МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

******* ******* дахь дундын ийн хуралдааныг шүүгч Ц.Амаргэрэл даргалж,

хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Номин,

улсын яллагч А.Эрдэнэдэлгэр,

хохирогч Б.Үүрийнтуяа,

шүүгдэгч М.******* нарыг оролцуулан тус ийн хуралдааны “Б” танхимд нээлттэй явуулсан хуралдаанаар ******* аймгийн Прокурорын газраас хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь т заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэн ирүүлсэн шүүгдэгч ******* овогт ******* *******од холбогдох эрүүгийн ******* дугаартай, ******* индекстэй хэргийг 202 оны 03 дугаар сарын 20-ны өдөр хүлээн авч, энэ өдөр хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Мон улсын иргэн, ******* оны дугаар сарын -ны өдөр аймгийн анд төрсөн, 33 настай, эрэгтэй, бүрэн бус дунд боловсролтой, мэргэжилтэй, “ ” -нд , ажилтай, ам бүл , эхнэр, хүүхдүүдийн хамт ******* *******, , дугаар , дугаар , од оршин суух хаягтай,

урьд дундын ийн 201 оны 03 дугаар сарын 06-ны өдрийн 27 дугаартай шийтгэх тогтоолоор хуулийн тусгай ангийн 14 дугаар зүйлийн 14.2 дахь т зааснаар 02 жил хорих ял,

******* ******* дахь дундын ийн 201 оны 03 дугаар сарын 07-ны өдрийн 62 дугаартай шийтгэх тогтоолоор хуулийн тусгай ангийн 17.12 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгээр 320 цаг нийтэд тустай ажил хийлгэх ял,

******* ******* дахь дундын ийн 2019 оны 0 дугаар сарын 22-ны өдрийн 142 дугаартай шийтгэх тогтоолоор хуулийн тусгай ангийн 17. дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгээр 600 нэгж буюу 600,000 төгрөгөөр торгох ялаар тус тус шийтгүүлсэн, хэрэг хариуцах чадвартай, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, ******* овогт ******* ******* /РД:ПЖ92/,

 Холбогдсон товч утга  /Яллах дүгнэлтэд дурьдснаар/:

 Шүүгдэгч М.******* нь 202 оны 01 дүгээр сарын 16-наас 17-нд шилжих шөнө ын дугаар , 2 дугаар , 202 од байрлах хашаанд согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ эхнэр болох Б.Үүрийнтуяаг “ ” гэх шалтгаанаар мултарсан аар нуруу т цохиж түүний биед ууц нуруунд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал бүхий хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэх гэмт хэрэгт холбогджээ.

                                      ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 Нэг. Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай эсэх талаар.

Шүүх бодит байдлыг тогтоох зарчмын дагуу хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлийн 3 дахь т зааснаар талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр шинжлэн судалсан нотлох баримтаар шүүгдэгч М.******* нь 202 оны 01 дүгээр сарын 16-наас 17-нд шилжих шөнө ын дугаар , 2 дугаар , 202 од байрлах хашаанд согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ эхнэр болох Б.Үүрийнтуяаг “ ” гэх шалтгаанаар мултарсан аар нуруу т цохиж, түүний биед ууц нуруунд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал бүхий хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн үйл баримт нь дараахь нотлох баримтаар нотлогдон тогтоогдлоо гэж дүгнэсэн. Үүнд:

1.Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч М.*******ын өгсөн: “...гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна, дахиж ийм үйлдэл гаргахгүй” гэх мэдүүлэг[1],

2.Хохирогчийн Б.Үүрийнтуяагийн ийн хэлэлцүүлэгт өгсөн: “Гомдол санал байхгүй. Дахиж архи дарс уухгүй гээд амлалтаа өгсөн. Нөхөр маань тос авч, өөрөө түрхэж өгсөн. оо эвлэрсэн” гэх мэдүүлэг[2],

3.Гэрч В.гийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад өгсөн: ”... Тухайн өдөр би адуундаа явж ирчихээд ын дугаар т амьдардаг өөрийн найз болох М.*******ын гэрт очсон, гэрт нь очих замдаа Олон улсын худалдааны төвийн хойно байдаг “” нэртэй хүнсний дэлгүүрээс 0.7 литрийн шилтэй архинаас нэг, “Сэнгүр” нэртэй 2.4 литрийн савлагаатай пиво аваад нилээн орой 23:00 цагийн орчимд очсон юм, гэрт нь ороод бэлэн хоол дэвтээж идчихээд авч ирсэн архиа *******той хувааж ууж байгаад би хугацааны дараа гэртээ харихаар шийдээд гэрээс гарах гэтэл М.******* надад хандаж “найз нь чамайг жаахан дөхүүлээд өгье” гэж хэлээд гарсан, энэ үед эхнэр  нь М.*******ыг дагаж гараад “чи архи уучихсан байж морь мал унаж яах юм бэ?” гэх утгатай зүйлс яриад тэр 2 а зэрэг маргалдсан, энэ үед М.******* эхнэрийгээ эсэргүүцэж эхнэрийгээ түлхээд гартаа барьж байсан ны цулбуураар ороолгочихсон би үүнийг нь хараад тэр 2-ыг салгаж эхнэрийг  нь гэрт нь оруулж өгчихөөд морио унаад гэр рүүгээ харьсан. Маргааш өглөө нь М.*******, Б.Үүрийнтуяа 2-ыг , цагдаа болсон талаар сонссон” гэх мэдүүлэг[3],

