МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

   Б******* ******* дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Е шүүгч Г.Мягмарсүрэн даргалж, хийсэн шүүх хуралдаанаар,

      Нэхэмжлэгч: 1******* оны 0 дугаар сарын 1*******-ны өдөр төрсөн, ******* настай, эмэгтэй, дээд боловсролтой, Б******* *******, Б******* ******* ******* дугаар баг, ******* *******лын дугаар гудамжны 2 тоотод оршин суух, Ж овогт Эн О /ГЙ8*******01*******08/-ийн нэхэмжлэлтэй,

        Хариуцагч: Б******* аймгийн Н т холбогдох,

       Илүү цагаар ажилласан цалин, хөлсний зөрүү *******.420.171 /зургаан сая дөрвөн зуун хорин мянга нэг зуун далан нэгэн/ төгрөг гаргуулах тухай шаардлага бүхий нэхэмжлэлтэй, 132/2021/000**************/И индекстэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

       Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Э.О, хариуцагчийн итгэмжл төлөөлөгч 1 онд Б******* аймгийн Д суманд төрсөн, 0 настай, дээд боловсролтой, Б******* аймгийн Б******* *******, дугаар багийн 18 дугаар байрны 1-4 тоотод оршин суух, Б******* аймгийн Н эмнэлгийн С ны дарга буюу е ч ажилтай, Бн овогт И л /РД:Г/, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга М.Энхмаа нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

      Нэхэмжлэгч Э.О нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: Нэхэмжлэгч Э.О би Б******* аймгийн Н т 201******* оны 10 дугаар сарын 19-ний өдрөөс өнөөдрийг хүртэл Д -ээр ажиллаж байна. Д нь хөдөлмөрийн хүнд нөхцлөөр ажилладаг бөгөөд өдрийн цагаар буюу багасгасан цагаар ажиллах ёстой байдаг. Өөрөөр хэлбэл өглөөний 09 цагаас өдрийн 14 цагийн хооронд ажиллах ёстой байдаг. Миний уг д ийн ажлын нөхцөл байдал өдрийн цагаас гадна яаралтай дуудлага гарах, мөн илүү цагаар сунгаж ажиллах тохиолдолд байнга гардаг. Б******* аймгийн Н эмнэлгийн дарга, ч нар нь миний цалин хөлсийг энгийн нөхцлөөр, мөн илүү цагийн цалин хөлсийг бодохгүйгээр олгох болсон. Ингээд миний бие 2019 оны 04 дүгээр сарын 11-ний өдөр Б******* аймгийн Н эмнэлгийн тухайн үеийн дарга Д.Баттулгад илүү цагийн цалин хөлсөө авахаар өргөдөл, гомдол гаргасан боловч чиний өргөдлийг судлаж байна гэсээр байгаад өргөдөл, гомдолд хариу өгөөгүй. Үүний дараа Б******* аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын С, хяналт, дотоод аудитын нд өргөдөл гаргасан боловч тэрээр манайх шийдвэрлэх асуудал биш учир Мэргэжлийн хяналтын газарт өргөдөл гаргахыг зөвлөсөн. Үүний дагуу би Б******* аймгийн Мэргэжлийн хяналтын газарт 2019 оны 08 дугаар сарын 30-ны өдөр өргөдөл гаргасан бөгөөд үүний дагуу Б******* аймгийн Мэргэжлийн хяналтын газраас 2019 оны 11 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 38 дугаартай улсын байцаагчийн акт үйлдэж надад болон Б******* аймгийн Н эмнэлгийн даргад гардуулсан. Үүний дараа Б******* аймгийн Н эмнэлгийн даргад улсын байцаагчийн актын дагуу илүү цагийн цалин хөлсийг олгох талаар шаардлага тавьсан боловч олгох боломжгүй, е ч зөвшөөрөхгүй байна гэсэн хариуг амаар өгсөн. Нэхэмжлэгч Э.О миний бие шүүхэд нэхэмжлэл гаргах гэсэн боловч шүүхээс Хөдөлмөрийн маргааныг шуурхай зохицуулах ср хороонд хандах нь зүйтэй гэсэн зөвлөгөөг өгсөн. Үүний дагуу Б******* аймгийн Хөдөлмөрийн маргааныг шуурхай зохицуулах ср хороонд өргөдөл гаргахад тэрээр 2021 оны 01 дүгээр сарын 0-ны өдрийн 02 дугаартай "... Мэргэжлийн хяналтын газрын хөдөлмөрийн хяналтын улсын байцаагчийн гаргасан дүгнэлт үндэслэлтэй учир дараагийн шатны байгууллагад гомдол гаргах эрхтэй ... гэсэн утгатай н бичгийг надад өгсөн. Ингээд дараагийн шатны байгууллага буюу шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж байна. 2017 оны илүү цагийн цалин хөлс 1.90*******.737 төгрөг, 2019 оны 09, 10, 12 сарын илүү цагийн цалин хөлс *******08.820 төгрөг, 2020 оны 01-04 сарын илүү цагийн цалин хөлс 277.99 төгрөг, Мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчийн актын дагуу 2018 оны илүү цагийн цалин хөлс 2.42*******.17 төгрөг, 2019 оны 01-08 сарын илүү цагийн хөлс 1.200.102 төгрөг, нийт *******.420.171 төгрөгийг Б******* аймгийн Н эмнэлгээс гаргуулж өгнө үү гэжээ.

