ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

Õýðãèéí èíäåêñ 135/2020/01022/и

 

Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны ø¿¿õèéí  ø¿¿ã÷ З.Тунгалагмаа äàðãàëæ, òóñ ø¿¿õèéí òàíõèìä õèéñýí ø¿¿õ õóðàëäààíààð,

 

Нэхэмжлэгч: . . . хот, . . . дүүрэг, . . . дугаар хороо, . . . хотхон, . . . дугаар байр, . . . тоотод оршин суух Ш овогт Ө.Ж /РД:. . ., утас . . ./-ы нэхэмжлэлтэй,

 

Хариуцагч: . . . аймгийн . . . сумын . . . дүгээр багийн . . . дүгээр хороолол, . . . тоотод оршин суух З овогт Ч.Д /РД:. . ., утас . . ./-д холбогдох

 “Гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн асрамж, тэтгэлэг тогтоолгох тухай” иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Ө.Ж /цахимаар/, хариуцагч Ч.Д,  ш¿¿õ õóðàëäààíû íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà М.Мөнхбат нар îðîëöîâ.

 

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ íü:

 

Íýõýìæëýã÷ Ө.Ж нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ болон шүүх хуралдаан дээр гаргасан тайлбартаа:

“Миний бие нөхөр Ч.Д 2005 онд танилцаж гэр бүл болж, 2005 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдөр хуримлан албан ёсоор гэр бүл болсон. Улмаар 2006 оны 12 дугаар сарын 12-нд Дархан-Уул аймагт иргэний гэр бүлийн бүртгэлд анхны гэрлэлт хэмээн . . .-р бүртгэгдсэн юм. 2005 оны 12 дугаар сарын 18-нд Дархан сумын төрөх тасагт ганц хүүгээ өлгийдөн авсан билээ. Хүүгийн төрсний гэрчилгээ авах үед гэрлэлт батлуулаагүй байсан тул хүү минь надаар овоглосон билээ. Бид хоёулаа дээд боловсролтой, ажил төрөл эрхэлдэг. Бидний хамтын амьдралын эхний 6 жил бусдын адил амьдарч байлаа. 2011 онд амьдарч байсан байраа томсгож одоогийн амьдарч байгаа 34 дүгээр байранд нүүж ирснээр нөхөр Ч.Д хандлага, ааш араншин эрс хувирч, архи их ууж, гэр бүлээс гадуурх харилцаа үүсгэж, үүнийг нь би 2012 оны 01 сард мэдсэнээр хамт амьдрах боломжгүй болсон юм. Хамтын амьдралд байх 6, 7 жилд тогтмол гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж, зодох, нүдэх, хэл амаар доромжлох нь хэрээс хэтэрсэн. Хүчирхийлэл үйлддэгийг нь Дархан сумын 16 дугаар багийн 21 дүгээр байрныхан, 14 дүгээр багийн 34 дүгээр байрныхан хөршүүд мэднэ.

Миний бие 2006 оны 02 сараас 2020 он хүртэл Дархан сумын 9 дүгээр сургуульд багшилж байсан бөгөөд энэ хугацаанд багшийн ёс зүй, нэр төрийг болон өнөөдрийг хүртэл чимээгүй явлаа. Хаалга мөргүүлсэн, хөмсөг сэтэлсэн, нүдэндээ давхраа хийлгэсэн үед өшиглөсөн үүний улмаас одоо миний нүдний давхраа хоёр өөр, мөн нөөтбүүкийн цэнэглэгч над руу шидсэний улмаас баруун завж орчим оёдол тавиулж, шүүх эмнэлгийн дүгнэлт гаргуулан цагдаагийн хэлтсээр хохирлын асуудлаа шийдүүлж байлаа. Одоо Даваадорж хамтран амьдрагчтай, бид эвлэрэх ямар ч боломжгүй. Даваадорж өөрөө 2013, 2014 онуудад гэрлэлт цуцлуулах хүсэлтээ гаргаж байсан ч бид тус шүүхийн эвлэрүүлэн зуучлалаар ороод зөвлөгөө аваад өнгөрсөн юм. Түүнээс хойш эвлэрээгүй, хамт ч амьдраагүй 6-7 жил болж байна.

Учир иймээс цаашид бид хамт амьдрах боломжгүй, Ч.Д нь удаа дараа олон жилийн туршид гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлддэг, үүнийг нь зарим үед би баримтжуулж, хүчний байгууллагад хандаж байсан дуудлагын хуудсаа энэхүү өргөдөлд хавсаргаж байна.

