2022         03         21

182/ШШ2022/00757

 

 

                                  ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

 

×èíãýëòýé ä¿¿ðãèéí Èðãýíèé õýðãèéí àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷ ×.Äàâààñ¿ðýí äàðãàëæ, òóñ ø¿¿õèéí õóðàëäààíû òàíõèìä õèéñýí èðãýíèé ø¿¿õ õóðàëäààíààð:

 

Нэхэмжлэгч: Орхон аймаг, тоотод оршин суух, äóãààð ðåãèñòðòýé, Б овогт Мийн Чийн íýõýìæëýëòýé

 

Õàðèóöàã÷: Чингэлтэй ä¿¿ðãèéí ТЕГт õîëáîãäîõ

 

Нэхэмжлэлийн шаардлага:

2019 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрөөс 2021 оны 02 дугаар сарын 09-ний өдрийг хүртэлх ажилгүй байсан хугацааны дундаж цалин хөлстэй тэнцэх олговорт 8.422.075 төгрөг гаргуулахыг õ¿ññýí èðãýíèé õýðãèéã õýëýëöýâ.

 

Ø¿¿õ õóðàëäààíä:

Нэхэмжлэгч М.Ч,

Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч О.С,

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Н

Нàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Т.Ц íàð îðîëöîв.

                                                                          

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ ÍÜ:

 

1.Íýõýìæëýã÷ М.Ч нь хариуцагч ТЕГт холбогдуулан  2019 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрөөс хойш 2021 оны 02 дугаар сарын 09-ний өдрийг хүртэлх ажилгүй байсан хугацааны дундаж цалин хөлстэй тэнцэх олговор гаргуулахыг õ¿ññýí хүссэн íýõýìæëýëèéí øààðäëàãàäàà дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд:

1.1.Миний бие М.Ч нь Орхон аймгийн ажиллаж байхад 2019-07-25 ны өдрийн ТЕГын н тоот тушаалаар намайг ажлаас халсан. Уг тушаалыг би эс зөвшөөрч Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд ажилдаа эгүүлэн тогтоолгох нэхэмжлэл гаргаж уг нэхэмжлэлийг 2019 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдөр тус шүүх шийдэж ажилд минь эргүүлэн тогтоох, ажилгүй байсан хугацааны нөхөн олговорт 2.756.909 төгрөг гаргуулан олгохоор шийдвэрлэсэн. Энэ шийдвэрийг эс зөвшөөрч ТЕГ-ын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.Э ДЗШ болон УДШ-ын хяналтын шатны шүүхэд тус тус гомдол гаргаж анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны байдлаар эцэслэн шийдвэрлэсэн шүүхийн шийдвэр гарч ажилдаа орох 2 сар шахуу болсон. Анхан шатны шүүхийн шийдвэр гарснаас хойш 2019 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрөөс 2021 оны 02 дугаар сарын 09-ний ажилгүй байсан хугацааны дундаж цалин хөлстэй тэнцэх олговорт 8.422.075 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэв.

 

2.Õàðèóöàã÷ ø¿¿õýä áîëîí ø¿¿õ õóðàëäààí äýýð ãàðãàñàí òàéëáàðòàà:

ТЕГын даргын 2021 оны 02 дугаар сарын 08-ны өдрийн Б/99 дугаар тушаалаар М.Чийг ТЕГын харьяа Орхон аймгийн төлөгчтэй харилцах тасагт хураагчаар томилсон. Нэхэмжлэгч М.Ч нь нэхэмжлэлдээ ямар үндэслэлээр 7.979.132 төгрөгийг олгуулж, ажилгүй байсан хугацааны нөхөн олговор цалин гаргуулах талаар дурдаагүй нь “Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 62 дугаар зүйлийн 62.1 дэх хэсгийн 62.1.4-д заасан нэхэмжлэлийн үндэслэл, шаардлага, түүнийг нотлох баримт”-ыг нэхэмжлэлд тусгасан байна гэдгийг зөрчсөн байна. Мөн нэхэмжлэгч нь Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 129 дүгээр зүйлийн 129.1-т заасан “Хөдөлмөрийн гэрээний талууд энэ хуулийн 129.2-т зааснаас бусад тохиолдолд эрхээ зөрчигдсөнийг мэдсэн буюу мэдэх ёстой байсан өдрөөс хойш 3 сарын дотор хөдөлмөрийн маргаан шийдвэрлэх байгууллагад гомдлоо гаргах эрхтэй” гэж заасан байна. Гэтэл М.Ч нь шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хөөн хэлэлцэх хугацааг хэтрүүлж Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 129 дүгээр зүйлийн 129.1-т заасан хугацаанд буюу эрхээ зөрчигдсөнөөс хойш 3 сарын хугацаанд хөдөлмөрийн маргаан таслах зөвлөл болон шүүхэд тавьж шийдвэрлүүлэлгүй хөөн хэлэлцэх хугацааг хэтрүүлсэн байна. Иймд М.Чийн нэхэмжилсэн 2019 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрөөс 2021 оны 02 дугаар сарын 08-ны өдрийг хүртэлх хугацааны цалин болох 7.979.132 төгрөгийг ТЕГаас гаргуулж “ажилгүй байсан хугацааны цалин гаргуулах тухай” нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв.

