МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Н.Дуламсүрэн д*******лж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны 5 дугаар танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: Д.Х*******

Хариуцагч: Н******* З******* д*******.

Гуравдагч этгээд: Б.О******* нарын хооронд Н******* З******* даргын газар өмчлүүлэх 2018 оны ******* дугаар захирамжийн Б.О*******д холбогдох заалтыг хүчингүй болг*******ах тухай м*******аныг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралда*******: Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ш.Э*******, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч П.Т*******, гуравдагч этгээд Б.О*******, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн д******* Э.Н******* нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Нэхэмжлэгч Д.Х******* нь Н******* З******* даргын газар өмчлүүлэх 2018 оны 6 дугаар сарын 18-ны өдрийн ******* дугаар захирамжийн Б.О*******д холбогдох заалтыг хүчингүй болг*******ах нэхэмжлэлийн шаардлага г*******сан.

2. Н******* З******* даргын 2018 оны 6 дугаар сарын 18-ны өдрийн Иргэдэд газар өмчлүүлэх талаар авах зарим ******* хэмжээний тухай ******* дугаар захирамжаар Н******* иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын тогтоолоор 2003-2018 онд баталсан н******* хэмжээнд иргэдэд өмчлүүлэх газрын зориулалт, байршил, хэмжээний дагуу энэ захирамжийн 1 дүгээр хавсралтад заасан нэр бүхий 2071 иргэнд гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар эзэмшиж байгаа газрыг нь нэг удаа үнэ төлбөргүй өмчлүүлнэ гэж заасны дагуу захирамж г*******ж хавсралтын 564 дэх хэсэгт Б.О******* багтжээ.

3. Нэхэмжлэгч нь урьдчилан шийдвэрлүүлэх журмаар Хан-******* дүүргийн Газар зохион байг*******алтын алб******* х*******аж, тус албанаас 2022 оны 4 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 16/531 дүгээр албан бичгээр гомдлыг хангахаас татгалзсан хариу авч 2022 оны 5 дугаар сарын 20-ны өдөр шүүхэд нэхэмжлэл г*******сан.

4. Нэхэмжлэгч Д.Х******* нь нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ:

4.1. Б.Х******* миний бие Хан-Уул дүүргийн 10 дугаар хороо 3 байшин гудамжны  тоотод 19 оноос хойш байшин барьж хашаа татан амьдарч байгаа бөгөөд хорооноос 1-н тоот гэж хаягжилт тогтоож өгсөн. Уг газрын газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг гарг*******ахаар холбогдох байг*******лагад х*******сан боловч хажуугийн байшин болох Бь овогтой О******* гэх хүний нэр дээр  өмчлөгдсөн байна гэх хариуг Н******* Газар зохион байг*******алтын газраас өгсөн. Б.О******* нь Хан-Уул дүүргийн 10 дугаар хороо 1 дугаар тоотод оршин суудаг бөгөөд байшингийнхаа урд хэсэгт газартай. Манайх 1Б гэх хаягтай байшингийнхаа ард талдаа газартай. Уг газар энэ хүнд огт хамааралгүй болохыг хороон З******* д******* Б.А, 4 дүгээр хэсгийн ахлагч Ц.Н нар өөрсдийн биеэр ирж танилцсан. Хэдийгээр нэхэмжлэгч би өөрийн байшиндаа амьдарч байгаа боловч хаягийн шилжүүлэг хийх, эзэмшиж байгаа газрынхаа бичиг баримтыг авах зэрэг үйлчилгээ авахад хүндрэлтэй байгаа тул энэ асуудлыг шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ

5. Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралда******* г*******сан нэмэлт тайлбартаа ...Н.Д гэх хүн 1990-ээд онд нас барсан. Гуравдагч этгээд 2014 онд газар өмчилж, хорооны З******* д*******ар тодорхойлолт хийлгэж, Б.Х*******ыг байхгүй байхад нотариатаар гэрчлүүлсэн гэжээ.

6. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч П.Т******* шүүхэд бичгээр ирүүлсэн хариу тайлбар болон шүүх хуралда******* г*******сан нэмэлт тайлбартаа:

6.1 Н******* З******* даргын 2018 оны 6 дугаар сарын 18-ны өдрийн ******* дугаар захирамжаар Хан-Уул дүүргийн 10 дугаар хорооны нутаг дэвсгэр, 3 байшингийн гудамжны 1 тоот 364 м.кв талбай бүхий, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар газрыг Бийн О*******д нэг удаа үнэгүйгээр өмчлүүлсэн байна.

