харахаар ирэх үед манай адуунууд алга байсан. Тэгээд хайлгүй гэртээ ирээд ямаагаа самнаад гэртээ өнжсөн. оны 0 дугаар сарын 9-нд цагийн үед гэртээ байж байтал манай эхнэр болох гийн төрсөн дүү болох суманд оршин суудаг дүү нь залгаад танай адуутай адил зүсний дором тамгатай 40 тооны адуу явж байна гэж хэлэхээр би ы гэрт очиж уулзаад сумын төв рүү мотоциклтой ирсэн. цагийн үед гэх жолоочтой хамт сумын багийн гэх газарт ирэхэд манай 0 тооны адуу байсан. Тухайн адуунуудыг холоос дурандаж харах үед манай яг өөрийн адуу мөн байсан. оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр би 40 тооны адуу алдсан талаар гаргасан манай тооны адуу байсан юм. Харин үлдсэн адуу нь манай ах дүү нарын адуу байсан ба тухайн үед манай адуутай хамт байгаагүйг сүүлд олж мэдсэн. Харин манай тооны адуунаас 1 тооны шарга гүү байхгүй байсан ба үлдсэн 1 тооны адуугаа тоо ёсоор нь хүлээж авсан” гэх мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 8-9, 1-1 дугаар хуудас);
хэлээд бүртгүүлээд гарсан содон шинж тэмдэг нь зүүн гар нь ханцуй дотроо байсан. Зүүн гараа гаргаж ирэхгүй байсан. Би гэмтэлтэй гартай юм байна гэж бодсон. Нөгөө мотоцикл барьж явсан хүний зүс содон шинж тэмдгийг ерөөсөө анзаараагүй” гэх мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн - дугаар хуудас);
болох , хоёр мотоциклтой манайд ирсэн. Ирээд надаас хүрэн азаргатай адуугаа асуусан би тэгээд адуу байгаа газрыг нь зааж өгсөн. Тэгтэл надад адуу туусан танихгүй мотоциклтой хоёр хүн явж байна гэж хэлсэн....Тэгээд станц руу яваад харуулаас очиж асуусан. -16 цагийн хооронд гадны регистрийн дугаартай хүмүүс орсон байна уу хараад өг гээд хартал цагийн хооронд ******* гэж хүн гарсан байна гэж хэлсэн. Тэгээд тэр хүний содон шинжийг нь харуулаас асуутал “зүүн гар нь ханцуйнаас гарахгүй байсан” гэж надад хэлсэн. Мотоцикл барьж явсан хүн нь саарал бараан өнгийн дээлтэй дэлдэн шар царайтай толгойн оройноос хойноо гэзэгтэй. Хар өнгийн хагас түрийтэй гуталтай, ард сууж явсан нь бор царайтай саравчтай хар малгайтай гандсан саарал дугуй хээтэй торгон дээлтэй, түрүүтэй гуталтай, зүүн гар нь ханцуйнаасаа гарахгүй зүүн гар нь бугалгаараа эргэсэн байрын гартай мотоциклын хоёр талдаа цагаан өнгийн юм ганзагалсан байсан” гэх мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 4- дугаар хуудас);
-Гэрч Н.сүрэнгийн “...Над руу адуу зармаар байна гэж утсаар анх залгаад хэлсэн. “Ээж эмчилгээнд явах гэж байгаа 0-аад тооны адуу заръя” гэж хэлэхээр нь хэдэн төгрөгийн үнэтэй юм гэтэл “унага, даага, шүдлэнгээ дээш доош болгоод нэгийг нь 800’000 төгрөгөөр зарна” гэж хэлээд нийт 4’000’000 төгрөгийн адуу авахаар болоод надад Ө.******* хоёр эмээл захисан. Тэрийг нь авч ирж өгөөд бэлэн ’000’000 төгрөгийг хээр Увс явах зам дээр байхад тоолж өгсөн.
...битүү ястай хуванцар хяртай эмээлээ 1’00’000, цэрэг хар эмээлээ 0’000 төгрөгөөр үнэлж өгсөн. Нийт ’0’000 төгрөгөөр үнэлээд өгсөн. Мөн бэлэн ’000’000 төгрөг өгсөн, үлдэгдэл мөнгөө Улаангом орж байж өгнө гэж хэлээд байж байсан” гэх мэдүүлэг (1 дүгээр хавтаст хэргийн 9-0 дугаар хуудас);
-Шүүгдэгч Ө.*******, П.******* нар нь оны 0 дугаар сарын 8-аас 9-ний өдрийн хооронд аймгийн сумын багийн нутаг “Өндөр далан” гэх газраас хохирогч Б.гийн тооны адууг БНХАУ-д үйлдвэрлэсэн “Мустанг-” маркийн мотоциклоор тууж тус аймгийн сумын нутагт аваачиж гэрч Н.сүрэнд зарж хоёр эмээлийг 0000 төгрөгд тооцож, 000000 төгрөгийг бэлэн авч, үлдэгдэл мөнгийг дараа авахаар тохирсон хэргийн үйл баримт тогтоогдож байна.
