МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын анхан шатны шүүхийн эрүүгийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Д.Батцэнгэл даргалж, 

Улсын яллагч: Э.Уламбаяр,

Нарийн бичгийн дарга: Э.Оюун-Эрдэнэ,

Шүүгдэгч: Н.Шагдарсүрэн нарыг тус шүүхийн эрүүгийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Баянхонгор аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокурор Б.Байгалиас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5-т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн 2514000000119 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2025 оны 04 дүгээр сарын 04-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

1. Шүүгдэгч, Монгол Улсын иргэн, Урианхай овогт Нямын  Шагдарсүрэн /РД:ВП67102015/

Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэн нь Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн 2024/ЗШ/572 дугаартай шийтгэврээр 2025 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийг хүртэл 1 жилийн хугацаагаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хугацаанд буюу 2025 оны 02 дугаар сарын 06-ны өдрийн 19 цаг 40 минутын үед Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 3 дугаар зүйлийн 3.7-д заасан “Жолоочид дараах зүйлийг хориглоно: а/ тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхгүй .... эсхүл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн .... үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох” гэсэн заалтыг зөрчиж, амьсгал дахь спиртийн агууламж 1,65 хувийн промильтой үедээ Баянхонгор аймгийн Өлзийт сумын 6 дугаар багийн нутаг дэвсгэрт 94-33 БНА улсын дугаартай платз маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцсон гэх гэмт хэргийг үйлдсэн гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Талуудын хүсэлтээр хэрэгт авагдсан яллах болон цагаатгах талын нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь бүрэн бодитойгоор шинжлэн судалж,  хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцэв. Үүнд:

1. Шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэнгийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн:...Би тогтоолтой танилцлаа. Хүлээн зөвшөөрч байна. Манайх хөдөө ганц гэрээрээ байдаг би ганцаараа мал явдаг эхнэр маань зээгээ хараад сумын төв дээр байдаг юм тиймээс болж өгвөл мөнгө торгуулиар арга хэмжээ авч өгнө үү...гэх мэдүүлэг / хх-ийн 44 /,

2. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэн мэдүүлэхдээ: Мэдүүлэг өгөхгүй, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна гэв.

3. Гэрч Д.Намхайнямбуугийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн:... 2025 оны 02 дугаар сарын 06-ны өдөр Өлзийт сумын 6 дугаар багт сумын нийт малчдын зөвлөгөөн болж тэмцээн уралдаан зохион байгуулагдсан юм. Би тухайн өдөр тогтмол эргүүл хяналт шалгалт хийж гүйцэтгэсэн ба орой 18 цагийн үед Өлзийт сумын 6 дугаар багт эргүүл хяналт шалгалт хийж байгаад 94-33 БНА улсын дугаартай платз маркийн тээврийн хэрэгслийн жолоочийг зогсоож шалгахад тус тээврийн хэрэгслийг жолоодон явсан иргэн Н.Шагдарсүрэнгээс илт согтууруулах ундааны төрлийн зүйл үнэртэж байхаар нь сумын цагдаагийн хэсгийн байранд авчирч согтуурал шалгах АККМ-0032 маркийн багажаар үлээлгэн шалгахад тус иргэнээс 1,65 хувийн согтолтын зэрэг гарч байсан. Тэгэхээр нь тус иргэний тээврийн хэрэгслийг түр саатуулж, иргэнийг гэрт нь хүргэж өгсөн өөр зүйл болоогүй...гэх мэдүүлэг /хх-ийн 30/ болон гэмт хэргийн талаарх мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл /хх-ийн 02/, согтуурал шалгах багажаар  шалгасан талаарх тэмдэглэл, гэрэл  зургийн үзүүлэлт /хх-ийн 05-07/, Баянхонгор аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн 2024/ЗШ/572 дугаартай шийтгэвэр /хх-ийн 25-28/ зэрэг нотлох баримт шинжлэн судлав. 

Дээрх нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, мөрдөн байцаалтын шатанд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд  заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд зааснаар нотолбол зохих байдлыг нотолсон байна гэж үзлээ.

Шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэн нь согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон зөрчил гаргаж уг Баянхонгор аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн 572 дугаартай шийтгэвэр 2025 оны 05 дугаар сарын 30-ний өдрийг хүртэл Зөрчлийн тухай хуулийн 14.7 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсгийн 5.1-д зааснаар  1 жилийн хугацаагаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулж 7 хоногийн хугацаагаар баривчлах шийтгэл оногдуулсан бөгөөд тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хугацаа дуусаагүй буюу 2025 оны 02 дугаар сарын 06-ны өдрийн 19 цаг 40 минутын үед Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 3 дугаар зүйлийн 3.7-д заасан “Жолоочид дараах зүйлийг хориглоно: а/ тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхгүй .... эсхүл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн .... үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох” гэсэн заалтыг зөрчиж, амьсгал дахь спиртийн агууламж 1,65 хувийн промильтой үедээ Баянхонгор аймгийн Өлзийт сумын 6 дугаар багийн нутаг дэвсгэрт 94-33 БНА улсын дугаартай платз маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцсон гэх үйл баримт болсон байна.

