МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Багахангай, Налайх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн эрүүгийн шүүх хуралдааныг шүүгч Д.Бавуу даргалж,

нарийн бичгийн дарга А.Номин-Эрдэнэ,

улсын яллагч С.Энхмаа,

шүүгдэгч З.Авдолын өмгөөлөгч С.Соёлмандах,

шүүгдэгч Б.Отгонбаярын өмгөөлөгч Г.Наранбаатар,

хохирогч, шүүгдэгч З.Авдол, Б.Отгонбаяр нарыг оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн эрүүгийн шүүх хуралдаанаар

Налайх, Багахангай дүүргийн прокурорын газраас Ботахара сарик овогт Зухайн Авдолд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 98 дугаар зүйлийн 98.1 дэх хэсэгт зааснаар, Их Монгол овогт Базарсадын Отгонбаярт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 99 дүгээр зүйлийн 99.1 дэх хэсэгт зааснаар тус тус яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн 2017 0108 0053 дугаартай хэргийг 2017 оны 04 дүгээр сарын 14-ний өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгч нарын биеийн байцаалт:

1. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1967 оны 08 дугаар сарын 29-ний өдөр Баян-Өлгий аймгийн Толбо суманд төрсөн, 49 настай, эрэгтэй, яс үндэс казак, бага боловсролтой, мэргэжил эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 3, хүүхдүүдийн хамт Налайх дүүргийн 3 дугаар хороо, Дэнжийн 14 дүгээр гудамжны 396 тоотод оршин суух, регистрийн БЙ67082919 дугаартай, Ботахара сарик овогт Зухайн Авдол.

2. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1972 оны 06 дугаар сарын 22-ны өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн, 44 настай, эрэгтэй, яс үндэс халх, бүрэн дунд боловсролтой, эсгүүрчин мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 4, эх, дүү нарын хамт Баянгол дүүргийн 11 дүгээр хороо, Зүүн ард аюуш 1 дүгээр  гудамжны 34 тоотод оршин суух, регистрийн ШБ72062235 дугаартай, Их Монгол овогт Базарсадын Отгонбаярт.

Холбогдсон хэрэг яллах дүгнэлтэд дурдсанаар:

З.Авдол, Б.Отгонбаяр нар нь 2017 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдөр Налайх дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах Калибекийн уурхайн гэрт хамт архи ууж байхдаа тамхинаас болж хоорондоо маргалдан Б.Отгонбаяр нь З.Авдолын нүүрэн тус газар гараараа цохих, түлхэж унагаах зэргээр бие махбодид нь хөнгөн зэргийн гэмтэл, З.Авдол нь намайг зодлоо гэж түүний нүүр болон цээжин тус газарт нь хөлөөрөө өшиглөж бие махбодид нь хүндэвтэр зэргийн гэмтэл тус тус санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ..

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах, өмгөөлөх талаас шинжлэн судлуулсан болон хэрэгт хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цугларсан дараах нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь бүрэн, бодитой шинжлэн судлаад ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэг. Шүүгдэгч З.Авдол нь Налайх дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах Калибекийн уурхайд манаачаар ажиллаж байхдаа 2017 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдөр Б.Отгонбаяр, Б.Баянмөнх нарын хамт согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэн улмаар Б.Отгонбаярыг тамхи гуйхад “одоо тамхи өгөхгүй, шөнө би яах  юм” гээд түүнийг “харамч Баян-Өлгийн Баябаах, муу Өлгийжав” гэж хэллээ гэж маргалдан хувийн таарамжгүй харьцааны улмаас түүний нүүр рүү нь 3 удаа, цээжний зүүн хэсэг орчимд 2 удаа өшиглөх зэргээр зодолдох явцдаа бие махбодид нь  зүүн 8, 9-р хавирганы хугарал, нүүрэнд зулгаралт зөөлөн эдийн няцрал бүхий хүндэвтэр гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч З.Авдолын өгсөн: “Би 2017 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдөр цалингаа авч, манаачийн ажлаа хийх үедээ гурав шил 0.75 граммын архийг Отгонбаяр, Баянмөнх хувааж уусан. Тэр үед Отгонбаяртай тамхинаас болж маргасан. Отгонбаяр миний нүүр лүү 4-5 удаа цохьсон. Би дахин гэмт хэрэг үйлдэхгүй” гэх мэдүүлэг,

