дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг ерөнхий шүүгч Д.Оюунбат даргалж, тус шүүхийн танхимд нээлттэй явуулж, ийслэлийн дүүргийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн дүгээр зүйлийн .2. дахь хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн  *******д холбогдох *******  дугаартай эрүүгийн хэргийг оны дугаар сарын 7-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

     Шүүх хуралдаанд:

                   арийн бичгийн дарга                        *******

                   Улсын яллагч                                      *******

                   Хохирогч                                              *******

                   Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч                          *******

                   Шүүгдэгч                                              ******* нар оролцов. 

                Шүүгдэгч: ******* Улсын иргэн, ******* оны дугаар сарын -ний өдөр аймгийн суманд төрсөн, , , боловсролтой, мэргэжилтэй, энэ хэрэгт татагдах үедээ ажилгүй байсан, ам бүл , , дүүргийн  дүгээр хороо дугаар гудамжны тоот хашаанд оршин суух, ял шийтгэлгүй, оржигон овгийн /РД:/

              Яллах дүгнэлтэд тогтоосноор: ******* нь оны дугаар сарын -ны орой цагийн үед дүүргийн дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг бааранд буюу олон нийтийн газар согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ дыг илтэд үл этгэн, үл ялих зүйлээр шалтаглан дын нүүрэн тус газарт гараараа цохиж бие махбодид нь хөнгөн зэргийн гэмтэл учруулан  догшин авирлан нийгмийн хэв журмыг ноцтой зөрчиж танхайрсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ОДОРХОЙЛОХ нь:

           Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

 Шинжээчийн оны дугаар сарын -ны өдрийн 9шэ/09 тоот дүгнэлтэд

1. О.ан-Эрдэний биед дээд үүдэн шүдний эмтрэлт, зүүн нүдний дээд доод зовхинд цус хуралт гэмтэл тогтооглоо.
2. ухайн гэмтэл шинэ гэмтэл байна.
3. Уг гэмтэл нь мохоо хатуу зүйлийн нэг удаагийн /тухайлбал мөргөгдөх, цохигдох үед/  үүссэн байх боломжтой.
4. Дээрхи гэмтэл нь Хууль зүйн сайд, Эрүүл мэндийн сайдын хамтарсан 2 оны 2 дугаар сарын 05-ны өдрийн А/2/22 тоот журмын 2..-д зааснаар гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна.
5. Цаашид энгийн хөдөлмөрийн чадварт нөлөөлөхгүй гэжээ /хх-ийн 22 хуудас/,

 

Шүүгдэгч *******н  шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэг

 “ бааранд болон найзуудтайгаа сууж, бүжиглэж байсан. эг харахад бүжгийн талбайд үл таних нэг залуу манай ийн зүүн мөр рүү нь гараараа нэг удаа цохиж байгаа харагдсан. эгэхээр нь би тэр залууг /ан-Эрдэнийг/ баруун гараараа нүүрэнд нь цохисон. Эхнэр ийн гарын бугалаг хэсэгт тухайн үед бага зэрэг хөхөрсөн байсан. Хохирогчид 225 000 төгрөг өгсөн. Хийсэн хэрэгтээ гэмшиж байна гэв.     /шүүх хуралдааны тэмдэглэл/

 

Хохирогч ******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэг

 “ оны дугаар сарын -ны орой 2 цагийн үед бааранд арангэрэл, найз эндээ ийн хамт, найз аганаа ийн хамт нийт хүн орсон юм...и бүжгийн талбайд бүжиглэж байтал хэн нэг нь нүүр лүү цохисон. Хэн цохисныг мэдээгүй. Хамраас цус гарсан. амайг хэн цохисон бэ гэхэд ансаргэрэл “хэн цохисныг харсан, хэнийг ч эндээс гаргахгүй” гэж хэлсэн. эвч хүмүүс гарсан байсан ба гадаа байсан хүмүүс дотор цохисон хүн байгаагүй. Харин дараа өдөр нь маань цагдаатай явж цохисон хүнийг олсон. и тухайн үед хэнтэй ч маргаагүй юм. үүрэндээ цохиулснаас болж дээд талын үүдэн шүд эмтэрсэн ба нэг нь мэдрэлийн судал нь гарсан байсан. Шүүгдэгч надад 225 000 төгрөг өгсөн. и дүүргийн -р хороо 5-р байранд байх шүдний эмчээс лавлагаа авахад 700 000-50 000 төгрөгөөр шүдийг эмчилж бүтэн болгоно гэж тодорхойлсон. тэй 00 000 төгрөг өгнө авна гэж гэрээ байгуулсан ба тэр сар сард хувааж өгнө гэсэн. омдол саналгүй гэв

