Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг ерөнхий шүүгч Б.Эрдэнэхишиг даргалж тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд  нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд

 Улсын яллагч Д.Нямдэлэг

 Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Л.Доржпүрэв

 Нарийн бичгийн дарга Б.Янжинлхам нар оролцов.

Аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 211 дүгээр зүйлийн 211.1-д зааснаар Б.Алтансүхэд холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн 201718000078 дугаартай  хэргийг хянан хэлэлцэв.

                 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт       

 Монгол улсын иргэн, Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур суманд 1988 оны 10 дугаар сарын 29-нд төрсөн, 29 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, Бизнесийн удирдлага мэргэжилтэй, ам бүл 5,  аав, ээж, эгч, дүү нарын хамт амьдардаг,  Сэлэнгэ аймаг Цагааннуур сумын Тийрэг 3 дугаар баг Усан сангийн 8-72 тоотод оршин суух хаягтай, Цагааннуур сумын Засаг даргын Тамгын газарт байгаль хамгаалагч ажилтай, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, ял шийтгэлгүй, Боржигон овогт Баттогтохын  Алтансүх РД: МХ88102914

      

Холбогдсон хэргийн талаар

            Шүүгдэгч Б.Алтансүх нь 2017 оны 01 дүгээр сарын 21-ний өдөр Сэлэнгэ аймгийн Түшиг сумын нутаг дэвсгэр Сахлын Даваа гэх газрын ойгоос 4.18 м3 модыг хууль бусаар бэлтгэж, өөрийн эзэмшлийн 68-45 СЭҮ улсын дугаартай портер маркийн цагаан өнгийн тээврийн хэрэгсэл, Х.Сайхан-Эрдэнийн эзэмшлийн 45-76 УНС улсын дугаартай портер маркийн цэнхэр өнгийн тээврийн хэрэгслээр тус тус тээвэрлэн байгаль орчинд 722.304 төгрөгийн буюу бага бус хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

Тодорхойлох нь

            Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт доорх нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд

Шүүгдэгч Б.Алтансүхийн шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт өгсөн “...2017 оны 01 сарын 21-нд ээж “Гэрт түлэх түлээгүй боллоо. Миний хүү түлээний арга бодоо” гэсэн. Намар эрт цас ороод түлшээ сайн бэлдээгүй байсан. Сэлэнгээс Түшиг явдаг төв зам явах боломжтой бусад зам даваа цасанд хаагдсан байсан. Тэгээд Түшиг сумаас зах банз авах гээд явсан. Х.Сайхан-Эрдэнийг хамт яваад өгөөч гээд машиндаа нэг нэг хүнтэй дөрвүүлээ хамт явсан. 11 цагийн үед Цагааннуураас гарсан. Түшиг сум уруу ороод сумын арын зам дээр зогсож байтал мод ачсан машин ирж байсан. Тэгээд хаанаас мод авсан бэ гэсэн чинь Сахлын даваа гэдэг газраас авсан тод зам байгаа гэсэн тэгээд тэнд очиход хүмүүс мод бэлтгэж байсан. Тэгээд 17 цагийн үед 4 ширхэг мод бэлдээд 2 машиндаа ачаад Цагааннуур сум уруу орсон. Суманд ирээд Түшиг сумын хэсгийн төлөөлөгч Мөнхзултай тааралдсан. Модоо Түшиг сумын Засаг даргын Тамгын газрын хашаанд буулгасан...” гэх мэдүүлэг

