МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Сэлэнгэ аймгийн Мандал сум дахь сум дундын шүүхийн шүүгч Б.Алтанцэцэг даргалж тус шүүхийн танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар

 

Нэхэмжлэгч: Улаанбаатар хотын Сүхбаатар дүүргийн 5 дугаар хороо Үндсэн хуулийн гудамжны Монгол даатгалын байранд үйл ажиллагаа явуулдаг, /РД:2032317, утас:95093391/ Монгол даатгал ХК-ийн нэхэмжлэлтэй

 

Хариуцагч: 1966 онд төрсөн, 57 настай, эмэгтэй, Сэлэнгэ аймгийн Мандал сумын 6 дугаар баг 70 айлын №23 тоотод оршин суух, /НВ:6*******, утас:*******, 99614245/ Элжгэн овогт ******* *******т холбогдох

 

11,211,932 төгрөг гаргуулах тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч С.Арна /Цахим/, Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Лхагвасүрэн, Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн даргаар Б.Баттөгөлдөр нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Нэхэмжлэгч Монгол даатгал ХК шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: Монгол даатгал ХК-тай Худалдаа хөгжлийн банк ХХК нь 2017 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдөр Цалингийн зээлийн эрсдэлийг гэрээг байгуулсан бөгөөд Д.******* нь Худалдаа хөгжлийн банк ХХК-тай 2018 оны 06 дугаар сарын 13-ны өдөр 2018/000235/0130 тоот цалингийн зээлийн гэрээг байгуулсан ба уг гэрээний дагуу 48 сарын хугацаатай, сарын 15.60 %-ийн хүүтэйгээр 15,500,000 төгрөгийг зээлээр авсан байна. Д.******* нь Улаанбаатар төмөр зам ХХК-д борлуулалтын байцаагч албан тушаалд ажиллаж байсан бөгөөд 2019 оны 05 дугаар сарын 24-ний өдөр тушаал нь гарч ажлаасаа гаран зээлийн төлбөр тасалдсанаар даатгалын тохиолдол үүссэн. Монгол даатгал ХК нь Худалдаа хөгжлийн банк ХХК-тай хийсэн цалингийн зээлийн эрсдэлийн даатгалаар хамтран ажиллах гэрээний дагуу 12,535,394 төгрөгийг олгохоор шийдвэрлэж 2019 оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдөр Худалдаа хөгжлийн банк ХХК-ийн 4004962560100015 тоот дансанд шилжүүлсэн ба одоогийн байдлаар Д.******* нь 11,211,932 төгрөгийн үлдэгдэлтэй байна. Ийнхүү Иргэний хуулийн 443 дугаар зүйлийн 443.7 дахь хэсэгт ... Даатгуулагч учирсан гэм хорыг нөхөн төлөх шаардлагыг гуравдагч этгээдэд гаргаж болох тохиолдолд даатгагч уг гэм хорыг даатгуулагчид нөхөн төлснөөр шаардах эрх даатгагчид шилжинэ. ... Даатгалын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.7 дахь хэсэгт ... Даатгалын гэрээнд заасан бол буруутай этгээдээс төлбөр нэхэмжлэх даатгуулагчийн эрх нь даатгалаар олгогдсон нөхөн төлбөр, түүнтэй холбогдон гарсан зардлын хэмжээгээр даатгагчид шилжинэ гэж тус тус заасны дагуу болон Монгол даатгал ХК болон Худалдаа хөгжлийн банк ХХК нарын хооронд байгуулагдсан Цалингийн зээлийн эрсдэлийн гэрээний 9 дүгээр зүйлийн 9.5 дахь хэсэгт Даатгалын тохиолдол бий болсны дараа даатгагч нөхөн төлбөрийг олгосон нөхцөлд зээлдэгчээс төлбөр нэхэмжлэх даатгуулагчийн эрх нь даатгалаар олгогдсон нөхөн төлбөр түүнтэй холбогдон гарсан зардлын хэмжээгээр даатгагчид шилжинэ гэж тохиролцсоны дагуу Худалдаа хөгжлийн банк ХХК-ийн Д.*******ээс зээлийн үлдэгдэлд төлбөр нэхэмжлэх эрх нь Монгол даатгал ХХК-д шилжсэн болно. Иймд Д.*******ээс 11,211,932 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэжээ.