эрч   мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлэг

“..би өөрийн нөхөр болон найзуудтайгаа оны дугаар сарын -ны орой цаг өнгөрч байхад цэргийн баяр тэмдэглэхээр бааранд орсон. ..ариун цэвэрийн өрөөнөөс гараад иртэл бүжгийн талбай дээр нөхөр нэг залуутай маргаад зогсож байхаар нь очиж нөхөрөө салгаж цааш нь түлхчихээд эргээд харах хооронд нөгөө залуу ан-Эрдэнийг цохисон...гэжээ. /хх/ 

эрч мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүүлэгт

“би оны дугаар сарын -ны орой нөхөр болон найзуудтайгаа бааранд орсон. ..бүжгийн талбай дээр бүжиглэж байтал найз андин-Эрдэнийг танихгүй шар царайтай залуу араас нь татаад бүжиглүүлэхгүй байсан. атболд болиоч гэж хэлээд андин-Эрдэнээс гарыг нь татаж салгасан. эгтэл нөгөө залуу цааш яваад буцаж ирэхдээ өөр нэг залуу дагуулаад ирсэн. эр хоёр залуу атболтой муудалцах гээд дайраад байхаар нь би тэд нарыг “адилхан баярлах гэж байж маргалдаад яах вэ” гээд салгатал андин-Эрдэнийг оролдсон залуутай хамт ирсэн залуу нь “чи манай авгайг барах уу” гэж хэлээд миний зүүн мөр рүү гараараа нэг удаа цохьсон. этэл манай нөхөр тэрийг хараад хүрч ирээд яаж байгаа юм бэ гээд гараараа нэг удаа нөгөө залуу цохиод авсан гэжээ. /хх 5/

эрч   мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүүлэгт

“тэр орой цаг өнгөрч байхад найз , атболд, андин-Эрдэнэ, Ариунбаатар, одбаяр, нарын хамт бааранд орсон. үжгийн талбайд бүжиглэж байтал атболдын андин-Эрдэнийг нэг залуу дуудаад байсан. эгээд атболд яах гээд байгаа юм бэ гээд ээ дагуулаад явсан. эгтэл нөгөө залуу цаашаа яваад удалгүй найзыгаа дагуулж ирээд атболд руу чи яагаад байгаа юм бэ гээд дайраад байсан. эгтэл голоор нь ороод салгахад нэг залуу хэл амаар доромжлоод далайгаад цохих гээд байсан. этэл ийн нөхөр тэр залууг цохиод авсан. эгээд бид нар г баарнаас аваад гарсан. Цохиулсан залуугийн хамарнаас нь цус гарчихсан доошоо тонгойгоод “ёо ёо шүд шүд” гээд байсан гэжээ /хх /

эрч   мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүүлэгт

“...үжгийн талбайд бүжиглэж байтал атболдын андин-Эрдэнийг нэг залуу дуудаад чангаагаад байсан. андин-Эрдэнийг нойлын өрөөнөөс гарч ирэхэд гараас нь татчихаад явуулахгүй байсан. эгээд атболд яах гээд байгаа юм бэ гээд ээ дагуулаад явсан. эгтэл нөгөө залуу цаашаа яваад удалгүй найзыгаа дагуулж ирээд атболд руу чи яагаад байгаа юм бэ гээд дайраад байсан. эгтэл голоор нь ороод салгахад нэг залуу хэл амаар доромжлоод далайгаад цохих гээд байсан. этэл ийн нөхөр тэр залууг цохиод авсан. эгээд бид нар г баарнаас аваад гарсан гэжээ /хх -7/

эрч атболдын мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлэгт

“ оны дугаар сарын -ны орой би найзуудтайгаа цэргийн баяр тэмдэглээд бааранд бүжиглэж байсан юм. эр үед хажуугийн ширээнд хэсэг согтуу залуучууд сууж байсан. иднийг бүжиглэж байтал нэг согтуу залуу ирээд манай ийн гарнаас нь татаад байхаар нь би “чи яах гээд байгаа юм бэ” гээд ийнхээ гарыг татаад авсан. эр залуу цаашаа яваад нэг найзыгаа дагуулаад ирсэн, хамт ирсэн залуу нь “хэн яагаад байгаа юм бэ” гээд ирсэн. тэгтэл гийн уур орж “адилхан баярлаж байж муудаж сайдахгүй шүү” гээд хорьсон. эр залуу ийг бараг зодчих гээд хэл амаар доромжлоод байсан, тэгээд гараа далайгаад мөр рүү нь цохитол хажуугаас нь тэр залуугийн хамар орчимд цохиод авсан гэжээ. /хх9/

 

Шүүгдэгч *******г сэжигтнээр, яллагдагчаар тус тус байцааж авсан тэмдэглэлүүд //хх- 2-29, / зэрэг болно.

