2017 оны 01 сарын 23 өдөр

Дугаар 155/ШШ2017/00122

Хөвсгөл аймаг

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 Хөвсгөл аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Н.Бямбасүрэн даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй явуулсан хуралдаанаар

Нэхэмжлэгч: Хөвсгөл аймгийн Улаан-Уул сумын 05 дугаар багт оршин суух, ӨД /.........../-ийн нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: Улаанбаатар хотын Сонгинохайрхан дүүргийн 23 дугаар хорооны Хангайн 4-01 тоотод оршин суух, Ө /В................../-д холбогдох

Гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн асрамж тогтоолгож, тэтгэлэг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийг 2016 оны 09 дүгээр сарын 19-ний өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.О, нэхэмжлэгч Т.Д, хариуцагч О.А нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Т.Д шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: Т.Д миний бие хариуцагч болох О.А 2008 онд оюутан байхдаа танилцаж, 2013.04.28-ны өдрийг хүртэл Баянхонгор аймагт хамтран амьдарсан. Энэ хугацаанд бидний дундаас 2009 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдөр том хүү М, 2011 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр бага хүү М нар төрсөн. Миний бие А гэр бүлийнхэнтэй хамт амьдрахад туйлын хэцүү байсан тул өөрийн нутагт ирсэн. Миний бие Баянхонгор аймагт амьдарч байх хугацаанд хадам эцэг, эх болох Сүхбаатар, Оюунцэцэг нар намайг цаг ямагт ядуу хоосон, хог новш шиг амьдралтай, 2 хүүхдээ нэг нэгээр нь аваад салаад яв, манайх нэг хүүхэд тэжээж чадна гэх мэтээр дааж, давашгүй үгээр дарамталж, 2 хүүхдийг минь байнга ад үзэж, хүүхдэд гаргаж боломгүй зан авир гаргадаг байсан. Энэ хугацаанд А хотод ажил хийдэг байсан. Намайг нутаг руугаа ирдэг өдөр хадам эх Оюунцэцэг том хүү Мыг хөдөө аваад явчихсан байсан тул аргагүйн эрхэнд орхиод ирсэн. Нутагтаа ирээд нөхөр болох Аюурзаныг хүүгээ аваад хүрээд ир, энд хэсэг хугацаанд амьдаръя гэхэд ирээгүй. Хүүхэдтэйгээ яръя гэхээр дандаа намайг буруутгасан үг хэллэг хэлүүлж, хүүхдийн сэтгэл зүйд хүндээр нөлөө үзүүлсэн. 2013 оны 04 дүгээр сарын 28-ны өдрөөс 2014 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийг хүртэл жил гаруй хугацаанд миний бие өөрийн гэсэн ажилтай болж, хөлөө олсон. Энэ хугацаанд нөхөр болох А өөр эхнэртэй болсон байсан. Тийм байсан хэдий ч намайг байж боломгүй үг хэллэгээр утсаар дарамталж харддаг байсан нь миний хувьд туйлын сэтгэл зүйн дарамттай амьдардаг байсан. Надаас хол жил гаруйн хугацаанд А хүүгээ асарч байсан байдал нь өөрөө хотод, хүүгээ эцэг, эх дээрээ орхиод явсан. Мын бүр шүдийг хорхой идээд тав болчихсон, хамаг бие нь хир буртгандаа дарагдчихсан сульдаанд орчихсон, хамаг бие нь хүйтэн хөлс гардаг, хүмүүжлийн доголдолтой өсгөсөн байсан. Өмссөн хувцас нь чийг татаад ус болчихсон, сугарч унадаг пүүзтэй, нэг дан даавууны хуулгаар хийсэн өмдтэй, өвдгөө давсан том пудволктай байсан. Иймэрхүү байдал нь хүүхдийн эрхийг ихээр зөрчиж, мөн тэгээд зогсохгүй байнга зодож, загнадаг бас аймаар өлсөж, айдаг байсан гэж хүүхэд минь ярьж байсан. Иймэрхүү байдлаас улбаалан 2 хүүхдээ өөр дээрээ өсгөмөөр байна. О.А тусдаа амьдарснаас хойш 2 хүүхэддээ ямар нэгэн тусламж, дэмжлэг үзүүлээгүй бөгөөд гэр бүлээ цуцлуулахыг шаардсан. Иймээс миний бие А хамтран амьдрах боломжгүй тул №0136419/41 тоот гэр бүлийн гэрчилгээг цуцлуулж, хууль ёсны дагуу 2 хүүхэддээ тэтгэлэг тогтоолгон авах хүсэлттэй байна. Энэхүү тэтгэлэг нь хоёр хүүхдийн минь ирээдүйд хөрөнгө оруулалт болно. Бидний хувьд эд хөрөнгийн маргаан байхгүй бөгөөд эвлэрэн зуучлах хугацаа шаардлагагүй болно гэжээ.

