2022         03         28

182/ШШ2022/00854

 

 

                                   ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

 

×èíãýëòýé ä¿¿ðãèéí Èðãýíèé õýðãèéí àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷ ×.Äàâààñ¿ðýí äàðãàëæ, òóñ ø¿¿õèéí õóðàëäààíû òàíõèìä õèéñýí èðãýíèé ø¿¿õ õóðàëäààíààð:

 

Нэхэмжлэгч: Баянгол дүүргийн тоотод оршин суух, äóãààð ðåãèñòðòýé, Б овогт Б.И-ын íýõýìæëýëòýé

 

Õàðèóöàã÷: Чингэлтэй ä¿¿ðãèéí, НЗДд õîëáîãäîõ

 

Нэхэмжлэлийн шаардлага:

2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрөөс шүүхийн шийдвэр гарах хүртэлх ажилгүй байсан хугацааны цалин гаргуулах, ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîí íèéãìèéí äààòãàëûí äýâòýðò áè÷èëò õèéëãýõèéã õ¿ññýí иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

 

Ø¿¿õ õóðàëäààíä:

Нэхэмжлэгч Б.И,

Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч А.М,

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.У

Нàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Б.А íàð îðîëöîв.

                                                                          

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ ÍÜ:

 

1.Íýõýìæëýã÷ Б.И нь хариуцагч НЗДд холбогдуулан 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрөөс шүүхийн шийдвэр гарах хүртэлх ажилгүй байсан хугацааны цалин гаргуулах, ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîí íèéãìèéí äààòãàëûí äýâòýðò áè÷èëò õèéëãýõèéã хүссэн íýõýìæëýëèéí øààðäëàãàäàà дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд:

1.1 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрөөс 2021 оны 10 дугаар сарын 31-ний адөр хүртэлх ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлс болох нийт 13.300.000 төгрөгийг гаргуулж, мөн хугацааны нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийг төлж, бичилт хийхийг хариуцагчид даалгуулах нэхэмжлэлийн үндэслэл: Миний бие анх НЗД2017 оны 3 дугаар сарын 29-ний өдрийн  дүгээр захирамжаар ОНӨААТҮГ-ын захирлын албан тушаалд томилогдсон. Түүнээс хойш өдийг хүртэл ажил үүргээ хангалттай сайн гүйцэтгэж ирсэн. НЗДзүгээс надтай 2018 оны 02 дугаар сарын 05-ны өдөр ‘Үр дүнгийн гэрээ” болон Хөдөлмөрийн хуульд зааснаар “Контрактын гэрээ”-г тус тус байгуулсан. Гэтэл НЗД2019 оны 07 дугаар сарын 24-ний өдрийн .дугаар захирамжаар намайг ажлаас маань чөлөөлж байгаа нь ямар ч үндэслэлгүй, холбогдох хууль тогтоомжуудыг ноцтойгоор зөрчсөн гэж үзэн НЗД2019 оны 07 дугаар сарын 24-ний өдрийн .дугаар захирамжийг хүчингүй болгуулж, Б.Иыг .ОНӨААТҮГ-ын захирлын албан тушаалд эгүүлэн тогтоолгох , ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх хэмжээний олговор гаргуулах, эрүүл мэндийн болон нийгмийн даатгалын шимтгэлийг төлүүлж, холбогдох дэвтрүүдэд нөхөн бичилт хийхийг хариуцагчид даалгуулах” шаардлага бүхий нэхэмжлэл гаргасныг Чингэлтэй дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 182/ШШ2020/02762 дугаар шийдвэр, Нийслэлийн иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2021 оны 02 дугаар сарын 26-ны өдрийн 373 дугаар магадлалаар бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэсэн бөгөөд хуулийн хүчин төгөлдөр болсон. Хуульд заасны дагуу шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрийг хариуцагч заавал биелүүлэх үүргээ биелүүлээгүй, намайг ажилд эгүүлэн томилоогүйгээс шүүхийн шийдвэр гарснаас хойш өнөөдрийг хүртэл цалин хөлсөө авч чадахгүй хохирч байна. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 36 дугаар зүйлийн 36.1.2-т зааснаар ажлаас үндэслэлгүй халагдсан ажилтныг өмнө нь эрхэлж байсан ажил, албан тушаалд эгүүлэн тогтоох тухай шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болсон бол ажил олгогч ажилтныг урьд эрхэлж байсан ажил, албан тушаалд нь эгүүлэн авах үүрэгтэй тул шүүхийн шийдвэрийг биелүүлээгүйгээс үүсэх үр дагаврыг хариуцах ба мөн хуулийн 69 дүгээр зүйлийн 69.1-д зааснаар ажилтныг ажил, албан тушаалд нь эгүүлэн тогтоосон бол түүнд ажилгүй байсан бүх хугацаанд нь урьд авч байсан дундаж цалин хөлстэй тэнцэх олговрыг олгохоор, 46 дугаар зүйлийн 46.1 дэх хэсэгт заасны дагуу ажил олгогч ажилтнаа нийгмийн даатгал, эрүүл мэндийн даатгалд заавал даатгуулах, хуульд заасан хувь хэмжээгээр сар бүр даатгалын шимтгэлийг төлөх үүрэгтэй гэж заасан. Иймд ажилгүй байсан хугацааны цалин болох анхан шатны шүүхийн шийдвэр гарсан 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрөөс 2021 оны 10 дугаар сарын 31 -ны өдөр хүртэлх нийт 9 сар 16 хоног ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлсний дүнджийг НЗД2020 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн дугаар “Орон нутгийн өмчит аж ахуйн тооцоотой үйлдвэрийн газрын захирлуудын хөдөлмөрийн хөлсийг шинэчлэн тогтоох тухай” тушаалаар нэхэмжлэгчийн эрхэлж байсан ОНӨААТҮГ-ын захирлын албан тушаалын цалин хөлсийг сарын 1.400.000 төгрөг болгон нэмэгдүүлж тогтоосон ба уг тушаалын дагуу тооцож үзэхэд 1.400.000*9 сар 11 аж.хоног =13.300.000 төгрөг болж байгаа ба уг ажилгүй байсан хугацааны цалинг гаргуулж, мөн хугацааны нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийг төлж, бичилт хийхийг хариуцагчид даалгаж өгнө үү.