Шүүхээс хэргийн талаар тогтоосон байдал болон тэдгээрт өгсөн дүгнэлтийн талаар:

           ******* нь   оны дугаар сарын -ны орой цагийн үед дүүргийн дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг бааранд буюу олон нийтийн газар тэй маргаж, цохиж авлаа гэсэн шалтгаанаар нүүрэн тус газарт гараараа цохиж бие махбодид нь дээд үүдэн шүдний эмтрэлт, зүүн нүдний дээд доод зовхинд цус хуралт зэрэг гэмтлүүд учруулсан нь шинжээчийн “ биед дээд үүдэн шүдний эмтрэлт, зүүн нүдний дээд доод зовхинд цус хуралт гэмтэл учирсныг” тодорхойлсон дүгнэлт /хх-22/, хохирогч “үжгийн талбайд бүжиглэж байтал хэн нэг нь нүүр лүү нь цохисон, доошоо тонгойгоод босоход амнаас нь цус гарч аман дотор шүд үйрчихсэн нь мэдрэгдээд шүд сийгээд байсан тухайгаа мэдүүлсэн мэдүүлэг /хх-/, эрч   “нөхөр нэг залуутай маргаж байхаар нь нөхрөө салгаж цааш нь түлхчихээд эргээд харах хооронд нөгөө залуу ан-Эрдэнийг цохисон” гэсэн мэдүүлэг /хх-/,  гэрч  ийн “...манай нөхөр намайг цохиод авсан залууг хараад яаж байгаа юм бэ гээд гараараа нэг удаа цохиод авсан” гэсэн мэдүүлэг /хх-5/ зэрэг баримтуудаар хөдөлбөргүй тогтоогдож байна.

Хэргийн бодит байдлыг нотолж байгаа дээрх баримтуудыг үнэлэхэд хохирогч болон гэрчүүдийн мэдүүлгийг хуульд заасан журмын дагуу гаргуулж бэхжүүлсэн, хэдийгээр гэрч ансаргэрэлээс ад гэрчүүд шүүгдэгч гийн болон найзууд боловч нь ан-Эрдэнийг гараараа нүүр лүү нь цохисон талаархи мэдүүлгүүд зөрүүгүй байна. Хохирогчийн ансаргэрэл, шүүгдэгчийн нарт гэр бүлийн гишүүдийн эсрэг мэдүүлэг өгөхгүй байх эрхийг танилцуулсан нь хавтаст хэрэгт авагдсан байцаалтын тэмдэглэлд тусгагджээ.

Шинжээчийн дүгнэлтийг нарийн мэргэжлийн шинжээч эмч тусгай мэдлэгийн хүрээнд хийсэн, талууд дүгнэлтийг хүлээн зөвшөөрсөн, үндэслэл нь ойлгомжтой тайлбарлагджээ. Шүүгдэгч н гэм буруугаа хүлээн мэдүүлсэн нь хохирогч, гэрчүүдийн мэдүүлгээр давхар батлагдлаа. өн шүүгдэгч нь “төрөлхийн уруул, тагнайн хавсарсан сэтэрхий” оношоор хөдөлмөрийн чадварын 70 хувийн алдагдалтай боловч шүүх хуралдаанд гаргаж байгаа мэдүүлэг тайлбар нь сонсогдож ойлгогдож байсан нь /шүүх хуралдааны тэмдэглэл болон дүрс дууны бичлэгт тусгагдсан/ мөрдөн байцаалтын шатанд хэлмэрчгүйгээр байцаалтыг явуулсан нь хууль зөрчөөгүй гэж үзэх үндэслэл мөн.  

 Дээрх баримтууд нь тухайн үйлдэлд хамааралтай төдийгүй гэмт үйлдлийг хангалттай, нотолжээ.  Иймд нотлох баримтуудыг тухайн хэрэгт хамааралтай, эргэлзээгүй, эх сурвалж нь тогтоогдсон,  хууль ёсны, үнэн зөв баримтууд гэж дүгнэв.

