Монгол Улсын нэрийн өмнөөс

 

 

 

Сэлэнгэ аймаг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Д.Мөнхцэцэг даргалж, шүүхийн хурлын танхимд хаалттай хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар Ш.*******гийн нэхэмжлэлтэй, Э.*******од холбогдох Гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн тэтгэлэг, асрамж тогтоолгох-ыг хүссэн иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд:

Нэхэмжлэгч: Улаанбаатар хотод 1992 онд төрсөн, дээд боловсролтой, сувилагч мэргэжилтэй, Сэлэнгэ аймаг, Хушаат сум, Мөнх толгой 2 дугаар баг, Дуулга хорооллын 3 дугаар гудамжны 14 тоотод оршин суух хаягтай, одоо Төв аймгийн Заамар суманд түр оршин суух, Заамар сумын Эрүүл мэндийн төвд сувилагч ажилтай

******* овгийн *******ын *******

регистрийн дугаар:НН-92040902

 

Хариуцагч: Сэлэнгэ аймгийн Зүүнбүрэн суманд 1989 онд төрсөн, дээд боловсролтой, уулын баяжуулагч инженер мэргэжилтэй, Сэлэнгэ аймаг, Зүүнбүрэн сум, ******* 1-ийн 30 тоотод оршин суух хаягтай, Болд Төмөр Ерөө гол ХХК-ний Баянголын уурхайн баяжуулалтын ээлжийн мастер ажилтай

******* овгийн Энх-Амгалангийн *******

регистрийн дугаар:МЖ-89013016

 

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн даргаар С.Энхтайван нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Нэхэмжлэгч: Ш.******* шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ...

Миний бие нь 1992 онд Төв аймгийн Заамар суманд *******ын 1 дүгээр охин болж төрсөн. Миний аав 2004 онд, ээж 2012 онд нас барсан. Төрсөн 1 дүүтэй. 2014 оны 08 дугаар сарын 25-нд нөхөр Э.*******той танилцсан. 2015 оны 09 дүгээр сард Хушаат сумын Эрүүл мэндийн төвд ажилд орж тэр үеэс бид нэг гэрт орж хамт амьдрах болсон. 2016 оны 10 дугаар сарын 27-нд би гэрлэлтээ албан ёсоор батлуулж 2016 оны 12 дугаар сарын 04-нд бидний дундаас хүү ******* төрсөн. Нөхөр Э.******* нь суусан цагаас эхлэн ямар ч үндэслэлгүйгээр намайг хардаж хамгийн анх жирэмсэн байхад надад гар хүрсэн. Хардалт, зодуур, доромжлол нь хэрээс хэтэрсэн. Намайг зодохдоо хоолой боох, үснээс зулгаах, хана руу түлхэх, хүчтэй түлхэлтэнд савж унахдаа ор, ширээ мөргөн тархи, толгой ар дагзаараа гэмтдэг байв. Миний нүүрэнд хөхрөлт, няцралт байдаггүй тул нөхөр маань намайг зодоогүй гэдэг. Миний гар хөл хөхрөлт няцралттай хөндүүртэй байдаг ч нөхрийнхөө болон өөрийн нэр хүндийг бодож би хүнээс нуудаг байв.

 

Манай хамт ажилладаг хүмүүс хоолойд гарсан боолтын ором, гар хөл хөхөрсөн зэргийг ажиглан мэдэх болсон. Иймд байдлаар олон удаа намайг зодож би ч олон удаа уучилж нөхрөө засрахыг хүлээж байсан боловч өөрчлөлт гараагүй байдал дордсон. Цаашид нөхөртөө итгэх итгэл найдвар үгүй болсон. Бидний ааш араншин тохирохгүй болсон. Иймд нөхөр *******той амьдрах боломжгүй болсон тул Төв аймгийн Заамар суманд авга талын ах дүүсээ бараадаж очсон. Дээрх шалтгааныг үндэслэн Иргэний хуулийн дагуу бидний гэрлэлтийг цуцлан, хүү *******ыг миний асрамжид үлдээж эцэг Э.*******оос хүүхдийн тэтгэмж гаргуулж өгнө үү. Бидний дунд эд хөрөнгийн ямар нэгэн маргаан байхгүй ... гэжээ.

Нэхэмжлэгч: Ш.******* шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

...Миний бие 2014 оны 08 дугаар сарын 25-нд нөхөр Э.*******той танилцсан. 2015 оны 09 дүгээр сард Хушаат сумын Эрүүл мэндийн төвд ажилд орж тэр үеэс бид нэг гэрт орж хамт амьдрах болсон. 2016 оны 10 дугаар сарын 27-нд бид гэрлэлтээ албан ёсоор батлуулж 2016 оны 12 дугаар сарын 04-нд бидний дундаас хүү ******* төрсөн. Нөхөр Э.******* нь суусан цагаас эхлэн ямар ч үндэслэлгүйгээр намайг хардаж хамгийн анх жирэмсэн байхад надад гар хүрсэн. Би эмнэлгийн байгууллагад ажилладаг болохоор маш олон хүнтэй харьцдаг. Гудамжинд хүмүүс таараад мэнд асуух төдийд л хардаж гэртээ ирээд бөөн хэрүүл зодоон үүсгэдэг. Мөн бидний бэлгийн амьдрал тохиромжгүй байна гэж үзэж байгаа. Би Э.*******той цаашид хамт амьдрах боломжгүй байх тул бидний гэрлэлтийг цуцалж хуулийн дагуу хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулж өгнө үү гэж хүсч байна. Би хүүгээ өөрийн асрамжинд үлдээнэ. Хүүгээ аавтай нь уулзуулж байхад татгалзах зүйлгүй. Өвөл хэсэгхэн хугацаанд харахдаа хатгаа авахуулсан байсан учраас л би хүүгээ дахиж эмээ, аав хоёр руу нь явуулахгүй гэсэн юм аа. Одоо хүүгээ аав, эмээ хоёртой нь уулзуулж байна. Бидний хооронд эд хөрөнгийн маргаан байхгүй... гэв.

Хариуцагч: Э.******* шүүхэд гаргасан тайлбартаа:

...Бид 2014 онд танилцан, 2016 онд гэрлэлтээ албан ёсоор батлуулан хамт амьдарч, бидний дундаас 2016 оны 12 дугаар сарын 04-ний өдөр хүү Ч.******* төрсөн. Миний бие Сэлэнгэ аймгийн Ерөө суманд Болд төмөр Ерөө гол уурхайд ээлжийн ажилтай ба ажлын онцлогоос шалтгаалан гэртээ байх нь ховор, ажил дээрээ сарын талаас илүү хугацаатайгаар байрлаж ажилладаг. Энэ нөхцөл байдлаас үүдэн бидний дунд үл ойлголцол, маргаан гардаг хэдий байсан ч миний бие эхнэрээ байнга хардалт, дарамтан дунд байлгаж, гар хүрч, зодож байсан удаагүй ээ. Ах дүү нар нь ч мэдэж байгаа. Намайг нүүр нүдгүй самардаад, гурилын мод, данх зэрэг гартаа таарсан зүйлээрээ цохиж нүдэхэд нь ганц удаа хоолойг нь боож түлхсэн. Үүнийг л байнга боож унагаж зоддог мэтээр бичсэнд гомдолтой байна. Тухайн үед болон одоо ч миний бие тэр үйлдэлдээ гэмшиж явдаг. Миний бие банкнаас зээл авч хувийн орон сууц барьж амьдралаа босгохын тулд маш их хичээж ирсэн. Цаашдаа ч хичээх болно. Эхнэр маань надаас салж тусдаа амьдраад жил гаруй хугацаа өнгөрч байна. Энэ хооронд холбоо барих ямар ч боломжгүй өгөлгүй, хүүг маань уулзуулахгүй өөрөө Заамар суманд ажлаа хийж, хүүг маань хамаатан садангууд дээрээ буюу Зүүнбүрэн суманд байлгаж байгаа. Миний бие хүүтэйгээ уулзаж, гэртээ аваачин, эмээтэй нь уулзуулах зэргээр хамтдаа цагийг өнгөрөөх гэхээр эхнэрийн маань эгч дүү нар нь хүүг минь надад өгдөггүй. Бидэнд салах ноцтой шалтгаан байхгүй. Хүү маань дөнгөж 4 нас хүрэх гэж байгаа. Тиймээс балчир хүүгээ болон гэр бүлээ бодоод гэрлэлт цуцлуулахыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна... гэжээ.

