МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИИН ӨМНӨӨС

Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Н.Баасанбат даргалж,

Нарийн бичгийн дарга Г.Мөнгөнцэцэг,

Улсын яллагч *******,

Шүүгдэгч *******,

Шүүгдэгч *******, тэдний өмгөөлөгч ******* нарыг оролцуулан Баянхонгор аймгийн Прокурорын газраас эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******4 дугаар зүйлийн *******4.2 дахь хэсэгт зааснаар *******, ******* нарт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн ******* тоот эрүүгийн хэргийг 20*******6 оны 02 дугаар сарын 0-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, *******988 оны *******0 дугаар сарын 09-ний өдөр төрсөн, 27 настай, эрэгтэй, бага боловсролтой, мэргэжилгүй, бүл-4,

Монгол Улсын иргэн, *******988 оны 0 дугаар сарын *******0-ны өдөр төрсөн, 27 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, бүл-7,

Үйлдсэн хэргийн талаар:

Шүүгдэгч *******, ******* нар нь урьдчилан үгсэн тохиролцож бүлэглэн 20******* оны ************** сарын 09-ний өдөр Баянхонгор аймгийн ******* сумын *******-р багийн нутаг ******* ******* г газраас иргэн ын эзэмшлийн 3 үхэр, ын 2 үхэр нийт тооны монгол үхрийг шунахайн сэдэлтээр, ашиг олох зорилгоор хулгайлан 3 тооны үхрийг нядлан махыг нь зарж борлуулан т *******.900.000 төгрөгийн, т 800.000 төгрөгийн нийт 2.700.000 төгрөгийн бага бус хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэгт тус тус холбогджээ. /яллах дүгнэлтэд бичигдэснээр/

ТОДОРХОЙЛОХнь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлуулахаар санал болгосон болон тухайн хэрэгт хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цугларсан нотлох баримтуудыг судлав. Үүнд :

Хохирогч ын мөрдөн байцаалтад өгсөн: ...20******* оны ************** сарын 6, 7-ны үед надруу залгаад тооны үхэр алга болчихлоо чи сураг тавьж байгаарай гэсэн. аваад хоногийн дараа сумын 4-р баг газрын анд сураг нь гарсан. алдагдсан тооны үхэрийн зүсийг хэлдээ танай 2 улаан гунж, түжэн улаан бяруу, манай хар бяруу, улаан бяруу гэсэн үхэрийн зүс хэлсэн. Энэ үхэр нь захад бусад үхэрнээсээ тусда явж байсан гэсэн. Би гэдэг найзынхаа хт мотоцикльтой хайгаад явсан. ******* гэдэг залуугийн ойролцоо үхэр бэлчиж байсан гэж сураг сонсоод тэднийхээр сураглах гээд очиход гэрийнх нь арын жалганд 2 үхрийн хээл, 3 үхрийн гэдэс байсан. Тэгээд би энэ айл манай үхрийг нядалсан байна гэж бодоод орход ын аав, ээж, нэр г хүмүүс байсан. Би үхэрээ сурхад тэр хүмүүс мэдгүй гээд байхаар нь танай арын жалганд гаргасан байна гэд аав нь гэдэг хүнтэй хт метал хайгч зараад оронд нь авсан гээд 3 үхэр нядалсан, хулгайн үхэр байсанг мэдгүй гээд , нарын утасны дугаарыг өгсөн. Ярих гэд холбогдохгүй байсан. ын аав Жсран г хүнтэй ярихад тийм бол олж уулзуулая гээд маргааш орой нь , нар ирж уулзсан. Би тэднээс яагаад хүний мал хулгайлж нядалж зарж байгаа юм гэд манай тэнд эзэнгүй яваад байхаар нь нядалсан. Үлдсэн 2 үхэр нь манай тэнд байгаа гээр нь эзэнд нь хүргэж өгөөрэй гэсэн. Надад 2 сая төгрөг өгсөн. Үхэр үнэлсэн тайлантай танилцлаа. Дахин үнэлгээ хийлг шаардлагагүй. Би энэ хүмүүсээс өөр зүйл нэмжпгүй. Хохирол бүрэн төлөгдсөн. Надад гомдол санал байхгүй г мэдүүлэг /хх-ийн *******-*******6, *******7-*******8/