Уг үйл баримт болсон нь гэрч Д.Намхайнямбуугийн өгсөн “...2025 оны 02 дугаар сарын 06-ны өдөр Өлзийт сумын 6 дугаар багт сумын нийт малчдын зөвлөгөөн болж тэмцээн уралдаан зохион байгуулагдсан юм. Би тухайн өдөр тогтмол эргүүл хяналт шалгалт хийж гүйцэтгэсэн ба орой 18 цагийн үед Өлзийт сумын 6 дугаар багт эргүүл хяналт шалгалт хийж байгаад 94-33 БНА улсын дугаартай платз маркийн тээврийн хэрэгслийн жолоочийг зогсоож шалгахад тус тээврийн хэрэгслийг жолоодон явсан иргэн Н.Шагдарсүрэнгээс илт согтууруулах ундааны төрлийн зүйл үнэртэж байхаар нь сумын цагдаагийн хэсгийн байранд авчирч согтуурал шалгах АККМ-0032 маркийн багажаар үлээлгэн шалгахад тус иргэнээс 1,65 хувийн согтолтын зэрэг гарч байсан. Тэгэхээр нь тус иргэний тээврийн хэрэгслийг түр саатуулж, иргэнийг гэрт нь хүргэж өгсөн өөр зүйл болоогүй...” гэх мэдүүлэг болон хэлэлцүүлэгт шүүгдэгчийн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн мэдүүлэг, шүүгдэгч согтуурсан үедлээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсоныг илрүүлсэн талаар тэмдэглэл  зэргээр нотлогдсон тогтоогдсон байна гэж дүгнэлээ.

Дээрх үйл баримтаас эрх зүйн дүгнэлт хийхэд шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэн 2024 оны 05 дугаар сард согтууруулах ундаа хэрэглэж тээврийн хэрэгсэл жолоодсон үндэслэлээр Тус шүүхийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2024 оны 05 дугаар сарын 30-ний 572 дугаар шийтгэврээр Зөрчлийн тухай хуулийн  14.7 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсгийн 5.1-д зааснаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ нэг жилийн хугацаагаар хасуулж 7 хоногийн хугацаагаар баривчлах шийтгэлийг оногдуулсан хугацаанд буюу уг тээврийн хэрэгсэл хасуулсан шийдвэр хүчинтэй байх хугацаанд  2025 оны 02 дугаар сарын 06-ны өдрийн 19 цаг 40 минутын үед 1,65 хувийн  согтуурсан үедээ Баянхонгор аймгийн Өлзийт сумын 6 дугаар багийн нутаг дэвсгэрт 94-33 БНА улсын дугаартай платз маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцсон гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнийг хангасан байна.

Иймд шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэнг тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон гэм буруутайд тооцлоо.

Нотлох баримтаар тогтоогдсон хэргийн нөхцөл байдал нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн агуулсан байна.

Монгол Улсын Их Хурал 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ний өдөр Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлд нэмэлт өөрчлөлт буюу Эрүүгийн хуулийн 27.10 дугаар зүйлийн 5 гэсэн зүйл хэсгийг нэмсэн байна.

Уг зүйл хэсэгт “тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон бол эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээр заасан байгаа тул шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй байна.

Иймд шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэнг тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэлээ.

Шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэн нь бусдад төлөх төлбөргүй гэж дүгнэлээ.

Шүүх шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1-д заасан хөнгөрүүлэх, 6.6 дугаар зүйлд заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдал тус тус тогтоогдоогүй болохыг дурдаж  гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдлыг харгалзан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг оногдуулж шийдвэрлэлээ.

Шүүх шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэнгийн гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, мөрдөн шалгах ажиллагааг шуурхай явуулж гэмт хэргийг нотлоход дэмжлэг үзүүлсэн байдал, бусдад төлөх төлбөргүй байдлыг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар оногдуулсан зорчих эрхийг хязгаарлах ял эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлж шийдвэрлэв.

Харин Шүүх шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэнд оногдуулсан тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрх хасах нэмэгдэл ялыг нэмж оногдуулсан бөгөөд уг эрх хасах ялыг зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулж хүчин төгөлдөр болсон үеэс эхлэн тоолж хяналт тавихыг Баянхонгор аймаг дахь Шүүхийн Шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгалаа.

Өөрөөр хэлбэл шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсон үеэс эхлэн тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрх хассан ялын хугацааг дахин тоолж эхэлнэ гэж ойлгох нь зүйтэй байна.

Шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэн нь энэ хэргийн учир цагдан хоригдсон хоноггүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй болохыг тус тус дурдлаа.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн   36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Урианхай овогт Нямын  Шагдарсүрэнг Эрүүгийн хуулийн 27.10 дугаар зүйлийн 5-д заасан тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан хүн согтуурсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар шүүгдэгч Урианхай овогт Нямын  Шагдарсүрэнг тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг хоёр / 02 / жилийн хугацаагаар хасаж, зургаан / 06 / сарын хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн 6.7 дугаар зүйлийн 1.1-д зааснаар шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэнг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар оногдуулсан зургаан  / 06 / сарын хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах  ял эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлсүгэй.

4. Эрүүгийн хуулийн 5.7 дугаар зүйлийн 3-д зааснаар шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар оногдуулсан тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг хоёр / 02 / жилийн хугацаагаар хассан ялыг зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулсан үеэс эхлэн тоолж хэрэгжүүлэхийг Баянхонгор аймаг дахь Шүүхийн Шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай.

5. Шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэн нь энэ хэргийн учир бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэгт цагдан хоригдсон хоноггүй, эд мөрийн баримтаар хураагдсан болон битүүмжлэгдсэн  болохыг тус тус  дурдсугай.

6. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1.5-д зааснаар шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэнд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдаж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.2 дугаар зүйлийн 1- д зааснаар гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрх бүхий этгээд шийтгэх тогтоолыг гардаж авсан буюу энэ хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд зааснаар шүүхийн захиргааны ажилтан хүлээн авах хүнд биечлэн гардуулж, эсхүл шуудангийн хаягаар нь хүргүүлснээс хойш шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл 14 хоногийн дотор Баянхонгор аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дугаар зүйлийн 2-д зааснаар давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах буюу эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл шүүгдэгч Н.Шагдарсүрэнд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                         Д.БАТЦЭНГЭЛ