МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Налайх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Э.Энхжаргал даргалж,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н.Өнербол,

улсын яллагч Н.Мөнхцэцэг,

хохирогч М.*******,

шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Г.Наранбаатар,

шүүгдэгч Т.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар

Налайх, Багахангай дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Н.Мөнхцэцэгийн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн ******* овогт *******ий *******эд холбогдох эрүүгийн 2407000500070 дугаартай хэргийг 2024 оны 07 дугаар сарын 05-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, *******-ны өдөр ******* аймаг, ******* суманд төрсөн, *******тай, *******, боловсролтой, мэргэжилтэй, , , , , , од оршин суух, урьд ял шийтгэл үгүй,

   ******* овогт *******ий ******* /РД: /.

 

            Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч Т.******* нь насанд хүрээгүй Х.тэй бүлэглэн 2024 оны 01 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 20 цагийн үед , тоот гэртээ тухайн үед үүссэн хувийн таарамжгүй харилцааны улмаас М.*******ы биед халдан зодож, биед зүүн, баруун дал, бугалга, гуя, хэвлий, баруун шилбэнд цус хуралт, зүүн шилбэнд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал гэмтэл бүхий эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан буюу Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар буюу бүлэглэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Шүүх прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд, шүүгдэгч Т.*******ийн холбогдсон хэрэгт гэм буруу, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуулийн хууль ёсны, шударга ёсны, гэм буруугийн зарчмыг тус тус баримтлан шүүхийн хэлэлцүүлэгт тогтоогдсон үйл баримт, шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудыг үндэслэн дараах дүгнэлтийг хийв.

 

Нэг. Гэм буруугийн талаар:

 

   Шүүх хуралдаанд улсын яллагч “шүүгдэгч Т.*******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн” гэм буруутайг нотлох, шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Г.Наранбаатар “улсын яллагчийн зүйлчилсэн хуулийн зүйл, заалттай маргаж, гэмт хэргийг үгүйсгэх нөхцөл байдал бий болсон тул холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, цагаатгуулах” гэсэн байр сууринаас оролцов.

 

1.1. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудаас гаргасан тайлбар, мэдүүлэг:

 

   Шүүгдэгч Т.******* нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: “Тухайн өдөр М.******* ээжтэйгээ манайд ирэхдээ манай нөхрийг асууж орж ирэхэд би нөхрийгөө байхгүй гэж хэлсэн. Тэгээд энэ хоёр мөнгөө авъя гэхээр нь би “тай өөртэй нь уулз” гэж хэлсэн чинь над руу дайрч, намайг үсдэж орон дээр унагааж байхад нь манай хүү гаднаас орж ирээд бид хоёрын дундуур орж салгасан. Манай хүү М.*******ыг зодсон гээд гүтгээд байгаад би санал нийлэхгүй байна. Манай хүү ерөөсөө гар хүрээгүй, би ч гар хүрээгүй. Энэ хүүхэн өөрөө эмнэлэгт ажилладаг, урьд нь хэн нэгэн хүнд зодуулчихсан байгаад гүтгэж байгаа ч юм билүү мэдэхгүй байна. Ямар ч байсан бид хоёр гар хүрээгүй, нөхрийг асууж өөрсдөө орж ирсэн. Би 4 хүүхэддээ хоол хийж байсан. 20 цаг болж байхад хашааны хаалга хаалттай байсан. Манайх хашаандаа камертай, шууд хашааны хаалга онгойлгоод л ороод ирсэн. Бид нар гал дээр мах чаначихсан, ороо засчихсан, хоолоо идчихээд унтах гээд байж байхад ороод ирсэн” гэв.

