МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

           

 

Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч О.Жанчивнямбуу даргалж, шүүгч Ц.Мөнх-Эрдэнэ, шүүгч Ц.Дайрийжав нарын бүрэлдэхүүнтэй

хуралдааны тэмдэглэлийг нарийн бичгийн дарга Н.Жавхлан хөтлөн

улсын яллагч У.Дэндэвдорж, П.Энхболд, Н.Отгонцэцэг

шүүгдэгч Б.Цэен, түүний өмгөөлөгч О.Сайнгэрэл

шүүгдэгч Т.Мөнхчулуун, түүний өмгөөлөгч Ц.Дарьжав

шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Д.Мөнхбаяр, Ц.Алтанцол тэдгээрийн өмгөөлөгч Д.Батбаяр

шүүгдэгч М.Энхтүвшин, түүний өмгөөлөгч О.Баяраа

шүүгдэгч Б.Өнөржаргал, түүний өмгөөлөгч О.Цэрэнпунцаг, Н.Анхбаяр

шүүгдэгч Г.Багахүү, Б.Оюун-Эрдэнэ, тэдгээрийн өмгөөлөгч Ю.Сэвлэгмаа

шүүгдэгч Я.Даваадорж, Б.Эрдэнэбат, тэдгээрийн өмгөөлөгч П.Алтанчимэг

шүүгдэгч Н.Нарантуул, түүний өмгөөлөгч Г.Ганболд

шүүгдэгч Эрдэнэжавын Наранбат, түүний өмгөөлөгч Б.Дашдорж

шүүгдэгч Ч.Эрдэнэбилэг, Д.Наранчимэг, тэдгээрийн өмгөөлөгч Ш.Мягмарцэрэн

шүүгдэгч Доржийн Сүхбаатар, А.Соёл-Эрдэнэ, Н.Алдарсайхан, Т.Гүндэгмаа, тэдгээрийн өмгөөлөгч Ө.Амарбаясгалан

шүүгдэгч Доодамбын Сүхбаатар, түүний өмгөөлөгч Ц.Гүенбат

шүүгдэгч Будын Наранбат, Р.Мөнхзаяа, Г.Бат-Амгалан, Я.Хишигдорж, Ц.Болдбаатар, Д.Дашрэнцэн, тэдгээрийн өмгөөлөгч Х.Даваасүрэн

шүүгдэгч Д.Жавзандулам, түүний өмгөөлөгч Т.Урангэрэл

шүүгдэгч Б.Мөнхболд, түүний өмгөөлөгч Н.Жамъяандорж

шүүгдэгч Л.Ариунжаргал, түүний өмгөөлөгч Д.Баттөмөр

шүүгдэгч Б.Оюунчимэг, Ц.Алтанцол, тэдгээрийн өмгөөлөгч Т.Мөнхтуяа

шүүгдэгч С.Оюунсүрэн, Э.Батсүмбэр тэдгээрийн өмгөөлөгч А.Элбэгсайхан

шүүгдэгч Н.Батжаргал, түүний өмгөөлөгч Х.Базаррагчаа, Н.Дэлгэрнасан

шүүгдэгч Нямхүүгийн Сүхбаатар, түүний өмгөөлөгч Л.Түвшинцэнгэл

иргэдийн төлөөлөгч Ц.Гэрэл

гэрч П.Эрдэнэбаяр

нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн хуралдаанаар Нийслэлийн прокурорын газраас

 

Б.Цэенд холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсгийг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэг,

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 32 дугаар зүйлийн 32.1, 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дугаар зүйлийн 269.1 дэх хэсэгт  тус тус зааснаар,

 

Т.Мөнхчулуунд холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.3 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Д.Наранчимэгт холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.6 дахь хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлийн 263.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

И.Наранцэцэгт  холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 18 дугаар зүйлийн 18.1 дэх хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

М.Энхтүвшин, Н.Батжаргал нарт тус бүрт холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 18 дугаар зүйлийн 18.1 дэх хэсэгт заасныг журамлан тус бүр Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Б.Оюунчимэгт холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.5 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлийн 263.2 дахь хэсэг,

 

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Б.Өнөржаргалд холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.1 дэх хэсэгт зааснаар,

 

С.Оюунсүрэнд холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дүгээр зүйлийн 269.2 дахь хэсэг,

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 32 дугаар зүйлийн 32.1 дэх хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дүгээр зүйлийн 269.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Эрдэнэжавын Наранбат, Л.Ариунжаргал нарт тус бүрт холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 18 дугаар зүйлийн 18.1 дэх хэсэгт заасныг журамлан тус бүр Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дүгээр зүйлийн 269.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Будын Наранбат, Б.Мөнхболд, Р.Мөнхзаяа нарт тус бүрт холбогдуулан тус бүр Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дүгээр зүйлийн 269.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Г.Багахүү, Я.Даваадорж, Б.Эрдэнэбат, Н.Нарантуул, Ч.Эрдэнэбилэг, Б.Оюун-Эрдэнэ, Доржийн Сүхбаатар, Доодамбын Сүхбаатар, Т.Гүндэгмаа, Д.Дашрэнцэн, Г.Бат-Амгалан, Я.Хишигдорж, Д.Жавзандулам, Э.Батсүмбэр, Ц.Болдбаатар, А.Соёл-Эрдэнэ, Нямхүүгийн Сүхбаатар, Н.Алдарсайхан нарт тус бүрт холбогдуулан тус бүр Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дүгээр зүйлийн 269.1 дэх хэсэгт зааснаар,

 

Ц.Алтанцолд холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар,

 

Д.Мөнхбаярт холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.5 дахь хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар

тус тус яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн 201601000036 дугаартай, 45 хавтас хэргийг 2017 оны 4 дүгээр сарын 20-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

Нэр бүхий шүүгдэгч нарын холбогдсон хэргийн талаар:

 

Нэг:

1.1 Шүүгдэгч Б.Цэен нь Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд дэх гаалийн газрын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байхдаа давтан үйлдлээр Гааль, Татварын ерөнхий газрын Зөрчилтэй тэмцэх газрын дарга Т.Мөнхчулуунтай бүлэглэж, хээл хахууль өгөгч Л.Гэрэлт-Одын ашиг сонирхолын үүднээс гүйцэтгэх ёсгүй үйлдэл буюу Л.Гэрэлт-Одын гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн автомашинд зохих шалгалтыг хийлгэхгүй байх, дутуу мэдүүлсэн барааг илрүүлэх, нөхөн татвар төлүүлэхгүй байх, ачаатай машинуудыг гаалийн хяналтын талбайгаас хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийлгэхгүй, хурдан хугацаанд саадгүй гаргах буюу Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэгт заасан “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн  246 дугаар зүйлийн зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана”, “Хяналт шалгалтын гаалийн улсын байцаагчийн хяналт хийж буй үйл ажиллагаанд хяналт тавих” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж, улмаар ХААН банкин дахь өөрийн 5081004946 тоот дансаар дамжуулан 2015 оны 5 дугаар сарын 7-ны өдрийн гүйлгээгээр 100.000 /нэг зуун мянга/ төгрөг, 2015 оны 5 дугаар сарын 9-ний өдрийн гүйлгээгээр 200.000 /хоёр зуун мянга/ төгрөг, 2015 оны 5 дугаар сарын 15-ны өдрийн гүйлгээгээр 2.200.000 /хоёр сая хоёр зуун мянга/ төгрөг, 2015 оны 9 дүгээр сарын 5-ны өдрийн 2 удаагийн гүйлгээгээр нийт 1.000.000 /нэг сая/ төгрөг, 2015 оны 9 дүгээр сарын 8-ны өдрийн гүйлгээгээр 1.440.000 /нэг сая дөрвөн зуун дөчин мянга/ төгрөг, 2015 оны 9 дүгээр сарын 9-ний өдрийн гүйлгээгээр 500.000 /таван зуун мянга/ төгрөг, 2015 оны 9 дүгээр сарын 11-ний өдрийн гүйлгээгээр 400.000 /дөрвөн зуун мянга/ төгрөг, 2015 оны 9 дүгээр сарын 16-ны өдрийн гүйлгээгээр 1.500.000 /нэг сая таван зуун мянга/ төгрөг, 2015 оны 9 дүгээр сарын 25-ны өдрийн гүйлгээгээр 1.000.000 /нэг сая/ төгрөг, 2015 оны 9 дүгээр сарын 30-ны өдрийн гүйлгээгээр 1.500.000 /нэг сая таван зуун мянга/ төгрөг, 2015 оны 10 дугаар сарын 21-ний өдрийн гүйлгээгээр 400.000 /дөрвөн зуун мянга/ төгрөг, 2016 оны 1 дүгээр сарын 4-ний өдрийн гүйлгээгээр 1.000.000 /нэг сая/ төгрөг, 2016 оны 1 дүгээр сарын 14-ний өдрийн гүйлгээгээр 2.000.000 төгрөг, 2016 оны 2 дугаар сарын 3-ны өдрийн гүйлгээгээр 300.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

1.2 шүүгдэгч Т.Мөнхчулуун, Б.Оюунчимэг нартай бүлэглэж, 2016 оны 1 дүгээр сарын 14-ний өдөр хээл хахууль өгөгч Л.Гэрэлт-Одын ашиг сонирхолын үүднээс гүйцэтгэх ёсгүй үйлдэл буюу Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэгт заасан “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн  246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана”, “Хяналт шалгалын гаалийн улсын байцаагчийн хяналт хийж буй үйл ажиллагаанд хяналт тавих” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар Л.Гэрэлт-Одод урьдчилан амлаж, улмаар Л.Гэрэлт-Одоос өөрийн ХААН банкин дахь 5081004946 тоот дансаар 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдрийн гүйлгээгээр 1.500.000 /нэг сая таван зуун мянга/ төгрөгийн хээл хахууль авч, БНХАУ-аас Монгол Улсын Замын-Үүд боомтоор импортоор оруулж ирж гаальд мэдүүлж буй 8437 УБС, 4738 ХЭҮ улсын дугаартай ачааны автомашинуудад ачсан олон нэр төрлийн бараанд хяналт шалгалтыг зохих журмын дагуу хийлгэлгүй 28.281.063 төгрөгийн татварыг төлүүлээгүй дээрх тээврийн хэрэгслүүдийг гаалийн хяналтын бүсээс гаргасан гэмт хэргийг удирдан зохион байгуулсан,

 

1.3 түүнчлэн шүүгдэгч Б.Цэен нь 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр иргэн Р.Бурмаагаас Авлигатай Тэмцэх Газарт хандаж гаргасан Замын-Үүд дэх гаалийн байцаагч нартай холбоотой гэмт хэргийн талаарх гомдол мэдээллийг шалгуулахгүй байх, өөрт ашигтай шийдвэр гаргуулах зорилгоор 2016 оны 1 дүгээр сарын 24-ний өдөр шүүгдэгч С.Оюунсүрэнтэй бүлэглэж, Монголын Жүдо бөхийн холбооны дэд ерөнхийлөгч ажилтай Н.Баттулгаар дамжуулан Авилгатай Тэмцэх газрын албан хаагчид 5.000.000 төгрөгийн хээл хахууль өгөхийг завдсан гэх гэмт хэргүүдэд,

 

Хоёр:

2.1 Шүүгдэгч Т.Мөнхчулуун нь Гааль, Татварын ерөнхий газрын Зөрчилтэй тэмцэх газрын даргаар ажиллаж байхдаа давтан үйлдлээр Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын-Үүд дэх гаалийн газрын Гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Цэентэй бүлэглэж, хээл хахууль өгөгч Л.Гэрэлт-Одын ашиг сонирхолын үүднээс, гүйцэтгэх ёсгүй үйлдэл буюу Л.Гэрэлт-Одын гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн автомашинд зохих шалгалтыг хийлгэхгүй байх, дутуу мэдүүлсэн барааг илрүүлэх, нөхөн татвар төлүүлэхгүй байх, ачаатай машинуудыг гаалийн хяналтын талбайгаас хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийлгэхгүй, хурдан хугацаанд саадгүй гаргах буюу Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэгт заасан “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн  246 дугаар зүйлийн зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана”, “Хяналт шалгалтын гаалийн улсын байцаагчийн хяналт хийж буй үйл ажиллагаанд хяналт тавих” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж, улмаар өөрийн хүү М.Эрхэсийн ХААН банкин дахь 5003811272 тоот дансаар дамжуулан 2015 оны 9 дүгээр сарын 12-ны өдрийн гүйлгээгээр 2,000,000 төгрөг, 2015 оны 11 дүгээр сарын 4-ний өдрийн гүйлгээгээр 3,500,000 төгрөг, 2015 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдрийн гүйлгээгээр 1,500,000 төгрөг, 2015 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 4 удаагийн гүйлгээгээр нийт 2.500.000 төгрөг, 2015 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдрийн гүйлгээгээр 1.500.000 төгрөг, 2015 оны 12 дугаар сарын 25-ны өдөр 2 удаагийн гүйлгээгээр нийт 1.500.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

2.2 шүүгдэгч Б.Цэен, Б.Оюунчимэг нартай бүлэглэж, хээл хахууль өгөгч Л.Гэрэлт-Одын ашиг сонирхолын үүднээс гүйцэтгэх ёсгүй үйлдэл буюу Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэгт заасан “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана”, “Хяналт шалгалтын гаалийн улсын байцаагчийн хяналт хийж буй үйл ажиллагаанд хяналт тавих” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэлгүй, БНХАУ-аас Монгол Улсын Замын-Үүд боомтоор импортоор оруулж ирж гаальд мэдүүлж буй 8437 УБС, 4738 ХЭҮ улсын дугаартай ачааны автомашинуудад ачсан олон нэр төрлийн бараанд хяналт шалгалтыг зохих журмын дагуу хийлгэлгүй гаалийн хяналтын бүсээс гаргахаар урьдчилан амлаж, улмаар өөрийн хүү Л.Эрхэсийн ХААН банкин дахь 5003811272 тоот дансаар дамжуулан 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдрийн гүйлгээгээр 3.000.000 төгрөгийн хээл хахууль авч, 28.281.063 төгрөгийн татварыг төлүүлээгүй дээрх тээврийн хэрэгслүүдийг гаалийн хяналтын бүсээс гаргасан гэмт хэргийг удирдан зохион байгуулсан гэх гэмт хэргүүдэд,

 

Гурав:

3.1 Шүүгдэгч Д.Наранчимэг нь Гааль, Татварын ерөнхий газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх ГХБ-2 ачааны тээврийн хэрэгсэл орох, гарах чиглэлийн хяналт шалгалтын гаалийн улсын байцаагчаар ажиллаж байхдаа шүүгдэгч Б.Оюунчимэгтэй бүлэглэж, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглан Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэгт заасан “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн  246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэлгүй, 2016 оны 1 дүгээр сарын 14-ний өдөр 60,620 кг ачаатайгаар БНХАУ-аас Монгол Улсын Замын-Үүд дэх гаалийн газрын “Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолбор ГХБ-2, ачааны тээврийн хэрэгсэлийн орох чиглэл дэх хяналтын талбай”-д орж ирсэн 8437 УБС, дугаартай автомашин болон мөн өдөр 32,250 кг ачаатайгаар БНХАУ-аас Монгол Улсын Замын-Үүд дэх гаалийн газрын “Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолбор ГХБ-2, ачааны тээврийн хэрэгслийн орох чиглэл дэх хяналтын талбай”-д орж ирсэн 4738 ХЭҮ улсын дугаартай автомашинуудад ачигдсан бараанд гаалийн татварт төлөгдвөл зохих нийт 28.281.063 /хорин найман сая хоёр зуун наян нэгэн мянга жаран гурван төгрөг/-ийн татварыг бүрэн гүйцэт төлүүлэхгүйгээр гаалийн хяналт шалгалтыг дуусгаж, дээрх автомашинуудыг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргаж, Л.Гэрэлт-Одод давуу байдал олгосны улмаас, улсын төсөв буюу Гааль, Татварын ерөнхий газарт 28.281.063 төгрөгийн буюу их хэмжээний хохирол учруулсан гэх гэмт хэрэгт,

 

Дөрөв:

4.1 Шүүгдэгч И.Наранцэцэг нь давтан үйлдлээр, ганцаараа Замын-Үүд сумын нутаг дэвсгэрт Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын-Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар 2016 оны 3 дугаар сарын 16-ны өдрөөс 30-ны өдрийн хооронд ажиллаж байхдаа 2016 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэг “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн Ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан  гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 3214.10,00 гэсэн кодтой замаска–ийг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр, мөн гаалийн татварын хувь хэмжээг бууруулахаар амлаж З.Баярсайны мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 41-29 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан 7.885.652 төгрөгийн татвар ноогдох 15 нэр төрлийн ачаа бараанд тоо хэмжээг бууруулан 6.759.236 төгрөгийн татвар ногдуулж З.Баярсайнаас 500.000 төгрөгийн хээл хахууль авч, уг автомашиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

4.2 2016 оын 3 дугаар сарын 22-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэг “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 5211,49,10 гэсэн кодтой мебелийн бүрээс хийх даавууг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр, мөн гаалийн татварын хувь хэмжээг бууруулахаар амлаж З.Баярсайны мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 98-02 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан 7.736.715 төгрөгийн татвар ноогдох 63 нэр төрлийн ачаа барааны чанар байдлыг өөрчлөн 4.689.679 төгрөгийн татвар ногдуулж З.Баярсайнаас 500.000 төгрөгийн хээл хахууль авч, уг автомашиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

4.3 2016 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 5209.11.00 гэсэн кодтой цуу ямбуу даавууг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр, мөн гаалийн татварын хувь хэмжээг бууруулахаар амлаж Г.Багахүүгийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 37-19 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан 22.177.390 төгрөгийн татвар ноогдох 12 нэр төрлийн ачаа бараанд тоо хэмжээг бууруулан 8.137.155 төгрөгийн татвар ногдуулж, шүүгдэгч Г.Багахүүгээс 400.000 төгрөгийн хээл хахууль авч, уг автомашиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

4.4 2016 оын 3 дугаар сарын 29-ний өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 4410.12.00 гэсэн кодтой барилгын хавтанг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж, Я.Даваадоржоос мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 60-28 ХӨВ улсын дугаартай ачааны автомашины ачаа барааг зөвшөөрөл өгч гаргахдаа хясан боогдуулж иргэн Ж.Жамъяансүрэнгээр зуучлуулан, шүүгдэгч Я.Даваадоржоос 200.000 төгрөгийн хээл хахууль авч, уг автомашиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

4.5 2016 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 5208.52.00 гэсэн кодтой 3 нэр төрлийн даавуу, 5209.11.00 кодтой цуу ямбуу даавууг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр, мөн гаалийн татварын хувь хэмжээг бууруулахаар амлаж Б.Эрдэнэбатаас мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 40-58 УНЭ улсын дугаартай ачааны автомашины ачаа бараанд 9.803.064 төгрөгийн татвар ноогдох 112 нэр төрлийн ачааны тоо хэмжээг бууруулан 6.112.765 төгрөгийн татвар ногдуулж, шүүгдэгч Б.Эрдэнэбатаас 100.000 төгрөгийн хээл хахууль авч, уг автомашиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

4.6 2016 оны 3 дугаар сарын 21-ний өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 2520.10.00 гэсэн кодтой барилгын гипс, 3214.10.00 кодтой замаскийг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж шүүгдэгч Эрдэнэжавын Наранбатаас мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 27-80 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашин оруулж ирсэн ачааг 500.000 төгрөгийн хээл хахууль авч, уг автомашиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

4.7 2016 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 2510.10.00 гэсэн кодтой барилгын гипс, 3214.10.00 кодтой замаскийг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж шүүгдэгч Эрдэнэжавын Наранбатаас мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 41-42 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинаар оруулж ирсэн ачааг 500.000 төгрөгийн хээл хахууль авч, уг автомашиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

4.8 2016 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 2520.10.00 гэсэн кодтой барилгын гипсийг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж, хясан боогдуулж, Ч.Эрдэнэбилэгийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 22-78 УНК улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан ачаа барааг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргахдаа хясан боогдуулж, шүүгдэгч Ч.Эрдэнэбилэгээс 500.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

4.9 2016 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 3214.10.00 гэсэн кодтой замаск, 3506.91.00 кодтой цавууг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр, мөн гаалийн татварын хувь хэмжээг бууруулахаар амлаж шүүгдэгч Б.Оюун-Эрдэний мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 20-02 УВА улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан ачаа барааг шалгалгүйгээр гаалийн хяналтын талбайгаас гаргаж иргэн Ц.Оюун-Эрдэнээр зуучлуулан шүүгдэгч Б.Оюун-Эрдэнээс 200.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

4.10 2016 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 2520.10.00 гэсэн кодтой барилгын гипс, 3214.10.00 кодтой замаскийг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж Доржийн Сүхбаатарын мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 73-28 ДГО, 60-84 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинуудад ачсан ачаа барааг шалгалгүйгээр гаалийн хяналтын талбайгаас гаргаж, шүүгдэгч Доржийн Сүхбаатараас 800.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

4.11 2016 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 2520.10.00 гэсэн кодтой барилгын гипс, 3214.10.00 кодтой замаск, 4410.12.00 гэсэн кодтой тууш чиглэлийн нимгэн давхрагтай хавтан зэргийг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж Доодамбын Сүхбаатарын мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 12-65 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан ачаа барааг шалгалгүйгээр гаалийн хяналтын талбайгаас гаргаж, шүүгдэгч Доодамбын Сүхбаатараас 650.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

4.12 2016 оны 3 дугаар сарын 21-ний өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж, ачаагаа зөрүүтэй мэдүүлсэн торгоно гэж хясан боогдуулж, Т.Гүндэгмаагийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 17-55 УНЭ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан ачаа барааг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргахдаа шүүгдэгч Т.Гүндэгмаагаас 500.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

4.13 2016 оны 3 дугаар сарын 21-ний өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 3214.10.00 кодтой замаск, 3214.90.00 гэсэн кодтой барилгын гадаргууны засал хийх бэлдмэл зэрэг барааг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж шүүгдэгч Р.Мөнхзаяагийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 27-24 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан ачаа барааг шалгалгүйгээр гаалийн хяналтын талбайгаас гаргаж 400.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

4.14 2016 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 3214.10.00 кодтой замаск, 2520.10.00 гэсэн кодтой барилгын гипс зэрэг барааг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж Г.Бат-Амгалангийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 53-89 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан ачаа барааг зөвшөөрөл олгож гаалийн хяналтын талбайгаас гаргахдаа хясан боогдуулж, иргэн Г.Уранбилэгээр зуучлуулан шүүгдэгч Г.Бат-Амгалангаас 200.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

4.15 2016 оны 3 дугаар сарын 29-ний өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан  гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 3214.10.00 кодтой замаскийг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж Я.Хишигдоржийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 30-48 УНН улсын дугаартай ачааны авто машинд ачсан ачаа барааг шалгалгүйгээр гаалийн хяналтын талбайгаас гаргахдаа шүүгдэгч Я.Хишигдоржоос 300.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

4.16 2016 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж Д.Дашрэнцэнгийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 15-38 УБЗ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан хөлдөөгчийг шалгалгүйгээр гаалийн маягт-2 бүрдүүлэлтээр гаалийн хяналтын талбайгаас гаргаж иргэн Э.Эрдэнэбатаар зуучлуулан шүүгдэгч Д.Дашрэнцэнгээс 500.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

4.17 Гаалийн хяналтын улсын байцаагч шүүгдэгч Б.Өнөржаргалтай бүлэглэж, Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын-Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар 2016 оны 3 дугаар сарын 16-ны өдрөөс 30-ны өдрийн хооронд ажиллаж байхдаа 2016 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс мэдүүлсэн ачаа барааны чанар байдал нь бодит байдлаас зөрүүтэй буюу өнгөтэй хавтанг өнгөгүй гэж мэдүүлсэн байхад албан үүргийн хувьд хийж гүйцэтгэх ёсгүй үүргийг хэрэгжүүлж гаалийн татварыг төлүүлж иргэн Н.Нарантуулаас мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 25-84 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан 4.186.189 төгрөгийн татвар ноогдох 2 нэр төрлийн ачаа бараанд тоо хэмжээг бууруулан 3.073.723 төгрөгийн татвар ногдуулж шүүгдэгч Н.Нарантуулаас 500.000 төгрөгийн хээл хахууль авч, уг автомашиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан гэх гэмт хэргүүдэд,

 

Тав:

5.1 Шүүгдэгч М.Энхтүвшин нь Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын-Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар 2016 оны 3 дугаар сарын 01-ний өдрөөс мөн сарын 15-ны хооронд ажиллаж байхдаа давтан үйлдлээр, 2016 оны 3 дугаар сарын 01-ний өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 2520.10.00 кодтой барилгын гипс, 3214.10.00 кодтой замаск зэрэгийг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж иргэн Эрдэнэжавын Наранбатаас мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 60-84 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргаж 500.000 төгрөгийн хээл хахуулийг шүүгдэгч Эрдэнэжавын Наранбатаас авсан,

 

5.2 2016 оны 3 дугаар сарын 01-ний өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 3214.10.00 кодтой замаскийг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж Д.Жавзандуламаас мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 27-80 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргаж хясан боогдуулж шүүгдэгч Д.Жавзандуламаас 50.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

5.3 2016 оны 3 дугаар сарын 02-ны өдөр албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж Э.Батсүмбэрийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 45-42 ОРХ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан ачаа барааны тоо хэмжээг бууруулан нэвтрэх зөвшөөрөл олгож гаалийн хяналтын талбайгаас гаргахдаа шүүгдэгч Э.Батсүмбэрээс 300.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

5.4 2016 оны 3 дугаар сарын 07-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 3214.10.00 кодтой замаск, 2520.10.00 кодтой барилгын гипс зэргийг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж, хясан боогдуулж шүүгдэгч Б.Мөнхболдоос мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 22-93 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргаж 200.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

5.5 2016 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 4410.12.00 кодтой барилгын хавтанг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж, бараанд ногдох татварын хувь хэмжээг 1.942.115 төгрөгөөр багасгаж шүүгдэгч Б.Мөнхболдоос мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 58-87 ДГА улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан ачааг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргаж 200.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

 

5.6 2016 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 3506.99.00 кодтой 3 төрлийн цавууг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгэхгүйгээр амлаж шүүгдэгч Л.Ариунжаргалаас мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 10-45 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан ачаа барааг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргаж 300.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан гэх гэмт хэргүүдэд,

 

Зургаа:

6.1 Шүүгдэгч Б.Оюунчимэг нь давтан үйлдлээр Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын-Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байхдаа 2016 оны 1 дүгээр сарын 22-ны өдөр иргэн С.Оюунсүрэнгийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 79-17 УНЯ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Монголын үндэсний бүтээн байгуулалтын нэгдэл” ХХК-ний 38,500 кг ачаа бараанд хяналт шалгалт хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан үүргийг хэрэгжүүлэлгүйгээр ачааг дахин буулгаж шалгана, зөвшөөрөл өгөхгүй хоног хугацаа алдуулах зэргээр хясан боогдуулж, 1,000,000  /нэг сая/ төгрөгний хээл хахуулийг иргэн Ц.Отгонжаргалаар зуучлуулан шүүгдэгч С.Оюунсүрэнгээс албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

6.2 2016 оны 1 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс мөн сарын 15-ны хооронд мөн газар Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байхдаа 2016 оны 1 дүгээр сарын 09-ний өдөр иргэн С.Оюунсүрэнгийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 26-68 УНИ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан ДХД ХХК-ний 29,860 кг ачаа бараанд шалтгалт хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан үүргийг хэрэгжүүлэлгүйгээр ачааг дахин буулгаж шалгана, зөвшөөрөл өгөхгүй зэргээр хясан боогдуулах замаар, шүүгдэгч С.Оюунсүрэнгээс 300,000  /гурван зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

6.3 2016 оны 1 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс мөн сарын 15-ны хооронд мөн газар Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байхдаа 2016 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдөр иргэн С.Оюунсүрэнгийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас орж ирсэн 53-89 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Эх ган ХХК-ний 30,650 кг ачаа бараанд шалгалт хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан үүргийг хэрэгжүүлэлгүйгээр ачааг дахин буулгаж шалгана, зөвшөөрөл өгөхгүй зэргээр хясан боогдуулах замаар, шүүгдэгч С.Оюунсүрэнгээс 500,000  /таван зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

6.4 2016 оны 1 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс мөн сарын 15-ны хооронд мөн газар Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байхдаа 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр иргэн С.Оюунсүрэнгийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас орж ирсэн 79-17 УНЯ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Гэр март ХХК-ний 40,660 кг ачаа бараанд хяналтын шалгалтыг явуулахдаа Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан үүргийг хэрэгжүүлэлгүйгээр дахин буулгаж шалгана, зөвшөөрөл өгөхгүй хоног хугацаа алдуулж хүндрэл учруулж хясан боогдуулах замаар, шүүгдэгч С.Оюунсүрэнгээс 300,000  /гурван зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

6.5 2016 оны 1 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс мөн сарын 15-ны хооронд мөн газар Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байхдаа 2016 оны 1 дүгээр сарын 11-ний өдөр иргэн Р.Мөнхзаяагийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас орж ирсэн 49-60 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Их буяны цээл ХХК-ний 65,130 кг ачаа бараанд хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалын ...Гаалийн лабораторын дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 2520.10.00 код бүхий гипс, 3214.10.10 кодтой замаска ачсан тээврийн хэрэгсэлд шалгалт хийж лабораторийн дүгнэлт гаргуулах заалтуудыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс шүүгдэгч Р.Мөнхзаяагаас 100.000 /нэг зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

6.6 2016 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс мөн сарын 15-ны хооронд мөн газар Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байхдаа 2016 оны 01 дүгээр сарын 11-ний өдөр иргэн Б.Наранбатын мэдүүлсэн БНХАУ-аас орж ирсэн 68-83 ХӨВ улсын дугаартай Их даян бүүвэй ХХК-ний 15,010 кг ачаа бараанд хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалын ...Гаалийн лабораторын дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 3214.10.10 кодтой замаска ачсан тээврийн хэрэгсэлд шалгалт хийж лабораторийн дүгнэлт гаргуулах заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж, хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс шүүгдэгч Будын Наранбатаас 1,000,000 /нэг сая/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

6.7 2016 оны 1 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс мөн сарын 15-ны өдрийн хооронд мөн газар Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байхдаа 2016 оны 1 дүгээр сарын 12-ны өдөр иргэн Ц.Болдбаатарын мэдүүлсэн БНХАУ-аас орж ирсэн 21-30 ДГО улсын дугаартай Монголын үндэсний бүтээн байгуулалтын нэгдэл ХХК-ний 23,860 кг ачаа бараанд хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж, хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс шүүгдэгч Ц.Болдбаатараас 200,000 /хоёр зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

6.8 2016 оны 1 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс мөн сарын 15-ны хооронд мөн газар Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байхдаа 2016 оны 1 дүгээр сарын 11-ний өдөр иргэн З.Баярсайны мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 09-73 ДГА улсын дугаартай Баруун суу гүн ХХК-ний 54,920 кг ачаа бараанд хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж, хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс Ө.Бямбадоржоор зуучлуулан, З.Баярсайнаас 200,000  /хоёр зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

6.9 2016 оны 1 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс мөн сарын 15-ны хооронд мөн газар Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байхдаа 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр иргэн Эрдэнэжавын Наранбатын мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 12-65 ДГО улсын дугаартай Ти Би Жи ХХК-ний 66,240 кг ачаа бараанд хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэг, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалын ...Гаалийн лабораторын дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 3214.10.10 кодтой замаска ачсан тээврийн хэрэгсэлд шалгалт хижй лабораторийн дүгнэлт гаргуулах зэрэг заалтуудыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж, хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс шүүгдэгч Эрдэнэжавын Наранбатаас 500,000 /таван зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

6.10 2016 оны 1 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс мөн сарын 15-ны хооронд мөн газар Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байхдаа 2016 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдөр иргэн Б.Мөнхболдын мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 52-18 ДГА улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Буудайн билэг ХХК-ний 64,982 кг ачаа бараанд хяналт шалгалт хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан үүргийг хэрэгжүүлэхгүй байхаар амлаж, шүүгдэгч Б.Мөнхболдоос 180,000 /нэг зуун наян мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

6.11 2016 оны 1 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс мөн сарын 15-ны хооронд мөн газар Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байхдаа 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр Б.Цэен, Т.Мөнхчулуун нартай бүлэглэж, иргэн Л.Гэрэлт-Одын БНХАУ-аас оруулж ирсэн 84-37 УБС улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Шилдэг шилтгээн” ХХК-ний 60,620 кг ачаа, 47-38 ХЭҮ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Гранд макс” ХХК-ний 32,250 кг ачаа бараанд тус тус хяналт шалгалтыг явуулахдаа Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан үүргийг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж, Л.Гэрэлт-Одоос 2,000,000 /хоёр сая/ төгрөгний хээл хахууль авч, дээрх автомашинуудыг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

6.12 шүүгдэгч Б.Оюунчимэг нь 2016 оны 1 дүгээр сарын 14-ний өдөр Д.Наранчимэгтэй бүлэглэж, 84-37 УБС, 47-38 ХЭҮ улсын дугаартай ачааны автомашинуудад гаалийн хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийлгүйгээр, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглан гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасны улмаас Улсын төсөвт төвлөрөх 28,281,063 /хорин найман сая хоёр зуун наян нэгэн мянга жаран гурван/ төгрөгний татварыг төлүүлээгүйгээс улсын төсөв буюу Гааль татварын ерөнхий газарт их хэмжээний хохирол учруулсан гэх гэмт хэргүүдэд,

 

Долоо:

7.1 Шүүгдэгч Н.Батжаргал нь Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын-Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар 2016 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдрөөс мөн сарын 30-ны хооронд ажиллаж байхдаа, давтан үйлдлээр 2016 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдөр иргэн Эрдэнэжавын Наранбатын мэдүүлсэн БНХАУ-аас орж ирсэн 06-56 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Анхлан аз ХХК-ний ачаа бараанд хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалын ...Гаалийн лабораторын дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 2520.10.00 код бүхий гипс, 3214.10.10 кодтой замаска ачсан тээврийн хэрэгсэлд шалгалт хийж лабораторийн дүгнэлт гаргуулах заалтуудыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс шүүгдэгч Эрдэнэжавын Наранбатаас 200,000  /хоёр зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

7.2 2016 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдөр иргэн Будын Наранбатын мэдүүлсэн БНХАУ-аас орж ирсэн 64-38 ДУА улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Номгон рашаан ХХК-ний 14,940 кг ачаа бараанд хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дэх хэсэгт заасан заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс шүүгдэгч Будын Наранбатаас 500,000  /таван зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

7.3 2016 оны 1 дүгээр сарын 18-ны өдөр иргэн А.Соёл-Эрдэний мэдүүлсэн БНХАУ-аас орж ирсэн 38-31 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Баян могод ХХК-ний ачаа бараанд хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дэх хэсэг Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалын ...Гаалийн лабораторын дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 2520.10.00 код бүхий гипс, 3214.10.10 кодтой замаска ачсан тээврийн хэрэгсэлд шалгалт хийж лабораторын дүгнэлт гаргуулах заалтуудыг заасан заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс шүүгдэгч А.Соёл-Эрдэнээс 200,000  /хоёр зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

7.4 2016 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр иргэн Нямхүүгийн Сүхбаатарын мэдүүлсэн БНХАУ-аас орж ирсэн 06-56 ДГА улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Гуан Ёоу ХХК-ний ачаа бараанд хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дэх хэсэг, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалын ...Гаалийн лабораторын дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 2520.10.00 код бүхий гипс, 3214.10.10 кодтой замаска ачсан тээврийн хэрэгсэлд шалгалт хийж лабораторийн дүгнэлт гаргуулах заалтуудыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс шүүгдэгч Нямхүүгийн Сүхбаатараас 400.000  /дөрвөн зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

7.5 2016 оны 1 дүгээр сарын 27-ны өдөр иргэн Л.Ариунжаргалын мэдүүлсэн БНХАУ-аас орж ирсэн 33-78 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Тод өнгө гэрэл ХХК-ний ачаа бараанд хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дэх хэсэг, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалын ...Гаалийн лабораторын дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 3506.99.00 кодтой цавуу ачсан тээврийн хэрэгсэлд шалгалт хийж лабораторийн дүгнэлт гаргуулах заалтуудыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс шүүгдэгч Л.Ариунжаргалаас 200.000  /хоёр зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан,

 

7.6 2016 оны 1 дүгээр сарын 24-ний өдөр иргэн С.Тогтохмөнхийн нэрээр Н.Алдарсайханы мэдүүлсэн БНХАУ-аас орж ирсэн 10-92 ДГО, 66-69 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан бараанд хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дэх хэсэг, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалын ...Гаалийн лабораторын дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 3214.10 кодтой цемент ачсан тээврийн хэрэгсэлд шалгалт хийж лабораторийн дүгнэлт гаргуулах заалтуудыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс шүүгдэгч Н.Алдарсайхаас 200.000  /хоёр зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан гэх гэмт хэргүүдэд,

 

Найм:

8.1 Шүүгдэгч Б.Өнөржаргал нь шүүгдэгч И.Наранцэцэгтэй бүлэглэж Замын- Үүд сумын нутаг дэвсгэрт 2016 оын 3 дугаар сарын 30-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс түүний мэдүүлсэн ачаа барааны чанар байдал нь бодит байдлаас зөрүүтэй байхад албан  үүргийн хувьд хийж гүйцэтгэх ёсгүй үүргийг хэрэгжүүлж татварын хувь хэмжээг бууруулан иргэн Н.Нарантуулаас мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 25-84 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан 4.186.189 төгрөгийн татвар ноогдох 2 нэр төрлийн ачаа бараанд тоо хэмжээг бууруулан 3.073.723 төгрөгийн татвар ногдуулж, шүүгдэгч Н.Нарантуулаас 200.000 төгрөгийн хээл хахууль авч, уг автомашиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан гэх гэмт хэрэгт,

 

Ес:

9.1 Шүүгдэгч Г.Багахүү нь 2016 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдөр 37-19 ДГО улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд бараа ачин БНХАУ-аас оруулж ирэн улсын хилээр нэвтрүүлэхдээ 22.177.390,5 төгрөгийн гаалийн татвар төлөхөөс 8.137.155,84 төгрөгийн бага татвар төлж Замын-Үүд суман дахь Гааль, Татварын ерөнхий газрын Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт 400.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Арав:

10.1 Шүүгдэгч Я.Даваадорж нь 2016 оны 3 дугаар сарын 29-ний өдөр 60-28 ХӨВ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд бараа ачин БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Замын-Үүд суман дахь Гааль, Татварын ерөнхий газрын Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, имп ортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт 200.000 төгрөгийн хээл хахуулийг иргэн Ж.Жамъяансүрэнгээр дамжуулан өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Арван нэг:

11.1 Шүүгдэгч Б.Эрдэнэбат нь 2016 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдөр 40-58 УНЭ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд бараа ачин БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Замын-Үүд суман дахь Гааль, Татварын ерөнхий газрын Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт 100.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Арван хоёр:

12.1 Шүүгдэгч Н.Нарантуул нь 2016 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдөр 25-84 ДГО улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд бараа ачин БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ 4.186.189 төгрөгийн  гаалийн татвар төлөхөөс 3.073.723 төгрөгийн бага татвар төлж Замын-Үүд суман дахь Гааль, Татварын ерөнхий газрын Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт 500.000 төгрөгийн хээл хахууль, Гааль татварын ерөнхий газрын Замын-Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын байцаагчаар ажиллаж байсан Б.Өнөржаргалд 200.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн тус тус өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Арван гурав:

13.1 Шүүгдэгч Эрдэнэжавын Наранбат нь давтан үйлдлээр буюу 2016 оны 3 дугаар сарын 21-ний өдөр 27-80 ДГО улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд бараа ачин БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Зам-Үүд суман дахь Гааль, Татварын ерөнхий газрын Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт 500.000 төгрөгийн хээл хахууль,

13.2 2016 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр 41-42 ДГО улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд бараа ачин БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Замын-Үүд суман дахь Гааль, Татварын ерөнхий газрын Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт 500.000 төгрөгийн хээл хахууль,

13.3 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 12-65 ДГО улсын дугаартай “Ти Би Жи” ХХК-ийн 66,240 кг ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Гааль татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Б.Оюунчимэгт 500,000 /таван зуун мянган/ төгрөгийн хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь,

13.4 2016 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 06-56 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Анхлан аз” ХХК-ийн ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Гааль татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Н.Батжаргалд 200,000  /хоёр зуун мянган/ төгрөгийн хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь,

13.5 2016 оны 3 дугаар сарын 01-ний өдөр 60-84 ДГО улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд “Адмэн” ХХК-ны бараа ачин БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Гааль татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан М.Энхтүвшинд  500.000 төгрөгийн хээл хахууль тус тус өгсөн гэх гэмт хэргүүдэд,

 

Арван дөрөв:

14.1 Шүүгдэгч Ч.Эрдэнэбилэг нь 2016 оны 3 дугаар сарын 17-ны өдөр “Хаан Сэлэнгэ” ХХК-ийн ачаа барааг 22-78УНК улсын дугаартай авто машинд ачан БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Гааль татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт 500.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Арван тав:

15.1 Шүүгдэгч Б.Оюун-Эрдэнэ нь 2016 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдөр 20-02 УВА улсын дугаартай авто машинд бараа ачан БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Гааль татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт иргэн Ц.Оюун-Эрдэнээр дамжуулан 200.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Арван зургаа:

16.1 Шүүгдэгч Доржийн Сүхбаатар нь 2016 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдөр БНХАУ-аас оруулж ирсэн 73-28 ДГО, 60-84 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинуудад ачсан ачаа барааг шалгалгүйгээр, хурдан шуурхай гаргах зорилгоор Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт 800.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Арван долоо:

17.1 Шүүгдэгч Доодамбын Сүхбаатар нь 2016 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдөр 12-65 ДГО улсын дугаартай автомашинд бараа ачан БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Гааль татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт 650.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Арван найм:

18.1 Шүүгдэгч Т.Гүндэгмаа нь 2016 оны 3 дугаар сарын 21-ний өдөр 17-55 УНЭ улсын дугаартай автомашинд БНХАУ-аас бараа оруулж ирэхдээ Гааль татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт 500.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Арван ес:

19.1 Шүүгдэгч Р.Мөнхзаяа нь давтан үйлдлээр буюу 2016 оны 3 дугаар сарын 21-ний өдөр “Ууган Анд” ХХК-ны ачаа барааг 27-24 ДГО улсын дугаартай автомашинд ачин БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Гааль татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт 400.000 төгрөгийн хээл хахууль,

19.2 2016 оны 1 дүгээр сарын 11-ний өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 49-60 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Их буяны цээл” ХХК-ны 65,130 кг ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Гааль татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Б.Оюунчимэгт 100.000 /нэг зуун мянган/ төгрөгийн хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь тус тус өгсөн гэх гэмт хэргүүдэд,

 

Хорь:

20.1 Шүүгдэгч Д.Дашрэнцэн нь 2016 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдөр 15-38 УБЗ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан ачаа барааг БНХАУ-аас оруулж ирэн улсын хилээр нэвтрүүлэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагч И.Наранцэцэгт иргэн Э.Эрдэнэбатаар зуучлуулан 500.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Хорин нэг:

21.1 Шүүгдэгч Г.Бат-Амгалан нь 2016 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр 53-89 ДГО улсын дугаартай автомашинд БНХАУ-аас бараа оруулж ирэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт гаалийн улсын байцаагч Г.Уранбилэгээр дамжуулан 200.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Хорин хоёр:

22.1 Шүүгдэгч Я.Хишигдорж нь 2016 оны 3 дугаар сарын 29-ний өдөр БНХАУ-аас оруулж ирсэн 30-48 УНН улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан ачаа барааг улсын хилээр нэвтрүүлэхдээ  Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан И.Наранцэцэгт 300.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Хорин гурав:

23.1 Шүүгдэгч Д.Жавзандулам нь 2016 оны 3 дугаар сарын 1-ний өдөр 27-80 ДГО улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд БНХАУ-аас бараа ачин оруулж ирэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагч М.Энхтүвшинд 50.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Хорин дөрөв:

24.1 Шүүгдэгч Э.Батсүмбэр нь 2016 оны 3 дугаар сарын 2-ны өдөр 45-42 ОРХ улсын дугаартай автомашинд ачсан “Багасар холдинг” ХХК, “Ангараг-Од” ХХК-ны ачааг БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан М.Энхтүвшинд 300.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Хорин тав:

25.1 Шүүгдэгч Б.Мөнхболд нь давтан үйлдлээр буюу 2016 оны 3 дугаар сарын 7-ны өдөр 22-93 ДГО улсын дугаартай автомашинд “Буудайн билэг” ХХК-ны нэр дээр ачсан ачааг БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан М.Энхтүвшинд 200.000 төгрөгийн хээл хахууль,

25.2 2016 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдөр 58-87 ДГА улсын дугаартай автомашинд “Буудайн билэг” ХХК-ны нэр дээр ачсан ачааг БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан М.Энхтүвшинд 200.000 төгрөгийн хээл хахууль,

25.3 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 52-18 ДГА улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Буудайн билэ”г ХХК-ны 64,982 кг ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Б.Оюунчимэгт 180.000 төгрөгийн хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь тус тус өгсөн гэх гэмт хэргүүдэд,

 

Хорин зургаа:

26.1 Шүүгдэгч Л.Ариунжаргал нь давтан үйлдлээр буюу 2016 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдөр 10-45 ДГО улсын дугаартай автомашинд бараа ачан БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан М.Энхтүвшинд 300.000 төгрөгийн хээл хахууль,

26.2 2016 оны 1 дүгээр сарын 27-ны өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 33-78 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Тод өнгө гэрэл” ХХК-ны ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Н.Батжаргалд 200.000 төгрөгийн хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь тус тус өгсөн гэх гэмт хэргүүдэд,

 

Хорин долоо:

27.1 Шүүгдэгч С.Оюунсүрэн нь давтан үйлдлээр буюу 2015 оны 1 дүгээр сарын 22-ны өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 7917 УНЯ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Монголын үндэсний бүтээн байгуулалтын нэгдэл” ХХК-ний 38,500 кг ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Б.Оюунчимэгт иргэн Ц.Отгонжаргалаар зуучлуулан 1.000.000  /нэг сая/ төгрөгийн хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь,

27.2 2016 оны 1 дүгээр сарын 9-ний өдөр 26-68 УНИ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан ДХД ХХК-ний 29,860 кг ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ мөн газарт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Б.Оюунчимэгт 300.000 төгрөгийн хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь,

27.3 2016 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдөр 53-89 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Эх ган” ХХК-ний 30,650 кг ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ мөн газарт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Б.Оюунчимэгт   500.000 төгрөгийн хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь,

27.4 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр 79-17 УНЯ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Гэр март” ХХК-ний 40,660 кг ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Б.Оюунчимэгт 300.000 төгрөгийн хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь тус тус өгсөн гэх гэмт хэргүүдэд,

27.5 түүнчлэн шүүгдэгч С.Оюунсүрэн нь 84-37 УБС, 47-38 ХЭҮ улсын дугаартай автомашинд үзлэг шалгалт хийхгүй байхаар урьдчилан амлаж хээл хахууль авсан гэх хэрэгт гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Оюунчимэг, Б.Цэен, гаалийн байцаагч Д.Наранчимэг нарыг шалгах явцад хэргийг хэрэгсэхгүй болгох зорилгоор Б.Цэентэй бүлэглэж, Монголын Жудо бөхийн холбооны дэд ерөнхийлөгч Н.Баттулгад 2016 оны 1 дүгээр сарын 24-ний өдөр түүний ХААН банкны 5031583524 дугаарын дансанд 5.000.000 /таван сая/ төгрөг шилжүүлж, бусдад хээл хахууль өгөхийг завдсан гэх гэмт хэрэгт,

 

Хорин найм:

28.1 Шүүгдэгч Будын Наранбат нь давтан үйлдлээр буюу 2016 оны 1 дүгээр сарын 11-ний өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 49-60 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Их даян бүүвэй” ХХК-ны 65,130 кг ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Б.Оюунчимэгт 1.000.000  /нэг сая/ төгрөгийн хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь,

28.2 2016 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 64-38 ДУА улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Номгон рашаан” ХХК-ны 14,940 кг ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Н.Батжаргалд 500.000 /таван зуун мянган/ төгрөгийн хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь тус тус өгсөн гэх гэмт хэргүүдэд,

 

Хорин ес:

29.1 Шүүгдэгч Ц.Болдбаатар нь 2016 оны 1 дүгээр сарын 12-ны өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 21-30 ДГО улсын дугаартай Монголын үндэсний бүтээн байгуулалтын нэгдэл ХХК-ний 23,860 кг ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Б.Оюунчимэгт 200.000 төгрөгийн хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Гуч:

30.1 Шүүгдэгч А.Соёл-Эрдэнэ нь 2016 оны 1 дүгээр сарын 18-ны өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 38-31 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Баян могод” ХХК-ны ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Н.Батжаргалд 200.000 /хоёр зуун мянган/ төгрөгийн хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Гучин нэг:

31.1 Шүүгдэгч Нямхүүгийн Сүхбаатар нь 2016 оны 1 дүгээр сарын 22-ны өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 06-56 ДГА улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Гуан Ёоу” ХХК-ны ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Н.Батжаргалд 400.000  /дөрвөн зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Гучин хоёр:

32.1 Шүүгдэгч Н.Алдарсайхан нь 2016 оны 1 дүгээр сарын 27-ны өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 10-92 ДГО, 66-69 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд иргэн С.Тогтохмөнхийн нэрээр ачсан ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын хэсэгт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Н.Батжаргалд 200.000 /хоёр зуун мянган/ төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаанд нь өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Гучин гурав:

33.1 Шүүгдэгч Ц.Алтанцол нь шүүгдэгч Д.Мөнхбаяртай бүлэглэж буюу түүнийг иргэн И.Наранцэцэгийн гэрээс хураан авсан гэх биет 6.5 сая төгрөг, биет 1100 БНХАУ-ын юань зэргийг И.Наранцэцэгийн нөхөр П.Эрдэнэбаярт хадгалуулсан өөрийнх нь мөнгө гэж гэрчээр зориуд худал мэдүүлэг эрүүгийн 201601000036 дугаартай хэрэгт 2016 оны 4 дүгээр сарын 15-ны өдөр өгүүлэхэд зааж зөвлөн зохион байгуулсан, мөн 2016 оны 4 дүгээр сарын 5-ны өдөр эрүүгийн 20160100036 дугаартай хэрэгт И.Наранцэцэгийн гэрээс хураан авсан гэх биет 6.5 сая төгрөг, биет 1100 БНХАУ-ын юань зэрэг нь Д.Мөнхбаярын И.Наранцэцэгийн нөхөр П.Эрдэнэбаярт хадгалуулсан мөнгө гэж зориуд худал мэдүүлэг өгсөн гэх гэмт хэрэгт,

 

Гучин дөрөв:

34.1 Шүүгдэгч Д.Мөнхбаяр нь шүүгдэгч Ц.Алтанцолтой бүлэглэж буюу түүний зааж зөвлөсний дагуу иргэн И.Наранцэцэгийн гэрээс хураан авсан гэх биет 6.5 сая төгрөг, биет 1100 БНХАУ-ын юань зэргийг И.Наранцэцэгийн нөхөр П.Эрдэнэбаярт хадгалуулсан түүний өөрийнх нь мөнгө гэж зориуд худал мэдүүлэг өгсөн гэх гэмт хэрэгт тус тус холбогджээ.