Нэхэмжлэгч Э.О нь шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Миний бие нь Б******* аймгийн Н т 201******* оны 10 сарын 18-ны өдөр д оношилгооны ээр ажилд орсон. 2017 оны 01 сарын 01-ний өдөр байгууллагатай хөдөлмөрийн гэрээ байгуулан ажилласан. Ажиллаж байх хугацаандаа хөдөлмөрийн гэрээгээ мөрдлөг болгон ажилласан. Д оношилгооны нь хөдөлмөрийн хэвийн бус нөхцөлд хамаарагдах бөгөөд байгууллагатай хийсэн хөдөлмөрийн гэрээнд ажлын байрны нөхцөлийг хэвийн бус нөхцөл, 1 өдрийн үргэлжлэх цаг нь цаг гэж заасан. Гэвч ажлын өдрүүд, илүү цагаар болон 7 хоногийн амралтын өдөр ажилласан илүү цагийн хөлсийг хэвийн нөхцөлөөр буюу 1 өдрийн ажлын үргэлжлэх цагийг 8 цагаар бодож олгосон. Үүнийг мэдсэн даруйдаа 2019 оны 04 сарын 11-ний өдөр Н эмнэлгийн даргад дутуу олгосон цалин хөлсийг нөхөн олгуулах талаар өргөдөл өгсөн боловч судалж байна гэсээр байгаад н ёсны хариу өгөөгүй. Тиймээс 2019 оны 0 сард Н эмнэлгийн үйлдвэрчний хорооны даргад дээрх асуудлыг шийдвэрлэж өгөхийг хүссэн өргөдөл гаргасан. Мөн хариу өгөөгүй. 2019 оны 08 сарын 29-ний өдөр Б******* аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын С, хяналт, дотоод аудитын нд энэ асуудлаар өргөдөл гаргасан. Тухайн үед дарга нь ээлжийн амралттай байсан тул над руу холбогдож манай ны шийдвэрлэх асуудал биш тул Мэргэжлийн хяналтын газрын цацраг хариуцсан байцаагчид өргөдөл гаргахыг зөвлөсөн. Үүний дагуу 2019 оны 08 сарын 30-ны өдөр Мэргэжлийн хяналтын газрын хөдөлмөрийн байцаагч Бод өргөдөл гаргасан. Үүний дагуу Мэргэжлийн хяналтын газраас 2019 оны 11 сарын 13-ны өдөр 38 дугаартай улсын байцаагчийн акт үйлд. Уг актыг Н эмнэлгийн даргад өгсөн. Мэргэжлийн хяналтын хөдөлмөрийн байцаагч Боос удаа дараа Н эмнэлгийн даргад дутуу олгосон цалин хөлсийг нөхөн олгуулах тухай шаардлага тавьсан боловч хариу өгөөгүй. 2020 оны 07 сарын 07-ны өдөр Мэргэжлийн хяналтын газрын байцаагчийн актыг зөвшөөрөхгүй, татгалзсан гэсэн тайлбар хүргүүлсэн байсан. Би өөрөө 2020 оны 09 дүгээр сард Батдорж даргад дээрх асуудлыг мэдэгдэж, илүү цагийн мөнгийг нөхөн олгох боломжтой эсэхийг лавлахад олгох боломжгүй, е зөвшөөрөхгүй байна. Энэ асуудлыг удирдлагын багаар хэлэлцэнэ гэсэн хариу өгсөн. Би энэ асуудлыг шийдвэрлэж өгөх байх гэж бодсон боловч хариу өгөөгүй. Тийм учраас 2020 оны 12 сард шүүхэд хандсан боловч шүүхээс хөдөлмөрийн маргааныг шуурхай зохицуулах ср зөвлөлд хандах нь зүйтэй гэсэн зөвлөгөө өгсөн. Үүний дагуу 2020 оны 12 сарын 22-ны өдөр Хөдөлмөрийн маргааныг шуурхай зохицуулах ср хороонд өргөдөл гаргасан. Ингээд 2021 оны 01 сарын 0-ны өдөр 02 дугаартай хариу ирүүлсэн. Үүнд дутуу олгосон цалин хөлсийг нөхөн олгуулах тухай Б******* аймгийн Мэргэжлийн хяналтын газрын улсын байцаагчийн дүгнэлт нь үндэслэлтэй тул дараагийн шатны байгууллагад гомдол гаргах эрхтэй гэсэн. Тиймээс 2021 оны 01 сарын 20-ны өдөр шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан. Миний өөрийн тооцсоноор анх *******.420.171 төгрөгийг нэхэмжилсэн. Өнөөдрийн байдлаар Н эмнэлгээс ирүүлсэн илүү цагийн тооцооллын дагуу 2017 оны илүү цагийн хөлсний зөрүү болох 1.92.*******27 төгрөг, 2018 онд 2.32.0******* төгрөг, 2019 онд 1.**************.492 төгрөг, 2019 онд 1.**************.492 төгрөг, 2020 оны 01 сараас 04 хүртэл 307.383 төгрөг нийт *******.42.******* төгрөгийг гаргуулах нэхэмжлэл гаргаж байна гэв.