4.Гэрч Б.гийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад өгсөн: “...Миний санаж байгаагаар 3 орчим жилийн өмнө энэ 2 хоорондоо маргалдаж, манай хүргэн архи ууж согтсон үедээ манай охин болох Үүрийнтуяаг нүүр, зүүн гар дээр нь хөхрүүлэх хэмжээний зодсон байна лээ, тэр явдлыг бол цагдаагийн байгууллагад бүртгүүлэлгүй, гэр бүлийн хэмжээн шийдвэрлэсэн...” гэх мэдүүлэг[4],

.Шүүгдэгч О.*******ын мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад яллагдагчаар өгсөн: “... тухайн өдөр би 202 оны 01 дүгээр сарын 1-ны өдөр би ын дугаар , 2-д” гэсэн мэдүүлэг[],

6.******* аймгийн Шүүх шинжилгээний хэлтсийн шинжээч Д.Дарьсүрэнгийн 202 оны 01 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 67 дугаартай дүгнэлтэд: “Б.Үүрийнтуяагийн биед ууц нуруунд цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал гэмтэл тогтоогдлоо. 2.Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн тус бүр нэг удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдсэн байх боломжтой байна. 3.Дээрх гэмтэл нь хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой шинэ гэмтэл байна. 4.Эрүүл мэндийг түр хугацаанд сарниулах тул хүний эрүүл мэндэд учирсан хохирлын зэрэг тогтоох журмын 3.1.1-д зааснаар хохирлын хөнгөн зэрэг тогтоогдлоо. .Цаашид ерөнхий хөдөлмөр чадвар тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй” гэсэн шинжээчийн дүгнэлт[6],

 7.Аюулын зэргийн үнэлгээний тэмдэглэл[7], .Яаралтай тусламжийн хуудас[], 9.Шүүгдэгчийн эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас[9], .Шүүгдэгчийн гэрлэсний бүртгэлийн лавлагаа[], 11.Шүүгдэгчийн иргэний үнэмлэхийн лавлагаа[11],12.Иргэний оршин суугаа газрын хаягийн бүртгэлийн лавлагаа[12], 13. Хүүхдийн төрсний гэрчилгээний хуулбар[13], 14.Клиффорд воллес катеринг” -ийн тодорхойлолт[14], 1.Малчны тодорхойлолт[1], үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчилж байгаа болон шилжүүлсэн тухай лавлагаа[16], ийн шийдвэрээр бусдад төлбөргүй эсэх тодорхойлолт[17], Шүүгдэгчийн нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх тодорхойлолт[1], Шүүгдэгчийн авто тээврийн хэрэгсэл эзэмших, өмчлөх эрхийн лавлагаа[19],  Шийтгэх тогтоолын хуулбарууд[20], Хэргийн материал танилцуулсан тухай баримт[21], зэрэг бичгийн нотлох баримт болно.

Дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамаарал бүхий ач холбогдолтой, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад оролцогчийн хууль ёсны эрхийг хассан, хязгаарласан, зөрчсөн зөрчилгүй, нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, энэ хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хүрэлцээтэй гэж дүгнэв.

Хавтаст хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудаас нотлох чадвараа алдах болон ээс тогтоосон үйл баримтыг үгүйсгэх нотлох баримт байхгүй, шүүгдэгч үйл баримт, гэм буруу, зүйлчлэлийн талаар маргаагүй болохыг дурьдах нь зүйтэй.

Шүүгдэгч М.*******ыг “Гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж, бусдын эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан” гэмт үйлдэл нь хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь т заасан гэмт шинжийг бүрэн агуулсан, прокуророос зүйлчилж ирүүлсэн зүйлчлэл тохирсон байх тул шүүгдэгч М.*******ыг дээрх гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох хууль зүйн үндэслэлтэй байна гэж дүгнэв.

Хоёр. Гэмт улмаас учруулсан хохирол, хор уршгийн талаар.

хуулийн ерөнхий ангийн 2. дугаар зүйлийн 1, 2 дахь т: “ хуулийн тусгай ангид заасан гэмт улмаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө, бусад эрх, эрх чөлөө, нийтийн болон үндэсний ашиг сонирхол, аюулгүй байдалд шууд учирсан үр дагаврыг гэмт хохиролд, мөн хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэрэг үйлдэж хохирол учруулсны улмаас үүссэн үр дагаврыг гэмт хор уршигт тус тус тооцно” гэж;

Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1 дэх т “Бусдын эрх, амь нас, эрүүл мэнд, нэр төр, алдар хүнд, ажил нэр хүнд, эд хөрөнгөд хууль бусаар санаатай буюу болгоомжгүй үйлдэл /эс үйлдэхүй/-ээр гэм хор учруулсан этгээд уг гэм хорыг хариуцан арилгах үүрэгтэй” гэж тус тус хуульчилсан байна.

