2023           01           31                                        128/ШШ2023/0107

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

          Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Б.Адъяасүрэн даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны 4 дүгээр танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар,

        Нэхэмжлэгч: Л.Д***ын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.О***

        Нэхэмжлэгч: Р.Н***

        Нэхэмжлэгч: Л.Д***

        Нэхэмжлэгч: ***н итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Х***

        Нэхэмжлэгч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч: Э.А***

        Хариуцагч: Ч д Г з б а

          Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч: Т.Э***  нарын хооронд Г эзэмших гэрээний эрх зүйн харилцаа байсан болохыг тогтоолгох шаардлага бүхий маргааныг хянан хэлэлцэв.

          Шүүх хуралдаанд: Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Т.Цэвэлмаа, нэхэмжлэгч Р.Н***, нэхэмжлэгч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Э.А***, нэхэмжлэгч Л.Д***ын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.О***, нэхэмжлэгч ***н итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Х***, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Т.Э***  нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

          1.Нэхэмжлэгч Л.Д***, Р.Н***, Л.Д***, *** нар нь Ч д Г з б анд холбогдуулан Г эзэмших гэрээний эрх зүйн харилцаа байсныг тогтоолгохоор маргасан.

          2.Нэхэмжлэгч Л.Д***, Р.Н***, Л.Д***, *** нарын 2021 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдөр гаргасан нэхэмжлэлийг 2021 оны 12 дугаар сарын 22, 01 дүгээр сарын 11-ний өдөр тус тус бүрдүүлбэр хангуулах хугацаа тогтоож, 2022 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдөр нэхэмжлэлийг буцааж, 2022 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдөр бүрдүүлбэр хангуулах хугацаа тогтоож,

          Мөн тус шүүхийн 2022 оны 3 дугаар сарын 14-ний өдрийн 2299 дүгээр захирамжаар нэхэмжлэлийг Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 54 дүгээр зүйлийн 54.2-т зааснаар хүлээн авахаас татгалзаж, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2022 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдрийн 249 дүгээр тогтоолоор нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзсан шүүгчийн захирамжийг хүчингүй болгож, 2022 оны 4 дүгээр сарын 25-ны өдөр нэхэмжлэлийн бүрдүүлбэр хангуулах хугацаа тогтоож, 2022 оны 5 дугаар сарын 11-ний өдөр захиргааны хэрэг үүсгэсэн.

          3.Нэхэмжлэгч нар нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлдээ:

          “Л.Д***, Р.Н***, Л.Д***, *** бид Ч д Засаг даргын 2004 оны 7 дугаар сарын 09-ний өдрийн *** т г эзэмших эрхийн гэрчилгээ олгосон *** дугаар шийдвэрийг үндэслэж, 2004 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдөр, 2004 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдөр Ч д Газрын аны даргатай бид г эзэмших эрхийн гэрээ байгуулсан.

        Бид *** ээс г дээр баригдсан гараашийг газрын хамт худалдаж авах хэлцлийг гэрээ байгуулах үед хийсэн. Уг хэлцлийг үндэслэж газрын а бидэнтэй г эзэмших эрхийн гэрээ байгуулсан. Г эзэмших гэрээ байгуулах үед газрын а иргэн *** т г эзэмших эрхийн гэрчилгээ олгосон эсэхийг бид мэдэхгүй байна.

         Гэрээ байгуулснаас хойш бид газрын гэрчилгээ авах хүсэлтийг гаргаж байсан. Газрын аны зүгээс бидэнд гэрчилгээ гаргаж өгнө гэдэг хариуг өгдөг байсан ч бодитоор бидэнд гэрчилгээ гаргаж өгөлгүй 2022 он хүрсэн. 2010 онд бидэнд газрын төлбөрийг тодорхойлох тухай актыг хүргүүлсэн. Дээрх акт хүргүүлж байгаа үйлдлээс харахад биднийг г эзэмших гэрээний үндсэн дээр уг газрыг эзэмшиж байгааг хүлээн зөвшөөрч байсан нь харагдаж байна.

          Бид гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлж тухай бүрт газрын төлбөрийг төлж байсан. 2021 онд бид мөн дахин г эзэмших эрхийн гэрчилгээг гаргаж өгөхийг хүсэж өргөдөл гаргасан боловч уг асуудлыг шийдвэрлэхгүй Нийслэлийн г з б а шийдвэрлэнэ гэснээр бидний хүсэлтийг хүлээн аваагүй.

