Б.т холбогдох эрүүгийн

хэргийн тухай

 

Ховд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг шүүгч Н.Туяа даргалж, шүүгч М.Нямбаяр, шүүгч Д.Көбеш нарын бүрэлдэхүүнтэй хийж,  

            Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 10 ******* сарын 12-ны өдрийн 170 ******* шийтгэх тогтоолтой Б.т холбогдох эрүүгийн 1936003130*******3 *******тай хэргийг шүүгдэгч түүний өмгөөлөгч нарын давж заалдах журмаар гаргасан гомдлыг үндэслэн, 2020 оны ******* ******* сарын 18-ны өдөр хүлээн авч шүүгч Н.Туяагийн илтгэснээр тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэйгээр хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: нарийн бичгийн дарга О.Ням-Адъяа, прокурор Т.Өсөхболд, шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Д.Эрдэнэчимэг, Ж.Энхжаргал  нар оролцов. 

Монгол Улсын иргэн, 1982 оны ******* ******* сарын 22-ны өдөр Ховд аймгийн******* суманд төрсөн, Ховд аймгийн Жаргалант сумын ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* тоотод оршин суух, эмэгтэй, урьд ял шийтгэлгүй, ******* нь Ховд аймгийн Жаргалант сумын Засаг даргын тамгын газрын өмчилд бүртгэлтэй “Chongoing Hongli” загварын улаан өнгийн мотоциклийг итгэмжлэн хариуцаж байхдаа 2018 оны 12 ******* сард иргэн эд зарж бусдын эд хөрөнгийг завшсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх “Шүүгдэгч ******* овогт ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 ******* зүйлийн 1-д заасан бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг завших гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 ******* зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч Б.т хоёр мянга долоон зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний хоёр сая долоон зуун мянган төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 ******* зүйлийн 4, 5-д зааснаар шүүгдэгч Б.т оногдуулсан торгох ялыг 1/нэг/ жилийн хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлж, ялтан шүүхээс тогтоосон хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлж, ялтан торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг тайлбарлаж Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 ******* зүйлийн 3,4-д зааснаар шүүгдэгч Б.ээс гэмт хэрэг үйлдэж олсон орлого болох 600000/зургаан зуун мянган/ төгрөгийг гаргуулж улсын төсөвт шилжүүлж шийдвэрлэжээ.

Шүүгдэгч Б. түүний өмгөөлөгч Д.Эрдэнэчимэг, Ж.Энхжаргал нар давж заалдах журмаар гаргасан гомдол болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоол нь хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий болоогүй. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.6 ******* зүйл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа хууль ёсны байх зарчим алдагдсан байна.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.6 ******* зүйлийн 1-д хуулийн этгээд, албан тушаалтан, иргэний баталсан болон бичсэн баримт бичиг, эрүүгийн хэрэгт ач холбогдолтой баримт мэдээллийг тухайн төрийн байгууллагаас үнэн зөвийг баталгаажуулж ирүүлсэн тохиолдолд нотлох баримт болно, мөн хуулийн 3-д бичмэл нотлох баримтыг эх хувиар нь хэрэв эхийг авах боломжгүй бол прокурор, мөрдөгч тэмдэглэл  үйлдэн хуулбарлан авна гэх хуулийг зөрчсөн нотлох баримтууд хавтаст хэрэгт авагджээ. Энэ нь эд хариуцагч Б.ийн эд хөрөнгийн бүртгэлд бүртгэгдсэн мотоциклийг амаар тоолсон гэх баримт нь нотлох баримтын шаардлага хангахгүй нотлох баримтыг үнэлсэнд гомдолтой байна.

Хавтаст хэрэгт Ховд аймгийн Иргэдийн хурлын тэргүүлэгчдийн 2018 оны 12 ******* сарын 26-ны өдрийн Хөрөнгө бүртгэх зөвшөөрөл олгох тухай 133 *******тай тогтоол, болон тогтоолын хавсралтад Ховд аймаг дахь Цагдаагийн газрын тамга дарагджээ. Хавтаст хэрэгт авагдсан хохирогч Д.Ариунбилэгийн мэдүүлгээр улсын төсвөөр худалдан авалт хийсэн нь тогтоогдоогүй байна. Уг мотоцикль нь улсын *******тай эсэх, эзэмшигч өмчлөгчийн бүртгэлийн талаарх лавлагааг хавтаст хэрэгт хавсаргаагүй байна.

2018 оны 12 ******* сарын 26-ны өдрийн Хөрөнгө бүртгэх зөвшөөрөл олгох тухай 133 *******тай тогтоолын дагуу 2018 оны 09 ******* сарын 03-ны өдөр данс хөтөлж Жаргалант сумын Засаг даргын Тамгын газрын дансанд бүртгэж орлогод хүлээн авсан гэх нотлох баримт нь эргэлзээтэй он сараас нь харахад тодорхой байна. Мөн хавтаст хэрэгт Сумдын Засаг даргын тамгын газрын блансад бүртгэх мотоциклын мэдээлэл, ажилчин албан хаагчдын хэрэглэж байгаа эд хөрөнгийн ашиглалтын бүртгэл зэрэг нотлох баримтуудыг нөхөж гарын үсэг зуруулсан байна. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 ******* зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар Б.ийг яллагдагчаар татсаныг хүлээн зөвшөөрөхгүй бөгөөд гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй байна. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 ******* зүйлийн 1.3-т заасан гэмт хэргийн сэдэлт, зорилго, гэм буруугийн хэлбэрийг тогтоогоогүй байна. Өөрөөр хэлбэл гэмт хэргийн шинжгүй. Иймд анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг хүчингүй болгож, хэргийг прокурорт буцааж өгнө үү гэв.

Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон прокурор дүгнэлтдээ: Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 10 ******* сарын 12-ны өдрийн 170 ******* шийтгэх тогтоол нв хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх хуулийн шаардлагыг хангасан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.6, 39.7, 39.8 ******* зүйлүүдэд заасныг тус тус зөрчөөгүй гэж үзэж байна. Иймд анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж өгнө үү гэв.                                                                                                               

                                                                                                                     ТОДОРХОЙЛОХ нь:

            Давж заалдах шатны шүүх шүүгдэгч Б.т холбогдох хэргийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.1 ******* зүйлийн 1-д зааснаар хянан шийдвэрлэхдээ мөн хуулийн 39.1 ******* зүйлийн 3-т зааснаар шүүгдэгч болон түүний өмгөөлөгч нарын давж заалдах журмаар гаргасан гомдолд заасан асуудлаар хязгаарлахгүйгээр хэргийг бүхэлд нь хянаж үзлээ.

Ховд аймгийн Прокурорын газрын хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах ажиллагаанд хяналт тавих хяналтын прокурор нь Б.ийг улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар ******* Засаг даргын албан хэрэгцээнд ашиглуулах зориулалттайгаар 2018 оны 9 ******* сард  өөрт нь хариуцуулж олгосон Бүгд Найрамдах Хятад Ард  Улсад 2018 онд үйлдвэрлэсэн “ Chongoing Hongli “ маркийн улаан өнгөтэй мотоциклыг 2018 оны 12 сард Ховд аймгийн******* сумын Сүлжээ ******* иргэн эд 1.600.000 төгрөгөөр худалдан борлуулж бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгө,эд хөрөнгийн эрхийг  завшсан гэмт хэрэгт холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 ******* зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж  хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ.

Анхан шатны шүүх прокуророос ирүүлсэн хэргийн хүрээнд шүүгдэгч Б.ийг бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг завшсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэж шийдвэрлэсэн нь хууль зүйн үндэслэлтэй болжээ.

Шүүгдэгч Б. нь Ховд аймгийн Жаргалант сумын Засаг даргын 2017 оны 02 ******* сарын Б/21 ******* захирамжаар   Жаргалант сумын  Бугат ******* Засаг даргаар томилогдон ажиллаж байсан бөгөөд түүнд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар ******* Засаг дарга нарыг унаажуулах ажлын хүрээнд албан хэрэгцээнд ашишлуулах зориулалтаар Жаргалант сумын Тамгын газраас 2018 оны 09 ******* сард өөрт нь хариуцуулан олгосон БНХАУ-д 2018 онд үйлдвэрлэсэн “Chongoing Hongli” маркийн улаан өнгийн мотоциклыг 2018 оны 12 ******* сард Ховд аймгийн******* сумын Сүлжээ ******* иргэн эд 1.600.000 төгрөгөөр худалдан борлуулж, бусдын итгэмжлэн хариуцуулсан эд хөрөнгийг завшсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь Ховд аймгийн Жаргалант сумын Засаг даргын Тамгын газрын дарга Д.Ариунбилэгийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогчоор өгсөн: “... манай Жаргалант сумын 12 ******* Засаг дарга тус бүрт 1 ширхэг нийт 12 ширхэг мотоциклыг албан хэрэгцээнд ашиглуулахаар өгсөн, …Багийн засаг дарга нарт өгсөн мотоциклуудыг 2018 оны 09 ******* сарын 03-ны өдөр CTS программ буюу байгууллагын өмчид бүртгэж авч байсан.”гэх мэдүүлэг /1 хх-18-19х, 234х/

