ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

 

Õýðãèéí èíäåêñ: 135/2021/01523/È

Дархан-Уул аймаг дахь сóì äóíäûí иргэний хэргийн анхан шатны ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷ Д.Оюундарь би äàðãàëæ, òóñ ø¿¿õèéí ø¿¿õ õóðàëäààíû òàíõèìä õèéñýí èðãýíèé ø¿¿õ õóðàëäààíààð

Нэхэмжлэгч: Д.аймаг Д. сум, ..-р баг, ..-р брак байр ...тоотод оршин суух Б.овогт Х. М. /РД:..., утас:..../-ын нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: Д..аймаг Д.. сум ..-р баг, хээтэй хороолол, .. байр .. тоотод оршин суух М.овогт А.Э.. /РД:., утас:.../-д холбогдох

“Гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн асрамж, тэтгэлэг тогтоолгох” тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгч Х.М., хариуцагч А.Э., шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Д.Баярсүрэн нар оролцов.

 

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ íü:

Нэхэмжлэгч Х.М шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан нэхэмжлэлдээ:

“Миний бие нь А.Этай 2004 онд танилцаж гэр бүл болж амьдарч байгаад 2006 оны 10-р сарын 9-нд албан ёсоор гэрлэлтээ батлуулсан. Том охин Б. нь 2006 оны 3-р сарын 26-нд, хүү Т нь 2007 оны 11-р сарын 24-нд тус тус мэндэлж бид 2 хүүхэдтэй болсон. Бид 6 жил хамт амьдарсан. Ийнхүү 6 жил хамт амьдрахдаа үндэслэлгүй хардаж зоддог, бусадтай эр эмийн харилцаа үүсгэж явдаг байсан. Гэр бүлдээ тавихгүй хөндий байдаг учраас бид салж тусдаа амьдраад 10 жил боллоо. Энэ хугацаанд үр хүүхдүүдтэйгээ уулзаад байдаггүй. Харж ханддаггүй байсан. Одоо А.Э нь тусдаа амьдралтай болж 2 хүүхэдтэй болсон. Цаашид бидний гэр бүлийн амьдрал үргэлжлэхгүй нь тодорхой болсон тул гэрлэлтээ цуцлуулж, 2 хүүхдээ өөрийн асрамжиндаа авч эцгээс нь тэтгэлэг тогтоолгох хүсэлтэй байна.” гэжээ.

 

Хариуцагч А.Э шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

“... Миний бие А. Э 2006 оны 10 сарын 9-нд Х. овогтой М.тай гэрлэлтээ батлуулж 2006 оны 3-р сарын 26-нд охин Б., 2007 оны 11-р сарын 24-нд хүү Т. хоёр хүүхдийн эцэг эх болсон. 2006-2012 оны хооронд 6 жилийн хугацаанд хамтран амьдарч байсан. Миний бие 2011 оны намар 9 сард осолд орж хөлөө хугалсан, мөн удалгүй 2012 оны 3 сард дахин аваарт орж удаан хугацаанд хэвтэрийн байдалтай байх энэ хугацаанд гадуурх харилцаа тогтоож хоёр хүүхдээ асарч хамгаалах бус ихэнхдээ гадуур тогтвор суурьшилгүй явсаар өөр хүнтэй хамтран амьдрахаар явсан.  2006-2007 оны хооронд охин Биндэръяа, хүү Т 2 миний халамжинд өсч бойжсон. Х.М-ын хувьд гэр бүлдээ тавих халамж муутай байсан хүүхэд асрамжлах хугацаанд нэг ч удаа хэрэгцээт зүйлээр хангаагүй бөгөөд улсаас олгодог хүүхдийн мөнгөн тэтгэмжийн мөнгийг хүртэл захиран зарцуулдаг байсан нь үнэн. 2018 оны 10 сард Х.М нь өөрийн гэсэн орон сууцтай болсноор хоёр хүүхдээ ээжийнх нь асрамжинд шилжүүлсэн төдийгүй энэ хугацаанд хэрэгцээт зүйлсээр ханган  2 хүүхдээ ирэн очин байдаг байсан. Миний бие А.Э нь тогтсон ажил эрхэлдэггүй ба дахин амьдрал зохиож 2 хүүгийн эцэг болсон тул гэрлэлт цуцалж, хоёр хүүхдээ ээжийнх нь асрамжинд олгоно уу. Хоёр хүүхдийн тэтгэмжийн хувьд тодорхой эрхэлсэн ажилгүй, түрээсийн байранд амьдардаг тул хүүхдийн тэтгэмжийг аль болох багаар тогтоож өгнө үү.” гэжээ.

 

Ø¿¿õ õóðàëäààíààð õýëýëöýãäñýí áîëîí õýðýãò àâàãäñàí íîòëîõ áàðèìòóóäûã øèíæëýí ñóäëààä,

¯ÍÄÝÑËÝÕ íü:

Нэхэмжлэгч  Х.М  хариуцагч А.Э.т холбогдуулан гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн асрамж тогтоолгох, тэтгэлэг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасаныг  дараахь байдлаар  шийдвэрлэв.