 

   Хохирогч М.******* нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: “Тухайн үед 2022 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдөр манай ээжээс Б. гэдэг залуу 10.000.000 төгрөг аман гэрээ хийгээд хүүтэй зээлсэн байдаг. Тэгээд 2023 оны 06 дугаар сарын 21-ний өдөр хүртэл өгч байгаад түүнээс хойш одоог хүртэл нэг төгрөг ч өгөөгүй. Ээж зээлсэн мөнгөө авах гэж очих болгонд нь ац минь, гичий минь, янхан минь гээд ээжийг хэд хэдэн удаа доромжлоод хөөгөөд гаргасан байдаг. Тэгээд би хоёулаа цуг очъё гээд ээжтэй хамт очиход хаалга нь онгорхой байсан, камераа шүүж болно. Б.ыг гэр дотроо байж магадгүй, нуугаад байж магадгүй гээд хаалга нь онгорхой байхаар нь бид нар яваад очсон. Очиход Т.******* гэртээ 3 хүүхэдтэйгээ байсан. Тэгээд эгч сайн байна уу гэсэн чинь хариулахгүй утсаар яриад видео калл хийгээд байсан. Эгч та “Б. ах руу залгаад өгөөч бид нар мөнгөө авмаар байна, жилийн хугацаа өнгөрлөө, 10.000.000 төгрөг зээлчхээд 2023 оны 06 дугаар сараас хойш 2024 оны 01 дүгээр сар болчхоод байхад мөнгө цаасаа авмаар байна” гэсэн чинь би мэдэхгүй, гараад зайлцгаа гэсэн. Ээжийг өмнө нь өчнөөн удаа доромжилсон байсан, дээрээс нь ээжийг минь түлхээд гаргасан байхад би мэдээж ээжийгээ өмөөрсөн. Та яагаад манай ээжийн биед нь халдаад байгаа юм бэ гэхэд ээжийг түлхэхээр нь бид хоёр үсдэлцэж эхэлсэн. Хүүхэд нь салгаж байна гээд намайг зодоод байсан. Том биетэй, 13 настай гэхэд надаас өндөр хүүхэд байсан. ...Тэгээд бид хоёр маргалдсаны дараа ээж ганцаараа очоод Б.тай уулзаад “эгч нь мөнгөө авмаар байна гэсэн чинь шүүхдэж байгаад аваарай, чадал чинь хүрвэл аваарай” гэж манай ээжийг хөөгөөд гаргасан байна лээ. Тэгээд одоог хүртэл 10.000.000 төгрөгөө авч чадаагүй л явж байгаа. Иргэний шүүхэд хандчихсан байгаа. Намайг багалзуурдсан, тэрнээс хойш байнгын толгой өвддөг, хоолойгоор өвддөг, гинжийг минь хүртэл тасалчихсан зүүх боломжгүй болчихсон байгаа. Маш их гомдолтой байна” гэв.

 

            1.2. Шүүх хуралдаанаар тогтоогдсон хэргийн үйл баримтын талаар:

 

Шүүгдэгч Т.******* нь насанд хүрээгүй Х.тэй бүлэглэн 2024 оны 01 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 20 цагийн үед , тоот гэртээ тухайн үед үүссэн хувийн таарамжгүй харилцааны улмаас М.*******ы биед халдан зодож, биед зүүн, баруун дал, бугалга, гуя, хэвлий, баруун шилбэнд цус хуралт, зүүн шилбэнд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал гэмтэл бүхий эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан үйл баримт буюу хэргийн нөхцөл байдал хэрэгт авагдсан дараах нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна. Үүнд:

 

• Хохирогч М.*******ы мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Манай ээж М.гаас Б. гэдэг хүн 2022 оны 12 дугаар сард 10,000,000 төгрөгийг зээлж авсан. Үлдэгдэл 6 сая төгрөгийг машинаа зараад буцаагаад өгнө гэж хэлсэн. Тэгээд ямар ч төлбөр төлөөгүй. Би ээжийн хамт 2024 оны 01 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 20 цагийн үед Б. ахын гэрт очтол эхнэр Т.******* гэх хүн байсан. “Б. утсаа авахгүй байна, та холбоод өгөх боломж байна уу” гэж асуутал “Та нар ямар ядаргаатай юм бэ, би хаана байгааг яаж мэддэг юм” гээд манай ээжийг түлхсэн. Би Т.*******ийг яаж байгаа юм гэтэл намайг бас түлхэж, миний хөл рүү өшиглөсөн. Бид хоёр үсдэлцэж эхэлсэн харин энэ үед Т.*******ийн том хүү бас орилж, Т.******* том хүүтэйгээ хамт нийлж намайг зодсон. Миний биед учирсан гэмтлүүдийг Т.******* том хүүгийн хамтаар зодож учруулсан бөгөөд миний хоолойноос маш хүчтэй боосон...” гэх, “...Т.******* намайг түлхэж, өшиглөж “чи дуугүй бай гичий минь” гэж хэлж миний зүүн хөлийн урд хэсэгт 3, 4 удаа өшиглөсөн, түлхэж унагаасан. Манай ээж дундуур орж ирж салгах гэсэн боловч Т.*******ийн хүүхэд нь дундуур нь орж миний үснээс давхар зулгааж хүзүү, дал хэсэгт цохиж, тэр хоёр нийлж хоёр гараараа нийлж миний хоолойноос багалзуурдсан. Миний санаж байгаагаар 5-10 минут орчим үргэлжилсэн...” гэх, “...Би тэр үед яагаад ээжийн биед халдаад байгаа юм бэ гэхэд Т.******* бид хоёр барилцаж авсан. Би боолгосон өдрөөс хойш ажил дээрээ ухаан алдаж унадаг болсон...” гэх мэдүүлгүүд (хавтаст хэргийн 17-18, 21-22, 143 дахь тал),

