МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч А.Алтанхуяг даргалж,

нарийн бичгийн дарга С.Пүрэвдулам,

улсын яллагч Г.Нандин-Эрдэнэ,

шүүгдэгч А.А- нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны А танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Тээврийн прокурорын газраас Б овогт А-ын А-од холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж шүүхэд ирүүлсэн эрүүгийн 240300480079 дугаартай хэргийг 2024 оны 10 дугаар сарын 01-ний өдөр хүлээн аваад хянан хэлэлцэв.

 

Монгол улсын иргэн, *** оны *** дугаар сарын ***-ний өдөр Говьсүмбэр аймагт төрсөн, халх, *** настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, УБТЗ ХНН-ийн Замын 2 дугаар ангид замчин ажилтай, ам бүл 3, эхнэр, хүүхдийн хамт *** дүүрэг *** хороо *** гудамж *** тоотод оршин суух бүртгэлтэй, Сонгинохайрхан дүүрэг *** хороо *** байр *** тоотод оршин суух, урьд ял шийтгэлгүй, Б овогт А-ын А-.

 

Шүүгдэгч А.А- нь Олон улсын зам харилцаа, аж үйлдвэрийн институтийн дэргэд “ө” сургалтын төвийн мэргэжлийн сургалтын байгууллагад “Төмөр замын замчин” мэргэжлээр төгсөөгүй атлаа “Төмөр замын замчин” хуурамч үнэмлэхийг бусдаас авч, улмаар 2020 оноос Баянгол дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг Улаанбаатар төмөр замын 2 дугаар ангид Төмөр замын замчнаар ажиллаж 2020/126 дугаартай хуурамч үнэмлэх ашигласан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах, өмгөөлөх талаас шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугларсан дараах нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь бүрэн бодитой шинжлэн судлав. Үүнд:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч А.А- мэдүүлэхдээ: “Мэдүүлэг өгөхгүй” гэв.

 

Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сургалт, үнэлгээ, судалгааны институтийн 2024 оны 4 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 1/78 дугаартай албан бичиг. /хэргийн 33 дахь тал/

 

Улаанбаатар Төмөр замын даргын Журам батлах тухай 2020 оны 6 дугаар сарын 25-ны өдрийн А-474 дугаартай тушаал. /хэргийн 34-40 дэх тал/

 

Эд зүйлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, зургийн үзүүлэлтүүд. /хэргийн 41-56, 109-112 дахь тал/

 

Хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалалын сайд, Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын сайдын хамтарсан Журам, загвар батлах тухай 2019 оны 8 дугаар сарын 13-ны өдрийн А/505, А/267 дугаартай хамтарсан тушаал. /хэргийн 67-79 дэх тал/

 

Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сургалт, үнэлгээ, судалгааны институтийн 2024 оны 7 дугаар сарын 01-ний өдрийн 1/190 дугаартай албан бичиг. /хэргийн 82 дахь тал/

 

Мөрдөгчийн 2024 оны 6 дугаар сарын 28-ны өдрийн Эд мөрийн баримтаар тооцох тухай тогтоол. /хэргийн 113 дахь тал/

 

Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч В.Г-ийн “...Тухайн гомдол мэдээдэлд дурдагдаж байгаа 2021/126 дугаартай мэргэжлийн үнэмлэх нь Улаанбаатар Төмөр замын Замын 2 дугаар ангийн замчин А.А-ын мэргэжлийн үнэмлэх юм. Амаржаргал овогтой А- нь 2023 оны 7 дугаар сарын 21-ний өдөр Улаанбаатар Төмөр замын Замын 2 дугаар ангийн захиргаанд өргөдөл гаргасныг үндэслэн Улаанбаатар Төмөр замын Замын 2 дугаар ангийн даргын 2023 оны 7 дугаар сарын 27-ны өдрийн Б/557 дугаартай тушаалаар А.А-ыг замчнаар ажилд авсан.

Үүний дараа Улаанбаатар Төмөр замын Замын 2 дугаар ангийн даргын 2023 оны 11 дүгээр сарын 20-ны өдрийн Б/892 дугаартай тушаалаар замчнаар ажиллуулах тушаал гарсан.

... Тухайн ажилтны хувьд Улаанбаатар Төмөр замтай хөдөлмөрийн гэрээний үндсэн дээр ажил үүрэг хийж гүйцэтгэсэн түүнд тохирсон цалин хөлс авсан учраас Монгол-Оросын хувь нийлүүлсэн нийгэмлэг Улаанбаатар Төмөр зам хохирсон зүйл байхгүй тул цаашид ямар нэгэн гомдол санал нэхэмжлэх зүйлгүй байна. ...” гэсэн мэдүүлэг. /хэргийн 120-121 дэх тал/

 

Гэрч Ч.Д-ын “... Манай сургалтын төвийн хувьд үнэт цаасан дээр гэрчилгээ гаргадаггүй. Фото цаасан дээр гаргадаг байсан. Манай байгууллагын хувьд архивын нэг гэж хадгалаагүй. ...” гэсэн мэдүүлэг. /хэргийн 87-90 дэх тал/

