МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Хөвсгөл аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх хуралдааныг шүүгч М.Эрдэнэ-Очир даргалж, шүүгч Н.Нямсүрэн, Н.Ариунжаргал нарын бүрэлдэхүүнтэй,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга О.Өлзийбуян,

Улсын яллагч Л.Отгончимэг,

Иргэдийн төлөөлөгч А.Цэнгэлмаа,

Хохирогч Г.Наранцэцэг, П.Ганцоож, Ч.Батхуяг, Д.Наранчулуун, Г.Галбадрах,

Шүүгдэгч нарын өмгөөлөгч В.Энхболд, Б.Амаржаргал, Л.Цогтбаяр, Г.Баярдаваа,

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр, В.Тэрбиш, О.Доржсүрэн, Д.Төгсболд, Ө.Батбилэг, Н.Батцэнгэл нарыг оролцуулан шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар аймгийн Прокурорын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Оросоогийн Доржсүрэн, Өлзийгийн Батбилэг, Дашцэрэнгийн Төгсболд, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2, 261 дүгээр зүйлийн 261.1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Цогзолмаагийн Батдэлгэр, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2, 246 дугаар зүйлийн 246.1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Ванчингийн Тэрбиш, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.4, 246 дугаар зүйлийн 246.1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Нямаагийн Батцэнгэл нарт холбогдох эрүүгийн 201622000575 тоот хэргийг 2016 оны 11 дүгээр сарын 16-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгч нарын биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, Борынхон овгийн Нямаагийн Батцэнгэл, 1978 оны 4 дүгээр сарын 25-ны өдөр Хөвсгөл аймгийн Жаргалант суманд төрсөн, 39 настай, эрэгтэй, бага боловсролтой, мэргэжилгүй, ам бүл 4, эхнэр, 2 хүүхдийн хамт Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 14 дүгээр багийн 18 дугаар гудамжны 08 тоотод оршин суух, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, урьд 2014 оны 3 дугаар сарын 13-ны өдрийн Сум дундын 27 дугаар шүүхийн 69 дүгээр шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 147 дугаар зүйлийн 147.2-т зааснаар 3 жил 5 сарын хугацаагаар хорих ялаар шийтгүүлж, 2015 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдөр Анхны ардчилсан сонгууль болж байнгын ажиллагаатай парламент байгуулагдсаны 25 жилийг ойг тохиолдуулан өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1 дэх хэсэгт зааснаар эдлээгүй үлдсэн 1 жил 03 сар 15 хоногийн хорих ялаас 2 жилийг өршөөн хасч суллагдаж байсан, бие эрүүл, ухаан бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай, регистрийн РЭ78042574 дугаартай,

Монгол улсын иргэн, Хананцахиур овогт Цогзолмаагийн Батдэлгэр, 1987 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр Хөвсгөл аймгийн Тосонцэнгэл суманд төрсөн, 30 настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, ам бүл 4, эхнэр, 2 хүүхдийн хамт Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 10 дугаар багийн 2 дугаар гудамжны 11 тоотод оршин суух, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй,  улсаас авсан гавьяа шагналгүй, урьд  2005 оны 8 дугаар сарын 11-ний өдрийн Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын шүүхийн 180 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.1-д зааснаар 110 цагийн хугацаагаар албадан ажил хийлгэх ялаар, 2008 оны 01 дүгээр сарын 17-ны өдрийн Хөвсгөл аймаг дахь Сум дундын шүүхийн 22 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар 2 жилийн хугацаагаар хорих ялаар, 2013 оны 09 дүгээр сарын 09-ний өдрийн Хөвсгөл аймаг дахь Сум дундын шүүхийн 166 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2 дахь хэсэгт зааснаар 3 жил 6 сарын хугацаагаар хорих ялаар шийтгүүлж, 2015 оны 02 дугаар сарын 18-ны өдрийн Сум дундын 27 дугаар шүүхийн шүүгчийн 09 дугаартай захирамжаар эдлээгүй үлдсэн 01 жил 05 сар 22 хоногийн хорих ял эдлэхээс хугацааны өмнө тэнсэн суллагдаж байсан, регистрийн РК87122418 дугаартай,

Монгол улсын иргэн, Сахалт овгийн Оросоогийн Доржсүрэн, 1988 оны 9 дүгээр сарын 15-ны өдөр Хөвсгөл аймгийн Бүрэнтогтох суманд төрсөн, 29 настай, эрэгтэй, бага боловсролтой, мэргэжилгүй, ам бүл 2, эцгийн хамт Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 10 дугаар багийн 29 дүгээр гудамжны 13 тоотод оршин суух, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, урьд 2006 оны 5 дугаар сарын 10-ны өдрийн Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын шүүхийн 89 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.3-т зааснаар 5 жил 6 сарын хорих ялаар шийтгэгдэж, уг ялыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 62 дугаар зүйлийн 62.1-д зааснаар шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг 2 жилийн хугацаагаар хойшлуулсан, мөн шүүхийн 2007 оны 9 дүгээр сарын 12-ны өдрийн 123 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар 3 жилийн хорих ялаар, 2009 оны 7 дугаар сарын 29-ний өдрийн 94 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар 3 жилийн хугацаагаар хорих ялаар, 2012 оны 8 дугаар сарын 22-ны өдрийн 128 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тсугай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар 3 жил 7 сарын хугацаагаар хорих ялаар  тус тус шийтгэгдэж байсан, регистрийн РГ88091515 дугаартай,

Монгол Улсын иргэн, Боржигон овогт Өлзийн Батбилэг, 1974 оны 7 дугаар сарын 12-ны өдөр Хөвсгөл аймгийн Мөрөн суманд төрсөн, 42 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, ам бүл 4, эхнэр, 2 хүүхдийн хамт Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 10 дугаар багийн 2 дугаар гудамжны 08 тоотод оршин суух, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, урьд ял шийтгэгдэж байгаагүй, РХ74071210 регистрийн дугаартай,

Монгол Улсын иргэн, Тайж овогт Ванчингийн Тэрбиш, 1988 оны 05 дугаар сарын 27-ны өдөр Хөвсгөл аймгийн Мөрөн суманд төрсөн, 29 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, сантехникч мэргэжилтэй, ам бүл 5, эхнэр, 3 хүүхдийн хамт Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 10 дугаар багийн 16 дугаар гудамжны 13 тоотод оршин суух, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, урьд ял шийтгэгдэж байгаагүй, регистрийн РГ88052719 дугаартай,