6.2 М*******ан бүхий захирамж нь Монгол Улсын З******* захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай х*******ийн 29 дүгээр зүйлийн 29.2 дахь хэсэг, Монгол улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай х*******ийн 12 дугаар зүйлийн 12.1.3, 21 дүгээр зүйлийн 21.1 дэх хэсгийг тус тус үндэслэн гарсан х*******ьд нийцсэн захиргааны акт болно. Иймд Н******* З******* даргын 2022 оны ******* дугаар захирамж нь үндэслэл бүхий захиргааны акт байх тул Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай х*******ийн 106 дугаар зүйлийн 106.3.14 дэх заалтад заасны дагуу нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

6.3 Газрын тухай х*******ьд зааснаар газар эзэмших хүсэлт г*******х эрхтэй бөгөөд тус эрхийг үндэслэж газар эзэмших эрх олгогддог. Нэхэмжлэгч Б.Х******* нь тухайн газрыг эзэмших хүсэлтээ г*******агүй. Мөн тохиролцооны бичигт үндэслэж Хан-******* дүүргийн Газар зохион байг*******ах албанаас Б. О*******д эзэмших эрх олгож, үүнийг үндэслэж Н******* З******* д*******ас захирамж гарч өмчлөх эрх олгогдсон байна гэв.

7. Гуравдагч этгээд Б.О******* шүүхэд бичгээр ирүүлсэн хариу тайлбар болон шүүх хуралда******* г*******сан нэмэлт тайлбартаа:

7.1 Миний бие Бь овогтой О******* нь нэхэмжлэгч Б.Х*******ын нэхэмжлэлд ашиг сонирхлын зөрчил байхгүй газрыг нь эргүүлж өгч болно.

7.2 2000 онд Б.Х******* болон н.Д нар тухайн газар кадастрын зураг хийлгэж, үүний дагуу худалдаж авсан. Би Б.Х******* гуайд хэлсэн өөрийнхөө газрыг таслаад ав, хэл ам байхгүй, манай газрыг үлдээчих. Би хөдөө орон нутагт ажилладаг тул уг асуудлыг шийдэх зав байхгүй гэж хэлсэн. Б.Х******* нь өөрийн газарт кадастрын зураг хийлгээгүй, нэр дээрээ шилжүүлж аваагүй байсан гэжээ

ҮНДЭСЛЭХ нь:

8. Шүүх энэ хэрэгт цугларсан бичгийн нотлох баримтууд, нэхэмжлэгч хариуцагч гуравдагч этгээд тэдгээрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нараас шүүх хуралда******* г*******сан тайлбар зэргийг шинжлэн судалж үнэлээд дараахь х*******ь зүйн үндэслэлүүдээр нэхэмжлэгч Б.Х*******ын нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэв. Үүнд:

8.1 Иргэн Б.Х******* тус шүүхэд х*******аж Н******* З******* даргын 2018 оны ******* дугаар захирамжийн Б.О*******д холбогдох хэсгийг хүчингүй болг*******ах нэхэмжлэлийн шаардлага г*******ж, түүний үндэслэлээ ...би 1Б тоот хаягт оршин суудаг, Б.О*******д байшингаа зарсан нь үнэн боловч газраа худалдаагүй атал Б.О******* нь миний өөрийн байшинг болон худалдаагүй газрыг хүртэл оролц*******ан кадастрын зураг хийлгэж улмаар өмчилж авсан байна... гэж тодорхойлсныг хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөс ...зохих журмын дагуу баримтаа бүрдүүлж ирүүлсэн, Хан-Уул дүүргийн З******* даргын эзэмшүүлэх захирамжийг үндэслэж өмчлүүлэх захирамжийг г*******сан тул х*******ь зөрчөөгүй... гэж, гуравдагч этгээд Б.О******* нь ...тухайн цаг хугаца******* Х******* гуай манай аав 2 худалдаа хийсэн, би газрыг нь эргүүлж өгөхөд татгалзах зүйлгүй... гэсэн тайлбар г*******ж м*******в.

9. Хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудаас үзвэл:

- Хан-Уул дүүргийн 10 дугаар хорооны З******* даргын тодорхойлолтоор Б.О******* нь Хан-******* дүүргийн 10 хорооны Нисэх-10 гудамжны 1 тоотод оршин суудаг болохыг тодорхойлсон,

- Б.О******* нь 2014 оны 12 дугаар сарын 12-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн Газар зохион байг*******алтын алб******* Газрын эрх баталгааж*******ах тухай хүсэлт г*******ж, уг хүсэлтдээ дараах баримт бичгүүдийг хавс*******ж ирүүлсэн, үүнд