.Шүүгдэгч Ө.*******ын хохирогч Т.ийн эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулсан хэргийн талаар.
.1 Гэмт хэргийн талаарх гомдол мэдээллийг хүлээн авсан тэмдэглэл ( дугаар хавтаст хэргийн 4 дүгээр хуудас);
Гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын .1., .1.-т зааснаар амь насанд аюултай тул гэмтлийн хүнд зэрэгт хамаарна” гэх шинжээчийн дүгнэлт ( дугаар хавтаст хэргийн 8-0 дугаар хуудас) зэрэг нотлох баримтуудаар
Шүүгдэгч Ө.******* нь оны дугаар сарын - ний өдөр Улаанбаатар хотын дүүрэг, 1 дугаар хорооны задгай тоотод байх гэрч О.ын гэрт хохирогч Т.тэй архи уусан үедээ “ гар муутай “ гэж хэллээ гэх шалтгаанаар маргалдаж, түүнийг зодож эрүүл мэндэд нь шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон... гавлын баруун зулай, чамархай, дагз, суурь ясны далд хугарал, тархины баруун тал бөмбөлгийн зулай, чамархай, дагзны дэлбэнгийн хатуу бүрхүүлийн дээрх цусан хураа, баруун зулай, чамархай дэлбэнгийн тархины эдийн няцрал, аалзан бүрхүүлийн доорх цус харвалт, баруун зулай, чамархай, дагзны хуйханд зөөлөн эдийн няцрал, дух, зүүн зовхины гадна булан зулгаралт, баруун чихэнд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал ... бүхий хүнд гэмтэл учруулсан хэргийн үйл баримт тогтоогдож байна.
Шүүгдэгч П.Бат- Эрдэнэ, Ө.******* нар гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруу болон хэргийн зүйлчлэлийн талаар маргахгүй байна.
.Шүүх хуралдаанаар тогтоогдсон хэргийн нөхцөл байдалд хийсэн хууль зүйн дүгнэлт:
Шүүгдэгч Ө.*******, шүүгдэгч П.******* нар хохирогч Б.гийн тооны бод малыг буюу адууг хүч хэрэглэхгүйгээр, зөвшөөрөл авахгүйгээр авсан үйлдэл нь дээр дурдсан мал хулгайлах гэмт хэргийн обьектив болон субьектив талын шинжийг хангаж байна.
Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн . дугаар зүйлийн хуульчилсан тайлбарт “Энэ зүйлд заасан “олон тооны мал” гэж найман бог, хоёр бод, түүнээс дээш малыг ойлгоно” заажээ. Тодруулбал шүүгдэгч нар хохирогчийн тооны адууг буюу бод малыг хулгайлсан үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн . дугаар зүйлийн дахь хэсгийн .1-т заасан “энэ гэмт хэргийг олон тооны мал хулгайлж үйлдсэн”
гэх шинжийг хангасан байна.
Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “гэмт хэргийг хоёр, түүнээс олон хүн санаатай нэгдэж үйлдсэн бол бүлэглэн гүйцэтгэх гэнэ” гэж заасан. Шүүгдэгч Ө.*******, П.******* нар хохирогчийн тооны адууг хулгайлахдаа үйлдлээрээ нэгдсэн байх тул уг гэмт хэргийг бүлэглэж үйлдсэн гэж үзнэ. Тодруулбал шүүгдэгч нарын үйлдэл Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн
. дугаар зүйлийн дахь хэсгийн .-т заасан “энэ гэмт хэргийг бүлэглэж үйлдсэн” гэх уг гэмт хэргийн хүндрүүлэх шинжийг хангасан байна.