            Хохирогч Н.Гантогтохын 2017 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...2017 оны 01 дүгээр сарын 21-ний өдөр 17 цагийн үед миний гар утас руу танихгүй дугаараас залгаад Сахлын даваанаас танихгүй хүмүүс мод бэлтгээд машинтайгаа яваад өглөө гэж ярьсан. Энэ мэдээллийн дагуу би байгаль орчны байцаагч Ууганбаярын хамт Түшиг сумын Зэлтэр голын гүүрэн дээр очоод зам шалгалт хийж байсан. Бид хоёр гүүрэн дээр 30-40 орчим минут болоход нэг машин ирэхээр нь зогсоож мод ачсан ямар нэг машин замд чинь таарсан уу гэж асуухад мод ачсан машинууд явчихсан байх замд машин тааралдаагүй гэж хэлсэн. Түшиг сумын хэсгийн төлөөлөгч Л.Мөнхзулд мод ачсан машинууд Цагааннуур сум руу явчихсан байна шалгаарай гэж хэлсэн. Тухайн мод ачсан байсан гэх машинуудыг шөнө 02 цагийн үед хэсгийн төлөөлөгч Түшиг суманд авч ирээд модыг сумын ЗДТГ-ын хашаанд буулгаж жолооч нарын бичиг баримтыг хэсгийн төлөөлөгч авч үлдээд явуулсан байсан. Тухайн мод бэлтгэсэн гэх 2 хүнийг би танина. Алтансүх, Эрдэнэсайхан нар байсан. Би Цагааннуурт 10 жилдээ сурч байхад манай доод ангид сурдаг байсан юм. Садан төрлийн холбоо хамаарал байхгүй. Надад гаргах санал хүсэлт байхгүй байна. Алтансүх, Эрдэнэсайхан нар нь байгаль экологид учруулсан хохирлоо төлөх юм гомдол санал байхгүй. Цагдаагийн байгууллагаар өөр нэмж шалгуулах зүйл байхгүй...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 33-34 дүгээр тал/

Гэрч Х.Даваадоржийн 2017 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...Би Түшиг сумын Тамгын газарт галч ажилтай 24 цаг гараад 72 цаг амардаг юм. Би 2017 оны 02 сард ээлжтэй гарч байсан Тамгын газрын хашаанд нарс, хуурай улиас зэрэг манай Тамгын газрын түлээний моднууд байсан. Би Уранчимэг гээд Тамгын газрын дарга руу залгаж энд нойтон мод байна энэ модыг түлчих үү гэж асуусан чинь Урнаа дарга тэг тэг гэхээр нь түлээнд хөрөөдөж хэрэглэсэн. Би 14 хоногийн дараа байгаль орчны байцаагч Гантогтох нь ирээд иргэдээс хураасан модыг түлчихсэн байна шдээ гэж хэлэхээр нь мэдсэн. Тэрнээс би манай түлээний мод юм байх гэж бодоод л хөрөөдөж түлээнд хэрэглэсэн. Уг модыг манай нөгөө галч нар бас түлээндээ хэрэглэсэн...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 35 дугаар тал/

Гэрч М.Ууганбаярын 2017 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...2017 оны 01 сард байх Гантогтох сая над руу нэг хүн утасдаж байна гадны хүмүүс ойгоос мод бэлтгээд машинтай яваад өглөө гэж хэлсэн. Хоёулаа Түшиг сумын гүүр дээр зогсоож шалгая гэхээр нь би гэрээсээ 17 цаг болж байхад гарсан санагдаж байна. Гантогтох бид хоёр гүүрэн дээр очоод 30-40 минут орчим болсон нилээд удсан. Мөнхзул хэсгийн төлөөлөгч рүү утасдаж энэ талаар хэлтэл Цагааннуур суманд ажилтай явж байна замаараа шалгая гэж ярьсан. Тэгээд Гантогтох бид хоёр гэр гэртээ ирцгээсэн. Хэсгийн төлөөлөгч тухайн орой нь тамгын газрын хашаанд моднуудыг буулгачихсан тухайн хүмүүсийн бичиг баримтыг нь аваад явуулсан гэж хэлсэн. Би маргааш нь энэ талаар мэдсэн. Тухайн иргэд Цагааннуур сумын иргэд байсан учраас Цагааннуур сумын байгаль хамгаалагчид гоожингийн эрх, гарал үүслийн гэрчилгээ авах талаар өргөдөл хүсэлт гаргах ёстой. Цагааннуур сумын засаг дарга, Түшиг сумын засаг дарга нар хоорондоо гэрээ байгуулсан тохиолдолд хоёр сумын иргэдэд гоожин гарал үүсэл бичгийг хүсэлтийн дагуу олгож болно...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 36 дугаар тал/

