МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС  ……

 

Дорноговь аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Д.Адъяасүрэн даргалж

 

Нарийн бичгийн дарга Э.Уранбилэг

Улсын яллагчаар хяналтын прокурор Ө.Мөнхнавч нарыг  оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийж, Дорноговь аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 175 дугаар зүйлийн 175.1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Боржигон овогт Готовцэрэнгийн Батбилэг /ЕА71072415/-т холбогдох эрүүгийн 2017 1000 0045 дугаартай хэргийг 2017 оны 04 дүгээр сарын 14-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

            Монгол улсын иргэн, Дорноговь аймгийн Сайншанд суманд 1971 оны 07 дугаар сарын 24-ний өдөр төрсөн, 46 настай, эрэгтэй, бүрэн бус дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, ам бүл 3, эхнэр хүүхдийн хамт амьдардаг, Сайншанд сумын 3 дугаар баг Мааньзавын 1-37 тоотод оршин суух, урьд Дорноговь аймгийн 6-р хэсгийн ардын шүүхийн 1990 оны 05 сарын 25-ны өдрийн 11 дугаартай таслан шийдвэрлэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн  239 дүгээр зүйлийн 239.1 дэх хэсэгт зааснаар 3 жил 4 сарын хорих ял, Дорноговь аймаг дахь Сум дундын 1 дүгээр шүүхийн 1994 оны 05 дугаар сарын 16-ны өдрийн 76 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 239 дүгээр зүйлийн 239.2, 239.3 дахь хэсэгт зааснаар 6 сарын баривчлах ял, Сүхбаатар аймгийн сум дундын эрүүгийн шүүхийн 1996 оны 04 сарын 29-ны өдрийн 75 дугаартай таслан шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 239 дүгээр зүйлийн 239.2  дахь хэсэгт зааснаар 1 жил 6 сарын хорих ял,  Дорноговь аймаг дахь Сум дундын 1 дүгээр шүүхийн 2007 оны 06 дугаар сарын 14-ний өдрийн 77 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 96 дугаар зүйлийн 96.1 дэх хэсэгт зааснаар 6 жил хорих ял шийтгүүлж 2012 оны 07 дугаар сарын 09-ний өдөр эдлээгүй үлдсэн 6 сар 28 хоногийн хорих ялаас хугацааны өмнө тэнсэн суллагдсан, Боржигон овогт Готовцэрэнгийн Батбилэг /ЕА71072415/

            Шүүгдэгч Г.Батбилэг нь 2017 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдөр Дорноговь аймгийн Хатанбулаг сумын Ханги боомтоор хориглосон эд зүйлийг бага бус хэмжээгээр буюу 500.000 төгрөгний үнэ бүхий 1 тооны зээрийн махыг улсын хилээр хууль бусаар нэвтрүүлсэн гэмт хэрэгт  холбогджээ. /Прокурорын яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

                                                       ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

Шүүгдэгч Г.Батбилэгийн  шүүхийн хэлэлцүүлэгт  өгсөн: “2017 оны 01 сарын 03-нд төвд явж байгаад хоёр нөхөртэй таарсан, мах авах уу гэхээр нь юуны мах юм бэ гэхэд зээрийн мах гэсэн, ямар үнэтэй зарах вэ гэхэд 15000 төгрөгөөр зарна гэсэн тэгээд би авсан. Ханги хилийн боомт руу авч явдаг зорилго нь дам яриагаар тэнд зээрийн махыг нэг нугалж зардаг гэнэ гэж хүнээс сонссон.  Ханги хилийн боомт руу урагшаа авч явахдаа нууж барьж авч явдаг гэдгийг мэддэггүй байсан. Зээрийн махаа цүнхэнд хийгээд машин дотор тавиад би дардас даруулах гэж гараад буцаж ирэхэд ийм асуудал болсон байсан”  гэсэн мэдүүлэг,

 