Миний бие 2012 оноос одоог хүртэл хүүгийнхээ хамт амьдарч байна. Ч.Д нь эцэг хүний үүргээ ухамсарлаж биелүүлдэггүй, хүүдээ тусламж өгдөггүй, дэмжлэг үзүүлдэггүй, хайхардаггүйд гомдолтой байна.

Иймд Ч.Д хүүхдийн тэтгэмж авах хүсэлтийг уламжилж байна. Мөн ирээдүйд хүүхэдтэй холбоотой зардал болох сургалтын төлбөр, эрүүл мэндийн үйлчилгээ авах төлбөр, амьдрах орон байр зэрэг зүйлс дээр эцэг эхийн хувьд хамтран үүрэг хүлээсээр байна. Бид эд хөрөнгийн маргааны асуудал байхгүй болно. Учир нь одоо амьдарч байгаа байр маань Худалдаа хөгжлийн банкны ипотекийн зээлтэй, зээл нь дуусгавар болоогүй байгаа билээ. Уг зээл дууссаны дараа эд хөрөнгийн асуудлыг хамтран шийдвэрлэнэ”гэв.

 

Õàðèóöàã÷ Ч.Д нь шүүхэд ирүүлсэн болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

“Миний бие Ч.Д нь 2005 онд эхнэр болох Ө.Ж хурим хийгээд 2006 оны 12 дугаар сарын 12-нд албан ёсны гэр бүлээ батлуулсан болно. Миний бие оюутан байхад манай аав Б.Ч нь 16 дугаар баг, 21-84 тоотод 1 өрөө байр авч өгсөн. Түүнд амьдарч байх хугацаанд хүү Ө.Ч мэндэлсэн билээ. Хамт амьдарч байх хугацаанд эхнэр хүний үүрэг хариуцлага, хайр халамж байхгүй, бүтэн 8 жил өөрийн хамаатан болох оюутан байлгах, түүнээс болж гэр бүлийн маргаан гарч байсан нь үнэн болно. Нөхөр хүний хувьд гэр орондоо тав тухтай байх нөхцөл орчин байхгүй байдаг байсан. Түүнээс болоод хүүг 4 сартай байхад нь Хөвсгөл авч явсан. Эхнэр Ө.Ж хэдэн удаа дахин хэдэн хүүхэдтэй болох саналыг би тавьж байсан боловч хэзээ ч зөвшөөрдөггүй байсан. Үүнээс болоод миний сэтгэл зүрх хөндийрч цаашид хайрлах урам зориг мохож эхэлсэн. Мөн Ж нь манай ажлын газрын удирдлага болон ажилчдад байнга гэр бүлийн талаар болон амьдралаа тоочих, миний нэр хүндийг ихээр унагааж явж байсныг манай хамт олон мэдэх болно. Миний бие гадуур хүнтэй холбогдож байсан нь үнэн болно. Одоо тэр асуудал байхгүй болсон. Учир нь эхнэр хүний хайр халамж, эх хүний үүргээ биелүүлэх, багшийн ёс зүй, ааш зан авир дээр миний сэтгэл хөрж эхэлсэн. Миний аавын авч өгсөн 1 өрөө байрыг зараад 14 дүгээр баг, 34-28 тоотод 2011 онд 2 өрөө байр болгож бүх бичиг баримтыг өөрийн нэр дээрээ шилжүүлж миний оролцоо байхгүй болгосон байсан. Үүнээс болоод хэрүүл маргаан гарч байсан. Сүүлдээ гэрт оруулахгүй миний бүхий л хувцас хунарыг цонхоор шидэж гаргаж хаясан. Үүнээс болоод гадуур найз нөхөд, хажуу өрөө түрээсэлж 7, 8 жил явсан. Гэртээ орох гэхээр байнга цагдаа дуудах, ажил руу орох зэрэг зан ааш нь эрс өөр болсон байсан. Би Ө.Ж 10 гаруй жил амьдарсны хувьд тухайн хүний зан ааш, худал хуурмаг, эд хөрөнгийн сонирхол, гэр бүлийн гадуурх асуудал, ёс зүйг сайтар ойлгож авсан. Цаашид хүү Ч тэтгэмж гэхээсээ илүү боловсрол, эрүүл мэнд, амьдралд эцэг хүний хувьд чадах чинээгээрээ туслах учраас өнөөдрийн хэдэн төгрөгөөр өөрийгөө үнэлэх биш хүүдээ цаашдын амьдралд туслах зорилготой байгаа. Тийм учраас гэр бүл цуцлуулах, хүүхэд өнчрүүлэх, хойд эцгийн гарыг харуулах сонирхолгүй байгаа болно” гэв.