 

• Гэрч М.гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “2024 оны 01 дүгээр сарын 08-ны өдөр би өөрийн охин М.*******ы хамт Б.ы гэрт очсон. Т.*******ээс нөхрийг нь асууж би өөрийн зээлүүлсэн мөнгөө буцааж авмаар байна гэхэд шууд бид хоёрыг зайл гэж хөөсөн. Хэрүүл маргаан үүссэн, Т.******* намайг түлхэж унагаасан тэгтэл М.******* намайг өмөөрч Т.*******тэй хэрэлдэж барилцаж авсан. Харилцан үсдэлцэж нэгнийгээ цохиод байх шиг байсан. Манай охиныг газар унагааж үсдсэн. Тэгтэл Т.*******ийн эрэгтэй хүүхэд ээжийгээ өмөөрч манай охины зүүн хөлийн гуя хэсгээр 2, 3 удаа өшиглөсөн. Тэгээд Т.*******, түүний хүү хоёр миний охиныг нийлж хоолойноос нь боож үүд хэсэгт шахаж бараг алах дөхсөн. Би орилж, хашхирч байж салгасан. Тухайн үед би эрүүл мэндийн үйлчилгээ аваагүй, зураг ч байхгүй...” гэх, “...Зодооныг анх Т.******* намайг түлхэж унагааж эхлүүлсэн. Би тухайн өдрөөс өмнө 2-3 удаа нөхрөөс нь мөнгөө авах гэж гэрт нь очиход Т.******* намайг байнгын хэл амаар доромжилдог байсан...” гэх мэдүүлгүүд (хавтаст хэргийн 24-25, 138 дахь тал),

 

• Нийслэлийн шүүх шинжилгээний газрын Налайх дүүргийн шүүх шинжилгээний хэлтсийн шинжээчийн 2024 оны 01 дүгээр сарын 18-ны өдрийн 54 дугаартай “М.*******ы биед зүүн, баруун дал, бугалга, гуя, хэвлий, баруун шилбэнд цус хуралт, зүүн шилбэнд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал гэмтэл тогтоогдлоо. Хатуу мохоо зүйлийн олон удаагийн цохих механизмаар үүснэ. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. Тухайн хэрэг болсон гэх цаг хугацаатай тохирсон гэмтэл байна. Ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтад нөлөөлөхгүй” гэх дүгнэлт (хавтаст хэргийн 46-47 дахь тал),

 

• Нийслэлийн шүүх шинжилгээний газрын Налайх дүүргийн шүүх шинжилгээний хэлтсийн шинжээчийн 2024 оны 01 дүгээр сарын 18-ны өдрийн 55 дугаартай “Т.*******ийн биед баруун бугалга, духанд зулгаралт гэмтэл тогтоогдлоо. Хатуу мохоо зүйлийн олон удаагийн үрэх, маажих механизмаар үүснэ. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.6-д зааснаар эрүүл мэндийг сарниулахгүй тул гэмтлийн зэрэгт хамаарахгүй. Тухайн хэрэг болсон гэх цаг хугацаатай тохирсон гэмтэл байна. Ерөнхий хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтад нөлөөлөхгүй” гэх дүгнэлт (хавтаст хэргийн 48-49 дэх тал),

 