 

      Хариуцагчийн байгууллагын итгэмжл төлөөлөгч И.л нь шүүхэд гаргасан хариу тайлбартаа: Тус эмнэлгийн хөдөлмөрийн дотоод журмын 7.1-д заасны дагуу /Рентген кабанетад дагнаж ажиллаж байгаа тохиолдолд ажлын цаг-/ гэснийг үндэслэн илүү цагийн хөлсийг цалин хөлсний олгосон учраас Э.О нь эхо, рентгенийн ийг хамт хийдэг. Дээрх эрх зүйн актаас өөр үндэслэн бодох эрх зүйн акт байхгүй. Улсын Мэргэжлийн хяналтын улсын ахлах байцаагчийн 2019 оны 07 дугаар сарын 09-ний өдрийн 01-0*******-089/141 тоот зөвлөмжинд ажилтаны ажлыг цагийг богиносгох талаар Хөдөлмөрийн хуулийн 71 дүгээр зүйлийн 71.2 дах заалтыг үндэслэн ажлын цагийг хорогдуулахыг хөдөлмөрийн дотоод журамд тусгаж өгнө гэсэн гэжээ.

       Хариуцагчийн байгууллагын итгэмжл төлөөлөгч И.л нь шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Нэхэмжлэгчийн тайлбарыг сонслоо. 2019 оноос эхлэн энэ асуудлаар байгууллагын удирдлагад хандсан. Е илүү цагийн мөнгө олгохыг зөвшөөрөөгүй гэж байна. Нэхэмжлэгч надтай энэ асуудлаар ярилцаагүй. Шүүх дээр бид 2 уулзаж байна. Манай байгууллагын хувьд хөдөлмөрийн дотоод журмаа үндэслэж илүү цагийг бодож олгодог. Мэргэжлийн зөвлөлөөс ирүүлсэн баримтаас харахад д оношилгооны нь рентгений , д оношилгооны гэж ажиллах юм байна. Хуучин д оношилгооны гэсэн нэртэй боловч рентгений , эхоны гэж нэршиж хэвшсэн байсан. Үндсэн цалинг нь цагаар бодож олгодог байсан. Гэтэл илүү цаг, дуудагдсан цаг, 3 цагаас хойш ажиллах цагуудыг 8 цагаар бодож олгосон. Энэ нь байгууллагын хөдөлмөрийн дотоод журмын 7.1-д заасныг үндэслэсэн. Энэ заалт одоо ч хүртэл өөрчлөгдөөгүй байна. Маш олон жил үйлчилсэн эрх зүйн акт юм. Хөдөлмөрийн хуулийн тодорхой бус зүйлүүдийг хөдөлмөрийн дотоод журамдаа зааж өгдөг. Үүгээрээ цалин хөлсийг бодож хэвшсэн. Мэргэжлийн хяналтын газрын хөдөлмөрийн улсын байцаагч, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээчээс шинжилгээ хийхдээ холбогдох бичиг баримтуудыг авсан. Мэргэжлийн ср зөвлөлөөс ирүүлсэн н бичигт рентгений ийн хөдөлмөрийн нөхцлийг хэвийн бус нөхцөл, рентгений , д оношилгооны 7 цагаар ажиллана гэсэн байна. Тэгэхээр илүү цагийг 8 цагаар биш 7 цагаар бодож өгөх саналтай байна. Нэхэмжлэгч өөрөө илүү цагаа дахин тооцож 122.484 төгрөгөөр зөрүүтэй тооцсон байна. Яагаад ингэж тооцсоныг мэдэхгүй байна. Манай байгууллагын цалингийн чийн тооцооллууд хэрэгт байгаа. Д оношилгооны гэсэн е мэргэжлээр сурч төгсөж ирээд нэг бол рентгений ээр эсвэл эхоны ээр ажилладаг. Гэтэл манай нар хоёуланг нь хамт хийдэг. Өглөө 11 цагаас 13 цагийн хооронд рентгений ээр, бусад цагт нь эхоны ээр ажиллаж байгаа. Би энэ байгууллагад нилээн олон жил ажиллаж байна. 