2022         01         26

182/ШШ2022/00235

 

 

                                ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

 

Чингэлтэй дүүргийн Èðãýíèé õýðãèéí àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷ ×.Äàâààñ¿ðýí äàðãàëæ, òóñ ø¿¿õèéí õóðàëäààíû òàíõèìä õèéñýí èðãýíèé ø¿¿õ õóðàëäààíààð:

 

Íýõýìæëýã÷: Сүхбаатар дүүрэг, тоотод байрлах, ЗБДСгийн íýõýìæëýëòýé

  

Õàðèóöàã÷: Чингэлтэй дүүрэг, òîîòîä îðøèí ñóóõ, äóãààð ðåãèñòðòýé, М îâîгт Цийн Рд

 

Нэхэмжлэлийн шаардлага: Үндсэн төлбөр 242.496.783 төгрөг, шүүхийн шийдвэрийн дагуу төлсөн улсын тэмдэгтийн хураамж 1.370.434 төгрөг, нийт 243.867.217 төгрөгийг гаргуулахыг õ¿ññýí èðãýíèé õýðãèéã õýëýëöýâ.

 

Ø¿¿õ õóðàëäààíä:

íýõýìæëýã÷èéí èòãýìæëýãäñýí òºëººëºã÷ М.Д,

хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.М,

íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Б.А íàð îðîëöîâ.

 

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ нь:

 

Íýõýìæëýã÷ ЗБДС нь хариуцагч Ц.Рд холбогдуулан 243.867.217 төгрөг гаргуулахыг хүссэн íýõýìæëýëèéí øààðäëàãàà дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд:

1. ЗБДС нь банк санхүүгийн байгууллагаас зээл авахыг хүссэн боловч зээлийн барьцаа хөрөнгө нь хүрэлцэхгүй байгаа жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчид батлан даалт гаргах замаар санхүүжилт авах боломжийг нь нэмэгдүүлэх зорилго бүхий Засгийн газрын оролцоотойгоор үүсгэн байгуулагдсан ашгийн төлөө бус хуулийн этгээд юм. Тус сан нь ЗБДСгийн тухай хуулийг хэрэгжүүлж, дээрх зорилгын хүрээнд “Т” ХХК-ийн Кнаас авсан нэг тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтын зээлийн 25 хувьд 2013 оны 08 дугаар сарын 23-ны өдөр батлан даалт гаргаж, 01 тоот батлан даалтын гэрээ байгуулсан. Зээлдэгчийн барилгын материалын үйлдвэр байгуулах төсөл амжилтгүй болсноос эрсдэлд орж зээлийг төлөөгүй байна. “К” ХХК дахь банкны эрх хүлээн авагчийн нэхэмжлэлээр Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 2021 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн дугаар шийдвэр, Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2021 оны 03 дугаар сарын 19-ний өдрийн дугаар магадлалын дагуу ЗБДСгаас гэрээнд зааснаар 242.496.783.38 төгрөгийг 2021 оны 06 дугаар сарын 17-ны өдөр төлсөн. ЗБДС Батлан даалтын гэрээний 3 дугаар зүйлийн 3.4.1-д заасан үүргээ биелүүлсэн боловч уг мөнгөн дүнг гэрээний 3.5.4-д заасны дагуу Батлан даагчид бүрэн төлж барагдуулах үүргээ “Т” ХХК, Ц.Р нар биелүүлэхгүй байна. Иймд Иргэний хуулийн 465 дугаар зүйлийн 465.1 дэх “Батлан даагч үүрэг гүйцэтгэсэн бол энэхүү үүргийн талаарх үүрэг гүйцэтгүүлэгчийн бүх эрх түүнд шилжих бөгөөд ийнхүү эрх шилжих нь батлан даалттай холбогдолгүй үүрэг гүйцэтгүүлэгчийн бусад эрхийг хөндөхгүй” хэсгийг үндэслэн дараах нэхэмжлэлийг гаргаж байна. Үндсэн төлбөр 242.496.783 төгрөг, шүүхийн шийдвэрийн дагуу төлсөн улсын тэмдэгтийн хураамж 1.370.434 төгрөг, нийт 243.867.217 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү ãýâ.

