МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Говь-Алтай аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч Г.Мөнхтулга даргалж,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ж.Баасанцэрэн,

улсын яллагч Ө.Манзушир,

шүүгдэгчийн өмгөөлөгч М.Энхзаяа,

шүүгдэгч Б.Д нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулсан шүүх хуралдаанаар Говь-Алтай аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Ө.Манзуширын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн шүүгдэгч Б.Д-д холбогдох 2416000000064 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2024 оны 04 дүгээр сарын 03-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт: Монгол Улсын иргэн, халх, ****** оны **** дугаар сарын ****-ний өдөр Говь-Алтай аймгийн ****** сумд төрсөн, 31 настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, “*********”-т механикч ажилтай, ам бүл 6, эхнэр, 4 хүүхдийн  хамт  амьдардаг,  Говь-Алтай  аймгийн  ******  сумын  ********* багийн **** тоотод оршин суух хаягтай, урьд ял шийтгэлгүй, улсаас авсан гавьяа шагналгүй,  *********** регистрийн дугаартай, Б овогт Б-н Д.

Холбогдсон хэргийн талаар: Шүүгдэгч Б.Д Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан “тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон” гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Шүүгдэгчийг гэм буруутайд тооцох:

Шүүгдэгч Б.Д нь тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхгүйгээр согтуурсан үедээ 2024 оны 03 дугаар сарын 12-ны өдрийн шөнийн 00 цагийн үед Говь-Алтай аймгийн Есөнбулаг сумын ******* багийн нутаг дэвсгэрт “Приус-11” загварын ***** УНӨ улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцсон болох нь:

1. Шүүгдэгч Б.Д-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед яллагдагчаар өгсөн “... Найзынхаа авч ирсэн 4 ширхэг пивыг найзтайгаа хувааж уугаад дуусаж байхад манай эхнэрийн бие өвдөөд эмийн сангаас эм авах гээд *********** 4 замын уулзвар хэсэгт ******* УНӨ улсын дугаартай тээврийн хэрэгслээр хөдөлгөөнд оролцож байхад замын цагдаа зогсоож шалгаад намайг архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн байна гээд цагдаагийн газрын эрүүлжүүлэх саатуулах байран дээр авч ирж драгер үлээлгэхэд 1,31% согтолттой байсан ... Би 2023 оны 09 дүгээр сарын 26-ны өдөр Зөрчлийн тухай хуулийн 14.7 дугаар зүйлийн 3.2 дахь хэсэгт зааснаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ 1 жилээр хасуулсан ... Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна ...” гэх мэдүүлэг. /хавтаст хэргийн 47-48 дугаар хуудас/

2. Гэрч Ц.Б-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн “...********* 4 замын уулзвар дээр үүрэг гүйцэтгэж байхдаа ****** УНӨ улсын дугаартай цагаан өнгийн Приус загварын тээврийн хэрэгслийг зогсоож шалгасан юм. Тухайн тээврийн хэрэгслийн жолооч нь архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн байсан болохоор байсан тул эхлээд тандагч багажаар үлээлгэж үзэхэд улаан гэрэл ассан. Ингээд тээврийн хэрэгслийг нь саатуулж цагдаагийн газрын эрүүлжүүлэх саатуулах байранд авч ирэн 7510 загварын драгер багажаар согтолтын зэргийг шалгахад жолооч 1.31% согтолттой байсан. Тухайн тээврийн хэрэгслийг Б овогтой Д жолоодож явсан...” гэх мэдүүлэг. /хавтаст хэргийн 30-31 дүгээр хуудас/

3. Гэрч Д.М-н мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн “... Есөнбулаг сумын нутаг дэвсгэрт цагдаа зохицуулагч Ц.Б-н хамт хяналт шалгалт хийж ажилласан юм. Тэгээд 2024 оны 03 дугаар сарын 12-ны шөнийн 01 цагийн үед ******** 4 зам дээр хяналт шалгалт хийж ажиллахад ******** УНӨ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл ойрын нэг гэрэл нь шатчихсан бүрэн бус тээврийн хэрэгсэлтэй замын хөдөлгөөнд оролцож байхаар нь зогсоож шалгасан юм. Тухайн тээврийн хэрэгслийн жолооч нь архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн байсан. Тэгээд жолоочийг нь драгер үлээлгэх шаардлагатай гээд цагдаагийн газрын эрүүлжүүлэх саатуулах байранд авч ирж 7510 загварын драгер багажаар согтолтын зэргийг шалгахад жолооч 1.31% согтолттой байсан...” гэх мэдүүлэг. /хавтаст хэргийн 34-35 дугаар  хуудас/

4. Цагдаагийн ерөнхий газрын 2024 оны 03 сарын 13-ны өдрийн “Зөрчлийн тухай хуулийн 14.7 дугаар зүйлийн 3.2 дахь хэсэг /жолооч согтууруулах ундаа хэрэглэсэн эсэхийг зохих журмын дагуу шалгуулахаас зайлсхийсэн/-т зааснаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ 2023 оны 09 дүгээр сарын 26-ны өдрөөс 2024 оны 09 дүгээр сарын 26-ны өдөр хүртэл хасуулсан” гэх жолоочийн лавлагаа, мэдээлэл /хавтаст хэргийн 11 дүгээр хуудас/

5. Холбогдогч Б.Д-н амьсгал дахь спиртийн агууламж 1,31 хувь промиль гарсан болохыг тусгасан эрх бүхий албан тушаалтны тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт./хавтаст хэргийн 7-9 дүгээр хуудас/

6. Зөрчлийн 1468/1718 дугаартай гомдол мэдээлэлд үзлэг хийсэн мөрдөгчийн 2024 оны 03 дугаар сарын 13-ны өдрийн тэмдэглэл /хавтаст хэргийн 26-27 дугаар хуудас/ зэрэг нотлох баримтаар нотлогдон тогтоогдсон гэж дүгнэв.