          Гэтэл бид Ч д г з б атай г эзэмших эрхийн гэрээ байгуулсны үндсэн дээр уг газрын эзэмшиж, г дээрх гараашийг ашиглаж байсан. Ч д газрын а нь 2004 оноос буюу гэрээ байгуулснаас хойш Г эзэмших, ашиглах, эрхийн гэрчилгээ олгох журмын 10.2 дахь хэсэг, Газрын тухай хуулийн 34 дугаар зүйлийн 34.1 дэх хэсэгт зааснаар газрын гэрчилгээг гаргаж өгөх үүргийг хүлээсэн ч гаргаж өrөөгүй ингэж гэрчилгээ гаргаж өгөхгүй байснаар бид гтай холбоотой аливаа гомдол шаардлага гаргаж чадахгүйд хүрээд байна.

          Г эзэмших эрхийн гэрээний үндсэн дээр г эзэмшиж байсных тогтоолгосноор бидэнд гарааштай холбоотой нөхөн төлбөр шаардах эрх үүснэ. 2021 оны 9 дүгээр сарын 30-ны өдөр, 2022 оны 02 дугаар сарын 09-ний өдөр тус газрын анаас г дээр баригдсан тоосгон гараашнуудыг нурааж г чөлөөлөх шаардах хуудас бидэнд хүргүүлж, гараашийг нураасан.

          Гараашийн нөхөн төлбөрийг шаардах гэхээр бид г эзэмшиж байсан эсэх нь тодорхойгүй байна. Газрын тухай хуулийн 38.4 дэх хэсэгт зааснаар г эзэмших эрхийн гэрчилгээгүй байх тул нөхөн олговор олгох боломжгүй, уг гтай холбоотой шаардлага гаргах эрхгүй талаар Уг шийдвэрийг бид эсэргүүцэж г эзэмших эрхээ хэрэгжүүлэхээр дээд шатны байгууллагад гомдол гаргасан боловч уг газрыг эзэмшдэг эсэх нь тодорхойгүй байх тул бид гомдол гаргах эрхгүй байгаа талаар мэдэгдсэн.

          Гэтэл бид Ч д 2004 оны 07 сарын 09-ны өдрийн *** дугаар шийдвэрийг үндэслэж г эзэмших гэрээ байгуулан, төлбөр төлсөөр өнөөдрийг хүрсэн бидэнд хариу өгсөн. Бид г эзэмших гэрээний эрх зүйн харилцаатай байсныг тогтоолгосноор тухайн г эзэмших гэрээг цуцлахтай холбоотой шаардлага гаргах, г дээр баригдсан барилга байгууламжийг нураасантай холбоотой нөхөн төлбөр шаардах эрхтэй болно. Нэхэмжлэгч нарт г эзэмших гэрээнээс өөр зүйл байхгүй учир тухайн гэрээгээр газрын эзэмшигч мөн болох нь тогтоогдохгүй байна. Иймд тус газрыг г эзэмших гэрээний үндсэн дээр  эзэмших эрх зүйн харилцаатай байсныг тогтоож өгнө үү.” гэжээ.

          4.Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нар шүүх хуралдаанд гаргасан тайртаа:

          “Нэхэмжлэгч Л.Д***, Р.Н***, Л.Д***, *** нар нь Ч д 1 дүгээр хороонд г эзэмшиж, 2004 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдрөөс 2004 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдөр Ч д Г з б атай г эзэмших эрхийн гэрээ байгуулсан. Гэрээ байгуулсантай холбогдуулаад эрхийн гэрчилгээ гаргуулах хүсэлтээ Газрын анд урьд өмнө нь гаргаж байсан боловч Газрын а шийдвэрлээгүй 2022 он хүрсэн. Тухайн г эзэмших гэрээний дагуу тухайн газрууд дээр гараашууд баригдсан байсан.