Монгол Улсын иргэн, Боржигон овогт Дашцэрэнгийн Төгсболд, 1994 оны 5 дугаар сарын 05-ны өдөр Хөвсгөл аймгийн Улаан-Уул суманд төрсөн, 23 настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, ам бүл 3, эхнэр, хүүхдийн хамт Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 1 дүгээр багийн 5 дугаар гудамжны 05 тоотод оршин суух, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, урьд 2012 оны 05 дугаар сарын 10-ны өдрийн Хөвсгөл аймаг дахь Сум дундын шүүхийн 71 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар 2 жил 6 сарын хугацаагаар хорих ялаар шийтгүүлж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1-д зааснаар 3 жилийн хугацаагаар тэнсэж хянан харгалзсан, мөн шүүхийн 2012 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдрийн 187 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар 2 жилийн хугацаагаар хорих ялаар тус тус шийтгүүлж байсан, регистрийн РН94050513 дугаартай,

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр, Ө.Батбилэг, В.Тэрбиш, Н.Батцэнгэл нар нь бүлэглэн машин механизм хэрэглэж 2016 оны 04 дүгээр сарын 22-23-нд шилжих шөнө Хөвсгөл аймгийн Бүрэнтогтох сумын Эрчим багийн нутаг Цахирын ам гэх газраас иргэн Г.Наранцэцэгийн 1 тооны үхрийг хулгайлж 900.000 /есөн зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

2016 оны 05 дугаар сарын эхээр Хөвсгөл аймгийн Түнэл сумын нутаг Навчилтай гэх газраас иргэн П.Ганцоожийн 1 тооны үхрийг бэлчээрээс нь хулгайлж 900.000 /есөн зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

2016 оны 02 дугаар сарын 25-26-нд шилжих шөнө Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 10 дугаар багийн нутаг Нарийн хавчуу гэх газраас иргэн Ч.Батхуягийн 2 тооны үхрийг бэлчээрээс нь хулгайлж 1.800.000 /нэг сая найман зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч   Ц.Батдэлгэр, В.Тэрбиш, Н.Батцэнгэл нар нь бүлэглэн машин механизм хэрэглэн 2016 оны 03 дугаар сарын 18-21-ний өдрийн хооронд Хөвсгөл аймгийн Бүрэнтогтох сумын Их Уул багийн нутаг Мөрөнгийн голын шугуйгаас иргэн Д.Наранчулууны 2 тооны морийг бэлчээрээс нь хулгайлж 1.400.000 /нэг сая дөрвөн зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Мөн 2016 оны 05 дугаар сарын эхээр Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 7 дугаар багийн нутаг Элстэйн амнаас иргэн Б.Шижирбаатарын 1 тооны морийг хулгайлж 550.000 /таван зуун тавь/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

2016 оны 03 дугаар сарын 10-ны үеэр Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын нутаг Ханжаргалант гэх газраас иргэн Х.Мөнхбатын 1 тооны морийг хулгайлж 550.000 /таван зуун тавь/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр, Д.Төгсболд, Ө.Батбилэг нар нь бүлэглэн машин механизм хэрэглэн 2016 оны 07 дугаар сарын 21-22-нд шилжих шөнө Хөвсгөл аймгийн Бүрэнтогтох сумын Туяа багийн нутаг Нам дөрөлж гэх газраас иргэн Н.Базарцогийн 2 тооны үхрийг бэлчээрээс нь хулгайлж 1.300.000 /нэг сая гурван зуун мянга/ төгрөгийн  хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр, О.Доржсүрэн нар нь бүлэглэн 2016 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдөр Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын 4 дүгээр багийн нутаг Дөш гэх газраас иргэн Д.Батсүмбэрэлийн 1 тооны морийг бэлчээрээс нь хулгайлж 750.000 /долоон зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр нь ганцаараа 2016 оны 05 дугаар сарын 20-ны өдөр Хөвсгөл аймгийн Түнэл сумын 5 дугаар багийн нутаг Туулайн зоо хөх бэлчир гэх газраас иргэн Г.Галбадрахын 3 тооны морийг бэлчээрээс нь хулгайлж 2.100.000 /хоёр сая нэг зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

 Шүүгдэгч В.Тэрбиш, Н.Батцэнгэл нар нь Ц.Батдэлгэрийг 2016 оны 05 дугаар сарын 20-ны өдөр  машин механизм хэрэглэн  иргэн Г.Галбадрахын 3 тооны морийг хулгайлсан гэмт хэрэг үйлдсэнийг лавтай сайн мэдсэн атлаа зохих байгууллага албан тушаалтанд мэдээлээгүй,

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр нь батлан даалтад өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдсан байхдаа 2016 оны 12 дугаар сарын 19-ний өдрөөс шүүн таслах ажиллагаанаас зориуд зайлсхийсэн гэмт хэргийг тус тус үйлдсэнд холбогджээ.

Шүүхийн хэлэлцүүлгээр яллах, цагаатгах болон бусад нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр, Ө.Батбилэг, В.Тэрбиш, Н.Батцэнгэл нар нь бүлэглэн машин механизм хэрэглэж  2016 оны 04 дүгээр сарын 22-23-нд шилжих шөнө Хөвсгөл аймгийн Бүрэнтогтох сумын Эрчим багийн нутаг Цахирын ам гэх газраас иргэн Г.Наранцэцэгийн 1 тооны үхрийг хулгайлж 900.000 /есөн зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

2016 оны 05 дугаар сарын эхээр Хөвсгөл аймгийн Түнэл сумын нутаг Навчилтай гэх газраас иргэн П.Ганцоожийн 1 тооны үхрийг бэлчээрээс нь хулгайлж 900.000 /есөн зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

2016 оны 02 дугаар сарын 25-26-нд шилжих шөнө Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 10 дугаар багийн нутаг Нарийн хавчуу гэх газраас иргэн Ч.Батхуягийн 2 тооны үхрийг бэлчээрээс нь хулгайлж 1.800.000 /нэг сая найман зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч   Ц.Батдэлгэр, В.Тэрбиш, Н.Батцэнгэл нар нь бүлэглэн машин механизм хэрэглэн 2016 оны 03 дугаар сарын 18-21-ний өдрийн хооронд Хөвсгөл аймгийн Бүрэнтогтох сумын Их Уул багийн нутаг Мөрөнгийн голын шугуйгаас иргэн Д.Наранчулууны 2 тооны морийг бэлчээрээс нь хулгайлж 1.400.000 /нэг сая дөрвөн зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Мөн 2016 оны 05 дугаар сарын эхээр Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 7 дугаар багийн нутаг Элстэйн амнаас иргэн Б.Шижирбаатарын 1 тооны морийг хулгайлж 550.000 /таван зуун тавь/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

2016 оны 03 дугаар сарын 10-ны үеэр Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын нутаг Ханжаргалант гэх газраас иргэн Х.Мөнхбатын 1 тооны морийг хулгайлж 550.000 /таван зуун тавь/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч   Ц.Батдэлгэр, Д.Төгсболд, Ө.Батбилэг нар нь бүлэглэн машин механизм хэрэглэн 2016 оны 07 дугаар сарын 21-22-нд шилжих шөнө Хөвсгөл аймгийн Бүрэнтогтох сумын Туяа багийн нутаг Нам дөрөлж гэх газраас иргэн Н.Базарцогийн 2 тооны үхрийг бэлчээрээс нь хулгайлж 1.300.000 /нэг сая гурван зуун мянга/ төгрөгийн  хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр, О.Доржсүрэн нар нь бүлэглэн 2016 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдөр Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын 4 дүгээр багийн нутаг Дөш гэх газраас иргэн Д.Батсүмбэрэлийн 1 тооны морийг бэлчээрээс нь хулгайлж 750.000 /долоон зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр нь ганцаараа 2016 оны 05 дугаар сарын 20-ны өдөр Хөвсгөл аймгийн Түнэл сумын 5 дугаар багийн нутаг Туулайн зоо Хөх бэлчир гэх газраас иргэн Г.Галбадрахын 3 тооны морийг бэлчээрээс нь хулгайлж 2.100.000 /хоёр сая нэг зуун мянга/ төгрөгийн хохирол учруулсан,

Шүүгдэгч В.Тэрбиш, Н.Батцэнгэл нар нь Ц.Батдэлгэрийг 2016 оны 05 дугаар сарын 20-ны өдөр  машин механизм хэрэглэн иргэн Г.Галбадрахын 3 тооны морийг хулгайлсан гэмт хэрэг үйлдсэнийг лавтай сайн мэдсэн атлаа зохих байгууллага албан тушаалтанд мэдээлээгүй,

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр нь батлан даалтад өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдсан байхдаа 2016 оны 12 дугаар сарын 19-ний өдрөөс шүүн таслах ажиллагаанаас зориуд зайлсхийсэн гэмт хэргийг тус тус үйлдсэн болох нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан болон хавтаст хэрэгт авагдсан дараах нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна. Үүнд:

Хохирогч Г.Наранцэцэгийн мөрдөн байцаалтад болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: Би гэр бүлийнхээ хамт Бүрэнтогтох сумын Эрчим багт мал маллан амьдардаг юм. ...2016 оны 04 дүгээр сарын 22-23-нд шилжих шөнө Бүрэнтогтох сумын Эрчим баг Цахирын ам гэх газарт бэлчиж байсан үхэрнээс маань хар хүрэн зүсмийн монголын шар үхэр алга болсон. Уг үхрийг маань Саадын толгойн урд талд аваачаад нядлаад арьс толгой шийрийг нь үлдээгээд махыг нь аваад явсан байсан... Би шүүгдэгч нараас 700.000 төгрөг авахаар  тохиролцсон. В.Тэрбиш 175.000 төгрөгийг төлж хохиролгүй болгосон. Бусад шүүгдэгч нараас тус бүр 175.000 төгрөг нэхэмжилнэ гэв. /хх-ийн 23 дугаар хуудас/,

Хохирогч Н.Базарцогийн мөрдөн байцаалтад өгсөн: ...Манай Бүрэнтогтох сумын Туяа багийн нутаг дэвсгэр Хядагийн голын Нам дөрөлж гэх газарт нутагладаг юм. 2016 оны 07 дугаар сарын 21-ний өдрийн орой 21 цаг болж байхад үхрээ саагаад тугалаа тасдаж хашаад үхрээ бэлчээрт нь гаргасан. Тэгээд 22-ны өглөө гэртээ байж байхад манай үхэр Хядагийн гол гараад ирчихсэн байсан. Тэгсэн манай гэрт манай нутгийн залуу болох Мөнхдалай ирээд Урнаа гэж айлын өвөлжөөний хашаанд 2 үхэр нядлаад гэдэс дотрыг нь орхиод бусдыг нь аваад явчихсан байна. Та үхрээ бүртгэж үзээч гэхээр нь би үхэртээ яваад үхрээ бүртгээд үзтэл манай үхэрнээс дутсан байсан. Тэгэхээр нь би үхэр нядлагдсан байна гэх газарт очоод үзтэл Урнаа гэж айлын өвөлжөөний хашааны гадна талд хоёр үхэр нядлаад гэдэс, дотрыг нь орхиод бусад мах эд эрхтэнг бүгдийг аваад явчихсан байсан...гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 47 дугаар хуудас/,

Хохирогч П.Ганцоожийн мөрдөн байцаалтад болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: ...2016 оны 05 дугаар сарын эхээр бэлчээр дээр байсан үхэрнээс судалтай хар хүрэн шар үхрийг Хөндлөнгийн амны замын хажууд алаад толгой шийрийг нь үлдээгээд мах болон арьсыг нь аваад явсан байсан... Би шүүгдэгч нараас 800.000 төгрөг авахаар  тохиролцсон. В.Тэрбиш 200.000 төгрөгийг төлж хохиролгүй болгосон. Бусад шүүгдэгч нараас тус бүр 200.000 төгрөг нэхэмжилнэ гэв. /1-р хх-ийн 54-55 дугаар хуудас/,

