Дундговь аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Шийдвэр

2023 оны 04 сарын 06 өдөр

Дугаар 139/ШШ2023/00160

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

******* аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч З.Ганчимэг даргалж, тус шүүхийн Б танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар;

Нэхэмжлэгч: ******* хот, ******* дүүргийн ******* дүгээр хороо, ******* ******* ************** тоотод байрлах, ******* ХХК /РД: *******/

Хариуцагч: ******* аймгийн сумын дүгээр баг, ******* дугаар гудамжны тоотод оршин суух, овогт /РД: *******/-т холбогдох

Нэхэмжлэлийн шаардлага: Зээлийн гэрээний үүрэгт ..*******, төгрөг гаргуулах

Сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага: Цалингийн зээлийн нэг хувийн шимтгэлийг гаргуулах тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд оролцогчид:

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ,

Хариуцагч ,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга: нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

*******. Нэхэмжлэгч ******* нь т холбогдуулан зээлийн гэрээний үүрэгт ..*******, төгрөгийг гаргуулахаар нэхэмжлэл гаргасан. Нэхэмжлэгч ******* ны итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд: ******* ХХК-ийн ******* дахь салбар нь харилцагч тэй оны дүгээр сарын -ний өдөр зээлийн гэрээ байгуулж, .. төгрөгийг сарын хугацаатай, жилийн *******. хувийн хүүтэй, цалингийн зээл олгож, сар бүрийн -ны өдөр хуваарийн дагуу төлөхөөр гэрээ байгуулсан. Зээлдэгч нь оны ******* дүгээр сарын -ны өдрөөс хойш зээлээ төлөөгүй. оны ******* дүгээр сарын -ны өдрийн байдлаар үндсэн зээлийн төлбөр, .*******. төгрөг, хуримтлагдсан хүү *******. төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүү төгрөг, нийт ..*******, төгрөгийг хариуцагчаас гаргуулахаар нэхэмжилсэн. Нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж өгнө үү гэв.

*******.*******. Хариуцагч шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: Цалингийн зээл авсан нь үнэн. Ажилгүй байсан хугацаандаа төлж чадаагүй. Одоо ажилдаа орсон сар бүр зээлээ төлнө. Байгууллагаас ажилгүй байсан хугацааны цалинг авч төлүүлнэ гэв.

. Хариуцагч ээс нэхэмжлэгч ******* ХХК-д холбогдуулан цалингийн зээлийн нэг хувийн шимтгэлийг гаргуулах тухай сөрөг нэхэмжлэлийг гаргасан. Хариуцагч сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд: Цалингийн зээл авахад ямар ч үндэслэлгүй ******* хувийн шимтгэлийг авдаг. ******* оны дугаар сараас эхлээд зээл хийсэн. Бодож үзэхэд . төгрөгийг авсан. . төгрөгөө ******* наас нэхэмжилж байна гэв.

.*******. Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь сөрөг нэхэмжлэлийн талаар шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: Банкны тухай хуулийн *******.*******-т заасны дагуу иргэн хуулийн этгээдэд зээл олгохдоо шимтгэл хураамжийг монгол , санхүүгийн зохицуулах хорооны хяналт дор ажиллана. Сөрөг нэхэмжлэлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэв.

. Хавтаст хэрэгт авагдсан баримтын тухайд: Нэхэмжлэгч талаас ..-ний өдрийн ******* дугаар барьцаат зээлийн гэрээ, зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарь, барьцааны зүйлийн жагсаалт, ийн зээлийн дансны харилцагчийн хуулга, зээлийн гэрээний үүрэг биелүүлэх тухай мэдэгдэл, зээлийн гэрээ цуцлах тухай мэдэгдэл зэрэг баримтыг шүүхэд ирүүлсэн байна.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