“... УБТЗ-д ажиллаж байгаад мэргэжлийн үнэмлэх шаардлагатай ажлын байранд томилогдох гэж байгаа иргэдээс танил тал, миний таньдаг хүмүүсийн гуйлгаар бичиж, гаргуулан авсан мэргэжлийн үнэмлэх байна. ...” гэсэн мэдүүлэг. /хэргийн 103-106 дахь тал/

 

Гэрч С.Х-ны “...Mergejil.mn буюу цахим бүртгэлийн нэгдсэн системд мэргэжлийн сургалтын төвүүд маань анх манай институтээс нэвтрэх нэр, нууц үгээ үүсгүүлэн авч сургалтын байгууллагынхаа дэлгэрэнгүй мэдээллийг оруулдаг.

Үүнд сургалтад хамрагдсан сургалцагчдын мэдээлэл, төгсөгчийн мэдээлэл бас ордог. Өөрөөр хэлбэл төгсөлтийн үнэлгээгээ манай байгууллагаар хийлгээд тэгээд төгсөлтийн гэрчилгээ буюу чадамжийн гэрчилгээг дээрх нэгдсэн бүртгэлийн системээр дамжин бүртгэл үүсгэгдэж авдаг. ...” гэсэн мэдүүлэг. /хэргийн 93-95 дахь тал/

 

Гэрч С.Б-ийн “... Боловсролын баримт бичиг гэдэг нь тухайн боловсролын түвшний мэдлэг, судлагдахууныг эзэмшсэнийг нотлох баримт бичиг.

... Мэргэжил сургалтын үйлдвэрлэлийн төв болон мэргэжлийн сургалтын төвийн мэргэжлийн үнэмлэх нь боловсролын баримт бичигт хамаарна. ...” гэсэн мэдүүлэг. /хэргийн 98-100 дахь тал/

 

Шүүх шинжилгээний ерөнхий газрын 2024 оны 8 дугаар сарын 12-ны өдрийн №2500 дугаартай:

“...1.Шинжилгээнд ирүүлсэн 2020/126 дугаартай Амаржаргал овогтой А- гэсэн нэртэй Мэргэжлийн үнэмлэх гэх зүйл нь шинжилгээнд тэнцэнэ.

2. Дээрх үнэмлэхийг энгийн цаасан дээр энгийн хэрэглээний лазер хортой хэвлэх төхөөрөмж ашиглан хэвлэсэн байна.

3. Дээрх үнэмлэхний зүүн доор “Сургалтын төвийн захирал” гэсэн хэсэгт байх “Улаанбаатар хот, Олон улсын зам харилцаа аж үйлдвэрийн институт ТББ, 1119279318, 8304017, АМТ703196” гэсэн дугаартай, баруун доор байх “ЯГБУ ХХК сургалтын алба” гэсэн тэмдгийн дардсууд нь улаан өнгийн будагчтай бараар дарагдсан, “Сургалтын алба” гэсэн тэмдгийн дардас нь дээд хэсэгтээ 10х4 мм хэсэгт хоосон зайтай, будагч бодисгүй байна. ...” гэсэн дүгнэлт, зургийн үзүүлэлтүүд. /хэргийн 130-133 дахь тал/

 

Улаанбаатар Төмөр замын Зорчигчийн вагон депогийн даргын 2023 оны 11 дүгээр сарын 20-ны өдрийн Б/892 дугаартай тушаал. /хэргийн 159 дэх тал/

 

Улаанбаатар Төмөр замын Зорчигчийн вагон депогийн даргын 2023 оны 7 дугаар сарын 27-ны өдрийн Б/557 дугаартай тушаал. /хэргийн 160 дахь тал/

 

Цалингийн карт. /хэргийн 164-165 дахь тал/

 

Ажлын байрны тодорхойлолт. /хэргийн 179-180 дахь тал/

 

А.А-ын яллагдагчаар өгсөн “... Би өөрийн хийсэн үйлдэл болох хуурамч баримт бичиг ашиглаж Улаанбаатар Төмөр замын Замын 2 дугаар ангид Замчин албан тушаалд ажилд орсноо хүлээн зөвшөөрч байна. ...” гэсэн мэдүүлэг. /хэргийн 148-149 дэх тал/ зэрэг болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед шинжлэн судалсан дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан журмаар цугларсан, хэрэг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай байна гэж үнэлэв.

 

Нэг: Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

1.1 Шүүхээс тогтоосон үйл баримт

Шүүгдэгч А.А- нь ОУЗХАҮ-ийн институтийн дэргэдэх “Б” сургалтын төвд Төмөр замын замчин мэргэжлээр суралцаагүй атлаа Төмөр замын замчин мэргэжлээр 2020 оны 5 дугаар сарын 01-ний өдөр тус төвийг замчин мэргэжлээр төгссөн мэргэжлийн 2022/126 дугаартай үнэмлэхийг бусдаар гаргуулан авч, улмаар уг мэргэжлийн үнэмлэхийг ашиглан 2023 оны 7 дугаар сарын 27-ны өдрөөс Улаанбаатар Төмөр замын Замын 2 дугаар ангид төмөр замын замчинаар ажиллажээ.