 

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч С.Арна шүүх хуралдаан дээр гаргасан тайлбартаа: ... Монгол даатгал ХК-тай Худалдаа хөгжлийн банк ХХК нь 2017 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдөр Цалингийн зээлийн эрсдэлийг гэрээг байгуулсан бөгөөд Д.******* нь Худалдаа хөгжлийн банк ХХК-тай 2018 оны 06 дугаар сарын 13-ны өдөр 2018/000235/0130 тоот цалингийн зээлийн гэрээг байгуулсан ба уг гэрээний дагуу 48 сарын хугацаатай, сарын 15.60 %-ийн хүүтэйгээр 15,500,000 төгрөгийг зээлээр авсан байна. Д.******* нь Улаанбаатар төмөр зам ХХК-д борлуулалтын байцаагч албан тушаалд ажиллаж байсан бөгөөд 2019 оны 05 дугаар сарын 24-ний өдөр тушаал нь гарч ажлаасаа гаран зээлийн төлбөр тасалдсанаар даатгалын тохиолдол үүссэн. Монгол даатгал ХК нь Худалдаа хөгжлийн банк ХХК-тай хийсэн цалингийн зээлийн эрсдэлийн даатгалаар хамтран ажиллах гэрээний дагуу 12,535,394 төгрөгийг олгохоор шийдвэрлэж 2019 оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдөр Худалдаа хөгжлийн банк ХХК-ийн 4004962560100015 тоот дансанд шилжүүлсэн ба одоогийн байдлаар Д.******* нь 11,211,932 төгрөгийн үлдэгдэлтэй байна. Монгол даатгал ХК болон Худалдаа хөгжлийн банк ХХК нарын хооронд байгуулагдсан Цалингийн зээлийн эрсдэлийн гэрээний 9 дүгээр зүйлийн 9.5 дахь хэсэгт Даатгалын тохиолдол бий болсны дараа даатгагч нөхөн төлбөрийг олгосон нөхцөлд зээлдэгчээс төлбөр нэхэмжлэх даатгуулагчийн эрх нь даатгалаар олгогдсон нөхөн төлбөр түүнтэй холбогдон гарсан зардлын хэмжээгээр даатгагчид шилжинэ гэж тохиролцсоны дагуу Худалдаа хөгжлийн банк ХХК-ийн Д.*******ээс зээлийн үлдэгдэлд төлбөр нэхэмжлэх эрх нь Монгол даатгал ХХК-д шилжсэн болно. Иймд Д.*******ээс 11,211,932 төгрөгийг гаргуулж Монгол даатгал ХК-д олгож өгнө үү гэжээ.

 

