МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Б******* аймаг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Е шүүгч Г.Мягмсүрэн дгалж, тус шүүхийн хуралдааны танхимд хийсэн шүүх хуралдаана,

Нэхэмжлэгч: 1******* онд төрсөн, 4******* настай, э*******й, Б******* аймгийн С******* ******* ******* ******* *******, , ******* гудамж, 4 тоотод оршин суух, ажилгүй, Х т овогт Бүдбазын Ши /ГЭ731114/-ын нэхэмжлэлтэй,

Хиуцагч: Б******* аймгийн С******* ******* З дгад холбогдох,

С******* ******* З дгын 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийн Б *******тай захирамжийг хүчингүй болгуулж, ажилд эгүүлэн тогтоолгож, ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх хэмжээний олговор ггуулах, нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалыг нөхөн төлөхийг даалгах тухай шадлага бүхий нэхэмжлэлтэй, 13/1/9*******/И индекстэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Б.Ши, түүний өмгөөлөгч М.Гг, М.Мяр, хиуцагч 1963 онд төрсөн, ************** настай, э*******й, дээд боловсролтой, Б******* аймгийн Хл ******* Хт тосгонд оршин суух, Б******* аймгийн С******* ******* З дга ажилтай, Жн овогт Бн Ур /ФЖ63614/, түүний өмгөөлөгч Х.О, шүүх хуралдааны нийн бичгийн дга М.С н оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Б.Ши шүүхэд ггасан нэхэмжлэлдээ: Миний бие нь Б******* аймгийн Хл ******* Е захирла 11 оноос эхлэн ажиллаж байгаад Б******* аймгийн З дгын захирлуудыг сэлгэн ажиллуулах шийдвэрийн дагуу 17 оны 4 дүгээр сын 1-ний өдрөөс эхлэн С******* ******* Е захирла шилжиж 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийг хүртэл ажиллаж байсан. Гэтэл С******* ******* З дга Б.Урын 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийн Б *******тай захирамжа ям ч шалтгаангүй, илт үндэслэлгүйгээр ажлаас чөлөөлөгдөөд байна. Дээрх захирамждаа Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1., 4.1.4, 3******* ******* зүйлийн 3*******.1. дахь заалтуудыг үндэслэл болгожээ. Миний бие Б.Ши нь С*******, Бугат ******* Е сургуульд математикийн *******ша 4 жил, Бугат ******* Е сургалтын менежерээр 4 жил ажиллаж байгаад Хл ******* Е захирлын сул орон тоо злагдсаны дагуу сонгон шалгуулалтанд оролцон шалгч улма 11 оны ******* сын 1-ний өдрөөс эхлэн тус захирла томилогдон ажиллаж байгаад 17 оны 4 дүгээр сын 1-ний өдрөөс эхлэн С******* ******* Е захирла шилжин ажилласан болно. Миний хувьд захирлын үүрэгт ажлыг 11 оноос хойш гүйцэтгэж байхдаа үр дүнтэй ажиллаж ирсэн ба оны 1 дүгээр саас хойш сахилгын зөрчил ггаж байгаагүй. Хин намайг хүндэтгэн үзэх шалтгаантай байхад хүндэтгэн үзэх шалтгаангүй гэх үндэслэлээр Б******* аймгат төрийн байгууллагуудын удирдлагын семинт оролцоогүй гэж сахилгын шийтгэлийг Б******* аймгийн З дга шийдвэр ггаж оногдуулж байсан. Үүнээс бусда ям нэг сахилгын зөрчил ггаж байгаагүй болно. Миний хувьд салбт *******шаас эхлээд сургалтын менежер, захирал гэх зэргээр төрийн албаны шатлан дэвших зчма дэвшин ажиллаж ирсэн.

Гэтэл С******* ******* З дга нь ям нэг сахилгын зөрчил ггаагүй, ажлаа зохих журмын дагуу хуульд нийцүүлэн гүйцэтгэж ирсэн байтал яагаад ажлаас чөлөөлж байгааг мэдэхгүй, ойлгохгүй байна.

Иймээс Б.Ши намайг ажлаас чөлөөлсөн 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийн Б *******тай захирамжийг хүчингүй болгож, С******* ******* Е захирлын ажилд эгүүлэн тогтоож, ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх олговрыг шүүх хуралдаан болох өдрөөр тооцож ггуулан, нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалыг нөхөн төлөхийг даалгаж өгнө үү гэжээ.

 

Нэхэмжлэгч Б.Ши шүүх хуралдаанд ггасан тайлбтаа: Б******* аймгийн Хл ******* захирла 11 оноос хойш ажиллаж байгаад Б******* аймгийн З дгын захирлуудыг сэлгэн ажиллуулах шийдвэрийн дагуу 17 оны 4 дүгээр сын 1-ний өдрөөс Б******* аймгийн С******* ******* захирла шилжин томилогдоод 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийг хүртэл ажилласан. Сумын З дга Урын 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийн Б *******тай захирамжа үндэслэлгүйгээр ажлаасаа чөлөөлөгдсөн. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 3******* ******* зүйлийн 3*******.1., 4 дүгээр зүйлийн 4.1., 4.1.4 дэх заалтуудыг тус тус үндэслэн ажлаас чөлөөлсөн. Миний бие Б******* аймгийн С******* ******* захирла томилогдсоноос хойш сахилгын шийтгэл авч байгаагүй. Ялангуяа ******* З дга Урыг ******* З дга томилогдсон цагаас хойш сахилгын шийтгэл ггаж байгаагүй, гэнэт ажлаас халах мэдэгдэл хүлээн авсан. Тэгээд ******* ******* сын 31-ний өдөр ажлаас чөлөөлөгдөөд өнөөдрийн байдла 6 с ажилгүй явж байна. Сумын З дга нь сахилгын зөрчил ггаагүй, ажлаа зохих журмын дагуу хийж гүйцэтгээд явж байсан хүнийг яагаад ажлаас нь чөлөөлж байгааг ойлгохгүй байгаа. Иймд ажлаас чөлөөлсөн 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийн Б *******тай захирамжийг хүчингүй болгож, Б******* аймгийн С******* ******* Е захирлын ажилд эгүүлэн тогтоож, өнөөдрийн байдла нийт 1******* хоног ажилгүй байсан. Нэг өдрийн цалин 63.79 төгрөг ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх нөхөн олговор *******.99.71 төгрөгийг ггуулж, нийгмийн даатгал, эрүүл мэндийн даатгалын дэвтэрт бичилт хийхийг даалгаж өгнө үү гэв.