Дээрх тушаалын дагуу нэмэгдсэн цалинг тооцож байгаа үндэслэл бол НЗДзүгээс үндэслэлгүй хууль бус шийдвэрээр намайг ажлаас минь халсан бөгөөд энэ нь шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрээр тогтоогдсон, хэрэв ингэж хууль бусаар хөдөлмөрлөх эрхээ зөрчүүлээгүй байсан бол цалинг нэмэгдүүлсэн тушаалын дагуу миний бие цалингаа авах байсан учир дээрх байдлаар нэмэгдүүлсэн цалин хөлсийг ажилгүй байсан хугацаандаа харьцуулан тооцож нэхэмжлэсэн болно. Нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлэн тодруулахад 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрөөс шүүхийн шийдвэр гаргах хүртэл хугацааны ажилгүй байсан хугацааны цалин гаргуулах, ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîí íèéãìèéí äààòãàëûí äýâòýðò áè÷èëò õèéëãгэж өгнө үү гэв.

 

2.Õàðèóöàã÷ ø¿¿õýä áîëîí ø¿¿õ õóðàëäààí äýýð ãàðãàñàí òàéëáàðòàà:

Дараах тайлбарыг гаргаж байна. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 129 дүгээр зүйлийн 129.1-д зааснаар Хөдөлмөрийн гэрээний талууд энэ хуулийн 129.2-т зааснаас бусад тохиолдолд эрхээ зөрчигдсөнийг мэдсэн буюу мэдэх ёстой байсан өдрөөс хойш гурван сарын дотор хөдөлмөрийн маргаан шийдвэрлэх байгууллагад гомдлоо гаргах эрхтэй гэж заасан байдаг. Мөн хуулийн 125 дугаар зүйлийн 125.1-д “Ажил олгогч, ажилтны хооронд гарсан хөдөлмөрийн ганцаарчилсан маргааныг хөдөлмөрийн маргаан таслах комисс, шүүх тус тусын харьяаллын дагуу шийдвэрлэнэ.” гэж зааснаас үзэхэд хөдөлмөрийн марган таслах комисс, шүүхэд аль алинд нь Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 129 дүгээр зүйлийн 129.1-д заасан гомдол гаргах хугацаа хамаарахаар байна. Нэхэмжлэгч нь гомдол гаргах хугацаа хэтрүүлсэн гэж үзэж байна. Мөн Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 69 дүгээр зүйлийн 69.1-т “Энэ хуулийн 36.1.2-т заасны дагуу ажилтныг ажил, албан тушаалд нь эгүүлэн тогтоосон бол түүнд ажилгүй байсан бүх хугацаанд нь урьд авч байсан дундаж цалин хөлстэй тэнцэх олговор, хэрэв бага цалинтай ажил хийж байсан бол зөрүүтэй тэнцэх олговрыг олгоно" гэж заасан бөгөөд Хүнс хангамж төв ОНӨААТҮГ-ын захирлын албан тушаалын цалин хөлсийг урьд авч байсан дундаж цалин хөлстэй тэнцэх олговроор одоо байгаа цалин хөлсөөр тооцож нэхэмжлэл гаргасан нь үндэслэлгүй гэж үзэж байна. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа тул нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэж өгнө үү гэв.