Хариуцагч Д.******* шүүхэд гаргасан хариу тайлбартаа: Монгол даатгал ХК нь даатгалын гэрээний нөхөн төлбөрийг даатгуулагчид төлсний улмаас учирсан хохирол болох 11,211,932 төгрөгийг гардуулах шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг гаргасныг бид хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Улаанбаатар төмөр замын харьяа барилга орон сууц 1-р ангид борлуулалтын байцаагчаар ажиллаж байгаад 2019 оны 05-р сарын-24-ний өдөр түнхний идээт үрэвсэл, тархины цүлхэн өвчнүүдийн улмаас ажлаа хийх боломжгүй болж ажлаасаа чөлөөлөгдсөн. Ерөнхийдөө 2018 оноос эхэлж бие өвдөж, эмнэлгээр явсан боловч энэ хооронд байгууллагаас цалин листний мөнгө орж, цалингийн зээлээ хэвийн төлж байсан. Ээж маань ажиллаж байхдаа Худалдаа хөгжлийн банкнаас 48 сарын хугацаатай 15,500,000 төгрөгийн цалингийн зээл авч байсан. Ингээд зээлээ хэвийн төлж байгаад ажлаасаа чөлөөлөгдсөн. Ээж маань 2019 оны 11 сар хүртэл зээлээ хэвийн төлсөн. Ингээд 2019 оны 11 сард цалингийн зээлийн үлдэгдэл 11 сая орчим төгрөг үлдсэн. Гэтэл үүнээс хойш Төмөр замын байгууллагаас буцалтгүй тусламж гэж 2 сая гаруй төгрөг болон өөр бусад орж ирсэн орлогын данснаас шууд цалингийн зээл суутгаж авдаг байсан. Энэ мөнгийг байгууллагын нягтлангаас асууж сурахад, Монгол даатгал ХХК суутгаж авсан байна гэж хэлж байсан. Эдгээр суутгаж авсан мөнгөнүүд нь цалингийн зээлийн үлдэгдлээс нь хасагдах ёстой байтал хасаагүй байна. Гэтэл одоо манай төлөлт хийсэн болон байгууллагаас нь олгосон буцалтгүй тусламжийн мөнгө, бусад хүмүүсийн шилжүүлсэн мөнгө зэргийг хэрхэн тооцож суутгах эсэхийг нарийн тооцоолоогүйгээр ээжээс ийм их мөнгө нэхэмжилж байгааг би ойлгохгүй байна. Ээж маань 2019 оноос хойш хэвтэрт байгаа, олон хагалгаанд орсоноос болж юмаа сайн санахгүй байгаа тул Худалдаа хөгжлийн банкнаас ээж цалингийн зээлийг ямар даатгал төлж байсныг шүүлгэх шаардлагатай байгаа юм. Мөн тухайн цалингийн зээлийг авах үед ээж маань Худалдаа хөгжлийн банкинд эрсдэлийн даатгал хийлгэж, даатгалаа төлж байсан байдаг. Гэтэл Худалдаа хөгжлийн банк давхар цаашаа өөр даатгалын байгууллагаар эрсдэлийн даатгал хийлгэсэн нь ойлгомжгүй байна. Хэрэв ээжид маань ямар нэгэн эрсдэл гараад зээлээ төлж чадахгүйд хүрвэл ээжийн төлж байсан даатгалын мөнгө нь хаашаа орсон гэдэг нь ойлгомжгүй байна. Дээрх мэдээллүүдтэй холбоотой нотлох баримтууд нь ээжид маань байхгүй байгаа бөгөөд үрэгдэж алга болсон байгаа тул бид дээрх зүйлүүдийг шүүлгэж лавласны дараа дэлгэрэнгүй тайлбар өгөх боломжтой болоод байна. Мөн Худалдаа хөгжлийн банк болон Монгол даатгалаас аль нь ч ээж рүү нэг ч удаа залгаагүй, даатгал өмнөөс чинь зээлийг чинь төллөө гэж хэлж байгаагүй атлаа зээлээ төлснөөс хойш гэнэт 3 жил гаран хугацааны дараа манайхыг шүүхэд өгснийг гайхаж байна. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байх тул бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

 

Хэрэгт цугларсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

Нэхэмжлэгч Монгол даатгал ХК нь Д.*******ээс 11,211,932 төгрөгийг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргажээ.

 

Хариуцагч Д.******* нь нэхэмжлэлийг зөвшөөрөхгүй гэж маргана.

 

.....................................................................................................................................................................

 

 

 

Иймд хариуцагч Д.*******ээс 11,211,932 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч Монгол даатгал ХХК-д олгох үндэслэлтэй байна.

 

Нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 218311 төгрөгийг орон нутгийн төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээж, нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлага хангагдсан учир хариуцагч Д.*******ээс 218311 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч Монгол даатгал ХК-д олгох нь зүйтэй гэж үзэв.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2.1, 116, 118 дугаар зүйлд заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Иргэний хуулийн ....... дүгээр зүйлийн ............. зааснаар хариуцагч Д.*******ээс 11,211,932 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч Монгол даатгал ХК-д олгосугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1 дэх хэсгийг баримтлан нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 218311 төгрөгийг орон нутгийн төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч Д.*******ээс улсын тэмдэгтийн хураамжид 218311 төгрөгийг гаргуулж Монгол даатгал ХК-д буцаан олгосугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4 дэх хэсэгт зааснаар шүүх хуралдаанд оролцсон зохигчид шийдвэр хүчинтэй болсон өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авахыг мэдэгдсүгэй.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Сэлэнгэ аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй.