МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Налайх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Э.Энхжаргал даргалж,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н.Өнербол,

улсын яллагч Г.Ганбагана,

шүүгдэгч З.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар

 

Налайх, Багахангай дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Г.Ганбаганын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж, хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр ирүүлсэн ******* овогт *******ын *******д холбогдох эрүүгийн 2407000000091 дугаартай хэргийг 2024 оны 04 дүгээр сарын 29-ний өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

   Монгол Улсын иргэн, *******-ны өдөр Улаанбаатар хот, *******т төрсөн, эрэгтэй, *******тай, ******* боловсролтой, ******* мэргэжилтэй, “*******” ажилтай, , , хамт *******, , тоотод оршин суух бүртгэлтэй боловч *******, , тоот хаягт оршин суух, урьд ял шийтгэл үгүй,

   ******* овогт *******ын ******* /РД: /.

 

   Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч З.******* нь тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан үедээ согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Гэм буруугийн талаар:

 

Шүүгдэгч З.******* нь 2023 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдрөөс тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ 1 жилийн хугацаагаар хасуулсан үедээ буюу 2024 оны 0 сарын 23-ны өдөр Налайх дүүргийн ны нутаг дэвсгэр замд улсын дугаартай Тоёота Рактиск маркийн тээврийн хэрэгслийг 1,08 хувийн согтолттой жолоодсон, улмаар зам тээврийн осол гаргаж М.гийн өмчлөлийн Тоёота Рактиск маркийн тээврийн хэрэгсэлд 4,538,500 төгрөгийн, гэрэлтүүлгийн шон дайрч 3,775,890 төгрөгийн хохирол учруулсан болох нь:

 

• Зам тээврийн ослын газарт үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл (хавтаст хэргийн 39 дахь тал),

 

• Гэрч М.гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “2024 оны 0 сарын 22-ны өдөр 21 цагийн орчимд би ажлын газрын хүмүүстэйгээ Налайх дүүргийн хороо, байрлалтай караоке пабд уугаад сууцгааж байсан. Тэгээд ууж байгаад би найз З.******* рүү залгаад хаана байгааг нь асуухад хотод байна гэхээр нь харих замаараа миний автомашиныг жолоодоод намайг гэрт хүргээд өгөөч гэж гуйсан. Тэгээд 1 цагийн орчимд З.******* миний байсан газарт ирээд намайг аваад гэр лүү хүргэж өгөхөөр болсон, би нэлээн согтчихсон байсан учир автомашинд суугаад л хэсэг зүүрмэглэчихсэн тэгээд түс тас гээд сэрэхэд манай автомашин замын хажуу талын шон мөргөчихсөн байсан юм. Би З.*******г жолоодох эрхийн үнэмлэхээ хасуулсан байсан болон согтууруулах ундаа хэрэглэсэн байсныг мэдээгүй, тухайн үед тэр талаар асуугаагүй, бид хоёр байнга уулзаад байдаггүй болохоор тэрийг нь бол сайн мэдэхгүй байсан. Ер нь харахад илтэд согтуу байсан гэж ажиглагдаагүй” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 04-05 дахь тал),

 

• Иргэний нэхэмжлэгч М.гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “ улсын дугаартай Тоёота Рактис маркийн тээврийн хэрэгсэл нь миний нэр дээр бүртгэлтэй, миний өмчлөлийн тээврийн хэрэгсэл юм. Миний автомашинд учирсан хохирлыг З.******* 100 хувь бүрэн төлсөн учраас надад нэхэмжлэх зүйл байхгүй” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 13 дахь тал),

 

• Иргэний нэхэмжлэгч Налайх дүүргийн “” ОНӨААТҮГ-ын ерөнхий менежер албан тушаалтай П.гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Тухайн шонгийн төлбөрийг З.******* нь бүрэн дүүрэн төлсөн тул манай байгууллагаас нэхэмжлэх зүйл байхгүй, хохирлыг нөхөн төлсөн талаар танай байгууллагад албан бичгээр хариу хүргүүлсэн болно” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 10 дахь тал),

 

• Яллагдагч З.*******гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Би Налайх дүүргийн , уур явж байхад гэнэт урдуур нохой гүйгээд гарахаар нь амьтан дайрлаа гээд огцом зүүн тал руугаа дарсан чинь гэрлийн шон мөргөчихсөн. ...тэр үед миний амьсгалаас 1.08 хувийн согтолттой гэж гарсан, осол болох үед М. бид хоёроос өөр хүн байгаагүй. ... 2023 оны 11 дүгээр сард өмнөх өдөр нь архи уучихсан байгаад өглөө нь тээврийн хэрэгсэл жолоодож яваад цагдаа үлээлгээд согтолттой гэж гараад 1 жилийн хугацаагаар жолоодох эрхээ хасуулсан юм” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 11-12 дахь тал),

 

• Цагдаагийн ерөнхий газрын 2024 оны 04 дүгээр сарын 01-ний өдрийн жолоочийн лавлагаа, мэдээлэл (хавтаст хэргийн 16 дахь тал),

 

• Эрх бүхий албан тушаалтан хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэх явцад зөрчлийн шинжтэй үйлдэл, эс үйлдэхүйг илрүүлсэн тухай тэмдэглэл, З.*******гийн амьсгал дахь спиртийн агууламжийг “Alcotest-7510” загварын драгер багажаар шалгахад 1.08 хувь промиль байсныг тэмдэглэсэн тэмдэглэл (хавтаст хэргийн 28-29 дэх тал),

 

• “Вендо” ХХК-ийн Автомашины техникийн эвдрэл, хохирлын үнэлгээний 2024 оны 04 дүгээр сарын 27-ны өдрийн 47123 дугаартай “...Тоёота Рактикс маркийн улсын дугаартай автомашинд үнэлгээгээр тогтоогдсон нийт дүн 4.538.500 төгрөг...” гэх тайлан (хавтаст хэргийн 47-48 дахь тал) болон шүүгдэгчийн шүүх хуралдаанд гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн мэдүүлэг зэрэг нотлох баримтаар нотлогдон тогтоогдсон гэж дүгнэв.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах дүгнэлтэд тусгасан бөгөөд талуудаас шинжлэн судалснаар тооцуулсан дээрх нотлох баримтуудыг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн байх бөгөөд эдгээр нь энэ хэрэгт хамааралтай, хэргийг эцэслэн шийдвэрлэхэд хүрэлцээтэй байна.

 

            Монгол Улсын Их Хурал 2023 оны 1 сарын 07-ны өдрийн Эрүүгийн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулиар Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийг өөрчлөн найруулсан бөгөөд тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан, мансуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон, эсхүл согтуурсан, мансуурсан эсэхийг зохих журмын дагуу шалгуулахаас зайлсхийсэн үйлдлийг гэмт хэрэгт тооцохоор хуульчилж, 2024 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс дагаж мөрдөж эхэлсэн.

 

            Шүүгдэгч З.*******гийн амьсгал дахь спиртын агууламж 1.08 промиль гарсан болох нь эрх бүхий албан тушаалтан хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэх явцад зөрчлийн шинжтэй үйлдэл, эс үйлдэхүйг илрүүлсэн тухай тэмдэглэл (хавтаст хэргийн 40 дэх тал), жолоочийн согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн эсэхийг шалгасан гэрэл зургийн үзүүлэлт (хавтаст хэргийн 41 дэх тал) зэргээр нотлогдон тогтоогдож байх ба жолооч согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн эсэхийг шалгаж тогтоох журмын 2 дахь хэсгийн 2.5-д зааснаар “Шалгаж, тогтоох ажиллагааны үр дүнд шалгуулагчийн амьсгал дахь спиртийн агууламж 0,20 промиль (%), эсхүл цусан дахь спиртийн агууламж 0,5 промиль (%) илэрвэл согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн гэж үзнэ” гэж зааснаар шүүгдэгчийг согтууруулах ундаа хэрэглэсэн гэж үзэх үндэслэлтэй юм.