2004 онд уг ажлын байрны үнэлгээг гаргаж өгсөн гэж байна. Хэвийн бус нөхцөлтэй. Гэхдээ 2004 онд рентген болон эхоны дангаараа байсан. Одоо бол хамт хийж байгаа. Учир нь рентгений ээр дагнаж ажиллахгүй бол эхоны ээр цаг ажилласан хэвийн бус нөхцөлийн сүү, хор саармагжуулах бодис зэргийг өгөх үндэслэлгүй болно. Е нэршлээрээ алийг нь ч хийх хөрвөх чадвартай мэргэжлээр төгсөөд ирсэн тул хоёуланг нь хамт хийлгэдэг. Байгууллагын хөдөлмөрийн дотоод журам дээр зөвхөн рентген туяагаар тасралтгүй цаг ажилласан бол гэдэг үг байгаа. Нэхэмжлэгч алинаар нь ч ажилласан туяаны нэмэгдэлтэй тул цагаар илүү цагаа тооцож авна гэж тайлбарлаж байна. 2019 оны 07 сард Мэргэжлийн хяналтын газарт манай байгууллага хүсэлт гаргаж, шинжээчийн хөлсийг нь төлж шинжилгээ хийлгэсэн. Үүний дагуу манай байгууллагад зөвлөмж ирүүлсэн. Тэгэхэд аль ажлын байран дээр хэдэн цаг ажиллах талаар дүгнэлт гаргаж өгөөгүй. Ажлын байрны е хэмжилтийг хийж, хэвийн болон хэвийн бус нөхцөл гэдгийг тодорхойлсон. Улсын байцаагчийн дүгнэлт хэргийн материалд авагдсан байгаа. Ийм зүйлүүдийг тодотгож хэлэхгүй бол д оношилгооны гэдгийг мэдэхгүй байгаа юм шиг харагдаж байна. Нэхэмжлэгч 201******* онд д оношилгооны ээр төгсөж ирээд манай байгууллагад ажилласан гэдгийг хэлье. Хэрвээ д оношилгооны ийг 7 цагаар ажиллах ёстой гэж үзвэл 3.82.103 төгрөгийн илүү цагийн мөнгө тооцогдохоор байна гэв.

Хэрэгт цугларсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлц нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Нэхэмжлэгч Э.О нь хариуцагч Б******* аймгийн Н т холбогдуулан илүү цагаар ажилласан хөлсний зөрүү *******.420.171 /зургаан сая дөрвөн зуун хорин мянга нэг зуун далан нэгэн/ төгрөг гаргуулах тухай шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг шүүхэд гаргажээ.

Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 127 дугаар зүйлийн 127.1-д Ажил олгогч буюу ажилтан нь хөдөлмөрийн маргаан таслах комиссын шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл, түүнийг хүлээн авснаас хойш 10 хоногийн дотор зох сум, дүүргийн шүүхэд давж заалдах эрхтэй гэж, 129 дүгээр зүйлийн 129.1-д Хөдөлмөрийн гэрээний талууд энэ хуулийн 129.2-т зааснаас бусад тохиолдолд эрхээ зөрчигдсөнийг мэдсэн буюу мэдэх ёстой байсан өдрөөс хойш гурван сарын дотор хөдөлмөрийн маргаан шийдвэрлэх байгууллагад гомдлоо гаргах эрхтэй гэж тус тус заасан.