 

Биеийн байцаалт буюу хувийн байдал:

 

1. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1970 оны 6 дугаар сарын 26-нд Завхан аймгийн Улиастай суманд төрсөн, 47 настай, эмэгтэй, дээд боловсролтой, уулын инженер маркшейдер мэргэжилтэй, Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын-Үүд дэх гаалийн газарт Гаалийн хяналт шалгалт хариуцсан Гаалийн улсын ахлах байцаагч ажилтай, ам бүл 4; нөхөр, хүүхдүүдийн хамт Сүхбаатар дүүргийн 5 дугаар хороо, 5 дугаар хороолол, 22 дугаар байрны 16 тоотод оршин суух, “Алтангадас” одонгоор шагнуулж байсан, ял шийтгэлгүй, УУ70062603 дугаарын регистртэй, Хонгор адуу овогт Балдансэнгийн Цэен

 

2. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1972 оны 3 дугаар сарын 14-нд Архангай аймгийн Цэцэрлэг суманд төрсөн, 45 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, хуульч, соёл хүмүүжлийн офицер мэргэжилтэй, Гааль, Татварын ерөнхий газрын Зөрчилтэй тамцэх газрын дарга ажилтай, ам бүл 4; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Сүхбаатар дүүргийн 1 дүгээр хороо, Энхтайвны өргөн чөлөө гудамж, 12/2 дугаар байрны 32 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, АЭ72031477 дугаарын регистртэй, Монгол овогт Түншийн Мөнхчулуун

 

3. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1960 оны 5 дугаар сарын 5-нд Улаанбаатар хотод төрсөн, 57 настай, эмэгтэй, дээд боловсролтой, нягтлан бодогч, эдийн засагч мэргэжилтэй, Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын-Үүд дэх гаалийн газарт Гаалийн улсын байцаагч ажилтай, ам бүл 4; нөхөр, хүүхдүүдийн хамт Баянзүрх дүүргийн 25 дугаар хороо, 13 дугаар хороолол, 83 дугаар байрны 51 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ЧЛ60050501 дугаарын регистртэй, Хайрхан овогт Дашдэндэвийн Наранчимэг

 

4. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1966 оны 9 дүгээр сарын 18-нд Дорногвь аймгийн Зүүнбаян суманд төрсөн, 51 настай, эмэгтэй, дээд боловсролтой, орос хэлний орчуулагч, гаалийн менежер мэргэжилтэй, Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын-Үүд дэх Гаалийн газрын гаалийн улсын ахлах байцаагч ажилтай, ам бүл 5; нөхөр, хүүхдүүдийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сумын 1 дүгээр баг, Гаалийн 4 дүгээр байр 10 тоотод оршин суух хаягийн бүртгэлтэй, Чингэлтэй дүүргийн 7 дугаар хороо, 8-8-24 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ЧИ66091862 дугаарын регистртэй, Боржигон овогт Ишдоржийн Наранцэцэг

 

5. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1980 оны 12 дугаар сарын 23-нд Улаанбаатар хотод төрсөн, 37 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, эрх зүйч мэргэжилтэй, ам бүл 4; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Баянзүрх дүүргийн 7 дугаар хороо, 24 дүгээр байр, 7 тоотод оршин суух хаягийн бүртгэлтэй, Замын-Үүд сумын 1 дүгээр баг, Гаалийн ажилчдын 1 дүгээр байр, 12 тоотод түр оршин суух, Гааль, Татварын Ерөнхий газрын Замын-Үүд дэх Гаалийн газарт Гаалийн улсын ахлах байцаагч ажилтай, ял шийтгэлгүй, ЦВ80122379 дугаарын регистртэй, Баргузин овогт Мягмарсүрэнгийн Энхтүвшин

 

6. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1980 оны 12 дугаар сарын 20-нд Говь-Алтай аймагт төрсөн, 37 настай, эмэгтэй, дээд боловсролтой, хэл судлаач-хятад хэлний орчуулагч мэргэжилтэй, Гааль, Татварын Ерөнхий газрын Замын-Үүд дэх Гаалийн газарт Гаалийн улсын байцаагч ажилтай, ам бүл 2; нөхрийн хамт Баянгол дүүргийн 12 дугаар хороо, 6 дугаар бичил хороолол, Хасбаатар гудамж, 24 дүгээр байрны 126 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ДЮ80122061 дугаарын регистртэй, Мэргэн тангуу овогт Батсуурийн Өнөржаргал

 

7. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1989 оны 4 дүгээр сарын 4-нд Улаанбаатар хотод төрсөн, 27 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, жолооч мэргэжилтэй, ам бүл 3; эх, дүүгийн хамт Хан-Уул дүүргийн 6 дугаар хороо Нүхт 5 дугаар байр, 80 тоотод хаягийн бүртгэлтэй, одоо Замын-Үүд сумын 1 дүгээр баг, 160 дугаар байр, 1 тоотод түр оршин суух, ял шийтгэлгүй, УИ89040415 дугаарын регистртэй, Боржигон овогт Гансүхийн Багахүү

 

8. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1969 оны 3 дугаар сарын 17-нд Хөвсгөл аймгийн Галт суманд төрсөн, эрэгтэй, 48 настай, бүрэн бус дунд болосролтой, жолооч мэргэжилтэй, ам бүл 6; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сум, 12 дугаар баг, 6 дугаар гудамж 3 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, РД69031716 дугаарын регистртэй, Өөлд овогт Ядамсүрэнгийн Даваадорж

 

9. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1978 оны 2 дугаар сарын 26-нд Хөвсгөл аймгийн Тосонцэнгэл суманд төрсөн, эрэгтэй, 39 настай, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, “Тэнхлэг Хөвсгөл” ХХК-д менежер ажилтай, ам бүл 6; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сум, 12 дугаар баг, 8 дугаар гудамж, 6 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, РК78022617 дугаарын регистртэй, Хөхнүүд овогт Балжиннямын Эрдэнэбат

 

10. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1980 оны 3 дугаар сарын 31-нд Улаанбаатар хотод төрсөн, эмэгтэй, 37 настай, дээд боловсролтой, герман хэлний багш-орчуулагч мэргэжилтэй, ам бүл 5; нөхөр, хүүхдүүд, хадам эцгийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-үүд сум, Сүлд баг, 139 дүгээр байрны 48 тооод оршин суух, ял шийтгэлгүй, УС80033141 дугаарын регистртэй, Олхонууд овогт Нямдагвын Нарантуул

 

11. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1981 оны 1 дүгээр сарын 23-нд Булган аймгийн Булган суманд төрсөн, эрэгтэй, 36 настай, дээд боловсролтой, эрх зүйч мэргэжилтэй, ам бүл 4; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, 1 дүгээр баг, 132 дугаар байрны 5 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ЧР81012311 дугаарын регистртэй, Бальдир овогт Эрдэнэжавын Наранбат

 

12. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1964 оны 10 дугаар сарын 27-нд Хөвсгөл аймгийн Галт суманд төрсөн, 52 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, жолооч мэргэжилтэй, “Хаан Сэлэнгэ” ХХК-д жолооч ажилтай, ам бүл 4; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, 1 дүгээр баг, 139 дүгээр байрны 50 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, РД64102711 дугаарын регистртэй, Тайжууд овогт Чойжилжавын Эрдэнэбилэг

 

13. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1988 оны 10 дугаар сарын 21-нд Увс аймгийн Улаангом суманд төрсөн, эрэгтэй, 29 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, барилгын инженер мэргэжилтэй, “Жугамт өргөө” ХХК-нд ерөнхий инженер ажилтай, Баянзүрх дүүргийн 1 дүгээр хороо, 17 дугаар байр, 38 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ОЮ88102115 дугаарын регистртэй, Шалбаг овогт Баттөмөрийн Оюун-Эрдэнэ

 

14. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1987 оны 7 дугаар сарын 9-нд Төв аймгийн Угтаал цайдам суманд төрсөн, эрэгтэй, 30 настай, бүрэн дунд боловсролтой, жолооч мэргэжилтэй, ам бүл 4; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Баянгол дүүргийн 7 дугаар хороо, 87 дугаар байрны 22 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ХГ87070918 дугаарын регистртэй, Боржигон Цүзэн овогт Доодамбын Сүхбаатар

 

15. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1978 оны 5 дугаар сарын 29-нд Говь-Алтай аймгийн Шарга суманд төрсөн, эрэгтэй, 39 настай, дээд боловсролтой, хүнсний инженер эрүүл ахуйч мэргэжилтэй, ам бүл 3; эхнэр, хүүхдийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, 1 дүгээр баг, 142 дугаар байрны 4 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ДП78052914 дугаарын регистртэй, Сүрэн овогт Доржийн Сүхбаатар

 

16. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1975 оны 1 дүгээр сарын 3-нд Сэлэнгэ аймгийн Дулаанхаан суманд төрсөн, 42 настай, эмэгтэй, дээд боловсролтой, Төмөр замын техникч мэргэжилтэй, “Журмак” ХХК-ны Замын-Үүд сум дахь төлөөлөгч ажилтай, ам бүл 4; хүүхдүүдийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-ҮҮд сум, 1 дүгээр баг 133-6 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, МД75010362 дугаарын регистртэй, Булган овогт Түмэнгийн Гүндэгмаа

 

17. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1980 оны 2 дугаар сарын 23-нд Завхан аймгийн Улиастай суманд төрсөн, эрэгтэй, 36 настай, дээд боловсролтой, эрх зүйч мэргэжилтэй, ам бүл 5; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Чингэлтэй дүүргийн 8 дугаар хороо, Усан сангийн 6 дугаар гудамж 68 тоотод хаягийн бүртгэлтэй, Дорноговь аймгийн Замын-ҮҮд сум, Сүлд 4 дүгээр баг, Баянбүрдийн 29 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ЧИ80022376 дугаарын регистртэй, Нарванчин овогт Рэнцэнгийн Мөнхзаяа

 

18. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1957 оны 7 дугаар сарын 15-нд Говь-Алтай аймгийн Түмэн суманд төрсөн, эрэгтэй, 60 настай, бүрэн бус дунд боловсролтой, жолооч мэргэжилтэй, ам бүл 7; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-Үүдын сум, 1 дүгээр баг, 64 дүгээр байрны 17 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ДЮ57071579 дугаарын регистртэй, Засагт овогт Дарамын Дашрэнцэн

 

19. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1986 оны 9 дүгээр сарын 24-нд Завхан аймгийн Идэр суманд төрсөн, эрэгтэй, 31 настай, дээд боловсролтой, эдийн засагч мэргэжилтэй, ам бүл 4; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Сүхбаатар дүүргийн 1 дүгээр хороо, Чагдаржавын гудамж 42 дугаар байрны 62 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ИЖ86092419 дугаарын регистртэй, Чухал овогт Ганхуягийн Бат-Амгалан

 

20. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1974 оны 1 дүгээр сарын 22-нд Хөвсгөл аймгийн Шинэ идэр суманд төрсөн, эрэгтэй, 43 настай, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, ам бүл 4; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, 2 дугаар баг, Цагдаа 2–38 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, РУ74012253 дугаарын регистртэй, Халх овогт Ядамсүрэнгийн Хишигдорж

 

21. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1971 оны 7 дугаар сарын 21-нд Төв аймгийн Алтанбулаг суманд төрсөн, эмэгтэй, 45 настай, дээд боловсролтой, нягтлан бодогч мэргэжилтэй, ам бүл 3; нөхөр хүүхдийн хамт Сүхбаатар дүүргийн 5 дугаар хороо, 55 дугаар байрны 47 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, НА71072162 дугаарын регистртэй, Мунан овогт Дашзэвэгийн Жавзандулам

 

22. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1977 оны 1 дүгээр сарын 19-нд Ховд аймгийн Ховд суманд төрсөн, эрэгтэй, 37 настай, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, “Ангараг-Од”, “Багасар холдинг” ХХК-ын Замын-Үүд дэх төлөөлөгч ажилтай,ам бүл 3 эхнэрийн хамт Баянгол дүүргийн 16 дугаар хороо, Туулын 20 дугаар гудамж 420 тоотод хаягийн бүртгэлтэй, Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, 1 дүгээр баг, 6 дугаар хэсэг Соёмбо хотхоны 151 дүгээр байр, 10 тоотод оршин суух,

ял шийтгэл:

1/ 2007 оны 5 дугаар сарын 2-ны өдөр Дорноговь аймаг дахь Сум дундын 2 дугаар шүүхийн 43 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 175 дугаар зүйлийн 175.2 дахь хэсэгт зааснаар 400 цаг албадан ажил хийлгэх ялаар,

2/ 2008 оны 9 дүгээр сарын 26-ны өдөр Дорноговь аймаг дахь Сум дундын 2 дугаар шүүхийн 71 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 215 дугаар зүйлийн 215.3 дахь хэсэгт зааснаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 2 жилийн хугацаагаар хасч, 3 жил 6 сар хорих ялаар шийтгэж,

урьд өмнө буюу 2007 оны 5 дугаар сарын 2-ны өдөр Дорноговь аймаг дахь Сум дундын 2 дугаар шүүхийн 43 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 175 дугаар зүйлийн 175.2 дахь хэсэгт зааснаар оногдуулсан 400 цаг албадан ажил хийлгэх ялаас эдлээгүй үлдсэн 350 цаг албадан ажил хийлгэх ялыг ажлын нэг хоногт тооцож, 14 хоног баривчлах ял болгож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 58 дугаар зүйлийн 58.5 дахь хэсэгт зааснаар ялыг нэмж нэгтгэн биечлэн эдлэх хорих ялын хугацааг 3 жил 6 сар 14 хоногоор тогтоож, 2009 оны 7 дугаар сарын 9-ний өдөр 2 жил 9 сар 22 хоногийн хорих ялыг Өршөөн хэлтрүүлсэн гэх, ФВ77011912 дугаарын регистртэй, Захчид овогт Энхсайханы Батсүмбэр

 

23. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1978 оны 7 дугаар сарын 20-нд Улаанбаатар хотод төрсөн, 38 настай, эрэгтэй, бүрэн бус дунд боловсролтой,  мэргэжилгүй, “Номин трейд”, “Буудайн билэг”, “Би Эс Эйч”, “Хүчитний нийлбэр” ХХК-иудын Замын-Үүд сум дахь төлөөлөгч ажилтай,ам бүл 5; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Дорноговь аймгийн  Замын-Үүд сум, 1 дүгээр баг, 2 дугаар хэсэг 109-10 тоотод оршин суух,

ял шийтгэл;

2011 оны 2 дугаар сарын 10-ны өдөр Дорноговь аймаг дахь Сум дундын 2 дугаар  шүүхийн 11 дугаартай шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 166 дугаар зүйлийн 166.2 дахь хэсэгт зааснаар нийт 680.000 төгрөгийн үнэ бүхий эд хөрөнгийг хурааж, хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 260 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх буюу 28.080.000 төгрөгөөр торгох ялаар шийтгүүлсэн,

ХЖ78072010 дугаарын регистртэй, Хариад овогт Базарсадын Мөнхболд

 

24. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1971 оны 7 дугаар сарын 2-нд Дархан хотод төрсөн, эрэгтэй, 46 настай, дээд боловсролтой, автын механик мэргэжилтэй, ам бүл 3; эхнэр, хүүхдийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, 2 дугаар баг, Борхойн гудамж 2-11 тоотод оршин суух,

ял шийтгэл:

1991 оны 1 дүгээр сарын 9-ний өдөр Зүүнбаян гарнизоны Цэргийн тусгай шүүхийн 4 дугаартай таслан шийдвэрлэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн 276.3 дахь хэсэгт зааснаар 10 сар хорих ялаар шийтгүүлж, Ардын Хувьсгалын 70 жилийн ойг тохиолдуулан Өршөөл үзүүлэх комиссын 1991 оны 7 дугаар сарын 01-ний өдрийн 480 дугаартай тогтоолоор 3 сар 3 хоногийн хорих ялыг өршөөн хэлтрүүлсэн,

СЗ71070214 дугаарын регистртэй, Боржигон овогт Лувсанчүлтэмийн Ариунжаргал

 

25. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1967 оны 12 дугаар сарын 15-нд Дорноговь аймгийн Их хэт суманд төрсөн, эмэгтэй, 50 настай, дээд боловсролтой, эрх зүйч мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 6; нөхөр, хүүхдүүдийн хамт Баянзүрх дүүргийн 26 дугаар хороо, Баянмонгол хороолол, 405 дугаар байр, 12 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ХЕ67121521 дугаарын регистртэй, Ханшнууд овогт Банзрагчийн Оюунчимэг

 

26. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1976 оны 8 дугаар сарын 4-нд Дорноговь аймгийн Замын-Үүд суманд төрсөн, эмэгтэй, 41 настай, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, ам бүл 4; нөхөр, хүүхдүүдийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, 1 дүгээр баг, 7 дугаар хэсэг, 40 айлын 303 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ЕО76080462 дугаарын регистртэй, Бадрах овогт Содовжамцын Оюунсүрэн

 

27. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1984 оны 9 дүгээр сарын 29-нд Дорноговь аймгийн Улаанбадрах суманд төрсөн, эрэгтэй, 32 настай, бүрэн дунд боловсролтой, жолооч мэргэжилтэй, “Дорнын эрч” ХХК-ийн ерөнхий захирал ажилтай, ам бүл 5; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, 2 дугаар баг, Цагдаагийн гудамж 2-21 тоотод хаягийн бүртгэлтэй, Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, 1 дүгээр баг, 144/а байрны 39 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ЕК84092978 дугаарын регистртэй, Зүүнхундага овогт Будын Наранбат

 

28. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1970 оны 4 дүгээр сарын 23-нд Улаанбаатар хотод төрсөн, эрэгтэй, 47 настай, бүрэн бус дунд боловсролтой, жолооч мэргэжилтэй, ам бүл 4; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, 3 дугаар баг Голомт гудамжны 1-4 тоотод хаягийн бүртгэлтэй, Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, 1 дүгээр баг, 159 дүгээр байр 08 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ЧА70042377 дугаарын регистртэй, Боржигон овогт Цогзолмаагийн Болдбаатар

 

29. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1973 оны 10 дугаар сарын 14-нд Улаанбаатар хотод төрсөн, 44 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, эрх зүйч мэргэжилтэй, Гаалийн Ерөнхий газрын Замын-Үүд сум дахь Гаалийн газарт Гаалын улсын ахлах байцаагч ажилтай, ам бүл 4; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Баянгол дүүргийн 1 дүгээр хороо, 2 дугаар хороолол, 11 дүгээр байр, 5 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ЧЗ73101417 дугаарын регистртэй, Лувсан овогт Нямжавын Батжаргал

 

30. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1988 оны 1 дүгээр сарын 3-нд Дорноговь аймгийн Улаанбадрах суманд төрсөн, эрэгтэй, 29 настай, дээд боловсролтой, эдийн засагч мэргэжилтэй, ам бүл 4; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Дорнговь аймгийн Замын-Үүд сум, 1 дүгээр баг, 135 дугаар байр 47 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ЕК88010371 дугаарын регистртэй, Хоньч овогт Адъяагийн Соёл-Эрдэнэ

 

31. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1978 оны 7 дугаар сарын 15-нд Улаанбаатар хотод төрсөн, эрэгтэй, 39 настай, бүрэн дунд боловсролтой, жолооч мэргэжилтэй, ам бүл 4; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, 1 дүгээр баг, 64 дүгээр байрны 56 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ХГ78071518 дугаарын регистртэй, Боорж овогт Нямхүүгийн Сүхбаатар

 

32. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1977 оны 5 дугаар сарын 29-нд Дорноговь аймгийн Хөвсгөл суманд төрсөн, 40 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, биеийн тамирын багш мэргэжилтэй, ам бүл 4; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, 2 дугаар баг, 159-15 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ЕК77052970 дугаарын регистртэй, Гэндэн овогт Найдангийн Алдарсайхан

 

33. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1959 оны 7 дугаар сарын 25-нд Улаанбаатар хотод төрсөн, эрэгтэй, 58 настай, дээд боловсролтой, хуульч мэргэжилтэй, Монголын Хуульчдын Холбооны гишүүн, өмгөөлөгч ажилтай, ам бүл 5; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Хан-Уул дүүргийн 1 дүгээр хороо, 120 мянгат, 16-07 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ШЗ59072512 дугаарын регистртэй, Тайжууд овогт Цэсэнжавын Алтанцол

 

34. Шүүгдэгч: Монгол Улсын иргэн, 1969 оны 6 дугаар сарын 2-нд Дундговь аймгийн Мандалговь суманд төрсөн, эрэгтэй, 48 настай, дээд боловсролтой, цахилгааны инженер мэргэжилтэй, ам бүл 4; эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Хан-Уул дүүргийн 4 дүгээр хороо, Арцатын 17-622 тоотод хаягийн бүртгэлтэй, Хан-Уул дүүргийн 1 дүгээр хороо, 15-20 тоотод оршин суух, ял шийтгэлгүй, ХА69060291 дугаарын регистртэй, Мэнгэт овогт Дамбажамцын Мөнхбаяр

 

НЭГ: Шүүхийн хэлэлцүүлэгт:

 

1. Шүүгдэгч Б.Цэен шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Намайг 2016 оны 1 сараас эхлэн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2, 269 дүгээр зүйлийн 269.1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан шалгасан. Би Нийслэлийн прокурорын газраас үйлдэж ирүүлсэн яллах дүгнэлтийг хүлээн зөвшөөрөхгүй. Болсон хэргийн талаар анхнаасаа үнэн зөвөөр мэдүүлж ирсэн. Яллах дүгнэлтэнд бичсэнээр намайг ... Гааль, Татварын ерөнхий газрын Замын Үүд дэх гаалийн газрын Гаалийн улсын ахлах байцаагч ажиллаж байхдаа давтан үйлдлээр Гааль, Татварын ерөнхий газрын Зөрчилтэй тэмцэх газрын дарга Мөнхчулуунтай бүлэглэн хээл хахууль өгөгч Гэрэлт-Одын ашиг сонирхолын үүднээс гүйцэтгэх ёсгүй үйлдэл буюу Гэрэлт-Одын гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн автомашинуудад зохих шалгалтыг хийлгэхгүй байх, дутуу мэдүүлсэн барааг илрүүлэх, нөхөн татвар төлүүлэхгүй байх, ачаатай машинуудыг гаалийн хяналтын талбайгаас хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийлгэхгүй, хурдан хугацаанд саадгүй гаргах буюу “Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэгт заасан “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгсэлийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана”, Хяналт шалгалтын Гаалийн улсын байцаагчийн хяналт хийж буй үйл ажиллагаанд хяналт тавих” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж, улмаар Хаан банкин дахь өөрийн 5081004946 тоот дансаар дамжуулан 2015 оны 05 дугаар сарын 07-ны өдрийн гүйлгээгээр 100.000 төгрөг, 2015 оны 05 дугаар сарын 09-ний өдрийн гүйлгээгээр 200.000 төгрөг, 2015 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдрийн гүйлгээгээр 2.200.000 төгрөг, 2015 оны 09 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 2 удаагийн гүйлгээгээр нийт 1.000.000 төгрөг, 2015 оны 09 дүгээр сарын 08-ны өдрийн гүйлгээгээр 1.440.000 төгрөг, 2015 оны 09 дүгээр сарын 09-ний өдрийн гүйлгээгээр 500.000 төгрөг, 2015 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийн гүйлгээгээр 400.000 төгрөг, 2015 оны 09 дүгээр сарын 16-ны өдрийн гүйлгээгээр 1.500.000 төгрөг, 2015 оны 09 дүгээр сарын 25-ны өдрийн гүйлгээгээр 1.000.000 төгрөг , 2015 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдрийн гүйлгээгээр 1.500.000 төгрөг, 2015 оны 10 дугаар сарын 21-ний өдрийн гүйлгээгээр 400.000 төгрөг, 2016 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдрийн гүйлгээгээр 1.000.000 төгрөг, 2016 оны 01 дүгээр сарын 14-ний өдрийн гүйлгээгээр 2.000.000 төгрөг, 2016 оны 02 дугаар сарын 03-ны өдрийн гүйлгээгээр 300.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан,

мөн Мөнхчулуун, Оюунчимэг нартай бүлэглэн 2016 оны 01 дүгээр сарын 14-ний өдөр хээл хахууль өгөгч Гэрэлт-Одын ашиг сонирхолын үүднээс гүйцэтгэх ёсгүй үйлдэл буюу “Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэгт заасан “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгслийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана”, Хяналт шалгалтын Гаалийн улсын байцаагчийн хяналт хийж буй үйл ажиллагаанд хяналт тавих” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар Гэрэлт-Одод урьдчилан амлаж, улмаар Гэрэлт-Одоос “Хаан” банкин дахь өөрийн 5081004946 тоот дансаар дамжуулан 2016 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдрийн гүйлгээгээр 1.500.000 төгрөгийн хээл хахууль авч, БНХАУ-аас Монгол улсын Замын Үүд боомтоор импортоор оруулж ирж гаальд мэдүүлж буй 8437 УБС, 4738 ХЭҮ улсын дугаартай ачааны автомашинуудад ачсан олон нэр төрлийн бараанд хяналт шалгалтыг зохих журмын дагуу хийлгэлгүй 28.281.063 төгрөгийн татварыг төлүүлээгүй дээрх тээврийн хэрэгслүүдийг гаалийн хяналтын бүсээс гаргасан гэмт хэргийг удирдан зохион байгуулсан...” гэжээ.

Энэ үед Мөнхчулуун гэдэг хүн Гааль, Татварын ерөнхий газрын зөрчлийн дарга байгаагүй. Харин Гэрэлт-Од бид хоёр нэг гэрт амьдарч, хоорондоо эгч дүүс шиг холбоотой болсон хүмүүс. Намайг 2015 оны 5 дугаар сарын 09-ний өдрийн гүйлгээгээр 200.000 төгрөгийн авилга авсан гэж байна. Мөрдөн байцаагчид энэ талаар тайлбарлаад өгье, миний ХААН банкны дансны хуулга авч ирээд өгөөч гэхэд танд юу ч үзүүлэхгүй, хэргээ хүлээ гэдэг байсан. Энэ 200,000 төгрөг над руу 2015 оны 5 дугаар сарын 09-ний өдрийн 21 цаг 47 минутанд шилжиж орж ирээд би өөрөө дансанд байсан 300,000 төгрөг нэмээд 21 цагт 50 минутанд Лхагвадорж гэдэг хүн рүү шилжүүлсэн байдаг юм. Гэтэл би Лхагвадорж гэдэг хүнийг огт танихгүй.

Ер нь бол Гаалийн байцаагч нар оюутны байранд амьдарч байгаа юм шиг л амьдардаг. Нэг нэгнээсээ гуйгаад, хэн нэгэн рүү мөнгө шилжүүлэхэд нь туслах зүйл зөндөө гардаг. Энэ талаар тодруулаач гэхэд тодруулаагүй. 2,200,000 төгрөгийн хувьд “... манай нөхөр болон Цэен эгчийн нөхөр Мөнхсайхан нар Дорнод аймгаас өвс аваад түүний мөнгийг нь өгсөн юм” гэж Гэрэлт-Од мэдүүлсэн байна лээ. Миний нөхөр Мөнхсайханыг гэрчээр асуусан. Гаалийн хяналт шалгалтыг зохих журмын дагуу хийлгэлгүй холбогдох татварыг төлүүлээгүй дээрх тээврийн хэрэгсэлүүдийг гаалийн хяналтын бүсээс гаргасан гэмт хэргийг удирдан зохион байгуулсан, урьдчилан үгсэн тохиролцож гэмт хэрэг үйлдэхдээ санаатай нэгдсэн гэж байгааг би ойлгохгүй байна. Намайг 2016 оны 8 сараас гаалийн зөрчил эрсдэлийн удирдлагын даргаар томилсон. 2015 оны 5 дугаар сарын 13-нд намайг гаалийн зөрчил, эрсдэлийн удирдлагын даргаас чөлөөлсөн. Энэ талаар 3 дугаар хавтаст хэргийн 53, 54, 55 дугаар хуудсанд авагдсан Гаалийн ерөнхий газрын Б/158 дугаар тушаалаа батлагдаж байгаа.  9 сард 8 удаагийн үйлдлээр Гэрэлт-Одоос мөнгө орж ирсэн байдаг. Гэтэл үүнийг авилага авсан гэж үзээд байгаа. Ерөөсөө л Хаан банкны мобайлбанкны үйлчилгээгээр орж ирсэн мөнгө болгоныг авилга гэж үзээд байна. Гэтэл би 9 сард Замын-Үүдэд байгаагүй. Би тэр үед ээлжийн амралттай байсан. Энэ нь 3 дугаар хавтаст хэргийн 127, 136 дугаар хуудсанд авагдсан баримтаар нотлогдоно. 3 дугаар хавтаст хэргийн 136 дугаар хуудсанд авагдсан баримтаас харахад Гаалийн ерөнхий газрын даргын тушаалаар 2015 оны 9 дүгээр сарын 11-нээс Замын-Үүдийн гаалийн газарт давхар хяналт шалгалтын групп очсон байдаг. Гэрэлт-Одын ямар хууль бус үйлдлийг дэмжээд энэ мөнгийг авсан нь тодорхой бус. Гэрэлт-Одын гуйж хийлгэсэн бүх машиныг шалгаж үзсэн. Ингээд зарим гаалийн байцаагчийг сэжигтнээр татсан. Гэтэл Гэрэлт-Одын эдгээр машинууд ямар ч зөрчилгүй байна гээд гаалийн байцаагч нарын үйлдэл хэрэгсэхгүй болсон. Гаалийн байцаагч нараас юу гэж гуйсан бэ гэхээр үүнийг Цэен гуйсан уу гэсэн байдлаар хэт нэг талыг барьж шалгасан. Яагаад намайг хэрэг хийгээгүйн төлөө олон сараар хориод байгаа талаар би Отгонцэцэг прокурортой уулзаж асууж байсан. 2015 оны 10 дугаар сарын 21-нд миний төрсөн эгчийн охин хуримаа хийсэн. Үүнтэй холбогдуулаад Гэрэлт-Од над руу 400,000 төгрөг шилжүүлээд өөрөө очиж чадахгүй болсон тул түүнд бэлэг болгож өгөөрэй гэсэн юм. Гэтэл хурим болсон талаар шалгаагүй. Машинуудыг хууль бусаар гаргах асуудлыг удирдан зохион байгуулсан гэж байгаа. Тэгвэл гүйцэтгэгч нь хэн юм бэ гэдгийг шалгаагүй. Мөнхчулуун гэдэг хүн тухайн үед гаалийн зөрчлийн албаны дарга байгаагүй. Энэ талаар шалгаагүй. Тухайн үед бараа мэдүүлсэн бүх компанийн захирлууд, гаалийн ахлах байцаагч нарыг бүгдийг нь дуудаж ирээд сэжигтэн, яллагдагчаар татаад хэрэгсэхгүй болсон. Намайг Авилгатай тэмцэх газраас дуудаад 2015 оны асуудлыг чинь хэрэгсэхгүй болгоё. Та 01 дүгээр сарын 15-ны өдөр 1,500,000 төгрөгийн авилга авсан гэдгээ хүлээчих, тэгвэл таны хэрэг өршөөлд хамрагдана шүү дээ гэж байсан.

Авилгатай тэмцэх газрын Доржсүрэн байцаагч намайг хэл амаар доромжилсон. Миний ах Завхан аймгийн цагдаагийн газрын дарга байсан бөгөөд Доржсүрэн байцаагч өмнө нь миний ахын цэрэг байсан болохоор хувийн өш хонзон байсан гэж үзэж байна. 2016 оны 6 дугаар сарын 13-ны өдөр Доржсүрэн байцаагч ганцаараа над дээр ирээд ярилцлага хийсэн.  Энэ талаарх баримт 21  дүгээр хавтаст хэргийн 189 дүгээр хуудсанд байгаа. Доржсүрэн байцаагч надад хэлэхдээ “надад танай ах дүү нар ирээд хэлээд байна. Та 1,500,000 төгрөгөө хүлээх юм бол маргааш таныг даалтанд гаргана” гэсэн. Би хүлээхгүй, би хуулийн дагуу явна гэдгээ хэлсэн. Гэтэл манай өмгөөлөгчид намайг өөр рүү нь ус цацсан гэж худлаа ярьсан байсан. Доржсүрэн байцаагч намайг дарга нартайгаа хувийн харилцаа тогтоосон гэж ярьсан. 2016 оны 2 сард Замын-Үүдийн гааль орлогч даргагүй байсан бөгөөд Гаалийн ерөнхий газраас намайг ашиг сонирхолын зөрчилийн мэдүүлгээ бичээд явуул гэсэн. Би ашиг сонирхолын зөрчилийн мэдүүлгээ явуулаад томилогдохоосоо 5 хоногийн өмнө хоригдсон. Доржсүрэн байцаагч чиний амьдрал дууссан, чиний албан тушаал гэсэн юм байхгүй болсон гэдэг. Намайг 9 сар хоригдож байхад 4-5 удаа мэдүүлэг аваад бусад үед нь намайг доромжилж танай нөхөр чинь залуу эхнэртэй болно, таниар одоо яах юм бэ гэх зүйл хэлж байсан. Доржсүрэн байцаагч, Жаргалбаатар байцаагч нар надад ийм байдлаар удаа дараа хандсан. Мөн надтай холбоотой үйлдлүүд 2016 оны 01 дүгээр сарын 15-нд үйлдэгдсэн гэдэг. Гэтэл 2016 оны 01 дүгээр сарын 15-нд би ээжтэйгээ хамт Мөнгөн гүүр эмнэлэгт хэвтэж байсан. 2016 оны 01 дүгээр сарын 14-нд манай нөхөр, ах, дүү Завхан аймаг руу явсан байсан. Би Л.Гэрэлт-Одод хандаад эгч нь эмнэлэгт хэвтэж байна. Манай гэрийнхэн Завхан аймаг руу яваад мөнгө олох боломжгүй байна. Эгчдээ  мөнгө шилжүүлээч гэхэд 1,500,000 төгрөг над руу шилжүүлсэн. Гэтэл 2016 оны 1 сарын 15-нд Гэрэлт-Одын мэдүүлсэн машиныг гаргахыг удирдан зохион байгуулсан гэдэг. Миний эмнэлэгт хэвтэж байсан тухай баримтуудыг Авилгатай тэмцэх газар авсан боловч хавтаст хэрэгт байхгүй байсан. Би  өөрөө очоод эмнэлэгт хэвтэж байсан талаарх баримтуудыг авъя гэхэд хувь хүнд өгдөггүй юм байна.

Мөнхчулуун гэдэг хүн Замын-Үүдээр гарч байгаа ачаанд ямар хамааралтай болоод хамаатуулаад байдаг юм бэ. Яагаад ганцхан Цэен гэдэг хүнд авилга өгөөд байдаг юм бэ. Байцаагч, прокурорууд хэрцгий, хүнлэг бусаар ажиллаж байсан. Хуульд зааснаар хэргийг мөрдөн байцаагч, прокурор тал бүрээс нь бодитойгоор тогтоох үүрэгтэй гэсэн байдаг. Би байцаагч, прокурор нарт үнэхээр гомдолтой байна. Би гаалийн байцаагч, төрийн албан хаагч байж болно. Гэхдээ би иргэн хүн шүү дээ. Би яагаад цахим банкаар харилцаа үүсгэж болдоггүй юм бэ. 2016 оны 01 сарын 15-нд би Оюунчимэг байцаагчтай утсаар ярьсан байна. Чи Оюунчимэг байцаагчид ачааг гарга гэж хэлсэн гэдэг. Оюунчимэгт хяналт шалгалт хийх эрх ч байхгүй. Гаалийн тухайн хуулийн 63 дугаар зүйл, 246 дугаар зүйлийг зөрсөн гэдэг. Гэтэл Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйл зөвхөн гаалийн бичиг баримтын байцаагчид хамааралтай. Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.2.1 дэх заалт гаалийн улсын ахлах байцаагчтай ямар ч хамааралгүй. Хэрвээ би удирдан зохион байгуулсан бол бичиг баримтын байцаагчид хэлсэн байх ёстой шүү дээ. Гэтэл яагаад бичиг баримтын байцаагчаас асуудаггүй юм бэ. Цэен бичиг баримтын байцаагчид нөлөөлсөн талаар огт хэлээгүй байдаг шүү дээ. Гаалийн тухай хуулийн 246 дугаар зүйл бол зөвхөн гаалийн улсын хяналт шалгалтын байцаагчид хамааралтай. Наранчимэг гээд хяналт шалгалт хийсэн байцаагч нь байгаа. Би энэ хүнтэй утсаар ч ярьж үзээгүй. Оюунчимэг байцаагчтай утсаар холбогдсон байна гэдэг. Гаалийн хяналт шалгалтын байцаагч нар барааг үзсэний дараа бусад эх сурвалжаас зөрчлийн талаар мэдээлэл ирэх юм бол гаалийн улсын ахлах байцаагч дахин шалга гэвэл шалгах үүрэгтэй. Гэрэлт-Одын мэдүүлэг бүгд зөрүүтэй. 21 дүгээр хавтаст хэргийн 22 дугаар хуудсанд авагдсан баримтаас харахад Үүрцайхаас өөр хэн нэгэн өмгөөлөгчтэй мэдүүлэг өгөхгүй гээд Гэрэлт-Од мэдүүлэг өгөөгүй байдаг. Гэтэл хоёр хоногийн дараа Гантулга гэдэг өмгөөлөгчтэй мэдүүлэг өгсөн байдаг. Яагаад Гантулга гэдэг өмгөөлөгчтэй мэдүүлэг өгсөн юм бэ гэхэд Гантулга өмгөөлөгчийг Доржсүрэн байцаагч санал болгоод авч өгсөн гэдэг. Гантулга өмгөөлөгч нь Доржсүрэн байцаагчтай эрүүгийн төлөөлөгчөөр хамт ажиллаж байсан гэдэг. 8 дугаар сарын 10-нд шүүхийн шийдвэрээр бусдын батлан даалтанд гараад 8 дугаар сарын 25-нд буцаад хоригдсон. 2016 оны 8 дугаар сарын 25-нд цагдан хорихдоо ял өөрчилсөн тогтоолыг надад танилцуулсан. Гэтэл тэр талаар яллах дүгнэлтэнд байхгүй байгаа. Надад ял өөрчлөн сонсгосон тогтоолыг хэрэгсэхгүй болсон талаар танилцуулаагүй. Гэрэлт-Одын гэрчийн мэдүүлэг үнэн зөв байгаад байдаг, миний ах дүү, найз нөхдийн мэдүүлэг худлаа байдаг юм уу. Би нүүрэлдүүлэн байцаагаач гэхэд тийм боломж байхгүй гэдэг. Хэргийг хэт нэг талыг барьж шалгасан. Энэ талаар би прокурорт ч хэлж байсан. Гэрэлт-Одоос 2-3 удаа өмгөөлөгчтэй байцаалт аваад бусад байцаалтыг өмгөөлөгчгүй авсан байдаг. Би өмгөөлөгчгүй байцаалт өгье гэхэд надаас байцаалт авдаггүй байсан шүү дээ. Замын-Үүдийн гаалийн 103 дугаар цогцолборыг авилгын үүр мэтээр ард түмэнд ойлголт өгөөд байна. Цахим ертөнцөөр гаалийн байцаагч нарыг өдөрт 50-100 сая төгрөгийн авилга авдаг гэдэг.

Яагаад мөн гаалийн 36 байцаагч гэж яриад байгаа юм бэ. Гэтэл 7 гаалийн байцаагч, бусад нь энгийн иргэд байгаа шүү дээ. Барааг ямар журмаар хэрхэн яаж шалгадаг вэ гэхээр Замын-Үүдийн авто замын цогцолбор гэсэн хашаа байдаг. Тэр хашаанд ачаатай машин орж ирээд бүртгүүлэхэд ахлах байцаагчид мэдээлэл өгдөг. Дараа нь пүүн дээр зогсоод ачааг хэмжээд тоног төхөөрөмж, жимс ногоо гэх зэргээр тус тусын талбай руу хувиарладаг. Хэдийгээр ачааг хувиарлаж байгаа боловч тэр байцаагч яг юу байгааг мэдэхгүй шүү дээ. Гаалийн хамтарсан манифест гэдэг бол эрх зүйн чадамжтай бичиг баримт биш. Гаалийн тухай хуулийн 60 дугаар зүйлд заасан нэр бүхий 5 бичиг баримтыг үндэслэж гаалийн бүрдүүлэлт хийдэг. Гаалийн хуулийн 284 дүгээр зүйлд гаалийн улсын байцаагч албан үүрэгтээ хайнга хандсан, эсхүл энэ хуулийн 60.3-т зааснаас өөр бичиг баримт мэдүүлэгчээс шаардах болон бусад хэлбэрээр бүрэн эрхээ хэтрүүлсэн, түүнчлэн гаалийн хууль тогтоомж, өргөсөн тангарагаа зөрчсөн тохиолдолд сахилгын шийтгэл хүлээдэг. Гаалийн манифест гэдэг нь монгол хүн хятадын гааль дээр очоод өөрийн тээвэрлэж байгаа бараагаа мэдүүлж чаддаггүй. Хятад юм уу Өвөр Монгол хүнээр дамжуулж мэдүүлдэг юм. Яагаад Хятадын гаалийн манифест хуурамч байдаг вэ гэхээр Хятад улсын зүгээс гадаад улсад гаргаж байгаа бараандаа шалгалт хийдэггүй, зөвхөн мэдээлэлтэй бол 3 хувийн шалгалт хийдэг. Хятад улсын компани гадаад улс руу өндөр үнэтэй бараа гаргах юм бол уг барааныхаа 10 хувийг улсаасаа авдаг. Тийм болохоор Монгол улс руу явж байгаа бараандаа хуурамч манифест хийгээд өндөр үнтэй бараагаар солиод бичдэг. Манифестийн дагуу бичигдээгүй байхад гаалийн байцаагч нар яах юм бэ. Аргаа барахдаа Замын-Үүдийн гааль хил орчимын үнийн судалгаа хийж байсан бөгөөд өөрсдийн гаргасан үнийн судалгаа байдаг. Манай улсын хууль хяналтын байгууллагад ачаатай холбоотой мэдээлэл очихоор Гаалийн ерөнхий газраар үнэлүүлэнэ гээд гүний гааль руу аваад явдаг. Гаалийн ерөнхий газар үнэлэхээрээ үнийн баазад байгаа үнээр үнэлэдэг. 01 дүгээр сарын 15-ны машиныг Гаалийн ерөнхий газар үнэлсэн. Энэ хүмүүс хууль мэдэхгүй учраас хууль хяналтын байгууллагаас хурдан салж байвал болно гээд 28 сая төгрөг төлөөд ачаагаа авсан байдаг. Гэтэл тэр бараа нь Дундговь аймгийн ахмад настаны цагаан сараар хэрэглэх эд зүйл байсан. 1 дүгээр сарын 01-нээс гааль татварын байгууллага нэгдсэн. Ямар хуулиа барих вэ гэхээр хэлж өгдөг хүн байхгүй. 11 дүгээр хавтаст хэрэг дээр Гаалийн ерөнхий газрын гаалийн зөрчилтэй тэмцэх хэлтэсийн ахлах байцаагч Солонгоогийн мэдүүлэг байдаг. Зөрчлийн тухай хууль гарсантай холбогдуулан татварын зөрүүг нөхөн төлүүлэх боломжгүй нөхцөл байдал үүссэн байдаг. Прокурорын байгууллагаас Гаалийн тухай хуулийн 293 дугаар зүйлийг хэрэглэх нь хууль бус юм гэсэн бичиг байдаг. Сүүлд Сангийн яамнаас татварын хуулиа баримтал гэсэн чигэлэл өгсөн. Үнэрээр дутуу хяналт шалгалт хийгдэж байсан уу гэвэл хийгдэж байсан. Нэг машин зогсоогоод 1-2 хонох юм бол яагаад удаагаад байгаа юм бэ, эрсдэл тооцож явуулаач гэдэг. Эрсдэл тооцоод хурдан шуурхай явуулахаар эд нар мөнгө аваад гаргалаа гэдэг. Бид 2013 оноос хойш хэдэн ч даргын нүүр үзсэнийг мэдэхгүй. 2015 оны 9 дүгээр сараас 2016 оны 6 дугаар сар хүртэл гаалийн улсын ахлах байцаагч нарын зөвшөөрөл өгч хяналтаас гаргадаг байсан эрхийг хассан. Зөвхөн гаалийн байцаагч шалгалтаа хийгээд тамгаа дарж байгаа бол тэр хүн өөрөө хариуцана гэдэг. Энэ талаар 18 дугаар хавтаст хэргийн 116-119 дүгээр хуудсанд авагдсан байгаа.  Шинжээчийн дүгнэлтээр ч гэсэн энэ журам баримтлагдаж байсан гэдэг нь тогтоогдсон Гэтэл намайг авилга авсан гээд байдаг.

Би Гэрэлт-Одын ямар машиныг хяналт шалгалт хийлгүй гаргаад мөнгө аваад байгаа юм бэ. Энд сууж байгаа хүмүүс олон хүний нэг аймаг руу явах ачааг нэг машинд ачдаг. Түүнийг нь хүчээр л нэг хүнд хамааруулж байгаа. Угтаа хүн хүнд нь зорчигчийн мэдүүлэг бичээд гаргаж болно. Гэтэл зорчигийн мэдүүлэгт гаалийн татвар ноогдуулдаггүй. Гэтэл төсвөө бүрдүүлэхийн тулд заавал гаалийн мэдүүлэг бич гэдэг. Дундговь аймгийн ахмадын зөвлөлийн цагаан сараар хэрэглэх барааг ачсан машинд бараанд Замын-Үүдийн гааль үнэлгээ хийхэд маш бага гарсан. Гэтэл Гаалийн ерөнхий газар өндөрөөр үнэлээд 20-30 сая төгрөгийн татвар гарчихаад байгаа шүү дээ. Жаргалбаатар байцаагч өөрөө хэлж байсан. 6 сар танай газар хувь хүний шугамаар ажиглалт хийсэн гэдэг. Зарим үйлдлүүдийг мөнгө өгөөд Жаргалбаатар байцаагч оруулсан байж ч магадгүй. 12 дугаар сарын 21-нд Жаргалбаатар байцаагч 19 цагт намайг ажил дээрээ дуудсан. Яваад очиход та яагаад прокурорт нөлөөлөөд байгаа юм бэ, асуудлыг дээр дооргүй шийдээд байна уу гэсэн. Би шүүхийн шийдвэрээр батлан даалтад гарсан байхад намайг та шүүхийг худалдаж авсан гээд байсан.

269 дүгээр зүйлийн 269.1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн хувьд  би Баттулга гэдэг хүнтэй  сайн ах дүүсийн холбоотой. 2015 оны 12 дугаар сарын 20-ны үед Баттулга надаас мөнгө зээлээч гэж хүссэн болохоор би байгаа 1 сая төгрөгөө өгсөн. Баттулга гэдэг хүн худал мэдүүлэг өгсөн байсан. Баттулга яагаад ийм мэдүүлэг өгсөнийг ойлгохгүй байна. Баттулгын мэдүүлэгт 3 жилийн өмнөөс Цэенийг мэддэг болсон нь үнэн, 2016 оны 01 дүгээр сарын 23-ны өдөр над руу яриад манай хоёр байцаагч хэцүү байна. Тэр хоёрын хэрэг авилгатай тэмцэх газар юу болж байгааг мэдээд өгөөч гэсэн байдаг. Өөрөө ах нь Манжуурт явж байна. 5 сая төгрөг зээлээч гэдгээ хэлсэн байдаг. Дараа нь дахин мэдүүлэхдээ дэлгүүртээ бараа татах гэж байсан юм. Цэен авилгатай тэмцэх газар таньдаг хүн байна уу гэхэд нь байхгүй гэдгээ хэлсэн. Цэенд 5 сая төгрөгийн өртэй Цэенгээс авсан 5 сая төгрөгөө хөдөлгөөгүй байж байгаа гэдэг. Гэтэл 2016 оны 8 дугаар сарын 25-ны өдөр дахин мэдүүлэг өгөхдөө Цэен гэдэг хүнийг огт танихгүй гэсэн байдлаар мэдүүлдэг. Цэеэнгээс авсан 5 сая төгрөгөөрөө ажилчидынхаа цалинг өгсөн гэдэг. Өмгөөлөгчтэй мэдүүлэг өгөхдөө мөнгө зээлээч гэж хэлсэн талаараа хэлсэн байдаг. Гэтэл дараа нь манай хоёр байцаагч асуудалд орсон. Авилгатай тэмцэх газар шалгуулахгүйгээр Замын-Үүдийн цагдаа руу шилжүүлээд өгөөч гэж Цэен надаас гуйсан гэдэг. Намайг гүтгэсэн шигээ прокурорыг гүтгээд энэ хэрэгтээ шалгагдаж байгаад хөөн хэлэлцэх хугацаа нь дууссан байдаг. Баттулга руу би өөрийнхөө утсаар мессеж бичсэн байдаг. Энэ мессежийг бичсэн гэдгээ анхнаасаа хэлж байсан. Яагаад гэвэл 2016 оны 01 дүгээр сарын 18-наас Эрин Транс гэдэг газар байж байхад 1 сарын 15-ны үнэлгээг нь хийж байсан Нямаа гэж хүн  миний доор үнэлгээ хийгээд Оюучимэг байцаагч бичиг баримтын байцаагч хийгээд бид гурав суу байхад ачаа бараа тоологдоод Авилгатй тэмцэх газар шалгаад байна гээд Нямаа байцаагчийн даралт нь ихсээд байсан. Баттулга ахаас би манай хоёр байцаагч хэцүү байдалд орчихоод байна. Танд авилгатай тэмцэх газар таньдаг хүн байдаг бол ямар байдалтай байгаа талаар асуугаад өгөөч гэж нэгэндээ туслах гэсэн монгол хүний сэтгэлээр асуусан. Гэтэл үүнийг гуйвуулж ярьсан байдаг. Баттулга Манжуурт байхдаа одоо нисэх гэж байна. Ахдаа 5 сая төгрөг зээлээч гэхэд нь Гэрэлт-Одтой нэг гэрт амьдардаг байсан болохоор Баттулга ахад тус болох юмсан. Энэ хүн хүнээс мөнгө зээлээд байдаг хүн биш, итгэсэн хүнээсээ мөнгө асуудаг юм даа гэж хэлсэн. Ингээд 5 сая төгрөгийг өгч байсан юм. Дараа нь 5 сая төгрөгөө авъя гэхэд хөгжимөө зарах гэж байгаа. Тэгээд тэр 5 сая төгрөгийг төлнө гэсэн. Гэвч одоо хүртэл надад төлөөгүй.

Авилгатай тэмцэх газрын Энхтөр даргыг би өөрөө сайн танина. Энхтөр дарга миний ахын цэрэг байсан. Гэтэл намайг олон сар хорих болсон шалтгаан нь Энхтөр дарга уурлаад намайг хорьсон болов уу гэж бодож байгаа.

Би 12 дугаар ангийн охинтой. Намайг хоригдож байхад хичээл, сургалт нь эрс муудсан. Өнөөдөр элсэлтийн шалгалт өгөх гэж байгаа. Би хоригдож байх хугацаандаа эрүүл мэндээрээ их хохирлоо. Хүний эрүүл мэндийг манай хуулийнхан үнэхээр хүндэлдэггүй юм байна. Мөрдөн байцаагч манай нөхөрт очоод танай авгай шоронд жаргаж байгаа шүү дээ гэж хэлсэн байна лээ. Би багаасаа спортоор хичээллэж ирсэн учраас хатуужиж, үнэн зөвөө шийдүүлэхээр өнөөдрийг хүрсэн гэв.

 

2. Шүүгдэгч Т.Мөнхчулуун шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Намайг Замын-Үүдийн Гаалийн газрын гаалийн улсын ахлах байцаагч Цэентэй бүлэглэж, иргэн Гэрэлт-Одын гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн машинуудад зохих шалгалт хийлгэхгүй байх, дутуу мэдүүлсэн барааг илрүүлэх, нөхөн татвар төлүүлэхгүй байх, ачаатай машинуудыг гаалийн хяналтын талбайгаас хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийлгэхгүй хурдан гаргаж өгч байхаар урьдчилан амлаж өөрийн төрсөн хүү Эрхэсийн дансаар нийт 10 удаагийн үйлдлээр 12,500,000 төгрөгийн хээл хахууль авсан хэмээн Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.3 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2-д заасан ял сонсгон, яллах дүгнэлт үйлдэж байгааг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Би 2015 оноос Гаалийн Ерөнхий газарт зөрчилтэй тэмцэх газрын даргаар ажиллаж байхдаа Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэг болон 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсгийн заалтуудын хэрэгжилтийг хангах үүрэг даалгавар өгч өөрөө болон бусдын мэдээллээр шалгалт хийж илэрсэн зөрчлийг арилгуулахын зэрэгцээ гэмт хэргийн шинжтэй зарим асуудлыг хууль хяналтын байгууллагад шилжүүлэх зэргээр үүрэгт ажлаа гүйцэтгэж байсан болохоос дээрх хуулийн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар хэн нэгэнтэй урьдчилан тохиролцож байсан удаагүй. Гаалийн ахлах байцаагч Цэен, Оюунчимэг нартай бүлэглэн хээл хахууль авсан асуудал байхгүй. Гаалийн бүрдүүлэлт хийдэг Гэрэлт-Од гэдэг хүнийг огт танихгүй.