  Гэрч ийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн... Ховд аймагт ******* дарга хийдэг манай нутгийн охин Түмээ гэх эмэгтэйгээс мотоциклоо унахгүй юм чинь зарчих гээд 2018 оны ******* сард 1.600.000 төгрөгөөр худалдаж авсан.600.000 төгрөгийг мотоцикл авахдаа өгсөн. 1сая төгрөгийг Түмээгийн авга ах Амилагаас ав гэж хэлсэн.2019 оны 10 сарын үед Б. утсаар ярьж буцааж авах гэсэн юм гэж ярьж байсан, би өөр хүнд зарсан гэж хэлсэн. Хүнд зүгээр мотоциклоо хэрэглүүлдэг хүн гэж байхгүй шүү дээ... гэх мэдүүлэг /1хх-27-28х/

 Гэрч ын мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн ... Би улаан өнгийн Хятад улсад үйлдвэрлэсэн ”Hongli” маркийн мотоциклийг 2019 оны 7 ******* сард Ховд аймгийн******* сумын Сүлжээ ******* иргэн Дэмид /Дээмээ/ гэх хүнээс 3 адуугаар сольж авсан.  Равдан гэх хүн ирээд нэг эмэгтэй хүнтэй яриулсан. Тэр эмэгтэй мотоциклио Равданд өгөөд ачуулаад аймагруу явуулчих гэж хэлсэн. Мотоциклийг цагаан өнгийн портер машин дээр ачаад аваад явсан. Хоёр гурван хоногийн дараа аймаг орж тэр эмэгтэйтэй уулзаж мотоциклын үнэ 1.600.000 төгрөг бэлнээр авсан...гэх мэдүүлэг /1хх-23х/

 Гэрч гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн... Б. над руу 2019 оны ******* сард яриад Баасанжаваас мотоцикл аваад ирээч гэсэн. Тэгээд би тухайн мотоциклыг портер машин дээр ачаад аймгийн төвд байдаг Б.ийн хашаанд аваачиж өөрт нь өгсөн... гэх мэдүүлэг /1хх-29-30х/

  Гэрч ы мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн: ...2018 оны зун байх улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар ******* Засаг дарга нарыг унаажуулахаар манай ******* 12 Засаг дарга нарт Хонгли маркийн улаан өнгийн мотоцикл  өгснийг Жаргалант сумын складанд хийж байгаад хэд хоногийн дараа Тамгын газрын дарга Д.Ариунбилэг албан ёсоор өөрийн биеэр бүх Засаг дарга нарт хүлээлгэн өгөөд автомашины  хувийн хэрэг нээж, ажилчин албан хаагчдын хэрэглэж байгаа эд хөрөнгө ашиглалтын хөрөнгө дээр бүртгээд Жаргалант сумын орлогод бүртгэж авсан. 2019 оны 4 сарын 01-ны өдөр  хөрөнгийн тооллого хийсэн. Тухайн мотоциклыг нүдээр харж тоолоогүй, Б. мотоциклоо авчирч үзүүлээгүй хашаанд байгаа гэж байсан... гэх мэдүүлэг /1хх-220х/

  Гэрч гийн мөрдөн шалгах ажиллагаанд өгсөн... 2018 оны зун байх сайн санахгүй байна улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар Ховд аймгийн сумдын ******* Засаг дарга нарт “Хонгли” маркийн мотоцикль хүлээлгэн өгснөөс манай суманд 12 ширхэгийг өгснийг складанд хадгалж байгаад Жаргалант сумын өмчид бүртгээд тамгын газрын дарга Д.Ариунбилэг, нягтлан бодогч Өсөхбаяр, ярав Өлзийсайхан нар ******* Засаг дарга нарт хүлээлгэн өгсөн. Тухайн мотоциклууд төрийн өмчийн мотоциклууд юм.. гэх мэдүүлэг /1хх-221х/

  Үнэлгээ тогтоосон шинжээчийн...”Hongli” маркийн мотоцикль 2.200.000 төгрөгийн үнэтэй ...гэх дүгнэлт /1хх-41х/

 Б.ийн 5845581*******4 тоот ХААН банкны депозит дансны хуулганд 2018.06.12 өдөр 5863022380 данснаас 600.000 төгрөгийн орлого орсон тухай .../1хх-86х/

