2024             08           30                                        2024/ШЦТ/960

 

 

 

                                 МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Б.Бямбаабаатар даргал***,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Учрал,

улсын яллагч О.Эрхэмбаяр (томилолт),

шүүгдэгч ***.*** нарыг оролцуулан тус шүүхийн “А-1” танхимд нээлттэй явуулсан хуралдаанаар

Сонгинохайрхан дүүргийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт ***.***г холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэ*** шил***үүлсэн эрүүгийн 2410014401106 дугаартай хэргийг 2024 оны 08 дугаар сарын 12-ны өдөр хүлээн авч, энэ өдөр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт: Монгол улсын иргэн,

 

Хэргийн товч агуулга: ***.*** нь 2024 оны 03 дугаар сарын 12-ны өдөр иргэн Х.*** андуурч шил***үүлсэн 2.700.000 төгрөгийг бусдын өмчлөл, эзэмшилд байгааг мэдсээр бай*** Сонгинохайрхан дүүргийн *** дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “*****” дэлгүүрийн Хаан банкны АТМ-ээс бэлэн мөнгөөр гарган авч завшсан гэх гэмт хэрэгт холбогд***ээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэг. Гэм буруугийн талаар.

1. 1. Шүүх хуралдаанд шүүгдэгч ***.*** “мэдүүлэг өгөхгүй” гэв.

1.2 Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудаас шүүхэд танилцуулсан нотлох баримтыг шүүхэд хэлэлцүүлэхгүй байх, нотлох баримтаас хасуулах, нотлох баримтыг шин***лэн судлах дараалалд өөрчлөлт оруулах талаар санал, хүсэлт гараагүйг дурда***, талуудаас шин***лэн судалсан нотлох баримтууд:

- Улсын яллагчаас “2024 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдрийн 834 дугаартай яллах дүгнэлт болон хавсралтад тусгагдсан баримт (хавтас хэргийн 5-7, 9-10, 12, 16-25, 34, 43-44, 60 дугаар хуудас)”,

-  Шүүгдэгчээс “шин***лэн судлуулах баримт байхгүй“ гэцгээв.

1. 3. Шүүхээс тогтоосон хэргийн үйл баримт болон хууль зүйн дүгнэлт

 

Хохирогч Х.*** нь Хаан банкны *** дугаартай өөрийн данснаас иргэн О.*** Хаан банкны *** дугаарын данс руу 300.000 төгрөг шил***үүлэх гэ*** байгаад 3.000.000 төгрөгийг андуурч шил***үүлснийг шүүгдэгч ***.*** нь 2024 оны 03 дугаар сарын 12-ны өдрийн 06 цагийн орчимд бусдын өмчлөл, эзэмшилд байгааг мэдсээр бай*** Сонгинохайрхан дүүргийн 18 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт үйл а***иллагааг явуулдаг “Сэнтий” дэлгүүрийн Хаан банкны АТМ-ээс О.***(хамтран амьдрагч гэх)-ын картыг уншуулан 2.700.000 төгрөгийг бэлнээр авч завшсан гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь:

- Мөрдөн шалгах а***иллагаанд өгсөн хохирогч Х.*** “...2024 оны 03 дугаар сарын 26-ны өдөр өөрийн Хаан банкны *** дугаарын данснаас *** дугаарын данснаас 300.000 төгрөгийн таталт хий*** өгөх гэ*** байгаад 3.000.000 төгрөг андуурч шил***үүлсэн. Тухайн үедээ би фейсбүүкээр тэр хүн рүү илүү мөнгө шил***үүлчихлээ гэ*** бичих үед илүү мөнгө орсныг мэдээд надад хариу өгөхгүй байхаар нь Хаан банканд гомдол гарга*** тухайн хүнтэй холбогдох гэсэн боловч Хаан банк данс эзэмшигч хүнтэй холбогдо*** чадахгүй байна та цагдаагийн байгууллагад хандаарай гэ*** хэлэхээр нь цагдаагийн байгууллагад хандсан...”гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 9-10 дугаар хуудас),

               - Гэрч ****”... намайг ТҮЦ-д суу*** байхад миний эзэмшдэг *** дугаарын данс руу 2024 оны 03 дугаар сарын 12-ны өдрийн 04 цагийн үед мөнгө ор*** ирсэн байсан. Тэгээд тухай мөнгийг манай хамтран амьдрагч байсан *** миний Хаан банкны картыг авч яваад тэр мөнгийг АТМ-с хоёр хуваагаад авсан байсан. Би тухайн мөнгөнөөс авч зарцуулсан асуудал байхгүй, *** бид хоёр 2014 оноос хойш хамтран амьдарч байгаад 2024 оны 02 дугаар сараас хойш тусдаа амьдарч хаяа миний данс руу мөнгө шил***үүлээд авдаг...” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 12 дугаар хуудас),

               - Хаан банкны 2024 оны 04 дүгээр сарын 30-ны өдрийн 29/4867 дугаартай албан бичиг, хяналтын камерын бичлэгт үзлэг хийсэн мөрдөгчийн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт (хавтаст хэргийн 16-24 дүгээр хуудас) зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдо*** байна.  

Дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан үндэслэл, ***урмын дагуу цугларч бэх***үүлсэн, мөрдөн шалгах а***иллагаагаар хэргийн бодит байдал буюу бол*** өнгөрсөн үйл явдлыг хуульд заасан арга хэрэгслээр болом***ит хэм***ээнд сэргээн тогтоосон, хэргийн оролцогчдын хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан буюу хязгаарлах байдлаар шүүхээс үндэслэл бүхий тогтоол гаргахад сөргөөр нөлөөлөхүйц Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нөхцөл байдал тогтоогдоогүй тул шүүх дээрх нотлох баримтуудыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хамаарал бүхий талаас нь үнэл***, прокуророос шүүхэд шил***үүлсэн хэргийн хүрээнд шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар дүгнэлт хий*** холбогдох хэргийг хянан шийдвэрлэх болом***той гэ*** үзэв.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “завших” гэмт хэргийн үндсэн шин*** нь гэмт этгээд аливаа гээгдэл эд хөрөнгийг бусдын өмчлөл, эзэмшилд байгааг мэдсэн байх нөхцөлийг шаарддаг бөгөөд бусдын өмчлөх эрхэд бага хэм***ээ /300.000 төгрөг/-ээс дээш хохирол учруулсан, бусдын санамсар, болгоом***гүй байдлын улмаас “хаясан эсхүл гээсэн эд зүйл”-ийг ол*** авсан этгээд тухайн гээгдэл эд зүйлийг хууль ёсны эзэмшигч, өмчлөгчид нь өгөхгүйгээр шунахайн сэдэлтээр, өөрийн өмчийн адил хууль бусаар эзэмши***, ашигла*** эхэлснээр төгсдөг материаллаг бүрэлдэхүүнтэй гэмт хэрэг юм.

Шүүгдэгч ***.*** нь өөрийн үйлдлийн улмаас хохирогч Х.***т хохирол, хор уршиг учрахыг мэдсээр бай***, хүсэ*** үйлдэ*** Эрүүгийн хуулиар хамгаалагдсан бусдын өмчлөх эрхэд халдан завших гэмт хэргийг үйлдэ*** хохирол учруулсан нь нотлох баримтаар тогтоогдсон тул түүнийг гэм буруутайд тооцо***, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх хууль зүйн үндэслэлтэй гэ*** шүүх дүгнэв.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч ***.*** нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 14 дэх хэсэг, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 7.6 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан “...хууль зүйн туслалцаа авах, өмгөөлүүлэх” эрхээсээ сайн дураараа татгалза***, хэрэг хянан шийдвэрлэх а***иллагаанд “өөрийгөө өмгөөл*** өмгөөлөгчгүй оролцох” хүсэлт гаргасныг тэмдэглэх нь зүйтэй юм.

1.4 Хохирол, хор уршиг.

Энэ гэмт хэргийн улмаас хохирогч Х.***т 2.700.000 төгрөгийн хохирол учирсан бөгөөд тэрээр “...сэтгэцэд учирсан хохирол тогтоолгохгүй, хохирлоо бүрэн барагдуул*** авсан. Гомдол санал байхгүй” гэсэн хүсэлт(хавтас хэргийн 63 дугаар тал)-ийг гаргасан тул шүүгдэгч ***.***г энэ тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүй гэ*** үзэв.

Прокуророос шүүх хуралдаанд оролцуулахаар тусгайлан саналгүй байсан бөгөөд шүүхээс хохирогчид шүүх хуралдааны товыг мэдэгдэхэд “шүүх хуралд оролцохгүй” гэх тайлбарыг илэрхийлсэн байна.

Хоёр. Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар.

Улсын яллагчаас “Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ***.***д 02 сарын хугацаагаар Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг дэвсгэрээс гарахыг хязгаарлах зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулах...”,

шүүгдэгчээс “...манай хүүхдүүд сургууль, цэцэрлэгт ор*** байгаа, цаашид а***ил хийх бодолтойг харгалзан торгох шийтгэл оногдуул*** өгнө үү. Тодорхой хугацааны дотор барагдуулна” гэсэн дүгнэлтийг танилцуулав.

Эрүүгийн хариуцлага хүлээ*** байсан эсэхийг шалгах хуудас (хавтаст хэргийн 25 дугаар хуудас)-аар ***.*** нь урьд эрүүгийн хариуцлага хүлээ*** байгаагүй тул түүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ тохиолдлын шин***тэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, гэмт хэрэг үйлдсэний дараа хохирогчид учруулсан хохирлыг төлсөн байгааг эрүүгийн хариуцлагын хөнгөрүүлэх нөхцөлд тооцсон, харин эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