 

2. Õàðèóöàã÷ ø¿¿õýä áîëîí ø¿¿õ õóðàëäààí äýýð ãàðãàñàí òàéëáàðòàà:

Тус шүүхэд хянан хэлэлцэгдэж байгаа ЗБДСгийн нэхэмжлэлтэй, иргэн Ц.Рд холбогдох иргэний хэргийн хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн хувьд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь эс зөвшөөрч, дараах тайлбарыг гаргаж байна. “Т” ХХК нь Ктай 2013 оны 8 дугаар сарын 20-ны өдөр  дугаартай Зээлийн гэрээ, дугаартай Барьцааны гэрээг тус тус байгуулан төмөр хийц профилийн үйлдвэрлэл явуулах зориулалтаар 1.000.000.000 төгрөгийг сарын 0.46 хувь, жилийн 5.5 хувийн хүүтэй зээлэн авсан. Тус зээлийн барьцаанд дараах 2 хөрөнгийг барьцаалуулсан. Үүнд: 1. “Т” ХХК-ийн өмчлөлийн Сонгинохайрхан дүүрэг, тоот хаягт байрлах 1.633 м.кв талбайтай үйлдвэрийн барилга, 3.721 м.кв талбайтай эзэмших эрхтэй газар Иргэн Ц.Ргийн өмчлөлийн Сонгинохайрхан дүүрэг, тоот, 29 м.кв, 2 өрөө орон сууц тус тус барьцаалуулсан. Энэ зээлийг Ц.Ргийн хүү Р.Гийн 100 хувь хувьцаа эзэмшдэг “Т” ХХК авч зээлийг зориулалтын дагуу ашигласан байдаг ба энэ зээлийн мөнгөнөөс иргэн Ц.Р нь нэг ч төгрөг авч ашиглаагүй. Тухайн үед Кнаас зээлийн барьцаа хөрөнгө /үйлдвэрийн барилга, газар/-ийн үнэлгээ зээлийн дүнд хүрэлцэхгүй байсан тул иргэн Ц.Р нь өөрийн өмчлөлийн орон сууц /29 м.кв, 2 өрөө орон сууц/-аа нэмж барьцаалахыг зөвшөөрсөн тул Зээлийн гэрээ, Барьцааны гэрээнд гарын үсэг зурсан байдаг. Улмаар “Т” ХХК нь санхүүгийн хүндрэл үүсэж, зээлээ хуваарийн дагуу төлж чадахгүйд хүрсэн тул Кнаас шүүхэд хандаж Сонгинохайрхан дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 оны 7 дугаар сарын 28-ны өдрийн дугаартай шүүгчийн захирамж гарч уг захирамжаар “Т” ХХК нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрсөн тул хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн. Ийнхүү шүүгчийн захирамж гарснаар “Т” ХХК болон Кны хооронд үүссэн зээлийн харилцаа эцэслэгдэн шийдвэрлэгдсэн. Өөрөөр хэлбэл дээрх шүүгчийн захирамжаар уг зээлийн төлбөрийг зөвхөн “Т” ХХК хариуцан төлөхөөр, төлөөгүй тохиолдолд барьцаа хөрөнгөөс хангуулахаар шийдвэрлэсэн. Түүнчлэн иргэн Ц.Р нь “Т” ХХК-ийг үүсгэн байгуулагч, хувьцаа эзэмшигч биш. Дээрх үйл баримтаас үзэхэд энэ хэргийн жинхэнэ хариуцагч нь иргэн Ц.Р биш өөрөөр хэлбэл хуулийн этгээдийн үүргийн гүйцэтгэлийг түүнд хамааралгүй иргэнээс нэхэмжлэх нь хууль зүйн үндэслэлгүй байна ãýâ.