 

3.Нэхэмжлэгчээс НЗД2017 оны 03 дугаар сарын 29-ны өдрийн . дугаартай “Ажилд томилох тухай” тушаал, НЗД2019 оны 07 дугаар сарын 24-ний өдрийн .дугаартай “Б.Иыг ажлаас чөлөөлөх тухай” захирамж, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 182/ШШ2020/02762 дугаартай шийдвэр, Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2021 оны 02 дугаар сарын 26-ны өдрийн 373 дугаартай магадлал, Б.Иын нийгмийн даатгалын дэвтрийн хуулбар,

хариуцагчаас 2 хуудас хариу тайлбар зэрэг баримтуудыг шүүхэд гаргаж өгсөн.

 

                                                      ¯ÍÄÝÑËÝÕ ÍÜ:

 

1.Ø¿¿õ íýõýìæëýëèéн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

 

2.Íýõýìæëýã÷ Б.И íü НЗДд õîëáîãäóóëàí 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрөөс шүүхийн шийдвэр гарах хүртэлх ажилгүй байсан хугацааны цалин гаргуулах, ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîí íèéãìèéí äààòãàëûí äýâòýðò áè÷èëò õèéëãýõèéã  õ¿ññýí íýõýìæëýëèéí øààðäëàãà ãàðãàæýý.

3.Õàðèóöàãч íü гомдол гаргах хугацаа хэтрүүлсэн, одоо байгаа цалин хөлсөөр тооцож нэхэмжлэл гаргасан нь үндэслэлгүй тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж маргана.

 

4.Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 182/ШЗ2020/02862 дугаартай шийдвэр, Нийслэлийн Иргэний хэргийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2021 оны 02 дугаар сарын 26-ны өдрийн 373 дугаартай магадлал, НЗД2017 оны 03 дугаар сарын 29-ны өдрийн . дугаартай “Ажилд томилох тухай” захирамж, НЗД2019 оны 07 дугаар сарын 24-ний өдрийн .дугаартай “Б.Иыг ажлаас чөлөөлөх тухай” захирамж, Б.Иын нийгмийн даатгалын дэвтрийн хуулбар зэрэг нотлох баримтаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна.

 

Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 182/ШШ2020/02762 дугаар шийдвэрээр Б.Иыг Хүнс хангамж төв ОНӨААТҮГ-ын захирлын ажил албан тушаалд эгүүлэн тогтоолгож шийдвэрлэсэн байх боловч уг шийдвэрийг хариуцагч биелүүлээгүй байна. Шүүхийн шийдвэр биелэгдээгүй тухай талууд маргаагүй болно./хавтаст хэргийн 7-16/

Ãýâ÷ ø¿¿õèéí õ¿÷èíòºãºëäºð øèéäâýðèéã òóõàéí áàéãóóëëàãûí óäèðäëàãà îäîîã õ¿ðòýë áèåë¿¿ëýýã¿é íü болох нь зохигчдын тайлбараар òîãòîîãäîæ байна.

 

НЗД нь Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 128/ШШ2020/02862 дугаар шийдвэрийн заалтыг биелүүлээгүй буюу шүүхэд хандсан 2021 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдрийн байдлаар ажилтны эрх зөрчигдсөн хэвээр байсан тул нэхэмжлэгч Хөдөлмөрийн тухай хуульд заасан гомдол гаргах хугацааг хэтрүүлээгүй гэж үзнэ.

 

Íýõýìæëýã÷ íü Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 182/ШШ2020/02762 дугаар шийдвэрээр àæèëäàà ýã¿¿ëýí òîãòîîãäñîн болох нь 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 182/ШШ2020/02762 дугаар Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шийдвэрээр, 2021 оны 02 дугаар сарын 26-ны өдрийн 373 дугаар Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн магадлалаар тогтоогдож байна.