Цэентэй бүлэглэж хээл хахууль авсан хэмээн үзээд байгаа нь ийм учиртай юм. Намайг 2014 оны 10-11 дүгээр сарын сүүлчээр, хугацааг нарийн санахгүй байна, Замын-Үүдэд ажлаар явж байхад миний танил Мөнхбаяр тааралдаж зочид буудалд хамт байж байтал гаалийн байцаагч Цэен архи аваад орж ирсэн. Тэгээд архи ууж ярилцаж байж байгаад Хятад гарч тооцоо хийх гэж яваа талаар Мөнхбаяр ярихад Цэен 50,000 юань зээлээч гэж гуйсан чинь эхлээд зөвшөөрөхгүй янзтай байснаа надаас асуухаар нь “.... буцаагаад өгчих байлгүй, намайг байхад гайгүй биз дээ” гэж хэлсэн. Маргааш нь Мөнхбаяр 50,000 юань 3 хоногийн хугацаатай Цэенд зээлүүлсэн гэж байсан. Тэгээд би тэр хоёрыг өр зээлийн тооцоогоо хоорондоо хийнэ биз гэж бодоод өнгөрсөн. Гэтэл 2015 оны зун Мөнхбаяр над руу утсаар ярьж уурлаад Цэен зээлсэн мөнгөө өгнө гэж худлаа хэлсээр жил гаруй боллоо арай хэтэрч байна. Олон удаа нэхэж байсан боловч сүүлдээ утсаа авахаа больчихлоо, залилангийн хүүхэн юмуу хаашаа юм. Ер нь чамаас мөнгөө авна шүү гэхээр нь би бас уурлаад Цэен рүү ярьж цувуулаад ч болсон өгөөч гээд Мөнхбаярын хэлсэнийг хэлж хэрүүл болсон. Цэен хүнээс мөнгө авах ёстой өгөхгүй байна. Цалингаасаа цувуулж өгнө гэсэн чинь Мөнхбаяр уурлаад бөөнд нь авна гээд байхаар нь утсаа авахгүй байгаа. Би санаа зовоод байна. Танд цувуулаад өгвөл түүнтэй аятайхан яриад дамжуулж өгөх үү, тэгвэл ХААН банкны данс өгчих гэхээр нь тийм зүйл байхгүй. Өөрөө хурааж байгаад өгөхгүй юу. Надад ХААН банкны данс ч алга гэж хэлээд нэлээд хугацаа өнгөрсөн. Энэ үеэр эхнэр Оюунцэцэг ээжийнхээ зуслангийн байшинг зарах талаар ярьж байсан болохоор Мөнхбаяр байн байн ярьж шаналгаад байгааг бодоод эхнэр байшингаа зарчихвал хэдэн төгрөг авч Мөнхбаярт өгөөд Цэенгээс цувуулж авахаас гэж бодоод эхнэрт “би хүнд хэдэн төгрөг өгөх юм. Байшин зарагдвал надад мөнгө өгөөрэй” гэж хэлэхэд юун өр вэ гэж дургүйцэж байснаа зөвшөөрсөн. Мөнхбаяр над руу ярьж Цэенгээс мөнгө авч өг гээд хэл ам хийгээд байхаар нь 2015 оны 9 дүгээр сарын эхээр би Цэентэй ярьж ядаргаатай юм бэ хүнээс мөнгө авсан юм бол хурдан өгөөч гэхэд Мөнхбаяр цувуулж авахгүй гээд халгаахгүй байгаа болохоор өөрөө л аргыг нь олж миний цувуулж явуулсан мөнгийг түүнд өгч өр салгаж туслаач. Би ойр ойрхон мөнгө явуулж 15.5 сая төгрөг буюу 50,000 юанийг нь өгье. ХААН банкны данс нээлгээд ч болсон надад туслаач гэсэн. Би ээжээс ХААН банкны данс байдаг уу гэхэд хүүхдийн /Эрхэс/ карт байна гэхээр нь түүний дугаарыг Цэенд өгч Мөнхбаярт өгөх мөнгөө энэ данс руу хийж бай. Би дамжуулж өгөхөөс гэсэн. Ингээд 9 дүгээр сарын 12-ноос эхлээд Цэен миний өгсөн дансанд мөнгө хийж эхэлсэн ба би хэнээс мөнгө олж хийж байгааг сонирхоогүй, өөрөө бол хүнээс авах мөнгө цувж увж орж ирээд байна гэсэн л юм хэлж байсан. Тэгээд эхнэр ээжийнхээ байшинг 25 саяд зарахаар болсон боловч мөнгө нь хүлээгдээд 11 дүгээр сарын эхээр бүтэх гэж байгаа талаар ярьж байсан болохоор нь тэндээс бөөнд иь аваад Мөнхбаярт өгье, Цэен мөнгөө цувуулж хийж л байг гэж бодоод хүүхдийн дансанд орж ирсэн мөнгөнөөс өөрийн хэрэгцээнд хэрэглэж байсан. Эхнэрээс мөнгө авч Мөнхбаярт өгнө гэсэн бодлоо Цэенд хэлээгүйн учир нь намайг эхнэрээс бөөнд нь мөнгө аваад Мөнхбаярын өрийг дарах талаар Цэен мэдвэл цувуулж хийх мөнгөө удаагаад намайг хохироочих байх гэж санасан юм. 2015 оны 10 сар гараад Мөнхбаяр ойр ойрхон ярьж, тариа ногоо хураах, ажилчдын цалин өгөх зэрэг асуудалд мөнгө хэрэгтэй байна гээд байсан тул би эхнэрт байшин авах хүн мөнгөө өгөх болоогүй юу гэхэд 11 сарын эхээр өгнө гэхээр нь Мөнхбаярыг тэр үеэр уулзаарай гэсэн. Тэгээд 11 дүгээр сарын 05-ны үед байх байшин авах хүн мөнгөө өгсөн гээд эхнэр надад 5 сая төгрөг өгсөн. Тэгээд би 5 сая  төгрөгийг Мөнхбаярт өгөхөд үлдсэн 10 сая гаруй төгрөгөнд миний хурдан удмын хонгор азаргыг авна гэсэн. Би азрагаа өгмөөргүй байсан ч арга буюу тэгэхээс дээ гэж зөвшөөрсөн. Мөнхбаяр миний азаргыг аваад өөрийн мал дээр тавьчихсан тул би мөнгөө хурдан олж авах гэж Цэенг шаардан Мөнхбаяр мөнгөө нэхээд байна хурдан тооцоо дуусга гэдэг байсан ба Цэен цувуулж мөнгө явуулсаар 2016 оны 01 дүгээр сарын дундуур нийт 15,5 сая төгрөгийн тооцоог дуусгасан. Ийм учиртай мөнгөний асуудлыг хахууль авсан мөнгө гэж үзэж намайг хорьж шалгаад хэргийн материалтай танилцахад Мөнхбаяр нь гэрчээр мэдүүлэг өгч “би Мөнхчулуунд Цэенгээс авах үлдэгдэл мөнгөндөө Хонгор азаргыг авна гэж тоглож хэлсэн болохоос азаргыг аваагүй тул 10 сая төгрөгөө авмаар байна. Хонгор азарга нь манай адуутай хамт байгаа. Шүүхэд хандаж үлдэгдэл мөнгөө нэхэмжлэнэ” гэж мэдүүлсэн байсан ба удалгүй 2017 оны 01 сард шиг санаж байна намайг Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн шүүхээс дуудахаар нь очиход Мөнхбаярын нэхэмжлэлийг гардуулж, Мөнхбаярын Цэенгээс авах мөнгийг түүнд төлж Цэенгээс орж ирсэн мөнгийг би өөрөө авахаа зөвшөөрсөн ярианы бичлэгийг сонсоод Мөнхбаяртай уулзаж 5 сая төгрөг өгөх үед ярьж хэлж байсан бүх зүйлийг надад мэдэгдэхгүй бичлэг хийснийг мэдсэн. Би тухайн үед “Мөнхбаяр Цэенд мөнгө зээлэхдээ итгэж ядан надаас асуухад нь ...буцаагаад өгчих байлгүй дээ, намайг байхад чи хаширлаад яахав” гээд хэлчихсэндээ бантаад Мөнхбаярын “..чамаас болж хохирлоо, чи миний мөнгийг төлөөд Цэенгийн цувуулж өгөх мөнгийг өөрөө авахгүй юу” гэснийг хүлээн зөвшөөрсөн баримт шүүхэд ирүүлсэн болохоор арга буюу Мөнхбаярын 10,5 сая төгрөг нэхэмжилсэнийг зөвшөөрөхөд хүрч, 2017 оны 02 дугаар сарын 03-ны өдөр шүүхийн шийдвэр гарсан. Би Гэрэлт-Од гэдэг хүнийг огт танихгүй, тэр хүн ч намайг болон миний хүү Эрхэсийг танихгүй гэдгээ мэдүүлсэн байна. Тийм болохоор Гэрэлт-Одын ашиг сонирхолын үүднээс албаны эрх ашгаас урван хуулиар хориглосон ямар нэг үйлдэл хийгээгүй гэдгээ хэлмээр байна. 2016 оны 3 дугаар сарын эхээр шиг санаж байна. Цэен над руу яриад Богд Арын байрны тэр хавьд хүрээд ирэхгүй юу. Нэг хүн уулзах гээд байна ч гэлүү, учир нь олдохгүй юм яриад байхаар нь очсон чинь танихгүй, архи үнэртүүлсэн согтуу хүн “миний дүү хоригдчихлоо, Цэенгийн хэлсэнээр өөрийн чинь хүүхдийн дансанд мөнгө шилжүүлсэн тул танай хүү Эрхэстэй морьны наймаа хийсэн гэж хэлэх хэрэгтэй байна” гээд утгагүй, ойлгомжгүй юмнууд яриад байхаар нь миний хүүгийн дансанд орсон мөнгө өр авлагын мөнгө учир тийм худал юм ярих хэрэггүй гэж бодоод тоогоогүй яваад өгсөн. Сүүлд байцаалт өгөхөд надаас байцаагч энэ асуудлаар ярилцахад нь Гэрэлт-Одын ах Мөнхбаатар гэдэг хүн болохыг мэдсэн. Хэргийн материалтай танилцахад гаалийн байцаагч Наранчимэг “Мөнхчулуун даргын машин гээд байхад яаж шалгаад байхав дээ” гэж хэн тэгж хэлсэн нь ч тодорхойгүй юм ярьсан байсан. Үүнийг огт ойлгоогүй, миний нэрийг барьж худал ярьсан хүн байгаа бол хэн тэгж хэлсэнийг нэр зааж хэлмээр байна. Үгүй юм бол Наранчимэг ямар учраас ийнхүү ярьсан болохоо тайлбарлаж хэлээсэй гэж хүсч байна. Прокурорын яллах дүгнэлтэнд намайг Цэен, Оюунчимэг нартай бүлэглэж авилга авсан, авилгын хэргийг удирдан зохион байгуулсан, ачааг шалгахгүй гаргах талаар урьдчилан амласан гэх мэтээр бичээд байгаа нь юуг үндэслээд байгааг ч ойлгох юм алга. Би хилээр орж ирж байгаа машиныг шалгахгүй гаргаарай гэж хэнд ч амлаагүй, авилгын хэргийг би яаж удирдсан, хэрхэн зохион байгуулсанаа мэдэхгүй байна. Өөрөөр хэлбэл би хэргийн материалтай танилцаад Цэен, Оюунчимэг нартай хэрхэн яаж бүлэглэсэн, хэнийг гэмт хэрэг хийхэд нь яаж удирдан зохион байгуулсан, ачааг шалгахгүй гаалийн хяналтын талбайгаас гаргах талаар хэнд хэзээ амлалт өгсөн болох ямар нэг үйлдэл олж хараагүй. Би Мөнхбаяр Цэен нарын хоорондын төлбөр тооцоонд хутгалдсандаа хахууль авсан хэмээн хардагдан шалгагдаж ажил төрөл, нэр хүнд, эрүүл мэндээрээ хохирч байна. Миний хүү Эрхэсийн дансаар орж ирсэн мөнгө хахуулийн мөнгө биш, Мөнхбаяр, Цэен нарын хоорондын зээлсэн мөнгөний эргэн төлөлт байсан гэдэг нь зүгээр нэг сэжигтэн, яллагдагчаар татагдсан хүмүүсийн мэдүүлэг төдий зүйл бус хууль санасан гэрчийн мэдүүлэг болон тухайн үйл баримтыг хууль зүйн хүрээнд дүгнэсэн иргэний хэргийн шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрээр тогтоогдсон гэдгийг шүүх бүрэлдэхүүн онцгой анхаарна гэдэгт найдаж байна гэв.

 

3. Шүүгдэгч Д.Наранчимэг шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Миний бие 1992 оноос 2016 он хүртэл нийт 24 жил гаалийн байгууллагад ажиллаж байгаад тэтгэвэртээ гарсан. Энэ хугацаанд ажлын алдаа гаргаж арга хэмжээ авахуулж байгаагүй. Гаалийн байгууллага нь  1991, 1997 онуудад Дэлхийн гаалийн байгууллага, Дэлхийн худалдааны байгууллагад нэгдэн орсон ба гишүүн орны хувьд олон улсын конивенцийн дагуу засгийн газар, олон улсын худалдааг дэмжих, хөнгөвчлөх, бизнес эрхлэгчидийг дэмжих үүрэг хүлээдэг. Үүний дагуу хилийн боомт дээр ачаалал үүсгэхгүй байх, бизнес эрхлэгчидэд хүндрэл учруулахгүйн үүднээс гаалийн хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 240 дүгээр зүйлийн 240.2 дахь хэсэгт зааснаар Гаалийн байгууллага нь гаалийн хяналтыг хэрэгжүүлэхдээ эрсдэл тооцох аргыг хэрэглэнэ. Мөн Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2010 оны 638 дугаар тушаалаар гаалийн хилээр нэвтрүүлэх бараа тээврийн хэрэгсэлд гаалийн хялалт тавих нийтлэг журмын 3 дугаар зүйлийн 3.13-д бараа тээврийн хэрэгсэлийг шалгах явцад мэдүүлэгчээс амаар мэдүүлэг авах, эсхүл тайлбар гаргуулж болно гэж зааснаар миний бие 2016 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдөр албан үүргээ гүйцэтгэж 6 аж ахуй нэгжийн 5 машинд ачигдсан 51 нэр төрлийн 192513,5 тонн ачаанд гаалийн хяналтт шалгалт хийсэн. Үүнийг өмгөөлөгч маань нотлох баримтаар гаргаж өгсөн байгаа. Аж ахуй нэгжийн болон зорчигчийн ачааг 100 хувь буулгаж тоолж өөрийн итгэл үнэмшилд хүртэл шалгаж үзвэл 3-12 хоног шаардагдах бөгөөд хэрэв ийнхүү шалгавал гаалийн улсын байцаагчын талаар Засгийн газрын 1111 болон Гаалийн ерөнхий газрын 1281 дугаарын утсанд гомдол ирэх зэрэг үйлдэл гардаг. Бидний ажиллах нөхцөл ийнхүү хүнд байдалд явагддаг. Иймээс дээрх нөхцөл байдал, ажлын ачаалал зэргийг бодож үзээд эрсдэлийн шалгуур үзүүлэлтийг журмын дагуу тооцож үзэж шалгасан байтал ийнхүү буруутгагдаж байгаад гомдолтой байна. Ачааг Авилгатай тэмцэх газрын байцаагч нар шалгахдаа 1 иж бүрдэл барааг ширхэглэн тоолж ширхэгээр үнэлсэнээс шалтгаалан үнэлгээ болон түүнд ноогдох татвар өндөр гарсан. 2016 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдрийн сүүлийн хоёр автомашины ачааг шалгахад /8437 УБС, 4738/ маш хүйтэн цасан шуургатай, бүрэнхий болсон байсан. Би цасан шуурганд Т.Мөнхчулуун дарга мэдэж байгаа гэж буруу дуулсан. Т.Мөнхчулуун дарга надад ямар нэгэн байдлаар шууд үүрэг өгөөгүй, миний бие Т.Мөнхчулуун даргаас мэдүүлэг дээрх хоёр машины талаар ямар ч зүйл заалт сонсоогүй. Т.Мөнхчулуун даргын хэлсэн хэлээгүй дээр дурдсан эрсдэл тооцох аргаар гаалийн мэдүүлэгт мэдүүлсэн бараа байгаа эсэхийг хянаж шалгасан бөгөөд ажилдаа хайнга хандсандаа гэмшиж байна. Би албан тушаалаа урвуулан ашигласан ямар ч үйлдэл хийгээгүй. Одоо би тэтгэвэртээ гарсан. Иймд надад холбогдох хэргийн хоёр машины барааны үнэлгээг ширхэгээр биш иж бүрдэлээр тооцож гарган миний зүйлчлэлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлийн 263.1 болгож өөрчилж хуульд зааснаар шийдвэрлэж өгнө үү гэв.

 

4. Шүүгдэгч И.Наранцэцэг шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Би 2015 оны 12 дугаар сарын 25-ны өдөр Гаалийн ерөнхий газрын даргын тушаалаар гаалийн улсын ахлах байцаагчаа томилогдсон. Өнөөдрийг хүртэл хүнд гэмт хэрэгт холбогдож байгаадаа гэмшиж байна. 2016 оны 01 дүгээр сарын 01-нээс Замын-Үүдэд хувиарлагдан ажилласан бөгөөд 2016 оны 3 дугаар сарын 16-наас 3 дугаар сарын 31-ний хооронд Замын-Үүдийн шалган нэвтрүүлэх цогцолборт гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажилсан. Намайг энэ хэрэгт холбогдуулан шалгахдаа хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхолын үүднээс албан үүргийн хувьд Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэгт заасан “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгслийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 3214.10,00 гэсэн кодтой замаска–ийг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгээгүй гэдэг. Манай гаалийн хяналт шалгалтын технологи ажиллагаа нь тухайн бараа, тээврийн хэрэгсэлийг пүүлээд хяналтын талбай дээр очоод мэдүүлдэг. Энэ үед гаалийн ахлах байцаагчид хамааралгүй яваад мэдүүлэгийг үндэслээд бичиг баримтын байцаагчид очно. Лаборатор руу явуулах барааны жагсаатыг хянаж үзээд лаборатор руу явах ёстой юу, үгүй юу гэдэг асуудал яригдана. Улмаар татвар төлөлтийн асуудал яригдаад хяналт шалгалтын байцаагч дээр ирнэ. Гаалийн улсын ахлах байцаагч эрсдэл тооцож ажиллах ёстой. Эсвэл мэдээлэлтэй бараа, чиглэл өгсөний дагуу нягталж шалгах, сэжигтэй байх юм бол нягталж үзнэ.

Надад Баярсайнаас 500.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан асуудал байхгүй. Үүнийг өөрөө тайлбарлаж хэлэх байх. Багахүүгийн хувьд манай өмнөх ээлжээс дамжиж над дээр орж ирсэн. 37-19 ДГО, 98-02 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинууд гаалийн хяналтын талбайд орж ирээд ачаагаа буулгасан байдаг юм. Ачаагаа бүрэн буулгахгүй байна гэхэд нь Мөнгөнбагана байцаагчийг шалгалт хийлгүүлэхээр томилсон. Багахүү бидний тавьсан шаардлагыг биелүүлэлгүй хэд хоносон. Бид аж ахуй нэгж, бизнес эрхлэгчидийн барааг аль болох шуурхай шалгаад гаргахыг боддог. Ингээд Мөнгөнбагана байцаагч хяналт шалгалтыг хийж дуусхад нь дахин шалгаж үзээд 2 сая төгрөгийн татварыг нөхөн төлүүлсэн. Эрдэнэжавын Наранбатын 27-80 ДГО улсын дугаартай автомашинд мөн л гаалийн хяналт шалгалт дутуу хийгдсэн гэдэг. Надад бусдаас хээл хахууль авсан зүйл байхгүй. Холбогдох дүрэм журмын дагуу хяналт шалгалт явагдсан. Харин Оюун-Эрдэнийн хувьд баярлалаа гэж хэлээд мөнгө өгсөн асуудал байгаа. Бусдыг нь хүлээн зөвшөөрөхгүй гэв.

 

5. Шүүгдэгч М.Энхтүвшин шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Миний хувьд 2015 оны 11 дүгээр сарын сүүлчээр Замын-Үүдэд ахлах байцаагчаар томилогдож ажилласан. Би Гаалийн тухайн хуулийн дүрэм журмыг нэг бүрчлэн сахиж ажиллаж байсан. Намайг Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэгт зааснаар “гаалийн мэдүүлэг, барааны дагалдах бичиг баримтад дурдсан мэдээлэл үнэн зөв, бодитой, хоорондоо тохирч байгаа эсэх”, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгслийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байх, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 2520.10.00 кодтой барилгын гипс, 3214.10.00 кодтой замаск зэрэгийг лабораторид илгээж дүгнэлт гаргуулахгүй байх зэргээр хийж гүйцэтгэх хяналт шалгалтыг зохих ёсоор хийж гүйцэтгээгүй гэдэг. Анх 4 дүгээр сарын 05-нд Авилгатай тэмцэх газрын байцаагч Шинэбаатар гэдэг хүн Замын-Үүдийн прокурорын газрын нэг давхарт анхны мэдүүлгийг авч байсан. Би өмгөөлөгчгүй байцаалт өгөхгүй гэдгээ хэлсэн. Гэтэл үүрээр 05 цагийн үед ажлын байран дээрээс маань баривчилж авч ирсэн. Ингээд 8 сар гаруй хугацаанд цагдан хорьсон. Эхлээд Шинэбаатар байцаагч ажиллаж байгаад дараа нь Жаргалбаатар байцаагч орж ирсэн. Намайг цагдан хоригдож байхад сард 1-2 удаа ирж байцаалт авдаг байсан. Би өөрийнхөө эсрэг мэдүүлэг өгөхгүй байх эрхээ эдлэхэд батлан даалтад гаргахгүй, мэдүүлэг өг гэдэг байсан. Өмгөөлөгч байхгүй үед надтай ирж энэ шаардлагуудыг тавьдаг. Жаргалбаатар байцаагч надад хандаж шууд бус утгаар хэргээ хүлээ гэдэг байсан. Тэр хүн намайг анхнаасаа энэ хэрэгт ялласан байсан. Хэргээ хүлээх юм бол хөнгөн ял шийтгэнэ гэдэг байсан. Өмгөөлөгчтэй байцаалт өгч байхад тийм зүйл болдог. Мөн өөр нэг байцаагч ирээд чи хэргээ хүлээ, хүлээхгүй бол ясаа цайтал сууна гээд цагаан цаас, үзэг миний нүүр рүү шидэж байсан. 8 сарын хугацаанд цагдан хоригдоод аргаа бараад Монгол улсад хүний эрхийг дээдэлдэг юм уу, батлан даалтад гармаар байна гэдгийг прокурорт хэлж байсан. Миний өмгөөлөгч дээд шатны прокурорт нь хүсэлт тавьж байсан. Би өлсгөлөн заралсан. Намайг анх цагдан хориход миний хүү 3 сартай байсан. Би Жаргалбаатар байцаагчид маш их гомдолтой байна. Өлсгөлөн зарлаад миний биеийн байдал маш муудсан. Өлсгөлөн зарлаад байж байхад хорих 461 дүгээр ангийн жижүүр эмч ирээд та одоо цус харавлаа гэж байсан. Өлсөглөн зарласны дараа Дэндэвдорж прокурор ирээд надтай уулзсан. 7 хоног өлсөглөн зарлаад батлан даалтад гарсан. Миний биеийн байдал маш муу байхад Жаргалбаатар байцаагч чи ирж бүртгүүл гэдэг байсан. Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1 дэх заалт бол бичиг баримтын байцаагчтай холбоотой. Бараа, тээврийн хэрэгсэлийг гаальд мэдүүлэхэд үндсэн 5 бичиг баримт шаардлагатай байдаг бөгөөд үүнээс илүү баримт шаардах юм бол тухайн байцаагчийн буруу болдог. Хяналт шалгалт, бүрдүүлэлт нь тусдаа юм. Гаалийн тухай хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан “Гаалийн хяналтад байгаа бараа, тээврийн хэрэгслийн битүүмжлэлийг авах, онгойлгох, баглаа боодлыг задлах, барааг таних, тоолох зэрэг аль тохиромжтой аргаар шалгана” гэсэн заалтыг хэрэгжүүлээгүй гэдэг. Манай улсын иргэдийн хувьд нэг орон нутаг руу явах барааг базаад нэг машинд ачсан байдаг. Энэ тохиолдолд эрсдэл тооцож ажилладаг. Тухайн мэдүүлэгч өмнө нь хэдэн бүрдүүлэлт хийхэд хэдэн зөрчил илэрч байсан бэ гэдгийг нь үндэслэж ямар төлөвт шилжихийг нь тодорхойлдог. Өмнө нь зөрчил илэрч байгаагүй бол оранж төлөв рүү шилжиж хяналт шалгалтыг хийхгүйгээр бараа, тээврийн хэрэгсэлийг гаргадаг. Зөрчил илэрч байсан бол ийм, ийм бараа бүтээгдэхүүн дээр анхаараарай гэсэн зурвас бичдэг. Бүх машин дээр ахлах байцаагч ганцаараа ажиллах юм бол бүх барааг тоолно гэсэн үг. Тийм болохоор эрсдэл тооцож ажиллаж бай гэдэг. Бүх ачааг буулгаад тоолно гэхээр 60 тонн ачаатай машинд нэг байцаагч ажиллана. Тэр ачааг буулгах хүн байхгүй, тоног төхөөрөмж байхгүй. Ямар нэг байдлаар хяналт шалгалтаа хийгээд удаад эхлэхээр аж ахуй нэгж ахлах байцаагчид гомдоллож эхэлдэг. Нэг автомашинд 100 нэр төрлийн бараа ачигдсан байлаа гэхэд хаана энэ бараа байна, хаана энэ бараа байхгүй байгааг тулгадаг. Гэтэл засгийн газрын 1111 гэсэн дугаарт гомдол гаргаад олон талаас маш их шахалт дарамттай ажилладаг. Гаалийн хяналтын бүсээр ачаалал эхэссэн үед өдөрт 50 ширхэг автомашин орж ирдэг. Тэрхүү дамжин нэвтрүүлэх хэсэгт 15-17 байцаагч ажилладаг. Нэг талдаа 8-9 байцаагч ажилладаг. Санамсаргүй сонголтоор нэг байцаагч нэг машинд ажилладаг. Гаалийн тухай хуулийн 264 дүгээр зүйл бол энэ бүх машин дээр ганцаараа ажилла гэсэн утгатай юм. Би 18 байцаагчдаа заавар зөвөлгөө өгдөг. Энэ бүхнийг тайлбарлаж хэлээд байхад яагаад намайг цагаатгах арга хэмжээг авахгүй байгаа юм бэ. Мөрдөн байцаагч нар надтай уулзах болгондоо хэргээ хүлээ гэдэг шаардлага тавьдаг. Намайг буруутгаж мэдүүлэг өгсөн хүмүүсийг ойлгохгүй байна. Надад ийм их дарамт шахалт ирсэн юм чинь эдгээр хүмүүст мөн ямар дарамт шахалт ирсэн нь ойлгомжтой гэв.

 

6. Шүүгдэгч Б.Өнөржаргал шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Намайг Наранцэцэгтэй бүлэглэж Дорноговь аймгийн Замын үүд сумын нутаг дэвсгэрт 2016 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдөр хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс түүний мэдүүлсэн ачаа барааны чанар байдал нь бодит байдлаас зөрүүтэй байхад албан  үүргийн хувьд хийж гүйцэтгэх ёсгүй үүргийг хэрэгжүүлж татварын хувь хэмжээг бууруулан иргэн Нарантуулаас мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 25-84 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан 4.186.189 төгрөгийн татвар ноогдох 2 нэр төрлийн ачаа бараанд тоо хэмжээг бууруулан 3.073.723 төгрөгийн татвар ногдуулж Нарантуулаас 200.000 төгрөгийн хээл хахууль авч уг авто машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан гэж буруутгаж байгааг хүлээн зөвшөөрөхгүй.

Нарантуул гэдэг хүний ачаа гаалийн мэдүүлэгтэйгээ бага зэрэг зөрүүтэй байсан. Нарантуул нь боломжоороо гаргаад өгөөч гээд надаас гуйгаад байсан. Би гаргах боломжгүй гэдгээ хэлсэн. Гэтэл удалгүй манай Замын-Үүдийн гаалийн эрсдэлийн байцаагч Амарсайхан өөрийн биеэр ирээд гаргах боломж байна уу, миний таньдаг хүн юм гээд гуйгаад байхаар нь би ахлах байцаагч Наранцэцэгт танилцуулахад Амарсайхан надад энэ талаар ярьсан гэсэн. Амарсайхан гуйсан болохоор л гаргасан. Нарантуулаас мөнгө төгрөг авсан асуудал надад байхгүй гэв.

 

7. Шүүгдэгч Г.Багахүү шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

2016 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдөр 37-19 ДГО улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд бараа ачин БНХАУ-аас оруулж ирэн улсын хилээр нэвтрүүлэхдээ 22.177.390,5 төгрөгийн гаалийн татвар төлөхөөс 8.137.155,84 төгрөгийн бага татвар төлж Гааль татварын ерөнхий газрын Замын Үүд суман дахь Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын ГХБ-2 Ачаа тээврийн хэрэгсэл орох гарах чиглэл, импортын Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан Наранцэцэгт 400.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэж намайг буруутгаж байгаа. Би энэ зүйл ангийг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэв.

 

8. Шүүгдэгч Я.Даваадорж шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Намайг 2016 оны 3 дугаар сарын 29-ний өдөр 60-28 ХӨВ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд бараа ачин БНХАУ-аас оруулж ирэхдээ Гаалийн улсын ахлах байцаагч Наранцэцэгт 200.000 төгрөгийн хээл хахуулийг Жамъяансүрэнгээр дамжуулан өгсөн гэж буруутгагдаж байгаа. Би Наранцэцэгт 200.000 төгрөг өгөөд гарсан. Өөр нэмж ярих зүйлгүй гэв.

 

9. Шүүгдэгч Б.Эрдэнэбат шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Би 2016 оны 3 дугаар сарын 30-нд 40-58 УНЭ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн. Гаалийн бүрдүүлэлтийг маш сайн хийсэн гэж үзэж байгаа. Тухайн үед ахын маань бие муудлаа гэсэн мэдээг аваад маш их сэтгэлийн дарамттай, яарч явсан. Ингээд ажил маань хурдан бүтсэн болохоор баярласан сэтгэлээ илэрхийлж Гаалийн улсын ахлах байцаагч Наранцэцэгт 100.000 төгрөг өгсөн. Гэхдээ тэр мөнгийг заавал өгөх шаардлагагүй байгаагүй. Би Замын-Үүд рүү жилдээ 1-ээс 2 удаа л явдаг юм гэв.

 

10. Шүүгдэгч Н.Нарантуул шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Миний барааг шалгаж байсан байцаагч нь Өнөржаргал байсан. Миний барааны мэдүүлгийг зөрүүтэй байна гэхээр нь зохицуулаад гаргаад өгөөч гэж гуйсан. Гэтэл  ахлах байцаагч нь өөрсдөө учраа ол гэсэн. Би Наранцэцэг байцаагчид хэлэхэд тэрээр чи ахлахад хэдийг өгдөг юм, байцаагчид хэдийг өгдөг юм бэ гэхэд нь ахлахад 300.000 төгрөг, байцаагчид 200.000 төгрөг өгдөг гэхэд өрөөнөөс гарч бай гэсэн. Тэгээд би Өнөржаргал байцаагч дээр буцаж очоод уг нь бага хэмжээтэй ачаа шүү дээ. Та гаргаад өгөөч гэхэд би чадахгүй, татвараа төл гэсэн. Би Наранцэцэг байцаагчид 500.000 төгрөг өгсөн, Өнөржаргалд мөнгө өгөөгүй. Өнөржаргал байцаагчид өгөөрэй гэж хэлээд мэдүүлэгчээс өгсөн цаасанд 200.000 төгрөгийг хийгээд ахлах Наранцэцэгийн өрөөнд үлдээгээд гарсан гэв.

 

11. Шүүгдэгч Эрдэнэжавын Наранбат шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

2016 оны 4 дүгээр сарын 16-нд бүтэн сайн өдөр байсан. Авилгатай тэмцэх газраас Дөлгөөн гэдэг хүн ярьж байна, ирж уулз гэхээр нь маргааш өдөр нь очсон. Намайг очиход байцаалт авдаг тусгай өрөөнд оруулаад биеийн байцаалт авсан. Юу нь мэдэгдэхгүй юм надаас асуугаад би ойлгохгүй байсан. Хоол ундгүй, ус ч уулгүй удаан цагаар суулгасан. Орой 19 цагийн үед чамайг Төв аймгийн шоронд хийнэ, бид нар шүүхэд нөлөөлдөг, чамд 10 жилийн ял өгнө гэж байсан. Энэ үгийг хэлж байсан хүний нэрийг би мэдэхгүй. Махлаг, өндөр залуу байсан. Надаас байцаалт авч байхад 4 хүн ээлжилж орж гараад байсан. Машин дууд, Төв аймгийн хулгайч нартай хамт хорино, чи хэнийг хамгаалах гээд байгаа юм гээд байсан. Би их айсан, тухайн үед миний биеийн эрүүл мэндийн байдал муу байсан. Намайг Наранцэцэгт 500.000 төгрөг өгсөн биз дээ гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь тийм гэсэн. Тэгж  байгаад хаанаас гаргаж ирсэнийг мэдэхгүй Батжаргал гэдэг хүний нэр гаргаж ирээд намайг Батжаргалд 2 сая төгрөг өгсөн гэж хэл гээд байсан. Би юун хоёр сая төгрөг вэ гэхэд тэгвэл чи 500.000 төгрөг өгсөн биз дээ гэсэн.Тэгээд энэ талаараа тайлбар бичиж өг гэсэн. Намайг тайлбар бичиж өгөхөд уншиж үзээд буруу байна гээд миний бичсэн тайлбарт засвар оруулсан. Би засвар оруулсан тайлбарыг дахин хуулж бичсэн. Тэгээд намайг явуулсан. Ямар зүйл хийсэнээ тухайн үед би ойлгоогүй. Маргааш нь Шинэбаатар байцаагч намайг дуудаад мэдүүлгээсээ буцах юм бол чамайг цагдан хорино гээд Жаргалбаатар байцаагчийн өрөөнд оруулаад байцаалт авсан. Тэнд би тэдний хэлсэнээр нь мэдүүлэг өгсөн. Хэд хоногийн дараа дахин намайг байцаалтын өрөөндөө оруулаад Оюунчимэг байцаагчийн талаар хэлсэн. Би дахин худлаа хэлэхгүй, үнэнээ мэдүүлнэ гэдгээ хэлсэн. Гэтэл Шинэбаатар байцаагч Жаргалбаатар чамайг хорихгүй юм бол би чамайг хорино гээд өмгөөлөгч хөдөө явсан хойгуур намайг цагдан хорьсон. Хоригдож байхад байцаагч ирээд чи хүүхэдтэй юу гэж асуухад нь охинтой гэж хэлсэн. Гэтэл чи охиноо шоронгоос өсөж торинохыг нь харах гээгүй юм бол үнэнээ хэл гэсэн. Би та юу яриад байгаа юм бэ гэж хэлсэн. Би цагдан хоригдоод прокурорт гомдол бичсэн. Гэтэл надад ирүүлсэн хариу нь хууль ёсны дагуу байна гэсэн. Би 5 сар хоригдож байгаад мэдүүлэг өгөхөөс татгалзаад даалтанд гарсан.

Наранцэцэг байцаагчид би бүх бараагаа мэдүүлээд зохих журмын дагуу гарсан. Анх 27-80 ДГА гэсэн улсын дугаартай машины талаар ярьж байсан. Гэтэл одоо 27-80 ДГО гэсэн улсын дугаартай автомашины талаар яриад байна.

Оюунчимэг байцаагчтай холбогдуулан дахин намайг дарамтлах гэж үзсэн. Тэгэхээр нь би үнэнээ хэлнэ гэдгээ хэлэхэд дахиж надаас Оюунчимэг байцаагчийн талаар асуугаагүй.

Батжаргал байцаагчид эхлээд 2 сая төгрөгийн авилга өгсөн гэж байснаа дараа нь 500.000 төгрөг болсон байсан. Яагаад энэ мөнгөн дүнгүүд өөрчлөгдөөд байгааг мэдэхгүй байна.

3 дугаар сарын 1-ний өдөр Энхтүвшин гэдэг байцаагчийн талаар хорих 461 дүгээр ангид мэддэг болсон. Би бараагаа мэдүүлээд 2.200.000 төгрөгийн татвар төлсөн. Гэтэл ямар учиртай 500.000 төгрөгийн авилга өгсөн талаар яриад байгааг ойлгохгүй байна. Би маш их дарамтлуулж байсан. Хэргийн маань хуулийн дагуу шийдвэрлэж өгнө үү гэв.

 

12. Шүүгдэгч Ч.Эрдэнэбилэг шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

2016 оны 3 дугаар сарын 17-ны өдөр Хаан Сэлэнгэ ХХК-ны ачааг 22-78 УНК улсын дугаартай автомашинд ачиж орж ирсэн. Гаалийн татвар бүрэн төлөгдсөн байсан. Гэтэл Наранцэцэг байцаагч 500.000 төгрөг өгөөд гарвал гар гэхээр нь би 500.000 төгрөг өгөөд гарсан гэв.

 

13. Шүүгдэгч Б.Оюун-Эрдэнэ шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

2016 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдөр 20-02 УВА улсын дугаартай автомашинд бараа ачин орж ирсэн. Бүрдүүлэлтээ хийгээд бүх зүйлээ мэдүүлээд татвараа төлөөд шалгуулаад гарсан. Ачааныхаа татлагыг татаж байхад Ц.Оюун-Эрдэнэ 200.000 төгрөг өг гэсэн. Тэр мөнгийг нь өгөөд явсан. Наранцэцэг гэдэг хүнийг танихгүй. Надад хил гааль дээр таних хүн байхгүй. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дүгээр зүйлийг зөвшөөрөхгүй байна гэв.

 

14. Шүүгдэгч Доржийн Сүхбаатар шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Би 73-28 ДГО, 60-84 ДГО гэсэн улсын дугаартай хоёр автомашины бүрдүүлэлтийг хийсэн. Надад бусдад авилга өгөх шаардлага байхгүй. Ачаа бараа буулгахад ачигч нар их мөнгө нэхдэг юм. Тийм болохоор Наранцэцэг байцаагчид ачигч нарт нөлөөлж өгөөч гээд мөнгө өгсөн. 300.000 төгрөг, 500.000 төгрөг нийт 800.000 төгрөг өгсөн. Өөр байдлаар мөнгө өгөөгүй гэв.

 

15. Шүүгдэгч Доодамбын Сүхбаатар шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Намайг мөрдөн байцаалтын шатанд гурван удаа авилга өгсөн гэсэн. Хэргээ хүлээхгүй бол шүүх дээр чинь очоод хамгийн өндөр ялыг өгнө гээд Жаргалбаатар байцаагч хэлж байсан. Миний данснаас 650.000 төгрөг гарсан байсныг чи 650.000 төгрөгийн хахууль өгсөн байна гэсэн. Миний ачиж явсан барааг шинжилгээнд өгөх шаардлагагүй гэж үзэж байгаа гэв.

 

16. Шүүгдэгч Т.Гүндэгмаа шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

2016 оны 3 дугаар сарын 21-ний өдөр 17-55 УНЭ улсын дугаартай автомашинд гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн. Тухайн үед Наранцэцэг ахлахыг би таньдаггүй байсан. Миний мэдүүлсэн бараанаас хавтан чинь тоо ширхэгээрээ таарсан ч гэсэн өнгөт хавтан байна, 10 сая төгрөгөөр торгоно гэж Ууганцэцэг байцаагч хэлсэн. Одоо би яах вэ гэхэд өөрсдөө учраа ол гэсэн. Тэгээд би ачигчийн мөнгийг байцаагчид өгчихвөл болох байх гэж бодоод Наранцэцэг ахлахад 500.000 төгрөг өгсөн гэв.

 

17. Шүүгдэгч Р.Мөнхзаяа шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Би бараагаа зохих ёсны дагуу мэдүүлээд гараад явсан. Сэлэнгээ байцаагч яагаад тэгж мэдүүлсэнийг мэдэхгүй байна. Намайг Наранцэцэг байцаагчид мөнгө өгсөн гэж байгаа. Жаргалбаатар байцаагч миний дансны хуулгыг харж байгаад Наранцэцэг байцаагчид мөнгө өгсөн гэж тааруулсан.

Оюунцэцэг байцаагчид баярлалаа гээд 100.000 төгрөг, Наранцэцэг байцаагчид мөн 100.000 төгрөг өгсөн. 300.000 төгрөг гээд байгаа нь миний дансны хуулгыг хараад тэгж буруутгасан гэв.

 

18. Шүүгдэгч Д.Дашрэнцэн шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

15-38 УБЗ улсын дугаартай ачааны автомашинд бүрдүүлэлт хийгээгүй. Тухайн үед миний даралт ихсээд бие өвчтэй байсан учраас бүрдүүлэлт хийх боломжгүй гэдгээ хэлсэн. Тэгээд ачааны эзэн хятад иргэн Б.Эрдэнэбат, Ганбаа гээд хоёр хүнтэй уулзаад тэр хоёр хүн бүрдүүлэлтийг нь хийсэн. Хятад иргэний туслагч Өвөр Монгол залуу над руу яриад 500.000 төгрөг наана чинь хэрэг болоод байна. Чи наад хоёртоо 500.000 төгрөг өгчих. Би энэ мөнгийг чам руу машинаар явуулъя гэсэн. Би 500.000 төгрөгийг нь аваад Б.Эрдэнэбат, Ганбаа нарт өгсөн. Гэхдээ тэр хоёр Өвөр Монгол залуутай ярьж байгаад бүрдүүлэлтээ хийсэн. Би гаалийн талбай дээр очоогүй. Би тэр Өвөр Монгол залууг таньдаг юм. Би энэ хэргийг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэв.

 

19. Шүүгдэгч Г.Бат-Амгалан шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Хавтаст хэрэгт авагдсан мэдүүлгүүд үнэн. Би тухайн үед согтуу байсан учраас найз Уранбилэгийг Наранцэцэг байцаагч руу ороод зөвшөөрүүлээд ирээч гэхэд гаалийн байцаагч 200.000 төгрөг нэхэж байна, яах вэ гэхэд нь би Уранбилэгийг өөрөө авах гэж байгаа юм байна гэж бодоод 200.000 төгрөг өгсөн. Уранбилэг 200.000 төгрөгийг гаалийн байцаагчид өгсөн гэж надад хэлсэн гэв.

 

20. Шүүгдэгч Я.Хишигдорж шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Би 2016 оны 3 дугаар сарын 29-ний өдөр Наранцэцэгт 300.000 төгрөг өгсөн. Гааль татвараа бүрэн төлсөн боловч миний ачааг гаргахгүй байсан юм. Хийсэн үйлдэлдээ гэмшиж байна гэв.

 

21. Шүүгдэгч Д.Жавзандулам шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Би 2015 оноос эхлэн элгэндээ эмчилгээ хийлгэж байсан. Эмч хэлэхдээ миний элэгний өвчинг гуравдугаар үедээ орсон гэсэн. Тэгээд элгээ солиулах юм бол амьдрах боломжтой. Гадагшаа яваад шинжилгээний хариугаа баталгаажуул гэсэн. Тэгээд би вирусын идвэхжилтийг тогтоон барих үйлчилгээтэй эмээ уугаад байж байхад Жаргалбаатар байцаагч намайг дуудаад чи Энхтүвшин байцаагчид хээл хахууль өгсөн, танай компанийн захирлыг хорьсон байгаа гэсэн. Би зөрчил гарах ямар ч үндэс байхгүй. Миний мэдүүлсэн бараанд 5 нэр төрлийн бараа байсан. Эрдэнэбаяр байцаагч хоёр ч удаа очиж үзэж байсан. Их тодорхой бараа байсан. Жаргалбаатар байцаагч та эндүүрээд байгаа юм биш үү гэхэд нэгэнт жишиг байдаг юм. Тийм болохоор та хэргээ хүлээ гэсэн. Би авилга өгөөгүй гэдгээ хэлсэн. Тэгээд намайг өмгөөлөгч аваарай гэсэн. 8 юм уу, 9 сарын үед надад яллагдагчаар татах тогтоол танилцуулсан. Би зөвшөөрөхгүй гээд гарын үсэг зураагүй. Гэтэл Жаргалбаатар байцаагч та өмгөөлөгчөө соль. Таны өмгөөлөгчөөс болоод би ажил дээрээ арга хэмжээ авахууллаа гэсэн. Хамгийн сүүлд хэрэг прокурорт шилжих гэж байхад өмгөөлөгчтэйгээ очсон. Гэтэл манай компанийн захирлыг шалгасан нь надтай холбоогүй байсан. Компаниас ирүүлсэн баримтанд бүх баримтуудын задаргаа нь байсан. Жаргалбаатар байцаагч хэлэхдээ эхлээд 800,000 төгрөг өгсөн гэж байсан юм. Яаж ч бодсон ийм байх боломжгүй гэдгээ хэлээд хүлээн зөвшөөрөөгүй гэв.

 

22. Шүүгдэгч Э.Батсүмбэр шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

2016 оны 3 дугаар сарын 2-ны өдөр 45-42 ОРХ улсын дугаартай авто машинд ачсан Багасар Холдинг ХХК, Ангараг-Од ХХК-ны ачааг бүрдүүлэлт хийж орж ирсэн. 3 дугаар сарын 01-ний өдөр бүрдүүлэлтээ хийгээд татвараа төлөөд гараад явсан. Гараад явсаны дараа Энхтүвшин байцаагч араас утасдаад машиныг чинь дахин шалгана гэсэн. Тэгээд Энхтүвшин байцаагч ирээд дахин шалгасан. Ингээд хот руу явсан бөгөөд машин маань замдаа саатаж явсаар байгаад 3 дугаар сарын 05-ны өдөр хот руу орж явахад Гаалийн ерөнхий газраас намайг тосч аваад гүний гааль дээр очоод дахин шалгасан. Би болсон бүх үйл явдалыг ярьсан. Хотын гаалийн үнэлгээгээр дахин бараагаа үнэлүүлээд зөрүү гарсан зүйл байхгүй Мөнхчулуун даргатай уулз гэсэн. Миний барааг 5 гаруй хоног шалгаад би Замын-Үүдээс ирсэн, надад байх газар байхгүй байна гэхэд одоо ачаа бараагаа тараа гэсэн. 4 дүгээр сарын 10-ны үед Авилгатай тэмцэх газраас Дөлгөөн гэдэг хүн ярьж байна. Та 1 дэх өдөр Авилгатай тэмцэх газар ир гэсэн. Тэгээд намайг очиход байцаасан. Яагаад би энд ирэв гэхэд хоорондоо шивнэлдэж байгаад Дөлгөөн нь гараад явсан. Тэгээд буцаж орж ирээд Энхтүвшин гэдэг хүнийг таних уу, хоригдсон байгааг нь мэдэх үү гэсэн. Би мэдэхгүй гэдгээ хэлсэн. Гэтэл Энхтүвшин байцаагчид чи хэдэн төгрөг өгсөн юм гэж дарамталж шахсан. Намайг өдрийн 12 цагаас оройны 19 цаг хүртэл суулгасан. Хэргээ хүлээхгүй бол найз Баярсайнтайгаа шоронд шувуу нисгээд буу халаад хэвтэж байхгүй юу гэсэн. Би үнэхээр өгөөгүй шүү дээ гэхэд хэзээ нэгэн цагт илрэнэ. Чи өгсөн гэж бичээд батлан даалтад байвал бай гэсэн. Тийм болохоор би өгсөн гэж бичсэн. Намайг дарамтлаад байхаар нь тэгж хэлсэн. Зүйлчлэлийг зөвшөөрөхгүй гэв.

 

23. Шүүгдэгч Б.Мөнхболд шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

4 дүгээр сарын 27-нд гэртээ байж байхад Шинэбаатар байцаагч залгаад маргааш авилгатай тэмцэх газар ирээрэй гэсэн. 4 дүгээр сарын 28-нд Авилгатай тэмцэх газар очиход Энхтүвшин гэдэг хүнийг таних уу гэхэд сайн танихгүй, гэхдээ ер нь бол мэднэ гэсэн. Та энэ хүнд авилга өгсөн үү гэхэд нь өгөөгүй гэсэн. Тэгээд намайг маргааш хүрээд ир гэсэн. Би маргааш нь ирэхэд гүйцэтгэх ажиллагааны хүмүүс чи хэргээ хүлээчихгүй юу даа гэж байсан. Тэрний дараа та Оюунчимэг гэдэг хүнд хээл хахууль өгсөн байна гэсэн. Оюунчимэгийн хувьд би түүний Трансфер-факторын сүлжээнд элссэн байсан.

Энхтүвшин байцаагчийн хувьд эхний мэдүүлгээрээ өгсөн гэж байсан боловч дараагийн мэдүүлгээрээ өгөөгүй гэдгээ хэлсэн. 3 сар цагдан хоригдож байгаад хэрвээ Энхтүвшин байцаагчид авилга өгсөн гэх юм бол батлан даалтад гаргана гэсэн. Тэгээд би өгсөн гэж хэлээд батлан даалтад гарсан. Би 58-87 ДГА улсын дугаартай авто машинд дээр Энхтүвшин байцаагчид 200.000 төгрөг өгсөн гэж хэлсэн. Энэ мөнгийг би буцааж авсан байгаа. 22-93 ДГО улсын дугаартай авто машины хувьд огт өгөөгүй. Оюунчимэгт 180.000 төгрөг өгсөн нь тархлааны эмийн мөнгө байсан. Энхтүвшин байцаагчид 200.000 төгрөг өгөөгүй гэв.

 

24. Шүүгдэгч Л.Ариунжаргал шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Би гаалийн бүрдүүлэлт хийгээд байдаггүй. Хоёр удаа хийсэн нь энэ хэрэгт холбогдсон. 2016 оны 03 дугаар сарын 11-ний өдөр Энхтүвшин байцаагчид яаруу ажилтай явж байхад ачаа удсан болохоор 300.000 төгрөг өгсөн. Дэлхийн аврагын тэмцээнд орох гээд бэлтгэлээ хийгээд байж байхад Жаргалбаатар мөрдөн байцаагч дуудаад чи Батжаргалд мөнгө өгсөн байна. Түүнийгээ хүлээ гэсэн. Ер нь бол хоёр бүрдүүлэлт 100 хувь хийгдсэн. Хятадын манифест дээр 11 нэр төрлийн бараа бичигдсэн байсан. Харин минийх дээр 77 нэр төрлийн барааг бичсэн байсан. Миний мэдүүлсэн барааны хувьд ямар нэгэн зөрчил илрээгүй. Би 46 настай хүн. Надад дэлхийн аврагын тэмцээнд оролцох сүүлийн боломж байсан. Тэгээд Жаргалбаатар байцаагч мөнгө өгсөнөө хүлээхгүй бол тэмцээнд чинь явуулах боломжгүй, хорино гэсэн болохоор хугацаа нь тулсан байсан тул ачигчид өгсөн 140.000 төгрөгийг Батжаргал байцаагчид өгсөн гэж хэлсэн. Батжаргалд би мөнгө өгөөгүй. Энхтүвшин байцаагчид 300.000 төгрөг өгсөн гэв.

 

25. Шүүгдэгч Б.Оюунчимэг шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Намайг 2015 оны 1 дүгээр сарын 22-ны өдөр иргэн Оюунсүрэнгийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 79-17 УНЯ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Монголын үндэсний бүтээн байгуулалтын нэгдэл ХХК-ний 38,500 кг ачаа бараанд хяналт шалгалт хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэг, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан үүргийг хэрэгжүүлэлгүйгээр ачааг дахин буулгаж шалгана, зөвшөөрөл өгөхгүй хоног хугацаа алдуулах зэргээр хясан боогдуулж, 1 сая төгрөгний хахуулийг Отгонжаргалаар зуучлуулан Оюунсүрэнгээс албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан гэдэг.

Мөрдөн байцаагч Батболд 2016 оны 6 дугаар сарын 22-ны өдөр бичиг баримтанд үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл хөтөлсөн. 26 дугаар хавтаст хэргийн 1 дүгээр хуудсанд байгаа. Монголын үндэсний бүтээн байгуулалтын нэгдэл ХХК-ийн итгэмжлэлийг Эрдэнэбат хийсэн нь манифестаас зөрүүтэй мэдүүлсэн байна. Хятад, Монголын гааль хооронд ачааны манифест солилцох ажлын явц туршилтын журмаар явагдаж байгаа. Үүнийг Гаалийн ерөнхий газраас асуух хүсэлтэй байгаа. Манифестаас зөрүүтэй мэдүүлэх явдал байнга гардаг. Яагаад гэхээр Хятадын гаальд Монгол хүмүүс өөрсдийн биеэр ачаагаа мэдүүлэх боломж байдаггүй. Ихэвчлэн Өвөр Монгол зуучлагч нараар зуучлуулдаг. Тэд буруу зөрүү хялбар аргаар бичих явдал байнга гардаг. Өөрөөр хэлбэл нэр төрлийг нь өөр болгох, юанаар үнэлэгдэх барааг доллар гэж бичдэг. Манифест зөрүүтэй тохиолдолд барааг буцаагаад Хятадын гааль руу явуулах боломжгүй. Хятадын манифест сүлжээгээр орж ирдэггүй, цаасаар орж ирдэг. Манифест зөрүүнээс татварын зөрүү гаргаж ирээд мөрдөн байцаагч нар буруутгаж үзээд байгаа. 2016 оны 01 дүгээр сарын 16-наас 1 дүгээр сарын 31-ний хооронд гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажилласан. Гэвч тухайн үед гаалийн хяналтын бүсээс ачаа барааг гаргах зөвшөөрөл олгодоггүй байсан. Зөвхөн гаалийн хяналтын талбайн дэглэм сахиулах, манифестийн хаалт хийх, бүртгэл хөтлөх, байцаагч нарын цаг ашиглалт гэх зэрэг зүйлд хяналт тавьж ажилладаг байсан. Гэтэл мөрдөн байцаагч тэмдэглэлдээ Оюунчимэг ахлах байцаагч байсаар байтал бичиг баримтын байцаагч Батсайхан зөвшөөрөл өгсөн гэдэг. 2016 оны 6 дугаар сарын 28-ны өдрийн 02/3870 Гаалийн ерөнхий газрын албан тоотыг мөрдөн байцаах албанд ирүүлсэн байдаг. Энэ дүгнэлтэнд Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2014 оны 8 дугаар сарын 29-ний А/148 дугаар тушаалаар гаалийн бүрдүүлэлтийн үйл ажиллагааны дараалалыг өөрчилсөн. Энэ нь 2014 оны 9 дүгээр сарын 01-нээс 2015 оны 6 дугаар сарын 08-ны өдөр хүртэл хугацаанд гаалийн улсын ахлах байцаагч барааг гаалийн хяналтын бүсээс гаргах зөвшөөрөл өгөх шаардлагагүй болсон гэсэн. Энэ тушаалын гаалийн улсын ахлах байцаагч бараа тээврийн хэрэгсэлд хяналт шалгалт хийсэн гаалийн улсын байцаагчийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих, дахин шалгалт хийх эрхгүй болсон. Өөрөөр хэлбэл гаалийн улсын ахлах байцаагч бараа, тээврийн хэрэгсэлийг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргах зөвшөөрөл өгдөг байсан бол гаалийн улсын байцаагч биет үзлэг хийгээд хамгийн сүүлд бичиг баримтын гаалийн улсын байцаагч зөвшөөрөл өгдөг болсон юм. Тийм учраас би огт зөвшөөрөл өгдөггүй байхад 2015 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр Оюунсүрэнгийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 79-17 УНЯ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Монголын үндэсний бүтээн байгуулалтын нэгдэл ХХК-ний 38,500 кг ачаа бараанд хяналт шалгалт хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэг, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан үүргийг хэрэгжүүлэлгүйгээр ачааг дахин буулгаж шалгана, зөвшөөрөл өгөхгүй хоног хугацаа алдуулах зэргээр хясан боогдуулж, 1,000,000  /нэг сая/ төгрөгний хээл хахуулийг Отгонжаргалаар зуучлуулан Оюунсүрэнгээс албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан гэж буруутгаж байна. Над дээр эдгээр хүмүүс огт орож ирэхгүй.