     Гэрч Б.Уранчимэгийн 2017 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...Би 2017 оны 02 дугаар сарын 15-ны өдрөөс ээлжийн амралтаа авсан. Намайг амарсан байхад Тамгын газрын хашаанд хаанаас, хэнээс ямар учиртай мод хураагдаж буулгасан талаар мэдэхгүй байна. 2017 оны 03 дугаар сарын эхээр амарч байхад Тамгын газрын галч Даваадорж нь утасдаж нойтон мод байна энэ модыг түлээнд хэрэглэлээ гэж асуухад нь би түлээндээ хэрэглээ гэж хэлсэн. Би 2017.03.20-ны өдөр хураагдсан мод гэдгийг нь ажилдаа ороод мэдсэн. Уг модны талаар байгаль орчны Улсын байцаагч Гантогтохоос асуухад иргэд хууль бусаар бэлтгэсэн мод байгаа юм хураагдаж хашаанд 2 портер машин мод буулгасан гэж хэлсэн...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 39 дүгээр тал/

      Гэрч Л.Мөнхзулын 2017 оны 04 дүгээр сарын 10-ны өдөр мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...2017 оны 01 дүгээр сарын 21-ний орой би Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур суманд ажилтай явж байхад орой 21 цагийн үед Түшиг сумын байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч Гантогтох нь 99925903 дугаарын утаснаас залгаж “Мод аччихсан машинтай хүмүүс явж байгаа юм шиг байна. Замдаа таарвал шалгачихаарай” гэж хэлсэн. Би Цагааннуур сумын төвд Моби толгой гэх газарт явж байгаад мод аччихсан байсан 2 портер машин явж байхаар нь зогсоож шалгасан. Уг машин нь нойтон шинэс төрлийн модыг зохих зөвшөөрөлгүй бэлтгэж тээвэрлэж явсан байсан. Уг тээврийн хэрэгслүүдийг шалгаад эргэж 00 цагийн үед Түшиг сумын тамгын газрын хашаанд мод аччихсан байсан моднуудыг буулгаж тээврийн хэрэгслийн бичиг баримтыг авч жолооч нарыг явуулсан…” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 40 дүгээр тал/

Хөрөнгө битүүмжилсэн тухай тэмдэглэл /хх-ийн 08 дугаар тал/

Эд зүйлийн үнэлгээ тогтоосон баримт гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-ийн 11-14 дүгээр тал/

Эд зүйлд үзлэг хийж түр хураан авсан тухай тэмдэглэл /хх-ийн 21 дүгээр тал/

Хэрэг учралын газарт үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 43-51 дүгээр тал/

Үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /хх-ийн 60-63 дугаар тал/

Шинжээчийн 2017 оны 03 дугаар сарын 17-ны өдрийн 01 тоот дүгнэлтэнд:

1.Шинжээчид ирүүлсэн хэргийн материалыг үндэслэн иргэн Б.Алтансүхийн хууль бусаар бэлтгэн тээвэрлэж явсан моднууд нь нийт 15 ширхэг, 1.5 метрийн урттай, шинэс төрлийн нойтон мод байна. Модонд нэг бүрчлэн хэмжилт хийсэн үзлэгийн тэмдэглэлээс модны дундаж голчыг тогтооход 33.8см болж байна. Дээрх 1.5 метрийн урттай 15 ш бөөрөнхий шинэс модны нийт эзэлхүүнийг Монгол Улсын стандарт MNS 2379:2010-аар тооцоолж гаргахад 2.1 м3 болж байх бөгөөд модны экологи-эдийн засгийн үнэлгээг Байгаль орчин аялал жуулчлалын Сайдын 2009 оны 394 тоот тушаалаар баталсан Ойн нөөцийн экологи эдийн засгийн үнэлгээгээр тооцож гаргавал 2.1м3 х 96000 х 1.8=362880 төгрөг болно. /1.8 хэрэглээний бөөрөнхий модны итгэлцүүр/