 Хэрэгт авагдсан бөгөөд шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудаар дараах байдал тогтоогдож байна.

Нэхэмжлэгч Х.М, хариуцагч А.Э нар 2004 онд танилцан, 2006 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдөр Гэр бүлийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1-д зааснаар гэрлэлтээ иргэний гэр бүлийн байдлын гэрлэсний бүртгэлд бүртгүүлэн гэрлэлтийн үр дүнд буй болсон, эд хөрөнгийн бус амины болон эд хөрөнгийн эрх, үүргээр холбогдон хамтран амьдарч байсан гэр бүлийн гишүүд байна. /хэргийн 5 дугаар хуудас/

Зохигчдын хамтран амьдрах хугацаанд охин Э.Б. 2006 оны 03 дугаар сарын 26-ны өдөр, хүү Э.Т. 2007 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдөр төрсөн, одоо эхийн асрамжид хүмүүжиж байгаа гэрлэгчид хэн аль нь гэр бүлийн таарамжгүй харилцааны улмаас 2012 оноос хойш тусдаа амьдарч байгаагаас гэрлэлт цуцлуулах талаар маргаангүй байна.

Зохигчид тусдаа амьдран, хэн аль нь гэрлэлтээ цуцлуулах талаар маргаангүй, Гэр бүлийн тухай хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.2, 10.3-т заасан гэрлэгчид гэр бүлээ төлөвлөх, оршин суух газар, эрхлэх ажил, мэргэжлээ чөлөөтэй сонгох, хуваарьт эд хөрөнгөтэй байх, дундаа хамтран өмчлөх эд хөрөнгөө эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах, материалын болон сэтгэл санааны хохирлоо буруутай этгээдээс гаргуулах тэгш эрх, бие биедээ үнэнч байх, хүүхдээ өсгөн хүмүүжүүлэх, гэр бүлийн гишүүд нь бие биеэ халамжлах, хүндэтгэх, тэжээн тэтгэх, туслах, гэр бүлд шаардагдах эдийн засгийн нөхцөлийг бүрдүүлэх, хэн нэгнийхээ эрхийг зөрчихгүй, бие биеэ аливаа хэлбэрээр хүчирхийлэхгүй байх, угийн бичиг хөтлөх адил үүргийг  хамтран хэрэгжүүлэх боломжгүй байдлыг бий болгосон, Гэр бүлийн тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12.2-д заасан гэрлэлтийг цуцлахад хориглох үндэслэл  тогтоогдоогүй.

Иймд шүүх нэхэмжлэгч Х.М, хариуцагч А.Э нарын ãýðëýëòèéã öóöëàâ.

2006 оны 03 дугаар сарын 26-ны өдөр төрсөн охин Э.Б., 2007 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдөр төрсөн хүү Э.Т. нар гэрлэгчдийг тусдаа амьдрах хугацаанд эх Х.М-ын асрамжид Д.аймагт амьдран, ерөнхий боловсролын бага болон дунд боловсрол эзэмшиж байгаа, тэдний сурч байгаа болон өсөж байгаа орчинг өөрчилөх үндэслэл тогтоогдохгүй байна.

Иймд насанд хүрээгүй Э.Б., Э.Т. нарыг эх Х.М-ын асрамжид үлдээж шийдвэрлэв.

Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 21 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 21.1-ä “Õ¿¿õýä òºðñíººð ýöýã, ýõ, õ¿¿õäèéí õîîðîíä ýðõ, ¿¿ðýã ¿¿ñíý”, ìºí õóóëèéí 38 äóãààð ç¿éëèéí 38.1-ä “Ýöýã, ýõ íü íàñàíä õ¿ðýýã¿é áîëîí íàñàíä õ¿ðñýí áîëîâ÷ õºäºëìºðèéí ÷àäâàðã¿é õ¿¿õäýý òýæýýí òýòãýõ ¿¿ðýãòýé” ãýæ çаасан байна.

Насанд хүрээгүй хүүхдүүд Э.Б., Э.Т. нарыг эх Х.М-ын асрамжид  үлдээж шийдвэрлэж байгаа нь хүүхэд эцгийн оршин суугаа газрын харьяаллаар боловсрол, эрүүл мэндийн болон төрийн бусад үйлчилгээг авах боломжийг олгож байгаа  явдал  бөгөөд  эцэг А.Э, эх Х.М нар тусдаа амьдарч байгаа явдал нь хүүхдээ хүмүүжүүлэхэд хүлээх үүргээс чөлөөлөгдөх үндэслэл болохгүй, хэн аль нь хүүхдийн өмнө хүлээх үүрэг, эдлэх эрхээ хэрэгжүүлэхэд нэг нь нөгөөдөө хориглох үндэслэл байхгүй болохыг дурдаж байна.