 

Ø¿¿õ õóðàëäààíààð õýðýãò àâàãäñàí áè÷ãèéí íîòëîõ áàðèìòóóäûã øèíæëýí ñóäëààä,                                                                                           

¯ÍÄÝÑËÝÕ íü:

 

Íýõýìæëýã÷ Ө.Ж нь хариуцагч Ч.Д õîëáîãäóóëàí “гýðëýëò öóöëуулàõ, õ¿¿õäèéí асрамж, тэтгэлэг тогтоолгох тухай” íýõýìæëýëèéí øààðäëàãûã ø¿¿õýä ãàðãàæýý.

 

Íýõýìæëýã÷ Ө.Ж, хариуцагч Ч.Д нар нь 2005 онд танилцаж,  2006 оны 10 дугаар сарын 25-ны ºäºð ãýð á¿ë áîëñíûã 2006 оны 12 дугаар сарын 12-ны өдөр Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын èðãýíèé ãýð á¿ëèéí áàéäëûí ãýðëýñíèé á¿ðòãýëä á¿ðòãэñýí áºãººä тэдний дундаас 2005 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдөр хүү Ж.Ч òºð¿¿ëñýí áîëîõ íü хэрэгт авагдсан гэрлэлтийн . . . дугаартай төрсний гэрчилгээ, . . . дугаартай гэрлэлтийн гэрчилгээ, зохигчдын òàéëáàð болон õýðýãò àâàãäñàí áè÷ãèéí íîòëîõ áàðèìò зэргээр íîòëîãäîæ áàéíà.

 

Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт нөхөр Ч.Д нь гэрлэлтээ цуцлуулахыг хүсэхгүй байна гэсэн тайлбарыг гаргасан бол эхнэр Ө.Ж нь эвлэрч цаашид гэрлэлтээ үргэлжлүүлэх боломжгүй гэсэн тайлбарыг тус  тус гаргасан болно.

Гэрлэгчид нь 2012 оноос хойш тус тусдаа амьдарч байгаа бөгөөд тэдний шүүх хуралдаан дээр гаргасан тайлбараас үзэхэд бие биедээ таарамжгүй харьцаатай байгаа байдлыг харгалзан гэрлэгчдийн цаашдын хамтын амьдрал бодитоор үргэлжлэх боломжгүй байх тул Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.2-д заасан арга хэмжээг авах шаардлагагүй гэж үзэж гэрлэлтийг цуцлахаар шийдвэрлэлээ.

                                        

Çîõèã÷ òàëóóä õ¿¿õäèéí àñðàìæèéí òàëààð ìàðгаагүй ба насанд хүрээгүй õ¿¿õэд болох хүү Ж.Ч àìüäàð÷, ºñºæ õ¿ì¿¿æèõ îð÷èí, íºõöºë, íàñíû áàéäал, зэргийг õàðãàëçàí Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 14 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 14.6-т зааснаар эх Ө.Ж асрамжид үлдээж, эцэг Ч.Д сар бүр хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах нь зүйтэй байна.

 

Талууд эд хөрөнгийн талаар маргаангүй болохыг дурдах нь зүйтэй байна.

 

Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 21 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 21.1-ä “Õ¿¿õýä òºðñíººð ýöýã, ýõ, õ¿¿õäèéí õîîðîíä ýðõ, ¿¿ðýã ¿¿ñíý”, ìºí õóóëèéí 38 äóãààð ç¿éëèéí 38.1-ä “Ýöýã, ýõ íü íàñàíä õ¿ðýýã¿é áîëîí íàñàíä õ¿ðñýí áîëîâ÷ õºäºëìºðèéí ÷àäâàðã¿é õ¿¿õäýý òýæýýí òýòãýõ ¿¿ðýãòýé” ãýæ çààñíû äàãóó эцэг Ч.Д, эх Ө.Ж нар нь хүүхэд болох Ж.Ч хэний асрамжид ¿ëäñýí ýñýõýýñ ¿ë õàìààðàí àñàð÷, õàëàìæëàõ, òýæýýí òýòãýæ áàéõ ¿¿ðãýýñýý ÷ºëººëºãäºõã¿é áîëîõûã äóðäàõ íü ç¿éòýé þì.

