2018 оны 11 сарын 28 өдөр                   Дугаар 183/ШШ2018/02652                               Улаанбаатар хот

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Õàí-Óóë ä¿¿ðãèéí Èðãýíèé õýðãèéí àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷ Æ.Ýðäýíý÷èìýã даргалж шүүхийн танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар,

Íýõýìæëýã÷: Сүхбаатар дүүрэг, * хороо, *, А блок, * тоот, “СЭМГ ХХК-ийн /РД:****/ íýõýìæëýëòýé,

Хариуцагч: Хан-Уул дүүрэг,* хороо, * байр, * тоот, “БО” ХХК-д /РД:******/ холбогдох,

Бараа нийлүүлэх гэрээний үүрэгт 255,255.93 ам доллар буюу 646,805,764 /зургаан зуун дөчин зургаан сая найман зуун таван мянга долоон зуун жаран дөрөв/ төгрөг гаргуулах тухай иргэний õýðãèéã õÿíàí õýëýëöýâ.

Шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Т.Д, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Á.Баярцэнгэл нар оролцов.

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ нь:

 

Íýõýìæëýã÷ийн төлөөлөгчөөс ø¿¿õýä ãàðãàñàí нэхэмжлэл áîëîí шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: ДВ ойл трейдинг ГмбХ нь ХБНГУ-д бүртгэлтэй, газрын тосны бүтээгдэхүүн нийлүүлэх, борлуулах үйл ажиллагаа эрхэлдэг компани бөгөөд энэ үйл ажиллагааныхаа хүрээнд МУ-ын хуулийн этгээд болох “БО” ХХК-тай 2013 оны 12 сарын 01-ний өдөр 011213 тоот газрын тосны бүтээгдэхүүн нийлүүлэх гэрээ байгуулсан ба гэрээний дагуу ДВ ойл трейдинг ГмбХ нь “БО” ХХК-д газрын тосны бүтээгдэхүүн нийлүүлэх, “БО” ХХК нь газрын тосны бүтээгдэхүүнийг хүлээн авч үнийг төлөх үүргийг тус тус хүлээсэн. Талууд газрын тосны бүтээгдэхүүний нэр төрөл, нийлүүлэх тоо хэмжээ, чанарын шаардлага, төлбөр төлөгдөх нөхцлийг 2014 оны 5 сарын 30-ны өдрийн 3 тоот Нэмэлт зөвшилцөл болон түүний Хавсралтад дэлгэрэнгүй тусгасан. Худалдагч “ДВ ойл трейдинг” компани нь 2000 тн БНД 90/130 маркийн замын битумыг 1 тонн тутмыг 870 ам доллараар нийлүүлэх, худалдан авагч “БО“ ХХК нь нийт 1,740,000 ам долларын төлбөрийг бараа ачигдсан өдрөөс хойш 120 хоногийн дараа 100% төлж барагдуулах нөхцөлтэй байсан. Мөн 2014 оны 12 сарын 01-нд худалдагч, худалдан авагч болон худалдан авагч “Я” ХХК-иудын хооронд “Гурвалсан гэрээ байгуулагдан, “Я” ХХК нь “ДВ ойл трейдинг” компаниас нийлүүлсэн замын битумын төлбөр 995,465.66 ам долларыг “БО” ХХК-д төлөх байсныг “ДВ ойл трейдинг” компанид шилжүүлэхээр болсныг, “Я” ХХК нь 995,465.66 ам долларыг “ДВ ойл трейдинг” компанид шилжүүлсний дараа “БО” ХХК-иас “ДВ ойл трейдинг” компанид төлөх төлбөр нь хүү алданги тооцохгүйгээр 282,170.62 ам доллар болохыг тохиролцож талууд тооцоо нийлсэн актуудыг үйлдсэн. Тухайлбал: 01/2014 тоот Тооцоо нийлсэн актаар “БО” ХХК нь “ДВ ойл трейдинг” компанид 2014 оны 01 сарын 01-ний өдрөөс 2014 оны 11 сарын 30-ны өдрийг дуустал хугацаанд нийлүүлсэн бүтээгдэхүүний төлбөрт 1,277,636.28 ам долларын өртэй болохыг, 02/2014 тоот Тооцоо нийлсэн актаар “Я” ХХК нь “БО” ХХК-д нийлүүлсэн бүтээгдэхүүний төлбөрт 995,465.55 ам долларын өртэй болохыг, 2014 оны 12 сарын 03-ны өдрийн Тооцоо нийлсэн актын протоколоор “БО” ХХК нь “ДВ ойл трейдинг” ХХК-д 1,277,636.28 ам долларын өртэй болохыг, “БО” ХХК нь “Я” ХХК-иас авах 995,465.66 ам долларын авлагыг “Я” ХХК шууд “ДВ ойл Трейдинг” компанид төлөхийг тус тус зөвшөөрч, баталгаажуулсан. Ийнхүү “Я” ХХК нь “Богат” Ойл” ХХК-ийн “ДВ ойл трейдинг” төлөх төлбөрөөс 