 

3. Нэхэмжлэгчээс 2021 оны 10 дугаар сарын 11-ний өдрийн Татвар төлсөн баримт, ЗБДСгийн дүрэм, 2021 оны 06 дугаар сарын 18-ны өдрийн ЗБДС Сангийн гүйцэтгэх захирлын дугаартай “Батлан даалтын гэрээгээр хүлээсэн үүрэг гүйцэтгэх тухай” тушаал, 2021 оны 06 дугаар сарын 18-ны өдрийн Төлбөрийн даалгавар, Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2021 оны 03 дугаар сарын 19-ны өдрийн  дугаартай магадлал, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн дугаартай шийдвэр,  2013 оны 08 дугаар сарын 20-ны өдрийн  дугаартай Зээлийн гэрээ, 2013 оны 08 дугаар сарын 23-ний өдрийн  дугаартай Батлан даалтын гэрээ, “Т” ХХК-ийн дүрэм, Ц.Ргийн иргэний үнэмлэхийн хуулбар,

хариуцагчаас 2021 оны 11 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хариу тайлбар, “Т” ХХК-ийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ, дүрэм, 2013 оны 08 дугаар сарын 20-ны өдрийн дугаартай Зээлийн гэрээ, 2013 оны 08 дугаар сарын 23-ний өдрийн дугаартай Батлан даалтын гэрээ зэрэг баримтуудыг шүүхэд гаргаж өгсөн.

 

Шүүхээс Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн дугаартай шүүгчийн захирамжийг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.9-д заасны дагуу бүрдүүлсэн байна.

 

¯ÍÄÝÑËÝÕ ÍÜ:

 

1.Шүүх нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгох нь үндэслэлтэй гэж дүгнэв.

 

2.Нэхэмжлэгч дараах үндэслэлээр шаардах эрхээ тодорхойлсон байна. Үүнд:

“К” ХХК дахь банкны эрх хүлээн авагчийн нэхэмжлэлээр Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 2021 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн дугаар шийдвэр, Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2021 оны 03 дугаар сарын 19-ний өдрийн  дугаар магадлалын дагуу ЗБДСгаас гэрээнд зааснаар 242.496.783.38 төгрөгийг 2021 оны 06 дугаар сарын 17-ны өдөр төлсөн. ЗБДС Батлан даалтын гэрээний 3 дугаар зүйлийн 3.4.1-д заасан үүргээ биелүүлсэн боловч уг мөнгөн дүнг гэрээний 3.5.4-д заасны дагуу Батлан даагчид бүрэн төлж барагдуулах үүргээ “Т” ХХК, Ц.Р нар биелүүлээгүй. Тиймээс Иргэний хуулийн 465 дугаар зүйлийн 465.1-д заасны дагуу Ц.Ргаас үндсэн төлбөр 242.496.783 төгрөг, шүүхийн шийдвэрийн дагуу төлсөн улсын тэмдэгтийн хураамж 1.370.434 төгрөг, нийт 243.867.217 төгрөгийг гаргуулах òóõàé íýõýìæëýëèéí øààðäëàãà ãàðãàæýý. 

 

3.Õàðèóöàã÷ нэхэмжлэлийг дараах үндэслэлээр үгүйсгэсэн. Үүнд: “Т” ХХК нь санхүүгийн хүндрэл үүсэж, зээлээ хуваарийн дагуу төлж чадахгүйд хүрсэн тул Кнаас шүүхэд хандаж Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 оны 7 дугаар сарын 28-ны өдрийн дугаартай шүүгчийн захирамж гарч уг захирамжаар “Т” ХХК нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрсөн тул хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн тул нэхэмжлэлийн øààðäëàãûã õ¿ëýýí çºâøººðºõã¿é ãýæ ìàðãàæýý.