 

Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 115 äóãààð ç¿éëèéí 115.1, 115.2.1, 116, 118 äóãààð ç¿éë, 132 äóãààð ç¿éëèéí 132.6-т çààñíûã óäèðäëàãà áîëãîí ÒÎÃÒÎÎÕ íü:

 

1. Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 14 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 14.1-т зааснаар Ш овогт Ө.Ж /РД:. . ./, З овогт Ч.Д /РД:. . ./ нарын гýðëýëòèéã цуцалсугай.

 

2. Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 14 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 14.6-т çààñíààð 2005 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдөр хүү Ж.Ч эх Ө.Ж асрамжид ¿ëäýýñ¿ãýé.

 

3. Гэр бїлийн тухай хуулийн 40 дїгээр зїйлийн 40.1.1, 40.1.2-т зааснаар  2005 оны 12 дугаар сарын 18-ны өдөр хүү Ж.Ч 16 нас /сурч байгаа бол 18 нас/ хїртэл тухайн бїс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод тївшингийн хэмжээгээр эцэг Ч.Д сар бїр хїїхдийн тэтгэлэг гаргуулж, тэжээн тэтгїїлсїгэй.

 

4. Гэрлэгчид нь одоогоор гэр бүлийн дундын хөрөнгийн талаар маргаагүй болохыг дурдсугай.

 

5. Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 57 äóãààð ç¿éëèéí 57.1, Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëèéí 7.1.2 äàõü õýñýãò çààñíààð íýõýìæëýã÷ Ө.Ж óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä òºëñºí 140,400 òºãðºãèéã òºðèéí ñàíãèéí îðëîãîä õýâýýð ¿ëäýýж, хариуцагч Ч.Д улсын тэмдэгтийн хураамж 140,000 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч Ө.Ж олгосугай.

 

6. Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 26 äóãààð ç¿éëä çààñíààð çîõèã÷èä íü õ¿¿õäýý ýð¿¿ë ÷èéðýã ºñãºí áîéæóóëàõ, ñýòãýõ¿éí õóâüä òºëºâø¿¿ëýõ, àñðàí õàìãààëàõ, òýæýýí òýòãýõ, ñóóðü áîëîâñðîë ýçýìø¿¿ëýõ, ¿íäýñíèé ¸ñ çàíøèë óëàìæëàëàà äýýäëýõ, õ¿¿õäèéí ýðõèéã õàìãààëàõ, õºäºëìºðèéí àíõíû äàäëàãà îëãîõ çýðýãò ýöýã ýõ òýãø ýðõ ýäýëæ, àäèë ¿¿ðýã õ¿ëýýõ ó÷ðûã äóðäñóãàé.

 

7. Гýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 26 äóãààð ç¿éëèéí 26.6-т çààñíààð ãýðëýëòýý öóöëóóëñàí ýöýã, ýõèéí õýí íýã íü íºãºө人 õ¿ëýýñýí ¿¿ðãýý õýðýãæ¿¿ëýõýä íü ñààä ó÷ðóóëàõûã õîðèãëîõ ó÷èðòàéã ìýäэãäñ¿ãýé.

 

8. Гýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 15 äóãààð ç¿éëèéí 15.1-т çààñíààð ãýðëýëòýý öóöëóóëñàí õ¿ì¿¿ñ ýâëýðñýíýý õàìòðàí èëýðõèéëæ, ººð õ¿íòýé ãýðëýýã¿é áîë ºðãºäºë ãàðãàí ãýðëýëòýý ñýðãýýæ áîëîõûã ìýäýãäñ¿ãýé.

 

9. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.9-д зааснаар гэрлэлт цуцалсан тухай шийдвэрийн хувийг хүчин төгөлдөр болсноос хойш ажлын гурван өдрийн дотор гэрлэлтийг бүртгэсэн Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын улсын бүртгэлийн байгууллагад явуулахыг шүүгчийн туслах Т.Тогтоход даалгасугай.

 

10. Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 120 äóãààð ç¿éëèéí  120.2-ò çààñíààð çîõèã÷, òýäãýýðèéí òºëººëºã÷ áóþó ºì㺺ëºã÷ øèéäâýðèéã ýñ çºâøººðâºë ãàðäàí àâñíààñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Дархан-Уул аймгийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд ãîìäîë ãàðãàõ ýðõòýéã äóðäñóãàé.

 

 

 

 

ÄÀÐÃÀËÀÃ× Ø¯¯Ã×                              З.ТУНГАЛАГМАА