Шүүгдэгч З.******* нь 2023 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдөр Зөрчлийн тухай хуулийн 14. зүйлийн 3 дахь хэсгийн 3.1-д заасан “согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон” зөрчлийн улмаас тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан болох нь Цагдаагийн ерөнхий газрын жолоочийн лавлагаа, мэдээллээр тогтоогдсон ба уг тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан 1 жилийн хугацаа дуусаагүй байхад дахин 2024 оны 0 сарын 23-ны өдөр согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангажээ. 

 

Шүүгдэгч З.******* нь өөрт холбогдох хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх хүсэлтийг сайн дураар гаргаснаа илэрхийлж байх ба түүнд эрүү шүүлт тулгах, хүнлэг бус хэрцгий харьцах, хуурч мэхлэх зэрэг хууль бусаар хэрэг хүлээлгэсэн нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

 

Энэ гэмт хэргийн улмаас иргэний нэхэмжлэгч М.д 4,538,500 төгрөгийн, иргэний нэхэмжлэгч Налайх дүүргийн “” ОНӨААТҮГ-ын 3,775,890 төгрөгийн хохирол тус тус учирсан байх бөгөөд иргэний нэхэмжлэгч М., Налайх дүүргийн “” ОНӨААТҮГ-ын хууль ёсны төлөөлөгч П. нар “шүүгдэгч З.******* хохирол төлбөрийг бүрэн төлж барагдуулсан тул нэхэмжлэх зүйл байхгүй” гэж мэдүүлсэн байх тул шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөргүйд тооцов.

 

Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

Прокурорын санал болгож, шүүгдэгчийн хүлээн зөвшөөрсөн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч З.*******гийн тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1 жил 6 сарын хугацаагаар хасаж 3,000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 3,000,000 төгрөгөөр торгох ял нь Эрүүгийн хуульд нийцсэн бөгөөд шүүгдэгч тухайн эрүүгийн хариуцлагын хууль зүйн үр дагаврыг ухамсарлан ойлгосон байх тул Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар прокурорын саналыг баталж, шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх хууль зүйн үндэслэлтэй байна.

 

Иймд прокурорын саналын хүрээнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч З.*******гийн тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1 жил 6 сарын хугацаагаар хасаж 3,000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 3,000,000 төгрөгөөр торгох ял шийтгэж, торгох ялыг 12 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож, тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1 жил 6 сарын хугацаагаар хасах нэмэгдэл ялыг торгох ял оногдуулсан үеэс тоолох нь зүйтэй гэж шийдвэрлэв.

 

Шүүхийн шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч З.*******д авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж, шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй, энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан, битүүмжлэгдсэн зүйлгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй байна.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэг, 36.2, 36.3, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

 

1. ******* овогт *******ын *******г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч З.*******гийн тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1 (нэг) жил 6 (зургаа) сарын хугацаагаар хасаж, 3,000 (гурван мянга) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 3,000,000 (гурван сая) төгрөгөөр торгох ял шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч З.*******д оногдуулсан 3,000 (гурван мянга) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 3,000,000 (гурван сая) төгрөгөөр торгох ялыг 12 (арван хоёр) сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож, уг хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 (арван тав) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг 1 (нэг) хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

 

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5. зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч З.*******д оногдуулсан тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхийг 1 (нэг) жил 6 (зургаа) сарын хугацаагаар хасах нэмэгдэл ялыг торгох ял оногдуулсан үеэс эхлэн тоолсугай.

 

5. Шүүгдэгч З.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан, битүүмжлэгдсэн зүйлгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

6. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийтгэх тогтол уншин сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдсугай.

 

7. Шийтгэх тогтоолыг гардаж авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор зөвхөн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн үндэслэлээр оролцогч давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, ******* шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

8. Дээр дурдсан үндэслэлээр оролцогч давж заалдах гомдол гаргасан, улсын яллагч, ******* шатны прокурор эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч З.*******д урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                           Э.ЭНХЖАРГАЛ