 

3.Нэхэмжлэгчээс Шүүхийн гүйцэтгэх хуудас, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн дугаартай “Шүүхийн шийдвэрийг албадан гүйцэтгүүлэх тухай” шүүгчийн захирамж,Нийслэлийн Иргэний хэргийн хэргийн давж заалдах шатны 2020 оны 02 дугаар сарын 17-ны өдрийн дугаартай магадлал,Монгол Улсын Дээд Шүүхийн Хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдааны 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн дугаартай тогтоол,Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн дугаартай шийдвэр, ТЕГын даргын 2021 оны 02 дугаар сарын 08-ны өдрийн дугаартай тушаал, М.Чийн нийгмийн даатгалын дэвтрийн хуулбар, Орхон аймгийн хураагч М.Чийн цалингийн карт, Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх тодорхойлолт, 2018 оны 08 дугаар сарын 23-ны өдрийн хөдөлмөрийн гэрээ, 2021 оны 02 дугаар сарын 09-ны өдрийн хөдөлмөрийн гэрээ, 2021 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн хөдөлмөрийн гэрээ,

хариуцагчаас 1 хуудас хариу тайлбар зэрэг баримтуудыг шүүхэд гаргаж өгсөн.

 

Нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр М.Чийн цалингийн лавлагаа, ТЕГын даргын 2021 оны 09 дүгээр сарын 03-ны өдрийн дугаартай “М.Чийг албан тушаалаас чөлөөлж, хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах тухай” тушаал,  ТЕГын даргын 2021 оны 02 дугаар сарын 08-ны өдрийн дугаартай “М.Чийг хураагчаар томилох тухай” тушаал, 2021 оны 02 дугаар сарын 09-ны өдрийн дугаартай хөдөлмөрийн гэрээ, 2021 оны 04 дүгээр сарын 08-ний өдрийн дугаартай хөдөлмөрийн гэрээ зэрэг баримтуудыг шүүх бүрдүүлсэн байна.

¯ÍÄÝÑËÝÕ ÍÜ:

 

1.Ø¿¿õ íýõýìæëýëèéн зарим хэсгийг хангаж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

 

2.Íýõýìæëýã÷ М.Ч íü ТЕГт õîëáîãäóóëàí 2019 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрөөс 2021 оны 02 дугаар сарын 09-ний өдрийг хүртэлх ажилгүй байсан хугацааны дундаж цалин хөлстэй тэнцэх олговорт 8.422.075 төгрөг гаргуулахыг õ¿ññýí íýõýìæëýëèéí øààðäëàãà ãàðãàæýý.

 

3.Õàðèóöàãч íü шүүхийн шийдвэрээр сарын дундаж цали хөлсийг 569.938 төгрөгөөр тооцож тодорхойлсон. 625.965 төгрөгөөр ажилгүй байсан хугацааны цалинг гаргуулах боломжгүй тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж маргана.

 

4.Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн  2021 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн дугаартай Шүүхийн гүйцэтгэх хуудас, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн дугаартай “Шүүхийн шийдвэрийг албадан гүйцэтгүүлэх тухай” шүүгчийн захирамж, Нийслэлийн Иргэний хэргийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2020 оны 02 дугаар сарын 17-ны өдрийн  дугаартай магадлал, Монгол Улсын Дээд Шүүхийн Хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдааны 2020 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн дугаартай тогтоол, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн дугаартай шийдвэр, ТЕГын даргын 2021 оны 02 дугаар сарын 08-ны өдрийн  дугаартай “Чингисийг хураагчаар томилох тухай” тушаал, М.Чийн нийгмийн даатгалын дэвтрийн хуулбар, Орхон хураагч М.Чийн цалингийн карт, Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх тодорхойлолт, 2018 оны 08 дугаар сарын 23-ны өдрийн хөдөлмөрийн гэрээ, 2021 оны 02 дугаар сарын 09-ны өдрийн хөдөлмөрийн гэрээ, 2021 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн хөдөлмөрийн гэрээ зэрэг нотлох баримтаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна.