Хохирогчийн зүгээс гомдол, саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэнд үндэслэн шүүгдэгчийг энэ шийтгэх тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүйд тооцвол зохилтой.

Гурав. Шүүгдэгчид хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын талаар.

        Шүүх шүүгдэгч нарт эрүүгийн хариуцлага буюу ял шийтгэхдээ хуулийн хууль ёсны, шударга ёсны, гэм буруугийн зарчмыг баримтлан гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагын хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй байна.

Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага оногдуулахад хуулийн ерөнхий ангийн 6. дугаар зүйлийн 1.2 дахь т заасан “гэмт хэрэг үйлдсний дараа хохирлыг нөхөн төлсөн” болон хувийн байдлыг ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд харгалзан үзсэн болно.

Харин шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага оногдуулахад хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт оролцсон улсын яллагч эрүүгийн хариуцлагын дүгнэлтдээ: “Шүүгдэгч М.*******од хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь т зааснаар 600,000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, 3 сарын хугацаанд члэн төлүүлэх” саналыг эд гаргажээ.

Харин ээс шүүгдэгч М.*******од хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь т зааснаар 00,000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, түүний хөрөнгө, цалин хөлс бусад орлого олох боломжийг харгалзан түүнд оногдуулсан торгох ялыг 3 сарын хугацаанд члэн төлүүлэхээр тогтоож шийдвэрлэсэн.

Шүүгдэгч М.******* нь торгох ялыг ээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож, хорих ялаар солихыг түүнд мэдэгдэж, торгох ялын биелэлтэд хяналт тавихыг ******* аймгийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгах нь зүйтэй.

Шүүгдэгч М.*******од урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлэх нь хуульд нийцнэ.

Шүүгдэгч М.******* нь энэ гэмт улмаас цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэгт битүүмжлэн ирүүлсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурьдвал зохино.

Энэхүү хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн 2 метрийн урттай, 1 ширхэгийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц шүүгдэгчид буцаан олгох нь зүйтэй. Учир нь шүүгдэгч нь мал маллаж амьдардаг малчин бөгөөд эд мөрийн баримтаар хураагдан ирүүлсэн нь малчин хүний хувьд ажил, амьдрал ахуйд нэн шаардлагатай тул устгах шаардлагагүй гэж үзсэн болно.

хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн 1, 2, 4, 36.6, 36.7, 36. дугаар зүйлийн 1, 4, 36., 36.13, 37.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх т тус тус заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Шүүгдэгч ******* овогт Мяажавын *******ыг хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь т заасан “Гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж, хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь т зааснаар шүүгдэгч М.*******од 00 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөг буюу 00,000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулсугай.

3. хуулийн ерөнхий ангийн .3 дугаар зүйлийн 4 дэх т зааснаар шүүгдэгч М.*******ын хөрөнгө, цалин хөлс бусад орлого олох боломжийг харгалзан түүнд оногдуулсан торгох ялыг 3 /гурав/ сарын хугацаанд члэн төлүүлэхээр тогтоосугай.

4. хуулийн ерөнхий ангийн .3 дугаар зүйлийн дахь т зааснаар  шүүгдэгч М.******* нь торгох ялыг ээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож, хорих ялаар солихыг түүнд мэдэгдэж, торгох ялын биелэлтэд хяналт тавихыг ******* аймгийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай.

.Шүүгдэгч М.*******од урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

6.Шүүгдэгч М.******* нь энэ гэмт улмаас цагдан хоригдсон хоноггүй, хохирогчийн зүгээс гомдол, саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэнд үндэслэн шүүгдэгч нь энэ шийтгэх тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэгт битүүмжлэн ирүүлсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг тус тус дурьдсугай.

7.Энэхүү хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн 2 метрийн урттай, 1 ширхэгийг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц шүүгдэгчид буцаан олгосугай.

. хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36. дугаар зүйлийн 4 дэх т зааснаар ийн шийдвэрийг уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд мөн хуулийн 36.13 дугаар зүйлийн 1 дэх т зааснаар ийн шийдвэрийг уншиж сонсгосноос хойш 1 хоногийн дотор шийдвэрийн агуулгыг бүрэн эхээр, бичгээр үйлдэж улсын яллагч, шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч нарт гардуулахыг шүүгчийн туслахад даалгасугай.

9.  хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн  3.2 дугаар зүйлийн 1 дэх т зааснаар улсын яллагч, дээд прокурор, оролцогч нар ийн шийдвэрийг гардан авснаас хойш, эсхүл хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор ******* аймгийн Эрүү, Иргэний давж заалдах эд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч болон дээд прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурьдсугай.

 

 

 

                 ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                           Ц.АМАРГЭРЭЛ