995,465.66 ам долларыг шилжүүлж авснаар “БО” ХХК-ийн “ДВ ойл трейдинг” компанид төлөх өр төлбөрийн үлдэгдэл 280,170.62 ам доллар болсон. Энэ төлбөрөөс “БО ” ХХК нь 2015.02.06-нд 20,000, 2015.03.09-нд 10,000, 2015.03.23-нд 10,000, 2015.04.13-нд 10,000, 2015.04.27-ны өдөр 32,000, 2015.05.06-нд 10,000, 2015.05.07-нд 2 ширхэг эксковатор хадгалсны төлбөр 10,000, 2015.05.26-нд 10,000 буюу нийт 112,000 ам доллар төлж 170,170.62 ам долларын үлдэгдэлтэй болсон боловч 2015 оноос хойш төлж барагдуулаагүй бөгөөд 2016 оны 6 сарын 30-ны өдөр төлбөрийг 2016 оныг дуустал хойшлуулж өгөхийг хүссэн 23/2016 тоот албан бичиг, 2016 оны 11 сарын 15-ны өдөр төлбөрийг 2017 он хүртэл хойшлуулж өгөхийг хүссэн 062/2016 тоот албан бичгүүдийг “ДВ ойл трейдинг” компанид ирүүлж байсан. “ДВ ойл трейдинг” компани нь “БО” ХХК-д төлбөрөө төлөхийг, төлбөрөө төлөхгүй удааширч байгаа нь санхүүгийн хувьд ихээхэн хэмжээний хохирол учруулж байгааг, ийнхүү удаашрах тусам талуудын хооронд байгуулагдсан 011213 тоот газрын тосны бүтээгдэхүүн нийлүүлэх гэрээний 10.1-т “ Худалдан авагч энэхүү гэрээний Хавсралтад заасан хугацаанд хүлээн авсан Барааныхаа төлбөрийг төлөөгүй тохиолдолд Худалдагчид төлөгдөөгүй үнийн дүнгийн хугацаа хэтэрсэн хоног тутамд 0.2% алданги төлөх” гэж зааснаар алданги тооцогдож байгааг удаа дараа сануулж албан тоотуудыг илгээж байсан. Тодруулбал 2015 оны 01 сарын 31, 2015 оны 6 сарын 08, 2015 оны 11 сарын 02, 2015 оны 12 сарын 07, 2016 оны 4 сарын 25, 2016 оны 5 сарын 31, 2016 оны 7 сарын 15, 2016 оны 12 сарын 31-ний өдрүүдэд “БО” ХХК болон захирал Ганбатад хандан албан тоот илгээж байсан. 2017 оны 8 сарын 02-ны өдөр “ДВ ойл трейдинг” компани нь 01/2017 тоот “Шаардах эрх шилжүүлэх” гэрээгээр замын битумын үлдэгдэл төлбөр 170,170.62 ам долларын үндсэн төлбөрийг 011213 тоот газрын тосны бүтээгдэхүүн нийлүүлэх гэрээний 10.1-д заасан алданги /Иргэний хуулийн 232.4-т заасан гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 50 хувь/ болох 85,085.31 ам долларын хамт, нийт 255,255.93 ам.долларыг “БО” ХХК-иас шаардах эрхээ “СЭМГ ХХК-д шилжүүлсэн юм. Түүнчлэн 2017 оны 9 сарын 26-ны өдөр “БО” ХХК болон “ДВ ойл трейдинг ГмбХ” компаниуд нь тэдний хооронд 2013 оны 12 сарын 01-ны өдөр байгуулагдсан 011213 тоот “Газрын тосны бүтээгдэхүүн худалдах, худалдан авах гэрээ”-нд дараах нэмэлт өөрчлөлт оруулсан. Үндсэн өр төлбөрийн үлдэгдлийг 170,170.62 ам доллар болохыг, “БО” ХХК нь үндсэн төлбөрийн үлдэгдлийг 2017 оны 10 сарын 23-ны өдөр бүрэн төлж барагдуулахыг, энэ хугацаанд төлбөр төлөх үүргээ бүрэн биелүүлсэн тохиолдолд алдангийн хувь хэмжээг үүрэг гүйцэтгэгчид ашигтай байдлаар өөрчлөх боломжийг харилцан тохиролцохыг, 011213 тоот гэрээний 13.1 дэх заалтыг “Энэхүү гэрээнээс үүдэн гарах аливаа маргаан, санал зөрөлдөөнийг Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу харъяалах шүүхээр шийдвэрлүүлнэ” гэж тус тус нэмэлт өөрчлөлт оруулсан ч “БО” ХХК нь төлбөр төлөөгүй тул 011213 тоот гэрээ болон нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай 01/2017 тоот гэрээний дагуу БНД 90/130 маркийн замын битумын үлдэгдэл төлбөр 170,170.62 ам доллар, алданги 85,085.31 ам доллар буюу нийт 255,255.93 ам долларыг 2018 оны 9 сарын 25-ны өдрийн Монгол Банкны хаалтын ханш 2,533.95 төгрөгөөр тооцож нийт 646,805,764 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэв.

