МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС:

Сэлэнгэ аймгийн Мандал сум дахь сум дундын шүүхийн ерөнхий шүүгч Б.Хэрлэн даргалж тус шүүхийн танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар

Нэхэмжлэгч: Сэлэнгэ аймаг Мандал сумын ******* дүгээр баг, ******* № ******* тоотод оршин суух, *******5******* оны 0******* дүгээр сарын *******-ний өдөр төрсөн, ******* настай, эрэгтэй, ******* овогт ******* /РД:МИ5*******0**************2/ нэхэмжлэлтэй

Хариуцагч: Сэлэнгэ аймаг Мандал сум дахь холбогдох

Гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах тогтоолыг хүчингүй болгож, дахин ажиллагаа явуулахыг даалгах тухай хүссэн иргэний хэргийг хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Л., хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х., шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.төгөлдөр нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Нэхэмжлэгч Б. шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: Х.- нь 20 онд тариа ногоо тарих гэсэн чинь мөнгөний боломжгүй байна та эмээлээ түр өгчих намар ногоо хураагаад аваад өгнө гээд миний ааваас өвлөж ирсэн норов хийцтэй 80-*******0 орчим лан цалин цагаан мөнгө орсон 2 завхай буюу хуучин угалзан гөлөм, дэвс дөрөөний бүрээстэй хуучны хятад цэмбэн оломцогтой их гарын жийжүү дөрөөтэй эмээлийг аваад явсан. Бид нэг нутаг усны хуурай ах дүүс байсан болохоор гуйгаад ирэхээр нь итгээд өгсөн. Х.- нь тэр дороо ХХК-ний ломбарданд 8 сая төгрөгөөр зээлийн барьцаанд тавьсан. Үүнээс хойш эмээлийг маань авч өгөхгүй байсан болохоор би аргагүйн эрхэнд 207 оны дугаар сарын *******-ний өдөр Сэлэнгэ аймаг Мандал сум дахь эвлэрүүлэн зуучлагчид өргөдөл гаргасан. Бид эвлэрүүлэн зуучлалаар орж 207 оны дугаар сарын 26-ны өдрийн № 86 дугаартай шүүгчийн захирамжаар Х.- нь 207 оны 0******* дүгээр сарын 20-ны өдөр миний эмээлийг буцааж өгөхөөр эвлэрсэн. Гэтэл Х.- нь захирамжинд дурьдсан хугацаандаа эмээлийг надад өгөөгүй. Тиймээс би шүүхэд 207 оны дугаар сарын 26-ны өдрийн № 86 дугаартай шүүгчийн захирамжийг албадан гүйцэтгүүлэх хүсэлт хүсэлт өгч шүүхээс 207 оны дүгээр сарын 02-ны өдрийн № 60 дугаартай шүүхийн хуудас гарсан. Гэтэл тухайн үеийн гүйцэтгэгч төлбөр төлөгч Х.-тай уулзалгүй ХХК-ний 207 оны дүгээр сарын 24-ний өдрийн эмээл зарсан тухай тодорхойлолтоор ажиллагааг тухай хуулийн дүгээр зүйлийн .. дахь хэсэгт заасан үндэслэлээр 207 оны дүгээр сарын 28-ны өдрийн № 704/0 дугаартай баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах тухай тогтоолыг гаргаж надад буцааж өгсөн. Дээрх хуульд заасан үндэслэл нь төлбөр авагч өөрийн үйлдэл, эс үйлдэхүйгээр иргэний ажиллагаа явуулах боломжгүй нөхцөл байдал бий болгосон гэсэн байгаа. Би ийм үйлдэл огт хийгээгүй энэ нь өөрөө хуульд нийцэхгүй байна. Х.-д холбогдож гарсан шүүхийн ийг хариуцагчаар нь албадан гаргуулах үүргийг үүрэгтэй байж шүүхийн т байхгүй Д. гэдэг хүнээс тодорхойлолт аваад буцаасан. Дээрх тогтоолоос болоод өнөөдрийг хүртэл би Х.