 

Нэхэмжлэгч нь 2020 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрөөс õîéø ºíººäðèéã õ¿ðòýë õóãàöààíû öàëèíã øààðäñàí íü ¿íäýñëýëòýé áàéíà. Ýíý õóãàöààíä àæèë îëãîã÷èéí áóðóóãààñ àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýýã¿é áºãººä öàëèí õºëñ àâààã¿é áàéõ òóë òóõàéí ¿åèéí öàëèí õºëñòýé òýíöýõ îëãîâðûã àæèë îëãîã÷ îëãîíî.

 

Íèéãìèéí õàìãààëàë, õºäºëìºðèéí ñàéäûí 2005 îíû 55 äóãààð òóøààëààð áàòëàãäñàí “Äóíäàæ öàëèí õºëñ òîäîðõîéëîõ æóðàì”-ûí äàãóó òîîöîõîä Б.Иын 2019 îíû ñ¿¿ëèéí 3 ñàðûí öàëèíãèéí íèéëáýð 3.415.569 òºãðºãèéã 3 ñàðä òîîöîîä/3.415.569 òºãðºã : 3ñàð/ äóíäàæ öàëèí 1.138.523 òºãðºã, ºäðèéí äóíäàæ öàëèí íü ñàðûí äóíäàæ öàëèí 1.138.523 òºãðºãèéã àæëûí 21.5 õîíîãò òîîöîîä /òºãðºã:21.5 õîíîã/ 52.954 òºãðºã áàéíà.

 

2020 îíû 12 äүгээр ñàðûí 15-íаас өнөөдрийг õ¿ðòýëõ õóãàöààíû öàëèí 16.574.602 òºãðºã болж байна.

 

Иймд хариуцагч НЗДас 16.574.602 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч Б.Ид îëãîæ øèéäâýðëýâ.

 

6.Улсын Тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1.5 дэх хэсэгт зааснаар гомдлоор авч хэлэлцэх хэргийн нэхэмжлэл улсын тэмдэгтийн хураамж төлөхөөс чөлөөлөгдсөн болохыг дурдах нь зүйтэй  

 

2021 оны 07 дугаар сарын 02-ны өдөр Хөдөлмөрийн тухай хууль шинэчлэн батлагдаж, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад 2022 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр үйлчилж эхэлсэн байх боловч энэхүү маргаан нь 1999 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдрийн Хөдөлмөрийн тухай хуулийн зохицуулалтад хамаарч, уг хууль хүчин төгөлдөр үйлчилж байх цаг хугацаанд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд байсан тул хуучин хуулийг баримтлан хэрэг маргааныг эцэслэн шийдвэрлэсэн болохыг дурдав.

 

Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 115 äóãààð ç¿éëèéí 115.2.1 дэх хэсэгт çààñíûã óäèðäëàãà áîëãîí

 

ÒÎÃÒÎÎÕ ÍÜ:

 

1.1999 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдрийн Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëèéí 69 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 69.1 äýõ õýñýãò çààñíûã áàðèìòëàí õàðèóöàã÷ НЗДас 16.574.602 /арван зургаан сая таван зуун далан дөрвөн мянга зургаан зуун хоёр/ òºãðºãèéã ãàðãóóëæ Б.Ид îëãîсугай.

 

2.1999 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдрийн Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëèéí 46 äóãààð ç¿éëèéí 46.2-ä çààñíààð íýõýìæëýã÷ Б.Иын ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîí íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë øèìòãýëèéã çîõèõ æóðìûí äàãóó ñóóòãàí òºëæ, äýâòýðò òýìäýãëýë õèéëãýõèéã õàðèóöàã÷  НЗДд äààëãàñóãàé.

 

3.Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 57 äóãààð ç¿éëèéí 57.1, Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëèéí 41 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 41.1.5-ä  çààñíààð íýõýìæëýã÷ íü óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæààñ ÷ºëººëºãääºã áîëîõûã äóðäàæ, õàðèóöàã÷ НЗДас óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä 240.823 òºãðºãèéã ãàðãóóëàí òºñâèéí îðëîãîä îðóóëñóãàé.

 

4.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.5, 119.7-д зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба уг өдрөөс 14 хоног өнгөрснөөс хойш шүүх хуралдааны оролцогч талууд 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй, шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд шийдвэрийг гардуулсан эсхүл хүргүүлснээр гомдол гаргах хугацааг тоолох бөгөөд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч энэхүү шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй болохыг тайлбарласугай.

 

 

 

 

                        

ÄÀÐÃÀËÀÃ×, د¯Ã×                                  ×.ÄÀÂÀÀѯÐÝÍ