Хиуцагч Б.Ур шүүхэд ггасан хиу тайлбтаа: Нэхэмжлэгч Б.Шиын нэхэмжлэлтэй танилцаад даах тайлбыг ггаж байна. Б******* аймгийн С******* ******* З дгын 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийн Б *******тай захирамжа тус ******* Е захирал Б.Шиыг үүрэгт ажлаас нь ажил олгогчийн санаачлага хөдөлмөрийн гэрээг цуцалж чөлөөлсөн.

Ажлаас халсан үндэслэл нь:

1.1 оны ******* ******* сын 4-ний өдөр захирал Б.Ши нь өмч болох 4 метрийн урттай, ширхэг турбаан яндан, бетонон 3 ширхэг цагираг зэргийг Зоригт Тул ХХК-ийн захирал Д.Бд хууль буса худалдан борлуулсан байсныг тогтоосон ба тус байгууллагын өмчийг дур мэдэн худалдан борлуулж, ажил олгогчоос олгосон эрх мэдлийг хэтрүүлсэн үйлдэл ггасан.

.Дээрх үйлдэл тогтоогдсоны дагуу тухайн байгууллагын санхүүгийн холбогдох материалыг хянаж үзэх явцад гэмт хэргийн шинжтэй буюу өөрийн хамаал бүхий этгээд /бэр/ болох Мр овогтой Мг туслах тогоочоор оны 11 дүгээр сын -ны өдрөөс 1 оны 1 дүгээр саас 4-ний өдрийг хүртэл ажиллуулсан /огт ажиллаж байгаагүй/ мэт тушаал үйлдэж, цалин хөлс бусад урамшуулал нэмэгдэл авсан хууль бус үйлдэл ггасан санхүүгийн зөрчил тогтоогдсон.

3.Сургуулийн дотуур байрыг бусдад түрээслүүлж, түрээслүүлсний орлогыг өөрийн хувийн данса авсан ашиг сонирхлын зөрчилтэй хууль бус үйлдлүүд зэрэг нь тогтоогдсоноор Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.4-т заасна хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах ноцтой зөрчил ггасан гэж үзэж ажил олгогчийн санаачлага ажлаас чөлөөлсөн.

4.Энэхүү төсвийн хөрөнгийг хууль буса захиран зцуулсан гэмт хэргийн шинжтэй үйлдлээс гадна Б.Ши нь удирдлагаас өгсөн үүрэг даалгаврыг цаг тухайд нь биелүүлж тайлагнаагүй хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах ноцтой зөрчил ггасан. Б******* аймгийн С******* ******* З дгын 1 оны 1 дүгээр сын *******- ны өдрийн А/14 тоот хүнсний аюулгүй байдлын орон тооны бус зөвлөл байгуулах тухай захирамжа томилогдсон ажлын хэсэг тухайн гал тогооны үйл ажиллагаа, дотуур байранд амьдч байгаа сурагчдын орчны эрүүл ахуйн хяналт, дотуур байрын сурагчдын хоол үйлдвэрлэлийн хяналт, хүнсний баа бүтээгдэхүүний хадгалалтын горим хугацаа зэрэгт хяналт хийж, нөхцөл байдалтай танилцсан. Тухайн хяналт шалгалтын явцад маш олон зөрчлүүдийг илрүүлж, илрүүлсэн зөрчлийг илгуулаха захирал Б.Шит хугацаа олгон, уг зөрчлүүдийг илгасан талах илтгэх хуудас, тайланг З дгын орлогчид ирүүлэх үүргийг өгсөн. Энэхүү зөрчлийг илгах үүргийг 1 оны ******* ******* сын 31-ний байдла хэрэгжүүлээгүй байгаа талах бимтыг Хүнсний аюулгүй байдлын орон тооны бус зөвлөлийн дга Т.Цэрэндорж ирүүлсний дагуу Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.4 -т заасна хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах ноцтой зөрчил ггасан гэж үзэж ажил олгогчийн санаачлага ажлаас чөлөөлсөн. Ажлаас чөлөөлөх захирамж ггасны дагуу Б******* аймгийн С******* ******* З дгын 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийн А/************** тоот Ажпын хэсэг томилох тухай захирамж гч , захирлын ажлыг хүлээлцэх ажлын хэсгийг томилж ажиллуулахад дээрх хяналт шалгалта тогтоосон зөрчлүүдийг илгаагүй болох нь давх нотлогдсон.