*******. Шүүх үндсэн болон сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангах үндэслэлтэй гэж үзэв.

. Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ ******* ХХК нь харилцагч тэй оны дүгээр сарын -ний өдрийн ******* дугаартай зээлийн гэрээ байгуулан .. төгрөгийг жилийн *******. хувийн хүүтэйгээр сарын хугацаатай зээлсэн. Зээлийн эргэн төлөгдөх хуваарийг сар бүрийн -ны өдрийн дотор зээлийн болон хүүгийн төлбөрт тогтмол .******* төгрөгийг төлөх нөхцөлтэйгөөр гэрээ байгуулсан. Харилцагч нь ******* тай байгуулсан гэрээгээ зөрчиж, хугацаа хэтрүүлсэн тул гэрээг нэг талын санаачилгаар цуцлах үндэслэл бүрдсэн. Банк ийг зээлийн төлбөр болох оны ******* дүгээр сарын -ны өдрийн байдлаар үндсэн зээлийн төлбөр, .*******. төгрөг, хуримтлагдсан хүү *******. төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүү төгрөг, нийт ..*******, төгрөгийг төлөөгүй талаар тайлбарлаж, нэхэмжлэлийн шаардлагаа нотлох үүднээс ..-ний өдрийн ******* дугаар барьцаат зээлийн гэрээ, зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарь, барьцааны зүйлийн жагсаалт, ийн зээлийн дансны харилцагчийн хуулга, зээлийн гэрээний үүрэг биелүүлэх тухай мэдэгдэл зэрэг баримтыг үндэслэн ээс зээлийн гэрээний үүрэгт ..*******, төгрөгийг гаргуулах үндэслэлтэй гэж тодорхойлж байна.

. Хариуцагч ...зээл авсан нь үнэн. Ажилгүй байсан хугацаандаа төлж чадаагүй. Одоо ажилдаа орсон сар бүр зээлээ төлнө. Байгууллагаас ажилгүй байсан хугацааны цалинг авч төлнө гэж тайлбарлаж байна.

. Хариуцагч сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага, үндэслэлээ ******* нь Цалингийн зээл авахад ямар ч үндэслэлгүй ******* хувийн шимтгэлийг авдаг. ******* оны дугаар сараас эхлээд зээл хийсэн. Бодож үзэхэд . төгрөгийг авсан. . төгрөгөө ******* наас нэхэмжлэх үндэслэлтэй гэж тодорхойлж байгаа бол нэхэмжлэгч тал сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг ...Банкны тухай хуулийн *******.*******-т зааснаар иргэн хуулийн этгээдэд өөрийн болзол нөхцөлийн дагуу зээл олгож болох бөгөөд зээлийн хүүг өөрөө тогтооно. Банк эрх бүхий хуулийн этгээд өөрийн бүтээгдэхүүн үйлчилгээний шимтгэл хураамжийн хувь хэмжээг үндэслэлтэй тогтоох бөгөөд үүнд Монгол , Санхүүгийн зохицуулах хороо хяналт тавина. Иргэний хуульд заасны дагуу гэрээний чөлөөт байдлын талаар тусгасан бөгөөд гэрээ байгуулах эсэх, гэрээгээр үүсэх үүргийн эрх зүйн харилцааг бий болгох эсэхээ өөрөө чөлөөтэй шийдвэрлэнэ гэж зааснаар харилцан тохиролцсоны үндсэн дээр зээл олгосны шимтгэл ******* хувийг авсан нь хууль зүйн үндэслэлтэй учир сөрөг нэхэмжлэлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй талаар шүүхийн хэлэлцүүлэгт тайлбарлан, талууд мэтгэлцэж байна.

. Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна. Үүнд:

.*******. ******* ХХК, нарын хооронд байгуулсан ..-ний өдрийн ******* тоот зээлийн гэрээнээс үзэхэд зээлдэгч нь өмнөх зээлийн үлдэгдэл .. төгрөг дээр нэмж *******. төгрөг зээлж өмнөх зээлийн гэрээний нөхцөлийг өөрчлөн жилийн *******. хувийн хүүтэйгээр сарын хугацаатай байхаар харилцан тохиролцсон байх бөгөөд зээлийн гэрээнд хариуцагч зээлдэгчээр гарын үсэг зурсан байна.