          Гарааш тус бүрийг нэхэмжлэгч нар 3 сая төгрөгөөр худалдаж аваад 2022 он хүртэл ашиглаж ирсэн. 2021 оны 9 дүгээр сараас эхлээд гараашийг буулгах талаар Ч д Г з б а хүргүүлээд хүчин төгөлдөр эрхийн гэрчилгээгүй учраас г эзэмшихийг хориглоно, нийтийн эзэмшлийн зам тай дээр барьсан гараашнуудыг нураах талаар шаардах хуудсыг хүргүүлсэн байдаг. Ингээд уг шаардах хуудастай холбоотойгоор нэхэмжлэгч нар Ч д Г з б анд хандахад та нар г эзэмших эрхгүй этгээд байна, эрхтэй эсэхээ нотлохыг шаардсан.

          Эрхийн гэрчилгээг Г з б а өөрөө олгох байсан боловч тухайн олгох үйл ажиллагаагаа хийгээгүй.

          Тухайн иргэдэд холбогдох захирамж байгаа гэдэг үндэслэлээр г эзэмших эрхийн гэрээн дээр Ч д Засаг даргын захирамжид дурдсан боловч тухайн захирамж нь эх хуураараа ирээгүй.

          Эх хувийг аваад хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанаас харахад энэ нь *** ийн нэр дээр холбогдуулан гарсан захирамж байсан. Ингээд иргэд өөрсдийн тухайн газрыг хууль ёсны дагуу эзэмших эрхтэй, эзэмшиж байсан болох үйл баримтаа, эзэмших эрхтэй гэдгээ тогтоолгохын тулд шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан. Г эзэмших эрхтэй эсэхийг тогтоолгож, тухайн г дээр байсан нураасан гараашийн нөхөн төлбөрийг олгох үр дүнд хүргэхийн тулд шүүхэд хандсан. Г эзэмших гэрээний үндсэн дээр г эзэмшиж байсныг тогтоолгох гэдэг шаардлага гаргасан.

          ... Хариуцагч хуульд зааснаар гэрчилгээ байх ёстой гэж хэлж байна. Тэгэхээр урьд нь гурван хуралдааны өмнө хариуцагчид тодорхой асуулт тавьж байсан. Танай анаас хэчнээн хүнд гэрчилгээ гаргаж өгсөн бэ, гэрчилгээ гаргаж өгсөн прецидент байна уу, тэрийгээ хэлнэ үү гэхэд өнөөдрийг хүртэл энэ хүн ан ёсны статистик тоогоо өгөөгүй, нотлох баримтаа гаргаж өгөөгүй. Угаасаа Ч д Газрын анаас гараашийг г эзэмших гэрчилгээ гаргаж өгсөн тийм тохиолдол байгаагүй юм байна. Тэгэхээр өөрсдийнхөө гаргаж өгөөгүй баримт бичгээ бид нараас нэхнэ гэдэг нь зүйд нийцэхгүй гэж үзэж байна.

          ... Газрын тухай хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.3, 23.3.7, 23.4.6 дахь хэсэгт зааснаас харахад аймаг, нийслэлийн Газрын а нь эрхийн гэрчилгээг олгох үүрэгтэй байна. Тухайн Засаг даргын шийдвэрийг үндэслэн эрхийн гэрчилгээг олгоно гэж байна. Засаг даргын шийдвэр болон Газрын аны үүрэг нь захирамж гаргах, гэрчилгээ олгох үүрэгтэй байжээ гэж харагдаж байна. Мөн хэрэгт авагдсан баримтуудаас нэхэмжлэгч нар маш олон жилийн хугацаанд газрын төлбөрийг төлж ирсэн. Газрын тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1 дэх хэсэгт зааснаар г эзэмшиж, ашиглаж байгаа иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллага Газрын төлбөрийн тухай хуулийн дагуу төлбөрөө төлнө гэж байгаа.

             Газрын төлбөр ногдуулах тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.1 дэх хэсэгт зааснаар тухайн газрыг эзэмших хугацаандаа тухайн төлбөрүүдийг төлж байсан үйл баримтууд байгаа учраас г эзэмших эрх зүйн харилцаатай байсан талаар харагдаж байна. Хариуцагчийн хариу тайрт дурдагдсан г эзэмших эрхийн гэрээний ар талд кадастрын зурагтай байх ёстой гэдэг шаардлага байдаг гэж байна. Тэгэхээр талуудын хооронд байгуулагдсан гэрээний ард хавсралтаар баталгаажуулсан кадастрын зургууд авагдсан байгаа. Тухайн үйл баримтыг хүлээн зөвшөөрч төлбөр ногдуулж байсан тухай актууд, эзэмшиж байсантай холбоотой эзэмших гэрээний эрх зүйн харилцаатай байсныг тогтоохтой холбоотой үйл баримтууд хэрэгт бүрэн хангалттай авагдсан байна гэж үзэж байна.” гэв.