Нэхэмжлэгч Т.Д шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Бид Эрдэнэт хотод хамт оюутан байсан. 2008 онд танилцаад 2009 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдөр хүү Мыг, 2011 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр бага хүү Мийг төрүүлсэн. Тэр өвөл хадмындаа очиж өвөлжиж байсан ба тухайн үед би ажилгүй байсан учраас надад тун хэцүү байсан. Тэгээд Улаанбаатар хотод Аюурзаныг ажил хийж байхад нь бага хүүгээ аваад араас нь очсон. Хамтдаа Хөвсгөл аймгийн Улаан-Уул сум руу явъя, том хүүгээ аваад хүрээд ир гэж хэлэхэд чадахгүй гэж хэлсэн. Тэгээд би нутагтаа ирж ажилд орж ажиллаж байгаад ээлжийнхээ амралтыг авч том хүүгээ Баянхонгор аймгаас очиж авсан. Тэгээд хүүхдээ очиж авахад миний хүүхдийг хүн гэж үзээгүй байсан. Өмссөн хувцас нь нимгэн оймс ч байхгүй том пүүзэн гутал өмсгөөд цэцэрлэгт ч явуулаагүй байсан. Хүүтэйгээ хоолны газар ороход л хүний идээд үлдээсэн хоолны үлдэгдэл хүртэл авч идээд байсан. Хүүхэдтэйгээ утсаар ярих гэхээр ээж нь хаяад явсан муухай гэж хэл гэдэг. А хүүхдээ авахад өөрөө өсгөж чадахгүй. Эцэг эхдээ өгнө. Миний хүү ээждээ хэлж байгаагаар таныг их санаж байсан. Намайг эмээ өвөө их загнаж байсан би таныг их санаж байсан гэж хэлдэг. Энэ хүн энэ хугацаанд 2 эхнэр сольсон байсан. Ийм хүнд хүүхдээ өгмөөргүй байна. Удаа дараа хүүхдэдээ худал хэлдэг. Бүх хичээлдээ онц дүн авах юм бол дугуй авч өгнө гэж хэлээд хүү нь бүх хичээлдээ онц аваад аав миний дугуйг явуулсан уу гэж байнга л асууж байдаг. Хүүгийн минь хүмүүжилд тун муугаар нөлөөлсөн байсан. Цэцэрлэгт ч өгөөгүй. Унтаж байгааг нь харахаар хөлс нь гараад хурхираад тун өрөвдмөөр байдалтай байсан. Одоо би энэ хүнээс гэр бүлээ цуцлуулж хоёр хүүхдээ өөрийн асрамжид авч эцгээс нь хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах хүсэлтэй байна. Бидний хооронд эд хөрөнгийн маргаан байхгүй гэв.