Монгол Улсын ойн тухай хуулийн 42 дугаар зүйлд иргэн хууль бусаар мод бэлтгэж ойн санд хохирол учруулсан бол учруулсан шууд хохирлыг нөхөн төлнө гэж Байгаль орчныг хамгаалах тухай хуулийн 49 дүгээр зүйлийн 49.9.1 дүгээр заалтад “ойн санд учирсан хохирлыг ойн экологи эдийн засгийн үнэлгээг гурав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээгээр нөхөн төлбөр ногдуулна гэж заасан байдаг тул иргэн Б.Алтансүх ойн нөөцөд учруулсан хохирол 362880 х 3=1088640 төгрөгийг нөхөн төлөх нь зүйтэй.

2.Иргэн Б.Алтансүхийн мод бэлтгэсэн Түшиг сумын “Сахлын даваа” гэдэг газар нь гуравдугаар мужийн ой бөгөөд тусгай хамгаалалтын газар нутагт хамаарахгүй.

3.Иргэн Б.Алтансүхийн бэлтгэсэн моднуудын шинж байдлаар хаанаас, хэзээ, бэлтгэснийг, мөн мод бэлтгэсэн цаг хугацааг тогтоох боломжгүй юм.

4.Иргэн Б.Алтансүх нь Түшиг сумын нутаг дэвсгэрээс зохих зөвшөөрлийн дагуу бэлтгэсэн бол бэлтгэсэн модоо Цагааннуур сум хүртэл тээвэрлэхдээ мод бэлтгэх эрхийн бичгээс гадна гарал үүслийн гэрчилгээг тээврийн хэрэгслийн урд шилний баруун дээд хэсэгт байрлуулж явах ёстой байсан. Хэрэв зохих зөвшөөрөлгүйгээр ойгоос мод бэлтгэсэн, түүнчлэн гарал үүслийн гэсчилгээгүйгээр мод тээврэлсэн бол хууль бусаар бэлтгэсэн модыг хурааж, зөрчил гаргасан иргэнийг нэг сарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг тав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно гэж ойн тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.2.4 дэх хэсэгт заасан байдаг...” гэх дүгнэлт /хх-ийн 66-67 дугаар тал/

Үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 68-70 дугаар тал/

Улсын байцаагчийн 18-04-336/01, 02 дугаартай актууд /хх-ийн 56-58, 71-74 дүгээр тал/

Шинжээчийн 2017 оны 03 дугаар сарын 17-ны өдрийн 02 тоот “......Х.Сайхан-Эрдэнийн машинд ачсан 20 ширхэг 2.08 м куб модны эклоги эдийн засгийн хохирол нь 354.424 төгрөг болж байна. Үүнийг ойн тухай хуульд зааснаар 3 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээгээр нэмэгдүүлвэл 1.078.272 төгрөг болно....” гэх дүгнэлт /хх-ийн 54-55 тал/

Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 107 дугаар тал/

Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур сумын Засаг даргын Тамгын газрын тодорхойлолт /хх-ийн 113 дугаар тал/

Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур сумын Тийрэг 3-р багийн засаг даргын тодорхойлолт /хх-ийн 116 дугаар тал/

Шүүгдэгч Б.Алтансүхийн ажил байдлын тодорхойлолт /хх-ийн 121 дүгээр тал/

Шүүгдэгч Б.Алтансүхийн 2017 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдөр сэжигтнээр байцаасан тэмдэглэл /хх-ийн 81-82 дугаар тал/

Шүүгдэгч Б.Алтансүхийн 2017 оны 04 дүгээр сарын 24-ний өдрийн яллагдагчаар бйацаасан тэмдэглэл /хх-ийн 84 дүгээр тал/ зэрэг болно.