          5.Хариуцагч Ч д Г з б а шүүхэд гаргасан хариу тайртаа:

          “Тус д Засаг даргын 2004 оны *** дугаар захирамжаар иргэн *** т гараашийн зориулалтаар 700 м.кв газрыг 15 жилийн хугацаатай эзэмшүүлсэн байна.

          Газрын тухай хуулийн 37 дугаар зүйлийн 37.1-д заасны дагуу "Эрхийн гэрчилгээний хүчин төгөлдөр байх хугацаа дуусахаас 30-с доошгүй хоногийн өмнө эзэмшигч хугацаа сунгуулах хүсэлтээ тухай шатны засаг даргад гаргана", мөн тухайн хуулийн 39 дүгээр зүйлийн 39.1.1-т "г эзэмших эрхийн гэрчилгээ болон гэрээний хугацаа дуусахад сунгуулах хүсэлт гаргаагүй бол г эзэмших эрх дуусгавар болно" заалтаар иргэн *** ийн г эзэмших эрх 2019 оны 7 дугаар сард дуусгавар болсон байна.

          Мөн Газрын тухай хуулийн хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.8 "Г эзэмших гэрээ нь эрхийн гэрчилгээний хамт хүчин төгөлдөр байх бөгөөд гэрээний биелэлтийг талууд жил бүр дүгнэнэ" гэж заасан байдаг тул г эзэмших хүчин төгөлдөр эрхийн гэрчилгээ, гэрээ болон холбогдох тайр саналаа ирүүлэх тухай 2022 оны 1*** тоот ан бичгүүдийг дээрх иргэдэд хүргүүлсэн боловч хариу ирүүлээгүй байна. Иймд манай атай холбоотой нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү.” гэжээ.

6.Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайртаа:

“Газрын тухай хуульд газрыг гэрчилгээний дагуу гэрээгээр эзэмшинэ. Хүчин төгөлдөр гэрээ, гэрчилгээ, кадастрын зураг, хянан баталгааны дүгнэлт байж хүчин төгөлдөр г эзэмшинэ гэдгийг байнга тайрлаж байгаа. Хэргийн материалд хуульд заасан г эзэмших хүсэлт г эзэмших эрхийн гэрчилгээг нэхэмжлэгч нар гаргаж өгч нотолж чадахгүй чадахгүй байгаа.

... Газрын гэрчилгээг тухайн Газрын а, Засаг дарга гаргаж өгөх үүрэгтэй гээд байна. Газрын тухай хуулийн 32 дугаар зүйлд заасны дагуу иргэн хүсэлт гаргаж байж, түүнийг судалж үзээд боломжтой бол г эзэмших эрхийн гэрчилгээ олгож, гэрээ байгуулдаг. Иргэд маань тийм хүсэлт гаргаж байгаагүй, гаргаж байсан үйл баримт байхгүй. Өөрсдөө амаараа удаа дараа хүсэлт гаргадаг гэж ярьдаг боловч 2004 онд тухайн гараашийг худалдаж авах үедээ хүсэлт гаргаж байгаагүй. Харин өөрсдийнх нь ярьж байгаагаар *** ээс гарааш худалдаж авсан гэдэг. Би өмнөх хуралдаан дээр бас тайрласан, *** ийн газрыг энэ хүмүүс шилжүүлж авч г эзэмших эрхийн гэрээ гэрчилгээтэй байснаар г эзэмшигч гэж үзэх ёстой хуульд тодорхой байгаа, *** 700 м.кв гтай, тэрэн дээр баригдсан гараашийг бид нар авсан гэж ярьдаг. Тэгэхээр г эзэмших эрхийн гэрчилгээ шилжүүлэхдээ Засаг даргын захирамжаар шилжинэ. Хүсэлт гаргаагүй байхад Засаг дарга, Газрын а ямар нэгэн үүрэг хүлээхгүй. Нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү” гэв.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

1.Нэхэмжлэгч Л.Д***, Р.Н***, Л.Д***, *** нарын Г эзэмших гэрээний эрх зүйн харилцаа байсан болохыг тогтоолгох нэхэмжлэлийн шаардлагыг дараах үндэслэлээр бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

            2.Нэхэмжлэгч нар дараах үндэслэлээр Г эзэмших гэрээний эрх зүйн харилцаа байсан болохыг тогтоолгохоор маргасан.