• Гэрч М.ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Би Налайх дүүргийн эрүүл мэндийн төвийн мэс заслын эмч ажилтай. Би Т.******* гэх тухайн иргэнийг үзсэн, тус оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 26-ны өдөр хүртэл Налайх дүүргийн Эрүүл мэндийн төвийн мэс заслын амбулаторид үзсэн. Зовуурь нь баруун гарын мөрөөр өвдөнө, хэсэг газрын үзлэгээр их бие, нуруу, цээж, нүүр орчим зулгарсан хумсны оромтой тухайн шархны хэлбэр өнгөц байсан. 2, 3 хоногтой арилах боломжтой байсан. Цаашид хийх эмчилгээ боолт зэргийг бичиж өгөөгүй учир шарх өнгөц боолт хийх шаардлагагүй байсан. Өнгөц шарх 0,5 см ч хүрэхгүй арьсны бүрэн бүтэн байдал алдагдах маш өнгөц гэсэн үг, эдгэрч арилах боломжит хугацаа 2, 3 хоног байна” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 141 дэх тал),

 

• Шинжээч эмч Р.Ням-Осорын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Т.*******ийн яаралтай тусламжийн хуудас дээрх хэсэг газрын үзлэг дээр их бие, нуруу, цээж, нүүр орчим зулгарсан хумсны оромтой онош их бие, зүүн мөр орчим зөөлөн эдийн гэмтэл тухайн хумсны ором нь үнэлэх боломжгүй байсан тул дүгнэлтэд оруулаагүй. Шарх зулгаралт, хэлбэр хэмжээ мэдэгдэхгүй байсан тул оруулаагүй. ы ийн биед баруун зүүн, тавхайн дээд хэсэгт ягаан хүрэн өнгийн түлэнхийн сорвитой уг түлэнхийн гол хэсэгт 0,8x0,5 см хэмжээтэй цайвар ягаан өнгийн зулгаралттай байсан. Нэгдүгээр зэргийн хөнгөн түлэгдэлтийн сорвитой байсан...” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 147 дахь тал),

 

• Гэрч М.ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Би Налайх дүүргийн цагдаагийн хэлтсийн Нийтийн хэв журам хамгаалах тасгийн эргүүлийн цагдаа ажилтай. Дуудлага мэдээлэл хүлээн авч цагдаагийн ахлагч Н.ын хамтаар очсон, тус тоотын хашааны том хаалга онгорхой байсан хашаан дотор нь цагаан өнгийн Приус 30 маркийн машин зогсож байсан тухайн машинаас 2 ******* хүн бууж ирсэн. Юу болсон талаар асуухад ******* гэх ******* “Энэ айлаас мөнгөө авах гэж ирээд эхнэрт нь зодуулчихлаа” гэж хэлсэн. Гэрт нь дагуулаад ороход гэрт Т.******* гэх ******* 3 хүүхэдтэйгээ байж бйсан. Юу болсон талаар асуухад Т.******* гэх хүн “Энэ хоёр ******* гэрт орж ирээд манай нөхрийг асууж мөнгө авъя гээд хэл амаар доромжилсон” гэж хэлсэн. Тэр үед Т.*******, М.******* гэх хүмүүс хоорондоо хэрэлдэж эхэлсэн, цагдаагийн ахлагч Н. Т.*******, М.******* гэх хүмүүсээс биед нь учирсан гэмтэл байна уу гэж асуухад “Хоорондоо үсдэлцэж зодолдож дундуур нь хүүхэд нь орж ирж салгах гэхэд хүүхдийг нь түлхэж унагаасан гэж хэлсэн. Тухайн хүмүүс эрүүл байсан. Т.******* гэх хүний том хүүхэд гэж байсан ил харагдах гэмтэл, шарх анзаараагүй биед зовуурьтай түлэгдэлтэй зүйл байхгүй зүв зүгээр байсан. ******* гэх хүн “нөхрөөс нь мөнгө авах гэж орж ирээд нөхрийг нь асуухад намайг хэл амаар доромжилсон” гэж хэлсэн. Т.******* гэх хүн “М.******* гэх хүн ээжтэйгээ гэрт орж ирээд “гичий минь өрөө олж өг” гэж хэл амаар доромжилсон” гэж хэлж байсан” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 150 дахь тал),

 