Хохирогч Д.Наранчулууны мөрдөн байцаалтад болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: ...2016 оны 03 дугаар сарын 18-наас 21-ний хооронд Бүрэнтогтох сумын Их-Уул багийн Мөрөнгийн голын шугуй Гурвалжин цахир гэх газраас шар хээр морь, зөв талын гуя дээрээ загасан тамгатай хөх бор морь, зөв талын гуя дээрээ чандмань тамгатай хоёр тооны морио хулгайд алдсан ...гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 65-66 дугаар хуудас/,

Хохирогч Г.Галбадрахын мөрдөн байцаалтад болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: ...2016 оны 05 сарын 20-ны үеэр манай хар морь, бор морь, улаан бор халзан морь гурван тооны морио алдсан юм. Уг морьнууд маань гурвуулахнаа Ямаан даваа гэх газарт бэлчиж байгаад алга болсон...гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 77-78 дугаар хуудас/,

Хохирогч Б.Шижирбаатарын мөрдөн байцаалтад өгсөн: ...Би Мөрөн сумын 7 дугаар багийн 16-р гудамжны 34 тоотод амьдардаг юм. Надад өөрийн эзэмшлийн 7 тооны адуу байдаг. Уг адуунууд маань Мөрөн сумын 7 дугаар баг Элстэйн амны наад талд бэлчдэг юм. 2016 оны 05 дугаар сарын эхээр бэлчээр дээр байсан адуунаас хул зүсмийн гүү алга болсон байсан...гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 87 дугаар хуудас/,

Хохирогч Х.Мөнхбатын мөрдөн байцаалтад өгсөн: ...2016 оны 03 дугаар сарын 10-дын үеэр байхаа яг өдрийн нь сайн санахгүй байна. Манай Нисэхийн ар талд бэлчиж байсан хээр азаргатай адуунаас хул хээр зүсмийн гүү алга болчихсон байсан. Тухайн үед алдагдсан гүүгээ ойр хавиар нутаг дэвсгэрээр хайсан боловч олоогүй. Тэгээд олдохгүй болохоор нь цагдаагийн газарт мэдэгдсэн...гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 97 дугаар хуудас/,

Хохирогч Д.Батсүмбэрэлийн мөрдөн байцаалтад өгсөн: ...2016 оны 07 сарын 02-ны өдрийн оройны 17 цагийн үед адуугаа оруулаад ирэхэд адуунд байсан нас бие гүйцсэн хүрэн зүсмийн морь алга болсон байсан. Манай адуу Төмөрбулаг сумын 4-р багийн Дөш гэх газраар бэлчээрлэдэг. Тэгээд би цагдаад мэдэгдэж маргааш нь Мөрөнгөөс морио олж авсан...гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 109-110 дугаар хуудас/,

Хохирогч Ч.Батхуягийн мөрдөн байцаалтад болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: ...Манайх 2016 оны 02 сарын 25-26-нд шилжих шөнө Мөрөн сумын 10-р баг Нарийн хавчуу гэх газар бэлчээрээс 2 тооны шар алдсан. Тэгээд 2016.03.17-ны өдөр намайг Мөрөн орж ирээд захын Хаан банкин дээр явж байтал манай дээр байдаг саахалт айл болох Мөнхөө гэгч залуугийн эхнэр тааралдаад надад Болдоо гэдэг айлын өвөлжөөн дээр үхрийн толгой хаяад өвсөөр хучсан байна лээ гэхээр нь би гэртээ хариад уг өвөлжөөн дээр очтол уг Болдоо гэдэг айлын өвөлжөөн дээр манай хоёр шарын толгой мөн нэг сүүл, 3 ширхэг шийр гарч ирсэн юм ...гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 138-139 дүгээр хуудас/,

Гэрч С.Нарантуяагийн мөрдөн байцаалтад өгсөн: ...Манай өвөлжөөний дээд тал руу Болдоо гэдэг айлын эзэнгүй өвөлжөө байдаг юм. Би 2016 оны 03 дугаар сарын дундуур малдаа явж байгаад уг өвөлжөөн дээр очтол өвөлжөөний дээрээс хуучин шарилжин өвсөн дотроос нэг хүрэн зүсмийн үхрийн толгой цухуйж байса юм. Би шар, үнээг нь ялгаагүй, ямар ч байсан сарлаг биш монгол үхрийн толгой байсан. Уг өвөлжөө эзэнгүй өвөлжсөн болохоор үхрийн толгой байх ёсгүй учир би гайхаад өнгөрсөн юм. Би өөр зүйл ажиглаж хараагүй юм. Ингээд энэ тухайгаа 2, 3 хоногийн дараа Мөрөнд зах дээр Хаан банкин дотор Батхуяг гэх залууд хэлсэн юм. Энэ хүн 2 шар үхэр алдсан гээд байж байсан юм ....гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 142-143 дугаар хуудас/,

Гэрч Б.Баяржаргалын мөрдөн байцаалтад өгсөн: ...2016 оны 05 дугаар сарын 20-ны үеэр манайхыг Ямаан даваа гэх газарт хаваржаан дээрээ хаваржиж байхад манай адуунаас 3 тооны морь сүргээсээ тасраад хуучин бэлчиж байсан газар болох Ямаан давааныхаа тэнд оччихсон байсан. Тэгээд тэндээ бэлчиж байгаад алга болчихсон...гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 79-80 дугаар хуудас/,

Гэрч Р.Лхагвасүрэнгийн мөрдөн байцаалтад өгсөн: ....манай малтай хамт миний ээжийн дүүгийн хүүхэд болох Ганцоожийн 10 гаруй тооны үхэр байдаг юм. 2016 оны 05 дугаар сарын 6-7-нд шилжих шөнө уг үхрэн дундаас хар хүрэн зүсмийн үхэр алга болсон байсан ба уг үхрийг Хөндлөнгийн ам гэх газарт алж нядлаад арьс гэдэс дотрыг нь үлдээгээд махыг нь аваад явсан байсан. Тэгэхээр нь тухайн үедээ хэсгийн төлөөлөгчдөө мэдэгдэж байсан. Уг хулгайд  алдагдсан үхэр бол манай ээжийн дүүгийн хүүхэд болох Ганцоожийн үхэр байгаа юм гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 56-57 дугаар хуудас/,