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогч Б.Отгонбаярын өгсөн: “2017 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдөр Авдолтой зодолдсоноос болж миний хацар шалбарч, хоёр хавирга хугарсан. Надад гомдол санал байхгүй” гэх мэдүүлэг,

Мөрдөн байцаалтад хохирогч Б.Отгонбаярын өгсөн: “2017 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдөр ...архиа бид гурав дахиж хувааж уусан ба би Авдолын тамхинаас 4 ширхэг тамхи аваад Авдолд тамхиа өгсөн ба би архиа ууж байхдаа 4 ширхэг тамхи татаж дуусаад Авдолоос дахиж тамхи гуйтал Авдол одоо тамхи өгөхгүй, би шөнө яахын гэхээр нь би сүртэй юм, би чамд тамхи өгдөг л байсан чи ганц, 2 ширхэг тамхи харамлаад байхдаа яадаг юм, гэтэл надаас тамхиа харамлаад өгөхгүй гээд уурлаад байсан юм. Тэгэхээр нь би харамч Баян-Өлгийн Баябаах /тэр нь оймс гэсэн үг/ муу Өлгийжав /Жав гэдэг нь дайсан гэсэн үг/ гээд хэлчихсэн юм. Тэгтэл Авдол уурлаад миний нүүрлүү гараараа нэг цохихоор нь би Авдолыг түлхээд орон дээр унахаар нь нүүрлүү 3, 4 удаа цохьсон тэгтэл Баянмөнх бие засчихаад гаднаас орж ирээд бид хоёрыг салгасан яг салгаад байж байтал гаднаас Жанат, Хуатбек хоёр орж ирээд та нар архи уулаа гээд уурласан больцгоо гээд бид хоёрыг салгаад түлхсэн тэгэхэд нь би газар бөгсөөрөө унаад босох гэтэл Авдол миний нүүрлүү 3 удаа өшиглөөд цээжний зүүн талд зүрх орчмоор 2 удаа өшиглөсөн тэгтэл Хуатбек, Жанат хоёр салгаад явцгаа гээд Баянмөнх бид хоёр гараад яваад өгсөн” гэх мэдүүлэг,

/хх-ийн 14 дүгээр тал/

Мөрдөн байцаалтад гэрч Б.Баянмөнхийн өгсөн: “2017 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдөр ...бие засаад ороод иртэл Отгонбаяр, Авдол 2 орон дээр ноцолдож байсан ба би орж ирээд тэр хоёрыг салгасан. Намайг салгаж байтал гаднаас Жанат, Хуатбек хоёр орж ирээд Отгонбаяр, Авдол бид хоёр руу уурлаад ажлын байран дээр архи уулаа гээд уурласан тэгээд би зогсож байтал Авдол гэнэт Отгонбаяр руу гүйж нэлээд олон удаа өшиглөсөн” гэх мэдүүлэг,

/хх-ийн 17 дугаар тал/

Мөрдөн байцаалтад гэрч А.Хуанбекийн өгсөн: “Авдол нь Отгонбаярыг газар бөгсөөрөө унасны дараа босч  ирээд очоод Отгонбаярыг ойролцоогоор 2, 3 удаа өшиглөсөн би тэгээд шууд Авдолыг татаад салгасан яг хаашаа өшиглөснийг нь сайн хараагүй яг өөдөөс нь хараад бөгсөөрөө сууж байхад нь өшиглөсөн Отгонбаяр нүүрээ дараад газар нумраад хэвтсэн үед нь Авдол Отгонбаярыг өшиглөсөн тухайн үед Отгонбаяр нүүрээ дарсан байсан болохоор цээж рүү нь өшиглөсөн” гэх мэдүүлэг,

/хх-ийн 20 дугаар тал/

Шүүхийн Шинжилгээний Үндэсний Хүрээлэнгийн шинжээчийн 08 шэ/71 дугаар:

“1. Отгонбаярын  биед зүүн 8, 9-р хавирганы хугарал, нүүрэнд зулгаралт зөөлөн эдийн няцрал гэмтэл тогтоогдлоо.

2. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ.

3. Дээрх гэмтэл нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-т зааснаар эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна.

4. Цаашид хөдөлмөрийн ерөнхий чадварт нөлөөлөхгүй.” гэх дүгнэлт,

/хх-ийн 28 дугаар тал/

Хоёр. Шүүгдэгч Б.Отгонбаяр нь Налайх дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах Калибекийн уурхайн манаач З.Авдолын гэрт 2017 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдөр Б.Баянмөнх, З.Авдол нарын хамт согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэн З.Авдолыг “одоо чамд тамхи өгөхгүй, би шөнө яах юм” гэхэд “чи надаас өмнө нь тамхи авдаг биздээ, юун сүртэй юм, Өлгийн баябаах, Өлгийжав” гэж түүнтэй маргалдан З.Авдол уурлаж цохиход нь зөрүүлээд нүүр лүү нь цохиж зодолдон зүүн шуунд зөөлөн эдийн няцрал, нуруунд шарх бүхий хөнгөн гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болох нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.Отгонбаярын  өгсөн: “Би 2017 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдөр ажилдаа ирэхэд З.Авдол надаас 5000 төгрөг авсан. З.Авдол удалгүй намайг дуудахаар очиход нэг шил 0.75 граммын архи авсан Баянмөнхын хамт байсан. Баянмөнх, Авдол бид гурав хувааж уусан. Би ажлаа хийж байхад дахин дуудахаар нь очиход 0.75 граммын нэг шил архи авсан байсан. Үүнийг уусан. Дахин 1 шил 0.75 граммын архи, нэг хайрцаг тамхи авсан. Хайрцаг тамхинаас би 4 ширхэгийг авсан. Би Авдолын тамхинаас авах гэхэд харамлахаар нь “чи надаас өмнө нь тамхи авдаг биздээ, юун сүртэй юм, Өлгийн баябаах, өлгийжав” гэж хэлэхэд Авдол уурлаж босч ирээд намайг цохиход би зөрүүлээд нүүр лүү нь цохьсон. Бид хоёр барилцаж унасан. Гэрт Баянмөнх орж ирж бид хоёрыг салгасан. Энэ үед гаднаас Хуатбек орж ирээд намайг түлхсэн. Би хойшоо унаад босч ирэхэд Авдол ирж миний нүүр лүү өшиглөсөн. Би нүүрээ дарахад 2 удаа цээж рүү өшиглөсөн” гэх мэдүүлэг,

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогч З.Авдолын өгсөн: “Надад одоо гомдол санал байхгүй” гэх мэдүүлэг,

Мөрдөн байцаалтад хохирогч З.Авдолын өгсөн: “нүүрлүү гараараа 5, 6 удаа цохьсон яг намайг цохиж байх үед Хуатбек, Жанатхан 2 гаднаас ороод ирсэн ба бид хоёрыг салгасан” гэх мэдүүлэг,

/хх-ийн  10 дугаар тал/

Мөрдөн байцаалтад гэрч Б.Баянмөнхийн өгсөн: “намайг орж ирэхэд тэр 2 ноцолдож байсан ба намайг салгахад Авдолын хамарнаас цус гоожчихсон байсан.” гэх мэдүүлэг,

/хх-ийн 17 дугаар тал/

Шүүхийн Шинжилгээний Үндэсний Хүрээлэнгийн шинжээчийн 08 шэ/72 дугаар:

“1. Абдолын биед зүүн шуунд зөөлөн эдийн няцрал, нуруунд шарх гэмтэл тогтоогдлоо.

2. Дээрх зүүн шуунд зөөлөн эдийн няцрал гэмтэл нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр, нуруунд шарх гэмтэл нь өндөр хэмийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ.

3. Дээрх гэмтэл нь шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна.

4. Цаашид хөдөлмөрийн ерөнхий чадварт нөлөөлөхгүй.” гэх дүгнэлт /хх-ийн 32 дугаар тал/ зэрэг хавтаст хэрэгт хамааралтай Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна.