*******.Тус *******ш ажилчид хидах, ялангуяа ажлын байранд хидах байдлын тала Б******* аймаг дахь Цагдаагийн газрын Хл сум дахь сум дундын цагдаагийн тасгийн С******* ******* хэв журмын цагдаа, цагдаагийн албан хаагчаас Эргүүл шалгалт зохион байгуулсан тухай илтгэх хуудса ажлын байранд хидсан хэд хэдэн зөрчлүүд илрүүлсэн талах бимт ирүүлсэн, мөн өмнө хамт олныг хамсан *******ш ажилчдын хидалтын явцад ажилтан нас бсан, бусдын биед зэвсэг хэрэглэн халдсан зэрэг ноцтой үйлдлүүдийн тала сум орон нутгийн хэмжээнд иргэдийн дунд яригдах болсон учир 1 оны 3 ******* сын 4-ний өдөр тус *******ш ажилчидтай жич уулзаж энэхүү ёс зүйгүй үйлдлийг таслан зогсоохоор уулзалтыг зохион байгуулахад захирал Б.Ши уг уулзалтад байх шадлагагүй гэж дур мэдэн захиргааны ажилчдыг таасан байсан бөгөөд уг уулзалта хидалтыг таслан зогсоох, хувийн манлайлал ёс зүйгүй үйлдлийн тала болон үйл ажиллагааг сайжруулах тала санал солилцон, ажил үүрэг болгохоор талууд ярилцсан уулзалт болсон. Уг уулзалта захирал Б.Ши ажлын байранд хөзөр тоглох зэрэг зохимжгүй үйлдэл ггаж байгаа тала болон дотуур байранд байгаа албан хаагчдыг хидалт ёс зүйгүй байдлын тала ярилцахад Б.Ши нь тавьсан шадлагыг эсэргүүцэн, хэрүүл мгаан үүсгэж байсан. Гэтэл 1 оны ******* ******* сын 1-ны өдөр Б******* аймаг дахь Цагдаагийн газрын Хл сум дахь сум дундын цагдаагийн тасгийн С******* ******* хэв журмын цагдаа, цагдаагийн албан хаагчаас Эргүүл шалгалт зохион байгуулсан тухай илтгэх хуудса *******ш ажилчид ажлын байранд хидсан талах болон *******ш нын ёс зүйгүй үйлдлийн талах бимтыг дурдан ирүүлсний дагуу захирал Б.Шиыг ажил мэргэжилдээ хиуцлагагүй, *******ш ажилчдаа удирдах ур чадвгүй байна гэж үзэн ажил албан тушаалдаа тэнцэхгүй байна гэж үзэх үндэслэл бий болсон гэж үзсэн. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1. дахь заалтыг хэрэглэн ажлаас чөлөөлсөн. Хөдөлмөрийн хуулийн энэхүү заалтыг хэрэглэх тохиолдолд сын өмнө мэдэгдэл хүргүүлэх, тухайн салбын буюу тухайн байгууллагын мэргэжил ур чадвын түвшин тогтоох комиссын дүгнэлт гсныг шадахыг хуульчилсан боловч энэхүү асуудлыг тогтоох явцад хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах ноцтой зөрчлүүдийг сахилгын зөрчилд тооцон шийдвэрлэх хугацаа алдагдах, мөн түүний ажлын байр, гүйцэтгэх ажлын онцлогоос хамач илрүүлсэн зөрчлүүдийг таслан зогсоох боломжгүй болох нөхцөл байдалтай байсан учир ажлаас чөлөөлсөн захирамжийг ггасан. Энэхүү Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1. дахь заалтыг хэрэглэх нөхцөлийг Б******* аймгийн С******* ******* З дгын 1 оны 1 дүгээр сын *******-ны өдрийн А/14 тоот захирамжийн дагуу хийгдсэн хяналт шалгалтын комиссын дүгнэлтийн дагуу зөрчлийг илгаж чадаагүй талах Хүнсний аюулгүй байдлын орон тооны бус зөвлөлийн дга Т.Цн ирүүлсэн бимт, 1 оны ******* ******* сын 1-ны өдөр Б******* аймаг дахь Цагдаагийн газрын Хл сум дахь сум дундын цагдаагийн тасгийн С******* ******* хэв журмын цагдаа, цагдаагийн албан хаагчаас Эргүүл шалгалт зохион байгуулсан тухай илтгэх хуудас зэрэг бимтууда тогтоогдож байгааг заавал мэргэжлийн комиссын дүгнэлтээр тогтоолгох шадлагатай гэж үзээгүй болно. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1. дахь заалтыг буруу хэрэглэсэн гэх үндэслэлээр Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.4 дэх заалтыг хэрэглэж ажлаас чөлөөлснийг үндэслэлгүй гэж үгүйсгэн ажилд эргүүлэн тогтоох боломжгүй.Түүний ггасан зөрчлүүд болох байгууллагын өмчийг дур мэдэн худалдан борлуулсан үйлдэл, төсвийн хөрөнгийг хууль буса захиран зцуулсан зөрчил, байгууллагын хөрөнгийг ашиглан хувийн данса мөнгө авсан үйлдэл , удирдлагаас өгсөн үүрэг даалгаврыг биелүүлээгүй зөрчлүүд нь хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах ноцтой зөрчлүүд болно. Өөрөөр хэлбэл Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.4 дэх заалтыг хэрэглэн ажлаас чөлөөлөхдөө түүний ггасан сахилгын зөрчилд нь тохирсон шийтгэлийг ногдуулсан гэж үзэж байх тул ажилд эргүүлэн тогтоолгож, ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлсийг олгох, нийгмийн даатгал болон эрүүл мэндийн даатгалыг төлүүлэх нэхэмжлэлийн шадлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байх тул нэхэмжлэлийн шадлагыг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү. Мөн тухайн ажлаас чөлөөлөх захирамж гахдаа Хөдөлмөрийн хуулийн зохих заалтуудыг зөрчсөн байна гэж хуульч хэллээ, би эргүүлэн ажилдаа гцаагүй тогтоогдох юм байна, төсвөө хлттай ахиу шийдвэрлүүлээд байж байгаай гэж хамт олондоо хэлж, намайг яаж ч чадахгүй байгааг хж байгаа биз дээ гэж хэлээд явсан байсан.