 

 Шүүхийн хэлэлцүүлэгт судлагдсан дээрхи нотлох баримтуудыг дүгнэхэд:

 

           Шүүгдэгч Б.Алтансүх нь 2017 оны 01 дүгээр сарын 21-ний өдөр Сэлэнгэ аймгийн Түшиг сумын нутаг дэвсгэр Сахлын Даваа гэх газрын ойгоос 4.18 м3 модыг хууль бусаар бэлтгэж, өөрийн эзэмшлийн 68-45 СЭҮ улсын дугаартай портер маркийн цагаан өнгийн тээврийн хэрэгсэл, Х.Сайхан-Эрдэнийн эзэмшлийн 45-76 УНС улсын дугаартай портер маркийн цэнхэр өнгийн тээврийн хэрэгслээр тус тус тээвэрлэн байгаль орчинд 722.304 төгрөгийн буюу бага бус хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь шүүх хуралдаанд хэлэлцэгдсэн доорхи нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдлоо.

            Үүнд; Хохирогч Н.Гантогтохын /хх-ийн 33-34/ мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн, гэрч Х.Даваадоржийн /хх-ийн 35/, М.Ууганбаярын /хх36/, Б.Уранчимэгийн /хх39/, Л.Мөнхзулын /хх40/ мэдүүлэг, экологи эдийн засгийн үнэлгээ тогтоосон 01, 02 тоот дүгнэлтүүд /хх54-55, 66-67/ болон шүүгдэгч Б.Алтансүхийн шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт хэргээ хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг  зэрэг болно.

            Шүүх дээрх хохирогч, гэрчүүдийн хууль сануулж авсан мэдүүлгийг үнэн зөв гэж үзэв. Учир нь дээрх хохирогч, гэрчүүд нь тухайн хэрэгт хувийн сонирхолгүй төдийгүй, ажил үүргийн хувьд тухайн хэрэгт мэдүүлэг өгсөн байгааг дурьдах нь зүйтэй. 

            Шүүгдэгч Б.Алтансүхэд холбогдох хэргийн зүйлчлэл зөв, шүүхээс түүнийг  “Ойн хууль тогтоомж зөрчих” гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцож, хуульд заасан хорих ял оногдуулах үндэслэлтэй гэж үзэв.

            Шүүгдэгч Б.Алтансүхэд ял шийтгэл оногдуулахдаа Эрүүгийн хуулийн 55-р зүйлийн 55.1.1-д зааснаар анх удаа хүндэвтэр төрлийн гэмт хэрэг үйлдсэн, мөн хуулийн 55-р зүйлийн 55.1.3, 55.1.9-т зааснаар шүүгдэгч нь  учруулсан хохирлоо сайн дураар нөхөн төлсөн, үйлдсэн хэрэгтээ чин санаанаасаа гэмшсэн зэргийг харгалзан үзэж түүний хувийн байдал, төрийн албан хаагч өөрөөр хэлбэл өөрийн ажил үүргийн хуваарийн дагуу ойн хууль тогтоомжийн биелэлтийг газар дээр нь хариуцан хэрэгжүүлэн ажилладаг албан хаагч байгаа байдлыг харгалзан оногдуулсан хорих ялыг биечлэн эдлүүлэхээр тогтов.

             Шүүгдэгч Б.Алтансүхийн гэмт хэрэг үйлдэх үедээ ашигласан 2002 онд үйлдвэрлэгдсэн СЭҮ 68-45 улсын дугаартай, №01248375 дугаар бүхий тээврийн хэрэгсэлийн гэрчилгээтэй цагаан өнгийн Хюандай портер маркийн машин нь  шүүгдэгчийн өөрийнх нь өмчлөлийн эд зүйл болох нь мөрдөн байцаалтын шатанд нотлогдсон байх тул хурааж улсын орлого болгох нь зүйтэй.