Нэхэмжлэгч Э.О нь 2019 оны 4 дүгээр сарын 11-ний өдрөөс хөдөлмөрлөх эрхээ зөрчигдсөн болохоо мэдэж ажил олгогч болон сгийн хяналт шалгалтын , Мэргэжлийн хяналтын газарт тус тус гомдлоо гаргаж байсан ба Б******* аймгийн Мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчийн 2019 оны 11 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 0*******-0*******-1/38 дугаартай актаар 2018, 2019 онуудад илүү цагаар ажилласан хөлсийг тооцон ажил олгогчоос гаргуулахаар шийдвэрлэсэн байна. /хх-ийн 4-/

Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.12.2, 10.12.3-т зааснаар актын биелэлтийг улсын байцаагч хариуцах бөгөөд актын биелэлтийн талаар Б******* аймгийн Н эмнэлгээс 2020 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдрийн 01/322 дугаартай н бичгээр хариуг хүргүүлсэн байна. /хх-ийн 24/

Э.О нь актын биелэлтийг хангуулахаар ажил олгогчид удаа дараа хүсэлт гаргасан боловч шийдвэрлэгдээгүй тул Б******* аймгийн Хөдөлмөрийн маргааныг шуурхай зохицуулах ср хороонд 2020 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдөр өргөдөл гаргаж, 2020 оны 01 дүгээр сард хариуг авч Б******* аймгийн шүүхэд 2021 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр нэхэмжлэлээ гаргасан болох нь нэхэмжлэгчийн тайлбар, Б******* аймгийн Хөдөлмөрийн маргааныг шуурхай зохицуулах ср хорооны 2021 оны 01 дүгээр сарын -ны өдрийн 02 дугаартай өргөдлийн хариу, өргөдлийн хариуг хүргүүлсэн тухай явуулсан бичгийн бүртгэл зэргээр тогтоогдож байна. /хх-ийн 3/

Нэхэмжлэгч Э.О нь 2017 онд илүү цагаар ажилласан хөлс 1.90*******.737 төгрөг гаргуулахаар нэхэмжилсэн нь Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 129 дүгээр зүйлийн 129.1-д заасан гомдол гаргах хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсөн гэж үзэхээр байна. Харин 2018-2019 оны илүү цагаар ажилласан хөлсийг Б******* аймгийн Мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчийн актаар тооцон тогтоосноос гадна 2019 оны 4 дүгээр сараас хойш хөдөлмөрлөх эрхээ зөрчигдсөн гэж үзэж ажил олгогч болон холбогдох байгууллагуудад хүсэлт гомдлоо гаргаж байсан нь тогтоогдож байх тул Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 127 дугаар зүйлийн 127.1, 129 дүгээр зүйлийн 129.1-д заасан хугацааны дотор шүүхэд гомдлоо гаргасан гэж үзлээ.

Нэхэмжлэгч Э.О нь нэхэмжлийн үндэслэлээ 201******* оны 10 сарын 18-ны өдөр д оношилгооны ээр ажилд орж, 2017 оны 01 сарын 01-ний өдөр байгууллагатай хөдөлмөрийн гэрээ байгуулан ажилласан. Д оношилгооны нь хөдөлмөрийн хэвийн бус нөхцөлд хамаарагдах бөгөөд байгууллагатай хийсэн хөдөлмөрийн гэрээнд ажлын байрны нөхцөлийг хэвийн бус нөхцөл, 1 өдрийн үргэлжлэх цаг нь цаг гэж заасан. Гэвч ажлын өдрүүд, илүү цагаар болон 7 хоногийн амралтын өдөр ажилласан илүү цагийн хөлсийг хэвийн нөхцөлөөр буюу 1 өдрийн ажлын үргэлжлэх цагийг 8 цагаар бодож олгосон тул 2017 оноос 2020 оны 4 сарыг дуустал хугацааны илүү ажилласан цагийн мөнгийг гаргуулна гэж тайлбарладаг бол

хариуцагч татгалзлын үндэслэлээ байгууллагын хөдөлмөрийн дотоод журмын 7.1-д заасныг үндэслэн илүү ажилласан цагийг бодож олгодог. Д оношилгооны гэсэн е мэргэжлээр төгсөж ирээд рентгений эсвэл эхоны ээр ажилладаг. Гэтэл манай байгууллагад нар эхо, рентгены ээ хамт хийдэг. Өглөө 11 цагаас 13 цагийн хооронд рентгений ээр, бусад цагт нь эхоны ээр ажиллаж байгаа. Хөдөлмөрийн дотоод журамд зөвхөн рентген туяагаар тасралтгүй цаг ажилласан бол хэвийн бус нөхцөлд тооцож ажилласан цагийг цагаар бодож олгодог. Илүү цаг, дуудагдсан цаг, 1 цагаас хойш ажиллах цагуудыг 8 цагаар бодож олгосон. Энэ заалт одоо ч өөрчлөгдөөгүй үйлчилж байгаа тул дотоод журмын заалтаар бодож хэвшсэн гэж тайлбарлаж байна.