Б.Ши нь ажил мэргэжилдээ хиуцлагагүй ханддаг, сахилга бат хувийн манлайлалгүй, хи байнга хэрэглэнэ, бусадтай хэрүүл мгаан үүсгэнэ , тавьсан үүрэг даалгаврыг байнга эсэргүүцэж хьцах зэрэг байдлууд ггадаг байсан боловч үйл ажиллагаа тогтвортой байлгах үүднээс тухай бүрт ггаж байсан зөрчлүүдэд га хэмжээ тооцож байгаагүй болно. Мөн Б******* аймгийн С******* ******* З дгын 1 оны 7 ******* сын 9-ний өдрийн А/117 *******тай Ажлын хэсэг томилох тухай захирамж гч, дотоод хяналт шалгалт хийхэд -1 оны үндсэн хөрөнгийн санхүүгийн бимтад тулгуурлан тооллого хийхэд 47******* төгрөгийн хөрөнгө тооллогод байхгүй дутсан болон бусад зөрчлүүд илэрсэн байгаа болно гэжээ.

 

Хиуцагч Б.Ур шүүх хуралдаанд гсан тайлбтаа: оны 1 ******* сын 3-ны өдөр аймгийн З дгын захирамжа Б******* аймгийн С******* ******* З дга томилогдсон. Томилогдоод байгууллагын удирдлагын *******ийнхантай уулзсан. Б******* аймгийн С******* ******* Е захирал Б.Шитай уулзаад цаашид хамтран ажиллана гэдэг чиглэлийг хэлсэн. Гурван зүйл дээр хиуцлага тооцож ажиллахаа мөн хэлсэн. Архидалтын асуудал, ёс зүйгүй үйлдэл, санхүүгийн зөрчил ггавал хиуцлага тооцож ажиллана шүү гэдгээ хэлсэн. Түүний дагуу ******* ******* сын 31-ний өдрийг хүртэл ажлын явц байдал, хийж байгаа үйлдэл, ггаж байгаа шийдвэр, сургуулийг удирдаж байгаа удирдлагын га бил, хамт олонтойгоо ажиллаж байгаа байдал зэргийг ажиглаж хсан. Тэгээд ггаж буй алдаа дутагдлыг нь хамт олны хурал хийж хоёр ч удаа хэлж тэмдэглэл хөтлүүлж сануулсан. Нөгөө талдаа тодорхой хэмжээний үүрэг чиглэлийг өгсөн. Тэр үүрэг чиглэл нь захирлын ажлын албан тушаалын тодорхойлолтод байдаг 4 зорилт байгаа. Тэр зорилтын 4 дэх хэсэгт байгууллага санхүү материалыг бүрдүүлэх, байгууллагын ажилчид, *******ш, сурагчдыг ажиллах нөхцөл, эрүүл ахуйн шадлагыг хж, бүрдүүлж ажиллах ёстой гэсэн заалтын хүрээнд үүрэг чиглэл өгсөн. Хүүхдийн дотуур байрны асуудал, хоол унд үйлдвэрлэлт, түүний халдв хамгаалал, эрүүл ахуйн байдлыг ажлын хэсэг томилон ажиллуулж, шалгалта илэрсэн зөрчлийг илгуулаха үүрэг чиглэл өгсөн. ******* ******* сын 31-ний өдөр буюу ажлаас чөлөөлөгдөх хүртэлх хугацаанд энэ өгсөн үүрэг чиглэлийг биелүүлээгүй нь нотлогдсон. Удирдлагаас өгсөн үүрэг даалгавыг биелүүлээгүй. Мөн тухайн суманд ажилладаг цагдаагийн ажилтны эргүүл хийх үйл явцад *******ш ажилчид тодорхой хэмжээгээр хины хамаалтай болох нь ажиглагдсан. Өөрийнх нь удирдлагад байдаг *******ш н дотуур байрныхаа нэг корбуст амьддаг хүмүүс нийлээд хи уудаг *******, 6 тохиолдолыг цагдаагийн албан хаагч н илрүүлсэн байдаг. Байрны гадуур цагдаа хяналт тавьж байхад нь хууль бус хьцсан тала цагдаагийн ажилтны илтгэх хуудсанд бичигдсэн байдаг. Иймд хамт олноо удирдаж чадахгүй байна гэдэг дүгнэлтэд хүрч байгаа. Мөн дээрээс нь санхүүгийн хэд хэдэн зөрчил илэрсэн. 1 оны ******* ******* сын 4-ний өдөр Ши захирал өмч хөрөнгүүдийг хувь хүнд худалдан борлуулж байна гэсэн мэдээлэл ирсний дагуу хурлын *******тай хамт очиж үзэхэд үнэхээр хувийн хэвшилд тодорхой хэмжээний хөрөнгийг худалдан борлуулж байгаа үйлдлийг үйлдэл дээр нь хаад цагдаагийн албан хаагчид хэлсэн. Байгууллага санхүүтэй холбоотой бимт материалыг хянаж үзэх явцад гэмт хэргийн шинжтэй, өөрийн хамаал бүхий Мг оны 11 дүгээр сын -ны өдрөөс 1 оны 1 дүгээр сын 4-ний хооронд ажилд томилж тэр хүнд цалин, урамшуулал нэмэгдэл өгсөн санхүүгийн зөрчил дотоод хяналта гсан. Тэр үед дотуур байрны гал тогооны ажилчдад туслах тогоочийн ажлын байран дээр үндсэн ажилтан нь байсан. Байхгүй хүнийг байгаа болгож ажилласан мэтээр цагийн баланс ггаж цалин олгосон санхүүгийн зөрчил үүсгэсэн. Сургуулийн дотуур байрыг *******ш нт түрээслүүлж, түрээслүүлсэн орлогыг нэмэлт данса биш өөрийнхөө хувийн данса, дотуур байрны *******шийн данса санхүүжилтийг авсан байдаг.

Иймд захирлын албан тушаалд тэнцэхгүй, санхүүгийн зөрчил удаа даа ггасан, ашиг сонихрлын зөрчил ггасан гэж үзээд ******* З дгын бүрэн эрхийн хүрээнд Боловсрол соёлын газтай зөвшилцөөд ажлаас нь халж чөлөөлсөн байгаа гэв.

Хэрэгт цуглсан болон шүүх хуралдаана хэлэлцэгдсэн нотлох бимтуудыг шинжлэн судлаад

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Шүүх нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь үндэслэлтэй гэж үзлээ.

Нэхэмжлэгч Б.Ши нь хиуцагч Б******* аймгийн С******* ******* З дгад холбогдуулан С******* ******* З дгын 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийн Б *******тай захирамжийг хүчингүй болгуулж, ажилд эгүүлэн тогтоолгож, ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх хэмжээний олговор ггуулах, нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалыг нөхөн төлөхийг даалгах тухай нэхэмжлэлийг шүүхэд ггажээ.

Нэхэмжлэгч нь нэхэмжлэлийн үндэслэлээ ям нэг сахилгын зөрчил ггаагүй, ажлаа зохих журмын дагуу хуульд нийцүүлэн гүйцэтгэж байхад ямч шалтгаангүй, илт үндэслэлгүйгээр ажлаас чөлөөлсөн гэж, түүний өмгөөлөгч н ажлаас чөлөөлсөн тушаалд ям үндэслэлээр чөлөөлсөн болохыг дурдаагүй, Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.-т заасна мэргэжил ур чадвын хувьд тэнцэхгүй байгаа гэдгийг ажил олгогч өөрөө тогтоож шийдэхгүй, мөн ажилтан ноцтой зөрчил ггасан болох нь нотлогдоогүй, талуудын хооронд хөдөлмөрийн гэрээ байгуулагдаагүй, ажлын байрны тодорхойлолтыг ажилтанд танилцуулаагүй, ажил олгогч шийдвэртээ хөдөлмөрийн гэрээнд заасан ям зөрчил ггасан гэж ажлаас халж байгаа үндэслэлийг тодорхой тусгаагүй, захирлыг ажлаас чөлөөлөхдөө Боловсрол соёлын газрын дгатай зөвшилцөөгүй гэж тайлблаж байна.

Хиуцагч татгалзалын үндэслэлээ "Б.Ши нь санхүүгийн зөрчил ггасан, байгууллагын эд хөрөнгийг үрэгдүүлсэн, байгууллага хамт олноо манлайлан удирдаж чадаагүй, ашиг сонирхлын зөрчил ггасан, ажил олгогчоос өгсөн үүрэг даалгаврыг биелүүлээгүй, ажлаас чөлөөлөх тала аймгийн Боловсрол соёлын газрын дгатай утса ярьж зөвшилцсөн тул нэхэмжлэлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж,

түүний өмгөөлөгч Х.О хөдөлмөрийн гэрээ байгуулагдсан, талууд хөдөлмөрийн гэрээний тала мгаагүй, зөрчил ггасан эсэхийг хөндлөнгийн байгууллагаас шалгаж тогтоосны даа сахилгын га хэмжээг авахыг шадахгүй бөгөөд ажил олгогч ажилтны ггасан зөрчилд тохирсон сахилгын га хэмжээг авсан, хөдөлмөрийн гэрээг ажил олгогчийн санаачилга цуцалж байгаа тул аймгийн газрын саналыг авах шадлагагүй гэж тус тус тайлблаж байна.

Нэхэмжлэгч Б.Ши нь Б******* аймгийн С******* ******* Е захирла 17 оны 4 дүгээр сын 1-ний өдрөөс томилогдон ажиллаж байгаад тус ******* З дгын 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийн Б *******тай захирамжа чөлөөлөгдсөн болох нь зохигчийн тайлб, Б******* аймгийн З дгын 17 оны 3 ******* сын 3-ны өдрийн Б/3 *******тай, 1******* оны ******* сын -ны өдрийн Б/******* *******тай захирамжууд, Б******* аймгийн С******* ******* З дгын 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийн Б *******тай захирамж, нийгмийн даатгалын дэвтрийн хуулб, цалингийн кт зэрэг нотлох бимтууда тогтоогдож байна. /хх-ийн 9-1,3-3*******/

Хэрэгт нэхэмжлэгч Б.Ши нь Б******* аймгийн З дгатай 19 оны 1 дүгээр сын -ны өдөр хилцан тохиролцож байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээг ирүүлсэн. /хх-ийн 3-7/

Дээрх гэрээний хугацаа 19 оны ******* ******* сын -ны өдөр дууссан байх бөгөөд талууд гэрээг цуцлах санал тавиагүй, ажилтан Б.Ши нь ажлаа үргэлжлүүлэн гүйцэтгэж байсан нь Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 3 ******* зүйлийн 3.3-т заасна уг гэрээг анх заасан хугацаага сунгагдсан гэж үзэхээр байна.