             Шүүгдэгч Б.Алтансүхийн гэмт хэрэг үйлдэх үедээ ашигласан 2003 онд үйлдвэрлэгдсэн УНС 45-76 улсын дугаартай, тээврийн хэрэгсэлийн гэрчилгээтэй хөх өнгийн Хюандай портер маркийн машин нь  Сэлэнгэ аймаг Цагааннуур сумын 2-р баг 2–р хэсэг 5 дугаар гудамж 18 тоотод оршин суух Цагаан гэртүүд овогт Хишигдоржийн Сайхан-Эрдэнийн өмчлөлийн эд хөрөнгө болох нь уг гэмт хэргийг шалгах явцад тогтоогдсон, хууль ёсны өмчлөгч нь уг тээврийн хэрэгслээ гэмт хэрэг үйлдэхэд ашиглуулсан болохоо мэдээгүй байх тул дээрх тээврийн хэрэгслийн битүүмжлэлээс чөлөөлж  хууль ёсны өмчлөгчид буцаан олгохоор тогтов.

            Харин уг тээврийн хэрэгсэл нь гэмт хэрэг үйлдэж бэлтгэсэн, түүнчлэн уг модыг тээвэрлэх объектив талын үйлдлийг гүйцэтгэхэд гол үүрэг гүйцэтгэсэн, уг тээврийн хэрэгсэл байгаагүй бол тээвэрлэх боломж бололцоо байхгүй байдлыг харгалзан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 49 дүгээр зүйлийн 49.2-д зааснаар дээрх тээврийн хэрэгсэлд Цагааннуур сумын үнэ тогтоох комиссоос тогтоосон 1.800.000 төгрөгийг шүүгдэгч Б.Алтансүхээс гаргуулан, мөн Түшиг сумын ЗДТГ-ын хашаанд байгаа 20 ширхэг шинэс мод, улаан өнгийн цахилгаан хөрөөг тус тус улсын орлогод оруулах нь зүйтэй.

            Шүүгдэгч Б.Алтансүх нь 4.18 м куб бөөрөнхий шинэс модны үнэ 722.700  төгрөг төлж баргдуулсныг дурьдав.  

            Шүүгдэгч нь энэ гэмт хэргийн улмаас цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй болно.

  Улсын яллагчаас шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчээс хууль бусаар бэлтгэсэн 4.18 м куб шинэс модны үнийг 3 дахин нэмэгдүүлсэн хэмжээгээр буюу 2.166.912 төгрөгийг шүүгдэгчээс гаргуулан улсын орлогод оруулахаар нэхэмжилж байх боловч яллах дүгнэлтэнд 722.304 төгрөгийн бодит хохирлын тооцоогоор үйлдэж ирүүлсэн уг хохирол нөхөн төлөгдсөн байна.

Иймд Ойн тухай хуулийн 49 дүгээр зүйлийн 49.4.1-д зааснаар 3 дахин нэмэгдүүлсэн хэмжээгээр шүүгдэгчээс нэхэмжлэх эрхтэй байх тул Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмаар нэхэмжлэх эрхтэй болно.

 

           Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн  283, 284, 286, 290-р зүйлийн 290.3, 293, 294, 297 -р зүйлүүдийг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 4-р зүйлийн 4.1-д зааснаар Боржигон овогт Баттогтохын Алтансүхийг мөн хуулийн тусгай ангийн 211-р зүйлийн 211.1-д  заасан “Ойн хууль тогтоомж зөрчих“ гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцсугай.

2.Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 211-р зүйлийн 211.1-д зааснаар шүүгдэгч Боржигон овогт Баттогтохын Алтансүхэд 01/нэг/  жилийн хорих ял шийтгэсүгэй. 