 

4.Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн 2021 оны 10 дугаар сарын 11-ний өдрийн Татвар төлсөн баримт, ЗБДСгийн дүрэм, 2021 оны 06 дугаар сарын 18-ны өдрийн ЗБДС Сангийн гүйцэтгэх захирлын дугаартай “Батлан даалтын гэрээгээр хүлээсэн үүрэг гүйцэтгэх тухай” тушаал, 2021 оны 06 дугаар сарын 18-ны өдрийн Төлбөрийн даалгавар, Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2021 оны 03 дугаар сарын 19-ны өдрийн  дугаартай магадлал, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн дугаартай шийдвэр, 2013 оны 08 дугаар сарын 20-ны өдрийн дугаартай Зээлийн гэрээ, 2013 оны 08 дугаар сарын 23-ний өдрийн 01 дугаартай Батлан даалтын гэрээ, Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн дугаартай шүүгчийн захирамж зэрэг нотлох баримтаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна.

 

5.”К” ХХК, “Т” ХХК нар нь 2013 оны 08 дугаар сарын 20-ний өдөр тоот зээлийн гэрээ байгуулж, 5.5 хувийн хүүтэй, 36 ñàðûí хугацаатай, 1.000.000.000 төгрөгийг, Төмөр хийц профилийн үйлдвэрлэлийн зориулалтаар зээлдэн авсан байна. Ãýðýýíèé ¿¿ðãýý õóãàöààíäàà áèåë¿¿ëýýã¿é çýýëäýã÷èéã çýýëèéí ¿íäñýí ºðºº òºëæ äóóñòàë çýýëèéí õ¿¿, íýìýãä¿¿ëñýí õ¿¿ã òºëºõ ¿¿ðãýýñ ÷ºëººëºõ ¿íäýñëýë áîëîõã¿é ãýñýí íºõöºëòýé㺺ð òîõèð÷ òàëóóä ãýðýýã áàòàëãààæóóëñàí çýðýã íü çîõèã÷äûí òàéëáàð, çýýëèéí ãýðýý çýðãýýð íîòëîãäîæ áàéíà.     

 

ЗБДС, “К” ХХК, “Т” ХХК нар нь 2013 оны 08 дугаар сарын 23-ны өдөр тоот Батлан даалтын гэрээ байгуулж, зээлдэгч болон зээлдүүлэгч нарын хооронд байгуулсан 2013 оны 08 дугаар сарын 20-ний өдрийн  тоот дугаартай зээлийн гэрээгээр хүлээсэн зээл төлөх үүргээ зээлдэгч нь бүрэн биелүүлж чадна гэж баталж, зээлдэгч нь үүргээ биелүүлээгүй тохиолдолд Батлан даагч нь түүний өмнөөс зээл төлөх үүрэг гүйцэтгэх, батлан даагч дээрх үүргийг гүйцэтгэсэн тохиолдолд үүрэг гүйцэтгэсэн хэмжээний төлбөрийг зээлдэгч төлж барагдуулахтай холбоотой харилцаанд талуудын эдлэх эрх, хүлээх үүрэг, хариуцлагыг тодорхойлж, батлан даагчийн батлан даах хэмжээ нь үндсэн зээлийн үлдэгдэл дүнгийн 25 хувьтай байхаар òîõèð÷ òàëóóä ãýðýýã áàòàëãààæóóëñàí çýðýã íü çîõèã÷äûí òàéëáàð, батлан даалтын ãýðýý çýðãýýð íîòëîãäîæ áàéíà.

 

Нэхэмжлэгч нь Иргэний хуулийн 465 дугаар зүйлийн 465.1, 242 дугаар зүйлийн 242.3, 2013 оны 08 дугаар сарын 23-ны өдрийн Батлан даалтын гэрээний дагуу Ц.Ргаас 243.867.217 төгрөгийг нэхэмжилж байна гэж тайлбарласан.

 

Иргэний хуулийн 465 дугаар зүйлийн 465.1-д “Батлан даагч үүрэг гүйцэтгэсэн бол энэхүү үүргийн талаарх үүрэг гүйцэтгэгчийн бүх эрх түүнд шилжих бөгөөд ийнхүү эрх шилжих нь батлан даалттай холбогдолгүй үүрэг гүйцэтгүүлэгчийн бусад эрхийг хөндөхгүй” гэж заажээ.