Иймд талуудын хооронд Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 1 дүгээр зүйл, 4 дүгээр зүйлийн 4.1-д заасна хөдөлмөрийн гэрээ байгуулагдсан, хөдөлмөрлөх хилцаа үүссэн байна.

 

Нэхэмжлэгч Б.Шиыг Б******* аймгийн С******* ******* З дгын 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийн Б *******тай тушаала Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 3******* ******* зүйлийн 3*******.1., 4 дүгээр зүйлийн 4.1., /ажилтан мэргэжил, ур чадв, эрүүл мэндийн хувьд гүйцэтгэж байгаа ажил, албан тушаалдаа тэнцэхгүй болсон нь тогтоогдсон/, 4.1.4 /ажилтан хөдөлмөрийн сахилгын зөрчлийг давтан ггасан, эсхүл хөдөлмөрийн хилцааг шууд зогсоохоор хөдөлмөрийн гэрээнд тухайлан заасан ноцтой зөрчил ггасан/ гэх үндэслэлээр ажил олгогчийн санаачилга хөдөлмөрийн гэрээг цуцалж, ажлаас нь чөлөөлсөн. Үүний улмаас нэхэмжлэгч Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 69 дүгээр зүйлийн 69.1, 1******* ******* зүйлийн 1*******.1.-т заасна ажилд эгүүлэн тогтоолгож, ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх олговор ггуулаха шадах эрх үүссэн байна.

Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19. дахь хэсэгт заасна ажилтан ажлаас буруу халсан гомдлоо ажил олгогчийн шийдвэрийг хүлээн авсан өдрөөс хойш нэг сын дотор шүүхэд ггах ба нэхэмжлэгч нэхэмжлэлээ 1 оны 6 ******* сын 16-ны өдөр ггасан нь гомдол ггах хуульд заасан хугацаа хэтрээгүй байна.

Ажил олгогчийн ажилтныг ажлаас чөлөөлсөн үндэслэлийн тухайд авч үзвэл: 1.Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.-т заасан үндэслэл,

Хиуцагч Б.Ур нь Б.Шиыг байгууллага хамт олноо манлайлан удирдах чадвгүй, байгууллагын ажилчид хидан согтуурч зөрчил ггасныг таслан зогсоогоогүй, ажил мэргэжилдээ хиуцлагагүй хандсан, ажил мэргэжилдээ тэнцэхгүй гэх үндэслэлээр Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.-т заасна ажлаас чөлөөлсөн гэжээ.

Ажил олгогч дээрх үндэслэлээр хөдөлмөрийн гэрээг цуцлахдаа ажилтныг мэргэжил, ур чадвын хувьд тэнцэхгүй болохыг тухайн байгууллагын ур чадвын түвшинг тогтоох комисс, атестатчилалын болон эмнэлэг, хөдөлмөрийн магадлах комиссын албан ёсны дүгнэлт шийдвэрийг үндэслэсэн байхыг шаддаг. Гэтэл ажил олгогч ажилтан Б.Шиын мэргэжил, ур чадвын түвшинг тогтоосон комиссын дүгнэлт шийдвэргүйгээр мэргэжил ур чадвын хувьд тэнцэхгүй гэж үзэж ажлаас чөлөөлсөн байгаа нь Хөдөлмөрийн тухай хуулийг зөрчсөн байна.

Мөн Ажил олгогч ажилтныг дээрх үндэслэлээр ажлаас чөлөөлөх бол Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.*******-д заасны дагуу энэ тала ажилтанд 1 сын өмнө мэдэгдэх үү*******й байхад энэ үүргээ ажил олгогч биелүүлээгүй байна.

.Ажил олгогч Б.Ур нь Б.Шиыг Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.4-т заасна ноцтой зөрчил ггасан гэх үндэслэлээр хөдөлмөрийн гэрээг цуцалсан гэж тайлбласан. Гэрээний талууд ажлын байр, албан тушаал, гүйцэтгэх ажил үүргийн онцлогтой холбогдуулан ям зөрчлийг ноцтой гэж тооцохыг хилцан тохиролцон тогтоож, уг зөрчлийн тохиолдол бүрийг хөдөлмөрийн гэрээнд нэрлэн заасан байхыг шаддаг.

Талуудын хооронд байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээний 6 дахь хэсэгт хөдөлмөрийн гэрээг өөрчлөх, дуусгав болгох, цуцлах тала зохицуулсан ба гэрээний 6.3.4-т авилга ашиг сонирхлын зөрчил үүсгэсэн, 6.3.6-д байгуүллагын эд хөрөнгийг үр ашиггүйгээр зцуулсан, үрэгдүүлсэн, ажил олгогчоос олгосон эрх мэдлээ хэтрүүлсэн нь холбогдох байгууллагын дүгнэлтээр тогтоогдсон, 6.3.9-д санхүүгийн зөрчил ггасан нь мэргэжлийн байгууллагуудын акт, дүгнэлтээр тогтоогдсон, 6.3.14-т ажил үү*******й нь холбогдуулан удирдлагаас өгсөн үүрэг даалгаврыг цаг хугацаанд нь биелүүлж, тайлагнаагүй бол ажил олгогчийн санаачилга гэрээг цуцалж, ажлаас халах үндэслэл болно гэж хилцан тохиролцож, ноцтой зөрчил-д тооцох зөрчлийн тала нэрлэн заасан байна.