-гаас эмээлээ авч чадахгүй хохирч байна. Иймд шүүхээс гарсан 207 оны дугаар сарын 26-ны өдрийн № 86 дугаартай шүүгчийн захирамжийг биелүүлж 207 оны дүгээр сарын 28-ны өдрийн № 704/0 дугаартай баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах тухай тогтоолыг хүчингүй болгож дахин ажиллагаа явуулж өгнө үү гэжээ.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Сэлэнгэ аймаг Мандал сумын ******* дүгээр баг, ******* № ******* тоотод оршин суух, *******8******* оны дугаар сарын -ний өдөр төрсөн, настай, эрэгтэй, овогт аас /РД:МЭ8*******7/ шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Х.- гэдэг хүн манай хадам аав болох Б.аас 2 завхай мөнгөн тоногтой эмээлийг ногоо тарих гэсэн юм гээд гуйж аваад явсан байдаг. Тэгээд уг эмээлийг ХХК-ний ломбарданд 8 сая төгрөгийн барьцаанд тавьсан байсан. Эмээлийг буцааж авч өгнө гээд авч өгөхгүй байсан болохоор нь 207 оны дугаар сард Мандал сумын шүүхийн эвлэрүүлэн зуучлагчид өргөдөл гаргасан байдаг. Эвлэрүүлэн зуучлалаар ороход Х.- нь эмээлийг буцааж өгөхөөр тохирч эвлэрлийн гэрээ байгуулсан шүүгчийн 207 оны дугаар сарын 26-ны өдрийн № 86 дугаартай захирамж гарч эвлэрлийн гэрээг баталгаажуулсан байдаг. Гэтэл Х.- нь захирамжид заасан хугацаанд эмээлээ өгөөгүй учир шүүхэд албадан гүйцэтгүүлэх хүсэлт гаргасан учир албадан гүйцэтгүүлэх тухай шүүгчийн захирамж гарч шүүхийн хуудас бичигдсэн. Тухайн үед гүйцэтгэгч нь төлбөр төлөгч Х.-тай уулзалгүй ХХК-ний 207 оны дүгээр сарын 24-ний өдрийн тодорхойлолтыг үндэслэн ажиллагааг тухай хуулийн дүгээр зүйлийн ..-д заасан үндэслэлээр 207 оны дүгээр сарын 28-ны өдрийн № 704/0 дугаартай баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах тухай тогтоолыг гаргасан байдаг. Энэ нь төлбөр авагч өөрийн үйлдэл эс үйлдэхүйгээр иргэний гүйцэтгэлийн ажиллагаа явуулахад удаа дараа саад учруулсан, эсхүл иргэний гүйцэтгэлийн ажиллагаа явуулах боломжгүй нөхцөл байдал бий болгосон гэсэн хуулийн заалт бөгөөд Б. нь ийм үйлдэл огт хийгээгүй. Иймд баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах тухай хүчингүй болгож, шүүхийн ажиллагааг дахин явуулж өгнө үү гэв.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Сэлэнгэ аймаг Мандал сумын дугаар баг, - тоотод оршин суух, **************6 оны 0******* дүгээр сарын -ны өдөр төрсөн, настай, эмэгтэй, ахлах гүйцэтгэгч ажилтай, овогт аас /РД:УШ*******60*******06/ шүүх хуралдаанд гаргасан хариу тайлбартаа: Х.-гаас Б.д 2 завхай мөнгөн тоногтой эмээлийг олгох тухай Сэлэнгэ аймгийн Мандал сум дахь сум дундын шүүхийн шүүгчийн 207 оны дугаар сарын 26-ны өдрийн № 86 дугаартай захирамжийг албадан биелүүлэх тухай захирамж гарч шүүхийн хуудас бичигдэн албанд 207 оны дүгээр сард ирсэн байдаг. Тухайн үед ажиллаж байсан гүйцэтгэгч - ажиллагаа явуулсан байдаг. Шийдвэр ажиллагаагаар -тай уулзахад - нь эмээлийг ХХК-ний ломбарданд 8 сая төгрөгийн барьцаанд тавьсан байдаг. Мөн уг эмээлийг ломбард 5.5 сая төгрөгөөр зарсан байсан. Иймээс Б.д эмээлийг олгох боломжгүй болсон учраас баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах тухай 207 оны дүгээр сарын 28-ны өдрийн № 704/0 дугаартай тогтоол гарч төлбөр авагч Б.д хүргүүлсэн байдаг. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв.