Өлзийбаяр, Бурмаа, Отгонжаргал нарын гүтгэлгээр л би энд сууж байгаа. Бурмаа гэдэг хүнийг гаалийн хяналтын дэглэм зөрчсөн, гаалийн улсын байцаагчийн хууль ёсны шаардлага биелүүлээгүй гээд би 2 удаа торгож байсан юм. Түүнээс хойш Бурмаа нь Оюунчимэгт мөнгө өгсөн хүн байна уу, хэлээд өгөөч, гэрчлээд өгье гэх болсон. Энэ талаар би олон удаа хүмүүсээс сонсож байсан. Бурмаа ганцхан намайг биш тэнд байгаа төрийн албан хаагч, зорчигч бүх хүмүүсийг дарамталдаг, дээрлэхдэг. Энэ талаар эдгээр хүмүүс хэлэх байх. Бурмаа, Отгонжаргал, Өлзийбаяр гурав нийлээд Авилгатай тэмцэх газар мэдүүлэг өгсөн байдаг. Эдгээр хүмүүсийн мэдүүлгийн дагуу надад нэг үйлдэл нэмээд байгаа шүү дээ. Отгонжаргал яагаад намайг гүтгэх болсон бэ гэхээр 2016 оны 3 дугаар сарын 6, 7-ны үед Отгонжаргалын нэг машиныг байцаагч үзээд даацын шуудайтай ачаа байна. Гаалийн хяналтын талбайгаас гаргах боломжгүй гэсэн. Хүний бараа тээврийн хэрэгсэлийг бүрдүүлэлт хийж авч оруулж ирээд асуудал гарвал зугтаачихдаг. Отгонжаргал өршөөлд хамрагдана, өөрийнх нь хэрэг хэрэгсэхгүй болно гэдгийг ойлгочихоод ийм мэдүүлэг өгөөд байгаа. 2015 оны 1 дүгээр сарын 22-ны машин дээр Отгонжаргал итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч биш Б.Эрдэнэбат гэдэг хүн байсан. Гэтэл Отгонжаргал надад мэдүүлсэн гэж худлаа яриад байгаа. Оюунсүрэнтэй холбоотой асуудлын хувьд Оюунсүрэн мэдүүлэхдээ би Отгонжаргалаар бүрдүүлэлт хийлгээгүй, миний гарын үсэг биш байна гэдэг. Миний бодлоор Оюунсүрэн Өлзийбаяр, Бурмаа нарын ятгалгаар миний эсрэг мэдүүлэг өгсөн.  Энэ талаар дахин шалгуулмаар байна.

2016 оны 1 дүгээр сарын 11-ний өдөр иргэн Мөнхзаяагийн мэдүүлсэн БНХАУ-аас орж ирсэн 49-60 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Их буяны цээл ХХК-ний 65,130 кг ачаа бараанд хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэг, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэг, Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалын ...Гаалийн лабораторын дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалтын 2520.10.00 код бүхий гипс, 3214.10.10 кодтой замаска ачсан тээврийн хэрэгсэлд шалгалт хийж лабораторийн дүгнэлт гаргуулах заалтуудыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс Мөнхзаяагаас 100,000 төгрөгний хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан гэдэг. Мөрдөн байцаагч тэмдэглэл хөтлөхдөө Мөнхзаяа 2016 оны 01 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 11 цаг 14 минутанд данснаасаа 400,000 төгрөг авсан байна. Тэгээд 14 цаг 13 минутанд зөвшөөрөл авсан байна та энэ мөнгийг Оюунчимэгт өгсөн үү гэж тулгаж асуудаг. Хүн данснаасаа мөнгө авсан л бол түүнийг нь гаалийн байцаагч нартай холбож үздэг. Мөнхзаяагийн ачааг шалгасан Сэлэнгээ байцаагчийн мэдүүлэг байдаг. Энэ байцаагч юу гэж мэдүүлсэн бэ гэхээр намайг шалгахад гаалийн манифест зөрүүтэй байсан. Мөнхзаяад энэ талаар хэлэхэд гаалийн ахлах байцаагч Оюунчимэг мэдэж байгаа гэж хэлсэн гэдэг. Би Мөнхзаяагийн өмнөөс Сэлэнгээ байцаагчийг огт гуйгаагүй. Мөнхзаяаг би сайн танихгүй. Гэтэл Сэлэнгээ байцаагч удирдах албан тушаал явуул гэж байхад би явуулана шүү дээ гэдэг. Тэр хүн өөрөө тангараг өргөсөн хүн шүү дээ. Замын-Үүдийн гаалийн газрын даргын 2015 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдрийн А/10 гэсэн тушаал байдаг. Энэ тушаалд Замын-Үүдээр нэвтэрч байгаа бараа тээврийн хэрэгсэлийг шалгахтэй холбоотой технологи ажлын дараалал гарсан. Үүнд хэн ямар үүрэг гүйцэтгэх вэ гэдгийг тогтоож өгсөн бөгөөд гаалийн улсын ахлах байцаагч Кайс программд зөвшөөрөл өгнө гэж байгаа. 2015 оны 7 дугаар сарын 22-ны өдрийн ажлын байрны тодорхойлолт байдаг. Тэнд ахлах байцаагчийн хийх ажлыг дурдаад өгсөн. Үндэслэл бүхий сэжиг байвал гаалийн улсын байгаагч бараа тээврийн хэрэгсэлийг дахин шалгана гэсэн байгаа. Гаальд бараа мэдүүлсэнээс эхлээд бүх шатанд эрсдэл тооцдог бүхэл бүтэн алба байдаг. Хэрвээ намайг буруутай гэж үзэж байгаа бол энэ  бүх хүмүүст арга хэмжээ авах л байсан шүү дээ. Мөн намайг лабораторын дүгнэлт гаргуулахгүй байхаар урьдчилан амалсан гэдэг. Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалыг Замын-Үүдийн байцаагч нарт огт танилцуулаагүй. Энэ тушаалтай холбоотойгоор 2015 оны 9 дүгээр сарын 01-нээс 2016 оны 8 дугаар сарын 31-ний өдрийг хүртлэх хугацаанд лабораторын дүгнэлт гаргуулж байсан эсэх талаар лавлагаа гаргаж өгөөч гэсэн. Гэтэл бидэнд ирүүлсэн лавлгаанд тухайн хугацаанд нийт 48,000 тонн гипс замаск орж ирсэн бөгөөд дээрх тонн бүхий бараанд 8 удаа л лабораторын дүгнэлт гаргаж байсан байдаг. Тэгэхээр биднийг Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2015 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалыг хэрэгжүүлээгүй гэж байгаа нь үндэслэлгүй юм. Мөн намайг Будын Наранбатаас 1 сая төгрөгийн авилга авсан гэдэг. Будын Наранбат надаас худалдаж авч байсан Трансфер Факторын бүтгээгдэхүүнийхээ зургийг мөрдөн байцаалтанд өгсөн байдаг. Би Трансфер Факторын сүлжээнд 2010 оноос хойш ажиллаж байгаа юм. Би Будын Наранбатад энэ сүлжээнд орохыг санал болгоод Будын Наранбат миний багт элсэж орсон юм. Мөрдөн байцаалтын шатанд би энэ талаараа хэлж байсан. Мөрдөн байцаагч Батболд Трансфер Факторын сүлжээний холбогдох хүмүүсээс Оюунчимэгийн доор элсэж орсон хүмүүсийн нэрсийн жагсаалтыг өгөөч гээд авсан байдаг. Гэтэл Будын Наранбатын нэр байхгүй байсан. Яагаад гэхээр тухайн хүн Трансфер Факторын сүлжээнд элсэж ороод тодорхой хэмжээний борлуулалтыг хийгээгүй бол Трансфер Факторын сүлжээнээс хасагддаг юм. Тийм болохоор бид үндсэн 4 LIFE компаниас нь хариу авсан. Энэ хариунд Будын Наранбат 2013 оны 9 дүгээр сарын 13-нд Сүхбат, Эрдэнэбилэгийн хамт 1,293,000 төгрөгийн борлуулалт хийсэн байна гэдэг. Будын Наранбат сүлжээнд элсэж ороод 6 сарын хугацаанд хувийн борлуулалт хийгээгүй учраас энэ сүлжээнээс хасагдсан байсан. Манай сүлжээний хувьд сайн борлуулалт хийсэн хүмүүсээ АНУ руу чуулга уулзалтанд явуулдаг юм. Тэр уулзалтанд явахаар Будын Наранбат Трансфер Факторт дахиж бүртгүүлсэн. Үүнээс гадна Батцэцэг, Сайнбаяр гээд өөрийнхөө ах дүү нарыг бүртгүүлсэн байсан. Будын Наранбатад АНУ-наас урилга ирсэн боловч виз нь гараагүй учраас явж чадаагүй. Би тэрхүү чуулга уулзалтанд явж байсан. Наранбат бид хоёр хэд хэдэн удаа бараа, бүтээгдэхүүний худалдаа хийж байсан. Гэтэл энэ худалдааны мөнгийг авилгын мөнгө гэж байгааг зөвшөөрөхгүй.

Болдбаатар бол хил дээр явж байдаг юм. Би Болдбаатарт ойр зуурын юм захиж авч ирүүлдэг Би Болдбаатараас 200.000 төгрөгийн авилга аваагүй.

Баярсайны мэдүүлсэн БНХАУ-аас оруулж ирсэн 09-73 ДГА улсын дугаартай Баруун суу гүн ХХК-ний 54,920 кг ачаа бараанд хяналт шалгалтыг хийхдээ Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэг, 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж, хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс Бямбадоржоор зуучлуулан, Баярсайнаас 200,000 төгрөгний хахууль албан тасалгаандаа авч, машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан гэдэг. Баярсайны мэдүүлэгт би 2-3 жилийн өмнө Оюунчимэг ахлахын Трансфер Факторын сүлжээнд 800 ам.доллараар элсэж ороод эмийг нь хэрэглэж үзье гээд 400,000 төгрөгийн эм авч байсан. Удалгүй Оюунчимэг ахлах шилжсэн юм уу, харагдахаа байсан. Дараа нь таарахад үлдэгдэл мөнгөө өг гэж нэхээд би өгч байсан гэдэг. Баярсайн нь мэдүүлэхдээ би Трансфер Факторт 2014 оны 4 дүгээр сарын 25-ны өдөр гишүүнээр элсэж ороод Оюунчимэг ахлахаас 1.400.000 орчим төгрөгийн бүтээгдэхүүн худалдаж аваад урьдчилгаа 400.000 төгрөг өгсөн гэдэг. Гэтэл би дансны хуулгаа шалгаж үзэхэд надад 650.000 төгрөг өгсөн нь байдаг.

Эрдэнэжавын Наранбаттай холбоотой үйлдлийг, энэ мөнгөний тоо хаанаас гарч ирсэнийг ойлгохгүй байна. Наранбат хэн нэгэнд хахууль өгөөгүй гэж хэлсэн байдаг. Хавтаст хэргээс ч энэ талаар олж хараагүй. Мөнхболдын хувьд Оюунчимэгээс дархлаа сайжруулдаг эм аваад 180,000 төгрөг өгсөн гэсэн түүний мэдүүлэг байгаа. Мөнхболд 2014 оны 9 дүгээр сарын 29-нд гишүүнээр элсээд 429,244 төгрөгийн бүтээгдэхүүн авсан. Мөнхболд фитнест явдаг юм. Тэгээд би бүтээгдэхүүнээ түүнд зээлээр өгч байсан. Үүний үлдэгдэл мөнгийг 2016 оны 01 дүгээр сард надад өгч дуусгаж байсан.

Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байхдаа 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр Цэен, Мөнхчулуун нартай бүлэглэж иргэн Гэрэлт-Одын БНХАУ-аас оруулж ирсэн 84-37 УБС улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Шилдэг шилтгээн” ХХК-ний 60,620 кг ачаа, 47-38 ХЭҮ улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан “Гранд макс” ХХК-ний 32,250 кг ачаа бараанд тус тус хяналт шалгалтыг явуулахдаа Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэг, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан үүргийг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж, Гэрэлт-Одоос 2,000,000 /хоёр сая/ төгрөгний хээл хахууль авч, дээрх автомашинуудыг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан гэдэг. Цэен бид хоёр найз нөхдийн холбоотой. Мөнхчулуун даргыг би мэдэхээс өөр ямар нэгэн харилцаа байхгүй. Тэр хоёр машинд бичиг баримт, зөрчил, эрсдэлийн байцаагч гэх дэс дараалалын дагуу шалгалт хийгээд хяналтын бүсээс гарсан.

Наранчимэг бид хоёрт ямар нэгэн зурвас, анхааруулага ирээгүй. Гэрэлт-Одтой утсаар холбогдсон гэдэг. Би Гэрэлт-Одын утсыг ч мэдэхгүй. Бүтэн нэрийг ч мэдэхгүй. Дуудлага ирсэн байхад нь буцаагаад залгасан байж магадгүй. Гэрэлт-Од 2016 оны 01 дүгээр сарын 16-ны өдөр 20 цагийн үед Батбаяр гэдэг дүүтэй нь хамт гэрийнх нь гадаа очоод 2 сая төгрөг өгсөн гэдэг. Энэ бол Бурмаа, Өлзийбаяр нарын ятгалгаар яригдсан асуудал. Би 2016 оны 01 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 16-17 цагийн орчимд Эрээнээс орж ирсэн. Эрээнээс орж ирээд гэртээ буугаад хаашаа ч гараагүй. Намайг ямар машин унадаг вэ гэдгийг Замын-Үүдийнхэн бүгд мэдэж байгаа. Батбаярыг дуудаж гэрчээр асуусан байгаа шүү дээ. Гэрэлт-Одтой таараагүй гэж мэдүүлсэн. Гэрэлт-Од яагаад намайг гүтгээд байгаагаа өөрөө хэлэх байх.  2016 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдрийн хоёр машиныг Авилгатай тэмцэх газар үсний боолтыг нэг ширхэг бүрээр нь бүгдийг нь тоолсон. Манай Замын-Үүдэд ганцахан улаан төлөв байдаг. Бидэнд үсний боолтыг нэг нэгээр нь тоолоод шалгах боломж байхгүй шүү дээ. Тийм учраас байцаагч нар эрсдэл тооцож гаргадаг. Гэрэлт-Одын 6 сая төгрөг авч бүрдүүлэлт хийсэн гэдэг. Гэтэл Мөнхчулуунд 3 сая төгрөг, Цэенд 1,5 сая төгрөг, надад 2 сая төгрөг, гаалийн татварт 2,5 сая төгрөг өгсөн гээд хүний өгсөн 6 сая төгрөгөөс илүү гараад байгаа. Үүнийг тогтоолгомоор байна гэв.

 

26. Шүүгдэгч С.Оюунсүрэн шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Би Өлзийбаяр, Бурмаа, Отгонжаргал нарын гүтгэлгээр энэ хэрэгт холбогдсон. Би Замын-Үүдэд 2008 оноос эхлээд ачаа зөөж эхэлсэн бөгөөд өөрийн гэсэн 4 бензтэй. Өлзийбаяр, Бурмаа  нар гааль дээр бүрдүүлэлт хийдэг ч гэсэн өөрийн гэсэн унаа байхгүй, өөрийн гэсэн бараа байхгүй. Хар үгээр ярих юм бол Бурмаа, Өлзийбаяр нар 1996 оноос хойш бусдыг дарамталж, барааг чинь матна шүү гэх байдлаар бусдыг дарамталж, төрийн албан хаагч нарыг хэл амаар доромжилдог, энэ байдлаар Замын-Үүдэд амьдарч ирсэн. Эхлээд Авилгатай тэмцэх газраас намайг дуудаад хэргийн талаар асуухад нь би юу ч мэдэхгүй учраас мэдэхгүй гэдгээ хэлсэн. Дараа нь дахин дуудаад намайг очиход нэг тусгай өрөөнд оруулсан. Тэгээд гаалийн байцаагч нар руу хэргийг чинь тохоё. Чи бүгдийг нь хэлэх юм бол чамайг авраад гарна. Энэ үед Энхбат гээд Замын-Үүдийн тагнуулд байсан жижиг залуу, өөр 4 залуу байсан. Тэр хүмүүсийг харах юм бол танина. Тэгээд хүүхэд чинь ирэх жил нэг дүгээр ангид орно. Хүүхдээ нэг дүгээр ангид орохыг нь үзэхгүй шүү дээ. Энэ мөнгийг өгсөн гэдгээ хэлчих гэсэн. Би мэдэхгүй гэдгээ гэсэн. Гэтэл гаргаад 30 минутын дараа эргэж орж ирээд хорих тушаалыг нь хурдан бичээдэх гэж хэлээд бичгийн цаас Энхбат руу шидэж байсан. Би зүрх муутай, намайг битгий битүү газар байлгаач гэхэд чи эндээ байж бай. Муусайн гаалийн байцаагч нар руу хэргээ бухаад гараад явчихана шүү дээ гэсэн. Гурван цаг хар шилэн өрөөнд суугаад цочролд орсон. Танай дүүгийн нөхөр Батчулуун цагдаагийн байгууллагад байдаг биз дээ. Тэрний чинь бөгсийг ухаж чадна шүү, Замын-Үүдэд амьдардаг гэдгээрээ Замын-Үүдэд ноёлох гээд байна уу гэж байсан. Тэгээд гарч яваад хоёр бичгийн цаас авч орж ирээд прокуророос зөвшөөрөл аваад одоо чанга руу явуулъя гэсэн. Тэгэхээр нь тэгвэл би хоёр үйлдэл хүлээн зөвшөөрөх юм бол болох уу гэхэд болно гэсэн. Ингээд би 300,000 төгрөг, 500,000 төгрөгөөр хувааж бичиж өгсөн. Замын-Үүдэд байхад Бурмаа чамайг Авилгатай тэмцэх газраас дуудаагүй гэдэг. Тэрнийг дуудсан шүү дээ гэдэг. Тэгээд л яг 2 цагийн дараа авилгатай тэмцэх газраас дууддаг. Нэг сая төгрөг Отгонжаргалд өгсөн гэдгийг зөвшөөрөхгүй. 7917 УНЯ улсын дугаартай автомашин дээр нэг ч төгрөг өгөөгүй. Би аль ч үйлдлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй.

Мөн 84-37 УБС, 47-38 ХЭҮ улсын дугаартай автомашинд үзлэг шалгалт хийхгүй байхаар урьдчилан амлаж хээл хахууль авсан гэх хэрэгт гаалийн улсын  ахлах байцаагч Оюунчимэг, Цэен, гаалийн байцаагч Наранчимэг нарыг шалгах явцад хэргийг хэрэгсэхгүй болгох зорилгоор Цэентэй бүлэглэн, Монголын Жудо бөхийн холбооны дэд ерөнхийлөгч Баттулгад 2016 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдөр Баттулгад түүний Хаан банкны 5031583524 дугаарын дансанд 5,000,000 /таван сая/ төгрөг шилжүүлж хээл хахууль өгөхийг завдсан гэдэг. Би Цэен гэдэг хүнийг зүс харсан болохоос утасны дугаарыг ч мэдэхгүй. Отгонжаргалаар дамжуулаад Оюунчимэгт авилга өгсөн үйлдэл огт байхгүй гэв.

 

27. Шүүгдэгч Будын Наранбат шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Энэ хэргийг би одоо хүртэл гайхаад ойлгохгүй байна. 2016 оны 5 дугаар сард Авилгатай тэмцэх газрын Гоцбаяр гэдэг залуу намайг өглөө 9 цагт дуудаад 10 цагт байцаасан. Цай ууя гэхэд үгүй гэсэн. Би мөнгө төгрөг өгөөгүй шүү дээ гэхэд чамайг Төв аймгийн шоронд шээсэнд чинь хутгана гэсэн. Намайг айлгалаа гээд би хэрэг хүлээхгүй гэхэд хэрэг нь байхад эзэн нь олддог Эрүүгийн байцаан шийтгэх хууль гэж байдаг юм гэсэн. Батжаргалтай холбосон үйлдэл байгаа. Би Батжаргалд ямар ч мөнгө өгөөгүй. Нэг машин Замын-Үүдийн гаалиар ороод гарахад 8 байцаагчаар дамжаад шалгуулаад гардаг. Гэтэл яахаараа би Батжаргалд мөнгө өгөөд гардаг юм. Би Төв аймгийн шоронд хоригдож байгаад өлсөглөн зарлаад гаргасан. Гараад нэг хоног болсоны дараа Цэентэй холбоотой гээд дахин цагдан хорьсон. Намайг анх хорихдоо Эрүүгийн хуулийн 230 дугаар зүйлийн 230.1 гэсэн зүйл заалтаар хорьсон. Өөрсдөө намайг Замын-Үүдэд зодоод хамар хугалсан. Одоо хүртэл сорви нь арилаагүй байгаа. Цаад хүнд нь ямар ч гэмтэл гараагүй, гэрч байхгүй цагаадсан. Тэгээд Төв аймгийн мөрдөнд хорихдоо хүн алсан хүнтэй хамт хориод хорин жил хэвтэрт байгаа эхийгээ харахгүй гоё байна уу, 2 настай хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдээ харахгүй гоё байна уу гэж доромжилж дарамталдаг байсан. Прокуроруудад намайг хэл ам нь дийлддэггүй, мөрдөн байцаалтанд саад учруулдаг хүн гэж буруу ойлгуулж хэлсэн байдаг. Энхболд прокурор надтай нэг удаа ирж уулзаж байсан. Би тэр үед учир байдлаа хэлэхэд Энхболд прокурор учир нь олдох байх гэсэн. Тэгээд байцаагч нар надад зураг үзүүлээд чи энэ мөн биз дээ, чи мөнгө өгч байгаа биз дээ гэсэн. Би өртэй байсан мөнгөө өгсөн шүү дээ гээд Батжаргалд өгсөн 500,000 төгрөгөө өр зээл гэж хэл. Тэгвэл чамайг батлан даалтад гаргана гэсэн. Би батлан даалтад гарахын тулд түүнийг зөвшөөрсөн боловч батлан даалтад гаргаагүй. Өлзийбаяр, Бурмаа гэдэг хүмүүс бол үнэхээр аймар хүмүүс. Ямар ч компанийн ямар ч ачаа орж ирэхэд ачаагаа өг. Өгөхгүй бол матна гэдэг. Байцаагч нарыг бага дургүй хүргэвэл өөр газар томилуулана шүү. Их дургүй хүргэх юм бол шоронгийн хадаас болно гэдэг. Хийсэн гүйлгээ болгоныг авилга гэж үзээд байгааг зөвшөөрөхгүй. Надад холбогдуулах хэргийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна гэв.

 

28. Шүүгдэгч Ц.Болдбаатар шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Би түнхний гэмтэл учир группэд байдаг юм. 2016 оны 1 дүгээр сарын 09-нд манай найзын ачаа орж ирсэн. Би өөрөө группд байдаг бөгөөд гаалийн байцаагч Б.Оюунчимэгээс зээлээр эм авсан юм. Манай найзын ачаа орж ирээд татвар төлөөд 200.000 төгрөг үлдсэн байсан. Тэр мөнгийг би Оюунчимэг байцаагчид өмнө нь авсан эмнийхээ өрөнд өгсөн. Гэтэл чи авилга өгсөн, чамайг хорино гэсэн гэв.

 

29. Шүүгдэгч Н.Батжаргал шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Яллаж байгаа үндэслэлүүдийг хүлээн зөвшөөрөхгүй. Намайг Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэг, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан заалтыг хэрэгжүүлэхгүй байхаар урьдчилан амлаж хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс хээл хахуулийг албан тасалгаандаа авч, ачаатай машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан гэж буруутгаж байгаа. Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.2 дахь хэсэг, мөн хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.3 дахь хэсэгт заасан заалтыг ерөнхийд нь гаалийн байгууллага, албан тушаалтан хэрэгжүүлэнэ гэж хуульд заасан боловч уг хуульд нийцүүлэн гаргасан, тухайн үед хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байсан Гаалийн ерөнхий газрын даргын 638, 573 тоот тушаалаар батлагдсан улсын хилээр нэвтрүүлэх импортын бараа, тээврийн хэрэгсэлд гаалийн хяналт тавих нийтлэг журам, гаалийн мэдүүлэг шалгах зааварт зааснаар Гаалийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийг бичиг баримт, үнэ үнэлгээ хариуцсан гаалийн улсын байцаагч, Гаалийн тухай хуулийн 246 дугаар зүйлийг хяналт шалгалт хариуцсан гаалийн улсын байцаагч хэрэгжүүлэхээр тогтоож өгсөн байдаг. 638 дугаар тушаалаар батлагдсан журамд гаалийн улсын ахлах байцаагч гаалийн шалгалтанд оролцож болно гэж заасан байдаг. Энэ нь гаалийн улсын ахлах байцаагч гаалийн шалгалтанд заавал оролцох үүрэггүй гэсэнийг тодруулж өгсөн байна. Гаалийн улсын ахлах байцаагч ихэвчлэн тухайн гаалийн бүрдүүлэлттэй холбоотой иргэдийн мэдээ мэдээлэл, Гаалийн зөрчилтэй тэмцэх алба, Гаалийн эрсдэлийн удирдлагын алба, Гаалийн ерөнхий газар, цагдаа, тагнуулын албын анхааруулага, мэдээлэл, удирдлагаас үүрэг даалгавар өгсөн тохиолдолд хяналт шалгалтанд оролцдог. Бусад тохиолдолд гаалийн улсын ахлах байцаагч тэр болгон хяналт шалгалтанд биечлэн оролцоод байдаггүй. Ачаалалын хувьд 1 хүнд цаг хугацаа болон физлогийн хувьд боломжгүй юм. Надад яллаж буй 6 үйлдэлд мэдээ мэдээлэл, үүрэг даалгавар ирээгүй учраас миний бие гаалийн хяналт шалгалтанд оролцоогүй. Гаалийн ерөнхий газар, Гаалийн зөрчилтэй тэмцэх албын байцаагч нар нь гаалийн бүрдүүлэлтэнд программаар болон биеэр хяналт тавиад зөрчлийн сэжиг илэрсэн тохиолдолд программд, байцаагч болон ахлах байцаагч нарт анхааруулга өгдөг. Шат шатны байцаагч нар шалгалтаа хийгээд зохих журмын дагуу байвал би мэдүүлгийг хэвлэх зөвшөөрөл өгдөг. Ахлах байцаагчийн зөвшөөрөл бол мэдүүлэг хэвлэж болно гэсэн зөвшөөрөл болохоос гаалийн хяналтын талбайгаас гарга гэсэн ойлголт биш. Үүнийг мэдүүлгийн зөвшөөрөл гэж нэрэлдэг. Гэтэл прокурорууд бараа, тээврийн хэрэгсэлийг гаалийн хяналтын бүсээс зөвшөөрөл өгч гаргасан гэж буруутгаж байгаа. Энэ бол тээврийн хэрэгсэлд хамааралтай энгийн үйлдэл байдаг. Хяналтын бүсээс гаргах үйлдэл нь тээврийн программд зөвхөн ахлах байцаагчийн зөвшөөрлөөр хийгддэг бөгөөд надаас өөр хүн тухайн тээврийн хэрэгсэлийг хяналтын талбайгаас гаргасан байх боломжгүй. Хэрвээ би зөвшөөрөл өгч гаргасан бол миний нэвтрэх эрх программд үлдэх нь гарцаагүй юм. Барааг эзэнд нь олгоод гаалийн бүрдүүлэлт дууссан бол тухайн тээврийн хэрэгсэлийг программд гаалийн хяналтын бүсээс гаргах үйлдэл хийх нь миний шууд үүрэг юм. Программ гэхгүйгээр шууд утгаараа гаалийн хяналтын бүсээс гаргасан гэж үзэж байгаа бол тухайн тээврийн хэрэгсэл гаалийн хяналтанд орсноос хойш шат шатны байцаагч нарын хяналтаар алхам алхамаар хийгдэж байдаг үйл ажиллагаа юм. Зөвхөн алхах байцаагч мэдээд гаргадаг зүйл биш. А/201 тушаалын талаар хэлэхэд уг тушаалыг хэрэгжүүлэх ёстой гэж бидэнд удирдлагын зүгээс танилцуулагдаагүй. Байгууллагын дотоод сүлжээнд тавигдаагүй. Тухайн үед энэ тушаалын талаар мэдэж байсан хүн Замын-Үүдийн гаальд нэг ч байгаагүй. Энэ тушаалыг 2016 оны 11 дүгээр сард гаалийн байгууллагын дотоод сүлжээнд тавьсан байсан. Энэ тушаал Хууль зүйн яамны эрх зүйн актын нэгдсэн санд бүртгэгдээгүй байгаа нь хууль зүйн яамны албан бичгээр нотлогдож байгаа учраас хүчингүй гэж үзэж байгаа. Энэ тушаал хүчинтэй байсан ч гэсэн аливаа барааг лабораторын хяналтанд явууладг субъект нь би биш. Хяналтын байцаагч тухай барааг илрүүлээд ахлах байцаагчид мэдэгдээд шинжилгээнд явуулдаг журамтай юм. Урьдчилан амалсан гэдгийн хувьд гаалийн хяналтанд орсон барааг хяналт шалгалтыг бүрэн хийгээд эзэнд нь буцаан олгох хүртэл цогц үйл ажиллагаа явагддаг. Бичиг баримт, хяналт шалгалтын байцаагч нар биечлэн шалгадагаас гадна өөр бусад байцаагч нар холбогдох шалгалтаа хийнэ. Хэрвээ үнэхээр би тэр барааг гаргах хүсэл сонирхолтой бол багадаа л гэхэд 4 байцаагчид нөлөөлөх шаардлагатай болно. Гэтэл эдгээр байцаагч нарт нөлөөлсөн гэх нотлох баримт байхгүй.

Эрдэнэжавын Наранбатыг би гаалийн бүрдүүлэлт хийдэг гэдэг утгаар таньдаг. Энэ хүнтэй ямар нэгэн хувийн харилцаа байхгүй. 2016 оны 01 дүгээр сарын 16-ны өдөр манай өрөөнд орж ирсэн. Юу хийж байна гэхэд барилгын материалын бүрдүүлэлт хийж байна гэсэн. Татвар хэдийг төлөх гэж байна гэхэд 2 сая гаруй төгрөг төлөх байх гэсэн. Би өөрийн дотоод баримжаагаар 3,5 сая төгрөг төлөх байх гэж анхааруулсан. Тэр өдөр ээлжийн эхний өдөр байсан тул өглөө  нь байцаагч нартайгаа хуралдаад татварын орлогын мэдүүлэг, зөрчилтэй тэмцэх талаар үүрэг даалгавар өгчихөөд байж байсан юм. Тэгээд Эрдэнэжавын Наранбат гараад явсан. Удалгүй буцаж орж ирээд 3 сая гаруй төгрөг төлсөн, бүх байцаагч нар үзээд баталгаажууллаа. Ямар нэгэн санал хэлээгүй гэж хэлсэн. Тэгэхэд нь би тоглоомоор яагаад миний хэлсэнээр 3,5 сая болсонгүй вэ гэж хэлээд мэдүүлгийг нь зөвшөөрсөн. Ямар ч зөрчилгүй бүрдүүлэлт байсан гэдэгт итгэлтэй байна. Эрдэнжавын Наранбатад би юу ч амлаагүй. Ашигтай байдал үүсгээгүй, хээл хахууль аваагүй. Харин шаардлага тавьж байсан.

Будын Наранбатын хувьд гаалийн бүрдүүлэлт хийдэг гэдгээр нь мэднэ. 2016 оны 01 дүгээр сарын 16-ны өдөр Б.Наранбат БНХАУ-аас орж ирсэн 64-38 ДУА улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Номгон рашаан ХХК-ний 14,940 кг ачаа бараанд хяналт шалгалт хийлгүүлэхээр орж ирсэн. Бичиг баримт, хяналт шалгалтын байцаагч нар зөрчилгүй гээд над дээр орж ирж зөвшөөрөл авъя гэсэн. Зөрчилийн байцаагч, эрсдэлийн байцаагч нар ямар нэгэн анхааруулага зурвас бичээгүй учраас би өөрөө ачааг үзээгүй, хэвийн гэж үзээд мэдүүлгийн зөвшөөрлийг өгсөн. Будын Наранбатад би ашигтай байдал үүсгээгүй, хээл хахууль аваагүй. Соёл-Эрдэнийн хувьд 38-31 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Баян могод ХХК-ийн ачаанд бүрдүүлэлт хийж орж ирсэн. Мөн дээрхийн адил холбогдох шалгалтыг хийсэн, зөрчилийн байцаагч, эрсдэлийн байцаагч нар анхааруулага зурвас бичээгүй учраас гаалийн хяналт шалгалт хэвийн явагдсан гэж үзсэн. Хээл хахууль аваагүй. Урьдчилан амалсан зүйл байхгүй.  Нямхүүгийн Сүхбаатартай холбоотой үйлдлийн хувьд 06-56 ДГА улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Гуан Ёоу ХХК-ийн ачаа бараанд Доржийн Сүхбаатар бүрдүүлэлт хийсэн. Нямхүүгийн Сүхбаатар ямар холбоотойг би ойлгохгүй байна. Итгэмжлэл, татвар төлсөн баримт зэрэг гаалийн бүх баримт дээр Доржийн Сүхбаатарын нэр байгаа. Доржийн Сүхбаатарын мөрдөн байцаалтанд өгсөн мэдүүлгээр уг барааг Доржийн Сүхбаатар мэдүүлсэн нь нотлогдож байгаа. Би Доржийн Сүхбаатараас хээл хахууль аваагүй. Нямхүүгийн Сүхбаатар анх гаалийн бүрдүүлэлт хийгээгүй гэж байсан боловч ямар дарамт шахалтанд ороод өөрөө хэрэгтэн болоод сууж байгааг ойлгохгүй байна. Л.Ариунжаргалын хувьд 33-78 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Тод өнгө гэрэл ХХК-ийн ачаа бараанд бүрдүүлэлт хийж орж ирсэн. Тод өнгө ХХК-ийн бараа нь хамтарсан манифестаас зөрж байсан байгаа тухай Л.Ариунжаргал нь өрөө гаальд мэдүүлэхээсээ өмнө орж ирж хэлсэн юм. Хамтарсан манифестаас зөрсөн тохиолдолд газрын даргын баталсан журмаар хяналт шалгалтын албаны даргаар цохолт хийлгээд зөрчлийн байцаагч, эрсдэлийн байцаагчийн хамтарсан комисс томилогдож гаальд мэдүүлэхээс өмнө тухайн ачааг нэг бүрчлэн тоо ширхэгийр нь гаргадаг. Тэгээд манифестаас зөрсөнч хамаагүй тэмдэглэл үйлдээд бодит байдалд байгаа барааны дагуу мэдүүлэх шаардлага тавьдаг. Л.Ариунжаргалын бараа манифестаас зөрсөн учраас хяналт шалгалтын байцаагч Амарбаатараар цохолт хийлгэж ир гээд явуулсан.  Л.Ариунжаргалд Амарбаатар комисс томилуулж бүрдүүлэлт хий гэсэн цохолт хийгээд би комисс томилоод Л.Ариунжаргалыг байлцуулж байгаад тэмдэглэл үйлдээд тэр тэмдэглэлээ үндэслээд гаальд мэдүүлүүлсэн. Энэ талаар бичиг баримтын байцаагч Саруултөгс программд баталгаажуулахдаа тэмдэглэсэн бөгөөд одоо хүртэл сүлжээнд байгаа. Амарбаатар даргын цохолт, барааны тоо ширхэгийг тодорхойлсон баримт гаалийн мэдүүлэгт нь хавсаргасан байгаа. Ийм байхад Л.Ариунжаргал надад хээл хахууль өгөх ямар ч шаардлага байхгүй. Анх надад авилга өгөөгүй гэж мэдүүлж байгаад дарамт шахалтын нөлөөллөөр 140,000 төгрөгийн авилгыг надад өгсөн болж хувирсан. Яллах дүгнэлт дээр тэр нь 200,000 болж бичигдсэн байсан.

Алдарсайханы хувьд 3 машинд бүрдүүлэлт хийсэн. Хоёр машин нь зөрчилгүй гэсэн бөгөөд би шалгалтанд оролцоогүй. Би мэдүүлгийн зөвшөөрлийг нь өгсөн. Хээл хахууль аваагүй. Гурав дахь машиныг шалгасан гаалийн улсын байцаагч Уугантуяа над дээр орж ирээд Алдарсайхан хөнгөн цагаан радиатрыг ширэм гэж худал мэдүүлээд татвараас зайлс хийсэн зөрчил гаргасан байна гэсэн. Би 600,000 төгрөгийн татварыг нөхөж төлүүлээд 200,000 төгрөгөөр торгосон. Намайг хоёр дахь машин дээр авилга авсан гэдэг. Хэрвээ би хоёр дахь машинаас авилга авсан бол гурав дахь машиныг торгохгүй  байсан байх. Н.Алдарсайхан мөн намайг яагаад гүтгээд өөрөө шүүгдэгч болоод сууж байгааг ойлгохгүй байна. Хэрэгжүүлдэггүй ажлаа хэрэгжүүлэхгүй гэж амлана гэдгийг ойлгохгүй байна. Хээл хахууль өгсөн гэж шүүгдэж байгаа хүмүүсийг айлган сүрдүүлж төөрөгдүүлэн мэдүүлэг авсан. Хэрвээ би хэрэгжүүлэх ёсгүй үйлдлээ хэрэгжүүлээгүй юм бол хэргийн зүйлчлэл буруу байна гэж үзэж байна гэв.

30. Шүүгдэгч А.Соёл-Эрдэнэ шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

2016 оны 1 дүгээр сарын 18-нд бүрдүүлэлт хийсэн юм. Ачаагаа үзүүлээд, буулгуулаагүй. Батжаргал гэдэг байцаагчийг хамт хоол идэх үү гэхэд Н.Батжаргал ахлагч завгүй гэсэн. Тэгээд би бүрдүүлэлт хийгээд дууссаны дараа ачигчид өгдөг 100-150 төгрөгийг Батжаргал байцаагчид баярлалаа гээд өгсөн юм. Гэтэл энэ нь хахууль болж хувирсанд харамсаж байна гэв.

 

31. Шүүгдэгч Нямхүүгийн Сүхбаатар шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

2016 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 06-56 ДГА улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан Гуан Ёоу ХХК-ний ачаа барааг гаальд мэдүүлэхдээ Батжаргал ахлахад 400.000 төгрөг өгсөн нь үнэн гэв.

 

32. Шүүгдэгч Н.Алдарсайхан шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

2016 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр БНХАУ-аас орж ирсэн 10-92 ДГО, 66-69 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд Тогтохмөнхийн нэрээр ачаа барааг гаальд мэдүүлсэн. Гаалийн байцаагч зөрчил илрүүлээд торгуулиа төлөөд гарсан. Батжаргал ахлах бид хоёр бие биенээ танина. Тухайн үед Батжаргал байцаагч эхнэр хүүхэд байхгүй, гэртээ ганцаараа байгаа гэхэд нь хоол идээрэй гээд 200,000 төгрөг өгсөн юм. Гэтэл тэр мөнгө авилга болсонд харамсаж байна. Надад авилга өгөх шаардлага байгаагүй. Тэртээ тэргүй гааль зөрчилөө илрүүлээд торгуулиа төлсөн байсан гэв.

 

33. Шүүгдэгч Ц.Алтанцол шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Надад худлаа мэдүүлэг өгсөн зүйл байхгүй. Хэргийн зүйлчлэлийг зөвшөөрөхгүй байна. Би дүүтэйгээ хамт Төв аймгийн Баянжаргалант суманд 10 га газарт чацаргана тарьсан юм. Ургац муу байсан болохоор усалгааны систем тавья гэсэн. Манай хүү Америк улсад сурдаг юм. Хүү маань эгчид 3000 ам.доллар өгье. Та очоод аваарай гэсэн. Тэгээд ам.доллараа аваад усалгааны сав судлая гээд 3 дугаар сарын 15-нд Эрээн хот руу явсан юм. Наранцэцэгийн нөхөр Эрдэнэбаяр бид хоёр эртний танилууд бөгөөд Эрдэнэбаярыг урагшаа хамт гараач гэхэд Эрдэнэбаяр ажилтай тул амжихгүй гэсэн. Эрдэнэбаярт 60 тонны усны сав байсан болохоор тэрийг нь 3 сая төгрөгөөр авахаар ярилцсан. Ингээд 3 дугаар сарын 18-нд Эрээн рүү ороод усалгааны систем судлаж үзэхэд үнэтэй, чанар муутай байсан болохоор Эрдэнэбаярын усны савыг авахаар болоод бусад тоног хэрэгсэлээ захиалсан. Тоног хэрэгсэлд 7000 юанийн зардал гарахаар байсан. Тоноог төхөөрөмж захиалсан компани маань 10 хоногийн дараа бэлэн болно. Урьдчилгаа 400 юанаа өгөөд 10 хоногийн дараа бараагаа аваарай гэсэн болохоор Эрдэнэбаярт мөнгөө үлдээхээр болсон. Мөн миний машины турбо эвдэрсэн байсан болохоор нийт 1000 юаийн урьдчилгаа тушаагаад 800 юанийг дараа өгөхөөр болоод Эрдэнэбаярт 6,500,000 төгрөг, 1200 юань үлдээсэн юм. Гэтэл Эрдэнэбаяр над руу утасдаад манай эхнэр ийм хэрэгт холбогдлоо чи өмгөөлөөд өгөөч гэсэн. Би Наранчимэгтэй очиж уулзахад чиний үлдээсэн мөнгийг эд мөрийн баримтаар хураалгасан гэсэн. Би Жаргалбаатар байцаагчтай уулзаад учир явдалаа хэлэхэд шалгаад учир нь олдох байх гэсэн. Гэтэл удалгүй та худлаа мэдүүлэг гаргасан байна гэж намайг буруутгасан. Улсын яллагч нар яллах дүгнэлтэндээ намайг ямар баримтаар буруутгаж байгаагаа бичээгүй болохоор ойлгохгүй байна. Миний хувьд мөнгөө авах гэж яваа хүн. Хавтаст хэрэгт усалгааны систем авахтай холбоотой зурагнууд, улсын хилээр орж гарсан баримтууд байгаа. Дээрх байдлуудыг анхаарч хэргийг шийдвэрлэж өгнө үү.

Манай дүү Мөнхбаяртай Жаргалбаатар байцаагч уулзахдаа чи ахынхаа заавраар ингэж хэлсэн үү гэсэн байдаг. Жаргалбаатар намайг мөрдөн байцаалтанд саад учруулсан гэж цагдаа руу шилжүүлж байсан. Тэр хэргийг мөрдөн байцаалтын шатанд шалгагдаад хэрэгсэхгүй болгосон. Тийм болохоор миний хэргийг цагдаагийн байгууллага руу шилжүүлэхгүй, өөрөө шалгаад байгаа юм. Уг нь надад холбогдох хэрэг цагдаагийн байгууллагад хамааралтай гэв.

 

34. Шүүгдэгч Д.Мөнхбаяр шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

2014 оноос хойш Төв аймагт ахтайгаа хамт чацаргана тариалж байгаа. Манай тарьсан мод муу ургасан учраас усалгааны систем судлаж үзэх гээд Эрээн хот руу явсан. Би Хас Банкнаас 5000 ам.доллар авсан. Ингээд Замын-Үүдэд очоод Эрдэнэбаяраас 60 тоннын усны сав худалдаж авахаар болсон. Эрээн ороод буцахдаа 6,500,000 төгрөг, Алтанцол ахын машины сэлбэгний мөнгө 1,200 юанийг Эрдэнэбаярт орхисон. Гэтэл Авилгатай тэмцэх газраас биднийг дуудсан. Өөрийн гэм буруугүйг нотолсон бүх баримтуудаа өгсөн гэв.

 

Гэрч П.Эрдэнэбаяр шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ:

Би шүүгдэгч Наранцэцэгийн нөхөр нь. Надад мэдүүлэг өгөхөөс татгалзах зүйл байхгүй. ... 3 дугаар сарын 16-17-ны үед Алтанцол Замын-Үүдэд ирсэн юм. Тэгээд Эрээн рүү гараад нэг хоноод буцаж ирсэн. Тухайн үед Алтанцол чацаргана тарьж байгаа гэдгээ надад хэлж байсан юм. Тэгэхэд нь би эвхээд аваад явдаг, 60 тонн ус ордог сав байгаа гэж байсан. Алтанцол Эрээн рүү явж ирээд усалгааны тоног төхөөрөмжөө захиалчихлаа. Мөн машины сэлбэг захьсан. 7-10 хоногийн дараа бэлэн болно гэсэн. Тэгэхэд нь би тэгвэл мөнгөө үлдээчих, араас чинь би ачаад явуулая гээд мөнгийг нь авч үлдсэн. Тэгээд намайг гэртээ байхгүй хойгуур Авилгатай тэмцэх газраас хүмүүс ирээд тэр мөнгийг хурааж авсан байсан. Мөнгөтэй хамт хятад санхүүгийн баримт нь байсан. Гэтэл мөнгийг нь аваад тэр баримтыг үлдээсэн байсан. Жаргалбаатар байцаагч намайг дуудаад гэр бүлийнхээ хүний зан байдлын талаар мэдүүлэг өг гэсэн. Би тэр үед манай гэрт байсан хүний мөнгийг Авилгатай тэмцэх газраас хүмүүс очоод аваад явсан байна. Удахгүй захиалсан ачаа нь орж ирнэ. Энэ мөнгөө авъя гэхэд прокурор, шүүхийн шатанд хүрч байж олгогдох үгүй нь шийдэгдэнэ гэсэн. Тэгээд бараа нь орж ирээд ямар ч байсан мөнгийг нь өгсөн. Одоо 3 сая төгрөгийг өгөөгүй байгаа. Би тэр мөнгийг өөрсдөөс нь авсан гэв.

 

ХОЁР: Мөрдөн байцаалтын явцад нэр бүхий шүүгдэгч нарын сэжигтэн- яллагдагчаар мэдүүлсэн, хохирогч байгууллагын хууль ёсны төлөөлөгч, гэрчүүдийн мэдүүлсэн, сэжигтэн, яллагдагчаар татагдаж хэргийг нь хэрэгсэхгүй болгосон зарим этгээдүүдийн мэдүүлсэн мэдүүлгүүд болон бичгийн бусад баримтууд:

 

Хохирогч байгууллагын хууль ёсны төлөөлөгч Д.Бэлгүтэгийн “... Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн Эдийн засгийн шинжилгээний хэлтсийн шинжээч Ц.Оюунтуулын 2016 оны 3 дугаар сарын 15-ны өдрийн 39 дугаартай шинжээчийн дүгнэлттэй танилцлаа. Гаалийн татвар нь улсын төсөвт төвлөрөх ёстой орлого бөгөөд гаалийн хяналт шалгалтгүйгээр дээрх тээврийн хэрэгслүүдийг нэвтрүүлсэний улмаас учруулсан 28.281.063 төгрөгийг нэхэмжилнэ” гэсэн /20-р хх-ийн 247-250/

 

Гэрч Ш.Батчулууны “... 2016 оны 1 дүгээр сарын 14-ний орой 18 цагийн орчимд хил хаах гэж байхад Хятадын хилээс орж ирээд гааль дээр 1 хоносон. Маргааш нь буюу 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр Монгол Улсын гаалиар орж ирсэн. Энхтөр гээд 8437 УБС машины эзэн нь миний машин урд ачаа ачсан байгаа, та оруулаад ирээч гэхээр нь би гарч машиныг авчирсан. Гааль дээр орж ирсэн өдөр Хятадын ачааны манифестыг 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр Оюунсүрэнд өгсөн. Цаашаа хэнд өгсөн гэдгийг нь мэдэхгүй. Над руу орой 17 цагийн орчимд Энхтөр яриад та машинаа асаа, бичиг баримт чинь болчихсон, 99115942 гэсэн дугаар руу ярь, тэгээд таныг гаргана гэж хэлсэн. Энэ дугаар руу ярьсан чинь машинаа асаачихаад залгахад үүд рүү дөхөж бай гэсэн. Гаалийн үүд рүү дөхөж очиход 99115942 гэсэн дугаартай залуу ирээд үүдэнд хураалгадаг бичгийг нь байцаагчид нь өгөөд зогсож байсан. Тэгээд гараад явсан. 8437 УБС улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд 60 тонн ачаа ачсан байсан. Олон хүний ачаа байдаг бөгөөд төрөл бүрийн бараа байгаа гэдгийг мэдэж байсан. Тухайн үедээ нум байсан эсэхийг мэдэхгүй байсан. Үзлэг хийх үед байлцахдаа нум зэрэг ачаа ачсан байсныг мэдсэн. Тухайн үед ачааг буулгаж шалгаагүй, гааль дээр очиход машин дээрх ачааны татлагыг сулласан байсан. Би очоод татлагаа чангалчихаад машинаа аваад явсан. Нарангэрэл нь Улаанбаатар хотод байна гээд над руу тухайн 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр ярьж байсан. Би Нарангэрэлийг зуучлагч гэж бодож байна. Намайг хилээр 14-нд орж ирэхэд л Оюунсүрэн ярьж байсан. Хятад Али гэдэг хүн надад хэлэхдээ Оюунаатай яриарай энэ хүн гаалийн бүрдүүлэлт хэн хийх вэ гэдгийг нь мэднэ гэсэн.