-Хиуцагч нь нэхэмжлэгч Б.Ши нь 1 оны ******* ******* сын 4-ний өдөр өмч болох 4 метрийн урттай ширхэг турбаан яндан, бетонон 3 ширхэг цагираг зэргийг Зоригт Тул ХХК-ийн захирал Д.Бд хууль буса худалдан борлуулсан нь тогтоогдсон, байгууллагын өмчийг дур мэдэн худалдан борлуулж, ажил олгогчоос олгосон эрх мэдлийг хэтрүүлсэн үйлдэл ггасан, өөрийн хамаал бүхий этгээд /бэр/ болох Мр овогтой Мг тус сургуульд туслах тогоочоор ажиллаагүй байхад оны 11 дүгээр сын -ны өдрөөс 1 оны 1 дүгээр саас 4-ний өдрийг хүртэл ажиллуулсан гэж тушаал ггаж, цалин хөлс бусад урамшуулал, нэмэгдлийг олгож, санхүүгийн зөрчил ггасан гэжээ.

Нэхэмжлэгч Б.Ши нь байгууллагын өмч хөрөнгийг хууль буса авч худалдан борлуулсан, тогоочоор ажиллаагүй хүнийг ажилласан мэтээр тушаал ггаж, цалин хөлс урамшуулал олгож санхүүгийн зөрчил ггасан болох нь мэргэжлийн байгууллагуудын акт, дүгнэлтээр тогтоогдоогүй байжээ. Хин Б.Шиыг ажлаас чөлөөлөх захирамж гснаас хойш дээрх зөрчлийг шалгаж байгаа болох нь Авилгатай тэмцэх газрын Мөрдөн шалгах хэлтсийн 1 оны 11 дүгээр сын 4-ний өдрийн 6/11*******39 *******тай албан бичиг, Б******* аймгийн З дгын дэргэдэх Санхүүгийн хяналт аудитын албаны улсын ахлах байцаагчийн 1 оны 9 дүгээр сын *******-ны өдрийн -1-3/******* *******тай акт зэргээр тогтоогдож байна. Өөрөөр хэлбэл Б.Ши нь дээрх зөрчлүүдийг ггасан гэдэг нь санхүүгийн болон холбогдох байгууллагын акт дүгнэлтээр тогтоогдоогүй байхад ажлаас чөлөөлөх үндэслэл болгосон нь буруу байна.

-З дгын захирамжа байгуулагдсан Хүнсний аюулгүй байдлын орон тооны бус зөвлөлөөс тус гал тогооны үйл ажиллагаа, дотуур байранд амьдч байгаа сурагчдын орчны эрүүл ахуйн хяналт, дотуур байрны сурагчдын хоол үйлдвэрлэлийн хяналт, хүнсний баа бүтээгдэхүүний хадгалалтын горим хугацаа зэрэгт хяналт шалгалт хийж, уг шалгалта илэрсэн зөрчил дутагдалыг илгуулаха хугацаа тогтоон хүргүүлсэн боловч тогтоосон хугацаанд зөрчил илгаж, хиуг ирүүлээгүй гэжээ.

Нэхэмжлэгч Б.Ши нь Хүнсний аюулгүй байдлын орон тооны бус зөвлөлөөс тус гал тогооны үйл ажиллагаа, дотуур байранд хяналт шалгалт хийсэнээс хойш 1 оны 3 ******* сд манай суманд Ковид-19 өвчин гч хорио цээрийн дэглэм тогтоож, сургуулийг хаасан. Энэ хугацаанд Ковид-19 өвчнөөр өвчилсөн хүмүүсийн хоолыг манай тогооч н хийж байсан. Сургуулийн гал тогоо, дотуур байрыг шадлага хсан гэж ашиглаж байсан учраас зөрчил дутагдал илсан гэж үзсэн гэж тайлблажээ.

Б******* аймгийн С******* ******* З дгын 1 оны 1 дүгээр сын *******-ны өдрийн А/14 *******тай захирамжа Хүнсний аюулгүй байдлын орон тооны бус зөвлөлийг байгуулж, тус зөвлөл нь Е сургууль, цэцэрлэг, хүнсний дэлгүүр, хоолны газрууд, үйлчилгээний байгууллагуудад 1 оны 3 ******* сын -ны өдөр хяналт шалгалт хийхээр Хяналт хийх ажлын удирдамж-ийг З дга батлуулж, хяналт шалгалтыг явуулсан болох нь ******* З дгын 1 оны 1 дүгээр сын *******-ны өдрийн А/14 *******тай захирамж, Хүнсний ауюлгүй байдлын орон тооны бус зөвлөлийн хяналт хийх ажлын удирдамж, Е гал тогоо, хоол үйлдвэрлэл, дотуур байранд хийсэн хяналт шалгалтын илтгэх хуудас, С******* ******* З дгын 1 оны 3 ******* сын 4-ний өдрийн /******* *******тай албан бичиг зэрээг тогтоогдож байна. /хх-ийн 13-117/

Шалгалта С******* ******* дотуур байр, сурагчдын орчны эрүүл ахуй, гал тогооны үйл ажиллагаа, хүнсний баа бүтээгдэхүүний хадгалалт зэргийг шалгаж, хяналт шалгалта илэрсэн зөрчлүүдийг илгаж, илтгэх хуудса 14 хоногийн дотор хиу ирүүлэхийг захиралд үүрэг болгосон, Б.Ши нь тогтоосон хугацаанд зөрчлийг илгасан тала илтгэх хуудас хүргүүлээгүй болох нь С******* ******* З дгын 1 оны 3 ******* сын 4-ний өдрийн /******* *******тай албан бичиг, Орон тооны бус зөвлөлийн дга Т.Цн тайлб зэргээр тогтоогдож байна.

Түүнчлэн гал тогоо, дотуур байрыг Ковид-19 өвчин гч, хорио цээрийн дэглэм тогтоосон нөхцөл байдал гсантай холбогдуулан ашиглаж байсан гэх шалтгаана илэрсэн зөрчил дутагдалыг илгасан гэж тайлблаж байгааг ажил олгогчоос өгсөн үүрэг даалгаврыг биелүүлсэн гэж үзэх үндэслэл болохгүй юм.