Нэхэмжлэгчээс шүүхэд нэхэмжлэл гаргахдаа 70200 төгрөгийг улсын тэмдэгтийн хураамжинд төлсөн тухай баримт, баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах тухай тогтоол 207 оны дүгээр сарын 28-ны өдрийн № 704/0 дугаартай, 207 оны дүгээр сарын 02-ны өдрийн № 60 дугаартай шүүхийн хуудас, Сэлэнгэ аймаг Мандал сум дахь сум дундын шүүхийн шүүгчийн 207 оны дугаар сарын 26-ны өдрийн № 86 дугаартай Эвлэрүүлэн зуучлагчийн дэмжлэгтэйгээр байгуулсан эвлэрлийн гэрээг баталгаажуулах тухай захирамж, ХХК-ний 207 оны дүгээр сарын 24-ний өдрийн эмээл зарсан тухай тодорхойлолт, Сэлэнгэ аймгийн Мандал сум дахь сум дундын шүүхийн шүүгчийн хөөн хэлэлцэх хугацаах сэргээх тухай 202 оны 02 дугаар сарын 20-ны өдрийн № 4*******/ШЗ202/0067 дугаартай захирамж зэрэг нотлох баримтыг хавсаргаж өгсөн.

Хариуцагч хэлтсээс хариу тайлбар болон нотлох баримт гаргаж өгөөгүй.

Нэхэмжлэгч болон хариуцагч нараас нотлох баримт бүрдүүлэх талаар шүүхэд хүсэлт гаргаагүй болно.

Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

 

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

Нэхэмжлэгч Б. нь хариуцагч Сэлэнгэ аймаг Мандал сум дахь холбогдуулан Сэлэнгэ аймаг Мандал сум дахь хэлтсийн ахлах гүйцэтгэгч П.лтанхуягийн 207 оны дүгээр сарын 28-ны өдрийн № 704/0 дугаартай баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах тухай тогтоолыг хүчингүй болгож, ажиллагааг дахин явуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргажээ.

Хариуцагч Сэлэнгэ аймаг Мандал сум дахь хэлтэс нь нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

Шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж лэх үндэслэлтэй байна гэж дүгнэлээ.

Нэхэмжлэгч Б. нь Х.-гаас норов хийцийн их гарын 2 завхай мөнгөн тоногтой хуучин угалзан гөлөм, дэвс дөрөөний бүрээстэй хуучны хятад цэмбэн оломцогтой их гарын жийжүү дөрөөтэй эмээлийг гаргуулахаар Сэлэнгэ аймгийн Мандал сум дахь сум дундын шүүхийн Эвлэрүүлэн зуучлагчид 207 оны дугаар сард өргөдөл гаргаснаар эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаа явагдаж 2 завхай мөнгөн тоногтой уг эмээлийг 207 оны 0******* дүгээр сарын 20-ны өдөр Х.- нь Б.д буцаан өгөхөөр тохиролцож эвлэрлийн гэрээ байгуулсан тул Сэлэнгэ аймгийн Мандал сум дахь сум дундын шүүхийн шүүгчийн 207 оны дугаар сарын 26-ны өдөр № 86 дугаартай Эвлэрүүлэн зуучлагчийн дэмжлэгтэйгээр байгуулсан эвлэрлийн гэрээг баталгаажуулах тухай захирамжаар Х.- нь норов хийцтэй, 2 завхай буюу хэрэглэлтэй хуучин угалзан гөлөм, дэвс дөрөөний бүрээстэй хуучны хятад цэмбэн оломцогтой их гарын жийжүү дөрөөтэй эмээлийг маргах зүйлгүйгээр өгөхөөр тохиролцож эвлэрлийн гэрээ байгуулсныг баталгаажуулж лэжээ.

Х.- нь эвлэрлийн гэрээнд заасан буюу шүүгчийн захирамжид тусгасан хугацаа болох 207 оны 0******* дүгээр сарын 20-ны өдөр норов хийцтэй, 2 завхай буюу хэрэглэлтэй хуучин угалзан гөлөм, дэвс дөрөөний бүрээстэй хуучны хятад цэмбэн оломцогтой их гарын жийжүү дөрөөтэй эмээлийг буцааж өгөөгүй учир Б. нь шүүхэд хандан тус шүүхийн шүүгчийн 207 оны дугаар сарын 26-ны өдрийн № 86 дугаартай захирамжийг албадан гүйцэтгүүлэх хүсэлт гаргаснаар шүүгчийн захирамжийг албадан ээр болж 207 оны дүгээр сарын 02-ны өдөр № 60 дугаартай шүүхийн хуудас бичигдэн ийг гүйцэтгүүлэхээр харьяалах хүргүүлсэн байна.