Гэр бүлийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.2.2-т зааснаар ...хүүхдээ асран хамгаалах, тэжээн тэтгэх үүрэгтэй гэж хуульчилснаар насанд хүрээгүй хүүхдүүд Э.Б., Э.Т. нарт тэдний оршин сууж буй тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээнээс хуульд заасны дагуу эцэг А.Э-аас сар бүр тэтгэлэг гаргуулан тэжээн тэтгүүлэхээр шийдвэрлэв.  Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1-д  шүүхээс эрх зүйн маргааныг шийдвэрлэхтэй холбогдон үйлчилгээ үзүүлсний төлөө зохигчоос төлж байгаа мөнгөн хөрөнгийг улсын тэмдэгтийн хураамж гэнэ.

 Улсын тэмдэгтийн хураамжийг урьдчилан нэхэмжлэгчээр төлүүлж нэхэмжлэл хангагдсан тохиолдолд хариуцагчаар төлүүлэн нэхэмжлэгчид буцаан олгоно гэснээр нэхэмжлэгч Х.М-ын 2021 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдөр төлсөн тэмдэгтийн хураамж 210,600 төгрөгийг төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч А.Э-аас гэрлэлт цуцлуулах шаардлагад ногдох тэмдэгтийн хураамжид 70,200 төгрөг, хүүхдийн асрамж тогтоох шаардлагад ногдох улсын тэмдэгтийн хураамж 70,200 төгрөг, 2 хүүхдийн тэтгэлэгт 1 жилд төлөгдөх дүнгээс тооцсон улсын тэмдэгтийн хураамж 68,832 төгрөг, нийт 209,232 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч гаргуулан нэхэмжлэгч Х.М-д олгох нь зүйтэй байна.  

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.1, 115.2.1, 116, 118 дугаар зүйл, 132 дугаар зүйлийн 132.6-д заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.3-т зааснаар Б. овогт Х.М /РД:../, М.овогт А.Э /РД:.../ нарын гэрлэлтийг цуцалсугай.
2. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.5-д зааснаар 2006 оны 03 дугаар сарын 26-ны өдөр төрсөн охин Э.Б., 2007 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдөр төрсөн хүү Э.Т.нарыг эх Х.М-ын асрамжид үлдээсүгэй.
3. Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 40 дүгээр зүйлийн 40.1.2-ò çààñíàар 2006 оны 03 дугаар сарын 26-ны өдөр төрсөн охин Э.Б., 2007 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдөр төрсөн хүү Э.Т. нарыг 11-16 íàñ /ñóðàëöàæ áàéãàà áîë/ 18 íàñ, íàñàíä õ¿ðñýí áîëîâ÷ õºäºëìºðèéí ÷àäâàðã¿é õ¿¿õäýä òýòãýëýã àâàã÷ õ¿¿õäèéí îðøèí ñóóãàà ãàçðûí á¿ñ íóòàãò òîãòîîãäñîí àìüæèðãààíû äîîä ò¿âøèíãèéí хэмжээгээр эцэг А.Э-аар сар бүр  òýòãýëýã ñàð áîëãîí ãàðãóóëàí тэжээн тэтгүүлсүгэй.
4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, 63 дугаар зүйлийн 63.1.5-т зааснаар нэхэмжлэгч Х.М-ын 2021 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдөр төлсөн тэмдэгтийн хураамж 210,600 төгрөгийг төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч А.Э-аас 209,232 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч гаргуулан нэхэмжлэгч Х.Мд олгосугай.
5. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.9-д зааснаар энэхүү шүүхийн шийдвэрийг хүчин төгөлдөр болсноос хойш Иргэний гэр бүлийн бүртгэлийн байгууллагад хүргүүлэхийг шүүгчийн туслахад даалгасугай.
6. Гэр бүлийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлд зааснаар эцэг эх нь хүүхдээ эрүүл чийрэг өсгөн бойжуулах, сэтгэхүйн хувьд төлөвшүүлэх, асран хамгаалах, тэжээн тэтгэх, суурь боловсрол эзэмшүүлэх, үндэсний ёс заншил уламжлалаа дээдлэх, хүүхдийн эрхийг хамгаалах, хөдөлмөрийн анхны дадлага олгох зэрэгт тэгш эрх эдэлж, адил үүрэг хүлээхийг дурдсугай.
7. Гэр бүлийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.6-д зааснаар гэрлэлтээ цуцлуулсан эцэг, эхийн хэн нэг нь нөгөөдөө хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлэхэд нь саад учруулахыг хориглохыг мэдэгдсүгэй.
8. Èðãýíèé õýðýã шүүхэд õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 119 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 119.2, 120 дугаар зүйлийн 120.2-т çààñíààð ýíýхүү øèéäâýð òàíèëöóóëàí ñîíñãîìîãö õ¿÷èíòýé áîëîõ áºãººä çîõèã÷, òýäãýýðèéí òºëººëºã÷ áóþó ºì㺺ëºã÷ øèéäâýðèéã ýñ çºâøººðâºë ãàðäàí àâñíààñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Дархан-Уул аймгийн Иргэний хэргийн Давж заалдах шатны ø¿¿õýä äàâæ çààëäàõ ãîìäîë ãàðãàõ ýðõòýé, мөн хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7-т зааснаар шийдвэрийг гардаж авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүйг дурдсугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                  Д.ОЮУНДАРЬ