Шүүгдэгч нар Говь-Алтай аймгаас аймгийн сумын багийн нутаг “Өндөр далан” гэх газраас хохирогч Б.гийн тооны адууг БНХАУ-д үйлдвэрлэсэн “Мустанг-” загварын, улсын дугааргүй мотоциклоор тууж тус аймгийн сумын нутагт аваачиж гэрч Н.сүрэнд зарсан нь нотлогдсон. Өөрөөр хэлбэл шүүгдэгч нар нь гэмт хэргээ хялбарчлах түргэтгэх зорилгоор биеэр очиж чадахгүй тул уг мотоциклыг ашигласан байна. Мал хулгайлах гэмт хэрэг үйлдэхдээ Мустанг- загварын, улсын дугааргүй мотоцикл ашигласан нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн . дугаар зүйлийн дахь хэсгийн .4-т заасан “энэ гэмт хэргийг машин механизм ашиглаж үйлдсэн” гэх уг гэмт хэргийн хүндрүүлэх шинжийг хангажээ.
1. Шүүгдэгч нарын үйлдэлд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн дөрөвдүгээр бүлэгт заасан гэмт хэргийг үгүйсгэх нөхцөл байдал болон Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн . дугаар зүйлийн дахь хэсэгт заасан хүндрүүлэх шинж тогтоогдоогүй болно. Иймд шүүгдэгч Ө.*******, П.******* нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн . дугаар зүйлийн дахь хэсгийн .1, ., .4-т заасан мал хулгайлах гэмт хэргийг олон тооны мал хулгайлж, бүлэглэж, машин механизм ашиглаж үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцов.
1.4 Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол санаатай учруулсан бол” гэмт хэрэгт тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр хуульчилжээ.
Шүүгдэгч Ө.******* нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ бусдын биед халдах нь хууль бус болохыг, хохирогч Т.ийн толгой уруу цохиход гэмтэл учирч болохыг мэдсээр байж хохирогчийг олон удаагийн үйлдлээр цохиж эрүүл мэндэд нь шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон... гавлын баруун зулай, чамархай, дагз, суурь ясны далд хугарал, тархины баруун тал бөмбөлгийн зулай, чамархай, дагзны дэлбэнгийн хатуу бүрхүүлийн дээрх цусан хураа, баруун зулай, чамархай дэлбэнгийн тархины эдийн няцрал, аалзан бүрхүүлийн доорх цус харвалт, баруун зулай, чамархай, дагзны хуйханд зөөлөн эдийн няцрал, дух, зүүн зовхины гадна булан зулгаралт, баруун чихэнд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал... бүхий гэмтэл учруулсан. Өөрөөр хэлбэл хохирогчийн эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулсан нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн . дугаар зүйлийн дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгчийг гэмт үйлдэлдээ гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр хандсан гэж үзнэ.
Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн үндсэн шинжийг тодорхойлохдоо обьектив болон субьектив талын шинжүүдээс гадна учирсан хохирлын хэмжээг харгалздаг. Шүүгдэгчийн үйлдлийн улмаас хохирогчийн эрүүл мэндэд хүнд хохирол учирсан байх тул уг гэмт хэргийн үндсэн шинжийг бүрэн хангасан гэж үзнэ.
1.Шүүгдэгчийн үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 4.1 дүгээр зүйлд заасан аргагүй хамгаалалтын шинжтэй гэж үзэх үндэслэлгүй, мөн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .1 дүгээр зүйлийн дахь хэсэгт заасан уг гэмт хэргийн хүндрүүлэх шинж тогтоогдоогүй болно. Иймд шүүгдэгч Ө.*******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов.
. Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн талаар:
.1 Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн . дугаар зүйлийн дахь хэсгийн .1, ., .4-т заасан мал хулгайлах гэмт хэргийн улмаас хохирогч Б.д 6’0’000 төгрөгийн хохирол учирсан болох нь Вендо ХХК-ийн хөрөнгийн үнэлгээний тайлангаар (1 дүгээр хавтаст хэргийн -49 дүгээр хуудас) тогтоогдсон боловч мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хохирогч Б. нь хулгайлагдсан тооны адуунаас 1 тооны адууг буцааж авсан болох нь мөрдөгчийн “1 тооны адууг хохирогч Б.д хүлээлгэн өгсөн” гэх тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт” (1 дүгээр хавтаст хэргийн -8 дугаар хуудас) нотлогдож байна.