• Гэрч Н.ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: “Юу болсон талаар асуухад Т.******* гэх хүн “Энэ хоёр ******* гэрт орж ирээд манай нөхрийг асууж мөнгөө авъя гээд хэл амаар доромжилсон” гэж хэлсэн тэр үед Т.*******, М.******* гэх хүмүүс хоорондоо хэрэлдэж эхэлсэн. Т.*******, М.******* гэх хүмүүсээс биед нь учирсан гэмтэл байна уу гэж асуухад “Хоорондоо үсдэлцэж зодолдож дундуур нь хүүхэд нь орж ирж салгах гэхэд хүүхдийг нь түлхэж унагаасан” гэж хэлж байсан. Тэгээд хоорондоо хэрэлдэж маргалдаад байсан. Тухайн айлын шалаар хоол, ус асгарсан байсан. ******* гэх ******* “миний гинж байхгүй байна” гээд тэр орчмоор хайгаад хүзүүний гинжээ угаалтуурын доороос олж авсан, кулон нь тасарсан байна гэж байсан...” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 153 дахь тал),

 

• Шүүгдэгч Т.*******ийн 2024 оны 04 дүгээр сарын 17-ны өдөр шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: “Би ч гэсэн гомдолтой байна. Насанд хүрээгүй хүүхдийг минь гүтгэчхээд өөрөө гэрт улаан цайм дайрч орж ирээд хэрүүл, зодоон үүсгэчхээд худал яриад зогсоод байгаа байна. Гэрчээр ээжийгээ дуудна гэж байна, би ээжийг нь доромжлоогүй, харин намайг өөрөө утгаар нь доромжилсон. Би өөрөө ******* аймгийн хүн, *******нхэн Налайхад амьдарч болдоггүй гэж хэлсэн. Хүүхдийн минь дэргэд намайг “Чи 0,5-ын үнэтэй хүүхэн, Налайх даяар чамайг мэддэг” гэж хэлээд над руу дайрсан. Өөрсдөө дайрч хэрүүл зодоон үүсгэчихээд одоо болохоор хүүтэйгээ нийлж зодсон гэж хэлж байна. Би энэ хүнд ерөөсөө гар хүрээгүй...” гэх мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 126 дахь тал),

 

• Х.ийн төрсний гэрчилгээний хуулбар, мөрдөгчийн нас тоолсон “13 нас 5 сар 13 хоногтой” гэх тэмдэглэл (хавтаст хэргийн 84-85 дахь тал) зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна.

 

Дээрх нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоож чадсан, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиар тогтоосон нотлох баримт цуглуулах, бэхжүүлэх талаарх журам, шаардлагыг зөрчсөн болон хэргийн оролцогчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хууль ёсны, үнэн зөв баримтууд гэж үнэлсэн болно.

 

1.3. Эрх зүйн дүгнэлт:

 

            Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлд заасан “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэрэг нь хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг бөгөөд гэмт этгээд хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдалд гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр халдаж, энэхүү үйлдлийн улмаас хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан байх субьектив болон обьектив шинжийг хангахыг шаарддаг.

 

            Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэргийг энэ хуулийн 10.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.11-д заасан бүлэглэж үйлдсэн тохиолдолд хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэж үзнэ. 

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 3.1 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт “Гэмт хэргийг үйлдэх талаар урьдчилан үгсэн тохиролцсоныг, эсхүл урьдчилан үгсэн тохиролцоогүй боловч үйлдлээрээ санаатай нэгдсэнийг гэмт хэрэгт хамран оролцсонд тооцно” гэж хуульчилжээ.

 

            Шүүх хуралдаанд шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Г.Наранбаатар “Х. энэ хэрэгт ямар ч хамааралгүй, оролцоогүй, бүлэглээгүй, хохирогчийн зүгээс хүч хэрэглэж, оройн цагаар зөвшөөрөлгүй хашаанд нь машинтайгаа орж ирж амгалан тайван байдал алдагдуулсан, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 4.1 дүгээр зүйлд заасан аргагүй хамгаалалтын улмаас хохирол учруулсан тул хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, цагаатгаж өгнө үү” гэж маргасныг шүүх хянаж үзлээ.