Сэлэнгэ аймаг Мандал сум дахь хэлтсээс ажиллагаа үүсгэж ахлах гүйцэтгэгч П.лтанхуяг нь төлбөр төлөгч Х.- нь шүүхийн т заасан норов хийцийн эмээлийг 20 онд барьцаанд тавьсан байх ба тус барьцаалан зээлдүүлэх газар нь дээрх эмээлийг 207 оны дугаар сарын 25-ны өдөр бусдад худалдаж иргэний ажиллагаа явуулах боломжгүй нөхцөл байдал бий болсон үндэслэлээр тухай хуулийн дүгээр зүйлийн ..-д заасныг баримтлан 207 оны дүгээр сарын 28-ны өдөр № 704/0 дугаартай тогтоолоор төлбөр авагч Б.д баримт бичгийг буцаасан байна.

Нэхэмжлэгч Б. нь 202 оны 02 дугаар сарын 4-ний өдөр тус шүүхэд хандан шүүхэд гомдол гаргах хөөн хэлэлцэх хугацааг сэргээлгэх тухай хүсэлтийг гаргасан тул Сэлэнгэ аймгийн Мандал сум дахь сум дундын шүүхийн шүүгчийн 202 оны 02 дугаар сарын 20-ны өдрийн № 4*******/ШЗ202/0067 дугаартай захирамжаар Б. шүүхэд гомдол гаргах хөөн хэлэлцэх хугацааг сэргээн лэснээр Б. нь шүүхэд гомдол нэхэмжлэл гаргаж зөрчигдсөн эрхээ сэргээлгэх шаардлага гаргах эрх үүссэн байна.

тухай хуулийн дүгээр зүйлийн ..-д төлбөр авагч өөрийн үйлдэл, эс үйлдэхүйгээр иргэний ажиллагаа явуулахад удаа дараа саад учруулсан, эсхүл иргэний ажиллагаа явуулах боломжгүй нөхцөл байдал бий болгосон. Бол баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаахаар заажээ.

Энэ хуулийн заалт нь төлбөр авагч Б. өөрийн үйлдэл, эс үйлдэхүйгээр иргэний ажиллагаа явуулахад удаа дараа саад учруулсан, эсхүл иргэний ажиллагаа явуулах боломжгүй нөхцөл байдал бий болгосон байхыг ойлгох байтал ахлах гүйцэтгэгч П.лтанхуяг нь иргэний ажиллагааг цаашид үргэлжлүүлэн явуулахгүйгээр ХХК-ний 2 завхай мөнгөн тоногтой монгол эмээлийг 207 оны дугаар сард 5.5 сая төгрөгөөр худалдсан гэсэн тодорхойлолтыг үндэслэн тухай хуулийн дүгээр зүйлийн .. дахь заалтыг буруу хэрэглэж төлбөр төлөгч Х.- нь шүүхийн т заасан норов хийцийн эмээлийг 20 онд барьцаанд тавьсан байх ба тус барьцаалан зээлдүүлэх газар нь дээрх эмээлийг 207 оны дугаар сарын 25-ны өдөр бусдад худалдаж иргэний ажиллагаа явуулах боломжгүй нөхцөл байдал бий болсон үндэслэлээр баримт бичгийг буцааж лэсэн нь үндэслэлгүй байна.

Өөрөөр хэлбэл: Төлбөр авагч Б. нь өөрийн үйлдэл, эс үйлдэхүйгээр иргэний ажиллагаа явуулах боломжгүй нөхцөл байдал бий болгосныг ойлгох байтал Х.- нь эмээлийг барьцаанд тавьсан, барьцаалан зээлдэх газар нь эмээлийг зарснаар иргэний ажиллагаа явуулах боломжгүй нөхцөл байдал бий болсон гэж хуулийг буруу хэрэглэж баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаасан байна.

ХХК-ний 207 оны дүгээр сарын 24-ний өдрийн эмээл зарсан тухай тодорхойлолтонд 207 оны дугаар сард Гочоодоржид 5.5 сая төгрөгөөр зарсан. утас **************08885 гэж дурьдсан байхад холбогдох болон уг эмээлийг цааш нь дахин зарагдахаас урьдчилан сэргийлж хуульд заасан ажиллагааг явуулах боломжтой байсан байна.