. Зохигчдын хооронд Иргэний хуулийн ******* дүгээр зүйлийн *******.*******-д заасан , зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий хуулийн этгээдээс зээл олгох гэрээ байгуулагдсан байх ба уг гэрээ нь Иргэний хуулийн ******* дүгээр зүйлийн *******.-т заасан зээлийн гэрээг бичгээр хийх шаардлагыг хангасан хүчин төгөлдөр хэлцэл байна.

.*******. Хариуцагч шүүхийн хэлэлцүүлэгт ...зээл авсан нь үнэн. Ажилгүй байсан хугацаандаа төлж чадаагүй. Одоо ажилдаа орсон сар бүр зээлээ төлнө гэх тайлбараар хариуцагч зээлийн гэрээний үүрэгт төлсөн төлбөр, нэхэмжилж буй үнийн дүнгийн талаар болон маргааны үйл баримтын талаар маргахгүй учир тухайн үйл баримтыг тогтоогдсон гэж үзлээ.

.. Иргэний хуулийн ******* дүгээр зүйлийн *******.******* дэх хэсэгт Банк, зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий хуулийн этгээдээс зээл олгох гэрээгээр зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий хуулийн этгээд нь мөнгөн хөрөнгийг хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу тодорхой хугацаатайгаар, зээлдэгчид шилжүүлэх, зээлдэгч нь гэрээнд заасан хугацаанд уг мөнгөн хөрөнгө, гэрээнд заасан бол түүний хүүг буцаан төлөх үүргийг тус тус хүлээнэ гэж заажээ.

.. Нэхэмжлэгч гэрээний зүйлийг зээлдэгчид хүлээлгэн өгсөн, хариуцагч үүргээ хугацаанд нь гүйцэтгээгүй нь хэрэгт цугларсан бичгийн баримт, зохигчдын тайлбараар нотлогдсон тул нэхэмжлэлийн шаардлага болох зээлийн гэрээний үүрэгт ..*******, төгрөгийг хариуцагчаас гаргуулах нь зүйтэй байна.

. Хариуцагч ******* наас ******* оны дугаар сард .. төгрөгийн цалингийн зээл авсан ба зээлийн дүнгээс ******* хувийн шимтгэлд . төгрөгийг суутгаж авсан, энэ ******* хувийн шимтгэл суутгаж авах ямар ч үндэслэлгүй учир ******* хувийн шимтгэл . төгрөгийг буцаан гаргуулахаар нэхэмжилсэн байна.

.*******. Нэхэмжлэгч ******* ХХК нь хариуцагчийг ******* оны дугаар сард .. төгрөгийн зээл авч түүний ******* хувийн шимтгэлд . төгрөг суутгасныг зөвшөөрч маргахгүй ч уг шимтгэл хуульд заасны дагуу үндэслэлтэй энэ нь Банкны тухай хууль, Банк, эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, мөнгөн хөрөнгийн шилжүүлэг, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хууль, Монгол ны ерөнхийлөгчийн ******* оны А/ дугаар тушаалд зааснаар ******* хувийн шимтгэлийг авах хууль зүйн үндэслэлтэй учир төлөхгүй гэж маргаж байна.

.. Банкны тухай хуулийн ******* дугаар зүйлийн *******.-т Банкны зээлийн үйл ажиллагааг хуулиар зохицуулна гэж, Банк, эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, мөнгөн хөрөнгийн шилжүүлэг, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хуулийн дугаар зүйлийн .-д Банк, эрх бүхий хуулийн этгээд харилцагчаас зөвхөн гэрээнд тусгасан шимтгэл, хураамжийг төлүүлэх бөгөөд өөрийн үзүүлсэн нэг төрлийн үйлчилгээнд үйлчилгээний шимтгэл, хураамжийг давхардуулан авахгүй гэж, Монгол ны ерөнхийлөгчийн ******* оны А/ дугаар тушаалын *******..*******-д шимтгэл гэж санхүүгийн үйлчилгээний зардлыг санхүүжүүлэх зорилгоор наас тогтоож, харилцагчаар төлүүлж буй үнийн дүнгийн тодорхой хувийг ойлгоно гэж заажээ.