  2020 оны 06 ******* сарын 09-ний өдөр Ховд аймгийн Жаргалант сумын нягтлан бодогч Өсөхбаярын албаны компьютерт үзлэг хийсэн “... код 00090, мотоцикль 12, дүн 27.588.000.00, нийлүүлэгч Протек ХХК, байгууллагын нэр-Хо Жаргалант сум ЗДТГ-2018,09,03 гэсэн огноотой мотоцикль-нэгж үнэ- 2.299.000, тоо ширхэг-12 гэснээр үзлэг дуусгав...” гэх тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /1хх-222,223х/

 Жаргалант сумын орлогын баримт *******-0000001 /1хх-228х/

 Жаргалант сумын эд хариуцагч Б.ийн эд хөрөнгө тоолсон бүртгэл 2019.*******.12-ны өдрийн /1хх-230х/

Авто машины хувийн хэрэг/1хх-232-233х/

  Ховд аймгийн ******* Засаг дарга нарыг унаажуулах ажлын тендерийн материал /1хх-237-2хх161х/

Багийн Засаг дарга нарыг унаажуулах тендерийн бичиг баримтууд болон “Протек” ХХК шалгарч Ховд аймгийн орлогч даргатай бараа бүтээгдэхүүн нийлүүлэх гэрээ /2хх-*******3х/

  “Хөрөнгө бүртгэх зөвшөөрөл олгох тухай” Ховд аймгийн ИТХ-ын тэргүүлэгчдийн 2018 оны 12 ******* сарын 26-ны өдрийн 133 *******тай тогтоол, мэдээлэл /2хх-164-166х/ зэрэг хэрэгт хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн авсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцсэн нотлох баримтуудаар   нотлогдон тогтоогдсон байна.

Шүүх, шүүгдэгч Б.т холбогдох хэргийг хянан хэлэлцээд шүүх хуралдаанаар тогтоогдсон   дээрх нотлох баримтуудад үндэслэн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 ******* зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар түүнд ял шийтгэл оногдуулсан нь түүний үйлдсэн гэмт хэрэг, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, шүүгдэгчийн гэм бурууд тохирсон, Эрүүгийн хуулийг зөв тайлбарлан хэрэглэжээ.

Энэ хэрэгт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 ******* зүйлд заасан нотолбол зохих асуудлуудыг хангалттай шалгаж тогтоосон, мөрдөн шалгах ажиллагаа болон шүүхээс хэргийг хянан шийдвэрлэх явцад хэргийн оролцогчдын хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хасаж хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан шаардлагыг зөрчсөн ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй болно.

Хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар шүүгдэгч Б. нь албан ажлын хэрэгцээнд зориулан түүнд  Ховд аймгийн Жаргалант сумын Засаг даргын Тамгын газраас  хүлээлгэж өгсөн мотоциклыг захиран зарцуулах эрхийг  олгогдоогүй байхад бусдад 1.600.000 төгрөгөөр худалдаж, өөрт нь хариуцуулан өгсөн эд хөрөнгийг завшсан болох нь тогтоогдсон байх тул  шүүгдэгч болон  түүний өмгөөлөгч нарын “...хэрэгт хамааралтай ач холбогдолтой нотлох баримтыг бусад нотлох баримттай харьцуулан шинжлэн судлах  шинэ нотлох баримтыг цуглуулах,нотлох баримтын эх сурвалжийг магадлах аргаар шалгаагүй.” гэсэн агуулгатай давж заалдах журмаар гаргасан гомдол  үндэслэлгүй байна. 

  Иймд шүүгдэгч Б. болон түүний өмгөөлөгч нарын давж заалдсан   гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож, анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээх нь зүйтэй гэж давж заалдах шатны шүүх дүгнэв.

 Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.9 ******* зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Ховд аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 10 ******* сарын 12-ны өдрийн 2020/ШЦТ/170 *******тай шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж, шүүгдэгч Б. түүний өмгөөлөгч Д.Эрдэнэчимэг, Ж.Энхжаргал нарын давж заалдах журмаар гаргасан гомдлуудыг хэрэгсэхгүй болгосугай.

2. Гомдол эсэргүүцэл гаргах эрх бүхий этгээд нь давж заалдах шатны шүүх хэргийг хянан шийдвэрлэхдээ Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглэсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, эсхүл нөлөөлж болохуйц нөхцөл байдал тогтоогдсон гэж үзвэл давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг гардуулсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Улсын дээд шүүхэд гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэйг тайлбарласугай.

 

 

 

                 ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                         Н.ТУЯА

 

                                  ШҮҮГЧИД                                         М.НЯМБАЯР

 

                                                                                            Д.КӨБЕШ