 

-Мөн дотуур байрыг бусдад түрээслүүлж, түрээсийн орлогыг өөрийн хувийн данса авсан ашиг сонирхлын зөрчилтэй хууль бус үйлдэл ггасан гэжээ.

Нэхэмжлэгч нь дотуур байрыг хөлслүүлээгүй, тус байранд амьдч байсан иргэдтэй тохиролцож засв үйлчилгээ хийх, дотуур байрыг халуун устай болгох зорилгоор тодорхой төлбөр авч байха тохирсон бөгөөд намайг Орхон аймагт явж байхад эмч Сантуяа нь утса ярьж гэрэл, чийдэн авахуулаха захиж, мөнгө шилжүүлсэн гэж тайлблаж байгаа нь даах байдла үгүйсгэгдэж байна.

Б.Ши нь дотуур байрыг бусдад хөлсөлж, төлбөрийг өөрийн хувийн данса шилжүүлэн авсан болох нь өрөө хөлслүүлэх тухай гэрээ, хөлслөгч Ю.Сантуяагийн хөлсний төлбөр төлсөн тухай мобайл банкны мэдээлэл, зохигчийн тайлб зэргээр тогтоогдож байна. /хх-ийн 76-79/

Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 3 ******* зүйлийн 3.1.3-д ашиг сонирхлын зөрчил гэж нийтийн албан тушаалтан албаны бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэх үед түүний хувийн ашиг сонирхол нийтийн ашиг сонирхолтой зөрчилдөх болон албан үүргээ тэгш, шудга хэрэгжүүлэхэд хша нөлөөлж болохуйц нөхцөл байдлыг ойлгоно гэж заасан. Нэхэмжлэгч Б.Ши нь хуули хориглоогүй, хуульд заасан журмын дагуу байгууллагын эд хөрөнгийг бусдад түрээслэж орлого олж болох хэдий ч уг орлогыг өөрийн дансанд шилжүүлэн авч байгаа нь ашиг сонихрлыг зөрчил үүсгэсэн, хөдөлмөрийн гэрээнд заасан ноцтой зөрчил ггасан гэж үзэхээр байна.

Нэхэмжлэгч тал захирлыг ажлаас чөлөөлөхдөө Боловсролын тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1.1-т заасна аймаг, нийслэлийн газрын саналыг үндэслэн чөлөөлөөгүй гэж мгасан.

Боловсролын тухай хуулийн 31 дүгээр зүйл нь сум дүүргийн З дгын тухайн нутаг дэвсгэртээ асуудла хэрэгжүүлэх бүрэн эрхийг заасан бөгөөд 31.1.1-т сум дүүргийн З дга нь Е захирлыг томилох, тэдээрийн үр дүнгийн гэрээний хэрэгжилт болон аймаг, нийслэлийн газрын саналыг үндэслэн чөлөөлөх бүрэн эрхийг хуульчилжээ.

Хуульд е захирлыг чөлөөлөхад аймаг, нийслэлийн газрын саналыг үндэслэн чөлөөлөхөөр заасан хэдий ч ажилтан хөдөлмөрийн гэрээнд заасан ноцтой зөрчил ггасан нь тогтоогдож Хөдөлмөрийн тухай хуульд заасан ажлаас халах сахилгын га хэмжээг авч байгаа тохиолдолд аймаг, нийслэлийн газрын саналыг авах үндэслэл болохгүй юм. Өөрөөр хэлбэл ажилтны ггасан ноцтой зөрчлийг таслан зогсоож сахилгын га хэмжээ авч байгаа тул дээд шатны байгууллагын саналыг авах боломжгүй, хин бусад үндэслэлээр ажлаас чөлөөлж байгаа бол дээд байгууллагын саналыг хгалзан үзэх боломжтой юм.

Иймд Б.Шиыг Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.4-т заасан ноцтой зөрчил ггасан гэх үндэслэлээр хөдөлмөрийн гэрээг цуцалж ажлаас чөлөөлсөн нь үндэслэлтэй байна гэж шүүх үзлээ.

Хөдөлмөрийн хилцаанаас үүссэн мгаан нь гомдлоор авч хэлэлцэх хэргийг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд хамаах бөгөөд нэхэмжлэгч Б.Ши нь Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1.*******-д заасна улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгдсөн болохыг дурдах нь зүйтэй.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11******* ******* зүйлийн 11*******.1, 11*******..3, 116, 11******* ******* зүйлд заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 1******* ******* зүйлийн 1*******.1., 69 дүгээр зүйлийн 69.1-д заасна Б******* аймгийн С******* ******* з дгын 1 оны ******* ******* сын 31-ний өдрийн Б *******тай захирамжийг хүчингүй болгуулж, ажилд эгүүлэн тогтоолгож, ажилгүй байсан хугацааны цалинтай тэнцэх хэмжээний олговор ггуулах, нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалыг нөхөн төлөхийг даалгах тухай нэхэмжлэгч Б.Шиын нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1.*******-д заасна нэхэмжлэгч улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгдсөн болохыг дурдсугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7-д заасна шийдвэрийг танилцуулан сонсгож 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор зохигч талууд шүүхэд ирж шийдвэрийг өөрөө гдан авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах журма гомдол ггах хугацааг тоолоход саад болохгүйг тайлбласугай.

 

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1 ******* зүйлийн 1.-т заасна зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гдан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Б******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол ггах эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ Г.МЯГМАРСҮРЭН