4738 ХЭҮ улсын дугаартай энэ машин миний өмнө явсан гэж бодож байна. Хятадын хил дээр штамп даруулаад явж байхад хамгийн сүүлийн машин гэж байсан. Танай байгууллагаас машинуудад үзлэг шалгалт хийж байхад Оюунсүрэн над руу яриад би бүрдүүлэлтийг нь хийгээгүй шүү, намайг наад асуудалдаа битгий хутгаарай, бүрдүүлэлтийг нь өөр хүмүүс хийсэн шүү гэж хэлээд байсан. Энэ машиныг шалгагдаж байх үед ачааны эзэд над руу яриад байсан. Би тэгээд Оюунаа руу яриад асуухаар над руу юу гэж яриад байгаа юм бэ, би яаж мэдэх юм гээд над руу уурлаад загнаад байсан” гэсэн /14-р хх-ийн 30-32/

 

Гэрч Г.Энхтөрийн “... 8437 УБС улсын дугаартай энэ машин бол миний нэр дээр бүртгэлтэй байдаг миний машин. Би машинаа хөлсөнд явуулдаг юм. Эрээнээс Улаанбаатар руу ачаа ачдаг. 2016 оны 1 дүгээр сарын 8-ны орчим Эрээн рүү машинаа оруулсан. 7 хоногт бараа ачсан байсан. Хятадын хил дээр нэг хоноод Монгол руу орж ирсэн. 2016 оны 1 дүгээр сарын 14-ний орой  Монголын хилээр орж маргааш нь 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр 17 цагийн орчимд гаалиар гарсан. Би Ундрах гэх залуугаас 462.000 төгрөгийн зээлээр түлш авч 8437 УБС машиндаа Замын-Үүд дээрээс хийлгээд Улаанбаатар хот руу хөдөлсөн. Сайншанд дээр 22 цагийн үед орж ирсэн бөгөөд Содмонгол ШТС-с 100 литр түлш хийлгэсэн. Тэгээд хөдлөх гэхэд нь цагдаагийн байгууллагаас машиныг зогсоогоод тэндээ хоносон. Маргааш нь танай байгууллагаас шалгаж эхэлсэн. Ачааны бүрдүүлэлтийг хэн хийсэн гэдгийг мэдэхгүй байна. Би Оюунсүрэнтэй холбогдоод машины талаар асуухад би хятадаас нь мөнгийг нь аваад өгсөн, өөр хүн бүрдүүлэлтийг нь хийсэн гээд байдаг. Оюунсүрэн нь би цаашаагаа Гэрлээд өгсөн гээд байдаг. Би Гэрлээтэй нь холбогдож үзээгүй. Хичнээн тонн ачаа байсан ч 10.000 юань буюу 3.000.000 төгрөгөөр явуулдаг юм. Энэ ачааны хувьд хөлсний мөнгө нэг төгрөг ч хятадаас аваагүй байна. Улаанбаатарт ачаа буулгамагц ачаа задалсан хүмүүсээс мөнгөө авдаг. Тэгээд замд түлш зээлээр авсан хүмүүстээ тараагаад Батчулуун ахад 350.000 төгрөгний цалин өгдөг. Үлдсэн мөнгийг нь өөртөө авдаг. Бид нар машинаа хөлсөнд явуулж байгаагаас яг хэн гаалийн бүрдүүлэлт хийж байгааг нь мэддэггүй” гэсэн /14-р хх-ийн 33/

 

Гэрч М.Нарангэрэлийн “... тэгээд 8437 УБС гэсэн дугаартай машин орж ирнэ, юу ачсан гэдгийг нь мэдэхгүй байна, орж ирэхээр нь хараадхъя гэсэн. Би өөрөө 1 машины бүрдүүлэлт хийж байна гэж хэлж байсан. Намайг энэ машины бүрдүүлэлтийг хий гэхээр нь би Гэрэлт-Од руу залгаад Гаалийн бүртгэгдсэн мэргэжилтэн Анхцэцэг ямар ажилтай байгаа бол гээд асуугаад намайг холбоод өгөөч гэхэд Гэрэлт-Одын утсаар Анхцэцэгтэй ярьсан. Анхцэцэгт 8437 УБС машин байна, наагуур чинь бүрдүүлэлт хийгээд өгөх хүн байна уу гэхэд хөгшин нь ярьчихаад буцаад залгая гэсэн. Эргээд Гэрэлт-Одын 99110320, 91912127 дугаарын утаснаас, Уугийгийн 99115942 гэсэн утаснуудаас залгаад байсан. Би тухайн үедээ Анхцэцэг хийж байна гэж ойлгож байсан. Анхцэцэг надтай энэ 2 хүний утаснаас холбогдоод мөнгөө шилжүүлчих гээд данс өгөхөөр нь би мобайлаар данс руу нь 3.000.000 төгрөгөөр  2 удаа, дараа 1.700.000 төгрөг шилжүүлсэн. Энэ данс нь Гэрэлт-Одын данс байсан. Анхцэцэгт ачааны манифестийг нь харчихаад хэлээрэй хэд болох вэ гэсэн. Мөн дээгүүрээ хуванцар ахуйн бараа доогуураа нум, тавилга янз бүрийн юм байгаа гэдгийг нь хэлсэн. Анхцэцэг надаас дахин ачааны талаар асуугаагүй. Мөнгөө яасан бэ гэж нэг ярьсан. Энэ мөнгийг Оюунсүрэн эгч надад эхлээд 7.200.000 төгрөг данс руу хийсэн. Дахиад үлдэгдэл мөнгийг нь орж ирэхээр хийе гэсэн юм. 2-3 хоногийн дараа миний данс руу 800.000 төгрөг хийсэн. Ингээд нийтдээ 8.000.000 төгрөг өгсөн. Би 300.000 төгрөгийг нь өөртөө аваад үлдчихсэн юм. Энэ машинд 8.000.000 төгрөг өгсөн байна, би 300.000 төгрөгийг нь аваад үлдлээ болох уу гэхэд болноо үлдсэн мөнгө нь болно гэсэн. Би татвар нь хэд гарсан болон бүрдүүлэлтийг хэрхэн хийсэн талаар нь мэдэхгүй байна. Хятадаас энэ ачааг нь 30 тонн гээд 8.000.000 төгрөг өгсөн гэсэн. Гэтэл хил дээр пүүн дээр орж ирэхэд 60 тонн болсон байна гэсэн. Би 60 тонн ачаа чинь 8.000.000 төгрөгөнд багтахгүй ш дээ гэхэд Оюунаа эгч нөгөө хүнээсээ асуучихаад хэлье гэсэн юм. Үндсэндээ би энэ ачааг олж өгөөд 300.000 төгрөг авсан. 7.700.000 төгрөгийг Гэрэлт-Одын данс руу шилжүүлсэн. Анхцэцэг, Гэрэлт-Од, Уугий буюу Лхагвадорж нар хэрхэн бүрдүүлэлт хийсэн гэдгийг нь мэдэхгүй байна. Гэрэлт-Од, С.Оюунсүрэн хоёр хоорондоо таарамжгүй харилцаатай учраас би дунд нь ярьж хэлсэн үгийг нь дамжуулж өгч байсан.

2016 оны 1 дүгээр сарын 22-ны өдөр санагдаж байна, над руу Гэрлээ яриад машинаа хөөцөлдөхөд нэг хүнтэй ярьсан мөнгө хэрэгтэй байна гээд мөнгөний хэмжээг нь хэлж байсан боловч санахгүй байна. Намайг Оюунсүрэнтэй яриад 7.000.000 төгрөг хэрэгтэй гээд хэл гэсэн. Би Оюунаа эгч рүү яриад хэлэхэд би хятадтайгаа ярьж байгаад татварыг нь гарсны дараа бүх зардлыг нь ярьж байгаад авна, эхлээд Гэрлээг өөрөөсөө мөнгөө гаргаад хөөцөлд гэж хэлүүлсэн. Гэрлээ болохоор надад мөнгө байхгүй, Цэен эгч уурлаж загнаад байна гэж хэлүүлсэн. Тэгэхээр нь би Оюунсүрэн эгч рүү дахин ярьж Цэен эгч ярьж байна, хөөцөлдөхгүй байна гээд уурлаад байна гэдгийг хэлсэн. Ингээд Оюунсүрэн 2016 оны 1 дүгээр сарын 24-ний өдөр хятад руу ярьсан чинь эхний ээлжинд байгаа 5.000.000 төгрөгөө над руу шилжүүллээ гэсэн.

Гэрлээ над руу мессежээр Баттулга гэдэг хүний дансыг явуулахаар нь /дансны дугаарыг нь одоо санахгүй байна/  би Оюунсүрэн рүү мессежээр явуулсан. Оюунсүрэн 5.000.000 төгрөгөө одоо хийх гэж байна, цайны цаг болчихсон учраас цайны цагийн дараа хийе гэсэн юм. Цайны цагийн дараа мөнгөө Баттулга гэдэг хүний данс руу хийчихсэн гэж хэлсэн. Ингээд мөнгө өгснөөс хойш Гэрлээ рүү яриад яасан бэ гэхэд нөгөө хүн маань яасан нь мэдэгдэхгүй таг болчихлоо гэсэн. Сүүлд сонсоход Баттулга гэдэг хүн нь ярьж өгнө гэж байгаад танай байгууллага дээр ирээд баригдаад хоригдчихсон байсан гэсэн.

Оюунсүрэн эгч энэнд нь итгэхгүй, баригдана гэж юу байдаг юм, хаа хамаагүй хүний данс руу мөнгө хийж байхад чинь баригдах учиргүй гээд байсан. Дараа нь энэ 5.000.000 төгрөгөө буцааж авъя гээд Гэрлээ рүү ярихад тэр хүн нь хоригдсон гэнэ, түр холбоо тасарчихаад юу болсныг нь сайн мэдэхгүй гэснээ Цэен эгчтэй ярь гээд надад нэг дугаар өгсөн. Би тэр дугаар руу нь залгахад Цэен эгч та нар мөнгө мөнгө л гээд байх юм, тэр хүн чинь баригдаж хоригдсон байна гээд уурлаж байсан.

Баттулга гэдэг хүн энэ мөнгөөр Авлигатай Тэмцэх газраас 8437 УБС дугаарын машиныг авна гэж 5.000.000 төгрөгийг авсан учраас хээл хахуульд өгөх мөнгө гэж ойлгож болно. Оюунсүрэн нь 8437 УБС дугаарын машиныг авахын тулд хээл хахуульд өгөх мөнгө гэдгийг нь мэдэж байсан. Хэнд хахууль өгөх гэж байгааг нь бол мэдээгүй. Оюунсүрэн эгч “одоо дахин хүнээр аргалуулна гэж байхгүй юм байна, тиймээс бүх үнэнээ хэлээд ачаа бараагаа аятайхан шиг аваад ялгүй салахыг бод” гэж надад хэлж байсан.

Оюунсүрэн эгч надаас Гэрлээд 7.700.000 төгрөг өгч байхад чинь 2.500.000 төгрөгийг гаалийн татварт төлчихөөд үлдсэн мөнгөө яачихсан юм гээд асуулгасан. Би Гэрлээтэй утсаар яриад энэ талаар асуухад чиний эхлээд өгсөн 6.000.000 төгрөгнөөс 2.500.000 төгрөгийг гаалийн татварт төлөөд, үлдсэн мөнгөнөөс цацаад дууссан гэсэн. Би бол аймаар цацаж байж л ачаагаа гаргадаг шүү дээ гэсэн.

Замын-Үүдийн гаалийн газрын гаалийн хяналтын байцаагч Д.Наранчимэгт 300.000 төгрөг, ахлах байцаагч Б.Оюунчимэгт 500.000 төгрөг, бичиг баримтын байцаагч Д.Нямаад 200.000 төгрөг, ахлах байцаагч Цэенд 500.000 төгрөг, Гаалийн Ерөнхий газар руу бас өгдөг гэсэн. Ерөнхий газрын хэнд өгсөн талаараа хэлээгүй” гэсэн /14-р хх-ийн 114-117/

 

Гэрч Г.Болорцэцэгийн “... Оюунсүрэнг танина. 2008 оноос хойш би Замын-Үүд гаалийн бүртгэгдсэн мэргэжилтнээр анх ажилд ороод очсон. Тэр үед Оюунсүрэн нь гаалийн бүрдүүлэлт хийгээд явдаг байсан. 2010 оноос хойш сайн таньдаг болсон. Би ХААН банкинд 5028166469 төгрөгийн данстай. Оюунсүрэн 2016 оны 1 дүгээр сарын 24-ний өдөр 91917002 дугаарын утаснаасаа миний 96667191 дугаар руу залгаад би завгүй байна, хүний данс руу мөнгө хийгээд өгөөч ээ гээд миний ХААН банкин дахь 5028166469 тоот данс руу 3.000.000 төгрөг, 2.000.000 төгрөгөөр 2 удаа мобайл банкаар гүйлгээ хийж, нийт 5.000.000 төгрөгний орлого орсон.

Ингээд би хилийн ХААН банк руу ороод 5.000.000 төгрөгийг картнаасаа бэлнээр аваад Н.Баттулга гэх хүний 5031583524 тоот данс руу хийсэн. Энэ мөнгө ямар учиртай мөнгө төгрөг байсныг би мэдэхгүй. Оюунсүрэн өөрөө завгүй байна, Н.Баттулга гэдэг хүний данс руу хийгээд өгөөч ээ гэхээр нь тус болсон юм” гэсэн /14-р хх-ийн 130-131/

 

Гэрч С.Лхагвадоржийн “... би Гэрэлт-Од, түүний нөхөр Эрдэнэбат нарыг танина, 2010 онд танилцаж байсан. Гэрэлт-Од болон түүний нөхөртэй сайн найз нөхдийн харилцаа холбоотой. 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр Гэрэлт-Од миний данс руу эхлээд 7.000.000 сая төгрөг Даваасүрэн гэдэг хүнээс шилжүүлсэн. Дараа нь 3.000.000 төгрөг, 2.000.000 сая төгрөг хийсэн.

Замын-Үүд сумын төвөөс хил хүртэл 3 км байдаг, би машинтай явж байсан болохоор миний данс руу хийгээд хил дээр очоод БНХАУ-аас ачаа оруулж ирж байгаа 8437 УБС, 4738 ХЭҮ дугаартай тээврийн хэрэгслүүдийн татварын мөнгийг төлөөд өгөөч ээ, татварыг нь төлчихөөд банкинд мөнгө тушаасан баримтаа гаалийн бүртгэгдсэн мэргэжилтэн Анхцэцэгт өгчих гэсэн. Би Хилийн цогцолборын рентгений хэсэгт ХААН банкинд өөрийн 5377031965 тоот данснаас дээрх машинуудын татварын мөнгийг тушаасан. Над руу эхлээд 7.000.000 төгрөг орж ирэхээр нь 3.256.121 төгрөг, мөн 4738 ХЭҮ машины 2.069.618 төгрөгийг эхлээд төлөөд байж байтал Гэрэлт-Од 5.000.000 төгрөг дансанд хийхээр нь 8437 УБС машины татвар болох 2.570.195 төгрөгийг төлсөн. Тэр өдөр Гэрлээ над руу нийт 12.000.000 төгрөг хийсэн юм. 3 машины татвар төлчихөөд үлдэгдэл 3.600.000 төгрөгийг данснаасаа аваад татвар төлсөн баримттай нь хамт гаалийн бүртгэгдсэн мэргэжилтэн Анхцэцэгт рентгений хэсэгт өгсөн. Замын-Үүд сумын төвд буцаж ирчихээд хувийн ажлаа амжуулаад явж байхад Гэрлээ хил рүү хамт явчихаад ирье гэхээр нь гэрээс нь аваад хил рүү явж Анхцэцэгээс гаалийн үүдээр гарахад үзүүлдэг гаалийн бичгийг авч гаалийн хяналтын талбайн гарах хэсэгт тухайн бичгийг нь хамгаалагчид хураалгаад 8437 УБС дугаартай машиныг хяналтын талбайгаас гаргаж өгсөн. 4738 ХЭҮ болон нөгөө барилгын материал ачсан машиныг нь би мэдэхгүй байна. Эхлээд төлсөн машины татвар нь барилгын материал ачсан байсан бөгөөд машиных нь дугаарыг санахгүй байна. Барилгын материалыг нь миний итгэмжлэхээр хийсэн. Дараагийн машинууд нь 4738 ХЭҮ, 8437 УБС гэсэн дугаартай машинууд байсан. Би Замын-Үүдэд гаалийн бүрдүүлэлт хийдэг найз Гэрэлт-Одын гуйлтаар гаалийн бүрдүүлэлт хийж байсан. Найз нөхдийн харилцаатай болохоор гаалийн бүрдүүлэлт хийгээд өг, эсвэл татварын мөнгийг нь төлөөд өг гээд данс руу мөнгө хийхээр нь банкинд очоод тушаагаад өгдөг. Би өөрөө БНХАУ-аас импортоор оруулж байгаа ачааг олж гаалийн бүрдүүлэлт хийж байгаагүй. Заримдаа миний эхнэр Э.Мөнхзулыг гуйгаад итгэмжлэх хийгээд гаалийн бүрдүүлэлт ч хийлгэж байсан. Миний эхнэр хилийн мэргэжлийн хяналтын нян шинжээчээр ажилладаг.

2015 онд Гэрлээ гуйгаад миний эхнэр Эрдэнэ-Очир овогтой Мөнхзулаар хэд хэдэн гаалийн бүрдүүлэлт хийлгэсэн гэсэн. З.Анхцэцэг нь “УБ транс” ХХК-ний гаалийн бүртгэгдсэн мэргэжилтэн бөгөөд Гэрэлт-Одын найз гэдгээр нь Анхцэцэгийг би танина. 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр би дээрх машинуудын татварыг нь Гэрэлт-Одын гуйлтаар төлсөн. Тэгээд баримтыг нь Анхцэцэгт өгөөд гаалийн бүрдүүлэлтийн дагалдах баримт бичгээ буцаагаад авсан. Би өмнө нь Анхцэцэгт өгсөн гэж мэдүүлсэн одоо санахад Анхцэцэгээс авсан. Тэгээд Гэрлээгийн хамт хил рүү очсон. Энэ машинуудын гаалийн мэдүүлгийг рентгений хэсгээс Анхцэцэгээр хийлгэчихсэн. 4738 ХЭҮ улсын дугаартай машиныг Отгонсэлэнгэ надаас гаалийн бүрдүүлэлтийг нь хийгээд өгөөч гэхээр нь би чадахгүй ш дээ гэсэн .Тэгтэл Отгонсэлэнгэ Гэрлээтэй яриад гуйсан юм шиг байна лээ. Тэгээд Гэрлээ намайг энэ машин дээр итгэмжлэл хийлгэчих гэхээр нь би зөвшөөрч компьютерийн хүнээр итгэмжлэх хийлгэсэн санагдаж байна. Гэхдээ би өөрөө бие дааж гаалийн бүрдүүлэлт хийдэггүй болохоор Гэрлээгийн гуйлтаар итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөр нь орж гаалийн бүрдүүлэлтийг нь Гэрлээтэй хамт хийсэн. Хил дээр хамт байхдаа 8437 УБС, 4738 ХЭҮ гаалийн баримт бичгийг Гэрлээ Баримт бичгийн байцаагч Д.Нямаад аваачиж өгсөн. Хяналт шалгалтын байцаагч Д.Наранчимэг, Гэрлээтэй хамт машин руу очсон ч Д.Наранчимэг байцаагч ачааны хучлагыг нь сөхөж үзээд биет шалгалт дууссан. Тэр үед би өөрийнхөө машин дотроос 8437 УБС, 473 8 ХЭҮ дугаартай машинуудыг хараад сууж байсан. Биет шалгалт дууссаны дараа Гэрлээ цогцолбор руу орчихоод буцаж гарч ирэхээр нь Гэрлээгийн хамт цогцолбор руу орсон.

Тэгээд 103 буюу Гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Оюунчимэгтэй уулзаж зөвшөөрөл авах гэсэн боловч Б.Оюунчимэг өрөөндөө байгаагүй, 2 давхарт зөрчлийн өрөөнд байсан. Удалгүй ахлах байцаагч Б.Оюунчимэг өрөөндөө орж ирэхэд нь Гэрлээ хамт орж уулзаад зөвшөөрлөө аваад гарч ирсэн. Гэрлээ энэ машинуудын гаалийн бүрдүүлэлтийг хийхдээ гаалийн байцаагч нараас хэнд мөнгө өгсөн талаар нь бол би мэдэхгүй. Тэр тухайгаа надад Гэрлээ хэлдэггүй юм.

Би Замын-Үүд дэх Гаалийн газрын гаалийн улсын ахлах байцаагч гэдгээр нь Б.Цэенг мэднэ. Түүнээс биш танихгүй. Харин Л.Гэрэлт-Од нь Б.Цэенг эгч л гээд байдаг, их дотно юм шиг яриад байдаг” гэсэн /14-р хх-ийн 54-59/

 

Гэрч Д.Сумъяахүүгийн “... би өөрийн хүү Т.Мөнхчулууны холбогдсон хэргийн талаар мэдэхгүй, хүүгийнхээ эсрэг мэдүүлэг өгөхгүй байх эрхтэй гэдгээ ойлголоо. Гэхдээ мэдүүлэг өгөхөд татгалзах зүйлгүй. Гаалийн байгуулагад 25 наснаасаа хойш ажиллаж байна. Анх Сарангэрэл гэдэг охинтой гэр бүл болоод Эрхэсийг төрүүлсэн. Миний хүү Замын-Үүд рүү томилогдон яваад 2 талд амьдраад гэр бүл салцгаасан. Эрхэс 3 настай байсан тул би өөр дээрээ авч өсгөсөн. Миний хүү Т.Мөнхчулуун 2015 оны 10, 11 сарын үед М.Эрхэсийн ХААН банкны картыг авч ирж өгсөн. Заримдаа энэ картаа ирээд авдаг, буцаагаад авчраад өгдөг байсан. Би энэ картнаас огт мөнгө авч хэрэглэж байгаагүй. Эрхэс тэтгэлэгээр ОХУ-д суралцдаг” гэсэн /14-р хх-ийн 79-80/

 

Гэрч Н.Мөнхбаярын “... Т.Мөнхчулуун бид хоёрын дунд ямар нэгэн өр авлага байхгүй. Хоорондоо мөнгө төгрөг зээлж авч өгч байсан удаагүй. Харин 2014 оны 11 сарын сүүлчээр санагдаж байна, би Хятадаас гал тогооны тавилга, мөн фреезер компанийхаа цахилгаан барааг авах гээд ганцаараа Замын-Үүд явсан. Тэр үед Мөнхчулуун албан ажлаар Замын-Үүд рүү явж байна гэсэн. Тухайн үед Мөнхчулуун өөрөө гаалийнхаа дарга нартай явж байсан. Замын-Үүдэд Мөнхчулуун зочид буудалд буусан байна гэхээр нь би араас нь очоод тэр буудалд нь очиж буусан. Би буудлын нэрийг санахгүй байна, ямартаа ч Мөнхчулууны буусан өрөөний өөдөөс харсан өрөөнд байрлаж байсан юм.

Буудлынхаа ресторанд Мөнхчулуун Замын-Үүдийн гаалийн газрын орлогч дарга гэлүү нэг хүн, мөн Замын-Үүд дэх гаалийн газрын гаалийн байцаагч Б.Цэен, жолооч нь гээд нэг залуу, хамт явсан гээд танихгүй 2 залуу гээд олуулаа хамт хоол идээд бага зэрэг архи согтууруулах ундаа хэрэглэсэн. Тэндээс Мөнхчулууны байрлаж байсан өрөөнд хамт сууж байхад Цэен архи аваад орж ирсэн. Яриад сууж байхдаа урагшаа хятад гарч тооцоо хийх гэж байгаа гэдэг асуудал ярьсан юм.

Гэтэл Цэен нь чи хөгшиндөө 15.0 сая төгрөг 3 хоногийн хугацаатай зээлчих гэсэн. Би эхэндээ тийм зүйл байхгүй гэсэн. Би Цэенг урьд нь Хотын гаальд байхдаа мөрийтэй тоглоод ажлаасаа халагдахдаа тулж байсан гэдгийг нь мэднэ. Тийм учраас Цэенд мөнгө өгч болох юмуу энэ хүүхэн чинь хөзөр тоглодог шүү дээ гэхэд Мөнхчулуун би байхад чинь гайгүй ээ өгчих байлгүй гэсэн. Би Эрээн гарах гэж байсан тул надад юань байсан юм. Би гэрээсээ 100.000 юаньтай явсан байсан. Тэгээд 50.000 юанийг нь өөрийнхөө байрлаж байсан өрөө рүү Цэентэй хамт ороод ямар нэгэн гэрээ байгуулахгүйгээр тэр өдөртөө бэлнээр өгчихсөн. Юаниар өгсөн учраас эргүүлээд юаниар авна гэдгээ хэлсэн.

Цэен нь тэр оройдоо Мөнхчулуунтай хамт хоносон юм. Өглөө нь Замын-Үүдийн гаалийнхан Мөнхчулууны байрлаж байсан өрөөнийх нь хаалгыг тогшоод дуудахад хаалгаа онгойлгохгүй байж байгаад ажлынхан нь буцаад гарсны дараа Мөнхчулууны өрөөнөөс Б.Цэен гүйж гарч ирээд манай өрөө рүү ороод ирэхээр нь би түлхүүрээ үлдээгээд гараад явчихсан юм. 3 хоногийн хугацаатай гэсэн учраас би 3 хоног хүлээж Замын-Үүдэд буудалд байрласан. Мөнгөө өгөхгүй болохоор нь үлдсэн мөнгөө авч Эрээн рүү гараад гал тогооны тавилга хэрэгсэл авчихаад буцаад Замын-Үүдэд ирсэн. Би Цэенгээс мөнгөө нэхэхээр сүүлдээ утсаа авахаа больчихсон. Хүний утаснаас залгаад ярихаар хөгшөөн удахгүй өнөө маргаашгүй өгнө хүн надад мөнгө өгөх ёстой гээд байсан. Би тэсэлгүй Улаанбаатар хотод гэртээ ирсэн. Эхлээд эхнэрээсээ нуугаад  Цэенг мөнгөө өгчих байх гээд хэлэхгүй байж байгаад сүүлд нь эхнэртээ үнэнээ хэлээд хэрүүл маргаан болсон.

2014 оны 12 сардаа би Мөнхчулуунаас мөнгөө нэхээд Цэен чинь мөнгөө өгөхгүй байна гээд залгаад байсан. Мөнхчулуун над руу ярихдаа Б.Цэенд мөнгө олдохгүй байна гээд байна, цалингаасаа ч өгөх юм шиг яриад байна, мөнгөө өгөх байхаа гээд байсан. Мөн дараа нь ярихдаа Цэен мөнгөө бага багаар нь төлье гэж байна гэхээр нь тийм зүйл байхгүй, бөөнд нь мөнгөө авна гэсэн. Тэгээд мөнгөө өгөхгүй явсаар байгаад 2015 оны 10 сар болчихсон. Би тариа ногоо хураах болоход мөнгө хэрэгтэй болсон. Ингээд Мөнхчулуунаас мөнгө асуухад хэд хоногоос хот руу ирэхээрээ хэлээрэй гэсэн тул 2015 оны 11 сарын эхээр Улаанбаатар хотод ирчихээд Ардын Эрх сонины байрны тэнд Гаалийн ерөнхий газрын зүүн талд ресторанд орж Мөнхчулуунтай хамт хоол идэхэд надад 20.000 төгрөгийн дэвсгэртээр 2 боодол, 10.000 төгрөгийн дэвсгэртээр 1 боодол буюу 5.000.000 төгрөг бэлнээр өгсөн. Би тухайн үед нь Мөнхчулуунтай ярьж байхдаа 1998 онд Архангай аймгийн наадамд түрүүлсэн Хонгор азаргаа үлдсэн 10.000.000 төгрөгтөө бодоод өгчих гээд тоглоом шоглоом байдлаар хэлсэн. Тэгэхэд Мөнхчулуун эхлээд чи нээрээ нээнтэглэчих юмаа гээд байсан. Тэгээд хоол идэж дуусаад гарах болж байхад Мөнхчулуун надад би чиний мөнгийг аваад өгчихсөн юм чинь миний хонгор азаргыг ав гэсэн. Хонгор азарга нь хөгшин учраас би төлийг нь авах гэсэн юм. Ингээд тохиролцсон учраас 2016 оны 2 сард Цагаан сарын дараа очоод Хонгор азаргыг нь аваад өөрийнхөө мал дээр үлдээчихсэн. Хамгийн сүүлд Мөнхчулууны эхнэр Оюунаа нь 2016 оны 4 сард танай байгууллагад шалгагдаад цагдан хоригдсоны дараа над руу залгаад чи Мөнхчулууны найз нь гэчихээд Мөнхчулууныг хүүхэнтэй холбогдоод яваад байхад нь хэлэхгүй нуулаа, гэр бүл үймүүлсэн гээд орилоод байсан. Би Цэенд зээлсэн 15.0 сая төгрөгний 5.0 сая төгрөгийг нь бэлнээр авч тохиролцсоныхоо дагуу Мөнхчулууны Хонгор азаргыг 2016 оны 2 сард очоод мал дээрээс нь авсан юм. Одоо Цэентэй ч өр авлага байхгүй. Одоо Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул суманд Лхүндэв гээд малчныд байгаа юм. Мөнхчулууны морьнууд нь 22 гэсэн цагаан үсэн тамгатай байдаг юм. Яг энэ тамгатайгаа байж байгаа. Мөнхчулууны адууг мөн Лхүндэв гуай маллаж байсан юм. Би Мөнхчулууны адуунаас азаргыг нь аваад өөр гүүнүүд дээр тавьчихсан. Бид хоёр тохиролцсон учир энэ азаргыг нь одоо өгөхгүй. Цэен намайг залгахаар утсаа авдаггүй, надтай бүр харьцахаа ч больсон” гэсэн /14-р хх-ийн 83-84/

 

Гэрч Б.Энхмаагийн “... 1996 онд Б.Цэен гаальд шалгагчаар анх ажилд орох үед нь манай компани арьс шир БНХАУ-руу гаргаж худалдаа эрхэлдэг байсан. Тэр үед танилцаад тэрнээс хойш эгч дүүс шиг дотно найзалж нөхөрлөж байна. 2014 оны 9 сарын 20-ны орчим ургац хураалтын үед газар тариаланд ашигладаг комбайн /техник/ маань эвдэрч сэлбэг авах хэрэгтэй болсон тул би Замын-Үүд дэх гаалийн газарт Гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байгаа Б.Цэен найз руу гаа утсаар ярьж 50.000 юань /монгол мөнгөөр ойролцоогоор 15.0 сая орчим төгрөг/ 3-4 хоногийн хугацаатай зээлээчээ гэхэд Б.Цэен надад энэ мөнгийг олчихлоо гэхээр нь Эрээнд байдаг Өвөрмонгол Бямбаа гээд орчуулагчид өгүүлсэн юм. Бямбаа гэх Өвөрмонгол хүн мөнгийг нь аваад над руу тухайн үедээ комбайны сэлбэг хэрэгсэл явуулсан. Цэен надад энэ мөнгийг хаанаас олж өгсөн гэдгийг нь би мэдээгүй. Цаг хугацааны хувьд би тодорхой санаж байна, би тэр үед ургац хураалтын ажил дээрээ Сэлэнгэ аймгийн Баянгол суманд байсан. Цэен надад хэнээс мөнгө олж өгсөн гэдгийг мэдэхгүй.

Хэрвээ Мөнхбаяр гэдэг хүнээс 2014 оны 12 дугаар сард 50.000 юань зээлсэн юм бол тэр мөнгийг өөр зүйлд зарцуулсан гэж ойлгож байна. 2-3 хоногийн дараа өгөхөөр тохирсон боловч өгч чадахгүй явсаар 2015 онд төлж дууссан. Одоо надад Цэенгээс авах авлага байхгүй, өгөх өр төлбөр байхгүй. Миний санаж байгаагаар 2015 оны 4 дүгээр сарын 3-ны өдөр 5374258131 тоот данс руу 11 удаагийн гүйлгээгээр 15.000.000 төгрөг төлсөн байна. Энэ мөнгийг төлөхдөө Цэен гэсэн утгаар хийсэн болохоор Цэенд төлөх байсан 50.000 юань гэж бодож байна. Цэен намайг энэ данс руу хийчих гэхээр нь хийсэн.

Би 2015 оны 9 сард Цэенгээс 20.000.000 төгрөг авч байгаагүй. Л.Гэрэлт-Од гэдэг эмэгтэйг би зүс танина. Цэентэй уулзах үед хамт явж байгаад 2 удаа тааралдаж байсан. Гэрэлт-Од бид хоёрын дунд ямар нэгэн өр авлага байхгүй” гэсэн /14-р хх-ийн 181-182, 15-р хх-ийн 13/

 

Гэрч Ж.Жамъяансүрэнгийн “... “Элбэг туулай” ХХК-ийн ачаа барааг БНХАУ-ын Эрээн хотоос нутгийн ах Даваадорж ачаад хил дээр орж ирсэн. ... Наранцэцэг байцаагч миний юмыг өгөөч гэсэн. Мөнгө төгрөг байхгүй ш дээ гэхэд миний юмыг өгөхгүй бол гаргахгүй гэж хэлсэн. Тэгээд танд хэдийг өгдөг юм бэ гэхэд 200.000 төгрөг өгчих гэсэн. ... Надад ямар ч мөнгө алга байна шүү дээ гэхэд Наранцэцэг өгөө гэж хэлсэн. Өрөөнөөс нь гараад Даваадорж ахад 200.000 төгрөг нэхээд байна шүү гэхэд өгөхөөс дөө гэж хэлээд 200.000 төгрөг цаасанд боогоод Наранцэцэгийн өрөөнд өгсөн” гэсэн /6-р хх-ийн 172-173/

 

Гэрч П.Оргилбаатарын “... Гаалийн байгууллагад 10 дахь жилдээ ажиллаж байна. Сайнбилэг байцаагч тухайн машиныг шалгахаар томилогдсон байхад Гаалийн улсын ахлах байцаагч буюу 103-аар ажиллаж байсан И.Наранцэцэг хяналт шалгалтын байцаагч солих цэс рүү өөрийн эрхээрээ нэвтрэн орж сольсон байсан” гэсэн /6-р хх-ийн 175-176/

 

Гэрч П.Сайнбилэгийн “... Баярсайн гэх залуу нь гааль хийдэг, гаальчин гэж нэрлэгддэг хүн юм билээ. Баримт харахаар 2016 оны 3 дугаар сарын 21-ний өдөр надаар шалгалт хийлгэхээр ирсэн боловч ажлын байр өөрчлөгдсөн тул Сайнбаяр байцаагч мөн сарын 22-ны өдөр шалгасан байна” гэсэн /6-р хх-ийн 177-178/

 

Гэрч Д.Бат-Очирын “... Гаалийн байгууллагад 7 дахь жилдээ ажиллаж байна. 4 жил Өмнөговь аймгийн Гашуун сухайт дахь гаалийн газарт Гаалийн улсын байцаагчаар ажилласан. Замын-Үүд дэх гаалийн газарт сүүлийн 3 жил ажиллаж байна. 2016 оны 3 дугаар сарын 16-ны өдрөөс Эскпорт Импортын пүү буюу ачааны автомашин орох гарах хэсэг дээр байдаг пүүн дээр ажилласан. Хилээр орж гарч байгаа бүх машиныг пүүлж автомат пүүний бичиг хэвлэн өгдөг ажил. Хяналт шалгалтын ажил бол хийээгүй. Манай гаалийн газарт пүүний байцаагч 3 хүн байдаг. 30 хоног бусад газарт гаалийн байцаагчаар ажиллаад, 15 хоног пүүн дээр ажилладаг.

Гаалийн улсын байцаагч Лхагваа, Өнөржаргал бид гурав кордиорт байсан 3 суудалтай урт сандлыг ахлах байцаагч Наранцэцэгийн өрөөнд оруулан хөргөгчинд нь тулган тавиад хөргөгч талдаа Өнөржаргал, тэгээд би, миний хажууд Лхагваа ах суусан шиг санагдаж байна. Өрөөнд нэгжлэг хийсэн. Дараа нь байцаагч нарын биед нэгжлэг хийсний дараа хөргөгчний араас нугалж голд нь мөнгө хийсэн цаас та бүхэн олсон. Энэ цаасыг би хаяаагүй, хөргөгчинд хамгийн ойр байсан 3 хүний гар, хурууны хээг цагдаагийн ажилтан ирж авсан.

Лхагваа ахыг шидсэн гэж бодохгүй. Мөнгийг хөргөгчний араар шидэх юм бол надад хөдөлгөөн нь мэдэгдэнэ. Харин Өнөржаргал шидсэн юм бол уу даа гэсэн хардлага төрсөн. Өнөржаргалын хөргөгч талын гарны хөдөлгөөн надад мэдэгдэхгүй шүү дээ. Яг шидэж байгааг нь бол хараагүй. Би шидсэн бол цагдаад хурууны хээгээ өгөх шаардлага байхгүй шууд үнэнээ хэлчихнэ. Хурууны хээгээр бол бүх зүйл тодрох учир худал хэлэх шаардлага байгаагүй.

Өглөө бүр утсаар ажлын мэдээ өгдөг. Тухайн өдөр уулзсан эсэхээ санахгүй байна. 2016 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдөр Амарбаатар даргаас 3 хоногийн чөлөө авсан. 2016 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдрөө ажлаад 2016 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдрөөс 3 өдрийн чөлөө аваад 2013 оны 2 дугаар сарын 26-ны өглөө ажилдаа ирсэн. Сайнбилэг намайг пүүн дээр тавьсан байна гэж хэлээд надтай хамт ажилласан шүү дээ. Би 2016 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдөр хамгийн сүүлчийн машиныг 18 цаг арай болоогүй байхад пүүлсэн. Энэ мэдээлэл сүлжээн дээр харагдаж байгаа” гэсэн /7-р хх-ийн 102-103/

 

Гэрч Б.Өнөрбатын “... Эрээн хотод Монгол улс руу илгээх ачааг хүлээн авч ачааны машинд ачуулдаг Хөгжил гэж монгол нэртэй хүн байдаг. Хятад нэрийг нь бол мэдэхгүй. Хөгжил ачаагаа ачуулчихаад миний гар утас руу залгаад тийм улсын дугаартай, тийм ачааны машинд ачаа ачуулсан. Чи гаалийн татварыг нь төлөөд Монгол улсын хилээр оруулаадах гэж хэлдэг бөгөөд УАЗ-469 дугаартай автомашины жолоочоор ачааны тоо ширхэг бичсэн цаас, татварт төлөх мөнгийг ирүүлдэг. Машин Монгол улсын хилээр ороод ирэхээр нь би хүлээн авч гаалийн бүрдүүлэлт хийгээд Хөгжилийн мөнгөөр татвар төлөөд машиныг Монгол улсын хилээр оруулдаг. Машин ачаагаа Улаанбаатар хотод ирээд эздэд нь тараагаад өгсний дараа Хөгжил надад 1000-1500 юанийн цалин өгдөг. 2016 оны 3 дугаар сарын 20-ны орчим санагдаж байна, БНХАУ-аас Хөгжил утсаар яриад 98-02 УБИ улсын дугаартай автомашин явууллаа гэж хэлсэн. Надад 5.5 сая төгрөгийг хилээр орж ирж байсан, зүс үзээгүй, танихгүй залуугаар өгүүлсэн. Бичиг баримтыг нь аваад гаальд мэдүүлэх гэтэл 6 дугаар сард болох Азийн аваргад орох хүүхдийн бэлтгэл хийлгэх болоод зав гарахгүй болохоор нь 5.5 сая төгрөг, ачааны тоо ширхэг бичсэн цаасны хамт Баярсайнд өгсөн.

Баярсайн Гаалийн бүрдүүлэлт хийлгээд машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргана гэж хэлсэн. Хөгжил 20 орчим нэр төрлийн байгаа гэсэн бичиг ирүүлсэн байсан. Баярсайн чимээгүй болчихоор юу болов гэхэд 5.0 сая төгрөгийн татвар төлөөд хил, гаалийн хяналтын бүсээс гарсан чинь хотоос Гаалийн байцаагч нар ирээд дахин шалгаж байна гэж хэлсэн. Удаагүй 2.0 сая төгрөгийн бараа гаальд дутуу мэдүүлсэн байна гээд гаалийн болон бусад татварыг төлөх шаардлагатай талаар хэлсэн. Хөгжилд утсаар нь холбогдон хэлэхэд хилээр гарч байгаа эмэгтэйгээр 2.2 сая төгрөг надад явуулсан. Би мөнгийг аваад Баярсайнд өгсөн. 2.1 сая төгрөг татварт төлөх, мөн торгуулах юм байна гэхээр нь 2.2 сая төгрөг өгсөн. Сая танай байгууллагын шалгалтаар барааны нэр төрөл дутуу мэдүүлсэн болох нь тогтоогдож мөн 900.000.000 төгрөг татварт нэмж төлөх болсон. Хөгжилд утсаар хэлэхэд 1.350.000 төгрөг надад хүнээр явуулсан. Гаалийн татварыг нь 937.385.0 төгрөг нэмж төлсөн. Барааны нэр төрөл 63 юм байна лээ. Өнөөдрийн байдлаар бүх татвараа төлсөн.

З.Баярсайн ах бол хил дээр гаалийн бүрдүүлэлт хийдэг ах байдаг. Баярсайн ах намайг тэмцээн уралдаанд гадаад улс руу явахаар сайн яваад, амжилт гаргаад ирээрэй гээд 100.0 төгрөг 200.0 мянган төгрөг өгдөг хүн. Өш хонзон өгдөг авлага байхгүй.

Би З.Баярсайн ахыг асуухаар өмнөх долоо хоногт гэрээр нь очсон. Цацаа эгч Баярсайн ахын өмгөөлөгчтэй утсаар яриад дуусч байна гээд гэртээ байсан. Цацаа эгчээс өмгөөлөгчийнх нь утасны дугаарыг нь аваад Баярсайн ахын биеийн байдлыг асуухаар залгасан. Тэгэхэд Баярсайн ахын өмгөөлөгч гэх эмэгтэй утсаа авсан ба өнөөдөр мэдүүлгээ өгсөн, Бурмаа, Өлзийбаяр хоёроос айгаад байна. Танай ачаатай адил ачаа гэж хэлээд надаар мэдүүлүүлсэн.

103 буюу И.Наранцэцэг илтэд гар хараад байхаар нь Өнөрөөгөөс гар хараад байна мөнгийг нь өгчих үү гэж зөвшөөрөл аваад Наранцэцэгт өгсөн. 200.0 мянган төгрөг зуучилсан талаараа мэдүүлсэн гэж хэлсэн. Яагаад ийм мэдүүлэг өгч байгааг нь ойлгохгүй байна. Баярсайн ахад би Бурмаа, Өлзийбаяр хоёроос айж байна гэж хэлээгүй.  2016 оны 6 дугаар сард Энэтхэг улсад Ази тивийн аварга, АНУ-д Дэлхийн аваргын тэмцээн болох бөгөөд 2 тамирчин бэлдэж байсан, бэлтгэлийн үе. Бэлтгэлтэй байсан болоод Баярсайн ахад БНХАУ-ын иргэн Хөгжилөөс ирүүлсэн ачаа, татварын мөнгө, барааны нэршлийг өгөөд явсан.  Баярсайн ах өөрөө гаальд барааг бие даан мэдүүлж өөрөө хээл хахууль өгөх шийдвэрээ гаргасан байх. Надад хээл хахууль өгөх гэж байгаа, өгсөн гэж хэлээгүй. Дахин шалгалт хийгээд бараа зөрлөө, татварт мөнгө нэмж төлөх боллоо гэхээр нь Хөгжилтэй ярьж татварт төлөх мөнгийг авчруулсан. Харин Бурмаа, Өлзийбаяр хоёр хүний ачааг дутуу мэдүүлэх гээд бүрдүүлэлт хийж байх шиг байна. Энэ хоёр хүний ачааг анхаарай гэж гаальд хэлнээ гэж ярьж байсан. Нараа гэж 103 хэлсэн. Өлзийбаяр, Бурмаа хоёр намайг матах асуудал байгаагүй. Өнөөдөр АНУ-д болох дэлхийн аваргад оролцох эрхээ миний дасгалжуулж байгаа Ариунжаргал авсан” гэсэн /7-р хх-ийн 120-122/

 

Гэрч А.Дөлийн “... жолооч нар барааг гаальд мэдүүлээд татвар хэдэн төгрөг болсон гэхээр нь татварыг төлдөг тохиолдол мөн байна. Барааг дутуу мэдүүл, хээл хахууль өг гэж жолооч нарт мөнгө өгч байгаагүй. Ажил эхэлсэн үед жолооч нартаа итгэмжлэл үлдээдэг. Манай компанид бол татвар дутуу төлөх шаардлага байхгүй” гэсэн /7-р хх-ийн 29-31/

 

Гэрч О.Даваагийн “... хувь хүмүүсийн олон төрлийн ачаа байсан. Гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн Багахүү л “Аглут” ХХК-ийн итгэмжлэлийг ашигласан байх. Гаалийн бүрдүүлэлтэнд би оролцоогүй. Багахүү 8.000.000 төгрөгийг төлчихлөө, машинаа ав гэж өчигдөр ярьсан” гэсэн /7-р хх-ийн 32-34/

 

Гэрч О.Эрдэний “... Багахүүгээс мөнгийг нь аваад төгрөгт шилжүүлэхэд 3.100.000 төгрөг болж байсан. Тэр мөнгөөр татварыг нь төлсөн” гэсэн /7-р хх-ийн 35-37/

 

Гэрч М.Мөнгөнбаганы “... 37-19 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашин БНХАУ-аас бараа ачин манай гаалийн хяналтын талбайд орж ирсэн. Машины ачааг гаальд мэдүүлсэн Багахүү гэх хүн надтай уулзсан” гэсэн /7-р хх-ийн 38-39/

 

Гэрч Н.Гомбын “... би 2016 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдөр Автозамын цогцолбор 2 гаалийн хяналтын бүсэд импортын тээврийн хэрэгсэлийн хяналт шалгалтын байцаагчаар хувиарилагдан ажиллаж байсан. 5389 ДГО улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл дээр ачигдсан 16 нэр төрлийн бараанд хяналт шалгалт хийсэн. Барааны ихэнх хувийн жинг эзэлж буй чулуун хавтанг эхлээд тоолж хайрцагных нь тоогоор үржүүлж үзэхэд таарч байсан. Бусад 16 тонн барааг шалгахад нэр төрөл тоо хэмжээ нь таарч байсан. Бичиг баримтыг илгээсэн манифесет зөрүүтэй гэдгийг нь Cais программаас харсан боловч программдаа тайлбар бичээгүй зөвшөөрсөн төлөвт оруулаад хадгалчихсан. Бичиг баримтын байцаагч Cais  программд манифестийн зөрүүтэй гэдгийг оруулчихсан байсан учраас давтан бичээгүй шууд хадгалсан болно.

Намайг биет шалгалт хийхэд итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч С.Оюунсүрэн хамт байсан бөгөөд би мэдүүлсэн төлөвт орж ирээд надад хувиарилагдсан байхаар нь ачааг нь буулгуулсан, зөрчил илрээгүй” гэсэн /26-р хх-ийн 93/

 

Гэрч Л.Өлзийбаярын “... Замын-Үүдэд гаалийн бүрдүүлэлт хийдэг Отгонжаргал буюу Мок нь 2015 оны 2 сард Цагаан сарын өмнө санагдаж байна, Гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Оюунчимэг 103 буюу ачааны автомашины импортын хэсэгт хуваарийн дагуу ажиллаж байхдаа Отгонжаргалаас 1.000.000 төгрөг авсан. Оюунсүрэн ачаатай машиныг олоод Отгонжаргал итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөр гаалийн бүрдүүлэлт хийж байхад Оюунсүрэн надаас ирээд 200.000 төгрөг өгөөч бай, 800.000 төгрөгийг гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Оюунчимэг голоод авахгүй байна гэж ярьсан.

Хил дээр байсан бөгөөд би Оюунсүрэнд 200.000 төгрөг өгсөн. Оюунсүрэн нь мөнгөө Мок буюу Отгонжаргалаар өгүүлсэн. Оюунсүрэн нь би өөрөө орохоос санаа зовоод байна, гаалийн байцаагч нарын өмнөөс ичиж байна би Мок ахаар мөнгийг нь өгүүлсэн гэж хэлсэн. Гаалийн бүрдүүлэлт хийдэг, мөнгө өгсөн гэдгээ хоорондоо ярьдаг боловч хуулийн байгууллагад хандаж чаддаггүй юм.

Яагаад гэхээр өөрсдөө байнга үйлчлүүлдэг учраас гаалийн байцаагч нар зуучихвал ачаа бараа шалгаад гаргахгүй гээд байдаг юм. Гаалийн бүрдүүлэлт хийж байгаа хүмүүс хээл хахуулийг сайн дураараа өгдөггүй. Гаалийн байцаагч нарын зүгээс ирэх шахалт, шаардлагаар хээл хахууль өгдөг. Отгонжаргал энэ талаараа хэлнэ гэж байсан” гэсэн /26-р хх-ийн 17/

 

Гэрч Р.Бурмаагийн “... С.Оюунсүрэнтэй найз нөхдийн холбоо харилцаатай. Оюунсүрэн, Отгонжаргал нарын хамт машинд нь явж байхад Отгонжаргал буюу Мок гаалийн ахлах байцаагч Б.Оюунчимэг 800.000 төгрөг өгөх гэхэд 1.000.000 төгрөг нэхсэн гэж яриад байсан, Мок Оюунчимэг ахлахыг 1.000.000 төгрөгний хээл хахууль авч байж гаргадаг гэж сонсож байсан учраас яг энэ аргаараа гаргах гэж байна гэж хардаад танай байгууллагад хандаж шалгуулахаар хүсэлт гаргасан юм” гэсэн /26-р хх-ийн 19/

 

Гэрч Ц.Отгонжаргалын “... С.Оюунсүрэн нь Замын-Үүд сумын унаган хүүхэд бөгөөд би эцэг эхийг нь сайн мэднэ. Ээж нь Цэрэн-Өлзий гэж насаараа гаальд ажиллаж байгаад өндөр насны тэтгэвэрт гарсан хүн байдаг. С.Оюунсүрэн нь гаалийн бүрдүүлэлт хийдэг юм. С.Оюунсүрэн нь өөрөө гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Оюунчимэгт хээл хахууль өгч байсныг нь би хараагүй. Надаар дамжуулж нэг удаа Гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Оюунчимэгт 2015 оны 1 дүгээр сарын дундуур буюу Цагаан сарын өмнө ачааны машины гаалийн бүрдүүлэлт хийж байхдаа 1.000.000 төгрөг өгүүлж байсан.

Тухайн үед Б.Оюунчимэг нь 103 буюу импортын том тэрэгний ачааны хэсэгт гаалийн улсын ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан. С.Оюунсүрэн нь өөрөө машинаа биет үзлэгийг нь хяналт шалгалтын байцаагчид шалгуулаад дууссан юм шиг байна лээ. Би тэр үед нь хил дээр сууж байсан юм. Тэгэхэд С.Оюунсүрэн нь та Оюунчимэг ахлах руу ороод уулзаад өгөөчээ, ачаагаа гайгүй мэдүүлчихсэн байгаа гээд 800.000 төгрөг өгсөн.

Би гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Оюунчимэг рүү орж уулзаад С.Оюунсүрэн намайг ороод уулзаадах гэсэн гэдгээ хэлэхэд Оюунсүрэн өөрөө хаачсан юм бэ гэхээр нь “Рентген” рүү явчихсан гэж хэлсэн.

Танд энэ мөнгийг өгчихөөрэй гэсэн гээд би өгөхөд хэд байгаа вэ гэхээр нь 800.000 төгрөг байгаа гэтэл битгий маяглаад байгаарай, ханшаараа яв гэж хэл гээд аваагүй.

Би эргэж өрөөнөөс нь гараад Оюунсүрэнд ханшаараа яв гэж байна гэхэд байгаа нь энэ ш дээ тээврийн зардлын мөнгө төгрөг байхгүй байхад чинь, би уг нь сайн мэдүүлсэн ш дээ гэж байсан. Тэгээд Оюунсүрэн удалгүй надад 1.000.000 төгрөг болгоод өгснийг Оюунчимэгийн өрөөнд ороход шургуулга руу хий гэхээр нь хийчихээд гараад явсан.

Өөрөөр мөнгө төгрөг дамжуулж өгч байсан зүйл байхгүй. С.Оюунсүрэн нь ихэвчлэн 5389 дго, 7917 уня, 2668 уни гэсэн 3 машины гаалийн бүрдүүлэлтийг хийдэг. Тэр үедээ 7917 уня улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийн гаалийн бүрдүүлэлтийг хийж байсан. ... Би одоо хэдэн төгрөгийн дэвсгэрт байсан гэдгийг нь санахгүй байна. Надад эхлээд 800.000 төгрөг гэж хэлж байсан, дараа нь 1.000.000 төгрөг гэж хэлээд өгснийг нь би Б.Оюунчимэгт оруулж өгсөн.

Б.Оюунчимэг ахлах байцаагч мөнгө өгөхгүй бол гаалийн талбайгаас гарах зөвшөөрөл өгөхгүй, дахин дахин буулгаж шалгаад хоног хугацаа алдуулна, мөн ачаа барааг олон дахин буулгаж шалгуулахад ачигчийн мөнгийг ачааны эзэн буюу Оюунсүрэн дахин дахин төлнө, мөн ачаа барааг буулгахад эвдрэх дутах асуудал маш их гардаг. Би хээл хахууль өгөх гэмт хэрэгт хамтран оролцсон гэдгээ ойлгож байна. Гэм буруугаа ойлгож байна” гэсэн /26-р хх-ийн 19-20/

 

Гэрч Ж.Эрдэнэбатын “... манай найз Мок буюу Отгонжаргал бичиг баримт чинь байна уу гээд миний иргэний үнэмлэхийг аваад ачааны гаалийн бүрдүүлэлтийг миний нэрээр хийсэн. Татварын мөнгийг Нараа төлсөн. Ачаа нь С.Оюунсүрэнгийнх байгаа юм. Энэ машинд ямар ачаа ачсан талаар мэдэх зүйл байхгүй. Миний нэр дээр итгэмжлэх хийлгээд гаалийн бүрдүүлэлт хийх гэсэн юм гэхээр нь зөвшөөрсөн. Би гаалийн байцаагч нарыг танихгүй учраас барааны бусад асуудлыг мэдэхгүй” гэсэн /26-р хх-ийн 21/

 

Гэрч М.Батжаргалын “... Л.Ариунжаргал 2016 оны 1 дүгээр сарын 19-нөөс 1 жилийн хугацаатай “Тод өнгө гэрэл” ХХК-ийг Замын-Үүд дэх гаалийн газарт төлөөлөх итгэмжлэл хийж өгсөн. Ариунжаргал нь манай бараанд гаалийн бүрдүүлэлт хийж Улаанбаатар хотод хүргүүлэх үүрэгтэй хамтран ажилладаг. Ариунжаргал ахын тайлбарласнаар тэмцээн уралдаанд оролцох гээд яарч байгаад болчимгүй зүйл хийчихлээ гэж хэлсэн” гэсэн /8-р хх-ийн 148-149/

 

Гэрч Э.Нямхүүгийн “... Монгол Улсын гаалиар орж ирэх үед Ариунжаргал ах пүүний бичиг, манифест аваад явсан” гэсэн /8-р хх-ийн 152/

 

Гэрч Б.Сэлэнгийн “... 2016 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдөр 4960 дго улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийн бичиг баримтын шалгалт дууссан байсан. 1 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 11-12 цагийн хооронд юм болов уу даа, 4960 дго улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийн гаалийн хяналт шалгалтыг хийхдээ Р.Мөнхзаяаг байлцуулаад ачааны хучлагыг нь сөхөж урд талаас нь харахад дсп буюу панер байсан юм. Дунд хэсгээс нь сэтлээд шалгахад хөндий төмөр буюу рам төмөр нь дээд хэсгээрээ ачигдсан байсан. Ачааг буулгаж шалгах боломжгүй байсан. Дээр нь ачигдсан ачаанууд нь урт урт бараанууд мөн 2-оос 3 төрлийн төмөр тор байсан. Ачааныхаа хойд урд хэсэгт ганц ганц үе гипс аччихсан байсан. Гаальд мэдүүлсэн ачаанаас зөрүүтэй буюу гипс мэдүүлснээсээ хамаагүй бага байсан учраас танай бараа зөрүүтэй байна гэдгийг нь Р.Мөнхзаяад хэлэхэд ахлах Б.Оюунчимэг мэдэж байгаа гэсэн юм.