Гэрч Д.Ариунаагийн мөрдөн байцаалтад өгсөн: 2016 оны 5 дугаар сард яг өдрийг нь сайн санахгүй байна. Батдэлгэрээс жижиг үхрийн мах худалдаж авч байсан, уг мах нь 110 кг мах болж байсан. Түүнээс 1 кг махыг 4.500 төгрөгөөр бодож авч байсан. Мөн 2016 оны 7 дугаар сард Батдэлгэрээс ба 100 кг үхрийн мах авч байсан, мөн уг махыг 1 кг-ийг нь 4500 төгрөгөөр бодож авч байсан. Батдэлгэр нь надад мах зарахдаа арьс, ширийг нь өгдөггүй байсан. Харин түүнээс адууны мах бол огт авч байгаагүй. Батдэлгэр надад мах зарахдаа хөдөөнөөс гэрээсээ авчирч байна гэж хэлээд зардаг байсан. Надад бол хулгайн мах болох талаар ямар нэгэн зүйл хэлж байгаагүй. Угаасаа ч махыг өдрийн цагаар худалдаж авч байсан болохоор хулгайн мах гэж огт бодоогүй...гэх мэдүүлэг /хх-ийн 24-25 дугаар хуудас/,

Гэрч Б.Мягмарсүрэнгийн мөрдөн байцаалтад өгсөн: ....Би Батдэлгэрээс үхрийн мах бол худалдаж авч байгаагүй, харин 2 адууны мах худалдаж авч байсан. Батдэлгэр надад зарахдаа хөдөөнөөс гэрээсээ авчирч байна гээд зардаг байсан. Батдэлгэрийн надад зарсан хоёр адууны мах нь хоёулаа гарал үүслийн бичиггүй байсан. Би гэхдээ Батдэлгэрээс адууны мах худалдаж авахдаа гэрэл үүслийн бичиг нь хаана байгааг асуухад гарал үүслийн бичиг нь би өөрөө байна, та шаардлагатай бол манай гэрийн хаягийг бичүүлчих гэж байсан. Иймд би хулгай хийсэн хүн юу гэж хулгайн хийсэн махаа гэртээ авчирахав гэж бодоод авчихдаг байсан юм...гэх мэдүүлэг /1-р хх-ийн 26-27 дугаар хуудас/, гэрч Б.Цолмонтуяа, Д.Пүрэвцэрэн нарын мэдүүлэг/1-р хх-ийн 34-35 дугаар хуудас/,

Шүүгдэгч нарын мөрдөн байцаалтад сэжигтэн, яллагдагчаар өгсөн мэдүүлэг /1-р хх-ийн 230-250, 2-р хх-ийн 1-29, 153, 3-р хх-ийн 28 дугаар хуудас/,

Гэмт хэргийн тухай гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тухай тэмдэглэл /1-р хх-ийн 2 хуудас/,

Тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /1-р хх-ийн 3 дугаар хуудас/,

Мэдүүлгийг газар дээр нь шалгасан тэмдэглэл /1-р хх-ийн 5-6, 11-14 дугаар хуудас/,

Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай тогтоол, тэмдэглэл /1-р хх-ийн 16-18 дугаар хуудас/,

Хэрэг учралын газар үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /1-р хх-ийн 40-42,134-137 дугаар хуудас/,

Мал үнэлсэн тайлан /1-р хх-ийн 159, 174, 178-р хуудас/,

Мөрдөн байцаагчийн оргодол эрэн сурвалжилсан тухай баримт /3-р хх-ийн 32-36 дугаар хуудас/, шүүгдэгч нарын хувийн байдлын талаарх багийн Засаг даргын тодорхойлолт, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа, ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас, шийтгэх тогтоолын хуулбар, сэтгэцийн байдал,  /2-р хх-ийн 33-96, 136-139,145-151,155 дугаар хуудас/ зэрэг шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн дээрх нотлох баримтуудыг Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуульд заасан арга хэрэгслийн дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, хэргийг шийдвэрлэхэд хангалттай гэж шүүх үнэллээ.

Иймд шүүгдэгч Н.Батцэнгэлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.4-т зааснаар дээрэмдэх гэмт хэрэгт шийтгүүлсэн этгээд бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэргийг давтан, бүлэглэж, машин механизм хэрэглэж үйлдсэн, мөн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 246 дугаар зүйлийн 246.1-д зааснаар хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэргийг үйлдсэнийг лавтай сайн мэдсэн атлаа зохих байгууллага, албан тушаалтанд мэдээлээгүй,

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэрийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах хэргийг давтан, бүлэглэж, машин механизм хэрэглэж үйлдсэн, мөн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 261 дүгээр зүйлийн 261.1-д зааснаар шүүн таслах ажиллагаанаас зориуд зайлсхийсэн,

Шүүгдэгч В.Тэрбишийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах хэргийг давтан, бүлэглэж, машин механизм хэрэглэж үйлдсэн, мөн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 246 дугаар зүйлийн 246.1-д зааснаар хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэргийг үйлдсэнийг лавтай сайн мэдсэн атлаа зохих байгууллага, албан тушаалтанд мэдээлээгүй,

 Шүүгдэгч Ө.Батбилэг, Д.Төгсболд нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэргийг давтан, бүлэглэж, машин механизм хэрэглэж үйлдсэн,

Шүүгдэгч О.Доржсүрэнг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэргийг бүлэглэж үйлдсэн гэмт хэрэгт  гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв. Хэргийн зүйлчлэл зөв байна.

Шүүгдэгч нарт ял шийтгэл оногдуулахдаа үйлдсэн гэмт хэрэгтээ чин санаанаас гэмшиж байгааг ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцов. 

Шүүгдэгч нарын гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учруулсан хохирлын хэр хэмжээ, хохирол төлөгдсөн байдал болон хувийн байдлыг харгалзан шүүгдэгч Н.Батцэнгэлд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.4-т зааснаар эд хөрөнгө хурааж, хорих ял оногдуулах,

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэрт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар эд хөрөнгө хураахгүйгээр хорих ял, мөн хуулийн 261 дүгээр зүйлийн 261.1-д зааснаар хорих ял оногдуулж,  Эрүүгийн хуулийн Ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.10-д заасныг журамлан оногдуулах хорих ялын дэглэмийг хөнгөрүүлэх, шүүгдэгч О.Доржсүрэн, Ө.Батбилэг, В.Тэрбиш, Д.Төгсболд нарт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар эд хөрөнгө хураахгүйгээр баривчлах ялыг оногдуулах нь зүйтэй гэж шүүх үзлээ.