 

Хариуцагчаас шүүхэд гаргасан хариу тайлбартаа: Тус нэхэмжлэлд дурдсан манай компаниас дээрх үлдэгдэл 255,255.93 ам доллар гаргуулах шаардлагын Бэлтгэн нийлүүлэх гэрээний дагуу хийгдсэн тооцоо, тооцоолол тодорхойгүй, ойлгомжгүй, санхүүгийн баримтууд байхгүй, нэхэмжлэл хууль зүйн үндэслэлгүй байх тул нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

 

Шүүх хуралдаанаар íýõýìæëýë, зохигчийн тайлбар, хэрэгт цугларсан бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

“СЭМГ ХХК íü “БО” ХХК-д õîëáîãäóóëàí гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд 646,805,764 төгрөг гаргуулах òóõàé íýõýìæëýë ãàðãàæ, øààðäëàãûí ¿íäýñëýëýý тооцоо нийлсэн баримтын дагуу хугацаандаа төлбөрөө төлөөгүй тул алданги тооцох үндэслэлтэй гэж тайлбарлав.

 

Хариуцагч нь гэрээний дагуу хийгдсэн тооцоо, тооцоолол тодорхойгүй, ойлгомжгүй, санхүүгийн баримтгүй, хууль зүйн үндэслэлгүй гэж маргав. 

 

Герман улсын “ДВ ойл трейдинг” компани нь “БО” ХХК-д газрын тосны бүтээгдэхүүнийг нийлүүлэн борлуулахаар 2013 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдөр 011213 тоот гэрээ байгуулсан байна.

 

Èðãýíèé õóóëèéí 189 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 189.1-ä зааснаар òàëóóä õóóëèéí õ¿ðýýíä ãýðýýã ÷ºëººòýé áàéãóóëàõ, ò¿¿íèé àãóóëãûã ººðñ人 òîäîðõîéëж, õ¿ñýë çîðèãоо èëýðõèéëэн, гэрээнд талууд гарын үсэг зурснаар гэрээ õ¿÷èí òºãºëäºð áîëжээ.

 

Гэрээний дагуу “ДВ ойл трейдинг” компани нь “БО” ХХК-д газрын тосны бүтээгдэхүүн нийлүүлэх, “БО” ХХК нь газрын тосны бүтээгдэхүүнийг хүлээн авч үнийг төлөх үүргийг тус тус хүлээсэн нь Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1-д заасан худалдах, худалдан авах гэрээний харилцаа үүссэн байна.

 

Хóäàëäàã÷ “ДВ ойл трейдинг” компани íü áèåò áàéäëûí äîãîëäîëã¿é, ýðõèéí çºð÷èëã¿é õºðºíãº, ò¿¿íòýé õîëáîîòîé áàðèìò áè÷ãèéã õóäàëäàí àâàã÷èéí ºì÷ëºëä øèëæ¿¿ëýõ үүргээ биелүүлсэн, õóäàëäàí àâàã÷ “БО” ХХК íü õºðºí㺺 õ¿ëýýí àâсан, õóäàëäàã÷èä õýëýëöýí òîõèðñîí ¿íèéã òºëөõ ¿¿ðãээ зохих ёсоор биелүүлээгүй байна.