- 2014 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн, иргэн Б.Х*******аас Хан-Уул дүүргийн Газар зохион байг*******ах алб******* г*******сан Иргэн Бь овогтой О*******д Хан-Уул дүүргийн 10 дугаар хороо Нисэхийн 10-1 тоот хашаа байшинг 1999 онд зарсан нь үнэн болно гэх өргөдөл, 10 дугаар хорооны з******* д******* Г.Гийн ...Б.Х******* нь 1999 онд нисэхийн 10-1 тоот хашаа байшинг Б.О*******д зарсан... гэх тодорхойлолт, мөн Б.О*******, Б.Х******* нараас г*******сан ...10 дугаар хорооны нисэхийн байшинг 1 100 000 төгрөгөөр Б.Х*******аас худалдаж авсан нь үнэн, 10-1 тоот хашаа байшинг 1 100 000 төгрөгөөр зарсан нь үнэн, одоо мөнгө төгрөгийн тооцоо байхгүй гэх өргөдлүүд, нэгж талбарын 18 дугаар бүхий 1 тоот хаалга хаягт орших 364 м2 газрын кадастрын зураг зэргийг хавс*******сан, уг кадастрын зураг нь Б.О*******ийн худалдаж авсан гэх байшин, нэхэмжлэгч Б.Х*******ын амьдарч буй байшин болон эдгээр байшингуудын ард орших Б.Х*******ын хашаалсан газрыг бүхэлд нь ор*******снаар үйлдэгдэж 2008 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдрөөр оноологдсон,

- Эдгээр өргөдөл, түүнд хавс*******сан баримтуудыг үндэслэн Хан-Уул дүүргийн З******* даргын 2014 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн Газар эзэмших эрхийг баталгааж*******ах тухай А/489 дүгээр захирамжаар, нэгж талбарын 18 дугаар бүхий Нисэхийн 10-1 тоот хаягт орших 364 м2 газрыг Б.О*******ийн нэр дээр баталгааж*******ж улмаар 2015 оны 3 дугаар сарын 04-ний өдрийн 0 дугаар бүхий гэр бүлийн хамтын хэрэгцээний зориулалтаар газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг 15 жилийн хугацаатай олгосон,

- Түүнчлэн шүүх хуралда******* г*******сан нэхэмжлэгч болон гуравдагч этгээдийн тайлбараар Б.Х******* нь Б.О*******ийн хадам аав болох н.Дд өөрийн хөрөнгөөр барьсан одоогийн амьдарч буй байшингийнхаа хажууд зэрэгцээ орших байшинг 1999 онд 1 100 000 төгрөгөөр худалдсан гэх боловч тусгайлан бичгийн гэрээ хийгдээгүй, харин газар худалдах, худалдан авах талаар ямар нэгэн бичгийн хэлцэл хийгдээгүй болохыг харилцан хүлээн зөвшөөрч буй үйл баримтууд тогтоогдсон, эдгээр үйл баримтуудтай хэргийн оролцогч нар м*******агүй.

10 Харин м*******ан бүхий захиргааны акт болох Н******* З******* даргын 2018 оны 6 дугаар сарын 18-ны өдрийн Иргэдэд газар өмчлүүлэх талаар авах зарим ******* хэмжээний тухай ******* дугаар захирамжаар Н******* иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын тогтоолоор 2003-2018 онд баталсан н******* хэмжээнд иргэдэд өмчлүүлэх газрын зориулалт, байршил, хэмжээний дагуу энэ захирамжийн 1 дүгээр хавсралтад заасан нэр бүхий иргэдэд гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар эзэмшиж байгаа газрыг нь нэг удаа үнэ төлбөргүй өмчлүүлэхээр захирамжилсан, уг хавсралтын 564-т Хан-Уул дүүргийн 10 дугаар хороо, 3 байшингийн гудамжны 1 тоотод орших 364 м2 газрыг 4 804 800 төгрөгийн үнэлгээтэйгээр Б.О*******д өмчлүүлсэн байна.

10.1 Монгол улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай х*******ийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1-д Иргэнд газрыг дараах зориулалтаар өмчлүүлнэ:, 4.1.1-д гэр бүлийн хэрэгцээний; гэж, мөн х*******ийн 5 дугаар зүйлийн 5.1.5-д иргэнд энэ х*******ийн 4.1.1-д заасан зориулалтаар газрыг өмчлүүлэхдээ: 5.1.5.1-д Газрын тухай х*******ийн дагуу иргэний эзэмшсэн газар нь энэ х*******ийн 5.1.2-т заасан төлөвлөгөөнд тусгагдсан иргэдэд өмчлүүлэх газарт хамаарч байгаа бөгөөд тухайн иргэн хүсэлт г*******сан тохиолдолд уг газрыг түүнд өмчлүүлэх; 12 дугаар зүйлийн 12.1-д Аймаг, н******* З******* д******* дараах бүрэн эрхтэй:, 12.1.1-д иргэдэд газар өмчлүүлэх талаарх төрийн нэгдсэн бодлого, холбогдох х*******ь тогтоомжийн хэрэгжилтийг нутаг дэвсгэртээ зохион байг*******ах;-аар тус тус заасан.