Шүүгдэгч В.Тэрбиш, Н.Батцэнгэл нарт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 246 дугаар зүйлийн 246.1-д зааснаар ял халдаах үндэслэлтэй байх боловч уг гэмт хэрэг нь хөнгөн гэмт хэргийн ангилалд орж байх бөгөөд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 72 дугаар зүйлийн 72.1.1-д зааснаар хөнгөн гэмт хэрэг үйлдсэнээс хойш 6 сар өнгөрсөн бол эрүүгийн хариуцлагад татаж болохгүй гэсэн үндэслэлээр шүүгдэгч В.Тэрбиш, Н.Батцэнгэл нарын үйлдсэн "гэмт хэргийг үл мэдээлэх"  гэмт хэргийг Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1.2-т  зааснаар хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй байна.

Шүүгдэгч В.Тэрбиш, Ө.Батбилэг нар нь урьд ял шийтгэл эдэлж байгаагүй болох нь ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /2-р хх-ийн 92, 97 дугаар хуудас/-аар тогтоогдож байна.

Шүүгдэгч  О.Доржсүрэн нь 2012 оны 8 дугаар сарын 22-ны өдрийн 128 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар 3 жил 7 сарын хугацаагаар хорих ялаар  шийтгүүлж, 2015 оны 10 дугаар сарын 07-ны өдөр хугацаа дуусч суллагдсан,

Мөн шүүгдэгч Д.Төгсболд урьд 2012 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдрийн 187 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2 дахь хэсэгт зааснаар 2 жилийн хугацаагаар хорих ялаар шийтгүүлж, 2014 оны 4 дүгээр сарын 16-ны өдрийн шүүгчийн захирамжаар эдлээгүй үлдсэн 1 жил 7 сар 24 хоногийн хорих ял эдлэхээс хугацааны өмнө тэнсэн суллаж, мөн хугацаагаар хянан харгалзаж байсан  талаар ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудсаар тогтоогдож байх бөгөөд Эрүүгийн хуулийн 78 дугаар зүйлийн 78.2.3-т зааснаар ялтайд тооцогдохоор байх боловч Анхны ардчилсан сонгууль болж байнгын ажиллагаатай парламент байгуулагдсаны 25 жилийн ойг тохиолдуулан өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1.1 дэх “ялгүй болох хугацаанаас үлдсэн хугацааг хэрэгсэхгүй болгох” хэсэгт хамраагдаж байх тул шүүгдэгч Д.Төгсболд, О.Доржсүрэн нарыг анх удаа хүндэвтэр гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзэв.

Харин шүүгдэгч Н.Батцэнгэл нь 2014 оны 3 дугаар сарын 13-ны өдрийн Сум дундын 27 дугаар шүүхийн 69 дугаар шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 551 дүгээр зүйлд заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 147 дугаар зүйлийн 147.2-т зааснаар 3 жил 5 сарын хугацаагаар хорих ялаар шийтгүүлж, ялаа эдэлж байгаад 2015 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдөр Анхны ардчилсан сонгууль болж байнгын ажиллагаатай парламент байгуулагдсаны 25 жилийг ойг тохиолдуулан өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1 дэх хэсэгт зааснаар эдлээгүй үлдсэн 1 жил 03 сар 15 хоногийн хорих ялаас 2 жилийг өршөөн хасч суллагдсан байх бөгөөд шүүгдэгчийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 78 дугаар зүйлийн 78.2.4-т зааснаар ялтайд тооцогдох хугацаанд  “дээрэмдэх гэмт хэрэгт шийтгүүлсэн этгээд бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах” гэмт хэрэг  үйлдсэн байна.

Мөн шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр урьд 2013 оны 09 дүгээр сарын 09-ний өдрийн Хөвсгөл аймаг дахь Сум дундын шүүхийн 166 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар 3 жил 6 сарын хугацаагаар хорих ялаар шийтгэгдэж, 2015 оны 02 дугаар сарын 18-ны өдрийн Сум дундын 27 дугаар шүүхийн шүүгчийн 09 дугаартай захирамжаар эдлээгүй үлдсэн 01 жил 05 сар 22 хоногийн хорих ял эдлэхээс хугацааны өмнө тэнсэж, суллагдсан ба ялыг тэнсэж хянан харгалзсан хугацаанд  хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэн байх боловч Анхны ардчилсан сонгууль болж байнгын ажиллагаатай парламент байгуулагдсаны 25 жилийг ойг тохиолдуулан өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10-д “Сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтныг энэ хуульд заасан эрх зүйн байдлыг нь дээрдүүлсэн, аль илүү ашигтай үндэслэлээр нэг удаа өршөөлд хамааруулна” заасныг  баримтлан мөн хуулийн 6.1.3-т “хорих газраас тэнсэн суллагдсан хүний хянан харгалзах хугацаанаас үлдсэн хугацааг хэрэгсэхгүй болгох” гэж заасанд хамааруулж, харин шүүгдэгч Ц.Батдэлгэрийг  ялтай байхдаа гэмт хэрэг дахин үйлдсэн гэж үзэв. /2-р хх-ийн 34, 53, 70, 81/- шийтгэх тогтоолын хуулбар /2-р хх-ийн 33-46, 57-66, 71-78, 82-85, 151/,

Гэмт хэргээс учирсан хохирлын хувьд:

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэрээс 175.000 төгрөгийг гаргуулж Г.Наранцэцэгт, 450.000 төгрөгийг гаргуулж Ч.Батхуягт, 200.000 төгрөгийг гаргуулж П.Ганцоожид, 433.333 төгрөгийг гаргуулж Базарцогт, 466.666 төгрөгийг гаргуулж Д.Наранчулуунд, 183.333 төгрөгийг гаргуулж Б.Шижирбаатарт, 183.333 төгрөгийг гаргуулж Х.Мөнхбатад, 2.100.000 төгрөгийг гаргуулж Г.Галбадрахад,