Хохирогч ын мөрдөн байцаалтанд өгсөн: ... 20******* оны *******0 сарын *******6-ны өдөр бэлчээрт байхад нь үхэрээ харсан. Тэрнээс хойш хараагүй байж байгаад олохгүй байхаар нь т хэлсэн. Алдагдсан үхэрүүд нь сувай үхэртэйгээ нийлж явдаг байсан. Хааяа салчихсан байдаг байсан болохоор нь энэ хавьдаа байгаа байх гэж бодоод байсан. Энэ үхэрийн 3 нь ын, 2 нь манай үхэр байсан. Хайгаад сураглаад олдохгүй байхаар нь хулгайн зёар орчихлоо гэж бодсон. 20******* оны ************** сарын 6, 7-ны үед сураг гарсан гээд сумын анд манай алдсан тооны үхрийн сураг гарсан гээд дараа нь 20******* оны ************** сарын *******0-ны үед үхрийг олсон, нядалсан байна гэсэн утгатай мессэж бичсэн байсан. Тэгээд ярихад өчигдөр оллоо, хүмүүстэй нь уулзаад байж байна гэсэн юм. Миний алдсан үхэр нь нэг ягаан бяруу, хар бяруу байсан. Би алдсан 2 бяруугаа буцааж авсан. Харин ын үхэр нь 2 улаан гунж, ******* улаан бяруу байсан. Надад одоо ямар нэгэн санал гомдолгүй г мэдүүлэг/хх-ийн 2*******-22/

Гэрч Т.ын мөрдөн байцаалтанд өгсөн: Нь үхрээ алдсан чинь хойно Бүргийн арын ******* ******* хөндийд сураг гараад байна. хт яваад ир үү гэж гуйгаад 20******* оны ************** сарын 09-ний өдөр хт явсан. Тэгээд ******* хөндийн урд талынх нь салаанд г айлд орж үхэрийг сураглаж асуухад мэдгүй гээд гараад явахад гэрийн арын жалганд шувуу эргээд байхаар нь очиж үзэд 3 үхэр нядалсан, 2 үхэрийн хээл, 3 үхрийн гэдэс хөлдөөгүй шинээрээ байсан. Зургийг нь гар утсандаа авчихаад буцаж орж танай арын жалганд манай үхрийг нядалсан байна гэд нь манай хүү , ын хтаар хайгч зараад оронд нь авсан гээд 3 тооны үхэр гаргаад аваад явсан гэж ф хэлсэн. Үлдсэн 2 бярууг тэр хавьд байгаа гэж хэлж байсан г мэдүүлэг /хх-ийн 23/

-хураан авах тогтоол, гар утсанд үзлэг хийж зураг хуулбарлан авсан тэмдэглэл, гэрэл зураг/хх-ийн 8-*******2/

-эд мөрийн баримтаар тооцож хэрэгт хавсаргах тогтоол /хх-ийн *******3/

-хөрөнгийн үнэлгээний төвийн үнэлгээчний 20*******6 оны 0******* сарын 08-ны өдрийн үхэр үнэлсэн тухай тайлан /хх-ийн 32-33/

-хөрөнгийн үнэлгээний төвийн үнэлгээчний 20*******6 оны 0******* сарын 20-ны өдрийн үхэр үнэлсэн тухай тайлан /хх-ийн 38-39/

- сумын 4-р багийн Засаг даргын тодорхойлолт /хх-ийн 60/ -*******ын иргэний үнэмлний лавлагаа /хх-ийн 6*******/

-*******ын суурь боловсролын гэрчилгээний хуулбар, гэрлэлтийн гэрчилгээний хуулбар, хүүхдүүдийн төрсний гэрчилгээний хуулбар /хх-иин 62-6/ -*******ын иргэний үнэмлний лавлагаа/хх-ийн 66/

-*******ын нийгмийн халжийн тэтгэврийн дэвтрийн хуулбар/хх-ийн 69/ -*******ын урьд ял шийтгэгдсэн эсийг шалгах хуудас /хх-ийн 70/ -*******ын урьд ял шийтгэгдсэн эсийг шалгах хуудас /хх-ийн 7*******/ - сумын -р багийн Засаг даргын тодорхойлолт /хх-ийн 72/