11. Түүнчлэн нэхэмжлэгч уг захирамжийг хүчингүй болг*******ах үндэслэлээ ...байшингаа зарсан нь үнэн, харин газраа зараагүй атал Б.О******* нь миний өөрийн байшинг болон худалдаагүй газрыг хүртэл оролц*******ан кадастрын зураг хийлгэж улмаар өмчилж авсан нь х*******ь бус гэж м*******сныг х*******ийн дээрх зохиц*******алтаар авч үзвэл Н******* З******* д******* нь нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд газар өмчлүүлэх асуудлыг зохион байг*******ах чиг үүрэг бүхий этгээдийн хувьд м*******ан бүхий захиргааны актыг г*******хдаа нягтлан шалгах, тухайн газрыг хүсэлт г*******ж буй иргэнд өмчлүүлэх боломжтой эсэхийг шалган тогтоох үүрэгтэй гэж үзнэ.

11.1 Тухайлбал иргэн Б.О******* нь нэхэмжлэгч Б.Х*******ын х*******ь ёсоор эзэмшиж амьдран сууж буй байшин болон түүний хил залгаа орших Б.Х*******ын хашаалсан газрыг эзэмшигч этгээдэд нь /иргэн Б.Х*******ад/ мэдэгдэлгүйгээр өөрийн х*******ь ёсоор эзэмшиж буй газар мэтээр илт үндэслэлгүй кадастрын зураг хийлгэж, улмаар бусад баримтыг бүрдүүлж хариуцагч захиргааны байг*******лагад ирүүлсэн байхад нягтлан шалгахгүйгээр уг газрыг Б.О*******д өмчлүүлэхээр шийдвэрлэсэн нь х*******ь бус, уг х*******ь бус захиргааны актын улмаас нэхэмжлэгчийн эрх, х*******ь ёсны ашиг сонирхол зөрчигдсөн байх тул хүчингүй болгох нь зүйтэй гэж шүүх дүгнэв.

12. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөс ...х*******ь ёсоор эзэмшиж буй газраа өмчилж авахаар баримтаа бүрдүүлж ирүүлсэн тул захирамж г*******сан гэж тайлбарлаж байх боловч анхнаасаа х*******ь бус баримт бүрдүүлж тухайн газрыг эзэмших эрх олж авсан нь тогтоогдож байх тул Б.О*******д анхнаасаа х*******ь ёсны эзэмшил үүссэн гэж үзэхгүй.

Гуравдагч этгээд Б.О******* нь энэ байдлаа шүүх хуралдааны явцад хүлээн зөвшөөрч улмаар Б.Х*******ын газрыг буцааж өгөхөд татгалзах зүйлгүй талаар мэдүүлж байх тул хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн дээрх тайлбар үндэслэлгүй бөгөөд бодит үнэнд нийцэхгүй болохыг дурдах нь зүйтэй.

Иймд нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэх х*******ь зүйн үндэслэлтэй гэж шүүх үзсэн болно.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай х*******ийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3, 106.3.12-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.               Монгол улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай х*******ийн 5 дугаар зүйлийн 5.1.5.1, 12 дугаар зүйлийн 12.1.1-д заасныг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч Б.Х*******аас г*******сан нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж, Н******* З******* даргын 2018 оны 6 дугаар сарын 18-ны өдрийн ******* дугаар захирамжийн Б.О*******д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгосугай.

2.                Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай х*******ийн 48 дугаар зүйлийн 48.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчээс төлсөн 70200 (далан мянга хоёр зуун) төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчаас 70200 төгрөгийг гарг*******ж нэхэмжлэгчид буцаан олгосугай.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай х*******ийн 108 дугаар зүйлийн 108.2, 108.4 дэх хэсэгт тус тус зааснаар шийдвэр танилц*******ан сонсгосноор хүчинтэй болох ба шүүх хуралда******* оролцсон хэргийн оролцогч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч энэ х*******ийн 108.3-т заасан хугацаа өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шүүхийн шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүрэгтэй бөгөөд Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай х*******ийн 114 дүгээр зүйлийн 114.1 дэх хэсэгт зааснаар шийдвэрийг гардаж авснаас хойш хэргийн оролцогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч 14 хоногийн дотор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол г*******х эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ Н.ДУЛАМСҮРЭН