            1/Ч д Засаг даргын 2004 оны 7 дугаар сарын 09-ний өдрийн *** т г эзэмшүүлсэн *** дүгээр захирамж, *** ээс г дээр баригдсан гараашийг газрын хамт худалдаж авах хэлцлийг үндэслэж Ч д Газрын а нэхэмжлэгч нартай г эзэмших гэрээ байгуулсан.

            2/Гэрээ байгуулсантай холбогдуулаад эрхийн гэрчилгээ гаргуулах хүсэлтээ Газрын анд урьд өмнө нь гаргаж байсан боловч Газрын а шийдвэрлээгүй 2022 он хүрсэн.

           3/Гараашийн нөхөн төлбөрийг шаардах гэхээр бид г эзэмшиж байсан эсэх нь тодорхойгүй байна. Г эзэмших эрх зүйн харилцаа байсан болохыг тогтоолгосноор нөхөн төлбөр авах эрхтэй болно.

          3.Хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар Ч д Засаг даргын 2004 оны 7 дугаар сарын 09-ний өдрийн *** дүгээр захирамжаар /1-р хавтасны 155/ *** т гараашийн зориулалтаар 700 м.кв газрыг 15 жилийн хугацаатай эзэмшүүлж, 2004 оны 7 дугаар сарын 19-ний өдөр г эзэмшүүлэх гэрээ /1-р хавтасны 7/ байгуулсан.

          4. Нэхэмжлэгч Л.Д***, Л.Д***, ***, Р.Н*** нар нь *** ээс дээрх г дээр баригдсан гараашийг гэрээний дагуу худалдан авч, Ч д Газрын атай г эзэмших гэрээ байгуулсан, кадастрын зураг, газрын төлбөр тодорхойлох тухай актаар тогтоосон газрын төлбөрийг жил бүр төлж байсан.

          5.Шүүхээс 2022 оны 10 дугаар сарын 19-ний өдөр Ч д Г з б аны архивт хадгалагдаж буй 2004 оны өргөдөл гомдол, ирсэн явсан бичгийн дэвтэр, г эзэмших эрх олгосон бүртгэлд үзлэг хийхэд нэхэмжлэгч Л.Д***, Л.Д***, ***, Р.Н*** нар нь *** ээс г эзэмших эрх шилжүүлэн авах хүсэлт, г эзэмших эрх шилжүүлсэн, эзэмшүүлсэн шийдвэр, г эзэмших эрхийн гэрээ, гэрчилгээ зэрэг баримтууд бүртгэгдээгүй байна.

          6.Нэхэмжлэгч нараас “...г эзэмших гэрээний хугацаа дуусаагүй, сунгагдсанд тооцогдох ёстой” гэж маргасан боловч 2004 онд нэхэмжлэгч нартай байгуулсан г эзэмших гэрээ 5 жилийн хугацаатай бөгөөд уг гэрээг хүчин төгөлдөр гэж тооцоход 2009 онд гэрээний хугацаа дуусгавар болсон гэж үзэхээр байна.

          7.Тодруул, Газрын тухай хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.1-д “Энэ хуулийн 33.1-д заасан г эзэмшүүлэх тухай шийдвэрийг үндэслэн сумын газрын даамал, аймаг, нийслэл, д газрын а тухайн иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагатай г эзэмших гэрээ байгуулж, эрхийн гэрчилгээ олгон, улсын бүртгэлд бүртгэнэ.” гэж заасан.

          Гэтэл нэхэмжлэгч нарт г эзэмшүүлэх, ашиглуулах талаар д Засаг даргын захирамж гараагүй, уг гэрээнд *** т г эзэмшүүлсэн захирамжийн дугаарыг үндэслэл болгосон нь нэхэмжлэгч нарт г эзэмшүүлсэн шийдвэр гэж үзэх боломжгүй.