-эд хөрөнгө битүүмжп тогтоол, хөрөнгө битүүмжилсэн тэмдэглэл /хх-ийн 73-74/

Шүүгдэгч *******ын мөрдөн байцаалтанд өгсөн: Манайх сумын -р баг г газарт өвөлжиж байгаа. Манай гэрийн орчимд тооны үхэр ирээд араваад хоноод байсан. Манай найз ******* нь 20******* оны *******0 сарын 3*******-ний өдөр надруу залгаж би аймаг явах гээд байна, чи явна гэсэн яаж байна маргааш аймаг явах гэж байна чд мөнгө төгрөг байна уу гэд нь би мөнгө байхгүй. Манай энд хэдэн үхэр ирж хоноод байгаа эзэн нь гарахгүй нэлээн хэд хоноод байна. Чд мөнгө хэрэгтэй байгаа бол хоёулаа гаргаад аймаг орж махыг нь зараад мөнгө болгоё гэж хэлсэн. ... маргааш нь өглөө 7 цагийн үед ирсэн. Би урьд орой нь гэрийнхэндээ метал хайгч зараад оронд нь авсан үхэр байгаа юм маргааш ирж нядалж аймаг оруулж зарах юм гэнэ гэж ойлгуулсан. Ингээд бид 2 тэр үхэрнээс улаан зүстэй 2 гунж, ******* улаан бяруутай хт гэрийн арын жалганд хоёулаа нядалж махаа сэврээж тавиад гэр рүүгээ явсан. Тэгээд ахынхаа машинтай ирээд махыг ачаад аймаг явсан. Би араас нь мотоцикпьтой аймаг орсон, Маргааш өглөө нь ээж араас залгаад та нарын нядлаад авч явсан 3 үхэрний эзэн ирээд явлаа. Та нар хулгай хийсэн байна гэсэн. Бид хоёр ******* суманд очиж эзэнтэй нь уулзаж буруугаа хүлээгээд 2 сая төгрөг бэлнээр өгсөн. Уг үхэр нь манай тэнд араваад хоног байсан. Хэзээ хаанаас яаж ирсэнг мэдгүй. Биеэр тбм гээд 2 гунж, ******* түжгэр улаан бярууг нядалсан. Үлдсэн 2 бярууг Анхбаярт хүргэж өгсөн. Би энэ үхрийг тууж ирээгүй. Манай тэнд эзэнгүй бэлчээрлээд яваад байсан. Өөрсдөө бэлчээрлэж ирсэн байх г мэдүүдэг /хх-ийн 49-0, 2/

Шүүгдэгч *******ын мөрдөн байцаалтанд өгсөн: ...аймаг явах болоод руу залгаж чи явна гэсэн яаж байна гэд маргааш явая гэсэн. Би аймаг орж банкны мөнгө хийх гэж байгаа чд мөнгө байна уу гэд мөнгө байхгүй гээд манай энд хэдэн үхэр ирж хоноод байгаа. Эзэн нь гарахгүй нэлээн хэд хоноод байна. Чд мөнгө хэрэгтэй байгаа бол хоёулаа гаргаад аймаг ороё гэж хэлсэн. Тэгэд нь би мөнгө хэрэгтэй байсан учир зөвшөөрсён. ... маргааш өглөө нь би ын гэрт очиход гэрийнхэндээ нёмайг хайгч зараад оронд нь авсан үхэр байгаа юм гээд хэлж ойлгуулсан байсан. Тэгээд нөгөө үхрээ харахад улаан зүстэй 2 гунж, ******* хар, 2 улаан бяруу байсан. 2 улаан гунж, ******* улаан бярууны хтаар ын гэрийн арын жалганд хоёулаа нядалж махаа сэврээж тавиад би гэр рүүгээ явсан. Ахын машинтай буцаж ирээд махыг ачиж аймаг ороод маргааш өглөө нь зарсан. Дараа нь нь надруу залгаж нядалсан үхрийн эзэн нь мэдсэн байна. Манай гэрийнхэн надруу залгаж ярьсан гээд ******* суманд очиж тай уулзаж 2 сая төгрөг бэлнээр өгсөн. Тэгшээ ах манай сургуулийн хүүхдүүдийг миний машинаар хүргэж өгөөдөх гээд би машиныг нь унаж явсан юм. Үхрийн мах ачиж явах талаар бол хэлээгүй. Миний хувьд тэдгээр үхрийг хэний үхэр болох талаар мэдгүй. Хаанаас ирсэн, яагаад тэнд байсан талаар нь мэдгүй. хэлдээ эзэнгүй үхэр манай бууцан дээр ирээд явахгүй байна. Хэний үхэр болох нь мэдэгдгүй сураг нь гарахгүй байна гэж байсан г мэдүүлэг. /хх-ийн -6, 8/ болон хэрэгт авагдсан бусад нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна.