 

Талууд газрын тосны бүтээгдэхүүний нэр төрөл, нийлүүлэх тоо хэмжээ, чанарын шаардлага, төлбөр төлөгдөх нөхцлийг 2014 оны 5 дугаар сарын 30-ны өдрийн 3 тоот Нэмэлт зөвшилцөл болон түүний Хавсралтаар тодорхойлж, худалдагч нь 2000 тонн БНД 90/130 маркийн замын битумыг 1 тонн тутмыг 870 ам доллараар нийлүүлэх, худалдан авагч “БО“ ХХК нь нийт 1,740,000 ам долларын төлбөрийг бараа ачигдсан өдрөөс хойш 120 хоногийн дараа төлөх үүргийг хүлээжээ.

 

“ДВ ойл трейдинг” компани болон “БО” ХХК, “Я” ХХК нар нь Гурвалсан гэрээг 2014 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдөр байгуулж, “ДВ ойл трейдинг” компаниас нийлүүлсэн замын битумын төлбөрийг “Я” ХХК-иас “БО” ХХК-д төлөх байсныг “Я” ХХК-иас “ДВ ойл трейдинг” компанид шилжүүлэхээр тохиролцон, “Я” ХХК нь 995,465.66 ам долларыг “ДВ ойл трейдинг” компанид шилжүүлэх, үүний дараа “БО” ХХК-иас “ДВ ойл трейдинг” компанид төлөх төлбөр нь хүү алданги тооцохгүйгээр 282,170.62 ам доллар байхаар тохиролцсон байна.

 

Хариуцагч нь дээрх гэрээний дагуу төлөх төлбөрөөс 2015.02.06-ны өдрөөс 2015.05.26-ны өдрийн хооронд нийт 112,000 ам доллар төлсөн байх бөгөөд 2017 оны 9 дүгээр сарын 26-ны өдөр талууд 011213 тоот “Газрын тосны бүтээгдэхүүн худалдах, худалдан авах гэрээ”-нд нэмэлт өөрчлөлт оруулан, тооцоо нийлсэн актаар төлбөрийн үлдэгдэл 170,170.62 ам доллар болохыг харилцан зөвшөөрч, “БО” ХХК нь үндсэн төлбөрийн үлдэгдлийг 2017 оны 10 дугаар сарын 23-ны өдөр энэхүү үлдэгдэл төлбөрийг төлөхөөр хугацааг тохиролцжээ.

 

“ДВ ойл трейдинг” компани нь 2017 оны 8 дугаар сарын 02-ны өдөр 01/2017 тоот гэрээгээр “БО” ХХК-иас 011213 тоот гэрээгээр нийлүүлсэн замын битумын үлдэгдэл төлбөр 170,170.62 ам доллар, гэрээний 10.1-д заасан алданги 85,085.31 ам доллар, нийт 255,255.93 ам долларыг шаардах эрхээ “СЭМГ ХХК-д шилжүүлсэн байна.

 

Иргэний хуулийн 123 дугаар зүйлийн 123.2-т хууль, гэрээ буюу үүргийн мөн чанарт харшлахгүй бол шаардах эрх эзэмшигч нь гуравдагч этгээдтэй байгуулсан гэрээний үндсэн дээр үүрэг гүйцэтгэгчийн зөвшөөрөлгүйгээр шаардах эрхээ шилжүүлж болно гэж заасанд дээрх гэрээ нь нийцжээ.

 

Иймд нэхэмжлэгч “СЭМГ ХХК нь “БО” ХХК-иас “ДВ ойл трейдинг” компанитай байгуулсан 011213 тоот гэрээний үүргийг шаардах эрхтэй ба хариуцагч нь дээрх гэрээний дагуу 2000 тонн битумыг хүлээн авсан эсэх талаар маргаагүй, тооцоо нийлсэн актаар 170,170.62 ам доллар төлөх үлдэгдэлтэйг харилцан зөвшөөрсөн, 2017 оны 10 дугаар сарын 23-ны өдөр төлөх үүргээ биелүүлээгүй буруутай байна.

 

Иргэний хуулийн 123 дугаар зүйлийн 123.6-д шаардах эрхийг шинэ үүрэг гүйцэтгүүлэгчид шилжүүлснээр түүнтэй холбоотой бусад эрх болон түүнийг хангах арга нэгэн зэрэг шилжинэ гэжээ.

 

“ДВ ойл трейдинг” компани, “БО” ХХК нарын хооронд байгуулагдсан 011213 тоот гэрээний 10.1 дэх заалтаар төлбөрийг төлөөгүй тохиолдолд төлөгдөөгүй үнийн дүнгийн хугацаа хэтэрсэн хоног тутамд 0.2% алданги төлөхөөр тохиролцжсон нь Иргэний хуулийн  232 дугаар зүйлийн 232.6-д заасанд нийцжээ.