Хохирогч болон шүүгдэгч нар дүүрэг дэх шүдний хувийн эмнэлгийн эмч нараас эмчилгээний төлбөрийн талаархи баримтыг тус тусдаа авч шүүх хуралдаан дээр гаргаж өгсөн ба тэдгээр баримтуудын үнийн дүн хоорондоо хэт их зөрүүтэй, уг баримтуудыг шалгах боломжгүй байсан тул нотлох баримтаар үнэлээгүйг тэмдэглэе.

 

Хэрэг гарах үед хохирогч шүүгдэгч нарын хэн хэн нь “******* цэргийн баяр”ыг тэмдэглэн найз нартайгаа бааранд наргисны улмаас шүүгдэгчээс ад нь согтууруулах ундаа хэрэглэсэн, тэдний маргаан болсон гэдэг нь гэрчүүдийн мэдүүлгээр нотлогдож байх боловч хохирогчид хүч хэрэглэн гэмтэл учруулсан *******н үйлдэл нь бааранд үйлчлүүлж байсан иргэдийн амгалан тайван байдлыг алдагдуулж үйлчилгээний газрын хэвийн үйл ажиллагааг түр зуур алдагдуулжээ. Энэ байдлыг үндэслэн “г олон нийтийн газар үл ялих зүйлээр шалтаглан дыг үл этгэн хүч хэрэглэж нийгмийн хэв журмыг зөрчсөн” гэж дүгнэсэн  прокурорын дүгнэлтийг үндэслэлтэй гэж дүгнэв.

биед учирсан гэмтэл нь хөнгөн зэргийн гэмтэл болох нь шинжээчийн “ биед учирсан дээд үүдэн шүдний эмтрэлт, зүүн нүдний дээд доод зовхинд цус хуралт гэмтэл нь гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна”  гэсэн дүгнэлтээр тогтоогдсон.  У-ын Дээд Шүүхийн 07 оны 0 дугаар сарын29-ны өдрийн “танхайрах гэмт хэргийг ойролцоо төрлийн гэмт хэрэг болон захиргааны зөрчлөөс ялгаж зөв зүйлчлэхэд анхаарах зарим асуудлын талаар тайлбарлах тухай дугаартай тогтоолд “анхайрах явцдаа дын бие махбодид хөнгөн, эвтэр гэмтэл учруулсан, эд хөрөнгийг устгасан, гэмтээсэн зэргийг догшин авирласан гэж үзнэ” гэж тайлбарлажээ. Эндээс дүгнэхэд прокурорын яллах дүгнэлтэд *******г догшин авирлан танхайрсан гэсэн нь үндэслэл бүхий байна.

 

******* нь дээрх үйлдлийг хийх  үедээ болон дараа нь өөрийн үйлдлийн нийгмийн аюулын шинж чанарыг ухамсарлах, үйл ажиллагаагаа удирдан жолоодох чадвартай байсан болон хэрэг хариуцах чадвартайд нь эргэлзээ үүсээгүй болно.

Иймд *******г дыг илтэд үл этгэн хүч хэрэглэж, нийгмийн хэв журмыг ноцтой зөрчсөн гэмт хэргийг догшин авирлаж үйлдсэн буюу ******* улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн дүгээр зүйлийн .2. дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийг үйлдсэн  гэм буруутайд тооцож, ял шийтгэл оногдуулах нь зүйтэй. 

******* нь урьд ял шийтгүүлж байгаагүй нь Цагдаагийн Ерөнхий азрын эдээлэл нэгтгэн боловсруулах газрын лавлагааны баримтаар /хх-/ тогтоогдсон болно.

Шүүгдэгч нь хохирогчид учруулсан хохирол буюу эмчилгээний зардлыг сайн дураар төлсөн, үйлдсэн хэрэгтээ чин санаанаас гэмшиж байгаа, гэмт үйлдэл гарахад хохирогчийн буруутай үйл ажиллагаа нөлөөлсөн зэрэг Эрүүгийн хуулийн 55 дугаар зүйлийн 55.., 55..5, 55..9 дэх хэсэгт заасан ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдлуудыг харгалзан *******г хуульд заасан хорих ялын доод хэмжээг сонгож ял шийтгэх, уг ялыг жирийн дэглэмтэй хорих ангид эдлүүлбэл зохино.

үүний үйлдсэн гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7..2 дахь заалтад зааснаар эвтэр ангиллын гэмт хэрэгт хамаарч байгаа болон хөдөлмөрийн чадварын 70 хувийн алдалт бүхий эрүүл мэндийн байдалтай, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал зэргийг харгалзан түүнийг нийгмээс тусгаарлах шаардлагагүй гэж дүгнээд шүүгдэгчид оногдуулсан ялыг тэнсэж ялын хугацаагаар хянан харгалзах нь зохистой.