Хариуцагч О.А шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Бид Эрдэнэт хотод оюутан байхдаа 2008 онд танилцаж 2009 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдөр том хүү М төрж бид хамтдаа Улаан-Уул суманд хүүгийнхээ хажууд очиж даавуу угааж л байсан. Тэгээд буцаад сургуульдаа сурах гэхэд хардаж сэрдээд байсан учраас би сурч чадаагүй. 2010 онд сургуульдаа сурна гээд явсан. Тэгээд сурах болоход хүүхэд харах хүнгүй болоод би мөн л сурч чадалгүй хүүгээ харсан. Тэгэхэд Д дэлгүүрт худалдагч хийж байсан юм. Би Дийг ахынхаа дэлгүүрт худалдагчаар ажилд оруулсан. Д жирэмсэн байсан гэдгээ надад хэлээгүй. Гэдэс нь томроод л бид мэдсэн. Д ахын дэлгүүрээс 5.000.000 төгрөг дутаасан байсан. Тэгээд би машинаа зараад бид нэг газар ажиллаж байсан учраас төлж барагдуулсан. 2012 оны 10 дугаар сард ах минь бидэнд шинэ гэр авч өгөөд Баянхонгор аймагт бариад амьдарч байсан. Тэгээд 2013 оны тайлан гарахад Д дахиад 11.500.000 төгрөг дутаасан байсан. Тэр мөнгөнөөс 2.000.000 төгрөгийг нь л борлуулагч нараас авч чадаагүй мөнгө байсан. Ингээд 2013 оны 01 дүгээр сард бид ахын авч өгсөн гэрээс хөөгдсөн. Манай ах Улаанбаатар хотод дэлгүүр ажиллуулдаг байсан. Би тэнд нь очиж ажиллахаар явж Дийг эцэг, эхтэйгээ үлдээгээд явсан. Тэгээд 4 дүгээр сард Д бага хүүгээ аваад араас ирсэн. Ирсэн шөнөө хоночихоод дүүгийнхээ гэрт очоод хувцас угаагаад ирнэ гэж хэлээд явсан ирээгүй. Маргааш нь Хөвсгөл аймгийн Улаан-Уул суманд байна гэж надтай ярьсан. Мөн гэрлэлтийн баталгаа, гэрчилгээг би мэдээгүй. Д өөрөө энэ гэрлэлтийг батлуулсан байсан. Д нь байнга л мөнгө дутааж өр ширэнд оруулаад ах дүүтэйгээ нийлж намайг өр ширэнд орууллаа гэж уурладаг байсан. Д энэ хугацаанд миний дэргэд байсан бол ийм асуудал гарахгүй байх байсан. Би гомдсон. Мөн хүүхдийн асрамж хэлж байна. Хүү минь ганцаараа үлдсэн гэж бодоод би Баянхонгорт очоод байж байхад миний эх ходоодны хорт хавдартай болоод хагалгаанд орж байсан. Би хүүгээ хувийн цэцэрлэгт өгч байсан. Ямар учраас гэхээр Д бүх баримт бичгийг нь аваад явсан байсан учраас ямар ч бичиг баримтгүй хүүхдийг улсын цэцэрлэг аваагүй. Миний эцэг, эх дарамталдаг байсан гэж байна. Энэ бол худлаа, юу гэж хүн мах цусныхаа тасархайг ад үзэх юм бэ? Тухайн үед хөдөө байсан учраас хүүхдэд муу хувцас өмсгөж байсан байх. Миний хүүгийн хувцас дугуй одоо болтол байдаг. Одоо би Улаанбаатар хотод суурьших санаатай байгаа. Энэ гэрлэлтийн гэрчилгээг хууль бус гэж үзэж байна. Би гарын үсэг зураагүй байхад ямар учраас тус гэрчилгээ гарсан байхав. Хүүхдийн асрамж дээр маргах зүйл байхгүй. Тэтгэлэг төлөхийг зөвшөөрч байна. Бидний дунд эд хөрөнгийн ямар нэг маргаан байхгүй гэв.

Шүүх хуралдаанаар зохигчийн тайлбар, хэрэгт цугларсан бичмэл нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Нэхэмжлэгч Т.Д нь хариуцагч О.Ад холбогдуулан гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн асрамж тогтоолгож, тэтгэлэг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага шүүхэд гаргажээ.

Гэрлэгчид нь 2009 оны 11 дүгээр сарын 06-ны өдөр гэр бүл болж, 2009 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдөр иргэний гэр бүлийн байдлын бүртгэлийн №0136419/41-т бүртгүүлсэн болох нь гэрлэлтийн бүртгэлийн гэрчилгээний нотариатаар гэрчлүүлсэн хуулбар, гэрлэгчдийн дундаас 2009 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдөр хүү А.М төрсөн болох нь 2009 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдрийн №0000981792/16 дугаартай хүүхдийн төрсний гэрчилгээний нотариатаар гэрчлүүлсэн хуулбар, 2011 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр хүү А.М төрсөн болох нь 2013 оны 03 дугаар сарын 19-ний өдрийн №0000863410/30 дугаартай хүүхдийн төрсний гэрчилгээний нотариатаар гэрчлүүлсэн хуулбар болон зохигчийн шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбараар тус тус тогтоогдож байна.

Шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзэв.

Учир нь нэхэмжлэгч, хариуцагч нар нь 2013 оны 4 сараас тус тусдаа амьдарч байгаа болон зохигчийн шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбар зэргийг үндэслэн гэрлэгчдэд эвлэрүүлэх арга хэмжээ авахгүйгээр гэрлэлтийг цуцлах нь зүйтэй гэж үзэв.

Гэрлэгчдийн дундаас төрсөн хүү А.М, А.М нар нь бага насны бөгөөд түүнд тавих эхийн халамж анхаарал болон хүүхдийн санал, ээнэгшин дассан орчинг өөрчлөх шаардлагагүй зэрэг байдлыг харгалзан 2009 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдөр төрсөн хүү А.М, 2011 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр төрсөн хүү А.М нарыг эх Т.Дийн асрамжид үлдээж, эцэг О.Аас сар бүр хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулан тэжээн тэтгүүлэх нь зүйтэй байна.

Зохигч нь гэр бүлийн хамтран өмчлөх дундын эд хөрөнгийн талаар маргаангүй гэсэн болохыг дурдах нь зүйтэй байна.