 

Хариуцагчийн гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүн болох 170,170.62 ам долларын 0,2 хувийг 2017 оны 10 дугаар сарын 23-ны өдрөөс шүүхэд нэхэмжлэл гаргах өдрийг хүртэлх хугацаанд хононгийн 34,03 ам доллар болох бөгөөд нийт 339 хоногоор тооцоход 115,375.26 ам долларын алданги тооцогдохоор байгаа боловч нэхэмжлэгчээс алдангид  85,085.31 ам долларыг нэхэмжилсэн нь Иргэний хуулийн 232 дугаар зүйлийн 232.4-т заасан гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 50 хувиас хэтрэхгүй заалтад нийцсэн байна.

 

Иймд дээрх үндэслэлүүдийг нэгтгэн дүгнэхэд Иргэний хуулийн 243.1, 232.6, 232.4-т зааснаар хариуцагч “БО” ХХК-иас худалдах, худалдан авах гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд /170,170.62+85,85.31/ 255,255.93 ам долларыг гаргуулан, нэхэмжлэгч “СЭМГ ХХК-д олгох хууль зүйн үндэслэлтэй байна.

 

Нэхэмжлэгчээс 2018 оны 9 дүгээр сарын 25-ны өдрийн Монгол Банкнаас зарласан долларын төгрөгт харьцах ханшийг 2,533.95 төгрөг гэж тодорхойлсноор 255,255.93 ам долларыг 646,805,764 төгрөг гэж тооцлоо.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 äóãààð ç¿éëèéí 56.1, 60 äóãààð ç¿éëèéí 60.1-ä зааснаар тэмдэгтийн хураамжид нэхэмжлэгчээс төлсөн 3,391,980 төгрөгèéã орлогод хэвээр үлдээæ, улсын тэмдэгтийн õóðààìæèä õàðèóöàã÷аас 3,391,980 òºãðºã ãàðãóóëàí íýõýìæëýã÷ид олгох нь  ç¿éòýé.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь шүүх хуралдаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хүрэлцэн ирж мэтгэлцэх эрхээ хэрэгжүүлээгүй тул нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 100 дугаар зүйлийн 100.3-т зааснаар õàðèóöàã÷èéí ýçã¿éä хэрэгт авагдсан баримтын хүрээнд õÿíàí øèéäâýðëýâ.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.1, 115.2.2, 116, 118 дугаар зүйлд заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1, 232 дугаар зүйлийн 232.6, 232.4-т заасныг баримтлан “БО” ХХК-иас /РД:5741165/ худалдах, худалдан авах гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд 255,255.93 ам доллар буюу 646,805,764 /зургаан зуун дөчин зургаан сая найман зуун таван мянга долоон зуун жаран дөрөв/ төгрөг гаргуулан “СЭМГ ХХК-д /РД:5568617/ олгоñóãàé.

 

2. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 äóãààð ç¿éëèéí 56.1, 60 äóãààð ç¿éëèéí 60.1-ä зааснаар тэмдэгтийн хураамжид нэхэмжлэгчээс төлсөн 3,391,980 төгрөгèéã орлогод хэвээр үлдээæ, улсын тэмдэгтийн õóðààìæèä õàðèóöàã÷аас 3,391,180 төгрөг ãàðãóóëàí íýõýìæëýã÷ид олгоñóãàé.

 

3. Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 120 äóãààð ç¿éëèéí 120.2 äýõ õýñýãò çààñíààð çîõèã÷, òýäãýýðèéí òºëººëºã÷, ºì㺺ëºã÷ íàð øèéäâýðèéã ýñ çºâøººðâºë ãàðäàí àâñàí ºäðººñ õîéø äàâæ çààëäàõ æóðìààð 14 õîíîãèéí äîòîð Íèéñëýëèéí Èðãýíèé õýðãèéí äàâæ çààëäàõ øàòíû ø¿¿õýä ãîìäîë ãàðãàõ ýðõòýé áà 119 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 119.4, 119.7-ä çààñíààð øèéäâýðèéã ãàðäàæ àâàõ ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýýã¿é íü äàâæ çààëäàõ æóðìààð ãîìäîë ãàðãàõ õóãàöààã òîîëîõîä ñààä áîëîõã¿éã òàéëáàðëàñóãàé.

 

 

 

 

 

ÄÀÐÃÀËÀÃ×, د¯Ã×                                         Æ.ÝÐÄÝÍÝ×ÈÌÝÃ