           Гэрч Б.Номин-Эрдэнийн мөрдөн байцаалтад өгсөн: "... 2017 оны 01 сарын 05-ны өдөр Ханги хилийн боомт дээр үүрэг гүйцэтгэн ажиллаж байх хугацаанд 95-97 ДГА гэсэн улсын дугаартай автомашин 2-ын хаалтнаас нэвтэрч гаалийн бүсэд орж ирсэн байсныг гаалийн улсын байцаагч Энхтайваны хамт тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийхэд уг автомашины зааланд эрээн өнгийн цүнхтэй зүйл байсан ба уг цүнхийг нээж үзэхэд зээрийн байж болох бор өнгийн мах хийсэн байсан би жолооч Доржготовоос хэний мах болох талаар асуухад сая нэг хүн машинд орж ирж суугаад цүнхтэй юмаа машинд тавиад явсан гэж хэлж байсан. Тэгээд уг махыг хураан авах ажиллагаа хийсэн тэгтэл махны эзэн гэх Г.Батбилэг гэж хүн ирсэн тухайн хүнээс юуны мах болох талаар асуухад зээрийн мах БНХАУ руу гаргах гэж байсан юм гэж хэлж байсан би Батбилэгээс тайлбар авч хэдэн зээрийн махтай ирсэн талаар нь асуухад 4 тооны зээрийн махтай Ханги хилийн боомт дээр ирсэн уг махыг үл таних хүнээс Сайншандад худалдан авсан 3 тооны зээрийн мах нь зааг дээр эзгүй айлд байгаа гэж хэлсний дагуу Г.Батбилэгийн хамтаар явж уг махыг хураан авсан... Тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийхэд 1 тооны зээрийн мах буюу 14 кг зээрийн мах байсан... Тухайн зээрийн мах нь зааг дээр эзгүй айлд байсан ... гэрийн зүүн урд хэсэгт зээрийн махыг шуудайнд хийж тавьсан байсан би тухайн үед үзлэгийн тэмдэглэл хөтлөөгүй Г.Батбилэгийг өөрийг нь байлцуулан хураан авч хиллэж үзэхэд 40 кг 40 гр мах байсан... Тухайн үед тээврийн хэрэгслийг Доржготов гэж хүн жолоодож явсан мөн түүний эхнэр Л.Батчимэг гэж хүн хамт явж байсан өөр хүн байгаагүй Батбилэг нь гаалийн бүсэд машин орж ирж зогссоны дараа цүнхтэй зээрийн махыг машинд тавьсан гэж хэлж байсан...” гэсэн мэдүүлэг,

 

           Гэрч Ч.Доржготовын мөрдөн байцаалтанд өгсөн: “...Би эхнэр Батчимэгийн хамт машинтай 2-ын хаалтнаар нэвтэрч мэргэжлийн хяналтын шалгалтаар шалгуулаад гаалийн хяналтын бүсэд орж ирээд зогстол Батбилэг гэж хүн машинд орж ирээд машинд чинь суугаад урагшаа гаръя гэж хэлээд машинд эрээн өнгийн цүнхтэй ачаагаа тавьж байсан. Тэгээд би гааль руу машинаа бүртгүүлчихээд эргээд машин дээрээ иртэл Батбилэг машинд байгаагүй авч явсан эрээн өнгийн цүнхтэй зүйлээ машинд үлдээсэн байсан гаалийн байцаагч, цагдаагийн хамт миний унаж явсан 95-97 ДГА улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд үзлэг шалгалт хийгээд Батбилэгийн машинд үлдээсэн цүнхтэй зүйлийг шалгаад зээрийн мах байна гэж хэлээд тээврийн хэрэгслийг саатуулсан...Би огт танихгүй найз нөхөд садан төрлийн холбоо байхгүй сүүлд нь нэрийг нь Г.Батбилэг гэж мэдсэн...” гэсэн мэдүүлэг

 

Хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол  /хх-ийн 08/

Шинжилгээг шинжилгээний байгууллагаас гадуур хийлгэх тогтоол /хх-ийн 36-37/

Шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 38/

Ял шийтгэлийн тэмдэглэл /хх-ийн 66/ болон хэрэгт авагдсан бусад бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

 

     Шүүгдэгч Г.Батбилэг нь 2017 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдөр Дорноговь аймгийн Хатанбулаг сумын Ханги боомтоор хориглосон эд зүйлийг бага бус хэмжээгээр буюу 500.000 төгрөгний үнэ бүхий 1 тооны зээрийн махыг Монгол улсын хилээр хууль бусаар нэвтрүүлсэн гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь   хавтаст хэрэгт цугларсан энэ хэрэгт хамааралтай, Монгол Улсын Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлж авсан, хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай гэж үзсэн дараах нотлох баримтаар тогтоогдож байна.