Яллах дүгнэлтэд тусгасан бөгөөд талуудаас шинжлэн судалснаар тооцуулсан дээрх нотлох баримтуудыг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн байх бөгөөд эдгээр нь энэ хэрэгт хамааралтай, хэргийг эцэслэн шийдвэрлэхэд хангалттай байна.

Нотлох баримтаар тогтоогдсон хэргийн нөхцөл байдал нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон гэмт хэргийн шинжийг бүрэн агуулжээ. Тодруулбал тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан, мансуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон, эсхүл согтуурсан, мансуурсан эсэхийг зохих журмын дагуу шалгуулахаас зайлсхийсэн бол эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр хуульчилжээ. Мөн “согтуурсан” гэж шалгаж, тогтоох ажиллагааны үр дүнд шалгуулагчийн амьсгал дахь спиртийн агууламж 0.20, түүнээс дээш промиль (%), эсхүл цусан дахь спиртийн агууламж 0.5, түүнээс дээш промиль (%) илэрснийг мөн, “тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн” гэж согтуурсан, мансуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон, эсхүл согтуурсан, мансуурсан эсэхийг зохих журмын дагуу шалгуулахаас зайлсхийсэн үйлдлийн улмаас тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүнийг ойлгохоор хуульчилсан тайлбарыг хийжээ. Энэ нь согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон этгээд урьд өмнө нь адил үндэслэлээр эсхүл согтуурсан, мансуурсан эсэхийг зохих журмын дагуу шалгуулахаас зайлсхийсэн үндэслэлээр шийтгэл хүлээж эрхээ хасуулсан тохиолдолд хамаарна. Шүүгдэгч Б.Д-н тухайд өмнө нь 2023 оны 09 дүгээр сарын 26-ны өдөр жолооч согтуулах ундааны зүйл хэрэглэсэн эсэхийг зохих журмын дагуу шалгуулахаас зайлсхийсэн зөрчил үйлдэн 1 жилийн хугацаагаар эрхээ хасуулсан тул түүний энэ удаагийн үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг хангана гэж шүүх дүгнэсэн болно.

Шүүгдэгч Б.Д нь өөрт холбогдох хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх хүсэлтийг сайн дураар гаргаснаа илэрхийлж байх ба түүнд эрүү шүүлт тулгах, хүнлэг бус хэрцгий харьцах, хуурч мэхлэх зэрэг хууль бусаар хэрэг хүлээлгэсэн нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

2. Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх:

Прокурорын санал болгож, шүүгдэгчийн хүлээн зөвшөөрсөн тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1(нэг) жилийн хугацаагаар хасаж, хорих ял оногдуулахгүйгээр 6(зургаа) сарын хугацаагаар тэнсэж, тэнссэн хугацаанд оршин суух газар, ажлаа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж буй эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ хэрэглэх  эрүүгийн хариуцлага нь Эрүүгийн хуульд нийцсэн бөгөөд шүүгдэгч тухайн эрүүгийн хариуцлагын хууль зүйн үр дагаврыг ухамсарлан ойлгосон байх тул Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар прокурорын саналыг баталж, шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх хууль зүйн үндэслэлтэй байна.

Иймд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Д-н тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1(нэг) жилийн хугацаагаар хасаж, ял оногдуулахгүйгээр 6(зургаа) сарын хугацаагаар тэнсэж, тэнссэн хугацаанд оршин суух газар, ажлаа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавьж буй эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ хэрэглэх  нь зүйтэй гэж шүүх дүгнэв.

Энэ хэрэгт шүүгдэгч цагдан хоригдоогүй, хөрөнгө битүүмжлээгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгчийн иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй гэж үзлээ.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэг, 36.1, 36.2, 36.3, 36.4, 36.5, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч  Б овогт Б-н Д-г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан “тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1.1, 5.7 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасныг тус тус баримтлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.Д-н тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1(нэг)  жилийн хугацаагаар хасаж, ял оногдуулахгүйгээр 6(зургаа) сарын  хугацаагаар тэнссүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3 дугаар зүйлийн 2.5 дахь хэсэгт зааснаар оршин суух газар, ажлаа өөрчлөх, зорчин явахдаа хяналт тавих эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх үүргийг тэнссэн хугацаанд шүүгдэгч Б.Д-д хүлээлгэсүгэй.

4. Тэнссэн хугацаанд дахин санаатай гэмт хэрэг үйлдсэн, шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг зөрчсөн тохиолдолд тэнссэн шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, ял оногдуулахыг шүүгдэгч Б.Д-д сануулсугай.

5. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгчид авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

6. Энэ хэрэгт шүүгдэгч цагдан хоригдоогүй, хөрөнгө битүүмжлээгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгчийн иргэний бичиг баримт шүүхэд ирээгүй болохыг тус тус дурдсугай.   

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдсугай.

8. . Шийтгэх тогтоолыг гардаж авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор зөвхөн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн үндэслэлээр оролцогч давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

9. Шийтгэх тогтоолд дээр дурдсан үндэслэлээр оролцогч давж заалдах гомдол гаргасан, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Б.Д-д авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                           Г.МӨНХТУЛГА