 

            Хавтаст хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанд шинжлэн судалсан нотлох баримтуудаар хэргийн бодит байдал буюу болж өнгөрсөн үйл явдлыг сэргээн тогтооход хохирогч М.******* ээж М.гийн хамт шүүгдэгч Т.*******ийн гэрт очиж, “ Б.ыг нь хаана байгааг асууж, утсаар ярихаар залгаад өгөх”-ийг хүсэхэд шүүгдэгч Т.******* уурлаж, хэрүүл маргаан үүсэж, улмаар шүүгдэгч Т.*******ийн зүгээс М.г түлхэж, хохирогч М.******* нь өөрийн ээж болох М.г өмөөрч, барилцаж авч, харилцан үсдэлцэж байх үед Т.*******ийн хүү Х. мөн ээжийгээ өмөөрөн салгах явцдаа М.*******ы  үснээс нь давхар зулгааж, хөл рүү нь өшиглөж, хоолойноос нь багалзуурдах зэргээр үгсэн тохиролцоогүй боловч үйлдлээрээ нэгдэн, ээжийнхээ болон бие биенийхээ үйлдлийг дэмжиж, М.*******ы биед хөнгөн зэргийн гэмтэл учруулсан байна.

 

            Шүүгдэгч Т.*******, түүний өмгөөлөгч Г.Наранбаатар нар “насанд хүрээгүй Х. энэ хэрэгт ямар ч хамааралгүй, оролцоогүй, биед нь хүрээгүй, бүлэглээгүй” гэж маргаж байгаа боловч хохирогч М.*******ы мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн “намайг Т.******* хүүтэйгээ нийлж хоолойноос багалзуурдсан, хүү Х. нь салгаж байна гээд намайг цохиод, өшиглөөд, зодоод байсан” гэх мэдүүлгүүд нь тогтвортой, зөрүүгүй байх бөгөөд хохирогчийн мэдүүлгийг няцаан үгүйсгэх баримт хэрэгт авагдаагүй байх тул энэ талаарх дүгнэлт, тайлбарыг хүлээн авах боломжгүй юм.

 

            Гэмт хэргийг үгүйсгэх нөхцөл байдал буюу Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 4.1 дүгээр зүйлд заасан аргагүй хамгаалалтын улмаас хийсэн гэмт хэргийн шинжтэй үйлдэл нь өөрийн, эсхүл бусдын амь нас, эрүүл мэндийн эсрэг хууль бус довтолгооны эсрэг хийсэн үйлдэл байх бөгөөд аргагүй хамгаалалтыг бусдын хууль бус халдлага эхэлсэн, эхлэх гэж байгаа нь тодорхой болсон үед хийнэ гэж хуульчилсан бөгөөд энэ хэрэг нь шүүгдэгч, хохирогч нарын хоорондын зүй бус харилцаа, үл хүндэтгэл, мөнгө зээлсэн асуудлаас үүссэн хэрүүл маргааны улмаас Т.*******ийн зүгээс хохирогчийн ээж М.г эхэлж түлхсэн буюу биед нь халдах үйлдэл хийснээр шүүгдэгч, хохирогч нар харилцан үсдэлцэж, бие биенийхээ биед халдсанаар маргаан үүссэн байна. Иймд шүүгдэгч Т.*******ийн үйлдлийг гэмт хэргийг үгүйсгэх нөхцөл байдал буюу аргагүй хамгаалалт хийсэн гэж үзэх үндэслэлгүй байх тул шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн энэ талаарх дүгнэлтийг шүүх хүлээн авах боломжгүй гэж дүгнэв.

 

            Хууль зүйн хувьд шүүгдэгч Т.*******, насанд хүрээгүй Х. нарын үйлдэл нь идэвхтэй, ухамсартай үйлдэл бөгөөд хохирогч М.*******ы эрх чөлөөнд халдаж, хөнгөн зэргийн гэмтэл учруулж, хор уршигт зориуд хүргэсэн байх тул тэдгээрийг гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учруулсанд тооцно. Шүүгдэгч Т.*******, Х. нарын үйлдлийн улмаас хохирогчийн биед эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах хөнгөн зэргийн гэмтэл учирсан нь шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон тул хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан гэж үзнэ.