            Хохирогчийн эмчилгээний зардлын талаар ямар нэг баримт хавтаст хэрэгт авагдаагүй бөгөөд хохирогч эмчилгээг бодитойгоор хийлгээгүй болох нь тайлбараар нь нотлогдсон.

Шүүгдэгч ******* нь хохирогчид эмчилгээний зардалд зориулан 225 000 төгрөгийг сайн дураар төлсөн баримт /хх-5/ хэрэгт авагдсан ба яллах болон өмгөөлөх талууд эмчилгээний зардалд зориулан шүүгдэгчийн төлсөн 225 000 төгрөгийг хохирол төлсөнд тооцно гэж  дүгнэсэн тул  шүүгдэгчийг хохирогчид учирсан эмчилгээний зардлыг сайн дураар төлсөн гэж  дүгнэсэн болно.               

                  Хохирогч эмчилгээг бодитой хийлгэж төлбөрийн зөрүү гарсан тохиолдолд баримтыг бүрдүүлэн иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх журмаар жич нэхэмжлэл гаргах эрхтэйг мэдэгдэх нь зүйтэй.

                 *******  нь энэ хэрэгт цагдан хоригдоогүй болно.

Шүүгдэгчид холбогдох иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, эд хөрөнгө битүүмжлэгдээгүй, энэ хэрэгт гарсан байцаан шийтгэх ажиллагааны зардал тодорхойлогдоогүй зэргийг тус тус дурдах нь зүйтэй.

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн  2 дугаар зүйл,  2 дүгээр зүйлийн 2. дахь хэсэг, 295-29 дугаар зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон

ОООХ нь:

1. оржигон овгийн г дыг илтэд үл этгэн хүч хэрэглэж, нийгмийн хэв журмыг ноцтой зөрчсөн гэмт хэргийг догшин авирлаж үйлдсэн гэм буруутайд   тооцсугай.
2. ******* Улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн дүгээр зүйлийн .2. хэсэгт зааснаар оржигон овгийн г гурван // жил арван /0/ хоногийн хугацаагаар хорих ял шийтгэсүгэй.
3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.5 дахь хэсэгт зааснаар *******н эдлэх хорих ялыг жирийн дэглэмтэй чүүдийн хорих ангид эдлүүлсүгэй.
4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн дүгээр зүйлийн ., . дэх хэсэгт заасныг баримтлан шүүгдэгч *******д оногдуулсан гурван // жил арав /0/ хоногийн хорих ялыг тэнсэж, гурван // жилийн хугацаагаар хянан харгалзахаар тогтоож, шүүгдэгчийн засрал хүмүүжилд хяналт тавихыг дүүргийн Цагдаагийн байгууллагад  даалгасугай.
5. Иргэний хуулийн 97 дугаар зүйлийн 97., 50 дугаар зүйлийн 50. дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч ******* нь хохирогч О.д 225 000 /хоёр зуун хорин таван мянган/ төгрөгийг төлснийг дурдсугай.
6. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 22 дугаар зүйлийн 22.-т зааснаар эмчилгээний зардлын зөрүүний талаархи нэхэмжлэлийг иргэний шүүхэд жич нэхэмжлэн шийдвэрлүүлэх эрхтэйг О.д мэдэгдсүгэй.
7. ******* нь энэ хэрэгтээ цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг дурдсугай.
8. *******д холбогдох иргэний бичиг баримт шүүхэд шилжиж ирээгүй, эд хөрөнгө битүүмжлээгүй, эд мөрийн баримтаар хурааж ирүүлсэн зүйлгүй, энэ хэрэгт гарсан байцаан шийтгэх ажиллагааны зардал тодорхойлж ирүүлээгүй болохыг дурдсугай.
9. огтоол хүчин төгөлдөр болтол *******д урьд авсан батлан даалтад өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.
10. Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 0 дугаар зүйлийн 0., 0 дүгээр зүйлийн 0. дэх хэсэгт тус тус зааснаар тогтоолыг ялтан, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар эс зөвшөөрвөл гардуулснаас хойш хоногийн дотор ийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны  шүүхэд давж заалдах, улсын яллагч, түүний дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг мэдэгдсүгэй.
11. Давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, *******д авсан таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.  

ДАРАЛАЧ ШҮҮЧ                                       Д.ОЮУА