          8.Түүнчлэн мөн хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.4.2-т “Засаг даргын шийдвэрийг үндэслэн иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагатай г эзэмшүүлэх, ашиглуулах асуудлаар гэрээ байгуулж, эрхийн гэрчилгээ олгох”; 27 дугаар зүйлийн 27.1-д “Газрыг энэ хуульд заасан зориулалт, хугацаа, болзолтойгоор гэрээний үндсэн дээр зөвхөн эрхийн гэрчилгээгээр эзэмшүүлнэ.”, 27.4-т “Хүчин төгөлдөр эрхийн гэрчилгээгүй аливаа этгээд г эзэмшихийг хориглоно.” гэж заажээ.

          9.Нэхэмжлэгч нар “Газрын төлбөрийг тодорхойлох акт”-р газрыг ашиглах, шаардлагатай үед нөхөн олговоргүйгээр г чөлөөлөх үүргийг хүлээхээр Ч д газрын атай тохиролцсоныг эрх бүхий байгууллагаас г эзэмшүүлж, ашиглуулах талаар гаргасан шийдвэр, гэрээ гэж үзэх боломжгүй.

          10.Нэхэмжлэгч Л.Д***, Р.Н***, Л.Д***, *** нараас г адан чөлөөлөх захирамжтай маргаагүй бөгөөд Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.3.5-д заасан “эрх зүйн харилцаа байсан болохыг тогтоох” нэхэмжлэлийн шаардлагын хувьд тодорхой эрх зүйн харилцаа байгаа эсэхийг тогтооход чиглэдэг.

          Г эзэмших эрх нь Газрын тухай хуулиар нарийвчлан зохицуулсан тодорхой үндэслэл шалгуурын дагуу үүсдэг эрх зүйн харилцаа бөгөөд нэхэмжлэгч нар нь хариуцагч байгууллагатай Г эзэмших эрхийн харилцаа үүссэн гэж дүгнэх боломжгүй нөхцөл байдал тогтоогдож байна.

          11.Газрын тухай хуулийн 43 дугаар зүйлийн 43.2-т “Бусдын эзэмшил газрыг нөхөх олговортойгоор солих буюу эргүүлэн авах тухай шийдвэрт г эзэмшигчтэй урьдчилан хийсэн тохиролцоог харгалзан уг газраас салгаж үл болох барилга байгууламж, бусад эд хөрөнгийг тухайн үеийн ханшаар үнэлсэн үнэ, газрыг чөлөөлөх зардлыг тусгана.”, 43.6-д “Нөхөх олговор нь г ашиглаж байгаа иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад хамаарахгүй.” гэж зааснаас үзэхэд нэхэмжлэгч нар нь г эзэмших эрхгүй тул хариуцагчаас нөхөн олговор шаардах эрх үүсэхгүй.

          Үүнээс үзэхэд шүүхээс г эзэмших эрх зүйн харилцаа байсан болохыг тогтоосноор нэхэмжлэгч нарын хувьд эрх сэргэхүйц нөхцөл байдал үүсэхээргүй байна.

           12.Иймд нэхэмжлэгч Л.Д***, Р.Н***, Л.Д***, *** нарын Ч д Г з б анд холбогдуулан гаргасан Г эзэмших гэрээний эрх зүйн харилцаа байсан болохыг тогтоолгох нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

          Энэхүү шийдвэр нь нэхэмжлэгч нараас бусад байдлаар эрхээ сэргээлгэхээр гомдол нэхэмжлэл гаргах эрхийг хязгаарлахгүй.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3, 106.3.14-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Газрын тухай хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.4.2, 27 дугаар зүйлийн 27.1, 27.4, 34 дүгээр зүйлийн 34.1, 43 дугаар зүйлийн 43.2, 43.6-д заасныг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч Л.Д***, Р.Н***, Л.Д***, *** нарын Ч д Г з б анд холбогдуулан гаргасан Г эзэмших гэрээний эрх зүйн харилцаа байсан болохыг тогтоолгох нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

2.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1-д заасны дагуу нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 70200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 114 дүгээр 114.1-т зааснаар хэргийн оролцогчид, тэдгээрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нь шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах журмаар гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                              Б.АДЪЯАСҮРЭН