Тэгэхээр нь би Б.Оюунчимэг ахлахад энэ 4960 дго улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийн ачаа бараа нь гаальд мэдүүлсэн бараанаас зөрж байна гипс нь хамаагүй бага байна гэхэд ерөнхийдөө ямар байна гайгүй юм уу наад машинаа явуулчих аа гэж хэлсэн.

Гаалийн улсын ахлах байцаагч буюу шууд удирдах албан тушаалтан явуул гэсэн учраас биет шалгалтыг хийж дууссан төлөвт оруулсан. Удалгүй Б.Оюунчимэг ахлах байцаагч гаалийн хяналтын талбайгаас гарах зөвшөөрөл өгсөн тул гаалийн мэдүүлгийг нь хэвлэж гаргаад Мөнхзаяад бичиг баримтыг нь өгөөд явуулсан” гэсэн /26-р хх-ийн 137-138/

 

Гэрч М.Оюунчимэгийн “... 2016 оны 1 дүгээр сарын 9-ний өдөр Замын-Үүд дэх гаалийн газрын хилийн цогцолбор 2 дээр бичиг баримтын гаалийн улсын байцаагчийн үүрэг гүйцэтгэсэн. С.Оюунсүрэнгийн гаалийн бүрдүүлэлтийг нь хийсэн 2668 уни улсын дугаартай автомашины баримт бичгийг одоо санахгүй байгаа боловч бичиг баримтаа харахад хятадын манифестэнд 14 нэр төрлийн бараа мэдүүлжээ. Гаалийн бүртгэгдсэн мэргэжилтнээс нийт 24 нэр төрлийн барааг мэдүүлж илгээсэн байна. Хятадын манифестнаас мэдүүлсэн бараа илүү байх нь бидэнд энэ айл үнэн зөв мэдүүлж байна гэсэн итгэл төрүүлсэн учир үнэлгээг хийсэн. Шалгалтаар зөрчил илрээгүй” гэсэн /26-р хх-ийн 69-70/

 

Гэрч М.Байгалмаагийн “... 2016 оны 1 дүгээр сарын 9-ний өдөр импортын хэсэгт хяналт шалгалт хариуцсан гаалийн улсын байцаагчаар ажиллаж байсан, Тухайн өдөр 2668 УНИ улсын дугаартай автомашиныг гаальд мэдүүлсэн төлөвт ороод ирэхээр нь С.Оюунсүрэнд ачаагаа гол, урд хэсгээс нь буулга гэсэн. Татвар төлсөн төлөвт орж ирэхээр нь би гарч ачааг шалгахад буулгаж бэлдсэн байсан. Барааны жагсаалттай тулгаж түүвэрлэж шалгахад гаальд мэдүүлсэн тоотойгоо таарч байсан. 29860 кг жинтэй нийт 24 нэр төрлийн бараа байсан. Би шалгаж дуусаад албан тасалгаандаа ороод Сais программд биет шалгалт хийгдсэн төлөвт оруулсан” гэсэн /26-р хх-ийн 71/

 

Гэрч Ч.Гэрлээгийн “... манай “Эх ган” ХХК 2016 оны 1 дүгээр сарын 09-ний өдөр “ДХД” ХХК-ний нэр дээр 9042 кг хөндий төмөр оруулж ирсэн. Манайх компаний ажилтан Даваасүрэнд итгэмжлэх хийж өгдөг юм. Энэ удаад 2 ширхэг тамгатай цаас хийж явуулсан. Гаалийн бүрдүүлэлтийг хийсэн Оюунсүрэн гэх хүнийг танихгүй. Бид нар төмрөө БНХАУ-ын Хэбэй хот руу захиалж Жин Лүн гэх хятад руу 10.000.000 төгрөг шилжүүлсэн. Энэ мөнгө нь барааны үнэ, гааль, тээврийн зардал шингээд манай бараа Улаанбаатар хотод орж ирэх хүртэл бүх зардал орсон байсан” гэсэн /26-р хх-ийн 72/

 

Гэрч С.Цэцэгчулууны “... 2016 оны 1 дүгээр сарын 14-ний өдөр баримт бичгийн байцаагчаас хяналт шалгалт руу илгээсэн. Би уг машиныг хяналтанд ирэхэд нь итгэмжилсэн төлөөлөгчөөр нь ачааг буулгуулаад биет үзлэг хийж ачаа барааг шалгасан. Итгэмжилсэн төлөөлөгчөөр нь хэн явж байсныг санахгүй байна. 40 тонн 660 кг ачаатай байсан бөгөөд гаальд 21 нэр төрлийн ачаа бараа мэдүүлсэн. 5,635,788 төгрөгний татвар төлсөн. Би ачаа барааг нэг бүрчлэн биет үзлэг хийж шалгасан бөгөөд шалгасан талаараа баримт бичигт буулгаж байх үеийн фото зургийг хавсаргасан. Ачаа барааг шалгах явцад ямар нэгэн зөрчил илрээгүй учир 2016 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдөр 14 цагт хяналт шалгалтыг дуусгаж төлөвийг өөрчилсөн. Гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Оюунчимэгээс зөвшөөрсөн төлөв өгснөөр мэдүүлгийг хэвлэж гаргасан” гэсэн /26-р хх-ийн 45/

 

Гэрч Б.Болормаагийн “... ямар нэг байдлаар хэн нэгэн надад нөлөөлсөн зүйл байхгүй. Би баримт бичгийг үнэлээд анхааруулга бичээд хяналт шалгалтын байцаагч руу илгээсэн” гэсэн /26-р хх-ийн 46/

 

Гэрч Д.Мандалбаярын “... 2016 онд манай компани ямар ч бараа материал Замын-Үүд боомтоор импортоор оруулж ирээгүй. Будын Наранбатыг танихгүй. Энэ талаар танай байгууллагаас над руу ярихад Сайнбаяр руу утасдаад юу болоод байна вэ гэхэд Сайнбаяр нь цахилгаан бараа оруулж ирэхдээ Б.Наранбатад итгэмжлэх хийж өгөөд, танай компаний нэрийг ашиглуулчихсан гэж хэлсэн. Сайнбаярт манай компаний тамга, миний гарын үсэгтэй бланк цаас байдаг юм” гэсэн /24-р хх-ийн 19/

 

Гэрч Э.Алтаншагайн “... би 2016 оны 1 дүгээр сарын 11-ний өдөр импортын хэсэгт бичиг баримтын байцаагчаар ажиллаж байсан. 68-83 ХӨВ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл нь Их Даян бүүвэй ХХК-ний ачааг гаалийн бүрдүүлэлт хийхдээ манифестын зөрүүтэй байсан боловч гаалийн тухай хуулийн 57 дугаар зүйлд зааснаар мэдүүлэг үнэн зөв мэдүүлэх үүрэгтэй, зөрчил гарвал хариуцлага хүлээнэ. Гадаад худалдааны бичиг баримт хангалтгүй тул гаалийн үнэлгээний 6-р аргаар үнэлж 3.963.000 төгрөгний татварыг ноогдуулсан байна. Итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь Будын Наранбат байсан. Б.Наранбат нь гаалийн бүрдүүлэлт хийгээд хил дээр явж байдаг гэдгээр нь зүс мэднэ. Түүнэс биш Б.Наранбаттай найз нөхөд, гэр бүл төрөл садны харилцаа холбоогүй” гэсэн /24-р хх-ийн 22/

 

Гэрч С.Тогтохмөнхийн “... манай ах Төв номын сангийн хажууд байх КFC-ийн ард 22 давхар офиссийн зориулалт бүхий барилга барьж байгаа юм. Барилгын гадна фасад хийх материал, барилгын дотор засалд ашиглах плита, хар цагаан замаск, гипс оруулж ирсэн. 2016 оны 1 дүгээр сард 3 ширхэг шланз машинд бараагаа ачин Монгол улсад оруулан ирсэн. Бараагаа дагаж хилээр орж ирсэн ба жолооч гаалийн татварт төлөх мөнгийг авч гаалийн бүрдүүлэлтээ хийсэн. Би өөрөө гаалийн татвар төлөөгүй. Жолооч өөрөө гаальд бараагаа мэдүүлж татвар төлсөн. Яг хэдэн төгрөг жолоочид өгсөн болохоо одоо санахгүй байна.  Мөнгийг бэлнээр өгсөн. Нэг машинд ачигдсан бараанд 4.000.000 сая төгрөгийн татвар төлөх тооцоо гараад 2 машины гаалийн татварт 8.000.000 төгрөг өгсөн санагдаж байна” гэсэн /11-р хх-ийн 245-246/

 

Гэрч Б.Ганбатын “... гаалийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Мөнгөнцэцэг гэх эмэгтэйд утсаар ярьж татварыг бодуулсан. Мөнгөнцэцэг Алдарсайханаар гаалийн бүрдүүлэлт хийлгэсэн байж магадгүй” гэсэн /11-р хх-ийн 249-250/

 

Гэрч Ц.Ганбаатарын “... би 66-69 ДГО улсын дугаартай автомашинаар Замын-Үүдийн боомтоор ачаа тээвэрлэн оруулж ирсэн. Надтай хамт найз Батбаатар 10-92 ДГО, Ганбат 56-23 УБС дугаартай автомашинаар ачаа ачсан” гэсэн /12-р хх-ийн 5-6/

 

Гэрч Н.Мөнгөнцэцэгийн “... би “Туушин Сиситемс” ХХК-ийн гаалийн бүртгэгдсэн мэргэжилтнээр 2008 оны 8 дугаар сараас хойш ажиллаж байна. Манай нөхөр Энхтөр ачааны хүнд даацын автомашин барьдаг учраас Замын-Үүдэд хүнд даацын автомашин барьж байгаа жолооч нарыг таньдаг. Ганбат гэх залуугийн хувьд манай нөхрийн найз нь.

Би 2015 оны 2 дугаар сард жирэмсний амралтаа аваад 2015 оны 11 дүгээр сард хүүхэд харах чөлөөгөө дуусгаж ажилдаа орсон. 2016 оны 1 дүгээр сар байсан байх, өвөл байхад Ганбат ирээд манай ачааны эзний бие нь муу байна. Ачааны гаалийн бүрдүүлэлт, татавар бодоод өгөөч гэж хэлээд 3 машины манифестээр гаалийн татварыг бодуулсан юм. Гаалийн татварын тоо хэмжээг хэлж өгөөд явуулсан. Ганбат дахин ирээд би гаалийн бүрдүүлэлт хийхээр гаалийн байцаагч нар авч хэлэлцэхгүй, намайг тоохгүй, чи гаалийн бүрдүүлэлт хийгээд өгөөч гэж хэлсэн. Би чадахгүй ээ гэхэд гүйлгэх хүн байна уу гэж асууж байсан санагдаад байна. Тэгээд л миний төрсөн дүү Мөнгөнчимэгийн нөхөр Алдарсайханыг гуйж гаалийн бүрдүүлэлт хийлгэсэн юм шиг байна” гэсэн /12-р хх-ийн 24-25/

 

Гэрч С.Батболдын “... “Баян могод” ХХК-ийг би үүсгэн байгуулсан. Соёл-Эрдэнэ манай итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөр ажиллаж байгаа хүн. Би хээл хахууль өгсөн талаар мэдэхгүй” гэсэн /8-р хх-ийн 36/

 

Гэрч Б.Мөнхчулууны “... хамгийн хүнд зүйл хулдаас байсан санагдаад байна. Цагаан сар болно гээд шалны хулдаас ихээр ачиж байсан. Хулдаас ч их хүнд дээ гэж би бодож байсан юм байна. Тоосго бол ачаагүй” гэсэн /7-р хх-ийн 203-204/

 

Гэрч Э.Түвшинбаярын “... 2016 оны 1 дүгээр сард Эрдэнэбат ах намайг Замын Үүд яваад орж байгаа машины барааг гаальд мэдүүлээд ир гэж хэлсэн.

БНХАУ-ын Эрээн хотод компани ачаа ачуулдаг, хятадын гаальд бараа мэдүүлж өгдөг Амин-Урт гэж нэртэй Өвөрмонгол залуу байдаг. Тэр залуутай утсаар холбогдоод би гаалийн бүрдүүлэлт хийж мэдэхгүй байдаг Замын Үүдэд очиж наад ачааны чинь бүрдүүлэлтийг хийх ажилтай боллоо гэж ярьсан. Амин-Урт чи гаалийн бүрдүүлэлт хийж мэдэхгүй бол ирээд яах вэ. Замын-Үүдэд миний танил гаальд бараа мэдүүлдэг “Понги” Наранбат гэж найдвартай залуу байгаа. Наранбатаар гаалий бүрдүүлэлт хийлгээд өгий гэж хэлсэн. Жолооч Мөнхчулуунтай /89100202/ утсаар ярихад Наранбат гэж залуу Замын-Үүдийн гааль дээр уулзсан. Гаалийн бүрдүүлэлт хийж өгч байна гэж хэлсэн. Жолоочид гаалийн татвар бусад татвар, тээврийн зардлыг компаниас шилжүүлэн өгсөн. Наранбатад хэдэн төгрөг шилжүүлэн өгснийг мэдэхгүй” гэсэн /7-р хх-ийн 208-209/

 

Гэрч Ё.Эрдэнэбатын “... манай компани бараа материал импортлох үедээ би төрсөн ахын хүү Түвшинбаяр гэж залууг явуулдаг. Барааны үнэ, гаалийн татварыг Түвшинбаяр аваад явдаг ба Гаалийн байгууллагад  100% мэдүүлсэн гэж танилцуулдаг. Дүү би явж амжихгүй байна, Замын-Үүдэд туслах хүн байгаа гээд итгэмжлэл бичүүлээд факсаар авдаг юм. Миний хувьд барааны үнэ, гаалийн татварыг 100% төл гэдэг шаардлага тавьдаг. Татварын мөнгийг шаардсан, гаалиас тодорхойлон өгсөн хэмжээгээр нь төлдөг. Эрээнээс татсан ачаанд тоосго ирээгүй, бид нар тоосго худалдан аваагүй. Гаалийн мэдүүлгийг үзэхэд тоосго гэж бичигдсэн байна” гэсэн /7-р хх-ийн 208-209, 220/

 

Гэрч Э.Энхцэцэгийн “... баримтаа нярав Б.Дэлгэрээс авч үзлээ. Мөнхчулуун жолооч 64-38 УНУ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлээр ачааг тээвэрлэн ирсэн. 6 төрлийн 34.230.000 төгрөгийн бараатай ирж хүлээлгэн өгсөн, 3514 УНУ улсын дугаартай ачааны машин 11 төрлийн 81.5 сая төгрөгийн бараатай ирж хүлээлгэн өгсөн байна. Баримтуудаа хуулбарлан авч ирснээ мэдүүлэгтээ хавсаргуулна” гэсэн /7-р хх-ийн 211-212/

 

Гэрч Ч.Эрдэнэбилэгийн “... 3831 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашин нь миний хувийн машин. 20 тонн даацтай шланз маркийн автомашин. Хувийн машинаараа БНХАУ-ын Эрээн хотоос ачаа ачаад Монгол улсын Замын үүд боомтоор орж ирдэг.  Ачааны эзэдтэй тохиролцон ачааг хүрэх газар нь хүргэж өгөөд тээврийн зардлаа авдаг. Гадаад паспортоо харахаар 2016 оны 1 дүгээр сард Эрээнээс 2 удаа ачаатай орж ирсэн. Ямар компаний ачааг мэдээгүй. Эрээнээс ачаа ачуулсан. Ямар нэр төрлийн ачаа байсныг мэдэхгүй. Ачаа ачих газар машинаа тавьж өгөөд ачаа ачаад дууслаа гэхээр нь очиход шуудаатай порлон, ОSB  хавтан, хайрцагтай тавилга ил харагдаж байсан. Ачаагаа ачаад дууссан байсан учир татлагаа татаад Монгол улсын Гаалийн хяналтын талбайд орж ирсэн. Ачаа ачуулсан хүмүүс Монголын гааль дээр очоод залгаарай гээд нэг утасны дугаар өгсөн.  Гаалийн хяналтын талбайд орж ирээд ачааны эзний өгсөн утсаар залгахад 25-26 насны залуу ирээд пүүний бичиг, барааны манифест авсан ба машинаа ачаа буулгаж шалгуулах тавцан дээр тавьчих гэхээр нь бандан дээр машинаа тавиад явсан. Баримт бичиг авсан хүн хэн гэж хүн болохыг нь хэлж мэдэхгүй байна” гэсэн /8-р хх-ийн 37-38/

 

Гэрч Я.Эрдэнэцолмонгийн “... “Баян Могод” ХХК-ийн хувьд БНХАУ-аас худалдан авсан бараа материалаа надаар гаальд мэдүүлүүлдэг.

Гаалийн биет шалгалт хийдэг байцаагч, 103-аар ажиллаж байцаагч нар хүний өмссөн хувцас харж харьцдаг. Сүүлийн 3 жилийн хугацаанд Гаалийн байцаагч бол хүн, бусад хүн бол хүн биш гэсэн сэтгэхүйгээр ханддаг болсон. Ундаа аваад ир, хоол аваад ир, тамхи аваад ир. Гаальд ачаа мэдүүлээд хэдэн төгрөг авч байна гэж зарим нь асууна. 100.000 төгрөг гэхээр хурдан шуурхай үйлчлээд өгье чи 50.000 төгрөгийг нь өгчих гэнэ. Арай л дэндүү. Жаахан маргаад хэрэлдчих юм бол бие биендээ хэлдэг бололтой бүх ачаагаа буулга, нэг бүрчлэн үзнэ гээд 6 хүртэл хоног саатуулчихна. 6  хоног ачаа саатуулахаар ачааны эзэд бөөн асуудал үүсгэнэ, жолоочийн хөлс,  ачигчийн зардал гээд явж өгнө шүү дээ. Хятад улсын Гаалийн байгууллагаас олгож байгаа манифест үнэн байдаггүйг мэдсээр байж манифест зөрүүтэй гээд шалгалтыг удаашруулна. Энэ бүхэн хээл хахууль өгөх үндэс болдог. Хүмүүсийн дунд хяналт шалгалтын ГУБайцаагч 200.000 төгрөг, 103  буюу ахлах байцаагч 500.000 төгрөг өгөхгүй бол гаалийн хяналтын талбайгаас гаргах зөвшөөрөл өгдөггүй, хээл хахуулийн ханштай гэж яригддаг. Би гаалийн байцаагч нартай танил найз нөхөд биш, тэдний нэхдэг хээл хахуулийг өгч чаддагүй учраас надаар гаальд бараа мэдүүлүүлэх хүн бараг байхгүй.

Бамбар хочит Соёл-Эрдэнэ гэх залуу гаалиар яваад байдаг. Би байгаагүй болоод Бамбар “Баян Могод” ХХК-ийн ачааг мэдүүлсэн юм болов уу даа.  Каргоны ачаа ороод ирдэг. Олон хүний олон ачаа ирдэг бөгөөд ачаа хүлээн авах эзэн тодорхой биш бол ямар ч хамаагүй компаний тамга тэмдэгтэй бланк ашиглан итгэмжлэл үйлдээд гаальд барааг мэдүүлчихдэг. Гаалийн татвар шууд төлөлгддөг учир тухайн компанид ямар ч хохирол учирдаггүй юм. Бамбар надаас 2016 оны эхээр 2 ч удаа тавилга орж ирсэн үедээ Баян Могод ХХК-ийн нэрээ бараа мэдүүлсэн. Би итгэмжлэлийг нь бичээд өгсөн. Итгэмжлэл бичиж барааг нь гаальд мэдүүлээд нэг машинаас 100.000 төгрөг гэж тооцоод 200.000 төгрөгийн цалин авсан юм байна” гэсэн /8-р хх-ийн 40-41/

 

Гэрч Б.Далайн “... Ц.Болдбаатарын гаальд мэдүүлсэн 21-30 ДГО дугаартай автомашинд биет шалгалт хийсэн. Шалгалтаар гаалийн байгууллагад мэдүүлсэн тоо ширхэг нь таарч байсан, шалгалт хийсний дараа ахлах байцаагч Б.Оюунчимэг зөвшөөрөл олгосон” гэсэн /25-р хх-ийн 217/

 

Гэрч Д.Ууганбаярын “... 21-30 дго дугаартай тээврийн хэрэгсэл миний нэр дээр байдаг ачаа бараа зөөдөг юм. Тухайн үед ачигдаж байсан барааг юу байсныг одоо сайн хэлж мэдэхгүй байна, Болдбаатар гаалийн бүрдүүлэлт хийгээд намайг явуулсан, бүрдүүлэлтээ хэрхэн яаж хийсэн талаар мэдэхгүй, гаалийн байцаагчид мөнгө төгрөг өгсөн талаар мэдэхгүй” гэсэн /25-р хх-ийн 219-220/,

 

Гэрч Д.Цэцэгсүрэнгийн “... 2016 оны 1 дүгээр сарын 12-ны өдөр, цагийг нь сайн санахгүй байна Б.Оюунчимэг ахлах байцаагчийн өрөөнд ажлын шаардлагаар ороход Ц.Болдбаатар нь Оюунчимэгтэй хамт байсан. Ц.Болдбаатар нь улаан өнгийн өвлийн урт куртка өмссөн байсан. Ямар өмдтэй байсан талаар бол санахгүй байна.

Би Б.Оюунчимэг ахлах байцаагч дээр ямар ажлаар орсон гэдгээ одоо тодорхой санахгүй байна. Намайг ороход ширээний ард Б.Оюунчимэг ахлах суучихсан, Ц.Болдбаатар хажууд нь зогссон байдалтай компьютер рүү хараад яриад зогсож байсан. Юу ярьж байсан талаар нь мэдэхгүй” гэсэн /5-р хх-ийн 224/

 

Гэрч Г.Бямбанэмэхийн “... барилгын материал худалдаалдаг Загир гэх эгч манай “Ти Би Жи” ХХК-ний нэр дээр бараа материалаа оруулж ирдэг. 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдрийн ачаа бараанаас манайх ДСП хавтан авсан, харин бүгдийг нь авсан эсэхээ санахгүй байна, Гаалийн бүрдүүлэлт хийлгэхийн тулд ачааны автомашин барьдаг Э.Батболд гэдэг хүнд итгэмжлэл бичээд компанийхаа бичиг баримтыг Загир эгчээр явуулж байсан. Гаалийн бүрдүүлэлтийг хэн хэрхэн хийсэн талаар мэдэхгүй, бүрдүүлэлт хийсэн Э.Наранбат гэх хүнийг огт танихгүй, Батболдыг жолооч гэдгээр нь мэднэ, ямар ачаатай байсан, хэдэн төгрөг татварт төлсөн талаар Загир эгч мэдэж байгаа байх” гэсэн /24-р хх-ийн 177/

 

Гэрч Ч.Загирийн “... би бараа материал татахдаа “Ти Би Жи” ХХК-ний захирал Бямбанэмэхтэй ярьж байгаад тэдний аж ахуй нэгжийн нэр дээр гаальд бараагаа мэдүүлэхээр болсон. Би өөрөө 2016 оны 1 дүгээр сарын 11-ний орчим Эрээн гараад ууттай гипс 1 шуудай нь 50 кг жинтэй түүнээс 70-80 шуудай буюу 3,5-4,0 тонн, ДВП хавтан 480 кг бараа ачуулаад түрүүлээд явсан. Тээврийн хөлс, татвар зэргийн мөнгийг жолооч Э.Батболдод өгсөн хэдэн төгрөг өгсөн гэдгээ мартсан байна. Гаалийн бүрдүүлэлт хийгээд байгаа Э.Наранбат гэх хүнийг танихгүй, би Батболдод тээврийн хөлс, татвараа бодоод өгчихдөг юм. Гаалийн бүрдүүлэлт хэн хийдэг гэдгийг мэдэхгүй, би гаалийн байцаагч нараас танихгүй. Би мөнгөө дансаар уу бэлнээр өгсөн гэдгээ санахгүй байна” гэсэн /24-р хх-ийн 178/

 

Гэрч Э.Батболдын “... Загир эгч миний данс руу 3.0 сая төгрөг, маргааш нь эхнэр Цэвээндоржийн данс руу 1.8 сая төгрөг шилжүүлсэн. Би Э.Наранбатад 4.0 сая төгрөгийг өгсөн, 800.000 төгрөгийг тээврийн хөлсөнд өөрөө авсан. Машинд ямар бараа, ямар хэмжээтэй байсан талаар мэдэхгүй.

Э.Наранбат гааль хийсэн, би өмнө нь гаалийн бүрдүүлэлт хийж байгаагүй. 4.0 сая төгрөг Наранбатын ажлын хөлс, гаалийн татвар байгаа юм. Хэрхэн гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн талаар мэдэхгүй, бүрдүүлэлт дууссан гэхээр нь машинаа очиж авсан өөр зүйл мэдэхгүй” гэсэн /24-р хх-ийн 181-182/

 

Гэрч Ө.Эрдэнэцогтын “... 06-56 ДГА улсын дугаартай Норд бенз маркийн машиныг би 2013 онд Ганбаатар гэж хүнээс худалдан авсан. Одоо өөрөө жолоодож байна. 2016 оны 1 дүгээр сард барилгын материал Эрээн хотоос ачиж Улаанбаатар хотын БЗД-ийн товчооны ертөнцийн зүгээр зүүн талд зам дагуу буулгасан. 10 гаруй хүний ачаа гээд хуваан авсан. Ачааны тоо ширхэгийн талаар хэлж  мэдэхгүй байна” гэсэн /8-р хх-ийн 90/

 

Гэрч Б.Тамирзоригийн “... 2016 оны 1 дүгээр сарын 12-ны өдөр би компанийхаа нэр дээр олон нэр төрлийн бараа импортоор оруулж ирсэн.

Гаалийн бүрдүүлэлтийг Баярсайнаар хийлгэж бэлнээр 5.000.000 төгрөг өгсөн. Гаалийн мэдүүлэгийг харахад манай захисан зарим бараанаас зөрүүтэй зарим барааг дутуу мэдүүлсэн байна. Гаалийн бүрдүүлэлт хэрхэн яаж хийсэн талаар мэдэхгүй. Гаалиас гараад ирсэн юм чинь гээд би бараагаа аваад явсан. Би гаалийн байцаагч нараас нэг ч хүн танихгүй” гэсэн /25-р хх-ийн 38/

 

Гэрч Н.Даваадоржийн “... манай “Анхлан аз” ХХК барилгын материалын худалдаа хийдэг. Бие өвдөөд байхаар нь танил Гансүхэд машин ороод ирэхээр татварыг нь төлөөд явуулаад гэж гуйсан. Гансүхэд хоосон албан вланк үлдээсэн санагдаж байна, үнэхээр мэдэхгүй асуудал байна” гэсэн /9-р хх-ийн 61-62/

 

Гэрч Г.Отгонтуяагийн “... тухайн өдөр бичиг баримт хариуцсан байцаагчаар ажилласан. Наранбат гэж манай гааль дээр байнга явж байдаг залуу итгэмжлэлээр барааг гаальд мэдүүлсэн” гэсэн /9-р хх-ийн 73-74/

 

Гэрч Н.Туулын “... тухайн өдөр би хуваарийн дагуу 52-18 ДГО улсын дугаартай автомашиныг шалгасан. Итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь Мөнхболд гэж залуу байсан, тухайн барааг нэг бүрчлэн шалгасан” гэсэн /25-р хх-ийн 132/

 

Гэрч Д.Гансүхийн “... Даваадорж ах надад 3.0 сая төгрөг, 3.5 сая төгрөг нийт 6.5 сая төгрөгийг ХААН банкин дахь дансаар шилжүүлэн өгсөн. Үүнээс 5.7 сая төгрөгийг дансаар Наранбатад шилжүүлэн өгсөн болох нь миний ХААН банкны 5374232032 дугаартай дансны хуулгаас харагдаж байна” гэсэн /9-р хх-ийн 57/

 

Гэрч З.Анхцэцэгийн “... 2016 оны 1 сарын 15-ны өдөр намайг Гаалийн цогцолборын Рентгений хэсэг дээр ажиллаж байхад Л.Гэрэлт-Од нь С.Лхагвадорж буюу Уугийгаар 8437 УБС улсын дугаартай ачаатай тээврийн хэрэгсэлийн баримт бичгүүдийг хүргүүлсэн. Дараа нь Л.Гэрэлт-Од өөрөө рентгений хэсэг дээр орж ирээд бараагаа манифестэнд бичсэн байгаагаар мэдүүлье гэсэн. Хятад манифестний орчуулган дээр нум гэж байсан болохоор нь нум нь ямар учиртай юм бэ, энэ машины чинь нум юм байлгүй дээ, мэдүүлэхгүй орхилоо шүү гэж хэлсэн. Би өмнө нь өөрөө машины нум мэдүүлж байгаагүй болохоор кодыг нь олохгүй, асуудал их гардаг тул залхуураад манифестэн дээрхээр нь мэдүүлчихсэн. 8437 УБС машины ачааг гаальд мэдүүлж байтал Батмягмар 4738 ХЭҮ улсын дугаартай ачаатай тээврийн хэрэгсэлийн дагалдах баримт бичгүүдийг авчирч өгсөн. Тэгтэл Гэрлээ утасдаад 4738 ХЭҮ улсын дугаартай машины гаалийн мэдүүлгийг бас мэдүүлээд өгөөрэй гэсэн. Баримт бичгийн байцаагч шалгаад татварыг нь бодоод татвар төлөх төлөвт оруулангуут би татварын маягтыг нь хэвлэж Уугийд өгсөн. Гаалийн байцаагч нартай уулзаагүй. Үүнээс хойш гаалийн бүрдүүлэлтийг нь хэрхэн хийсэн гэдгийг би мэдэхгүй байна.

Танай байгууллагаас дээрх 2 тээврийн хэрэгсэлийг шалгахад Гэрэлээ надаас “намайг битгий хэлээрэй, намайг шалгах юм бол данс, утасны холболт бүгд ил байгаа шүү дээ” гээд гуйгаад байхаар нь би гаальд мэдүүлсэн юм чинь гаалийн бүрдүүлэлтийг ч би хийсэн гээд хэлчихье гээд Гэрэлт-Одтой тохирсон.

Тийм учраас анх танай байгууллагад тайлбар өгөхдөө би гаалийн бүрдүүлэлтийг нь хийсэн гэж мэдүүлсэн. Одоо үнэн зөвөөр нь мэдүүлэг өгч байна. Мөн ачаа барааг буулгаж тоолж шалгахад нөхөр Н.Тулгантамирын эгч Ц.Саруулчимэгийг гуйгаад ачааны эзэн гэж хэлээд ачааг шалгахад нь хамт байлцаад өгөөч гээд 1.000.000 төгрөг өгсөн. Энэ 1.000.000 төгрөгийг Л.Гэрэлт-Одоос өөрийнхөө дансаар аваад Саруулчимэгт өгсөн. Тухайн үед Саруулчимэг эгч Замын-Үүдэд аавынхаа тэтгэврийн зээлийг хөөцөлдөж явсан юм.

Анх 8437 УБС тээврийн хэрэгслийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь Л.Гэрэлт-Од, 4738 ХЭҮ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийн гаалийн бүрдүүлэлт хийх итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь С.Лхагвадорж нар байсан юм. Тамгатай цаасаа бариад ирэхээр нь би нэрийг нь бичээд хэвлээд гаргаад өгсөн. Тамгатай цаасан дээр захирлын гарын үсэг нь зурагдсан ирсэн.

Гэрлээ над руу хэзээ залгасныг нь санахгүй байна, итгэмжлэхээ сольчихоорой, Лхагвадоржийн итгэмжлэхийг Эрхэмбаатар болгочих гэсэн. Тамгатай цаас нь надад мэйлээр ирчихсэн байсан учраас би Л.Гэрэлт-Одын итгэмжлэхийг солихдоо Э.Уранбилэг гээд 10 жилийн ангийнхаа охины нэрийг тэр үедээ худлаа биччихсэн юм. Үндсэндээ итгэмжлэх дээр Гэрлээ байсан учраас Гэрлээг нуухын тулд итгэмжлэхийг хуурамчаар хийсэн.

2013 онд ажилд орчихоод удаагүй байхдаа мэдүүлэгч нар хамт нэг газар сууж пиво ууцгааж байхад Гэрэлт-Од ирээд тэгээд танилцаж байсан. Тэрнээс хойш 3 жил найзлаж нөхөрлөж байна. Гэрэлт-Од Замын-Үүдэд гаалийн бүрдүүлэлт хийдэг юм” гэсэн /14-р хх-ийн 65-67/

 

Гэрч К.Эрхэмбаатарын “... тухайн үед согтууруулах ундаа хэрэглэсэн байсан тул найз Отгонсэлэнгэ рүү утсаар ярьж туслаад өгөөч гэхэд Отгонсэлэнгэ Уугий руу яриад Уугийг над руу явуулсан. Уугий 16 цагийн үед хил дээр ирэхээр нь би ачааны баримт бичгүүдийг Уугий, жолооч Батмягмар нарт өгөөд явуулсан. Тэр хоорондоо таксигаа явуулчихаад 4738 ХЭҮ дугаартай ачааны машин дотор ороод суучихсан ганцаараа архи уугаад сууж байсан. Гэтэл удалгүй Уугий, Батмягмар нар эргэж ирээд татвар нь 2.069.000 төгрөг болсныг төлчихсөн гэхээр нь би өөрт байсан 1.700.000 орчим төгрөгийг Уугийд бэлнээр өгчихөөд баримт бичгүүдээ Батмягмар аваад би байрлаж байсан буудал руу явчихсан. Би нилээн согтуу Замын-Үүд буудалд байхад Батмягмар ирээд машиныг цагдаа зогсоочихлоо гээд ирэхээр нь маргааш болъё гээд хэлчихээд унтаад өгсөн. Батмягмар хэлэхдээ Авилгатай Тэмцэх газраас шалгана гэж байна, Сайншандаас нэг машин аваад ирж байгаа талаар хэлж байсан.

Би энэ ачааг гаальд мэдүүлээгүй, баримт бичгийг нь Уугий, Батмягмар нар авч яваад гаальд мэдүүлсэн байсан. Хэн нь худлаа мэдүүлсэн гэдгийг мэдэхгүй байна. Танай байгууллагаас шалгаж машин дээрх барааг тоолоход би хамт байлцсан болохоор гаальд худал мэдүүлж ачаа бараа зөрүүтэй байгааг мэдсэн юм. Би гаалийн бүрдүүлэлт хийх итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч гэдгээ мэдээгүй явсан. Танай байгууллагад шалгагдах үед итгэмжлэх буюу аж ахуйн нэгжээр хийдэг гэдгийг нь мэдсэн. Тэрнээс би энэ талаар ямар ч ойлголт байхгүй байсан. Би 4738 ХЭҮ дугаартай машин дотор сууж байхад гаалийн байцаагч Наранчимэг гарч ирэхээр нь би машинаас буугаад хараад зогсож байхад жолооч Батмягмар ачааны даруулгыг тайлж сөхөж Д.Наранчимэг байцаагчид үзүүлсэн. Тухайн үед цаг орой болсон, мөн гадаа салхитай байсан учраас тоолж биет шалгалтыг хийгээгүй. Би тухайн үедээ машин дээр ямар ачаа бараа байгаа гэдгийг нь мэдэхгүй, энэ машиныг гаалиар хэрхэн яаж гаргасан талаар огт мэдэхгүй байна.

Хосоо гээд хятад намайг ачаагаа авахдаа татвараа төлөөд аваарай гэхээр нь гаалийн бүрдүүлэлтийг нь хийх санаатай байтал өөрөө ч хийж чадахгүй хүн гуйгаад ийм зүйл болсон. Татварын зөрүү 8.000.000 гаруй төгрөгийг би барааны эзэд болон Хосоогоос цуглуулж байгаад хотын гааль дээр очиж төлсөн” гэсэн /14-р хх-ийн 38-39/

 

Гэрч Г.Батмягмарын “... би нагац ах Отгонсэлэнгээс /Баяраа гэх хүний нэр дээр байдаг/ 4738 ХЭҮ улсын дугаартай Норд Бенц маркийн автомашиныг худалдаж авсан. Замын-Үүдэд байдаг Бурмаа, Өлзийбаяр нар нь орж ирсэн машинуудыг цагдаа, тагнуул, гаалийн байгууллагад зөрчилтэй гэж мэдэгдээд ачаа бараа шалгуулаад явуулдаггүй учир Замын-Үүд рүү орж ирэнгүүтээ машиныхаа улсын дугаарыг солиод өөр дугаар тавьчихсан. Миний машин дээр Эрхэмбаатар ахын тавилга ачигдсан байсан болохоор Эрхэмээ ах над руу утасдаад гаалийн бүрдүүлэлтийг нь хийнэ гэсэн. Гааль дээр 1 хоноод 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр гаалийн хяналтын талбайгаас гараад иртэл Бурмаа, Өлзийбаяр нар хааж зогсоод түлхүүр булааж аваад дахиж шалгуулна гээд саатуулахаар нь машинаа орхичихоод гэр рүүгээ явчихсан. Тэгээд танай байгууллагаас машиныг гаалийн хяналтын талбай руу оруулж шалгасан. Ачааны татварын мөнгийг хэн төлсөн гэдгийг би мэдэхгүй байна. Би хяналт шалгалтын байцаагч нь хэн байсныг, машин дээрх ачаа барааг хэрхэн шалгасан талаар мэдэхгүй” гэсэн /14-р хх-ийн 52/

 

Гэрч Б.Отгонсэлэнгийн “... 2005 оноос хойш Л.Гэрэлт-Одыг танина. Гэрлээ болон түүний нөхөртэй найз нөхдийн харилцаа холбоотой. 4738 ХЭҮ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл нь миний машин бөгөөд манай жолооч Баяраагийн нэр дээр байсан. Манай эгчийн хүүхэд Батмягмар надаас энэ машиныг 25.0 сая төгрөгөөр худалдаж авахаар тохиролцоод 18.0 сая төгрөгийг нь өгсөн, үлдсэн мөнгийг нь төлөөгүй учир нэр дээр нь шилжүүлээгүй байсан ч Батмягмарт машинаа өгчихсөн байгаа. 4738 ХЭҮ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийн гаалийн бүрдүүлэлтийг нь Эрхэмбаатар хийнэ гэсэн ч өмнө нь гааль хийж байгаагүй болохоор би Гэрлээ, Уугий хоёр руу яриад хил дээр байна гэхээр нь Эрхэмбаатарт туслаарай гээд хэлсэн. Ямар компаний нэр дээр гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн, татварыг нь хэн төлсөн талаар би мэдэхгүй” гэсэн /14-р хх-ийн  50-51/

Яллагдагч Л.Гэрэлт-Одын “... 8437 УБС улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийг намайг Замын-Үүдэд байхад М.Нарангэрэл 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр 88058888 дугаарын утаснаас залгаад тавилга, ахуйн бараатай ачааны гаалийн бүрдүүлэлтийг хийгээд өгөөч, би төрчихсөн нялх хүүхэдтэй, өөрөө Замын-Үүд явах боломжгүй байна гээд гуйсан учир би зөвшөөрч гаалийн бүрдүүлэлтийг нь хийсэн. Надад М.Нарангэрэл хэлэхдээ миний өөрийн ачаа, 31 тонн олон нэр төрлийн бараа байгаа гэсэн. Миний ХААН банкин дахь 5374327491 тоот данс руу 6.000.000 төгрөг шилжүүлсэн. 3.000.000 төгрөгт нь багтааж гаальд бүрдүүлэлтийг хийхдээ Гаалийн бүртгэгдсэн мэргэжилтэн З.Анхцэцэгт хилийн боомтын Рентгэний хэсэгт очоод татвар багатай бараагаар гүйлгэж худал мэдүүлсэн. Уугий буюу Лхагвадоржоор татварын 2.500.000 төгрөгийг төлүүлсэн. З.Анхцэцэг мэдүүлгийг цахимаар Нямаа байцаагч руу илгээж дагалдах бичиг баримтыг нь аваад Д.Нямаа байцаагч руу аваад явсан. Хяналтын байцаагч Д.Наранчимэгт 8437 УБС машин дээрх ачааг З.Анхцэцэг шалгуулсан. Тухайн үед хил хаах гэж байсан. 103 буюу Гаалийн улсын ахлах байцаагч руу мөн З.Анхцэцэг авч очоод зөвшөөрөл авчирсан. Уугий буюу Лхагвадоржоор гаалийн бүрдүүлэлтийн бичгийг гарах хаалга буюу 118-р цэгт үзүүлж гаргуулсан.

4738 ХЭҮ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийг Отгонсэлэнгэ Уугий руу 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр яриад энэ машины гаалийн бүрдүүлэлтийг хийгээд өгөөч гээд ярьсан байсан. Уугий энэ талаараа надад хэлсэн. Би энэ машиныг нь мөн З.Анхцэцэгээр гаальд мэдүүлүүлсэн. Ачааны гаалийн бүрдүүлэлтийг нь хийхээр итгэмжилсэн төлөөлөгч К.Эрхэмбаатар гэдэг хүн ирсэн байгаа, туслаад өгөөрэй гэсэн байсан. Над руу мөн Отгонсэлэнгэ яриад туслаад өгөөрэй гээд байсан. Би Отгонсэлэнгэд 6.000.000 төгрөгний өртэй байсан юм. Өрөндөө татварын мөнгийг нь төлж өгсөн.

2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр Замын-Үүд дэх гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Цэен над руу яриад эмнэлэгт хэвтэж байна, 5.000.000 төгрөгний хэрэг байна гэхээр нь мөнгөгүй байна гэтэл зохицуулахыг бодоорой гэж хэлсэн юм. Тэгэхээр нь би Б.Цэен эгч рүү 6.000.000 төгрөгөнд гаалийн бүрдүүлэлт хийх машин байгаа гэж ярихад 3.000.000 төгрөгөнд нь багтаагаад гаалийн бүрдүүлэлт хийчих, би гаалийн байцаагч нарт хэлчихье гээд Эрхэсийн ХААН банкны 5003811272 данс бөгөөд энэ данс руу 3.000.000 төгрөг, өөрийнхөө ХААН банкны 5081004946 тоот данс руу 2.000.000 төгрөг хийгээрэй гэж хэлсэн.

Би өөрийн ХААН банкны 5374327491 тоот данснаасаа Эрхэсийн данс руу 3.000.000 төгрөг, Б.Цэен эгчийн данс руу 1.500.000 төгрөг хийсэн.

94989388 дугаарыг Цэен эгч хэрэглэдэг. Над руу Цэен эгч 94989388 дугаараасаа яриад данс өгсөн. Би мөнгийг нь шилжүүлснийхээ дараа мессеж бичээд мөнгө хийсэн гэдгээ хэлсэн.

4738 ХЭҮ улсын дугаартай ачааны машины итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөр нь С.Лхагвадорж байсан. 8437 УБС дугаартай тээврийн хэрэгсэлийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь би байсан юм.

Хяналтын байцаагч Д.Наранчимэгт гаалийн бүрдүүлэлтийн баримт бичиг байдаг учраас итгэмжлэлээ солье гэж мессеж бичсэн юм. Маргааш нь буюу 2016 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдөр Гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Оюунчимэгийн гэрээс нь очиж аваад Д.Наранчимэг эгчийн гэрийнх нь гадаа очоод машин дотор уулзаад итгэмжлэхээ сольсон.  Би 4598 УНЗ, 2701 УНЗ, 3824 УНӨ гэсэн 3 машины гаалийг байнга хийдэг. Хааяа 3938 УБҮ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийн гаалийн бүрдүүлэлтийг хийдэг юм. Зарим тохиолдолд хятадаас машин хийгээд өг гэвэл өөр машины гаалийн бүрдүүлэлтийг хийдэг боловч тэдгээр машинуудын дугаарыг нь санахгүй байна.

Цэен эгч тухай бүрт нь Эрхэсийн данс руу мөнгөнүүдийг хий гэсэн учраас би хийж байсан. 8437 УБС дугаартай машинтай адил машин гарах бүрт Цэен эгч хэлж өгч мөнгө хийлгэсэн. Гаалийн бүрдүүлэлт хийж байгаа ачаа бараагаа хурдан шуурхай гаргахад Цэен эгч тус болдог юм. Би Эрхэс, Мөнхчулуун нарыг танихгүй.

Цэен эгчид мөнгө өгч гаргахгүй бол Гаалийн байцаагч нар буулгаж шалгаад байдаг юм. Буулгаж шалгахад ачаа бараа эвдрэх, гэмтэх, ачаа бараа дутах зэрэг асуудлууд үүсдэг. Ингэхээр бид нар өр төлбөрт ороод байдаг.

Би тухайн өдөр 8437 УБС, 4738 ХЭҮ улсын дугаартай машинуудын гаалийн бүрдүүлэлтийг хийхдээ 15 цаг өнгөрч байхад Цэен эгчийн хэлснээр Цэенгийн данс руу 1.500.000 төгрөг, Эрхэсийн данс руу 3.000.000 төгрөг мобайл банкаар шилжүүлсэн.

16 цагийн үед Гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Оюунчимэг 2 давхарт зөрчлийн өрөөнд тухайн ээлжийнхэнтэй архи уугаад, “намайг байж бай чи” гээд байсан. Тэгэхээр нь би Цэен эгч рүү утасдаад Оюунчимэг гаргахгүй байна, намайг байж бай гэсэн гэж хэлэхэд Цэен эгч би Оюунчимэг рүү ярьчихлаа, бүгд л гараад байхад Гэрлээг яагаад гаргахгүй байгаа юм гээд уурлаад хэлчихлээ гэж хэлсэн.

Цэен эгч ярьсаны дараа Б.Оюунчимэг 17 цаг өнгөрч байхад 2 давхрын өрөөнөөс бууж ирээд “юу гээд хүн амьтан руу янз янзын юм яриад байгаа юм, өөрөө уулзаад явахгүй” гээд уурлаж гарч ирээд 8437 УБС, 4738 ХЭҮ машинуудыг гаалийн хяналтын талбайгаас гарах зөвшөөрлийг программаар өгсөн юм. Тухайн өдөр гаалийн улсын ахлах байцаагч Цэентэй ярьж тохироогүй бол хилээр гарах боломжгүй байсан. Машин саатуулагдсанаас маргааш нь буюу 2016 оны 1 сарын 16-ны өдөр Б.Оюунчимэгтэй очиж уулзаж байгаад гаалийн мэдүүлэг дээрээс итгэмжлэхийг сольсон. Тэр орой харанхуй болчихсон 22 цаг болж байхад Б.Оюунчимэг байцаагчийг дүү Батбаяр нь Лексус 470 маркийн автомашинаараа гэрт нь хүргэж өгөхөд нь дагаж очоод гэрийнх нь гадаа Батбаярын машин дотор хамт уулзахад намайг юу гэж хүний машины гааль хийсэн юм, өөрийнхөө машиныг гаргаад явахгүй гээд уурлаад загнаж байсан.

Би Оюунсүрэнгийн олж ирсэн машинуудын гаалийн бүрдүүлэлтийг нь хийж байсан гэдгээ тухайн үедээ мэдээгүй, Нарангэрэл надаас гуйгаад байхаар нь гаалийн бүрдүүлэлтийг нь хийж өгсөн гэдгээ тайлбарлаж хэлсэн юм. Б.Оюунчимэг эгч дүүгээ машинаас бууж бай гэхэд Батбаяр буухаар нь би 2.000.000 төгрөгийг бэлнээр өгсөн. Цэен эгч намайг Оюунчимэгтэй уулзчихаарай гээд байсан юм.

Д.Наранчимэг, Д.Нямаа нарт тухайн өдөр мөнгө өгөөгүй. Цэен ахлахаар хэлүүлчихсэн, Б.Оюунчимэг ахлах байцаагч нь мэдэж байсан учраас хяналт шалгалт, бичиг баримтын байцаагч нарт өгөөгүй.

4738 ХЭҮ улсын дугаартай машины хувьд Отгонсэлэнгэ өртэй байсан учраас татварыг нь мөнгийг нь төлж өгөөд бүрдүүлэлтийг нь Уугийг яваад өгөөч гээд гуйгаад явуулчихсан юм. Тэрнээс тэр машин дээр ямар ачаа бараа байсан гэдгийг нь би өөрөө ч мэдээгүй.

Б.Цэен эгч надаас нийт 60.000.000 төгрөг зээлж авчихаад 2014 оны 7 дугаар сард Замын-Үүдэд гэртээ байхдаа 20.0 сая төгрөгийг нь бэлнээр авсан, 2015 оны 9 дүгээр сард 20.0 сая төгрөгийг байраа барьцаанд ээжээрээ хүргүүлж Улаанбаатар хотод өгсөнөөс хойш мөнгөө нэхсээр байгаад 2015 оны 10 сард нь Замын-Үүдэд очсон байхдаа 6.000.000 төгрөгийг бэлнээр авсан. Түүнээс хойш цувуулаад 10, 11 дүгээр сард нилээн хэдэн удаа цувуулж өгсөн. Би цаг хугацааг нь тодорхой өдрөөр нь хэлж чадахгүй байна.

Гаалийн 2 Улаан буюу 6, 7 дугаар байрны гадна, орой 3.000.000 төгрөг авч гарч ирээд 7.000.000 төгрөгийг нь буцааж аваад 2.300.000 төгрөгөөр 1 удаа бэлнээр авсан. 2.000.000 төгрөгөөр 2 удаа, дараа нь 700.000 төгрөг, 300.000 төгрөг, 500.000 төгрөгөөр 5 удаа бэлнээр, 1.000.000 төгрөгөөр 2 удаа авахдаа Замын-Үүд сумын ЗДТГ-ын эсрэг талын банктай байрны гадна, орой бэлнээр авсан. Ингэхээр нийтдээ 37.800.000 төгрөгийг нь цувуулаад авсан. Одоо 22.200.000 төгрөгийн үлдэгдэлтэй. Би энэ мөнгийг авсан талаараа ямар нэгэн баримт бичиг үйлдээгүй.

Түүнээс хойш үлдсэн мөнгийг Цэен эгч хэлэхдээ чиний гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн машин саадгүй гарч л байгаа биз дээ, сүртэй юм гэж хэлээд өнөөдрийг хүртэл өгөөгүй. Миний гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн машинууд саадгүй гарч байсан нь үнэн, гаалийн байцаагч нар бүгд л намайг Цэен эгчийн хуурай дүү гэдгийг хараад мэддэг болохоор миний машинуудыг 100 хувь буулгаж шалгаагүй.

Баттулга гэдэг хүнд 5.000.000 төгрөг өгөх хэрэгтэй байна гэсээр байгаад би Нарангэрэл рүү ярьсаар байгаад Оюунсүрэнгээс гаргуулсан. Цэен эгч хөөцөлдөж байна гээд тухайн үед Цэен эгч л надад Баттулгад 5.000.000 төгрөг өгөхгүй бол болохгүй, та нараас болж ийм байдалд орчихоод байхад олж өг гээд байсан юм.

Би Тулгаа гэдэг хүнийг нь хараагүй. Энэ мөнгийг хахуулийн мөнгө гэж ойлгоогүй байсан. Нэг хэсэг Баттулга гэдэг хүн нь утсаа авахгүй алга болчихоод Цэен эгч янз бүрийн утаснаас залгаад байсан. Миний утаснаас ч залгаж үзээд байсан. Гэтэл дараа нь 2016 оны 1 дүгээр сарын 29-ний өдөр Цэен эгчтэй намайг уулзаж байтал Баттулга утсаар Цэен эгч рүү яриад чи намайг юунд хутгачихваа, би Авлигатай Тэмцэх газарт хоригдсон, 5.000.000 төгрөгний талаар би мэдүүлгээ өгсөн гээд байсан.