Хохирогч Б. нь “...Одоо байхгүй байгаа адуу нь 1 настай, шарга зүсмийн хээлтэй гүү байсан юм. Ямар нэгэн онцлог содон шинж тэмдэг байхгүй. ...Би алдсан адуугаа 1’00’000 төгрөгөөр үнэлж байна” гэж мэдүүлсэн (1 дүгээр хавтаст хэргийн -49 дүгээр хуудас) ба Вендо ХХК-ийн ХЦ-1 дугаартай үнэлгээний тайлангаар хохирогчийн буцаан аваагүй 1 тооны адуу нь 800’000 төгрөгийн үнэлгээтэй болох нь тогтоогдсон ба шүүх хуралдааны өмнө шүүгдэгч Ө.******* нь хохирогч Б.гийн эхнэр гийн Хаан банкны 86 тоот дансанд 4 оны 0 дугаар сарын -ны өдөр 800000 төгрөгийг өөрийн 868 тоот данснаас шилжүүлсэн тул хохирогч Б.д учирсан хохирол төлөгдсөн гэж үзнэ.
Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн улмаас хохирогч Т.ийн эрүүл мэндэд хүнд хохирол учирсан боловч мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хохирогч Т.эд оны 0 дугаар сарын -ний өдөр хэргийн материал танилцуулахад “...гомдол байхгүй, нэхэмжлэх зүйл байхгүй” ( дугаар хавтаст хэргийн 40 дүгээр хуудас) гэх баримт авагдсан тул хохирогч Т. хохирол нэхэмжлээгүй болно.
Харин шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчийн өмгөөлөгчөөс хохирогч Т.ийн эрүүл мэндэд хүнд хохирол учирсан тул цаашид гарах эмчилгээний зардлаа иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээх нь зүйтэй гэх дүгнэлтийг шүүх хангаж шийдвэрлэв.
Иргэний нэхэмжлэгч Н.сүрэн гэрчээр “...Битүү ястай хуванцар хяртай эмээлээ 1’00’000 төгрөгөөр, цэрэг хар эмээлээ 0’000 төгрөгөөр үнэлж өгсөн. Нийт ’0’000 төгрөгөөр үнэлээд өгсөн, мөн бэлэн ’000’000 төгрөг буюу нийт ’0’000 төгрөг өгсөн” гэж (1 дүгээр хавтаст хэргийн 9-0 дугаар хуудас), мөн иргэний нэхэмжлэгчээр “...Би Ө.*******аас бэлэн өгсөн ’000’000 төгрөгийг нэхэмжилж байна. Өөр зүйл нэхэмжлэхгүй, эмээлийг нэхэмжлээд байх зүйл алга байна” гэж (1 дүгээр хавтаст хэргийн 41-4 дугаар хуудас) тус тус мэдүүлжээ. Шүүгдэгч Ө.*******, П.******* нар нь иргэний нэхэмжлэгч Н.сүрэнгээс ’0’000 төгрөгийн үнэ бүхий эмээл, ’000’000 төгрөгийг авсан талаараа маргаагүй, шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Ө.******* нь иргэний нэхэмжлэгч Н.сүрэнгээс авсан эмээл болон 000000 төгрөгийг өөрийн ээждээ үлдээсэн, түүнийг Н.сүрэн авсан талаар мэдүүлсэн хэдий ч иргэний нэхэмжлэгч хохирлоо авсан эсэх талаараа шүүхэд мэдэгдээгүй тул иргэний нэхэмжлэлийг төлсөн, эсхүл төлөөгүй талаар шүүх дүгнэлт хийх боломжгүй байна.
Иймд иргэний нэхэмжлэлийг хэлэлцэхгүй орхиж, иргэний нэхэмжлэгч Н.сүрэн нь нотлох баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэл гаргах эрхтэй болохыг дурдах нь зүйтэй.
Харин шүүгдэгч Ө.******* нь П.*******тэй бүлэглэн бусдын тооны адууг мотоцикл ашиглан хулгайлах явцдаа иргэний нэхэмжлэгч Н.сүрэнгээс хоёр эмээлийг 0000 төгрөгт тооцож, мөн 000000 төгрөгийг бэлэн авсан, тухайн мөнгөнөөс бензин тос хийхэд зарцуулсан талаараа ээждээ хэлж, Улаанбаатар хот явах үедээ гэртээ үлдсээн талаараа шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлж байх тул шүүгдэгч Ө.*******ыг гамт хэрэг үйлдэж 0000 төгрөгийн орлого олсон гэж дүгнэх үндэслэлтэй.
Эрүүгийн хариуцлагын талаар:
. дугаар зүйлийн дахь хэсгийн .1, ., .4-т заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд, шүүгдэгч Ө.******* нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцогдсон, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6. дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх насанд хүрсэн, мөн хуулийн 6. дугаар зүйлийн дахь хэсэгт заасан нөхцөл байдал тогтоогдоогүй тул шүүгдэгч нарт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй.