Нэхэмжлэгч Э.О нь Б******* аймгийн Н т 201******* оны 10 дугаар сарын 18-ны өдрөөс рентген, д ээр томилогдон ажиллаж байгаа болох нь зохигчийн тайлбар, нийгмийн даатгалын дэвтрийн хуулбар, цалингийн карт, хөдөлмөрийн гэрээ зэргээр тогтоогдож байх бөгөөд энэ үйл баримтын талаар зохигчид маргаагүй, харин ажлын байрны хэвийн бус нөхцөлд ажилласан илүү цагийн тооцоог буруу гаргаж цалин дутуу олгосон гэж маргаж байна. /хх-ийн 113-11*******, 118, 129, 21-21*******/

Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.3-т зааснаар хөдөлмөрийн гэрээ гэж нэг талаас ажилтан нь ажил олгогчоос хуульд нийцүүлэн тогтоосон хөдөлмөрийн дотоод журмын дагуу тодорхой ажил гүйцэтгэх, нөгөө талаас ажил олгогч нь ажилтанд хөдөлмөрийн үр дүнд тохирсон цалин хөлс олгох, хууль тогтоомж болон хамтын гэрээ, хэлэлцээрт заасан хөдөлмөрийн нөхцөлөөр хангах тухай харилцан үүрэг хүлээсэн тохиролцоог хэлэх ба Б******* аймгийн Н эмнэлгийн даргын 201******* оны 10 дугаар сарын 18-ны өдрийн Б/22 дугаартай тушаалаар Э.Ог рентген, д оношилгооны ээр томилон ажиллуулж, 2017 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр хөдөлмөрийн гэрээг бичгээр байгуулж, талуудын хооронд хөдөлмөрлөх харилцаа үүссэн байна.

Б******* аймгийн Н эмнэлгийн даргын 2017 оны дугаар сарын 10-ны өдрийн А/123 дугаартай тушаалаар баталсан хөдөлмөрийн дотоод журам-ын 7.1-д ...рентген кабинетэд дагнан ажиллаж байгаа тохиолдолд ажлын цагаар ... ажиллана гэж заасан.

Ажил олгогч болон ажилтаны хооронд байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээгээр д Э.Огийн өдрийн ажлын цагийн үргэлжлэл цаг ажлын байрны нөхцлийг хэвийн бус байхаар тохирчээ.

Гэтэл ажил олгогч зөвхөн рентген туяагаар тасралтгүй цаг ажилласан бол хэвийн бус нөхцөлд тооцож ажилласан цагийг цагаар бодож олгож байгаа нь дараах хууль тогтоомжуудыг зөрчсөн гэж үзэхээр байна

Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 71 дүгээр зүйлийн 71.2-т Хөдөлмөрийн стандарт болон мэргэжлийн байгууллагаас хийсэн үнэлгээг баримтлан ажлын байрны хэвийн бус нөхцөлийг эрх бүхий байгууллагаас тогтоосон бол ажил олгогч нь түүнийг үндэслэн ажилтны ажлын цагийг богиносгох үүрэгтэй гэж заасан.

Эрүүл мэндийн яамны д оношлогоо судлалын мэргэжлийн ср зөвлөлийн 2021 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрийн 2/21 дугаатай н бичгээр д оношлошооны ийн ажлын байрыг хөдөлмөрийн хэвийн бус нөхцөлд хамаарах талаар тайлбарлажээ.

Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайдын 2004 оны 77 дугаартай тушаалын хавсралтаар баталсан Тэтгэврийг хөнгөлттэй тогтоох, газрын дор болон хөдөлмөрийн хортой, халуун, хүнд, нөхцөлд хамаарах ажил мэргэлийн жагсаалт-ын Хөдөлмөрийн хортой нөхцөл хэсгийн 1 дугаарт Цацраг идэвхит эх үүсвэр (альфа, ветта, гамма цацраг, рентген туяа, ионжуулагч цацрагаар/-ээр оношлогоо,илгээ,шинжилгээ гардан хийдэг , бага ,сувилагч, асрагч, инженер техникч, лаборант, эрдэм шинжилгээний жинхэнэ, туслах ажилчин хамаарна гэж заасан.