Хариуцагч: Э.******* шүүххуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

...Би эхнэрийнхээ болон өөрийнхөө ажил мэргэжлийн онцлогоос шалтгаалаад эхнэрээ хардаж байсан нь үнэн. Гэхдээ би Чи хүнтэй унтсан байна гэж хэлж байгаагүй. Ш.*******гийн зүгээс намайг хэтэрхий хардаад цагдаад байна гэсэн бодол нь дийлээд байгаа юм болов уу?гэж бодож байгаа. Миний бие Ш.*******тай хамт амьдрахдаа нэг ч удаа өөр хүнтэй ямар нэгэн харилцаа тогтоогоогүй. Нэг ч удаа архины хэрүүл хийж агсам тавьж байгаагүй. Намайг гар хүрч байсан гэж нэхэмжлэлдээ бичсэн байсан.

 

Хэрүүл маргаан болох үед Ш.******* нь намайг хэл амаар доромжилж өөдөөс дайран хазаж байсан удаа ч байгаа. Би хүүгээ бодоод гэрлэлтээ цуцлуулмааргүй байна. Надад яагаад ганц боломж болгож болохгүй гэж. Би өөрийнхөө алдаа дутагдлыг анхаарч цаашид амьдралынхаа төлөө явахыг хүсч байна. Манай ээж хүүхэд харах хугацаандаа хатгаа авахуулсан байсан гэж ярьлаа. Хэзээ ч миний ээж ач хүүгээ хатгаа авахуулахыг хүсэхгүй. Хатгаа авсан нь үнэн боловч Ш.*******г ажил төрөл хийгээд явж байхад нь сэтгэл санааг нь зовоогоод яах вэ гэж бодоод л хэлээгүй байсан юм. Миний хувьд гэвэл тэвчээр муутай, түргэн ууртай хүн. Манай эхнэр их эмзэг хүн. Тийм ч учраас миний зүгээс ямар нэгэн юм бодолгүйгээр хэлсэн үгийг маш хүндээр хүлээж авдаг байсан байх. Мөн хардалтаас шалтгаалж эхнэр маань салах шийдвэр гаргасан юм болов уу? гэж бодож байна. Би салахгүй л гэж бодож байсан. Одоо бол *******гийн шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийг бүрэн хэмжээгээр хүлээн зөвшөөрч байна. Би энэ өдрөөс хойш өөрийнхөө алдаа дутагдлыг засч залруулна. Бүх хариуцлагаа ч хүлээнэ. Харин хүүхэдтэйгээ л уулзаж байхыг хүсэж байна... гэв.

 

Иргэний хэрэгт цугларсан нотлох баримтыг шинжлэн судлаж

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

Нэхэмжлэгч Ш.******* нь Э.*******од холбогдуулан Гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн тэтгэлэг, асрамж тогтоолгохыг хүссэн нэхэмжлэл гаргажээ.

Зохигчид нь 2014 онд танилцан улмаар 2016 онд гэрлэлтээ батлуулан, хамт амьдрах хугацаанд 2016 оны 12 дугаар сарын 04-нд хүү Ч.******* төрсөн болох нь нэхэмжлэгчийн шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл, нэхэмжлэгч, хариуцагч нарын тайлбар болон хэрэгт авагдсан Ш.*******, Э.******* нарын 2014 онд гэр бүл болсныг 2016 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн Хушаат сумын иргэний гэр бүлийн бүртгэлийн 4343000009 дугаарт бүртгүүлж, гэрлэлтийг баталгаажууласан тухай Гэрлэлтийн бүртгэлийн лавлагаа, 2016 оны 12 дугаар сарын 04-нд төрсөн хүү *******ын *******ыг Сэлэнгэ аймгийн Хушаат сумын ИГБББ-ийн төрсний бүртгэлд бүртгэж №4343000051/51 дугаартай олгосон Төрсний гэрчилгээний хуулбар зэрэг баримтуудаар нотлогдож байна.