Дээрх хэрэгт цугларч, шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хааралтай, хуулийн дагуу цуглуулж, бжүүлсэн байх ба шүүгдэгч нарыг сэжигтэн, яллагдагчаар болон хохирогч, гэрч нарыг байцаахдаа Эрүүгийн байцаан шийтг хуулийн *******44, *******46, *******47 дугаар зүйлд заасан хуулийн шаардлага хангасан, нотлох баримтууд нь агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоож чадсан байх тул хэргийг хянан шийдвэрлэд хангалттай гэж шүүх үнэлэв.

Шүүгдэгч *******, ******* нар нь урьдчилан үгсэн тохиролцож бүлэглэн 20******* оны ************** сарын 09-ний өдөр Баянхонгор аймгийн ******* сумын *******-р ф багийн нутаг ******* ******* г газраас иргэн ын эзэмшлийн 3 үХЭр, ын 2 үхэр нийт тооны монгол үхрийг шунахайн сэдэлтээр, ашиг олох зорилгоор хулгайлсан бус харин алдуул мал, гээгдэл буюу сансаргүй олдсон эд хөрөнгийг завшсан гэмт хэргийг үйлдсэн нь дээрх нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна.

Шүүгдэгч нар нь тухайн гэмт хэргийг үйлдээгүй гэж үз үндэслэл, нотолгоогүй, мөн тус хэргийн нотлох баримтыг цуглуулах, бжүүл, шалгахдаа Эрүүгийн байцаан шийтг хуулийг зөрчсөн гэж үз үндэслэл, нотолгоо тогтоогдоогүй байна.

Шүүгдэгч нар нь өөрийн эсрэг мэдүүлэг өгөхгүй байх эрхтэй, өөрийн гэм бурууг нотлох үүрэггүй тул гэмт хэрэг үйлдсэнээ хүлээн зөвшөөрсөн эс нь тухайн хэргийн зүйлчлэл, нотолгоонд нөлөөлөх үндэслэлгүй болно.

Баянхонгор аймгийн Прокурорын газраас яллах дүгнэлт үйлдэж Ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэлийг өөрчлөн шүүгдэгч *******, ******* нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн ************** дүгээр зүйлийн **************.*******-т заасан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох хууль зүйн үндэслэлтэй байна гэж дүгнэв.

Иймд шүүгдэгч *******, ******* нарыг алдуул мал, гээгдэл буюу сансаргүй олдсон эд хөрөнгийг завшсан гэм буруутайд тус тус тооцох хууль зүйн үндэслэлтэй гэж шүүх үзэв.

Шүүгдэгч нар нь тухайн гэмт хэргийг үйлддээ бүлэглэж үйлдсэн байх тул Эрүүгийн хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.*******.2 дах хэсэгт зааснаар хүндэрүүл нөхцөл байдалд тооцов.

Шүүгдэгч *******, ******* нар нь анх удаагаа гэмт хэрэг үйлдсэн, ял шийтгэгдэж байгаагүй нь урьд ял шийтгэгдсэн эсийг шалгах хуудсаар нотлогдож байх байна.

Уг хэргийн улмаас шүүгдэгч нар цагдан хоригдсон хоноггүй, хрхирогч нарт төлөх төлбөргүй, шүүгдэгч *******, ******* нар нь гэмт хэрэг үйлдэж учруулсан хохиролоо бүрэн төлж барагдуулсан, хохирогч нар нэмжл зүйлгүй байна.

Иймд дээрх нөхцөл байдлуудыг хөнгөрүүл нөхцөл байдалд тооцов.

Шүүх ял шийтгэл оногдуулахдаа шүүгдэгч *******, ******* нарын үйлдсэн гэмт хэрэгтээ гэмшиж байгаа, гэмт хэргийн хохирол, шүүгдэгч нарын хувийн байдал зэргийг харгалзан ял оногдуулахаар шийдвэрлэв.