 

            Насанд хүрээгүй Х. нь 2010 оны 07 дугаар сарын 26-ны өдөр төрсөн 13 нас 5 сар 13 хоногтой болох нь мөрдөгчийн нас тоолсон тэмдэглэлээр тогтоогдож байх ба Налайх, Багахангай дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокурор 2024 оны 06 дугаар сарын 20-ны өдрийн тогтоолоор насанд хүрээгүй яллагдагч Х.т холбогдох хэргийг “ял оногдуулах насанд хүрээгүй” гэх үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн байна.

           

            Иймд Налайх, Багахангай дүүргийн прокурорын газраас шүүгдэгч Т.*******эд холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн хэрэгт шүүгдэгч Т.*******ийг заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар буюу бүлэглэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов.

 

            1.4. Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн талаар:

 

Гэмт хэргийн улмаас хохирогч М.*******ы биед хөнгөн хохирол учирсан бөгөөд хохирогч нь баримтаар нэхэмжилсэн зүйлгүй тул  шүүгдэгчийг хохирогчид төлөх төлбөргүйд тооцов.

 

Харин хохирогч М.******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт “эмчилгээний зардал болон тасарсан гинж зэргийг нэхэмжилнэ” гэж мэдүүлсэн тул гэмт хэргийн улмаас учирсан гэм хорын хохирлыг нотлох баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээх нь зүйтэй гэж үзэв.

 

            Хоёр. Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

            Шүүх хуралдаанд улсын яллагч “шүүгдэгч Т.*******эд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар 1 сарын хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулж, хязгаарлалтын бүсийг Налайх дүүргийн нутаг дэвсгэрээр тогтоох” гэсэн дүгнэлт,

            шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Г.Наранбаатар “шүүгдэгч Т.*******эд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд анх удаагаа гэмт хэрэг үйлдсэн, хохирогчийн зүй бус үйлдэл нөлөөлсөн, 4-13 насны 4 хүүхэдтэй, мал аж ахуй эрхэлдэг, мал маллаад Төв аймгийн нутаг дэвсгэр лүү орох боломжтой зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийг журамлан эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлөх, эсхүл 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500,000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж өгнө үү” гэсэн дүгнэлтийг тус тус гаргасан болно.

 

            Шүүгдэгч Т.******* нь урьд эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудсаар Цагдаагийн ерөнхий газрын бүртгэлийн санд бүртгэгдэж байгаагүй буюу ял шийтгэлгүй байх ба шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-т заасан “тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн”, 1.4-т заасан “хохирогчийн зүй бус үйлдлээс шалтгаалан гэмт хэрэг үйлдсэн” зэргийг эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй.

 

Шүүх шүүгдэгч Т.*******эд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал (хохирогч оройн цагаар гэрт нь ирж асуудал үүсгэснээс биед нь халдсан байдал), учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар (хохирогчийн эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан), хувийн байдал (анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрөөгүй, мал аж ахуй эрхэлж орлого олдог байдал) зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар түүнд 600 (зургаан зуу) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600,000 (зургаан зуун мянга) төгрөгөөр торгох ял торгох ял оногдуулж, тухайн торгох ялыг 4 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож шийдвэрлэв.

 

Шүүгдэгч нь торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг анхааруулж, урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж шийдвэрлэв.

 

            Шүүгдэгч Т.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан, битүүмжлэгдсэн зүйлгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй гэж үзэв.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн 1, 4, 36.6, 36.7, 36.8, 37.1 дүгээр зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

 

1. ******* овогт *******ий *******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан бүлэглэж хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Т.*******ийг 600 (зургаан зуу) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600,000 (зургаан зуун мянга) төгрөгөөр торгох ял шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Т.*******эд оногдуулсан 600 (зургаан зуу) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600,000 (зургаан зуун мянга) төгрөгөөр торгох ялыг 4 (дөрөв) сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоож, уг хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 (арван тав) нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг 1 (нэг) хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

 

4. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.5 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар хохирогч М.******* нь гэмт хэргийн улмаас учирсан гэм хорын хохирлыг нотлох баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар шүүгдэгч Т.*******ээс нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээсүгэй.

 

5. Шүүгдэгч Т.******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан, битүүмжлэгдсэн зүйлгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

6. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.5-д зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Т.*******эд урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдсугай.

 

8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл прокурор, дээд шатны прокурор, оролцогч шийтгэх тогтоол гардан авсан буюу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                         Э.ЭНХЖАРГАЛ