Гэр бүлийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.1-д зааснаар эцэг, эх хүүхдээ хүмүүжүүлэхэд тэгш эрх эдэлж, адил үүрэг хүлээх ба А.М, А.М нарыг эх Т.Дийн асрамжинд үлдээсэн нь эцэг О.А Гэр бүлийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.2-д заасан "хүүхдээ эрүүл чийрэг өсгөн бойжуулах, сэтгэхүйн хувьд төлөвшүүлэх, хүүхдээ асран хамгаалах, тэжээн тэтгэх, хүүхдээ үндэсний ёс заншил, уламжлалаа дээдлэх үзлээр хүмүүжүүлэх, түүнд суурь боловсрол эзэмшүүлэх, хөдөлмөрийн анхны дадлага олгох, хүүхдийн эрхийг хамгаалж, үүргээ биелүүлэхэд нь туслах" үүргээ хэрэгжүүлэхэд, мөн эцэг, эхийн хэн нэг нь нөгөөдөө хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлэхэд нь саад учруулахыг хориглодог болохыг дурдлаа.

Нэхэмжлэгч Т.Дийн эд хөрөнгийн бус, түүнчлэн үнэлэх боломжгүй нэхэмжлэлд төлсөн улсын тэмдэгтийн хураамж 70.200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч О.Аас 70.200 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгчид олгох, мөн Гэр бүлийн тухай хуулинд зааснаар хүүхдэд олгох тэтгэлгийг насны байдлыг нь харгалзан төлөхөөр тогтоосон ба 2009 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдөр төрсөн хүү А.М 7 нас 3 сартай, 2011 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр төрсөн хүү А.М 5 нас 1 сар хүрч байгаа тул Хөвсгөл аймгийн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээ 167.200 төгрөгийн 50 хувь болох 83.600 төгрөгийг хүүхэд тус бүрт, нийт 167.200 төгрөгийг сар бүр хариуцагч эцэг О.А төлөх бөгөөд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.5-д зааснаар том хүү А.М, хүү А.М нарт сар бүр төлөх тэтгэлэг 167.200 төгрөгийг нэг жилийн хугацаанд төлбөл зохих дүнгээр тооцоход 2.006.400 төгрөг болох тул түүнд ногдох улсын тэмдэгтийн хураамж 47.052 төгрөгийг хариуцагчаас гаргуулан улсын орлогод оруулахаар шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2.1, 116, 118 дугаар зүйл, 132 дугаар зүйлийн 132.6-д заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1-д зааснаар ӨД /Р........../, Ө /ВЭ..................../ нарын гэрлэлтийг цуцалсугай.

2. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.5-д зааснаар 2009 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдөр төрсөн хүү А.М, 2011 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр төрсөн хүү А.М нарыг эх Т.Дийн асрамжинд үлдээсүгэй.

3. Гэр бүлийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1, 40.1.2-т зааснаар 2009 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдөр төрсөн хүү А.М, 2011 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр төрсөн хүү А.М нарыг 11 нас хүртэл тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны баталгаажих доод түвшингийн 50 хувиар, 11-16 нас /суралцвал 18 настай болтол/ хүртэл амьжиргааны баталгаажих доод түвшингийн хэмжээгээр эцэг О.Аас сар бүр тэтгэлэг гаргуулан тэжээн тэтгүүлсүгэй.

4. Гэр бүлийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.4, 26.6-д зааснаар гэрлэлтээ цуцлуулсан ч хуулинд заасан эцгийн үүргээ биелүүлэхийг О.Ад, энэ үүргээ биелүүлэхэд нь саад учруулахгүй байхыг эх Т.Дт тус тус даалгасугай.

5. Зохигч нь хамтран өмчлөх дундын эд хөрөнгийн талаар маргаангүй гэсэн болохыг дурдсугай.

6. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2-т зааснаар нэхэмжлэгч Т.Дийн улсын тэмдэгтийн хураамжинд урьдчилан төлсөн 70.200 /далан мянга хоёр зуу/ төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч О.Аас 70.200 /далан мянга хоёр зуу/ төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгчид олгох, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1.1-д зааснаар нэхэмжлэгчийн хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах тухай нэхэмжлэл нь улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгддөг ба хариуцагч О.Аас Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай 63 дугаар зүйлийн 63.1.5-д зааснаар 47.052 төгрөгийг гаргуулж улсын орлогод оруулсугай.

7. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.9-д зааснар шийдвэрийн хувийг хүчин төгөлдөр болсноос хойш ажлын гурван өдрийн дотор Иргэний гэр бүлийн бүртгэлийн байгууллагад хүргүүлэхийг шүүгчийн туслах Э.Хуланд даалгасугай.

8. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.7-д зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгож, 7 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдааны оролцогч талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд шийдвэрийг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл 14 хоногийн дотор давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

                                 ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                             Н.БЯМБАСҮРЭН