.. Зохигчдын хооронд байгуулсан ..-ний өдрийн ******* тоот зээлийн гэрээний .*******.-д Зээлийн судалгаа, шинжилгээ хяналтын зардалд нэг удаа зээлийн үнийн дүнгийн хувиар тооцож шимтгэл авна гэсэн нөхцөл заасан хэдий ч уг шимтгэлийн хувь хэмжээг тогтоогоогүй, санхүүгийн үйлчилгээний зардалд хэдэн төгрөгийн зардал гарсан тодорхой бус уг нөхцөл байдлаа нотлоогүйн зэрэгцээ уг шимтгэлийг зээлийн үнийн дүнгээс тооцож авсан нь Иргэний хуулийн дугаар зүйлийн .*******-д Зээлдэгч авсан зээлээ хугацаанд нь төлөөгүй бол хэтэрсэн хугацааны хүү, гэрээнд заасан бол нэмэгдүүлсэн хүү төлөх үүрэгтэй гэж заасантай нийцээгүй байна.

.. Мөн зээлийн үйлчилгээний шимтгэлийг зээл олгоход гарсан зардлын хэмжээгээр бус, харин олгох зээлийн нийт үнийн дүнгийн хувиар тооцож байгааг зээл олгохоос өмнөх үйл ажиллагааны зардал гэж үзэх боломжгүй, мөн Иргэний хуулийн дугаар зүйлийн .*******-д Стандарт нөхцөлийг гэрээнд тусгасан ч тэр нь харилцан итгэлцэл, шударга ёсны зарчимд харш, уг нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрөгч нөгөө талдаа хохиролтой бол уг нөхцөл хүчин төгөлдөр бус байна гэж заасны дагуу гэрээний стандарт нөхцөлийн энэ заалтыг зөвшөөрсөн нь зээлдэгчид хохиролтой байх тул ******* оны дугаар сард олгосон .. төгрөгийн зээлийн шимтгэл суутгуулсан . төгрөгийг ******* ХХК-ийг үндэслэлгүй хөрөнгөжсөн гэж үзэж, ******* ХХК-аас буцаан гаргуулж хариуцагч т олгох нь зүйтэй байна.

. Иймд үндсэн болон сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж, нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн **************. төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчаас **************. төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгчид олгож, хариуцагчийн сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэсэн тул түүнд ногдох . төгрөгийг нэхэмжлэгчээс гаргуулж улсын орлогод оруулж шийдвэрлэв.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн ************** дугаар зүйлийн **************.*******, **************..*******, **************, ************** дугаар зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

*******. Иргэний хуулийн ******* дүгээр зүйлийн *******.*******, дугаар зүйлийн .******* дэх хэсэгт зааснаар хариуцагч ээс зээлийн гэрээний үүрэгт ..******* /зургаан сая гурван зуун гучин найман мянга нэг зуун хорин есөн/ төгрөгийг гаргуулж, нэхэмжлэгч ******* ХХК-д олгосугай.

. Иргэний хуулийн дугаар зүйлийн .*******.*******-д зааснаар ******* ХХК-аас . төгрөгийг гаргуулж, хариуцагч т олгосугай.

. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дугаар зүйлийн .*******, дугаар зүйлийн .*******, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн дугаар зүйлийн .*******.******* дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч ******* ХХК-аас улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн **************. /нэг зуун арван зургаан мянга гурван зуун жаран/ төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчаас **************. нэг зуун арван зургаан мянга гурван зуун жаран/ төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгчид олгож, хариуцагч нь сөрөг нэхэмжлэл гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамж төлөөгүй болохыг дурдаж, нэхэмжлэгч ******* ХХК-аас улсын тэмдэгтийн хураамжид төгрөгийг гаргуулж улсын орлогод оруулсугай.

. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн ************** дүгээр зүйлийн **************., ******* дугаар зүйлийн *******. дахь хэсэгт зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба зохигчид, тэдгээрийн төлөөлөгч нар нь анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш ******* хоногийн дотор ******* аймгийн Эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ З.ГАНЧИМЭГ