Ажлын байранд хийсэн Улсын мэргэжлийн хяналтын улсын ахлах байцаагчийн 2019 оны 7 дугаар сарын 9-ний өдрийн 01-0*******-089/301 дугаартай дүгнэлт, 2019 оны 7 дугаар сарын 9-ний өдрийн 01-0*******-089/141 дугаартай зөвлөмж, МХЕГ-ын Хүнсний аюулгүй байдлын үндэсний лавлагаа лабораторийн 2019 оны 7 дугаар сарын 13-ны өдрийн хөдөлмөрийн нөхцөлийн хэмжилт шинжилгээний төвийн хэмжилтийн дүн зэргээр д ийн ажлын байрыг хэвийн бус нөхцөл гэж үзэж Хөдөлмөрийн тухай хууль болон Нийгмийн хамгаалал хөдөлмөрийн сайдын 2004 оны 77 дугаартай тушаалын хавсралтаар баталсан Тэтгэврийг хөнгөлттэй тогтоох, газрын дор болон хөдөлмөрийн хортой, халуун, хүнд нөхцөлд хамаарах ажил мэргэжлийн жагсаалт-ын хөдөлмөрийн хүнд нөхцөл бүлгийн 28-30, хөдөлмөрийн хортой нөхцөл бүлгийн 1 дугаар ангилалд байгаа н тушаал ажил мэргэжлийн хүмүүс нь хөдөлмөрийн хэвийн бус нөхцөлд хамаарагддаг тул эдгээр ажил мэргэжил н тушаалтай ажил үүрэг гүйцэтгэдэг хүмүүст холбогдох хууль тогтоомжийг үндэслэн хамтын гэрээ, хөдөлмөрийн дотоод журамд тусгаж Хөдөлмөрийн хуульд заасан хөнгөлөлтүүдийг эдлүүлэх талаар зөвлөмжилсөн байна. /хх-ийн 10*******-112/

Дээрх байдлаас дүгнэж үзвэл д Э.Огийн хөдөлмөрийн ажиллах нөхцөл нь хэвийн бус нөхцөл болох нь тогтоогдож байна.

 

Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 74 дүгээр зүйлийн 74.1-д ...өдрийн ажлын цагийг ажил олгогчийн санаачилгаар хэтрүүлэн ажиллуулахыг илүү цагаар ажиллуулсан гэж үзнэ гэж заасан.

Д Э.О нь хөдөлмөрийн гэрээнд тохирсон ажлын цагаас хэтрүүлэн илүү цагаар ажилласан болох нь Б******* аймгийн Н эмнэлгийн Эмч мэргэжилтний илүү цагийн бүртгэл, тооцоо, Б******* аймгийн Мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчийн 2019 оны 11 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 0*******-0*******-1/38 дугаартай акт, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 2021 оны 7 дугаар сарын 28-ны өдрийн 11******* дугаартай дүгнэлтэд гаргасан илүү цагийн тооцоолол, зохигчийн тайлбар зэргээр тогтоогдож байна. /хх-ийн 4-, 18-1*******2, 190-198/

Тухайлбал нэхэмжлэгч Э.О нь 2018 оны 1 дүгээр сард 4,10 цаг, 2 дугаар сард 47,0 цаг, 3 дугаар сард 33,2 цаг, 4 дүгээр сард 7,00 цаг, дугаар сард 39,1 цаг, ******* дугаар сард 48,20 цаг, 7 дугаар сард 74,2 цаг, 8 дугаар сард 30,00 цаг, 9 дүгээр сард 20.40 цаг, 10 дугаар сард ,******* цаг, 11 дүгээр сард 47,10 цаг, 12 дугаар сард 34,30 цаг, бүгд 40,2 цаг,

2019 оны 1 дүгээр сард 23,00 цаг, 2 дугаар сард 13,30 цаг, 3 дугаар сард 38,90 цаг, 4 дүгээр сард 33,00 цаг, дугаар сард 30,20 цаг, ******* дугаар сард 22,30 цаг, 7 дугаар сард 3*******,20 цаг, 8 дугаар сард 2,00 цаг, 9 дүгээр сард 33 цаг, 10 дугаар сард 72 цаг, 12 дугаар сард 7 цаг, бүгд 333,9 цаг,

2020 оны 1 дүгээр сард 12,3 цаг, 2 дугаар сард 8,7 цаг, 3 дугаар сард 14,8 цаг, 4 дүгээр сард 17,9 цаг бүгд 112 цаг тус тус илүү цагаар ажилласан байна.

Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 0 дугаар зүйлийн 0.2-т Ажилтан үндсэн ажлынхаа зэрэгцээ мэргэжил, ажил, н тушаал хавсран буюу хослон ажилласан, эзгүй байгаа ажилтны үүргийг орлон гүйцэтгэсэн, ажлын байрны тодорхойлолтод заагаагүй ажил, үүргийг гүйцэтгэсэн, шөнийн болон илүү цагаар ажилласан бол үндсэн цалингаас нь тооцон нэмэгдэл хөлс олгоно гэж, 3 дугаар зүйлийн 3.1-д Илүү цагаар болон долоо хоногийн амралтын өдөр ажилласан ажилтныг нөхөн амруулаагүй бол түүнд 1. дахин, түүнээс дээш хэмжээгээр нэмэгдүүлсэн цалин хөлс олгоно гэж, Н эмнэлгийн хөдөлмөрийн дотоод журам-ын 8.4-т Нийтээр амрах болон баярын өдөр, долоо хоногийн амралтын өдөр, илүү цаг болон шөнийн цагаар ажилласан ажилтанг нөхөн амруулаагүй тохиолдолд цалин хөлсийг 2 дахин нэмэгдүүлж олгоно тус тус заажээ.

Нэхэмжлэгч Э.Огийн 2018 онд илүү цагаар ажилласан хөлсний зөрүү 2.42*******.17 төгрөг, 2019 оны 1-8 сарын илүү цагаар ажилласан хөлсний зөрүү 1.200.102 төгрөгийг Б******* аймгийн Мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчийн 2019 оны 11 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 0*******-0*******-1/38 дугаартай актаар тогтоосон дүнгээр, 2019 оны 9-10, 12 дугаар сарын илүү цагаар ажилласан хөлсний зөрүү *******08820 төгрөг, 2020 оны 1-4 дүгээр сарын илүү цагаар ажилласан хөлсний зөрүү 27799 төгрөгийг нэхэмжлэгчийн өөрийн тооцоолсон дүнгээр тогтоолоо.

Шүүхээс 2019 оны 9-10, 12 дугаар сарын илүү цагаар ажилласан хөлсний зөрүүг 722210 төгрөг, 2020 оны 1-4 дүгээр сарын илүү цагаар ажилласан хөлсний зөрүүг 301424 төгрөг гэж тооцсон боловч нэхэмжлэгчийн гаргасан тооцоололоос илүү гарсан тул нэхэмжлэлийн шаардлагын хүрээнд илүү цагаар ажилласан хөлсний зөрүүг тооцох нь зүйтэй гэж үзлээ.

Улсын байцаагчийн актын үндэслэлийг шүүх хянахгүй тул 2018, 2019 оны илүү цагаар ажилласан хөлсний зөрүүг дахин тооцоогүй болно.

Иймд нэхэмжлэгч Э.Огийн 2018, 2019, 2020 оны 1-4 дүгээр сард ажилласан илүү цагийн хөлсийн зөрүү 4.13.434 төгрөгийг хариуцагч Б******* аймгийн Н эмнэлгээс гаргуулж, нэхэмжлэгчид олгож, нэхэмжлэлийн шаардлагаас хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсөн гэж 2017 оны илүү цагаар ажилласан хөлс 1.90*******.737 төгрөгт холбогдох хэсгийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

Нэхэмжлэгч шүүх хуралдаанд нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлж *******.42.******* төгрөгийг гаргуулахаар нэхэмжилсэн боловч Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******2 дугаар зүйлд заасан шаардлагыг хангаагүй тул нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлсэн гэж үзээгүй болно.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11 дугаар зүйлийн 11.1, 11.2.2, 11*******, 118 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон

 

1.Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 0 дугаар зүйлийн 0.2, 3 дугаар зүйлийн 3.1-д заасныг баримтлан Б******* аймгийн Н эмнэлгээс илүү цагаар ажилласан цалин хөлсний зөрүү 4.13.434 /дөрвөн сая дөрвөн таван зуун арван гурван мянга дөрвөн зуун гучин дөрөв/ төгрөгийг гаргуулж, нэхэмжлэгч Э.Од олгож, нэхэмжлэлийн шаардлагаас 1.90*******.737 /нэг сая есөн зуун зургаан мянга долоон зуун гучин долоо/ төгрөгт холбогдох хэсгийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1-д зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 117*******73 /нэг зуун арван долоон мянга зургаан зуун далан гурав/ төгрөгийг Төрийн санд хэвээр үлдээж, хариуцагчаас 8719******* /наян долоон мянга нэг зуун ерэн зургаа/ төгрөгийг гаргуулж, нэхэмжлэгчид олгосугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7-д зааснаар шийдвэрийг танилцуулан сонсгож, 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор зохигч талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүйг тайлбарласугай.

4.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч шүүхийн шийдвэрийг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Б******* аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ Г.МЯГМАРСҮРЭН