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52-р зүйлийн 52.5-д зааснаар шүүгдэгч Б.Алтансүхэд оногдуулсан 01 /нэг/ жилийн хорих ялыг жирийн дэглэмтэй эрэгтэйчүүдийн хорих ангид эдлүүлсүгэй.

4.Энэ гэмт хэргийн улмаас шүүгдэгч Б.Алтансүх нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй болохыг тус тус  дурьдсугай.  

5.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 49-р зүйлийн 49.2-д зааснаар энэ гэмт хэргийн улмаас эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн Сэлэнгэ аймгийн Түшиг сумын ЗДТГ-ын хашаанд хадгалагдаж байгаа 20 ширхэг шинэс мод, улаан өнгийн цахилгаан хөрөөг, мөн шүүгдэгч Б.Алтансүхийн өмчлөлийн 2002 онд үйлдвэрлэгдсэн СЭҮ 68-45 улсын дугаартай, №01248375 дугаар бүхий тээврийн хэрэгсэлийн гэрчилгээтэй цагаан өнгийн Хюандай портер маркийн машиныг тус тус хурааж улсын орлогод, Б.Алтансүхээс 1.800.000 төгрөг гаргуулан улсын орлогод тус тус оруулсугай.

6.Энэ гэмт хэргийн улмаас битүүмжлэн ирүүлсэн 2003 онд үйлдвэрлэгдсэн 45-76 УНС улсын дугаартай, тээврийн хэрэгсэлийн гэрчилгээтэй хөх өнгийн Хюандай портер маркийн машиныг битүүмжлэлээс чөлөөлж Сэлэнгэ аймаг Цагааннуур сумын 2-р баг 2–р хэсэг 5 дугаар гудамж 18 тоотод оршин суух Цагаан гэртүүд овогт Хишигдоржийн Сайхан-Эрдэнэд олгосугай.

7.Улсын яллагч, хохирогч энэ гэмт хэргийн улмаас учирсан эклоги, эдийн засгийн хохирлоо иргэний журмаар нэхэмжлэх эрхтэй болохыг дурьдсугай.

8.Шүүгдэгч Б.Алтансүхэд урьд авсан оршин суугаа газраасаа гадагш явахгүй байхаар баталгаа гаргасан таслан сэргийлэх арга хэмжээг энэ өдрөөс эхлэн өөрчилж цагдан хорьсугай.   

9.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 299-р зүйлийн 299.3-д зааснаар  шийтгэх тогтоол танилцуулан сонсгосноор хүчинтэй болохыг  дурьдсугай.

10.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 302-р зүйлийн 302.1-д зааснаар шийтгэх тогтоол хүчинтэй болсноос хойш 7 хоногийн дотор бүрэн эхээр бичгээр үйлдэж шүүх хуралдааны оролцогч нарт гардуулахыг шүүгчийн туслахад даалгасугай.

11.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 303-р зүйлийн 303.1, 304-р зүйлийн 304.1-д зааснаар ялтан, хохирогч тэдгээрийн өмгөөлөгч, шийтгэх тогтоолыг  эс зөвшөөрвөл  тогтоолыг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор Сэлэнгэ аймгийн Эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурьдсугай.

12.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 306 дугаар зүйлийн 306.1-д зааснаар анхан шатны шүүхийн тогтоолд гомдол, эсэргүүцэл гаргасан тохиолдолд шүүх энэ тухай талуудад нэн даруй мэдэгдэн, гомдол, эсэргүүцлийг хэргийн материалын хамт гомдлыг хүлээн авснаас хойш 3 хоногийн дотор давж заалдах шатны шүүхэд хүргүүлэх ба тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, ялтанд урьд авсан таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр хэрэглэсүгэй.

 

 

ДАРГАЛАГЧ                                       Б.ЭРДЭНЭХИШИГ