Шүүхээс шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал (бусдын санамсар, болгоом***гүй байдлын улмаас андуурч шил***үүлсэн мөнгийг хууль ёсны эзэмшигчид нь өгөлгүйгээр шунахайн сэдэлтээр, өөрийн өмчийн адил хууль бусаар ашиглан хохирол учруулсан), гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн шин*** чанар (бага хэм***ээнээс дээш хохирол учруулсан, хохирогчоос гомдолгүй, нэхэм***лэх зүйлгүй гэсэн хүсэлтийг гаргасан), шүүгдэгчийн хувийн байдал(1990 онд төрсөн, 34 настай, бага насны хүүхдүүдийн хамт амьдардаг, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх а***иллагааны аль ч үе шатанд гэм буруугийн асуудлаар аливаа хэлбэрээр маргаагүй хүлээн зөвшөөрч оролцсон, үйлдсэн хэрэгтээ гэмши*** буй байдал, хохирлыг бүрэн төл*** барагдуулсан) болон эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэн нөхцөл байдлыг тус тус харгалзан үзэ*** Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ***.***д 450 нэг***тэй тэнцэх хэм***ээний буюу 450.000 төгрөгийн торгох ялаар шийтгэ***, түүний хөрөнгө, бусад орлого олох болом*** зэрэгт дүгнэлт хий*** оногдуулсан торгох ялыг шийтгэх тогтоол хүчин *** болсон үеэс хойш 90 хоногийн хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоо***, тогтоосон хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй тохиолдолд хорих ялаар солихыг сануул***, шүүгдэгч Ө.Номин-Эрдэнэд урьд авсан “хувийн баталгаа гаргах” таслан сэргийлэх арга хэм***ээг тогтоол хуулийн хүчин *** болох хүртэл хэвээр үргэл***лүүл*** шийдвэрлэв.

Гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдэд хүлээлгэ*** буй төрийн цээрлэл нь түүнд оногдуулсан ялаар дам***ин хэрэг***дэг төдийгүй эрүүгийн хариуцлага нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн хэм хэм***ээнд нийцсэн, мөн хуулийн тусгай ангид заасан төрөл, хэм***ээний дотор багтсан байх хууль ёсны зарчмыг хангахыг зэрэгцээ тухайлан сонгон оногдуул*** буй ялын төрөл, түүний хэм***ээ нь дээр дурдсан гэмт хэргийн шин*** чанар, хэрэг үйлдэгдсэн нөхцөл байдал болон шүүгдэгчийн хувийн байдалд хамгийн зүй зохистой харьцаагаар нийцсэн байх шударга ёсны зарчмыг хангасан, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг нийгэмшүүлэхэд чиглэгдэх, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх эрүүгийн хариуцлагын зорилгыг хангахуйц торгох ял оногдуулсан тул улсын яллагчийн дүгнэлтийг хүлээн аваагүй болно.

Эрүүгийн 2410014401106 дугаар хэрэгт битүүм***лэгдсэн эд хөрөнгөгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх а***иллагааны зардалгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан ирсэн нэг ширхэг бичлэг бүхий дискийг хэрэгт хавсарган үлдээ***, шүүгдэгч ***.*** нь цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг тогтоолд дурдав.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 36.2 дугаар зүйлийн 1, 4 дэх хэсэг, 36.6 дугаар зүйл, 36.7 дугаар зүйл, 36.8 дугаар зүйлийн 1, 4 дэх хэсэг, 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэг, 36.13 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 37.1 дүгээр зүйлийн 1, 2 дахь хэсэг, 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

 

1. Шүүгдэгч *** овогт *** ***г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “төлбөр тооцооны алдаатай гүйлгээ, андуурагдсан эд хөрөнгийг бусдын өмчлөл, эзэмшилд байгааг мэдсээр бай*** завшсаны улмаас бага хэм***ээнээс дээш хохирол учруулсан” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ***.***д дөрвөн зуун тавин нэг***тэй тэнцэх хэм***ээний буюу дөрвөн зуун тавин мянган төгрөгийн торгох ял шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4, 5 дахь хэсгүүдэд заасныг баримтлан шүүгдэгч ***.***д оногдуулсан торгох ялыг шийтгэх тогтоол хүчин *** болсон үеэс хойш 90 хоногийн хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоо***, тогтоосон хугацаанд ялыг биелүүлээгүй тохиолдолд биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэг***тэй тэнцэх хэм***ээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцо*** хорих ялаар солихыг түүнд сануулсугай. 

 

4. Эрүүгийн 2410014401106 дугаар хэрэгт битүүм***лэгдсэн эд хөрөнгөгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх а***иллагааны зардалгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн нэг ширхэг бичлэг бүхий дискийг хэрэгт хавсарган үлдээ***, шүүгдэгч ***.*** нь цагдан хоригдсон хоноггүй, энэ тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүй болохыг дурдсугай.

 

5. Шийтгэх тогтоол унши*** сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд эс зөвшөөрвөл оролцогчид гардан авснаас, эсхүл хуульд зааснаар хүргүүлснээс хойш арван дөрөв хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн Дав*** заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэйг мэдэгдсүгэй.

 

6. Дав*** заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүл***, тогтоол хуулийн хүчин *** болтол ***.***д урьд авсан “хувийн баталгаа гаргах” таслан сэргийлэх арга хэм***ээг хэвээр үргэл***лүүлсүгэй.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                     Б.БЯМБААБААТАР