Тэр үед нь Цэен эгч хоригдсон гэдэгт нь итгэхгүй, юу яриад байгаа юм, та надаас мөнгө авсан гэдгээ хэлчихсэн юм уу?, Замын-Үүдийн ямар ч хамаагүй хүний нэрээр мөнгө хийсэн байгаа шүү дээ, та гүрийгээрэй, би гүрийнэ ээ гэж хэлж байсан. Тэгээд Цэен эгч надад Баттулга бол сүлдэг /хор найруулдаг/ хүн гэсэн. Дараа нь 2016 оны 3 дугаар сард Замын-Үүд рүү явах гэж байхдаа Цэен эгчтэй уулзахад “Баттулгатай уулзсан чинь АТГ-т очоод Энхтөр даргатай уулзах гэсэн чинь байцаагч миний утсыг шалгасан чинь мессеж байж байгаа юм чинь би хэлэхээс өөр арга байсангүй” гэж хэлсэн тухай ярьж байсан. Тэр үед нь Баттулга нь энэ асуудлыг зохицуулах гэж байхдаа хэрэглэх гэж байсан юм байна гэдгийг мэдсэн. Би дараа нь Нарангэрэлд ч нөгөө хүн нь баригдаад хоригдсон гэдгийг нь хэлсэн.

2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр Гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Оюунчимэгтэй би өөрийн гар утаснаасаа Б.Оюунчимэг ахлахын 91073888 дугаарын утас руу залгаж 8437 УБС улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийг гаалиар гарах болж байна уу гээд асуухад би мэдэж байгаа, Цэен над руу ярьсан, түр хүлээж бай, би өөр газар байна, удахгүй очоод зөвшөөрчихнө гэж хэлсэн.

Уугий буюу Лхагвадорж Б.Оюунчимэг нь ажлын өрөөндөө байхгүй 2 давхарт зөрчлийн өрөөнд согтууруулах ундаа хэрэглээд байгаа юм биш үү, би харсан гэж хэлсэн. Ажил тарах дөхөж байхад хяналтын байцаагч Д.Наранчимэг, гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Оюунчимэг нар аль машин нь билээ гээд асуугаад байсан.

Тийм учраас би мессеж бичиж 8437 УБС гэж машиныхаа дугаарыг хэлээд гаалиас зөвшөөрөл өгч машиныг гаргасан.

Намайг 461 дүгээр ангид цагдан хоригдож байхад өмгөөлөгч дуудаж байна гэхээр нь уулзахаар гарахад Цэен эгчтэй Б1-7 дугаар камерт хамт цагдан хоригдож байсан Энхжаргал гэх эмэгтэй уулзалтаар гарч ирээд “одоо чамтай 2 өмгөөлөгч уулзана, Мягмарцэрэн гэж өмгөөлөгч байгаа, би эхлээд уулзаадхья, чи энэ 2 өмгөөлөгчийг сонгоорой, Б.Цэен эгч чамд авч өгч байгаа шүү, өөрийнхөө өмгөөлөгчид ч энэ талаар хэлж юу ч ярьж болохгүй шүү, чиний авсан өмгөөлөгч бол гэрээ байгуулсан төдий явж байг, чамайг тэвчээртэй байгаарай гэж Цэен дамжуулсан“ гэж хэлсэн. Энхжаргал нь 2 жил хоригдож байна гэж байсан.

Намайг ингэж өмгөөлөгчтэй уулзахаар гарахдаа цамцнаас зуураад тэнэг минь чи ямар албан тушаалтан юм уу үхсэндээ айгаад байгаа юм, чамайг уйлж унжаад байхаар мөрдөн байцаагч нар чамаар тоглоод байгаа юм, энэ 2 өмгөөлөгчийг би өөрөө авч байгаарай гэж хэлээрэй гээд дарамтлаад, цамцнаас зуураад байхаар нь би зөрүүлж уурлаад та яагаад байгаа юм, та өөрөө хэн юм гэхэд би Жайнаагийн хамаатан юм байна, Цэен Жайнаа хоёрыг багаас нь мэднэ гэсэн.

Энхжаргал гэх эмэгтэй нь эхлээд намайг дуудсан 2 өмгөөлөгчтэй уулзсаны дараа би уулзахад арай настайвтар эрэгтэй нь өмгөөлөгч Мягмарцэрэн гэж өөрийгөө танилцуулж байсан. Хамт байсан эмэгтэй нь Сарангэрэл гэл үү, Сайнгэрэл гэл үү.

Мягмарцэрэн нь “байцаалт өгч хэрэггүй шүү, дуудвал бие өвдөөд байна гээд гарч ирэхгүй байгаарай, 2 сар тэвчиж бай” гэж хэлсэн.

Цэен эгч над руу хоригдож байгаа хэрнээ цэвэрлэгээ хийгээд явж байгаа хүмүүсээр 4 удаа захиа өгүүлсэн.

Захианы утга нь “тэвчиж байгаарай” гэсэн байсан. Нэг удаа “чи өөрийгөө бодлоо, 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдрийн 1.500.000 төгрөгийг гуталны мөнгө гээд хэлчихэд яачихаад байгаа юм бэ, чи ямар албан хаагч юм уу” гэсэн утгатай байсан.

Ер нь бол Цэен шөнө оройгүй залгаад “энд байна, тэнд байна, мөнгө шилжүүл” гээд шахаад байдаг байсан. Тэр болгонд нь би шилжүүлдэг байсан. Миний гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн ачааг Цэен хяналт шалгалтгүйгээр гаргаж байсан” гэсэн /21-р хх-ийн 24-33, 76, 81-82/

 

Яллагдагч Д.Наранчимэгийн “... 2015 оны 9 сараас өнөөдрийг хүртэл Замын-Үүдийн Гаалийн газарт гаалийн улсын байцаагчаар ажиллаж байна. 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр том оврын ачааны тээврийн хэрэгсэлийг шалгах хэсэгт гаалийн хяналтын улсын байцаагчаар албан үүрэг гүйцэтгэсэн. Гаалийн бүрдүүлэлт хийгээд ирсэн тээврийн хэрэгсэлд хяналт шалгалт хийж гаальд барааг үнэн зөв мэдүүлсэн эсэхийг шалгаад дуусвал сүлжээгээр дууссан гэдгээ цахимаар мэдэгдэнэ. Дараа нь ахлах байцаагч зөвшөөрвөл гаалийн мэдүүлгийг хэвлэж гаргаад “гааль зөвшөөрөв” тэмдэг дарж зөвшөөрөл олгодог. Над дээр ирэхээсээ өмнө баримт бичгийн байцаагчид бараагаа мэдүүлж татвараа төлсөн байдаг.

Л.Гэрэлт-Од, С.Лхагвадорж, С.Оюунсүрэн нарыг 2010 оноос хойш гаалийн бүрдүүлэлт хийгээд явдаг гэдгээр нь мэддэг болсон. С.Оюунсүрэнгийн ээж Цэрэн-Өлзийтэй хамт Замын-Үүдийн гаальд ажиллаж байсан. Цэрэн-Өлзий нь гаалийн байцаагч байсан юм. Гэрэлт-Од 99110320, 91912127 гэсэн дугаартай, С.Оюунсүрэн 91917002, Лхагвадорж буюу Уугийгийн утасны дугаарыг сайн мэдэхгүй.

2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр 8437 УБС, 4738 ХЭҮ улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийн бүрдүүлэлтийг нь гаалийн бүртгэгдсэн мэргэжилтэн З.Анхцэцэг хийгээд явж байсан. 17 цагийн үед татвараа төлчихөөд бичиг баримтуудаа аваад ирсэн. З.Анхцэцэгийг ирэх үед Л.Гэрэлт-Од 91912127 дугаараасаа миний 99123877 дугаар руу 8437 УБС автомашиныг Гаалийн ерөнхий газрын Зөрчилтэй тэмцэх газрын дарга Т.Мөнхчулуун дарга мэдэж байгаа гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь биет шалгалтыг дутуу хийсэн.

4738 ХЭҮ машин нь үзэхэд их хялбархан том том ачаа ачсан байсныг нь харчихаад гаргачихсан. Би Анхцэцэгийг хаана сууж гаалийн мэдүүлэг хийдэг гэдгийг нь мэдэхгүй. Би тухайн үедээ итгэмжлэх дээрх Уранбилэг гэдэг хүнийг нь мэдэхгүй. Тэгээд Анхцэцэгийг тухайн үедээ нэрийг нь ч сайн мэдэхгүй байсан учраас мөн болов уу гэж бодож байсан.

Хамгийн гол нь Мөнхчулуун даргынх гэж хэлэхээр нь шууд л гаргаж байгаа юм. Би машины нум гэж огт бодоогүй. Хүүхдийн тоглоомон нум гэж ойлгосон. Хэдий 5,000 кг гэсэн байсан ч Мөнхчулуун даргынх гээд байхад яаж шалгаад байхав дээ. Зөрүү гарна гэдгийг бол мэдэж байсан. Би захаас нь задлаад үзэхэд хуванцар сандал, гэр ахуйн бараа харагдахаар нь дутуу шалгасан юм.

Т.Мөнхчулуун нь Гаалийн ерөнхий газарт Бүрдүүлэлтийн дараах шалгалтын дарга байсан. Одоо бол Зөрчилтэй тэмцэх газрын даргаар ажилладаг. Мөнхчулуун дарга бол бид нартай өөрөө ярихгүй шүү дээ. Мөнхчулуун даргын машин гэхээр нь шалгалтаа дутуу хийгээд шууд явуулсан” гэсэн /22-р хх-ийн 75-84/

 

Яллагдагч З.Баярсайны “... тиймээ, нэг машинд 200.000 төгрөг өгье гэхэд үгүй гэсэн. Тэгээд нэг машин гаалийн талбайгаас гаргах зөвшөөрөл авахын тулд 500.000 төгрөг өгөхөөр болсон. Хээл хахуулийн хэмжээг машины хажууд гаалийн талбай дээр ярьсан. 9802 УБИ, 4129 ДГО гэсэн 2 машины гаалийн мэдүүлгийг зөвшөөрүүлэх, гаалийн хяналтын талбайгаас гаргуулахын тулд нийт 1.000.000 төгрөг И.Наранцэцэгт өгсөн. Өглөө нь 500.000 төгрөг, орой нь 500.000 төгрөг өгсөн. Би анх нэг машинд нь 200.000 өгье гэж гуйж байсан. Тэр үнийн дүнгээрээ мэдүүлсэн юм.

2.000.000 төгрөг бол өгөөгүй. 500.000 төгрөг л өгч байгаа явц бичлэг дээр бичигдсэн байна. Яагаад 2.000.000 гэж хэлсэн юм болоо. Өөрөө ч гайхаж байна” гэсэн /25-р хх-ийн 110-111/

 

Яллагдагч Б.Багахүүгийн “... сэжигтнээр тооцсон тогтоол, сэжигтний эрх үүрэгтэй танилцлаа. Ойлгомжгүй зүйл байхгүй байна. Одоо болсон хэргийн талаар мэдүүлэг өгнө, өмгөөлөгчгүй мэдүүлэг өгнө.

Миний хувьд 2013 оноос хойш БНХАУ-ын Эрээн хот Монгол Улсын Дорноговь аймаг Замын-Үүд сум хооронд ачааны автомашинаар тээвэр хийж байна.  Сэжигтнээр тооцсон тогтоолд дурдсан шиг би сайн дураараа хээл хахууль өгсөн зүйл байхгүй. Өмнө нь хээл хахууль өгч байгаагүй. Урьд өөрөө тээврээ хийдэг ачааны эзэд  гаалиин бүрдүүлэлт хийдэг байсан. Гэтэл ачааны эзэд ачаа ачахад харж тоо ширхэгийг мэдэж байгаа юм чинь гаалийн бүрдүүлэлтээ хийгээд Монгол Улсын хилээр гарах юм бол 200.000 төгрөг өгнө гэсэн.

2016 оны 3 дугаар сарын 17-ны өдөр байх Монгол Улсын хилээр орж ирсэн. Ачааны эзэн татвараа төл гээд Даваагийн дансанд 30.000 юань буюу 9.400.000 төгрөг шилжүүлсэн. Энэ мөнгийг нь авч төгрөгт шилжүүлээд барааг нь гаальд мэдүүлж татварт 8.100.000 төгрөг төлөөд Гаалийн улсын байцаагч Мөнгөнбагана хяналт шалгалт хийсэн. “... 62 тонн ачаатай машинд 8.000.000 төгрөг төлсөн байна, дундаж стастистик байна, та нарт итгэж байна ахлах мэдүүлгийг чинь баталгаажуулах ёстой орж уулз” гэж хэлсэн.

И.Наранцэцэг гаалийн улсын ахлах байгцаагчийн өрөөнд ороход үгүй дахин шалгана гэж хэлээд Мөнгөнбаганаар ачааг буулгуулж шалгуулсан. Мөнгөнбагана шалгалт хийгээд 2.000.000 төгрөгийн татвар дутуу төлсөн байна гээд төлүүлсэн. Дутуу төлсөн мөнгийг өөрийн ХААН банкин дахь 5377030994 дугаартай дансан дахь хувийн хуримтлалаасаа төлсөн. Нэгэнт дутуу төлсөн татвараа төлсөн учир Гаалийн хяналтын бүсээс гарах ёстой бөгөөд 103 буюу ахлах байцаагч И.Наранцэцэгээс зөвшөөрөл авахаар өрөөнд нь ороход дахин шалгуулна. Чиний ачааг хилээр гаргахгүй гээд шантааж хийж эхэлсэн. Эгч ээ би ачааны эздээс авсан мөнгөө бүгдийг нь татварт өгсөн. Өөрөөсөө татварт мөнгө нэмж төллөө. Одоо хот явах гэхээр 400.000 төгрөгтэй, түлшний ч мөнгө алга байна шүү дээ гэхэд чи тэр 400.000 төгрөгөө надад өгчих, тэгэх юм бол мэдүүлгийг баталгаажуулж өгнө гэж хэлсэн.

Гаалийн хяналтын талбайд 5 хоносон хүн чинь арга буюу өөрт байсан  400.000 төгрөгөө Наранцэцэг байцаагчид өрөөнд нь өгөөд гаалийн мэдүүлгээ баталгаажуулж хилийн хяналтын талбайгаас гараад явж байтал Гаалийн ерөнхий газрын зөрчлөөс саатуулан дахин шалгасан. Энэ шалгалтаар 3.200.000 төгрөгийн татвар төлөөгүй, өмнө дутуу төлсөн байна гэсэн тооцоолол гарч татварыг нь төлсөн.

2016 оны 3 дугаар сарын 24-ний өдөр аав маань бурхан болоод би Улаанбаатар явсан ба Эрдэнэ гэж найзыгаа зөрүү татаварыг төлөөд машин ачаа авч бай гэж хэлээд татвар төлүүлсэн. Тэгээд та бүхний хийсэн тооллогоор дэвтрийн тоо ширхэг, нэр төрөл зөрөөд 8.000.000 төгрөг нэмж төлөх асуудал үүсч байна.

Миний хувьд хээл хахууль өгсөн зүйл байхгүй, 103 байцаагчийн дарамт шахалтаар л өөрт байсан шатахууны мөнгөө өгсөн. Намайг үнэхээр их хясан боогдуулсан шүү.

Яллагдагчаар татсан тогтоолтой танилцлаа. Миний хувьд Наранцэцэг гэж хүнтэй урьдчилан тохиролцоод хээл хахууль өгсөн зүйл байхгүй. Гаалийн байгууллагын ажилтан нарын хүнд суртлаас үүдэн 400.000 төгрөгийг өгсөн талаараа мэдүүлсэн. 60 тонн ачааг бүрэн буулгаж ачихад ачигчийн хөлс 400.000 төгрөг болдог. Гаалийн хяналтын байцаагч ачааг буулгуулаад шалгаж байхад ахлах байцаагч нар нь гарч ирээд хяналтаа тавьчих байтал гарч ирдэггүй. Хяналтын байцаагч шалгаж дуусаад гаалийн программд шалгасан мэдээлэл оруулсан байхад сүлжээгээр зөвшөөрөл өгчих боломжтой. Гэтэл заавал өрөөнд орж ир, зөвшөөрөл ав гэсэн шаардлага тавьдаг. Өрөөнд нь оронгуут ачаагаа буулга, дахин шалгана гэнэ. Байцаагч чинь шалгасан шүү дээ гэхээр тэр хамаагүй би шалгах эрхтэй гэх мэтээр албан тушаал эрх мэдлээрээ эрхшээлдээ оруулж хясан боогдуулсан. Дахин ачаагаа буулгахад хичнээн цаг хугацаа алдах вэ, ачигч нарын зардал гарна, ачааны эздийн ачаагаа нэхсэн, хурдал гэсэн шаардлагаас үүдээд нэхээд байгаа хахуулийг нь өгөхөөс өөр аргагүй болоод хахууль өгсөн.

Одоо бол гаалийн байгууллага яг дүрэм журмаараа ажиллаж байна. Хил гаалиар орж гарахад их амар болсон, сайхан байна.

Наранцэцэгт нэг удаа хээл хахууль өгсөн. Тэр талаараа сэжигтнээр мэдүүлсэн. Өөр хүнд хахууль өгч байгаагүй. Гаальд төлөх ёстой татваруудыг бүгдийг нь төлсөн. Хятадууд 98 хуудастай дэвтэрийн хайрцагт 12 хуудастай дэвтэр хийсэн байсныг мэдээгүй. Ачаа ачуулах үед өгсөн тоо хэмжээгээр нь л гаальд барааг мэдүүлсэн” гэсэн /28-р хх-ийн 20-25, 41-р хх-ийн 220-230/

 

Яллагдагч Я.Даваадоржийн “... надад нуух хаах зүйл байхгүй. Болсон хэргийг үнэнээр нь мэдүүлнэ. Үнэн зүйл хэлж ярьж байгаа болохоор өмгөөлөгч авах шаардлага байхгүй.

БНХАУ-ын Эрээн хотоос Хөвсгөл аймагт наймаа хийдэг иргэдийн ачааг өөрийн машин, чиргүүлдээ ачсан. Миний машин том машин биш. Машин өөрөө 11 тонн, чиргүүл 8 тонн ачаа ачдаг. 21,0 тонн орчим ачаа ачигдсан. Замын-Үүд дэх гаалийн газрын хяналтын талбайд машинаа жигнүүлэн орж ирсэн. Гаальд бараа мэдүүлэгч гэх хүмүүс дээр очоод бараагаа мэдүүлэх талаараа хэлэхэд иргэнээр бүрдүүлэлт хийхгүй, компаний бичиг баримтаа гэсэн. Надад компани байхгүй шүү дээ гэхэд “Элбэг туулай” ХХК-иар бүрдүүлэлт хийлгэх үү гэсэн. Би зөвшөөрсөн.

Гаальд ачаа өмнө нь мэдүүлж байгаагүй болохоор Хөвсгөл аймгийн иргэн, одоо Замын Үүдэд амьдарч байгаа Жамъяасүрэн гэх залууг олж уулзсан ба хаана хэрхэн ачаа бараагаа үзүүлдэг, мэдүүлдэг талаар зааж туслаач гэж гуйсан.

Жамъяансүрэн өөрөө том ачааны машинтай, байнга хил хооронд тээвэр хийж байгаа талаараа надад хэлээд надад туслахаар болсон. “Элбэг туулай” ХХК-ийн нэрээр Монгол Улсын гаальд ачаа бараагаа мэдүүлсэн.

Өнөржаргал гэх байцаагч ачаагаа бүгдийг нь буулга гэсний дагуу бүх ачааг буулгаж тоолуулсан. Гэтэл 2 боодол бор эсгий, 8 ширхэг барилгын гадна пассад хийдэг хавтан, 20 ширхэг өнгөт хавтан мэдүүлэгдээгүй байсан. Энэ дутуу мэдүүлсэн зүйлээ дахин мэдүүл гэж хэлсэн. Хэлснийх нь дагуу дутуу гэсэн бараагаа мэдүүлж ирэхэд Өнөржаргал 50.000 төгрөгөөр торгосон. Эхлээд 3.481.582 төгрөг татварт төлсөн ба Гаалийн хяналт шалгалтын дараа 179.538 төгрөг нэмж татварт төлсөн. Өнөржаргал шалгаж дуусгаад ахлах байцаагчаар гаалийн бүрдүүлэлтийг баталгаажуулах ёстой. Та нар шалгуулсан талаараа хэлээд мэдүүлгээ зөвшөөрүүл гэж хэлсэн.

Жамъяансүрэн гаальд мэдүүлсэн барааны баримт, Гаалийн болон бусад татвар төлсөн баримт, нэмж татвар төлсөн баримтаа аваад 103 гэсэн өрөөнд орсон. Гарч ирээд ахлах байцаагч нь мөнгө нэхээд байна гэж хэлсэн. Ямар учиртай мөнгө юм бэ гэхэд мэдэхгүй өгөх ёстой мөнгө гэж хэллээ гэсэн. Надад 100.000 төгрөг л байна, өөр мөнгө төгрөг байхгүй ш дээ гэхэд 200.000 төгрөг өгөх ёстой гэсэн дутуу өгөхөөр гаргахгүй байх гэсэн. Тэгэхээр нь шатахууны үнэ гэж хадгалсан байсан мөнгөнөөсөө 100.000 төгрөг, хувьд байсан 100.000 төгрөг дээрээ  нэмээд 200.000 төгрөг Жамъяансүрэнд өгсөн. Жамъяансүрэн 103 дугаартай өрөө рүү 200.000 төгрөг аваад орсон ба удалгүй боллоо гэсээр гарч ирсэн.

Өнөржаргал Гаалийн мэдүүлэг хэвлээд тамга дарж өгсөн. Тэгээд шууд  Хөвсгөл аймагт очиж ачаагаа буулгасан” гэсэн /27-р хх-ийн 35-36/

 

Яллагдагч Б.Эрдэнэбатын “... 2016 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдөр 17 цагийн үед Монголын хилээр гараад явж байсан чинь миний машиныг саатуулаад буцааж гаалийн хил рүү оруулсан. Миний машин гаалийн бүрдүүлэлт хийгээд дууссан байсан.

Тэгээд би бичиг баримтаа хаалгах гэж ороод Наранцэцэгт 100.000 төгрөг өгсөн. Наранцэцэг гэдэг эгчийг би урд нь танихгүй. Би зүгээр баярлалаа гээд өгсөн” гэсэн /27-р хх-ийн 52, 53/

 

Сэжигтэн Ц.Оюун-Эрдэний “... 2016 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдөр 2002 УВА улсын дугаартай ачааны автомашин гаалиар орж ирсэн. Тухайн өдрийн 14 цаг өнгөрөөгөөд уг автомашины ачааны эзэн гэх Оюун-Эрдэнэ гэх 30 гаруй насны эрэгтэй хүн ачааны бүрдүүлэлт хийлгэхээр манай “Туушин системс” ХХК-нд хандсан бөгөөд над дээр ирж уулзсан. Яагаад надтай ирж уулзсаныг би одоо санахгүй байна. Ачааны эзэн нь таньдаг хүн байсан юм болов уу гэж бодож байна. Тэгээд ачаанд нь бүрдүүлэлт хийж, 29 нэр төрлийн бараа бичигдсэн. Яг ямар нэр төрлийн ачаа байраа байсныг нь санахгүй байна. Мөн ачаагаа гаалийн үнэлгээний байцаагчид үнэлүүлсэн бөгөөд хэн гэж байцаагчид үнэлүүлсэн болохыг би санахгүй байна. Үнэлгээний байцаагч нь ачаа, барааг нь үздэггүй бөгөөд мэдүүлсэн барааны хэмжээгээр нь үнэлгээг хийдэг. Ингээд гаалийн байцаагчид хуваарилагдаж, ачаа бараагаа шалгуулсан. Тухайн гаалийн байцаагч ачааг нь машинаас нь 2 талаар нь болон голоор нь буулгуулж үзүүлсэн. Яг ачааг буулгах үед нь би хажууд нь байгаагүй. Ачааг шалгуулсны дараа гаалийн улсын байцаагч нь хяналт шалгалт хийсэн талаараа гаалийн улсын ахлах байцаагчид танилцуулсан. Улмаар гаалийн улсын ахлах байцаагч Наранцэцэг нь ачааны эзэн Оюун-Эрдэнэ, гаалийн улсын байцаагч нарыг дагуулан явж ачааг нь өөрөө үзэж шалгасан. Тэгээд Наранцэцэг ахлах байцаагч өрөөндөө орсон бөгөөд ачааны эзэн Оюун-Эрдэнэ нь “Баярлалаа гэж хэлээд та үүнийг өгчих” гэж надад 200.000 төгрөгийг нугалж эвхсэн байдалтайгаар манай ажлын гадаа надад өгсөн. Уг мөнгө нь яг хэдэн төгрөгний дэвсгэртээр, хэдэн ширхэг байсныг нь би санахгүй байна.

Надад мөнгө өгсөн Оюун-Эрдэнэ хэлэхдээ “200.000 төгрөг” гэж хэлсэн учраас би мөнгөний хэмжээг мэдсэн. Ингээд би ГУАБайцаагч Наранцэцэгийн сууж байсан булангийн өрөөнд ганцаараа явж ороход Наранцэцэг өрөөндөө ганцаараа сууж байсан бөгөөд би Наранцэцэгт 200.000 төгрөгийг эвхэж нугалсан байдалтайгаар нь өгөөд “Баярлалаа гэнэ ээ” гэж хэлсэн. Гэтэл Наранцэцэг мөнгийг аваад ширээн дээрээ тавьсан бөгөөд би мөнгөө өгчихөөд л буцаад гараад явсан.

Ингээд цааш нь юу болсныг мэдэхгүй, автомашин нь ачаагаа янзлаад зогсож байгаа харагдсан. Ямар нэгэн зөрчил  байгаагүй байх. Ачаа нь хятадын манафестийн дагуу бичигдсэн байсан. ГУАБайцаагч Наранцэцэгт ямар учраас 200.000 төгрөг өгснийг би мэдэхгүй, баярлалаа гээд өгчих л гэж хэлсэн” гэсэн /27-р хх-ийн 140-141/

 

Яллагдагч Б.Оюун-Эрдэний “... 2016 оны 3 дугаар сарын 17-ны өдөр ачаагаа Замын-Үүд рүү явуулчихаад би 18-ны өдөр буюу маргааш нь хилээр орж ирсэн. Хилээр орж ирээд хятадын манфистийг орчуулганд өгөөд журмынх нь дагуу гаалийн бүрдүүлэлтээ хийсэн. Би “Туушин системс” ХХК-ны бүртгэгдсэн мэргэжилтэн Оюун-Эрдэнээр бүрдүүлэлт хийлгэсэн.

Гаалийн байцаагч машиныг шалгаад дууссаны дараа би Цэргийн баяр байсан учраас ахлах байцаагч Наранцэцэгт “баярлалаа” гээд Оюун-Эрдэнэ гэх гаалийн мэдүүлэгчээр 200.000 төгрөг өгүүлсэн” гэсэн /28-р хх-ийн 153/

 

Яллагдагч Доржийн Сүхбаатарын “... И.Наранцэцэг гэх хүнд мөнгө өгсөн. Гэхдээ хээл хахууль гэж бодохгүй байна. Бичлэг дээр машины дугаар, өгч байгаа мөнгөний тоо хэмжээ бүгд тодорхой бичигдсэн байна лээ. Тухайн 2 машин дээр ачсан ачаа нь тендерийн ажил хийхэд шаардлагатай яаралтай ачаа байсан болохоор хяналт шалгалтыг хурдан шуурхай хийлгэх, ачааг бүрэн буулгуулахгүй байх зорилгоор өгсөн. Ачааг бүрэн буулгах ачигч нарын ажлын хөлс өндөр болчихдог юм. Наранцэцэг байцаагчид өгсөн мөнгөний хувьд ингээд болоо” гэсэн /27-р хх-ийн 192/

 

Яллагдагч Т.Гүндэгмаагийн “... 2016 оны 3 дугаар сарын 21-ний өдөр “Журмак” ХХК-ны 17-55 УНЭ улсын дугаартай ачааны автомашинаар тус компаний барилгын материалыг тээвэрлэн орж ирсэнийг миний бие Замын-Үүдийн гаальд мэдүүлсэн. Мэдүүлэхдээ хятадын манфистийг үндэслэж үнэн зөвөөр мэдүүлсэн. Мэдүүлгийн дагуу үл таних гаалийн улсын байцаагч ачааг шалгаж үзээд хавтан зөрүүтэй байна. Бусад ачаа нь тоо ёсоор таарч байна гэж хэлсэн. Тухайн үед барааг дутуу мэдүүлсэн байна гээд надад зөрүү ачааны хэмжээг хэлж байсан. Ямар хэмжээний хавтан мэдүүлсэн бараанаас нь зөрүүтэй байсныг одоо би санахгүй байна.

Тэгээд гаалийн улсын байцаагчаас одоо яах вэ гэж асуутал ачааг буцааж торгууль тавина, ахлах байцаагч руу орж уулз гэж хэлсэн. Ингээд би гаалийн улсын ахлах байцаагч Наранцэцэгийн албан өрөөнд орж уулзсан. 103 ахлахын өрөөнд орж гаалийн улсын ахлах байцаагч И.Наранцэцэгт манай ачаанд хяналт шалгалт хийсэн гаалийн улсын байцаагч эмэгтэй ачааны талаар танилцуулсан байсан бөгөөд Наранцэцэг надад ачаанд чинь татвар тавигдана. Чи өөрөө л мэдэхгүй юу гэсэн утгатай юм хэлсэн.

Ингээд яах учраа олохгүй явж байгаад буцаж 103-ын ахлахын өрөөнд орж гаалийн улсын ахлах байцаагч Наранцэцэгт 500.000 төгрөгийг бэлнээр өгсөн. Миний мөнгийг гаалийн улсын ахлах байцаагч Наранцэцэг аваад гарч бай гэж хэлсэн бөгөөд би өрөөнөөс нь гараад хүлээж байтал хяналт шалгалт хийсэн гаалийн улсын байцаагч эмэгтэй ачааны мэдүүлгийг надад өгсөн.

Би ХААН банкин дахь 5678020622 дугаартай данснаас авсан мөнгө болон өөрт байсан мөнгө төгрөгийг нэмж байгаад 500.000 төгрөг болгож бүрдүүлээд Наранцэцэгт өгсөн” гэсэн /28-р хх-ийн 14/

 

Яллагдагч Р.Мөнхзаяагийн “... 2016 оны 3 дугаар сарын 20-ны өдөр “Ууган Ананд” ХХК-ны ачаа 27-24 ДГО улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлээр орж ирсэн. Би гаалийн бүрдүүлэлтийг хийгээд 2016 оны 3 дугаар сарын 21-ний өдрийн орой Гаалийн улсын ахлах байцаагч Наранцэцэгийг албан өрөөнд орж зөвшөөрөл авсан. Тэр үед Наранцэцэг ахлах байцаагч зөрүү гарх юм байна, маргааш болъё гээд гаргахгүй шинжтэй байх шиг болохооор нь яаралтай гармаар байна гээд данснаасаа 400.000 төгрөг байснаа өгсөн. Тэгээд гаалийн хяналтын талбайгаас гарах зөвшөөрлөө авсан” гэсэн /26-р хх-ийн 154-155/

 

Яллагдагч Г.Уранбилэгийн “... яллагдагчаар татсан үндэслэлийг хүлээн зөвшөөрч байна. Бат-Амгалан 2016 оны 3 дугаар сард Улаанбаатар хотоос Замын-Үүдэд ирээд надтай уулзсан. Гаалийн хяналт шалгалт чанга байна, хурдан шуурхай хилээр бараагаа гаргамаар байна гэж ярьсан. Хэн гэж байцаагч шалгасан болохыг мэдэхгүй. Барааг нь мэдүүлэгтэй нь тулган шалгаад байгаа бололтой байсан. Гаалийн хяналт шалгалтын байцаагч шалгалтаа дуусгаад ахлах байцаагчаар зөвшөөрүүл гэж хэлсэн. Бат-Амгалан би согтуу байж гаалийн ахлах байцаагчийн өрөөнд ороод яах вэ, миний найз ороод зөвшөөрүүлчих гэж хэлсэн.

Миний ажлын байр жижиг тэрэгний хяналт шалгалт хийдэг талбайд байдаг ба хил дээр нэг байшинд хамт ажиллаж зүс мэддэг болсон гэдэг утгаараа Наранцэцэгийн өрөөнд орж уулзсан. Тэгэхэд Наранцэцэг хуулийн байгууллагын хяналт шалгалт чанга байгаа, хотын тагнуулын нэг нөхөр гуйж байгаад бараагаа аваад явсан чинь баригдаад асуудал үүсч байгаа, ар талаа даагаарай гэх мэтээр илтэд хээл хахууль нэхсэн зүйл ярьж эхэлсэн.

Тэгээд байхаар нь энэ талаар Бат-Амгаланд хэлсэн. Бат-Амгалан 200.000 төгрөг надад халааснаасаа гаргаж өгсөнийг авч Наранцэцэгт өгөөд гаалийн мэдүүлэгийг нь зөвшөөрүүлсэн” гэсэн /27-р хх-ийн 8-9/

 

Яллагдагч Г.Бат-Амгалангийн “... бүх баримт материалаа үнэн зөв мэдүүлж хилээр гарч ирсэн. Гаалийн ахлах байцаагчаар мэдүүлэг зөвшөөрүүлэх үед Наранцэцэг гэж ахлах нь Билэгээ найзаас минь мөнгө нэхсэн байна лээ. Нуух юу байхав. Билгээг надтай хамт яваад надаас байцаагчийн нэрээр мөнгө авах гэж байна гэж хардсан.

Тэгээд буянаараа болог гээд Билэгээд 200.000 төгрөг өгсөн юм. Билэгээ бол Наранцэцэг байцаагч нэхлээ гэж байсан. Мөнгө надаас аваад Наранцэцэгт өглөө гэж хэлж байсан” гэсэн /27-р хх-ийн 16/

 

Яллагдагч Я.Хишигдоржийн “... 2016 оны 3 дугаар сарын 29-ний өдөр би 30-48 УНН улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлээр барилгын материал БНХАУ-аас импортоор оруулж ирсэн. Ачаа барааны татварын мөнгийг 100 хувь төслөн.

Тухайн үед гаалийн улсын ахлах байцаагч Наранцэцэг миний машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас тодорхой шалтгаангүйгээр гаргахгүй байсан. Би яагаад гаргахгүй байгаа гэдгийг нь ойлгоогүй. Тэгээд 300.000 төгрөг Наранцэцэг ахлах байцаагчийн ажлын өрөөнд орж өгөхөд зөвшөөрөл гаргаж өгсөн” гэсэн /27-р хх-ийн 26/

 

Яллагдагч Э.Эрдэнэбатын “... 2016 оны 3 дугаар сарын 20-ны өдөр байх, Замын-Үүдэд хүний машин засаж өгөхөөр очсон. Гаалийн хяналтын талбайгаар явж байтал И.Наранцэцэг том тэрэгний 103 буюу ахлах байцаагчаар ажиллаж байгааг олж харсан. Эрдэнэбаяр ах Сэлэнгэ аймагт байсан бөгөөд мэндтэй устай явдаг. Наранцэцэг эгчтэй мөн л Сэлэнгэ аймагт байхад нь танилцсан танилууд. Энэ үед Дашрэнцэн байхаа, Дашка ах тааралдаад Эрээнээс гэр ахуйн бараа, цөөхөн хөлдөөгч ачсан машин орж ирнэ. Нийт ачаа нь 1,8 тонн ачаа бараа байгаа  гэж хэлээд гаальд хуудсаар мэдүүлээд гаргамаар байна, чи чадах уу гэсэн.

Би И.Наранцэцэгтэй уулзаад асууя гэж хэлсэн. И.Наранцэцэг эгчийн өрөөнд нь ороод хуудсаар гаргаж болох уу гэхэд байцаагчдаа үзүүл, Хяналт шалгалт хийх ГУБайцаагч чинь болно гэвэл хуудсаар гаргачих гэж хэлсэн. Би гарч яваад Ганбат гэж залуутай тааралдаж Хуудсаар бараа гаргаж байсан эсэх талаар нь асуухад гаргаж байсан гэж хэлсэн. Нэг ачаа байна, хамтраад гаальд мэдүүлэх үү. Чи баримт бичгийг нь аваад шалгуулах, татвар төлөх ажил хийнэ шүү дээ гэхэд Ганбат тэгье гэсэн. Би Дашка ахтай уулзаад болох юм шиг байна гэхэд надад 800.000 төгрөг ачааны хятад манифест өгсөн. 800.000 төгрөг хүрэхгүй байх даа гэхэд би Ганбатад чинь мөнгө нэмээд өгнө өө гэж хэлсэн. Баримт бичгийг нь аваад харахад монголын пүүний бичиг дээр 3,2 тонн гэж бичсэн байсан. Ачаа ачсан машиныг холоос харахад багахан ачаатай харагдсан. Дашка ах хуудсаар ачааг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргамаар байна гэдгээ яриад байсан.

“Хуудсаар” гэдэг нь зорчигчийн ачаа гэж гаальд мэдүүлээд бүрдүүлэлт хийхгүй гаалийн хяналтын талбайгаас гаргах асуудал. Ганбат баримт бичгээ аваад миний нэрээр гаальд барааг мэдүүлсэн. Гаальд 600.000 орчим төгрөг төлсөн гэсэн.

Би өөрийн авсан 800.000 төгрөгөөс маргааш өдөр нь 25 ширхэг 20.000-тын дэвсгэртийг Наранцэцэгт өрөөнд нь оруулж өгсөн. Отгонтуул, Батжаргал нарт нэг ч төгрөг өгөөгүй. Батжаргал, Отгонтуул нартай уулзаагүй. Үлдсэн 300.000 төгрөгийг нь Ганбатад өгсөн. Ганбат Дашка ахаас мөнгө нэмж аваад гаалийн татвар, орчуулга зэргийн мөнгийг төлөөд надад 140.000 төгрөг унасан гэж хэлээд 70.000 төгрөг өгсөн. Ганбаа Дашка ахаас нэмж хэдэн төгрөг авсан гэдгийг мэдэхгүй” гэсэн /27-р хх-ийн 99-100/

 

Яллагдагч Д.Жавзандуламын “... ял өөрчлөн сонсгож байгаа тогтоолыг уншиж танилцлаа, ял өөрчлөн сонсгож байгаа үндэслэлийг хүлээн зөвшөөрч байна.

Машинд ачигдсан барааг өглөө л шалгуулж эхэлсэн. Өвлийн улиралд машинаа хонуулахгүй байх, гаалийн хашаанаас хурдхан гаргах зорилгоор М.Энхтүвшин байцаагчид 50.000 төгрөгийг хээль хахууль болгон өгсөн гэм буруугаа ойлгож байна. М.Энхтүвшинд 20.000-тын дэвсгэрт 2 ширхэг, 10.000-тын дэвсгэрт 1 ширхэг нийт 50.000 төгрөг цаасанд боож өгсөн. Өмгөөлөгчийн ээжийн бие тааруу байгаа учир байцаалтад оролцуулах шаардлага байхгүй” /43-р хх-ийн 197/

Яллагдагч Э.Батсүмбэрийн “... би хилээр түргэн шуурхай гарах зорилгоор 2016 оны 3 дугаар сарын 2-ны өдөр том оврын автомашины орох чиглэлийн ахлах байцаагчаар ажиллаж байсан М.Энхтүвшинд хээл хахууль өгсөн. Ер нь бол Эрээнээс ачуулж байгаа барааны тээврийн зардал, гаалийн татвар зэрэг зардлуудыг хятад талд байгаа хүн нь мэддэг юм билээ.

Ахлах байцаагч М.Энхтүвшинд өгсөн 200.000 төгрөг нь 10 ширхэг 20.000-тын дэвсгэртээр байсан. Энэ мөнгийг өгөхдөө ахлах байцаагч М.Энхтүвшинг ажлын өрөөндөө байхад гаргаж өгсөн” гэсэн /26-р хх-ийн 211-213/

 

Яллагдагч Б.Мөнхболдын “... 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр Гаалийн улсын ахлах байцаагч Б.Оюунчимэгт хээл хахууль өгсөн гэх асуудал бол ямар ч үндэслэлгүй. Нөхөр нь АНУ-аас дархлаа дэмжих Транс фактер гэх эм оруулж ирдэг. Тэр эмийг нь уухаар өвөл ханиад хүрдэггүй юм. Эмний мөнгийг нь дансаар ч өгч байсан, бэлнээр ч өгч байсан. Оюунчимэгт эмний мөнгө өгөх үе бараа гаальд мэдүүлэхтэй таарсан байж магадгүй. Надад үзүүлсэн бичлэг  дээр би байгаа юм нь байгаагаараа 100 хувь мэдүүлсэн талаараа хэлж байсан маань хүртэл бичигдсэн байна лээ шүү дээ. Би чинь 10 жил орчим бөөрний архаг үрэвсэл өвчнөөр өвдөж эмчлүүлж байгаа хүн.

Мөрдөн байцаагч Б.Шинэбаатар анх удаа мэдүүлэг авах үед би  М.Энхтүвшинд хээл хахууль өгсөн талаараа үнэн зөвөөр мэдүүлсэн. Дахин нэг үйлдэл нэмэгдсэн гэхээр нь зүйл анги хүндрэх нь гээд худал мэдүүлэг өгсөн. Ер нь бол 2016 оны 3 дугаар сарын 7-ны өдрийн ачааг 100 хувь мэдүүлсэн. Ямар ч зөрчил байгаагүй.

2016 оны 3 дугаар сарын 7-ны өдөр компанихаа ачааг мэдүүлэхэд М.Энхтүвшин хээл хахууль өгөхгүй бол машиныг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргахгүй гэдгээ машиныг шалгаж байхдаа машины дэргэд хэлсэн. Тэгэхээр нь би энэ долоо хоногт дахин нэг машин орж ирнэ. Танд 400.000 төгрөг өгье. Та ачаа барааг хурдхан гаргаад өгөх үү гэхэд тэгье гэсэн. Тэгэхээр нь 200.000 төгрөг урьдчилгаа гэж өрөөнд нь оруулж өгсөн. Өмнөх мэдүүлэгт машины дугаар огноо хоёроо солиод мэдүүлсэн байсан.

2016 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдөр үлдэгдэл 200.000 төгрөгийг М.Энхтүвшин гаалийн улсын ахлах байцаагчид өрөөнд нь оруулж өгөөд 5887 ДГА улсын дугаартай ачааны автомашинд ачсан барааг гаалийн хяналтын талбайгаас гаргасан чинь Тагнуулын байгууллагаас мэдээлэлтэй гэж хэлээд машиныг гаалийн хяналтын талбайд буцаан оруулж, ачааг дахин тоолсон ба 1.800.000 төгрөгийн татвар дутуу төлсөн болох нь тогтоогдож уг мөнгийг нөхөн төлсөн.

Ачаа бараа хилээр шуурхай гарч байхгүй нэг хоног саатахад эргэлтийн алдагдал үүснэ. Ачааг дахин буулгана гэхээр дахиад цаг хугацаа алдана, төлөвлөөгүй зардал буюу ачигчийн хөлс гэх мэтээр зардал ихээр гарна шүү дээ.

Анхнаасаа яагаад үнэн зөв мэдүүлэг өгөөгүй гэхээр өөрөө хэрэгт холбогдож, хүнийг хэрэгт оруулаад яах вэ гэж бодсон юм. Хорих ял өндөр гэхээр нь айсан.

Сая М.Энхтүвшинтэй кордиорт таараад би хэргээ хүлээсэн шүү гэхэд их дурамжхан байгаа бололтой харж байна лээ” гэсэн /25-р хх-ийн 197/

 

Яллагдагч Л.Ариунжаргалын “... 2016 оны 3 дугаарын эхээр Дорноговь аймагт пауэрфилтингийн аймгийн аврага шалгаруулах тэмцээн зохион байгуулагадаж миний бие тус тэмцээний шүүгчээр ажиллахаар болсон юм.

Тэгээд  би Эрээн хот уруу гарах боломж байгаагүй тул найз Энхбаярыг гуйж өөрийн эзэмшлийн 10-45 ДГО улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлийг өгч Эрээн хот уруу гаргасан. Тус тээврийн хэрэгсэл хэзээ Эрээн хот уруу гарсныг сайн санахгүй байна. 2016 оны 3 дугаар сарын 9-ний өдөр ачаатайгаа Замын-Үүдийн хилээр орж ирсэн. Тус ачааны гаалийн бүрдүүлэлтийг би хариуцан хийлгэсэн. Найз Энхбаярын хувьд хилээр машинтай ачааг минь оруулж ирж өгөөд надад үлдээгээд явсан. Би гаалийн зуучлагчаар нь “Өлзийнаран” ХХК-ийг сонгож мэдүүлэг хийлгэсэн. Ирсэн ачаа нь “Тод өнгө гэрэл” ХХК-ийн бичиг хэрэгсэлийн бараа байсан. Уг ачааг тус компанийн захирал Батжаргал нь хятадын талтай гэрээ байгуулан худалдан авсан байдаг. Миний хувьд гэрээнд заасан үнэ, дагалдах баримтад мэдүүлсэн тоо ширхэгийн дагуу гаальд мэдүүлсэн.

Гаалийн мэдүүлэгчээс бичиг баримтын бүрдүүлэлтийн улсын байцаагч Ундармаа гэх байцаагч дээр очиж үнэлгээ хийлгэсэн. Үнэлгээг гэрээний дагуу хийсэн. Гаалийн татварыг би өөрийн ХААН банкны дансанд “Тод өнгө гэрэл” ХХК-иас шилжүүлсэн мөнгөнөөс төлсөн. Бичиг баримтын бүрдүүлэлтийн дараа хяналт шалгалтын байцаагчид шилжсэн. Анх миний ачаанд 1137 хувийн дугаартай гаалийн улсын байцаагч томилогдсон. Тэр томилогдсон байцаагчтай утсаар холбогдож бараагаа шалгуулахаар хандахад тэр байцаагч нь “би өөр газарт ажилтай байна, таны ачааг үзэхгүй, та ахлах байцаагч дээр очиж өөр байцаагч томилуулж ав” гэж хэлсэн.

Тэгээд ахлах байцаагчаар нь ажиллаж байсан /103/ М.Энхтүвшин дээр нь очиж уулзаж энэ байдлыг хэлэхэд надад “тийм зүйл байхгүй, та томилогдсон байцаагчаараа хяналт шалгалтаа хийлгэ” гээд гаргасан. Дахиад нөгөө 1137 дугаартай байцаагчаа олж уулзахад тэр байцаагч нь хил дээр явж байсан ба “би сая ахлах байцаагч М.Энхтүвшинтэй ярьчихлаа, та дахиад очоод уулзаарай” гэж хэлсэн. Ингээд би дахиад очсон юм. Ахлах байцаагч дээр нь орж хэлэхэд “тийм зүйл байхгүй, та гараад байж бай” гэж хэлсэн.

Ингээд би тэр өдрөө байцаагчаа томилуулж авч чадалгүй ажил тараад хил хаасан. Маргааш нь 3 дугаар сарын 10-ны өдөр өглөө дахиад би ирсэн. Ахлах байцаагч М.Энхтүвшин дээр орж уулзахад “байцаагч солихгүй, гараад байж бай!” гэж хэлээд өрөөнөөсөө гаргасан. Тэгээд гадаа нь байж байтал нөгөө 1137 дугаартай байцаагч таарсан. Би энэ байдлыг хэлэхэд ахлах байцаагчдаа хэлсэн. Тэгээд дахиад өрөөнд нь ортол “та гараад байж бай“ гэж хэлсэн.

Дахиад гадаа нь хүлээгээд сууж байтал ахлах байцаагч нь өөрөө гарч ирээд намайг дуудсан. Ороод бичиг баримтыг маань авч үзэж байгаад байцаагч томилж өгсөн. Ингэж томилж өгөхдөө 2 улсын байцаагч томилдсон байсан. Тэгээд бараагаа үзүүлэх гэж задалж тавцан дээр тавьж байтал ажлын цаг дуусаад дахиад үзүүлж чадаагүй.

Тэгээд маргааш нь 3 дугаар сарын 11-ний өдрийн өглөө 11 цагийн үед ачааг маань гаалийн хяналт шалгалтын байцаагч үзсэн. Эхлээд 1212 хувийн дугаартай н.Булгантамир гэж байцаагч нь үзсэн. Дараа нь 0420 дугаартай н.Уянга гэдэг байцаагч үзсэн. Миний ачаа нь хоёр өөр дэлгүүрээс худалдан авснаар гэрээ байгуулсан байсан тул бүрдүүлэлтийг хоёр салгаж хийсэн ба гаалийн хоёр байцаагч бүрдүүлэлт тус бүрээр нь үзсэн. Миний ачааг хоёр бүрдүүлэлт тус бүрээр нь салгаж бөгс толгой гэж ачсан байсан юм. Ингээд хоёр байцаагчид үзүүлж дуусахад 15 цаг болж байсан. Тэгээд сүүлд нь үзсэн байцаагч нь намайг “ахлах байцаагч руу ор!” гэж хэлсэн. Тэгээд ахлах байцаагч М.Энхтүвшин дээр нь явж ороод “за хоёр байцаагч хяналт шалгалт хийчихлээ. Танаас зөвшөөрөл аваад ир гэж байна” гэхэд “за та хүлээж бай!, би өөрөө үзнэ” гэж хэлсэн. Тэгэхээр нь би буцаад гарсан. Тэгээд гадаа нь 1-2 цаг орчим хүлээсэн.

Тэгээд гадаа хүлээх зуураа гадаа сууж байсан хүмүүст хандаж “би одоо ачаагаа 100 хувь мэдүүллээ, шалгууллаа. 2 улсын байцаагч үзлээ. Тэгж байхад ахлах байцаагч нь би өөрөө үзнэ гээд байх юмаа. Ингэж болдог юм уу?” гэж хэлсэн.

Гэтэл тэнд байсан хүмүүс надад “та мөнгийг нь өгөхгүй бол наадуул чинь гаргадаггүй юмаа. Ханш нь 200.000-300.000 төгрөг байдаг. Тэрийг нь өгөхгүй бол гаргахгүй дээ гэж хэлсэн. Ингээд би бодохдоо нэгдүгээрт би энэ барааг надаар захиалж бүрдүүлэлт хийлгэсэн “Тод өнгө гэрэл” ХХК-ийн захирал н.Батжаргалын итгэлийг нь алдахгүй юмсан. Ачаа барааг нь дутаачихгүй юмсан. Тогтоосон цаг хугацаанд нь хоцроочихгүй хүргээд өгчих юмсан. Дараагийн дугаарт ачааг олон дахин буулгаж ачих явцад шилтэй жааз энэ тэр нь хагачих гээд гадна сав боодол нь задраад, дэвтрүүд нь бохирдож эхэлсэн тул надад ачаагаа бүрэн бүтэн авч явах шаардлага гарсан.

Нөгөө талаар би гаалийн мэдүүлэгт ачаагаа 100 хувь мэдүүлж тогтоосон татварыг төлчихөөд байхад ямар ч шалтгаангүйгээр намайг ингэж саатуулж байгаа зэргийг бодож үзээд үнэхээр надаас мөнгө авах зорилготойгоор намайг үндэслэлгүй саатуулаад байгаа юм байна гэж бодсон. Тэгээд ч гадаа байсан хүмүүс надад бүр ханштай байдаг. Ханш нь 200.000-300.000 төгрөг байдаг гэж хэлсэн.

Тэгээд би 200.000 төгрөг өгвөл багадчих юм болов уу! гэж санаад 300.000 төгрөг өгөхөөр шийдэж мөнгөө бэлдсэн. Надад компаниас шилжүүлсэн мөнгөнөөс 300.000 төгрөгийг аваад ахлах байцаагч М.Энхтүвшингийн өрөөнд яваад орсон.

Намайг өрөөнд нь ороход ахлах байцаагчаас өөр хүн байгаагүй. Би түүнд “ахынх нь бүрдүүлэлт хийсэн ачаа барааны хувьд ямар нэгэн зөрчил төлбөр байхгүй. Би бүгдийг зохих журмынх нь дагуу бүрдүүлж хяналт шалгалтыг хийлгүүлсэн. Ах нь тэмцээн уралдаанд оролцох гээд жаахан зав муутай байна. Бас ачаа барааны хоног хугацаа алдаад байна. Ахыгаа явуулж өгөөч гэж хэлээд бэлдсэн байсан 300.000 төгрөгөө гаргаад өгсөн. Надаас тэр мөнгийг ямар нэгэн зүйл хэлэлгүй аваад халаасандаа хийсэн. Тэгээд “за зөвшөөрчихлөө” гэж хэлээд миний бичиг баримтыг эргүүлээд өгсөн” гэсэн /26-р хх-ийн 241-242, 243/

 

Яллагдагч Ц.Отгонжаргалын “... 1 дүгээр сарын дундуур Цагаан сарын өмнө байсан, С.Оюунсүрэн нь ачаа оруулж ирж бүрдүүлэлт хийгээд намайг Оюунчимэгтэй ороод уулзаад ачаа гаргамаар байна, мөнгө бага байгаа гээд хэлээдэх гэж хэлсэн. Тэгээд би ороод Оюунсүрэн 79-17 УНЯ дугаартай машины ачааг гаргах гэсэн юм татвараа төлчихсөн, мөнгө багатай 800.000 төгрөг байна гэж хэлэхэд “битгий солиороод бай, цаадахдаа ханшаараа яв гэж хэлэхгүй юу” гэсэн.