Шүүгдэгч Ө.*******ын иргэний үнэмлэхийн лавлагаа (1 дүгээр хавтаст хэргийн 0 дугаар хуудас), эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас (1 дүгээр хавтаст хэргийн дугаар хуудас), аймаг дахь Сум дундын шүүхийн 1 оны дугаар сарын -ний өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолын хуулбар (1 дүгээр хавтаст хэргийн 0-0 дугаар хуудас), мөн тус шүүхийн оны дүгээр сарын -ний өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолын хуулбар (1 дүгээр хавтаст хэргийн 1-4 дүгээр хуудас) зэрэг нотлох баримтуудыг цуглуулж, бэхжүүлжээ. Эдгээр нотлох баримтуудаар шүүгдэгч нь урьд аймаг дахь Сум дундын шүүхийн оны дугаар сарын -ны өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 1 дугаар зүйлийн 1.-т зааснаар сар хоногийн баривчлах ялаар, мөн тус шүүхийн 1 оны дугаар сарын -ний өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 6 дугаар зүйлийн 6.-т зааснаар жил сарын хорих ялаар тус тус шийтгүүлж, аймаг дахь Шүүхийн Шийдвэр гүйцэтгэх газар- дугаар нээлттэй, хаалттай хорих ангид хорих ялаа эдэлж байгаад аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 1 оны дүгээр сарын - ны өдрийн 1/ХМШЗ/ 8 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6. дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.-т зааснаар 0 жил сар 0 хоногийн хорих ялаас хугацаанаас өмнө тэнсэн суллагдаж, мөн хугацаагаар хяналт тогтоосон хугацаанд буюу оны 0 дугаар сарын 8-наас 9- нд шилжих шөнө бусдын мал хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэн гэх хувийн байдал тогтоогдож байна.
Шүүгдэгч П.Бат-Эрдэнийн иргэний үнэмлэхийн лавлагаа (1 дүгээр хавтаст хэргийн 9 дүгээр хуудас), эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас (1 дүгээр хавтаст хэргийн дүгээр хуудас), Сум дундын дугаар шүүхийн оны дүгээр сарын 1-ны өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолын хуулбар (1 дүгээр хавтаст хэргийн 6- дугаар хуудас), мөн тус шүүхийн оны дүгээр сарын -ний өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолын хуулбар (1 дүгээр хавтаст хэргийн - дугаар хуудас), аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн оны дүгээр сарын 16-ны өдрийн 4 дугаартай шийтгэх тогтоолын хуулбар (1 дүгээр хавтаст хэргийн 16- дугаар хуудас), мөн тус шүүхийн оны дугаар сарын -ны өдрийн /ШЦТ/90 дугаартай шийтгэх тогтоолын хуулбар (1 дүгээр хавтаст хэргийн 8-6 дугаар хуудас) зэрэг нотлох баримтуудаар шүүгдэгч Б.******* нь урьд аймаг дахь Сум дундын шүүхийн оны дүгээр сарын -ний өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 1 дугаар зүйлийн 1.-т зааснаар 4 сарын хугацаагаар баривчлах ялаар, Сум дундын дугаар шүүхийн оны дүгээр сарын 1-ны өдрийн дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 1 дугаар зүйлийн 1.-т зааснаар сарын хугацаагаар баривчлах ялаар, аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн оны дугаар сарын -ны өдрийн /ШЦТ/90 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 1 жил 6 сарын хугацаагаар хорих ял тус тус шийтгүүлж байсан гэх хувийн байдал тогтоогдож байна.
4.Шүүгдэгч Ө.******* нь хохирогч Б.д учруулсан хохирол 800000 төгрөгийг төлсөн тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6. дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгийн 1.-т зааснаар эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдож байна.