Шүүгдэгч нар нь хохирогч нарт гэмт хэрэг үйлдэж учруулсан хохиролыг бүрэн төлж барагдуулсан боловч Эрүүгийн хуулийн 7******* дүгээр зүйлд зааснаар хохирогчтой сайн дураараа эвлэрээгүй байх тул тэдэнд торгох ял оногдуулах нь зүйтэй байна.

Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зургийг хэрэгт үлдээж шийдвэрлэв.

Торгох ялын биелэлтийг хангуулах зорилгоор шүүгдэгч *******ын ^ өмчлөлийн малыг битүүмжилсэн 20*******6 оны 0******* сарын *******9-ний өдрийн эд хөрөнгө битүүмжп тогтоолыг хэвээр үлдээв.

Эрүүгийн байцаан шийтг хуулийн 283 дугаар зүйлийн 297, 298 дугаар зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь :

*******. Аймгийн Прокурорын газраас *******, ******* нарт холббгдуулан Эрүүгийн хуулийн *******4 дугаар зүйлийн *******4.2-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлснийг Эрүүгийн хуулийн ************** дүгээр зүйлийн **************.******* болгон өөрчилсүгэй.

2.  Шүүгдэгч овогт , овогт нарыг алдуул мал, гээгдэл буюу сансаргүй олдсОн эд хөрөнгийг завшсан гэм буруутай тус тус тооцсугай.

3.Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн ************** дүгээр зүйлийн **************.*******-т зааснаар шүүгдэгч *******ыг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг тав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнц хэмжээний буюу 960.000 төгрөгөөр торгох ялаар, шүүгдэгч *******ыг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг тав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнц хэмжээний буюу 960.000 төгрөгөөр торгох ялаар тус тус шийтгэсүгэй.

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 47 дугаар зүйлийн 47.3-т зааснаар шүүгдэгч *******, ******* нар нь торгох ялаас ноцтойгоор зайлсхийвэл уг ялын хэмжээнээс хааруулан шүүх торгох ялыг гураван жил хүртэл хугацаагаар хорих ялаар сольж болохыг дурдсугай.

. Шүүгдэгч *******, ******* нь хэргийн учир цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, хохирогч , нар нь гомдолгүй, нэмжп зүйлгүй болохыг тус тус дурдсугай.

6. Эрүүгийн байцаан шийтг хуулийн 88 дугаар зүйлийн 88.*******.7-д зааснаар эд мөрийн баримт болох 3 кадар зурагийг хэргийг хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт үлдээсүгэй.

7. Эрүүгийн байцаан шийтг хуулийн *******34 дүгээр зүйлийн *******34.*******-т зааснаар шүүгдэгч *******ын өмчлөлийн малыг битүүмжилсэн 20*******6 оны 0******* сарын *******9-ний өдрийн эд хөрөнгө битүүмжл тогтоолыг хэвээр үлдээсүгэй.

8. Эрүүгийн байцаан шийтг хуулийн 299 дүгээр зүйлийн 299.3-т зааснаар шийтг тогтоол нь танилцуулан сонсгосноор хүчинтэй болох ба мөн хуулийн 297 дугаар зүйлийн 297.*******.4 д хэсэгт зааснаар шийтг тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч *******, ******* нарт урьд хэрэглэсэн батлан даалтанд өгөх таслан сэргийл арга хэмжээ тус тус хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

9. Эрүүгийн байцаан шийтг хуулийн 303 дугаар зүйлийн 303.*******-д зааснаар энэ шийтг тогтоолыг ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эс зөвшөөрвөл Эрүүгийн байцаан шийтг хуулийн 304 дүгээр зүйлийн 304.*******-д зааснаар тогтоолыг гардуулснаас хойш *******4 хоногийн дотор хангай, Баянхонгор, Өвөрхангай аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах журмаар гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурьдсугай.

*******0. Эрүүгийн байцаан шийтг хуулийн 306 дугаар зүйлийн 306.******* д хэсэгт зааснаар Давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах буюу эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, /тогтоол биелүүл хүртэл *******, ******* нарт хэрэглэсэн батлан д^алтанд өгөх таслан сэргийл арга хэмжээг тус тус хэвээр үргэлжпүүлсүгэй.

 

ДАРГАЛАГЧ,  ШҮҮГЧ           Н.БААСАНБАТ