 

Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн дугаартай шүүгчийн захирамжаар Кны нэхэмжлэлтэй 1.110.893.881.36 төгрөг гаргуулах тухай хэргийн хариуцагч “Т” ХХК нь нэхэмжлэлийн шаардлага болох 1.110.893.881.36 төгрөгийг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрч, уг төлбөрийг бүрэн төлж барагдуулж чадаагүй тохиолдолд үүргийн гүйцэтгэлийг барьцаа хөрөнгөөр хангуулахаар харилцан тохиролцож эвлэрсэн тул зохигчийн эвлэрлийг баталж, хэргийг хэрэгсэхгүй болгожээ.

  

2013 оны 08 дугаар сарын 23-ны өдрийн дугаартай Батлан даалтын гэрээний дагуу хариуцагч Ц.Ргаас 243.867.217 төгрөгийг гаргуулан шийдвэрлэх үндэслэлгүй байна. Учир нь уг гэрээний оролцогчид нь батлан даагч нь ЗБДС, зээлдүүлэгч нь “К” ХХК, зээлдэгч нь “Т” ХХК нар байна.

 

2013 оны 08 дугаар сарын 23-ны өдрийн 01 дугаартай Батлан даалтын гэрээний гэрээ байгуулсан хэсэгт  хамтран зээлдэгч Ц.Р гэж гарын үсэг зуржээ.

 

Тус гэрээнд хамтран зээлдэгч гэх Ц.Р нь ямар эрх, үүрэгтэй оролцох нь тодорхойгүй, ойлгомжгүй, мөн батлан даалтын гэрээний 1 дүгээр зүйлийн 1.1,1.2-т заасны дагуу Ц.Рг уг гэрээний оролцогч гэж үзэж 242.496.783 төгрөгийг гаргуулах боломжгүй юм.

 

Èéìä íýõýìæëýëèéí øààðäëàãûã á¿õýëä íü õýðýãñýõã¿é áîëãîõ íü ç¿éòýé  байна.

 

6.Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 56 äóãààð ç¿éëèéí 56.1, Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëèéí 7.1 äýõ õýñýãò çààñíààð íýõýìæëýã÷ýýñ óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä óðüä÷èëàí òºëñºí 1.377.286 òºãðºãèéã óëñûí îðëîãîä õýâýýð ¿ëäýýх нь зүйтэй гэж үзлээ. 

 

Иргэний õэрэг ø¿¿õэд õянан øийдвэрлэх òухай хуулийн 115 äóãààð ç¿йлийн 115.2.3 äóãààð ç¿éë¿¿äèéã удирдлага болгîí

 

ТОГТООХ íü:

 

1. Èðãýíèé õóóëèéí 465 äóãààð ç¿éëèéí 465.1-ä заасныг áàðèìòëàí õàðèóöàã÷ Ц.Рд холбогдуулан ¿íäñýí төлбөр 242.496.783 òºãðºã, шүүхийн шийдвэрийн дагуу төлсөн улсын тэмдэгтийн хураамж 1.370.434 төгрөг, íèéò 243.867.217 /хоёр зуун дөчин гурван мянга найман зуун жаран долоон мянга хоёр зуун арван долоон/ òºãðºã ãàðãóóëахыг хүссэн íýõýìæëýã÷ ЗБДСгийн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай. 

 

2. Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 56 äóãààð ç¿éëèéí 56.1, Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëèéí 7.1 äýõ õýñýãò çààñíààð íýõýìæëýã÷ýýñ óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä óðüä÷èëàí òºëñºí 1.377.286 òºãðºãèéã óëñûí îðëîãîä õýâýýð ¿ëäýýñ¿ãýé. 

 

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.5, 119.7-д зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба уг өдрөөс 14 хоног өнгөрснөөс хойш шүүх хуралдааны оролцогч талууд 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй, шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд шийдвэрийг гардуулсан эсхүл хүргүүлснээр гомдол гаргах хугацааг тоолох бөгөөд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч энэхүү шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй болохыг тайлбарласугай. 

 

 

 

 

ÄÀÐÃÀËÀÃ×, د¯Ã×                                 ×.ÄÀÂÀÀѯÐÝÍ