Нэхэмжлэгч Б. нь Х.- нь миний 2 завхай мөнгөн тоногтой эмээлийг ХХК-ний ломбарданд барьцаанд тавьчихаад өгөхгүй байна гэж Сэлэнгэ аймаг Мандал сум дахь сум дундын шүүхийн Эвлэрүүлэн зуучлагчид хандсан ба эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагаа явагдсанаар Х.- нь уг эмээлийг буцааж өгөхөөр маргах зүйлгүйгээр эвлэрсэн тул эвлэрлийн гэрээг шүүгчийн захирамжаар батаалгаажуулж улмаар шүүхийн хуудас олгосноор иргэний ажиллагаа явуулах нөхцөл байдал бий болсон нь тодорхой байсаар байхад гүйцэтгэгч нь Х.- нь төлбөр төлөгч Х.- нь шүүхийн т заасан норов хийцийн эмээлийг 20 онд барьцаанд тавьсан байх ба тус барьцаалан зээлдүүлэх газар нь дээрх эмээлийг 207 оны дугаар сарын 25-ны өдөр бусдад худалдаж иргэний ажиллагаа явуулах боломжгүй нөхцөл байдал бий болсон гэж үндэслэн баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаасан нь хуулийг зөрчсөн үйлдэл болсон байна.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай хуулийн дүгээр зүйлийн .-д хүчин төгөлдөр ийг иргэн, хуулийн этгээд заавал биелүүлнэ. .2-д ийг сайн дураар биелүүлээгүй бол ауульд заасан үндэслэл, журмын дагуу албадан гүйцэтгэнэ. гэж, тухай хуулийн ******* дүгээр зүйлийн *******.-д Шийдвэр гүйцэтгэгч баримт бичигт заасан хөрөнгийг төлбөр төлөгчөөс хураан авч, төлбөр авагчид шилжүүлж энэ тухай тэмдэглэл үйлдэнэ. *******.2-д Шийдвэрт нэр заасан тодорхой хөрөнгө бусдын ашиглалт, эзэмшилд байгаа нь ийг биелүүлэхэд саад болохгүй. гэж тус тус заажээ.

Шийдвэр гүйцэтгэгч нь тухай хуулийн дүгээр зүйлийн ..-д заасныг буруу хэрэглэн иргэний ажиллагааг явуулахгүйгээр баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаасан үйлдэл нь тухай хууль болон Иргэний хуульд заасан хүний зөрчигдсөн эрхийг сэргээх болон хүний эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийн асуудлыг зөрчиж иргэний ажиллагааг явуулахгүйгээр хуулийг илтэд зөрчсөн үйлдлийн улмаас шүүхийн биелэгдэхгүй Б. нь эд хөрөнгөөр хохирч үлдэх ёсгүй болохыг дурьдах нь зүйтэй байна.

Иймд Сэлэнгэ аймгийн Мандал сум дахь хэлтсийн ахлах гүйцэтгэгч П.лтанхуягийн 207 оны дүгээр сарын 28-ны өдрийн № 704/0 дугаартай баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах тухай тогтоолыг хүчингүй болгож, иргэний ажиллагааг үүсгэж ажиллагааг дахин явуулахыг Сэлэнгэ аймаг Мандал сум дахь даалгах нь зүйтэй байна гэж үзлээ.

Нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжинд төлсөн 70200 төгрөгийг орон нутгийн төрийн сангийн 00*******00*******4 тоот дансанд хэвээр үлдээж, хариуцагч Сэлэнгэ аймаг Мандал сум дахь хэлтэс нь улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгдөхийг дурьдах нь зүйтэй байна.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.2., 6, 8 дугаар зүйлүүдэд тус тус заасныг удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

 

. тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5., ******* дүгээр зүйлийн *******., 44 дүгээр зүйлийн 44.4 дэх хэсэгт тус тус заасныг баримтлан Сэлэнгэ аймаг Мандал сум дахь хэлтсийн ахлах гүйцэтгэгч П.лтанхуягийн 207 оны дүгээр сарын 28-ны өдрийн № 704/0 дугаартай баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах тухай тогтоолыг хүчингүй болгож, иргэний ажиллагааг үүсгэж ажиллагааг дахин явуулахыг Сэлэнгэ аймаг Мандал сум дахь даалгасугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57., Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7..2 дэх хэсэгт заасныг баримтлан нэхэмжлэгч Б. улсын тэмдэгтийн хураамжинд төлсөн 70200 төгрөгийг орон нутгийн төрийн сангийн 00*******00*******4 тоот дансанд хэвээр үлдээж, хариуцагч хэлтэс нь улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгдөхийг дурьдсугай.

. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай хуулийн ******* дүгээр зүйлийн *******.4 дэх хэсэгт зааснаар шүүх хуралдаанд оролцсон тал энэ хуулийн *******.-т заасан хугацаа өнгөрснөөс хойш 4 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж ийг өөрөө гардан авахыг мэдэгдсүгэй.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч анхан шатны шүүхийн ийг эс зөвшөөрвөл ийг гардан авснаас хойш 4 хоногийн дотор Сэлэнгэ аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

 

 

 

 

ДРГЛГЧ Б.ХЭРЛЭН