Үүнд гэрч Б.Номин-Эрдэнийн мөрдөн байцаалтад өгсөн: "... 2017 оны 01 сарын 05-ны өдөр Ханги хилийн боомт дээр үүрэг гүйцэтгэн ажиллаж байх хугацаанд 95-97 ДГА гэсэн улсын дугаартай автомашин 2-ын хаалтнаас нэвтэрч гаалийн бүсэд орж ирсэн байсныг гаалийн улсын байцаагч Энхтайваны хамт тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийхэд уг автомашины зааланд эрээн өнгийн цүнхтэй зүйл байсан ба уг цүнхийг нээж үзэхэд зээрийн байж болох бор өнгийн мах хийсэн байсан. Тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийхэд 1 тооны зээрийн мах буюу 14 кг зээрийн мах байсан... гэсэн мэдүүлэг, гэрч Ч.Доржготовын мөрдөн байцаалтанд өгсөн: “...Би эхнэр Батчимэгийн хамт машинтай 2-ын хаалтаар нэвтэрч мэргэжлийн хяналтын шалгалтаар шалгуулаад гаалийн хяналтын бүсэд орж ирээд зогстол Батбилэг гэж хүн машинд орж ирээд машинд чинь суугаад урагшаа гаръя гэж хэлээд машинд эрээн өнгийн цүнхтэй ачаагаа тавьж байсан...”гэсэн мэдүүлэг, тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, эд мөрийн баримтанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл,шинжээчийн дүгнэлт,  шинжилгээний дүнгийн хуудас болон хэрэгт авагдсан бичгийн бусад нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна.

Шүүгдэгч Г.Батбилэгт  холбогдох хэргийн зүйлчлэл зөв, шүүхээс  шүүгдэгчийг  Монгол улсын хилээр нэвтрүүлэхийг хориглосон эд зүйл болох цагаан зээрийн махыг бага бус хэмжээгээр хууль бусаар нэвтрүүлсэн гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, ял шийтгэл оногдуулах үндэслэлтэй гэж үзэв.

 

Шүүгдэгч Г.Батбилэг нь 1 тооны зээрийн махыг Монгол улсын хилээр хууль бусаар нэвтрүүлсэн гэмт хэрэг үйлдсэн ба мөн 3 тооны зээрийн махыг бусдаас худалдан авсан болох нь шүүгдэгчийн мэдүүлэг, гэрч Б.Номин-Эрдэний мэдүүлэг болон бусад нотлох баримтаар тогтоогдож байна.

 

Иймд Амьтны тухай 2012 оны 5 сарын 17-ны өдрийн хуулийн 37.3 дахь хэсэгт “энэ хуулийн 25.3 дахь хэсэгт заасан тодорхойлолт аваагүй амьтан, тэдгээрийн гаралтай түүхий эдийг  цуглуулсан, худалдсан, худалдан авсан, гадаадад гаргахыг завдсан этгээдийг тухайн зүйл  ан амьтныг агнасан, барьсантай адилтган үзэж нөхөн төлбөр ногдуулна” гэж заасан тул шүүгдэгч Г.Батбилэгээс  гэм хорын хохирлыг нөхөн төлүүлэх үндэслэлтэй байна.

 

...  цагаан зээрийг  Засгийн газрын 2011 оны 23 дугаар тогтоолын 1 дүгээр хавсралтад дурдсан Ан амьтны экологи-эдийн засгийн үнэлгээг баримталж 500000 төгрөг /эр /-өөр үнэлсэн нь үндэстэй гэж үзнэ.

Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн 51 кг 950 гр зээрийн махыг Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 87 дугаар зүйлийн 87.3 дахь хэсэгт зааснаар түргэн муудаж чанар байдлаа алдах тул мөрдөн байцаагчийн 2017 оны 03 сарын 06-ны өдрийн “Эд мөрийн баримтыг шилжүүлэх тухай тогтоол”-оор Сайншанд сумын Засаг даргын дэргэдэх орон тооны бус зөвлөлд шилжүүлж шийдвэрлэсэн байна.

Шүүгдэгч Г.Батбилэг нь Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 36 дугаар зүйлийн 36.3.3 дахь хэсэгт зааснаар өөрийгөө өмгөөлөхөөр хүсэлт гаргасан тул шүүх хуралдаанд өмгаөлөгчгүй оролцсон болно.

Шүүгдэгч Г.Батбилэгт ял шийтгэл оногдуулахдаа бусдад төлөх төлбөргүй, хувийн байдал зэргийг харгалзан үзлээ.