Иймд Налайх, Багахангай дүүргийн прокурорын газраас Ботахара сарик овогт Зухайн Авдолд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 98 дугаар зүйлийн 98.1 дэх хэсэгт зааснаар, Их Монгол овогт Базарсадын Отгонбаярт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 99 дүгээр зүйлийн 99.1 дэх хэсэгт зааснаар тус тус яллах дүгнэлт үйлдэн яллаж байгаа хуулийн зүйл, хэсэг тохирсон байна.

Гэхдээ Б.Отгонбаяр нь гэмт хэрэг үйлдэх үедээ согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн ба Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 23 дугаар зүйлийн 23.1 дэх хэсэгт “согтуурал буюу мансуурлын байдалд байхдаа гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлөхгүй” гэж заасан боловч мөн хуулийн 71 дүгээр зүйлийн 71.1, Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.1 дэх хэсгүүдэд хөнгөн гэмт хэрэг анх удаа үйлдсэн бөгөөд учруулсан хохирлоо бүрэн төлсөн, гэм хорыг арилгасан нөхцөлд хохирогч нь гэм буруутай этгээдтэй сайн дураараа эвлэрсэн бол хэргийг хэрэгсэхгүй болгохоор зохицуулж, эдгээрээс өөр ямар нэг хязгаарлалт тогтоогоогүй тул Эрүүгийн болон Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийг хэрэглэхэд эргэлзээ төрүүлж буй дээрх заалтыг Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.2 дахь хэсэгт заасныг удирдлага болгон шүүгдэгчид ашигтайгаар шийдвэрлэж, шүүгдэгч Б.Отгонбаяр нь анх удаа хөнгөн гэмт хэрэг үйлдсэн, хохирогч нь  шүүгдэгчтэй сайн дураараа эвлэрсэн гэж үзэн хэргийг хэрэгсэхгүй болгож Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 71 дүгээр зүйлийн 71.1 дэх хэсэгт зааснаар түүнийг эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлөх үндэстэй байна.

Харин З.Авдолд ял шийтгэл оногдуулахдаа анх удаа хүндэвтэр гэмт хэрэг үйлдсэн, хохирогч Б.Отгонбаяр нь нэхэмжлэх зүйлгүй, гомдолгүй, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ чин санаанаас гэмшсэнийг ял хөнгөрүүлэх, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ гэмт хэрэг үйлдсэнийг ял хүндрүүлэх нөхцөл байдалд тус тус тооцов

Монгол Улсын Эрүүгийн Байцаан Шийтгэх хуулийн 248 дугаар зүйлийн  248.1.2, 283, 286, 290 дүгээр зүйлийн 290.3, 294-297, 298 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Ботахара сарик овогт Зухайн Авдолыг бусдын бие махбодид хүндэвтэр гэмтэл санаатай учруулсан, шүүгдэгч Их Монгол овогт Базарсадын Отгонбаярыг бусдын бие махбодид хөнгөн гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцсугай.

2. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.1 дэх хэсэгт зааснаар хохирогч нь шүүгдэгчтэй сайн дураараа эвлэрсэн үндэслэлээр Б.Отгонбаярт холбогдох эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 71 дүгээр зүйлийн 71.1 дэх хэсэгт зааснаар Б.Отгонбаярыг эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 98 дугаар зүйлийн 98.1 дэх хэсэгт зааснаар З.Авдолд 252 цаг албадан ажил хийлгэх ял шийтгэсүгэй.

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 50 дугаар зүйлийн 50.3 дахь хэсэгт зааснаар албадан ажил хийлгэх ял эдлэхээс санаатайгаар зайлсхийвэл ялтны эдлээгүй үлдсэн ялын найман цагийн ажлыг нэг хоног баривчлах ялаар тооцож солихыг ялтан З.Авдолд мэдэгдсүгэй.

5. Б.Отгонбаяр, З.Авдол нар нь цагдан хоригдсон хоноггүй бусдад төлөх төлбөргүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй болохыг тус тус дурдсугай.

6. Шийтгэх тогтоол нь танилцуулан сонсгосноор хүчинтэй болох ба шийтгэх тогтоолыг гардуулснаас хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд ялтан, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

7. давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах буюу эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл Б.Отгонбаяр, З.Авдол нарт батлан даалтад өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсугай.

 

                                       ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                     Д.БАВУУ