Дээрх үйл баримт нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн дээрх нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдсон байна гэж шүүх үзлээ.

 

1.2 Нотлох баримт баримтын үнэлгээ

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудын хүсэлтээр шинжлэгдсэн дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, ач холбогдол бүхий хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн байх ба Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан хэргийн талаар нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан шүүгдэгчийн гэм буруугийн асуудлыг шийдвэрлэхэд хангалттай байна гэж шүүх үнэлэв.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудаас шүүхэд танилцуулсан нотлох баримтыг шүүхэд хэлэлцүүлэхгүй байх, хасуулах, шинжлэн судлах дараалалд өөрчлөлт оруулах талаар санал, хүсэлт гаргаагүйг тэмдэглэх нь зүйтэй.

 

1.3 Оролцогчийн эрхийн хэрэгжилт

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчих, хязгаарлах хэлбэрээр Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлага, журам зөрчсөн байдал тогтоогдоогүй болно.

 

1.4 Эрх зүйн дүгнэлт

Шүүгдэгч А.А- нь ОУЗХАҮ-ийн институтийн дэргэдэх “Б” сургалтын төвийн Зорчигчийн вагоны үйлчлэгч мэргэжлээр төгссөн боловсролын үнэмлэхийг хуурамч болохыг мэдсээр байж ашиглан Улаанбаатар Төмөр замын Замын 2 дугаар ангид замчинаар ажилласан өөрийн үйлдэл, эс үйлдэхүйг хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж түүнийг хүсэж үйлдсэн нь гэм буруугийн санаатай хэлбэрээр, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид гэмт хэрэгт тооцохоор заасан үйлдэл болох нь хэрэгт авагдсан болон шинжлэн судалсан нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдсон гэж шүүх дүгнэлээ.

Иймд шүүгдэгчид холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хуулийн зүйл, хэсэг тохирсон байна.

 

Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршиг

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд шүүх тогтоол гаргах үед нэхэмжлэл түүний үндэслэл, хэмжээний нотлогдсон байдлыг харгалзан шийдвэрлэх талаар заасан бөгөөд мөрдөн шалгах ажиллагааня явцад хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч В.Г гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршигт нэхэмжлэх зүйлгүй талаараа мэдүүлсэн /хэргийн 120-121 дэх тал/ байх тул шүүгдэгч А.А-ыг төлөх төлбөргүй гэж үзэв.

 

Хоёр: Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

2.1. Талуудын санал, дүгнэлт

Улсын яллагчаас шүүгдэгчид Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 600 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 600,000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулах дүгнэлтийг гаргав.

 

2.2. Эрүүгийн хариуцлага

Шүүх шүүгдэгчийн үйлдсэн гэмт хэрэг нь нотлогдон тогтоогдсон тул түүнийг гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй гэж дүгнэлээ.

Шүүгдэгч А.А-ын гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, хувийн байдал, учруулсан хохирол, хор ургийн шинж чанар, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, улсын яллагчийн дүгнэлт зэргийг харгалзан шүүгдэгчид Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500,000 төгрөгөөр торгож, түүний цалин хөлс, бусад орлого олох боломжийг харгалзан 4 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоов.

            Шүүгдэгчид Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дугаар зүйлд заасан хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй.

 

2.3. Бусад асуудал

Хэрэгт эд хөрөнгө битүүмжлэгдээгүй, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2 дахь заалтад зааснаар хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн 2020/126 дугаартай мэргэжлийн үнэмлэх 1 ширхгийг хэргийн хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт  хавсаргаж, шүүгдэгч А.А- баривчлагдсан, цагдан хоригдсон хугацаагүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдвал зохино.

 

Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн 22 дугаар зүйлийн 22.4 дэх хэсгийн 22.4.1 дэх заалт, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 36.13, 37.1 дүгээр зүйлүүдийг тус тус удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

 

1. Шүүгдэгч Б овогт А-ын А-ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “боловсролын үнэмлэхийг хуурамч болохыг мэдсээр байж ашигласан” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар А.А-ыг 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500,000 төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар А.А- торгох ялыг 4 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоосугай.

 

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар А.А- торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

 

5. Хэрэгт эд хөрөнгө битүүмжлэгдээгүй, А.А- баривчлагдсан, цагдан хоригдсон хугацаагүй, гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирол, хор уршигт төлөх төлбөргүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

6. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2 дахь заалтад зааснаар хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн 2020/126 дугаартай мэргэжлийн үнэмлэх 1 ширхгийг хэргийн хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт  хавсаргасугай.

 

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийдвэрийг уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд мөн хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, хохирогч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, тэдгээрийн өмгөөлөгч шүүхийн шийдвэрт давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй бөгөөд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийтгэх тогтоолыг улсын яллагч, шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч өөрөө гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар анхан шатны шүүхийн шийдвэрт гомдол, эсэргүүцэл гаргасан бол шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хүчин төгөлдөр болтол А.А-од авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                     А.АЛТАНХУЯГ