.Улсын яллагч “...шүүгдэгч Ө.*******, П.Бат-Эрдэнэ нарт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн . дугаар зүйлийн дахь хэсгийн .1, ., .4-т зааснаар тус бүрд нь жилийн хугацаагаар хорих ял шийтгэх, шүүгдэгч Ө.*******д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар жилийн хугацаагаар хорих ял шийтгэх, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар, мөн эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ө.*******д оногдуулсан ялыг нэмж нэгтгэн нийт эдлэх ялыг жилийн хугацаагаар тогтоож, мөн урьд шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан ялаас эдлээгүй үлдсэн 1 жил сар хоногийн хорих ялыг нэмж нэгтгэн нийт эдлэх ялыг 6 жил сар хоногийн хугацаагаар тогтоох, шүүгдэгч П.Бат-Эрдэнийн цагдан хоригдсон 66 хоногийг, шүүгдэгч Ө.*******ын цагдан хоригдсон 88 хоногийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6. дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эдлэх ялд нь оруулан тооцох, ...мотоциклын үнийг гаргуулж улсын орлого болгох” гэх санал;
Шүүгдэгч нарын гэмт хэрэг үйлдэхэд оролцсон оролцоо, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлын хэр хэмжээ, хувийн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн . дугаар зүйлийн дахь хэсгийн .1, ., .4-т зааснаар шүүгдэгч Ө.*******д жил 6 сарын хугацаагаар хорих ял, шүүгдэгч П.*******д жилийн хугацаагаар хорих ял тус тус оногдуулах нь зүйтэй гэж дүгнэв.
Улсын яллагчийн санал болгосон ялын төрөл болон хэмжээ нь шүүгдэгчийн хувийн байдал, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдэгдсэн нөхцөл байдалд тохирох тул Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн ангийн .1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ө.*******д жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулах үндэслэлтэй.
Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ө.*******д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн . дугаар зүйлийн дахь хэсгийн .1, ., .4-т зааснаар оногдуулсан жил 6 сарын хугацаагаар хорих ял дээр Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн .1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар оногдуулсан жилийн хугацаагаар хорих ялыг нэмж нэгтгэх, мөн Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ө.*******ын аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 1 оны дүгээр сарын - ны өдрийн 1/ХМШЗ/ 8 дугаартай захирамжаар Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6. дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.-т зааснаар 0 жил сар 0 хоногийн хорих ялаас хугацаанаас өмнө суллагдаж, мөн хугацаагаар хяналт тогтоосон ялаас эдлээгүй үлдсэн 1 жил 8 сар хоногийн хорих ялыг нэмж нэгтгэн нийт эдлэх хорих ялыг 6 жил сар хоногийн хугацаагаар тогтоов.
.4 Шүүгдэгч Ө.*******ыг шүүхийн зөвшөөрөлгүйгээр оны дугаар сарын 0- ны өдөр баривчилсан ба аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн оны дугаар сарын 0-ны өдрийн / ЦХШЗ/ 41 дугаартай “Цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авах тухай” захирамжаар яллагдагчаар цагдан хорисон ба оны дүгээр сарын 0- ны өдөр хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсан.
Мөн Шүүгдэгч Ө.******* нь оны дугаар сарын 0-ны өдөр сэжигтэнээр баривчлагдаж, дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн оны дугаар сарын -ны өдрийн / ЦХШЗ/940 дугаартай захирамжаар цагдан хоригдсон ба шүүх хуралдаан хүртэл цагдан хоригдож байх тул түүний цагдан хоригдсон нийт 88 хоног цагдан хоригдсон байна.
Шүүгдэгч П.Бат-Эрдэнийг шүүхийн зөвшөөрөлгүйгээр оны дугаар сарын 0- ны өдөр баривчилсан ба аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн оны дугаар сарын 0- ны өдрийн / ЦХШЗ/ 40 дугаартай “ Цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авах тухай” захирамжаар яллагдагчаар цагдан хорьсон ба оны дүгээр сарын 0-ны өдөр хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсан.
Мөн аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн оны 0 дугаар сарын -ны өдрийн / ШЦТ/ дугаартай шийтгэх тогтоолоор цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдсан ба нийт 9 хоног цагдан хоригдсон байна.
Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6. дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч П.Бат- Эрдэнийн цагдан хоригдсон 9 хоног, шүүгдэгч Ө.*******ын цагдан хоригдсон 88 хоногийг тус тус эдлэх ялд оруулан тооцох нь зүйтэй.
Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .6 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдлыг харгалзан хугацаатай хорих ялыг нээлттэй, эсхүл хаалттай хорих байгууллагад эдлүүлэхээр тогтооно” гэж шүүгдэгч Ө.*******д оногдуулсан 6 жил сар хоногийн хугацаагаар хорих ял, шүүгдэгч П.*******д оногдуулсан жилийн хугацаагаар хорих ялыг нээлттэй хорих ангид тус тус эдлүүлэхээр тогтоов.
Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 6. дугаар зүйлийн 1, , 4
дэх хэсэг, 6.6, 6., 6.8, 6. дугаар зүйлд тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:
ДАРГАЛАГЧ ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ Т.ЦЭЦЭГМАА