Шүүгдэгч Ө.Батбилэгээс 175.000 төгрөгийг гаргуулж Г.Наранцэцэгт, 450.000 төгрөгийг гаргуулж Ч.Батхуягт, 200.000 төгрөгийг гаргуулж П.Ганцоожид, 433.333 төгрөгийг гаргуулж Базарцогод,

Шүүгдэгч В.Тэрбишээс 450.000 төгрөгийг гаргуулж Ч.Батхуягт, 466.666 төгрөгийг гаргуулж Д.Наранчулуунд, 183.333 төгрөгийг гаргуулж Б.Шижирбаатарт,

Шүүгдэгч Н.Батцэнгэлээс 175.000 төгрөгийг гаргуулж Г.Наранцэцэгт, 450.000 төгрөгийг гаргуулж Ч.Батхуягт, 200.000 төгрөгийг гаргуулж П.Ганцоожид, 466.666 төгрөгийг гаргуулж Д.Наранчулуунд, 183.333 төгрөгийг гаргуулж Б.Шижирбаатарт, 183.333 төгрөгийг гаргуулж Х.Мөнхбатад тус тус олгож шийдвэрлэлээ.

Шүүгдэгч нарын хохирол төлбөрийг тооцохдоо учруулсан хохирлыг гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн тоогоор хувааж тооцсон болно.

Шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр, Д.Төгсболд, Ө.Батбилэг нарын гэмт хэрэг үйлдэхдээ  хэрэглэсэн тээврийн хэрэгсэл болох Ө.Батбилэгийн эзэмшлийн 1.000.000 төгрөгийн үнэлгээ бүхий Элентра маркийн 67-35 ХӨВ улсын дугаартай автомашиныг Ө.Батбилэгээс хурааж, улсын орлогод  оруулахыг,

Мөн шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр, В.Тэрбиш, Н.Батцэнгэл нарын гэмт хэрэг үйлдэхдээ хэрэглэсэн мотоциклын үнэ 1.000.000 төгрөгийг шүүгдэгч тус бүрээс 333.333 төгрөг хурааж,  улсын орлогод оруулахыг Хөвсгөл аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд даалгах нь зүйтэй байна.

Эрүүгийн 201622000575 тоот хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, бичиг баримтгүй, шүүгдэгч Д.Төгсболд, О.Доржсүрэн нар нь бусдад төлөх төлбөргүй, шүүгдэгч Н.Батцэнгэл, Д.Төгсболд, В.Тэрбиш нар нь цагдан хоригдоогүй болохыг, шүүгдэгч О.Доржсүрэнгийн цагдан хоригдсон 121 хоног, Ц.Батдэлгэрийн цагдан хоригдсон 160 хоног, Ө.Батбилэгийн цагдан хоригдсон 29 хоногийг ял эдэлсэн хугацаанд нь оруулан тооцохыг тус тус дурдах нь зүйтэй.

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 248 дугаар зүйлийн 248.1.1, 283, 284, 286, 290, 294-298 дугаар зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

   1. Шүүгдэгч Борынхон овогт Нямаагийн Батцэнгэлийг дээрэмдэх гэмт хэрэгт шийтгүүлсэн этгээд бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэргийг давтан, бүлэглэж, машин механизм хэрэглэж үйлдсэн, хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэргийг үйлдсэнийг лавтай сайн мэдсэн атлаа зохих байгууллага, албан тушаалтанд мэдээлээгүй, шүүгдэгч Хананцахиур овогт Цогзолмаагийн Батдэлгэрийг бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах хэргийг давтан, бүлэглэж, машин механизм хэрэглэж үйлдсэн, шүүн таслах ажиллагаанаас зориуд зайлсхийсэн, шүүгдэгч Тайж овогт Ванчингийн Тэрбишийг бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах хэргийг давтан, бүлэглэж, машин механизм хэрэглэж үйлдсэн, хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэргийг үйлдсэнийг лавтай сайн мэдсэн атлаа зохих байгууллага, албан тушаалтанд мэдээлээгүй, Боржигон овогт Өлзийн Батбилэг, Боржигон  овогт Дашцэрэнгийн Төгсболд нарыг бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах хэргийг давтан, бүлэглэж, машин механизм хэрэглэж үйлдсэн, шүүгдэгч Сахалт  овогт Оросоогийн Доржсүрэнг  бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах хэргийг бүлэглэж үйлдсэн гэмт хэрэгт тус тус гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1.2-т зааснаар шүүгдэгч Н.Батцэнгэл, В.Тэрбиш нарт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 246 дугаар зүйлийн 246.1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

3. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.4-т зааснаар шүүгдэгч Н.Батцэнгэлээс 200.000 /хоёр зуун мянга/ төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж, 10 /арав/ жил, 1 /нэг/ сарын хугацаагаар хорих ялаар, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар шүүгдэгч Ц.Батдэлгэрээс эд хөрөнгө хураахгүйгээр 3 /гурав/ жилийн хорих ялаар, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 261 дүгээр зүйлийн 261.1-д зааснаар шүүгдэгч Ц.Батдэлгэрт 1 /нэг/ жилийн хорих ялаар, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар шүүгдэгч О. Доржсүрэнгээс эд хөрөнгө хураахгүйгээр 5 /тав/ сарын баривчлах ялаар, шүүгдэгч Ө.Батбилэгээс эд хөрөнгө хураахгүйгээр 6 /зургаа/ сарын баривчлах ялаар, шүүгдэгч В.Тэрбишээс эд хөрөнгө хураахгүйгээр 5 /тав/ сарын баривчлах ялаар, шүүгдэгч Д.Төгсболдоос эд хөрөнгө хураахгүйгээр 3 /гурав/ сар 10 /арав/ хоногийн баривчлах ялаар тус тус шийтгэсүгэй.

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 57 дугаар зүйлийн 57.1-д заасныг журамлан шүүгдэгч Ц.Батдэлгэрт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 261 дүгээр зүйлийн 261.1-д зааснаар оногдуулсан 1 /нэг/ жилийн хорих ялыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 145 дугаар зүйлийн 145.2-т зааснаар оногдуулсан 3 /гурав/ жилийн хорих ялд багтааж, шүүгдэгч Ц.Батдэлгэрийн биечлэн эдлэх ялыг 3 /гурав/ жилийн хугацаагаар хорих ялаар тогтоосугай.

5. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.6-д зааснаар шүүгдэгч Н.Батцэнгэлд оногдуулсан 10 жил 1 сарын хорих ялыг чанга дэглэмтэй хорих ангид, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.10-д заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.5-д зааснаар шүүгдэгч Ц.Батдэлгэрт оногдуулсан 3 /гурав/ жилийн хорих ялыг жирийн дэглэмтэй хорих ангид эдлүүлсүгэй.

6. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 59 дүгээр зүйлийн 59.1, 59.2-т зааснаар шүүгдэгч О.Доржсүрэнгийн цагдан хоригдсон 121 /нэг зуун хорин нэг/ хоног, шүүгдэгч Ц.Батдэлгэрийн цагдан хоригдсон 160 /нэг зуун жар/ хоног, шүүгдэгч Ө.Батбилэгийн цагдан хоригдсон 29 /хорин ес/ хоногийг ял эдэлсэн хугацаанд нь оруулан тооцсугай.

7. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 49 дүгээр зүйлийн 49.2-т зааснаар энэ хэрэгт битүүмжлэгдсэн шүүгдэгч Ө.Батбилэгийн эзэмшлийн 1.000.000 /нэг сая/ төгрөгийн үнэлгээ бүхий Элентра маркийн 67-35 ХӨВ улсын дугаартай автомашиныг Ө.Батбилэгээс хурааж, улсын орлогод  оруулахыг, шүүгдэгч Н.Батцэнгэл, Ц.Батдэлгэр, Д.Төгсболд нарын гэмт хэрэг үйлдэхдээ хэрэглэсэн мотоциклийн үнэ 1.000.000 /нэг сая/ төгрөгийг шүүгдэгч Н.Батцэнгэлээс 333.333 /гурван зуун гучин гурван мянга гурван зуун гучин гурав/ төгрөг, шүүгдэгч Ц.Батдэлгэрээс 333.333 /гурван зуун гучин гурван мянга гурван зуун гучин гурав/ төгрөг, Д.Төгсболдоос 333.333 /гурван зуун гучин гурван мянга гурван зуун гучин гурав/ төгрөгийг хурааж улсын орлогод оруулахыг Хөвсгөл аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд даалгасугай.

8. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1-д зааснаар шүүгдэгч Ц.Батдэлгэрээс 175.000 /нэг зуун далан таван мянга/ төгрөгийг гаргуулж Г.Наранцэцэгт, 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгийг гаргуулж Ч.Батхуягт, 200.000 /хоёр зуун мянга/ төгрөгийг гаргуулж П.Ганцоожид, 433.333 /дөрвөн зуун гучин гурван мянга гурван зуун гучин гурав/ төгрөгийг гаргуулж Базарцогт, 466.666 /дөрвөн зуун жаран зургаан мянга зургаан зуун жаран зургаа/ төгрөгийг гаргуулж Д.Наранчулуунд, 183.333 /нэг зуун наян гурван мянга гурван зуун гучин гурав/ төгрөгийг гаргуулж Б.Шижирбаатарт, 183.333 /нэг зуун наян гурван мянга гурван зуун гучин гурав/ төгрөгийг гаргуулж Х.Мөнхбатад, 2.100.000 /хоёр сая нэг зуун мянга/ төгрөгийг гаргуулж Г.Галбадрахад, шүүгдэгч Ө.Батбилэгээс 175.000 /нэг зуун далан таван мянга/ төгрөгийг гаргуулж Г.Наранцэцэгт, 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгийг гаргуулж Ч.Батхуягт, 200.000 /хоёр зуун мянга/ төгрөгийг гаргуулж П.Ганцоожид, 433.333 /дөрвөн зуун гучин гурван мянга гурван зуун гучин гурав/ төгрөгийг гаргуулж Базарцогт, шүүгдэгч В.Тэрбишээс 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгийг гаргуулж Ч.Батхуягт, 466.666 /дөрвөн зуун жаран зургаан мянга зургаан зуун жаран зургаа/ төгрөгийг гаргуулж Д.Наранчулуунд, 183.333 /нэг зуун наян гурван мянга гурван зуун гучин гурав/ төгрөгийг гаргуулж Б.Шижирбаатарт, шүүгдэгч Н.Батцэнгэлээс 175.000 /нэг зуун далан таван мянга/ төгрөгийг гаргуулж Г.Наранцэцэгт, 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянга/ төгрөгийг гаргуулж Ч.Батхуягт, 200.000 /хоёр зуун мянга/ төгрөгийг гаргуулж П.Ганцоожид, 466.666 /дөрвөн зуун жаран зургаан мянга зургаан зуун жаран зургаа/ төгрөгийг гаргуулж Д.Наранчулуунд, 183.333 /нэг зуун наян гурван мянга гурван зуун гучин гурав/ төгрөгийг гаргуулж Б.Шижирбаатарт, 183.333 /нэг зуун наян гурван мянга гурван зуун гучин гурав/ төгрөгийг гаргуулж Х.Мөнхбатад тус тус олгосугай.

9. Эрүүгийн 201622000575 тоот хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, бичиг баримтгүй, шүүгдэгч Д.Төгсболд, О.Доржсүрэн нар нь бусдад төлөх төлбөргүй, шүүгдэгч Н.Батцэнгэл, Д.Төгсболд, В.Тэрбиш нар нь цагдан хоригдоогүй болохыг тус тус дурдсугай.

10. Шийтгэх тогтоол танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл гаргасан тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Ц.Батдэлгэр, О.Доржсүрэн нарт урьд авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээж, шүүгдэгч Д.Төгсболд, Ө.Батбилэг, Н.Батцэнгэл, В.Тэрбиш нарт урьд авсан батлан даалтанд өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчилж, цагдан хорьсугай.

11. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 303 дугаар зүйлийн 303.1, 304 дүгээр зүйлийн 304.1-д зааснаар шийтгэх тогтоолыг гардуулснаас хойш 14 хоногийн дотор ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурьдсугай.

 

 

   ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                    М.ЭРДЭНЭ-ОЧИР

                                        ШҮҮГЧИД                                  Н.НЯМСҮРЭН

                                                                                           Н.АРИУНЖАРГАЛ