 

Хариуцагч нь М.Чийг 2021 оны 02 дугаар сарын 08-ны өдөр  тоот ТЕГын даргын тушаалаар ТЕГын харьяа Орхон аймгийн хураагчаар томилсон тушаал хэрэгт авагдсан /хавтаст хэргийн 18 дүгээр тал/

 

Нэхэмжлэгч М.Чийг Орхон аймгийн хураагчийн ажил хийж байхад нь үндэслэлгүйгээр халж, цалин хөлсөөр хохироосныг àíõàí áîëîí äàâæ çààëäàх, хяналтын шатны шүүхийн õ¿÷èí òºãºëäºð øèéäâýð, ìàãàäëàë, тогтоолоор òîãòîîãäñîí ¿éë áàðèìò áàéíà./хавтаст хэргийн 4-17 дугаар тал/

 

Íýõýìæëýã÷ íü 2019 îíû 12 ñàðûí 23-íы ºäðèéí äóãààð òóñ ø¿¿õèéí øèéäâýðýýð àæèëäàà ýã¿¿ëýí òîãòîîãäñîí. Уã байгууллага ò¿¿íèéã 2021 îíû 02 ñàðûí 08-íä  àæèëä íü ýã¿¿ëýí òîìèëñîí. Нэхэмжлэгч нь 2019 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрөөс 2021 оны 02 дугаар сарын 09-ны өдрийг õ¿ðòýë õóãàöààíû öàëèíã øààðäñàí íü ¿íäýñëýëòýé áàéíà. Ýíý õóãàöààíä àæèë îëãîã÷èéí áóðóóãààñ àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýýã¿é áºãººä öàëèí õºëñ àâààã¿é  áàéõ òóë òóõàéí ¿åèéí öàëèí õºëñòýé òýíöýõ îëãîâðûã  àæèë îëãîã÷ îëãîíî.

 

Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн дугаар шийдвэрээр сарын дундаж цалин хөлсийг 569.938 төгрөгөөр тооцож ажилгүй байсан хугацааны цалинг олгосон байна.

 

Иймээс 2019 îíû 12 äугаар ñàðûí 24-íýýñ 2021 îíû 2 äугаар ñàðûí 09-нийг õ¿ðòýëõ õóãàöààíû öàëèí 7.501.764 òºãðºã болж байна.

  

Иймд хариуцагч ТЕГаас 7.501.764 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч М.Чд îëãîæ øèéäâýðëýâ

 

6. Улсын Тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1.5 дэх хэсэгт зааснаар гомдлоор авч хэлэлцэх хэргийн нэхэмжлэл улсын тэмдэгтийн хураамж төлөхөөс чөлөөлөгдөх тул нэхэмжлэгч улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 160.822 төгрөгийг улсын орлогоос буцаан гаргуулж нэхэмжлэгчид олгох нь зүйтэй байна.    

 

Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 115 äóãààð ç¿éëèéí 115.2.2 дэх хэсэгт çààñíûã óäèðäëàãà áîëãîí

 

ÒÎÃÒÎÎÕ ÍÜ:

 

1.Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëèéí 69 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 69.1 äýõ õýñýãò çààñíûã áàðèìòëàí õàðèóöàã÷ ТЕГаас 7.501.764 /долоон сая таван зуун нэгэн мянга долон зуун жаран дөрвөн/ òºãðºãèéã ãàðãóóëæ нэхэмжлэгч М.Чт îëãîж, нэхэмжлэлийн шаардлагаас 920.311 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

2.Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëèéí 46 äóãààð ç¿éëèéí 46.2-ä çààñíààð íýõýìæëýã÷ М.Чийн ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîí íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë øèìòãýëèéã çîõèõ æóðìûí äàãóó ñóóòãàí òºëæ, äýâòýðò òýìäýãëýë õèéëãýõèéã õàðèóöàã÷ ТЕГт äààëãàñóãàé.

 

3.Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 60 äóãààð ç¿éëèéí 60.1, 56 äóãààð ç¿éëèéí 56.2-ò çààñíààð íýõýìæëýã÷ýýñ óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä óðüä÷èëàí òºëñºí 160.822 òºãðºãèéã óëñûí îðëîãîос буцаан гаргуулж нэхэмжлэгч М.Чт олгож, хариуцагч ТЕГаас óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä 134.978 òºãðºãèéã ãàðãóóëæ улсын орлогод оруулсугай. 

 

4.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.5, 119.7-д зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба уг өдрөөс 14 хоног өнгөрснөөс хойш шүүх хуралдааны оролцогч талууд 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй, шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд шийдвэрийг гардуулсан эсхүл хүргүүлснээр гомдол гаргах хугацааг тоолох бөгөөд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч энэхүү шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй болохыг тайлбарласугай.

 

 

 

 

ÄÀÐÃÀËÀÃ×, د¯Ã×                                  ×.ÄÀÂÀÀѯÐÝÍ