Ш.*******, Э.******* нар нь Сэлэнгэ аймгийн Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Эвлэрүүлэн жуучлах хэсэгт 2020 оны 05 дугаар сард хандаж байсан боловч эвлэрлийн ажиллагаа амжилтгүй болсон байна.

Шүүх хуралдаанд хариуцагч Э.******* шүүхэд гаргасан тайлбартаа ...Бидэнд салах ноцтой шалтгаан байхгүй. Хүү маань дөнгөж 4 нас хүрэх гэж байгаа. Тиймээс балчир хүүгээ болон гэр бүлээ бодоод гэрлэлт цуцлуулахыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна... гэсэн боловч шүүх хуралдаанд ...Би салахгүй л гэж бодож байсан. Одоо бол *******гийн шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийг бүрэн хэмжээгээр хүлээн зөвшөөрч байна. Би энэ өдрөөс хойш өөрийнхөө алдаа дутагдлыг засч залруулна. Бүх хариуцлагаа ч хүлээнэ. Харин хүүхэдтэйгээ л уулзаж байхыг хүсэж байна... гэснээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүрэн хэмжээгээр хүлээн зөвшөөрсөн байна.

Шүүх хуралдааны явцад хариуцагч Э.******* нь эхнэрээ өөр бусадтай ямар ч үндэслэлгүйгээр харддаг, хэрүүл маргаан гаргадаг байдал нь гэрлэгсдийн цаашдын амьдрал болон үр хүүхдийн хүмүүжилд сөргөөр нөлөөлөх магадлалтай, мөн зохигчид цаашид хамтран амьдрах боломжгүй, хэн аль нь гэрлэлт цуцлахыг хүлээн зөвшөөрч байгаа зэрэг нь тэдний гэрлэлтийг цуцалж, бага насны хүү Э.*******ыг эх Ш.*******гийн асрамжинд үлдээж, эцэг Э.*******оос тэтгэлэг гаргуулан тэжээн тэтгүүлэхээр шийдвэрлэх үндэслэл болж байна.

Хүүхдийн эрхийг хамгаалах тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.3-т зааснаар ... Хүүхэд эцэг, эхтэйгээ амьдрах, тэдний анхаарал халамжинд байх, эцэг, эхээсээ буюу хэн нэгнээс нь тусдаа амьдрах үед тэдэнтэй байнгын харилцаатай байх, эцэг эх нь гэрлэлтээ цуцлуулсан, тусдаа амьдрах үед хэнтэй нь амьдрах тухай үзэл бодол, санаагаа илэрхийлэх эрхтэй гэх, мөн Монгол Улсын Гэр бүлийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.1-д ...Эцэг, эх хүүхдээ хүмүүжүүлэхэд тэгш эрх эдлэж, адил үүрэг хүлээнэ гэж заасан байх тул зохигчид нь үр хүүхдээ асран хамгаалах, тэжээн тэтгэх, эрүүл чийрэг бойжуулах, сурч боловсрох... зэрэгт нэгэн адил үүрэг хүлээж, эрх эдлэх тул бага насны хүү Э.*******ыг хүссэн цагт нь төрсөн эцэг Э.*******той уулзуулах, хүүхдийн санал бодлыг нь сонсох, эцэг, эх хэн аль нь хүүхдээ харж асрах, тэжээн тэтгэхэд нь саад болохгүй байхыг зохигчдод анхааруулах нь зүйтэй. Зохигчдын хооронд эд хөрөнгийн маргаангүй гэснийг дурдав.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1-д зааснаар нэхэмжлэгч Ш.*******гийн гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн тэтгэлэг, асрамжтогтоолгох нэхэмжлэлд төлсөн улсын тэмдэгтийн хураамж 70.200 төгрөгийг сумын төсвийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчаас 70.200 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгчид олгож, мөн хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.5-д зааснаар тогтмол төлөгдөх тэтгэлгийн нэг жилийн хугацаанд төлөх үнийн дүнгээр улсын тэмдэгтийн хураамж Сэлэнгэ аймагт тогтоогдсон хүн амын амжиргааны доод түвшингийн хэмжээний 50 хувиар тэтгэлэг ногдуулахаар шийдвэрлэснээс улсын тэмдэгтийн хураамж 33.105 төгрөгийг тэтгэлэг төлөгч болох Э.*******оос гаргуулан сумын төсвийн орлого болгох нь зүйтэй.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.1, 115.2.1, 116, 118, 125 дугаар зүйлийн 125.1, 132 дугаар зүйлийн 132.6-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1, 14.3-д зааснаар ******* овгийн *******ын *******, ******* овгийн Энх-Амгалангийн ******* нарын гэрлэлтийг цуцласугай.

 

2. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.5-д зааснаар бага насны хүү Э.*******ыг эх Ш.*******гийн асрамжинд хэвээр үлдээсүгэй.

 

3. Гэр бүлийн тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.1, 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1-д зааснаар 2016 оны 12 дугаар сарын 04-нд төрсөн хүү *******ын *******ыг 11 нас хүртэл тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны баталгаажих түвшингийн 50 хувиар, мөн хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.2-т зааснаар 11-16 нас хүртэл /суралцаж байгаа бол 18 нас хүртэл/ тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны баталгаажих түвшингийн хэмжээгээр эцэг Э.*******оос сар бүр тэтгэлэг гаргуулан тэжээн тэтгүүлсүгэй.

 

4. Гэр бүлийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1-д зааснаар зөвхөн цалин хөлснөөс өөр орлогогүй хариуцагчаас гаргуулах хүүхдийн тэтгэлгийн хэмжээ нь түүний сарын цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын 50 хувиас хэтэрч болохгүйг дурдусгай.

 

5. Зохигчдын хооронд эд хөрөнгийн маргаангүй гэснийг дурдсугай.

 

6. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1-д зааснаар нэхэмжлэгч Ш.*******гийн улсын тэмдэгтийн хураамжинд урьдчилан төлсөн 70.200 төгрөгийг төсвийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч Э.*******оос 70.200 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгчид олгосугай.

7. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.5-д зааснаар Э.*******оос нэг жилийн хугацаанд төлөгдөх хүүхдийн тэтгэлгийн хэмжээнд ногдох тэмдэгтийн хураамжид 33.105 төгрөгийг гаргуулж төвсийн орлогод оруулсугай.

 

8. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.9, 38 дугаар зүйлийн 38.4-д зааснаар гэрлэлт цуцласан тухай шийдвэрийн хувийг шийдвэр хүчин төгөлдөр болсноос хойш ажлын гурван өдрийн дотор гэрлэлтийг бүртгэсэн Сэлэнгэ аймгийн Хушаат сумын Улсын бүртгэл хариуцсан ажилтанд хүргүүлсүгэй.

 

9.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2-т зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болохыг дурдсугай.

 

10.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4-т зааснаар шүүх хуралдаанд оролцсон тал энэ хуулийн 119.3-т заасан хугацаа өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авахыг анхааруулсугай.

 

11.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн119 дүгээр зүйлийн 119.5-д зааснаар мөн хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4-т заасны дагуу хүрэлцэн ирж шүүхийн шийдвэрийг аваагүй бол шүүх хугацаа өнгөрснөөс 7 хоногийн дотор баталгаат шуудангаар хүргүүлэн, мөн хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.6-д зааснаар шийдвэрийг гардан авсанд тооцсугай.

 

12.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.7-д зааснаар энэ хуулийн хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4-т заасны дагуу шийдвэрийг гардан аваагүй нь гомдол гаргах хугацааг хуульд заасан журмын дагуу тоолоход саад болохгүйг дурдсугай.

 

13. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Сэлэнгэ аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Д.МӨНХЦЭЦЭГ