Тэгээд Оюунсүрэнд хэлэхэд за за 200.000 төгрөг олоод өгөхөөс гэж байсан. Удалгүй 1.000.000 төгрөгийг Б.Оюунчимэгийн өрөөнд оруулж ширээнийх нь шургуулга руу хийчих гэхээр нь хийчихээд гарсан” гэсэн /26-р хх-ийн 25/

 

Яллагдагч Н.Алдарсайханы “... би үнэн зөв мэдүүлэг өгье. Сэнгээгийн Тогтохмөнхийн 3 машины гаалийн бүрдүүлэлтийг хийсэн. Эхний нэг машиныг бол гуйсаар байгаад гаалийн мэдүүлэгийг нь зөвшөөрүүлсэн. 2 дахь машины хувьд ахлах байцаагч Н.Батжаргалтай уулзаад 200.000 төгрөг хээл хахууль болгон өгөөд гаалийн талбайгаас гарах зөвшөөрөл авсан. Харин 3 дахь машиныг дахин шалгана гээд бүх барааг нь буулгаж өөрөө шалгаад, дутуу төлсөн татвар болох 800.000 гаруй төгрөгийг төлүүлсэн” гэсэн /27-р хх-ийн 85/

 

Яллагдагч Ц.Болдбаатарын “... гаальд бараа материалыг мэдүүлээд үнэлүүлээд гарч ирэхэд 4.122.518 төгрөг болж байсан. Тэгээд найз Батбаяр руу хэлээд мөнгийг бэлнээр аваад гаальд татвар төлсөн. Ойр зуурын мөнгийг бас авсан, гаалийн татварт 4.122.000 төгрөг болгож дутуу мэдүүлээд татвар төлөх 4.350.000 төгрөгнөөс зөрүү гаргасан.

Тэгээд Оюунчимэг ахлахад бага хэмжээний зөрүү гаргасан гэдэг үнэнгээ хэлээд 200.000 төгрөг бэлнээр өрөөнд нь оруулж өгсөн. Өөртөө 50.000 төгрөг ажлын хөлс авсан. Банк оочер ихтэй байсан болохоор өмнө зогсож байсан Гантулга ахад мөнгөө өгөөд татварын мөнгийг нэрээр нь төлүүлчихсэн юм” гэсэн /25-р хх-ийн 233/

 

Яллагдагч Н.Баттулгын “... би Эрүүгийн хуулийн 270.1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт яллагдагчаар татаж байгаа тогтоолтой танилцлаа. Сонсгож буй ялыг хүлээн зөвшөөрч байна.

2016 оны 1 дүгээр сарын эхээр буюу 15, 16-ны орчимд Мөнхчулуун дарга над руу залгаад Цэен залгах байхаа, Авлигатай Тэмцэх газар дээр 2 машин шалгагдаж байгаа асуудал байна, энэ талаар асуух байх гэсэн.

Гэтэл удалгүй Цэен нь 91919770, 94989388 дугааруудаас залгаад Авлигатай Тэмцэх газраас манай 2 машиныг шалгаад байна, танд Авлигатай Тэмцэх газарт таньдаг хүн байна уу, Замын-Үүдийн цагдаагийн хэлтэст таньдаг хүн байна уу гэж асуусан.

Тэгэхээр нь Замын-Үүдийн цагдаагийн хэлтэст таних хүн байхгүй, харин АТГ-т таньдаг хүн байгаа, асуугаад өгье гэж хэлсэн. Яагаад гэхлээр 2013 онд би АТГ-ын шинэ жилийн арга хэмжээнд дуу дуулж байсан тул Энхтөр дарга намайг танина гэж бодсон юм.

Цэен над руу 94989388, 91919770 дугааруудаасаа 8437 УБС, 4738 ХЭҮ, байцаагч нь Батболд, Сансар гэж мессеж бичсэн.

2016 оны 1 дүгээр сарын 24-ний өдөр Цэен миний ХААН банкны данс руу 5.000.000 төгрөг шилжүүлээд энэ мөнгөөр АТГ-т шалгагдаж байгаа асуудлыг Замын-Үүдийн цагдаа руу шилжүүлүүлээд өгөөрэй гэсэн.

Тэгээд мөн энэ асуудлыг би даргаас нь асууя даа гэж бодоод 2016 оны 1 сарын 25-ны өглөө Энхтөр дарга руу “Сайн байна уу, ажил нь сайн уу, уулзах гэсэн юм” гэхэд Энхтөр намайг ажил дээр ирээд уулз гэсэн. Яг энэ үед АТГ-ын Доржсүрэн мөрдөн байцаагч над руу залгасан.

Тэгээд танай байгууллага дээр 11 цагийн үед иртэл хавханд орсон юм шиг Доржсүрэн намайг эрүүгийн хэрэгт хахууль өгсөн хэрэгт сэжигтнээр тооцоод байцаалт авахаар нь би эхлээд худлаа хэлж гүрийсэн юм. Гэтэл намайг 72 цаг баривчилсан. Ингээд миний утсан дээр байсан мессежнүүд илрээд энэ хэрэгт орооцолдсон.

Би АТГ-ын Энхтөр даргатай хэрвээ уулзсан бол танай шалгах асуудал мөн эсэхийг, Замын-Үүдийн цагдаагийн хэлтэст шалгаж болохгүй байсан юм уу гэдгийг нь асуугаад, надад нааштай хандах юм бол энэ мөнгийг өгнө гэж бодож байсан юм.

5.000.000 төгрөг нь миний дансад бэлэн байсан. Гэтэл Энхтөр дарга надтай уулзаагүй. Энэ асуудлын талаар асуух боломж олдох нь битгий хэл өөрөө хэрэгт холбогдоод бүтэлгүйтсэн. Нэгэнт бүх зүйл тодорхой болчихсон гээд саатуулагдаж гарч ирсэний дараа бүх үнэнээ хэлж мэдүүлэг тайлбараа өгч байсан.

Би энэ 5.000.000 төгрөгийг нь Цэенгээс залилаж аваагүй, залилаж авах байсан бол би Энхтөр дарга руу холбогдож асуухгүй шүү дээ. Нэрээ бодоод туслая гэж бодож байсан боловч надаас шалтгаалахгүйгээр хээл хахуульд зуучлах гэж байсан маань бүтэлгүйтсэн.

Цэен бол надад аргалаад зохицуулаад өг гээд 5.000.000 төгрөгийг өгсөн нь үнэн. Хийсэн хэрэгтээ маш их гэмшиж байна” гэсэн /22-р хх-ийн 125-126/

 

Яллагдагч Н.Сүхбаатарын “... сонсгож байгаа ялыг хүлээн зөвшөөрч байна, би нэг л удаа Батжаргал ахлахад 400.000 төгрөгний хээл хахууль өгсөн. Өөрийн гэм бурууг ойлгож үнэн зөв мэдүүлсэн” гэсэн /27-р хх-ийн 178/

 

Яллагдагч А.Соёл-Эрдэний “... бичлэгийг үзлээ, би энгэрийн халааснаасаа мөнгө гаргаж ирээд Н.Батжаргалд байцаагчид өгч байна, хэдэн төгрөг өгснөө санахгүй байна, миний ачаанд хээл хахууль өгөх шаардлага байгаагүй, ачаа барааг мэдүүлэхэд, ачааг буулгалгүй хурдан шуурхай гаалийн хяналтын талбайгаас гаргах зөвшөөрөл олгосон гээд мөнгө өгсөн.

Барааг ачигчаар буулгахад 150.000-200.000 төгрөгний цалин өгдөг. Ачигчид өгөх мөнгөө баярлалаа гээд Н.Батжаргалд өгсөн” гэсэн /27-р хх-ийн 164/

 

Яллагдагч Ө.Бямбадоржийн “... 0973 ДГО улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэлд 0415 дугаартай гаалийн байцаагч Цэцэгсүрэн шалгалт хийсэн. Цэцэгсүрэнд мөнгө төгрөг өгөөгүй.

Б.Оюунчимэг байцаагч харанхуй болчихлоо, өглөө шалгана гэсэн. Би маргааш өглөө нь 10 цаг өнгөрч байхад Б.Оюунчимэгийн өрөөнд орж З.Баярсайны өгсөн 200.000 төгрөгийг өгчихөөд гараад ирсэн. З.Баярсайн энэ мөнгийг өгөөд гаалийн хяналтын талбайгаас гарах зөвшөөрөл авчих гэж хэлсэн юм” гэсэн /25-р хх-ийн 47/

тэдгээрийн мөрдөн байцаалтад мэдүүлсэн мэдүүлгүүд, түүнчлэн

 

Шүүгдэгч Б.Цэен, Т.Мөнхчулуун, Д.Наранчимэг нарт холбогдох хэргийн талаарх;

Л.Гэрэлт-Одын ХААН банкин дахь 5374327491 дугаарын дансны хуулга, шүүгдэгч Б.Цэенгийн ХААН банкин дахь 5081004946, 5081010961 дугаарын дансны хуулгууд, М.Эрхэсийн ХААН банкин дахь 5003811272 дугаарын дансны хуулга, тухайн дансны хуулганд үзлэг хийсэн тухай мөрдөн байцаагчийн тэмдэглэл /21-р хх-ийн 83-106, 210-214, 22-р хх-ийн 22-26, 28-29/,

 

Гааль, Татварын Ерөнхий газрын Замын-Үүд дэх Гаалийн газрын архивын баримтаас Л.Гэрэлт-Одын гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн 4598 УНЗ, 3938 УБҮ, 2701 УНЗ, 3824 УНӨ дугаартай тээврийн хэрэгсэлүүдээр БНХАУ-аас ипортоор 2015 онд оруулж ирсэн барааны гаалийн мэдүүлгүүдэд тус тус үзлэг хийсэн тухай мөрдөн байцаагчийн тэмдэглэл, гаалийн мэдүүлэг болон гаалийн мэдүүлгийн дагалдах баримт бичгийн хуулбарууд /14-р хх-ийн 1-15, 16-29/,

 

Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын Гаалийн хяналтын бүсийн импортын бараа шалгах гаалийн улсын байцаагчийн ажил үүргийн хуваарь /2-р хх-ийн 59-61/,

 

Гаалийн газрын Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын Гаалийн хяналтын бүсийн АЗШНЦ-2 ачааны терминалын орох хэсэг хариуцсан Гаалийн улсын ахлах байцаагчийн  ажил үүргийн хуваарь /2-р хх-ийн 218-223/,

 

Замын-Үүд дэх Гаалийн газрын даргын 2015 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдрийн А/95 дугаартай “Зөрүүтэй ачааны манифестын асуудлыг шийдвэрлэх” тухай тушаал /2-р хх-ийн 104/,

Гааль, Татварын Ерөнхий газрын Замын-Үүд дэх гаалийн газрын архивын баримтаас Гаалийн 03-2091008-16-I30044R дугаартай, 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдрийн мэдүүлэг, Гаалийн 03-2091008-16-I30043R дугаартай, 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдрийн мэдүүлэгт тус тус үзлэг хийсэн тухай мөрдөн байцаагчийн тэмдэглэл, Гаалийн 03-2091008-16-I30044R дугаартай, 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдрийн мэдүүлэг, Гаалийн 03-2091008-16-I30043R дугаартай мэдүүлэг, дагалдах баримт бичгийн хуулбарууд /15-р хх-ийн 155-250/,

 

2016 оны 1 дүгээр сарын 19-ний өдөр 8437 УБС, 4738 ХЭҮ дугаартай тээврийн хэрэгсэлүүдэд үзлэг хийсэн тухай мөрдөн байцаагчийн тэмдэглэл /14-р хх-ийн 224-231, 232-234/,

 

8437 УБС, 4738 ХЭҮ машинуудын татварын зөрүүнд тавьсан Гааль, Татварын Ерөнхий газрын Бүрдүүлэлтийн дараах шалгалт Гаалийн улсын байцаагчийн 2016 оны 2 дугаар сарын 22-ны өдрийн 16/04, 16/05 дугаартай актууд /15-р хх-ийн 4-7/,

 

Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн Эдийн засгийн шинжээчийн 2016 оны 3 дугаар сарын 15-ны өдрийн 39 дугаартай

“2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдрийн 03-2091008-i30043 дугаартай мэдүүлгээр 84-37 УБС дугаартай тээврийн хэрэгсэлээр ачигдсан 129.612.935,41 төгрөгийн үнийн дүн бүхий бараанд гаалийн таварт 6.480.647.25 төгрөг, НӨАТ-т 13.609.357,74 төгрөг, нийт 20.090.004,99 төгрөгийн татвар,

мөн 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдрийн 03-2091008-i30044 дугаартай мэдүүлгээр 47-38 ХЭҮ дугаартай тээврийн хэрэгсэлээр ачигдсан 52.845.545,12 төгрөгийн үнийн дүн бүхий бараанд гаалийн татварт 2.642.277,06 төгрөг, НӨАТ-т 5.548.782,44 төгрөг, нийт 8.191.059,50 төгрөгийн татварыг гаальд дутуу мэдүүлсэн байна.

К.Эрхэмбаатар нь 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр Замын-Үүд боомтоор 47-38 ХЭҮ дугаартай ачааны машинд ачигдсан 66.197.921,19 төгрөгийн бараанд гаалийн болон НӨАТ-т 10.260.677,79 төгрөгийн татвар төлөх байснаас 2.069.618,29 төгрөгийн татварыг төлж, 8.191.059,50 төгрөгийн татварыг  гаалийн байгууллагад дутуу мэдүүлсэн байна.

Л.Гэрэлт-Од нь 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр Замын-Үүд боомтоор 84-37 УБС улсын дугаартай ачааны машинд ачигдсан 146.194.845,02 төгрөгийн бараанд гаалийн болон НӨАТ-т 22.660.200,98 төгрөгийн татвар төлөх байснаас 2.507.195,99 төгрөгийн татварыг төлж, 20.090.004,99 төгрөгийн татварыг гаалийн байгууллагад дутуу мэдүүлсэн байна” гэсэн дүгнэлт /14-р хх-ийн 214-222/,

 

Л.Гэрэлт-Одын 91912127, Н.Баттулгын 91919953, Д.Наранчимэгийн 96637799, З.Анхцэцэгийн 96054036, Н.Мөнхбаярын 91918529, С.Оюунсүрэнгийн 99998791 дугаарын гар утасны bill-д үзлэг хийсэн тухай мөрдөн байцаагчийн тэмдэглэл, холболтын талаарх лавлагаа /15-р хх-ийн 18-75, 77-127/,

 

Л.Гэрэлт-Одын 99110320, Н.Баттулгын 99112791, Б.Цэенгийн 99114636, 94989388, С.Оюунсүрэнгийн 99998791, 99118791, Д.Наранчимэгийн 99123877 дугаарын гар утасны bill-д үзлэг хийсэн тухай мөрдөн байцаагчийн тэмдэглэл, холболтын талаарх лавлагаа /15-р хх-ийн 146-207, 233-250/,

 

Г.Болорцэцэгийн ХААН банкин дахь 5028166469 дугаарын дансны дэлгэрэнгүй хуулга /14-р хх-ийн 133-135/,

 

Н.Баттулгын хар өнгийн SKY маркийн гар утсанд үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /14-р хх-ийн 143-144/,

 

М.Нарангэрэлийн ХААН банкин дахь 5069077489 дугаарын дансны хуулганд үзлэг хийсэн тухай мөрдөн байцаагчийн тэмдэглэл /14-р хх-ийн 120-122/,

 

Г.Болорцэцэгээс Н.Баттулгын ХААН банкин дахь 5031583524 дугаарын дансанд 5.000.000 төгрөг шилжүүлсэн тухай баримт /14-р хх-ийн 125/,

 

Г.Болорцэцэгийн ХААН банкин дахь 5028166469 дугаарын дансанд С.Оюунсүрэнгийн ХААН банкин дахь 5374079376 дугаарын данснаас 2016 оны 1 дүгээр сарын 24-ний өдөр 3.000.000 төгрөг, мөн өдөр 2.000.000 төгрөг орж ирсэн тухай баримт /14-р хх-ийн 129, 135/,

 

Б.Энхмаагийн ХААН банкин дахь 5050133309 дугартай дансны хуулга /14-р хх-ийн 183/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, З.Баярсайн нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

98-02 ДГО автомашины Гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /7-р хх-ийн 58-82/,

 

41-29 ДГО автомашины Гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /7-р хх-ийн 134-150/,

 

Замын Үүд дэх Гаалийн газрын “Кайс” програмд үзлэг хийсэн тэмдэглэл /7-р хх-ийн 83-101/, “Уг тэмдэглэлд тухай үед ажиллаж байсан гаалийн улсын байцаагч Д.Сайнбилэгийг гаалийн улсын байцаагч Д.Бат-Очироор сольсон тухай баримт авагдсан”,

 

2016 оны 4 дүгээр сарын 3-ны өдөр 41-29 ДГО, 98-02 УБИ, 97-19 ДГО, 40-58 УНЭ, 37-19 ДГО, 60-28 ХӨВ дугаартай автомашинуудад үзлэг хийсэн тэмдэглэл /29-р хх-ийн 190-192/,

 

41-29 ДГО дугаартай, З.Баярсайны мэдүүлсэн автомашины барааг шалгаж дутуу төлсөн татварыг нөхөн төлүүлсэн тухай баримтууд /6-р хх-ийн 107-131/,

 

Замын-Үүд дэх Гаалийн улсын байцаагчийн 2016 оны 4 дүгээр сарын 4-ний өдөр 25-84 ДГО, 37-19 ДГО, 40-58 УНЭ, 98-02 УБИ дугаартай автомашинуудад гаргасан гаалийн татварын дүгнэлт /29-р хх-ийн 176-206/,

 

ШШҮХ-ийн шинжээч Д.Мөнхбаатарын 2016 оны 11 дугаар сарын 18-ны өдрийн 59/88 тоот дүгнэлт /30-р хх-ийн 81-161/,

 

Гаалийн Ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдөр А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан “Гаалийн лаборторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалт” /30-р хх-ийн 54-80/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Г.Багахүү нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

37-19 ДГО автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /7-р хх-ийн 9-28/,

 

2016 оны 4 дүгээр сарын 3-ны өдөр 41-29 ДГО, 98-02 УБИ, 97-19 ДГО, 40-58 УНЭ, 37-19 ДГО, 60-28 ХӨВ дугаартай автомашинуудад үзлэг хийсэн тэмдэглэл /29-р хх-ийн 190-192/,

 

Замын-Үүд дэх Гаалийн улсын байцаагчийн 2016 оны 4 дүгээр сарын 4-ний өдөр гаргасан 25-84 ДГО, 37-19 ДГО, 40-58 УНЭ, 98-02 УБИ дугаарын автомашинуудын гаалийн татварын дүгнэлт /29-р хх-ийн 176-206/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Я.Даваадорж нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

60-28 ХӨВ автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /6-р хх-ийн 138-170/,

 

2016 оны 4 дүгээр сарын 3-ны өдөр 41-29 ДГО, 98-02 УБИ, 97-19 ДГО, 40-58 УНЭ, 37-19 ДГО, 60-28 ХӨВ дугаартай автомашинуудад үзлэг хийсэн тэмдэглэл /29-р хх-ийн 190-192/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Б.Эрдэнэбат нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

40-58 УНЭ автомашины uаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /6-р хх-ийн 207-250/,

 

2016 оны 4 дүгээр сарын 3-ны өдөр 41-29 ДГО, 98-02 УБИ, 97-19 ДГО, 40-58 УНЭ, 37-19 ДГО, 60-28 ХӨВ дугаартай автомашинуудад үзлэг хийсэн тэмдэглэл /29-р хх-ийн 190-192/,

 

Замын-Үүд дэх Гаалийн улсын байцаагчийн 2016 оны 4 дүгээр сарын 4-ний өдөр гаргасан 25-84 ДГО, 37-19 ДГО, 40-58 УНЭ, 98-02 УБИ дугаарын автомашинуудын гаалийн татварын дүгнэлт /29-р хх-ийн 176-206/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, цагаатгагдсан этгээд Б.Өнөржаргал, шүүгдэгч Н.Нарантуул нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

25-84 ДГО автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /6-р хх-ийн 182-197/,

Замын-Үүд дэх Гаалийн улсын байцаагчийн 2016 оны 4 дүгээр сарын 4-ний өдөр гаргасан 25-84 ДГО, 37-19 ДГО, 40-58 УНЭ, 98-02 УБИ дугаарын автомашинуудын гаалийн татварын дүгнэлт /29-р хх-ийн 176-206/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Эрдэнэжавын Наранбат нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

27-80 ДГО автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /8-р хх-ийн 219-242/,

 

41-42 ДГО автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /6-р хх-ийн 202-211/,

 

яллагдагч Эрдэнэжавын Наранбатын өөрийн гараар бичсэн И.Наранцэцэгт 2 удаа 500.000 төгрөг өгсөн, М.Энхтүвшинд 500.000 төгрөг өгсөн тухай тайлбарууд /1-р хх-ийн 59-63/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Ч.Эрдэнэбилэг нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

22-78 УНК автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /9-р хх-ийн 76-90/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Б.Оюун-Эрдэнэ нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

20-02 УВА автомашины uаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /9-р хх-ийн 101-114/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Доржийн Сүхбаатар нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

73-28 ДГО автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /9-р хх-ийн 115-129/,

 

60-84 ДГО автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /10-р хх-ийн 65-74/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, цагаатгагдсан этгээд Доодамбын Сүхбаатар нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

12-65 ДГО автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /10-р хх-ийн 76-100/,

 

Доодамын Сүхбаатарын ХААН банкны 5377034434 дугаартай дансны хуулга /38-р хх-ийн 119/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Т.Гүндэгмаа нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

17-55 УНЭ автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /9-р хх-ийн 131-160/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Р.Мөнхзаяа нарт холбогдох хэргийн талаарх;

27-24 ДГО автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /9-р хх-ийн 163-184/,

 

Р.Мөнхзаяагийн ХААН банкны 5029483217 дугаартай дансны хуулга. /26-р хх-ийн 148/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Г.Бат-Амгалан нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

53-89 ДГО дугаартай автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /26-р хх-ийн 79-92/,

 

53-89 ДГО дугаартай автомашинд үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /26-р хх-ийн 78/,

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Я.Хишигдорж нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

30-48 УНН дугаарын автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /12-р хх-ийн 157-179/,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Д.Дашрэнцэн нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

15-38 УБЗ дугаарын автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /9-р хх-ийн 193-199/,

 

Шүүгдэгч М.Энхтүвшин, Эрдэнэжавын Наранбат нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

60-84 ДГО улсын дугаартай автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /10-р хх-ийн 65-75/

 

Яллагдагч Эрдэнэжавын Наранбатын өөрийн гараар бичсэн И.Наранцэцэгт 2 удаа 500.000 төгрөг өгсөн, М.Энхтүвшинд 500.000 төгрөг өгсөн тухай тайлбарууд /1-р хх-ийн 59-63/,

 

Шүүгдэгч М.Энхтүвшин, Д.Жавзандулам нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

27-80 ДГО улсын дугаартай автомашинд үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /12-р хх-ийн 32/,

27-80 ДГО улсын дугаартай автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /12-р хх-ийн 33-60/,

 

Шүүгдэгч М.Энхтүвшин, Э.Батсүмбэр нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

45-42 ДГО улсын дугаартай автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /12-р хх-ийн 156-191/

 

Шүүгдэгч М.Энхтүвшин, Б.Мөнхболд нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

22-93 ДГО дугаарын автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /12-р хх-ийн 81-85, 133-140/,

 

58-87 ДГА дугаарын автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /12-р хх-ийн 96-132/,

Шүүгдэгч М.Энхтүвшин, Л.Ариунжаргал нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

10-45 ДГО дугаарын автомашины гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг /13-р хх-ийн 94-164/,

 

Шүүгдэгч Б.Оюунчимэг, С.Оюунсүрэн нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

Мөрдөн байцаагч Б.Батболдын 2016 оны 6 дугаар сарын 22-ны өдрийн бичиг баримтанд үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /26-р хх-ийн 1/,

 

Б.Оюунчимэгийг Замын-Үүд дэх Гаалийн газарт гаалийн хяналт шалгалт хариуцсан гаалийн улсын ахлах байцаагчийн ажилд томилсон тухай Гаалийн Ерөнхий газрын даргын 2015 оны 10 дугаар сарын 29-ний өдрийн Б/459 дугаартай тушаал, үр дүнгийн гэрээ /3-р хх-ийн 17, 29/,

 

Замын-Үүд дэх Гаалийн газрын даргын 2015 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдрийн А/144 дугаартай “Гаалийн улсын байцаагчдын 2016 оны 1 дүгээр сарын 2-ны өдрөөс 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ныг дуустал ажиллах хувиарыг баталсан тухай” тушаал, тушаалын хавсралт /2-р хх-ийн 208-212/,

 

Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын Гаалийн хяналтын бүсийн АЗШНЦ-2 ачааны терминалын орох хэсэг хариуцсан Гаалийн улсын ахлах байцаагчийн  ажил үүргийн хуваарь /2-р хх-ийн 218-223/,

 

Замын-Үүд дэх Гаалийн газрын даргын 2015 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдрийн А/95 дугаартай “Зөрүүтэй ачааны манифестын асуудлыг шийдвэрлэх тухай” тушаал /2-р хх-ийн 104/,

 

ШШҮХ-ийн шинжээч Д.Мөнхбаатарын 2016 оны 11 дугаар сарын 18-ны өдрийн 59/88 тоот дүгнэлт /30-р хх-ийн 81-161/,

 

Мөрдөн байцаагч Б.Батболдын 2016 оны 4 дүгээр сарын 26-ны өдрийн бичиг баримтанд үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /26-р хх-ийн 30, 54, 78/,

 

Мөрдөн байцаагч Б.Батболдын 2016 оны 4 дүгээр сарын 27-ны өдрийн гаалийн байгууллагад ашиглаж байгаа Cais праграммид үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /26-р хх-ийн 51-53/,

 

Шүүгдэгч Б.Оюунчимэг, Р.Мөнхзаяа нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

Мөрдөн байцаагч Б.Батболдын 2016 оны 4 дүгээр сарын 26-ны өдрийн үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /26-р хх-ийн 112-121/,

 

Мөрдөн байцаагч Б.Батболдын 2016 оны 6 дугаар сарын 13-ны өдрийн “Р.Мөнхзаяагийн ХААН банкны 5029483217 дугаартай дансны хуулганд дансанд үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /26-р хх-ийн 165/,

 

Мөрдөн байцаагчийн гүйцэтгэх ажлын хэлтэст бичсэн даалгавар, түүний хариу /26-р хх-ийн 138-139/,

 

ШШҮХ-ийн шинжээч Д.Мөнхбаатарын 2016 оны 11 дугаар сарын 18-ны өдрийн 59/88 тоот дүгнэлт /30-р хх-ийн 81-161/,

Гаалийн Ерөнхий газрын даргын 2015 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/201 дугаартай тушаалаар батлагдсан “Гаалийн лаборторийн дүгнэлтийг үндэслэн бүрдүүлэлт хийж улсын хилээр нэвтрүүлэх барааны жагсаалт”ын тухай /30-р хх-ийн 54-80/,

 

Шүүгдэгч Б.Оюунчимэг, Будын Наранбат нарт холбогдох хэргийн талаар;

 

Гэрч Д.Мандалбаярын “... 2016 онд манай компани ямар ч бараа материал Замын-Үүд боомтоор импортоор оруулж ирээгүй. Б.Наранбатыг танихгүй. Энэ талаар танай байгууллагаас над руу ярихад Сайнбаяр руу утасдаад юу болоод байна вэ гэхэд Сайнбаяр нь цахилгаан бараа оруулж ирэхдээ Б.Наранбатад итгэмжлэх хийж өгөөд компаний нэрийг ашиглуулчихсан гэсэн. Сайнбаярт манай компаний тамга, миний гарын үсэгтэй бланк цаас байдаг юм” гэсэн мэдүүлэг /24-р хх-ийн 19/,

 

ШШҮХ-ийн шинжээч Д.Мөнхбаатарын 2016 оны 11 дугаар сарын 18-ны өдрийн 59/88 тоот дүгнэлт /30-р хх-ийн 81-161/,

 

Шүүгдэгч Б.Оюунчимэг, Ц.Болдбаатар нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

Мөрдөн байцаагч Б.Батболдын 2016 оны 7 дугаар сарын 19-ний өдрийн бичиг баримтанд үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /25-р хх-ийн 201-215/,

 

ШШҮХ-ийн шинжээч Д.Мөнхбаатарын 2016 оны 11 дугаар сарын 18-ны өдрийн 59/88 тоот дүгнэлт /30-р хх-ийн 81-161/,

 

Шүүгдэгч Б.Оюунчимэг, З.Баярсайн нарт холбогдох хэргийн талаарх;

 

Мөрдөн байцаагч Б.Батболдын 2016 оны 8 дугаар сарын 22-ны өдрийн үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /25-р хх-ийн 12-37/,

 

Мөрдөн байцаагч Б.Батболдын 2016 оны 7 дугаар сарын 8-ны өдрийн Э.Наранбатын 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр 12-65 ДГО улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийн гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн бичиг баримтанд үзлэгээр: “...ТИБИЖИ ХХК-ний итгэмжлэлийг Э.Батболдод хийж, МСВСЦ ХХК-иар гаальд 11 төрлийн бараа мэдүүлж 2,082,642 төгрөгийн татварыг Э.Наранбат төлж 66,240 кг ачааны гаалийн бүрдүүлэлтийг хийсэн нь манифестнээс зөрүүтэй мэдүүлсэн байна” гэсэн тэмдэглэл /24-р хх-ийн 160-176/,

 

Шүүгдэгч Б.Оюунчимэг, Б.Мөнхболд нарын 52-18 ДГА дугаартай автомашинтай холбоотой

Мөрдөн байцаагч Б.Батболдын 2016 оны 7 дугаар сарын 8-ны өдрийн

“... Б.Мөнхболдын 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдөр 52-18 ДГО улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийн гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн бичиг баримтанд үзлэгээр Буудайн билэг ХХК-ний итгэмжлэлийг Б.Мөнхболдод хийж, УБтранс ХХК-иар гаальд 4 төрлийн бараа мэдүүлж 2-834,312 төгрөгийн татварыг Б.Мөнхболд төлж 64,982 кг ачааны гаалийн бүрдүүлэлтийг хийхдээ манифестнээс зөрүүтэй мэдүүлсэн боловч пүүний бичигтэй тохирч байна” гэсэн тэмдэглэл /25-р хх-ийн 122-131/,

 

Шүүгдэгч Н.Батжаргалд холбоотой; Н.Батжаргалыг Замын-Үүд дэх гаалийн газарт Гаалийн хяналт шалгалт хариуцсан гаалийн улсын ахлах байцаагчийн ажилд томилсон тухай Гаалийн ерөнхий газрын даргын 2013 оны 3 дугаар сарын 27-ны өдрийн Б/133 дугаартай тушаал, үр дүнгийн гэрээ /33-р хх-ийн 176/,

Замын-Үүд дэх Гаалийн газрын даргын 2016 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдрийн А/01 дугаартай “Гаалийн улсын байцаагчдын 2016 оны 1 сарын 16-ны өдрөөс 2016 оны 01 сарын 30-ныг дуустал ажиллах хувиарыг баталсан тухай” тушаал, тушаалын хавсралт /2-р хх-ийн 197-198/,

 

Авто замын шалган нэвтрүүлэх цогцолборын Гаалийн хяналтын бүсийн АЗШНЦ-2 ачааны терминалын орох хэсэг хариуцсан Гаалийн улсын ахлах байцаагчийн  ажил үүргийн хуваарь /2-р хх-ийн 218-223/,

 

Мөрдөн байцаагч Ч.Жаргалбаатарын 2016 оны 5 дугаар сарын 25-ны өдрийн бичиг баримтанд үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /8-р хх-ийн 154-155/,

 

Мөрдөн байцаагчийн болон Гүйцэтгэх ажлын хэлтсийн мөрдөн байцаагчийн даалгаврын хариу “... Н.Батжаргал нь 2016 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдөр иргэн Л.Ариунжаргалын мэдүүлсэн БНХАУ-аас орж ирсэн 33-78 ДГО улсын дугаартай ачааны автомашинд гарах зөвшөөрөл олгохдоо хээл хахууль авсан нь прокурорын зөвшөөрөлтэй явагдсан арга хэмжээний явцад бэхжүүлэгдсэн” гэсэн /7-р хх-ийн 189/ зэрэг бичгийн нотлох баримтууд хавтаст хэрэгт авагдсан байна.

 

ГУРАВ: Шүүгдэгч нарын хувийн байдалтай холбоотой тэдгээрийн урьд ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгасан хуудас болон иргэний баримт бичгүүд:

 

Б.Цэен: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /34-р хх-ийн 133/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 134/, “Алтангадас” одонгоор шагнуулсан тухай үнэмлэхийн хуулбар /34-р хх-ийн 139, 46-р хх-ийн 137/, Төрсний гэрчилгээний хуулбар /34-р хх-ийн 141/,

 

Т.Мөнхчулуун: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /34-р хх-ийн 60/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 61/, Түншийн Мөнхчулуун Батхүүгийн Оюунцэцэг нарын Гэрлэлтийн баталгааны хуулбар /34-р хх-ийн 68/, иргэний үнэмлэхийн хуулбар /46-р хх-ийн 189/,

 

Д.Наранчимэг: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /34-р хх-ийн 72/, Баянзүрх дүүргийн 25 дугаар хорооны Засаг даргын тодорхойлолт /34-р хх-ийн 73/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 74/,

 

И.Наранцэцэг: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /32-р хх-ийн 96/, ял шалгах хуудас /32-р хх-ийн 97, 98/, Паньднямын Эрдэнэбаяр Ишдоржийн Наранцэцэг нарын Гэрлэлтийн батлагааны хуулбар /32-р хх-ийн 146/,

“2016 оны 5 дугаар сарын 04-нд Улаанбаатар хот, Баянгол дүүрэгт төрсөн, охин, Эрдэнэбаярын Гэгээннаран, эцэг Паньднямын Эрдэнэбаяр, эх Ишдоржийн Наранцэцэг, Төрсний гэрчилгээ олгогдсон газар; Дархан-Уул, Дархан, төрсний бүртгэлд 2016 оны 5 дугаар сарын 17-ны өдөр бүртгэж гэрчилгээ олгов” гэсэн Төрсний гэрчилгээний хуулбар /45-р хх-ийн 236, 46-р хх-ийн 117/,   

 

М.Энхтүвшин: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /32-р хх-ийн 166/, ял шалгах хуудас /32-р хх-ийн 167/, Төрийн албан хаагчийн анкетын хуулбар /32-р хх-ийн 169-172/,

Б.Оюунчимэг: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /32-р хх-ийн 185, 34-р хх-ийн 108/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 109/, Замын-Үүд сумын 1 дүгээр багийн Засаг даргын тодорхойлолт /34-р хх-ийн 113/, иргэний үнэмлэхийн хуулбар /34-р хх-ийн 114/, Баянзүрх дүүргийн 26 дугаар хорооны Засаг даргын тодорхойлолт /45-р хх-ийн 197/, Нямын Наранбаатар Банзрагчийн Оюунчимэг нарын Гэрлэлтийн баталгааны хуулбар /45-р хх-ийн 243/,

“2016 оны 12 дугаар сарын 24-нд Улаанбаатар хот, Баянгол дүүрэгт төрсөн, охин, Наранбаатарын Сондор, эцэг Нямын Наранбаатар, эх Банзрагчийн Оюунчимэг, Төрсний гэрчилгээ олгогдсон газар; Баянзүрх, төрсний бүртгэлд 2016 оны 12 дугаар сарын 27-ны өдөр бүртгэж гэрчилгээ олгов” гэсэн Төрсний гэрчилгээний хуулбар /45-р хх-ийн 199, 239/,

 

Н.Батжаргал: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 68/, Төрийн албан хаагчийн анкетын хуулбар /33-р хх-ийн 70-71/,

 

Б.Өнөржаргал: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /32-р хх-ийн 223/, ял шалгах хуудас /32-р хх-ийн 224, 225/, Баянгол дүүргийн 12 дугаар хорооны Засаг даргын тодорхойлолт /32-р хх-ийн 226/, иргэний үнэмлэхийн хуулбар /32-р хх-ийн 227/, 

 

Эрдэнэжавын Наранбат: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 184, 187, 190/, ял шалгах хуудас /33-р хх-ийн 185, 188, 191/, Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, Сүлд багийн Засаг даргын тодорхойлолт /33-р хх-ийн 185 ар тал/,

 

Будын Наранбат: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /34-р хх-ийн 95/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 96/, Дорноговь аймгийн Замын-Үүд дэх Сум дундын прокурорын газрын 2015 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдрийн “Хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай” 5/01 дугаартай прокурорын тогтоол /34-р хх-ийн 100-101/, Дорноговь аймгийн Замын-Үүд дэх Сум дундын прокурорын газрын 2015 оны 8 дугаар сарын 4-ний өдрийн “Хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай” 5/75 дугаартай прокурорын тогтоол /34-р хх-ийн 102-103/,

 

Р.Мөнхзаяа: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 250/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 01/, Дорноговь аймаг, Замын-Үүд сумын Сүлд багийн Засаг даргын тодорхойлолт /46-р хх-ийн 220/,

 

Б.Мөнхболд: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /34-р хх-ийн 13/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 14/, Замын-Үүд сумын 1 дүгээр багийн Засаг даргын тодорхойлолт /34-р хх-ийн 15/,

Б.Мөнхболдод холбогдох эрүүгийн хэргийн 2011 оны 2 дугаар сарын 10-ны өдрийн Дорноговь аймаг дахь Сум дундын 2 дугаар шүүхийн 11 дугаартай шийтгэх тогтоол /34-р хх-ийн 19-22/,

 

Л.Ариунжаргал: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 226, 227/, ял шалгах хуудас /33-р хх-ийн 228, 229/, гадаад паспортын хуулбар /33-р хх-ийн 230/,

Л.Ариунжаргалд холбогдох эрүүгийн хэргийн 1991 оны 1 дүгээр сарын 9-ний өдрийн Зүүнбаян гарнизоны цэргийн тусгай шүүхийн 4 дугаартай таслан шийдвэрлэх тогтоол /43-р хх-ийн 199-202/,

Өршөөл үзүүлэх комиссын 1991 оны 7 дугаар сарын 01-ний өдрийн 480 дугаартай тогтоол /43-р хх-ийн 203/,

 

С.Оюунсүрэн: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /34-р хх-ийн 04, 06/, Замын-Үүд сумын 1 дүгээр багийн Засаг даргын тодорхойлолт /34-р хх-ийн 05/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 07, 08/,

 

Г.Багахүү: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 182/, ял шалгах хуудас /33-р хх-ийн 183/,

 

Б.Оюун-Эрдэнэ: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /34-р хх-ийн 76/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 77/,  

 

Я.Даваадорж: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /34-р хх-ийн 27/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 28/,

 

Б.Эрдэнэбат: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /34-р хх-ийн 31/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 32/,

 

Н.Нарантуул: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 171/, ял шалгах хуудас /33-р хх-ийн 172/, Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, Сүлд багийн Засаг даргын тодорхойлолт /33-р хх-ийн 173/, Гэлэгнямын Батболд Нямдагвын Нарантуул нарын Гэрлэлтийн батлагааны хуулбар /33-р хх-ийн 177/,

 

Ч.Эрдэнэбилэг: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 197/, ял шалгах хуудас /33-р хх-ийн 198/,

 

Доржийн Сүхбаатар: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 199/, ял шалгах хуудас /33-р хх-ийн 200/, Хан-Уул дүүргийн 1 дүгээр хорооны Засаг даргын тодорхойлолт /33-р хх-ийн 201/, оршин суугаа хаягийн тодорхойлолт /34-р хх-ийн 85/,

Доодамбын Сүхбаатар: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 210/, ял шалгах хуудас /33-р хх-ийн 211/, Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хорооны Засаг даргын тодорхойлолт /33-р хх-ийн 209/,

 

Т.Гүндэгмаа: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 212/, ял шалгах хуудас /33-р хх-ийн 213/, Дорноговь аймаг, Замын-Үүд сумын 1 дүгээр багийн Засаг даргын тодорхойлолт /46-р хх-ийн 118/,

 

Я.Хишигдорж: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 218/, ял шалгах хуудас /33-р хх-ийн 219/,

 

А.Соёл-Эрдэнэ: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 224/, ял шалгах хуудас /33-р хх-ийн 225/,

 

Н.Алдарсайхан: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 244/, ял шалгах хуудас /33-р хх-ийн 245/,

 

Д.Жавзандулам: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /33-р хх-ийн 248/, ял шалгах хуудас /33-р хх-ийн 249/, гадаад паспортын хуулбар /46-р хх-ийн 176/,

 

Г.Бат-Амгалан: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /34-р хх-ийн 80/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 81/,

 

Ц.Болдбаатар: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /34-р хх-ийн 11/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 12/,

 

Д.Дашрэнцэн: оршин суугаа хаягийн тодорхойлолт /34-р хх-ийн 86/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 87/,

 

Э.Батсүмбэр: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /34-р хх-ийн 35, 36/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 37, 38/,

Э.Батсүмбэрт холбогдох эрүүгийн хэргийн 2007 оны 5 дугаар сарын 2-ны өдрийн Дорноговь аймаг дахь Сум дундын 2 дугаар шүүхийн 43 дугаартай шийтгэх тогтоол /34-р хх-ийн 23-25/,

Э.Батсүмбэрт холбогдох эрүүгийн хэргийн 2008 оны 9 дүгээр сарын 26-ны өдрийн Дорноговь аймаг дахь Сум дундын 2 дугаар шүүхийн 71 дугаартай шийтгэх тогтоол /34-р хх-ийн 39-42/,

 

Нямхүүгийн Сүхбаатар: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /34-р хх-ийн 43/, Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сум, Сүлд багийн Засаг даргын тодорхойлолт /46-р хх-ийн 85/, ял шалгах хуудас /46-р хх-ийн 86/,

 

Ц.Алтанцол: иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /32-р хх-ийн 92/, ял шалгах хуудас /34-р хх-ийн 84/,

 

Д.Мөнхбаяр: Хан-Уул дүүргийн 4 дүгээр хорооны Засаг даргын тодорхойлолт /34-р хх-ийн 82/ зэрэг бичгийн баримтуудыг шинжлэн судлав.

                                                                                        

 ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Нийслэлийн прокурорын газраас Б.Цэен нарын 36 шүүгдэгчид холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн Хорин наймдугаар бүлэг буюу “Албан тушаалын эсрэг гэмт хэрэг”-т, тухайлбал Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйл, 269 дүгээр зүйл, мөн 263 дугаар зүйлд тус тус зааснаар яллах дүгнэлт үйлджээ.

 

Харин дээрх 36 шүүгдэгчээс 2 шүүгдэгчийг нь буюу шүүгдэгч Ц.Алтанцол, шүүгдэгч Д.Мөнхбаяр нарыг “Албан тушаалын эсрэг гэмт хэрэг”-ийг мөрдөн шалгах явцад “Худал мэдүүлэг өгөх” гэмт хэрэг үйлдсэн гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлд зааснаар ялласан байна.

 

Мөрдөн байцаалтын шатанд нэр бүхий этгээдүүдийг /тухайлбал, Жудо бөхийн холбооны Дэд ерөнхийлөгч Намсрайн Баттулга гэх мэт “Хээл хахууль зуучлах” гэмт хэрэгт/ энэ хэрэгт хамааралтайгаар сэжигтэн, яллагдагчаар татсан байх бөгөөд тэдгээрт холбогдох хэргүүдийг прокурор ЭБШХ-ийн зохих зүйл заалтуудын дагуу хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэснийг шүүх хөндөөгүй бөгөөд хэргийг Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 246 дугаар зүйлийн 246.1 дэх хэсэгт зааснаар буюу прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хэмжээний дотор хэлэлцсэнийг дурдах нь зүйтэй.

 

Шүүх энэ хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцэх явцдаа шүүгдэгч З.Баярсайн, шүүгдэгч Л.Гэрэлт-Од нарт холбогдох хэргүүдийг тодорхой нөхцөл байдлуудын улмаас тусгаарлаж, нэр бүхий 34 шүүгдэгчид холбогдох хэргийг эцэслэн шийдвэрлэлээ.

 

Энэ хэрэг олон оролцогчтойг харгалзан шүүн таслах ажиллагаа тасралтгүй явагдах үүднээс нэр бүхий шүүгдэгч нарт холбогдох хэргийг тусгаарласан нь хэргийг тал бүрээс нь бүрэн бодитойгоор шинжлэх, зөв шийдвэрлэхэд саад болохгүй бөгөөд Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн зохих зүйл заалтад нийцнэ гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэсэн болно.

 

Шүүгдэгч Б.Цэен нарт холбогдох эрүүгийн 201601000036 дугаартай, 45 хавтас хэрэгт авагдсан яллах болон цагаатгах талын нотлох баримтуудыг шүүх шинжлэн судлаад шүүгдэгч Б.Өнөржаргал, шүүгдэгч Доодамбын Сүхбаатар нарт холбогдох хэргүүдийг гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгон тэдгээрийг цагаатгаж,

 

харин хэргийг нь тусгаарласан 2 шүүгдэгчээс /шүүгдэгч Л.Гэрэлт-Од, шүүгдэгч Д.Баярсайн нараас/ бусад нэр бүхий 32 шүүгдэгчийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн зүйл хэсэгт заасан гэмт хэргүүдэд гэм буруутай болохыг тогтоов.

 

Гэм буруутай болох нь тогтоогдсон шүүгдэгч нартай холбоотой нотлох баримтуудыг шинжлэн судлахад “Албан тушаалын эсрэг гэмт хэрэг”-т хамааралтай, тухайн гэмт хэрэг тус бүрийн бүрэлдэхүүний бүхий л шинжийг бүрэн агуулсан үйл баримтууд авагджээ.

 

Өөрөөр хэлбэл “Хээл хахууль авах, “Хээл хахууль өгөх” гэмт хэргүүд нь “Албан тушаалын эсрэг гэмт хэрэг” гэсэн бүлэгт багтах бөгөөд энэ бүлэгт дурдсан гэмт хэргийн дотроос нийгмийн хор аюул хамгийн ихтэйд тооцогдохоос гадна хээл хахууль буюу авилгын гэмт хэрэг нь зөвхөн төрийн албан хаагч албан тушаалаа урвуулан ашиглах, эрх мэдлээ хэтрүүлэх хэлбэрээр үйлдэх төдийгөөр хязгаарлагдахгүй, хүмүүс /иргэн/ хялбар аргаар мөнгө олох, бусдад үйлчилгээ үзүүлэх үүрэг, үйлчилгээ авах эрхээ амар хялбар болгох, өөртөө давуу байдлыг бий болгоход оршино.

 

Нөгөөтэйгүүр “Хээл хахууль өгөх” гэмт хэргийн нэг онцлог шинж нь өгөгч, авагч талуудын харилцан сонирхол, “хүсэл шуналын” нэгдлийн илэрхийлэл байдаг бөгөөд хээл хахууль өгөгч нь өөрийн хүссэн зүйлийг хийхэд эрх мэдэл хүрэлцэхгүй, түүнд шударгаар хүрэх боломжгүй гэдгээ мэдэж байгаа атлаа түүнд хялбар дөт аргаар хүрэхийн тулд эрх мэдэл бүхий албан тушаалтанд хээл хахууль өгснөөр тухайн албан тушаалтан түүний ашиг сонирхлын үүднээс гүйцэтгэх ёстой үүргээ гүйцэтгэхгүй байх буюу гүйцэтгэх ёсгүй үйлдэл хийдгээрээ нийгэмд хор аюул ихтэй.

 

Түүнчлэн Хээл хахуулийн буюу авилгын гэмт хэрэг нь зөвхөн авагч, өгөгч, цаашлаад зуучлагч этгээдүүдийн хооронд үйлдэгддэг онцлогтойгоос гадна ил болон далд /халхавчилсан/ хэлбэрээр явагддаг.

 

Энэ төрлийн гэмт хэрэг нь эрх мэдэлтэй албан тушаалтнаар хууль бусаар, цөөн тохиолдолд хууль ёсны мэт боловч хахууль авагч тал нь өөртөө ашиг олох, өгөгч тал нь ажил хэргээ бүтээх гэсэн авах, өгөх хоёр талын сонирхлын үүднээс асуудлыг шийдвэрлүүлсэн үйлдэл, эс үйлдэхүй хийлгэж, нийгмийн шударга ёсыг зөрчдөг.

 

Дээр дурдсанчилан шүүгдэгч Б.Цэен нарт холбогдох эрүүгийн 201601000036 дугаартай хэргийн үйл баримтууд нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан тухайн гэмт хэргүүдийн бүрэлдэхүүний бүхий л шинжүүдэд:

 

тухайлбал; Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлд заасан гэмт хэргийн обьектын хувьд албан газар, аж ахуйн нэгж байгууллагын хэвийн үйл ажиллагаа, төрийн албаны нэр хүнд, иргэдийн эрх ашиг сонирхол,

обьектив талын хувьд албан тушаалтан хээл хахууль өгөгчийн ашиг сонирхлын үүднээс албан үүргээ гүйцэтгээгүй, эсхүл гүйцэтгэх ёсгүй үйлдлийг хийхээр урьдчилан амлах буюу амлахгүйгээр өөрөө, эсхүл бусдаар дамжуулан хээл хахууль авсан үйлдэл, эс үйлдэхүй,

субьектийн хувьд тусгай субьект буюу албан тушаалтан,

субьектив талын хувьд хээл хахууль өгөгчид ашигтай үйлдэл, эс үйлдэхүй хийх, хээл хахууль авахыг хүссэн шууд санаатай хэлбэр,

 

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дүгээр зүйлд заасан гэмт хэргийн обьектын хувьд нийгэм, төрийн эрх ашиг, сонирхол, байгууллагын хэвийн ажиллагаа, албаны нэр хүнд,

обьектив талын хувьд хээл хахууль өгч байгаа үйлдэл,

субьектийн хувьд хэрэг хариуцах чадвартай 16 насанд хүрсэн этгээд,

субьектив талын хувьд гэм буруугийн шууд санаатай хэлбэр,

 

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлд заасан гэмт хэргийн обьектын хувьд Үндсэн хууль болон бусад хууль тогтоомжоор баталгаажсан төв, орон нутгийн төр-засгийн байгууллагын хэвийн үйл ажиллагаа,

обьектив талын хувьд албан тушаалтан өөрийн эрх мэдлийг өөрийн эрхэлж буй албан тушаал, байгууллагын эрх ашгийн эсрэг ашигласан үйлдэл, эс үйлдэхүй, төр-нийгэм, иргэдийн хуулиар хамгаалагдсан эрх, хууль ёсны сонирхолд хохирол учруулсан үр дагавар, үйлдэл-үр дагаврын хоорондох шалтгаант холбоо,

субьектийн хувьд тусгай субьект буюу Эрүүгийн хуулиар тогтоосон насанд хүрсэн, төр, засгийн төв орон нутгийн байгууллага, албан газрын захирамжлан зохион байгуулах, захиргаа аж ахуйн албан тушаалтан, тусгайлан олгосон бүрэн эрх эдэлдэг этгээд,

субьектив талын хувьд гэм буруугийн шууд болон шууд бус санаатай, шунахайн болон хувийн сэдэлттэй,

 

цаашлаад Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлд заасан гэмт хэргийн обьектын хувьд шүүн таслах хэвийн үйл ажиллагаа, /үүнд; хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт, шүүхэд худал мэдүүлэг өгөх/

обьектив талын хувьд үнэн зөв мэдүүлэг өгөх,

субьектийн хувьд 16 насанд хүрсэн этгээд,

субьектив талын хувьд гэм буруугийн зөвхөн шууд санаатай хэлбэр гэсэн

 

гэмт хэргүүдийн бүрэлдэхүүний шинжүүдэд бүрэн нийцэж байна.

 

Харин цагаатгагдсан этгээд болох шүүгдэгч Б.Өнөржаргал гэм буруугүй болох нь

хээл хахууль өгөгч этгээд буюу шүүгдэгч Н.Нарантуулын шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлсэн “... ахлах байцаагч нь өөрсдөө учраа ол гэсэн. Би Наранцэцэг байцаагчид хэлэхэд тэрээр чи ахлахад хэдийг өгдөг юм, байцаагчид хэдийг өгдөг юм бэ гэхэд нь ахлахад 300.000 төгрөг, байцаагчид 200.000 төгрөг өгдөг гэхэд өрөөнөөс гарч бай гэсэн. Тэгээд би Өнөржаргал байцаагч дээр буцаж очоод уг нь бага хэмжээтэй ачаа шүү дээ. Та гаргаад өгөөч гэхэд би чадахгүй, татвараа төл гэсэн. Би Наранцэцэг байцаагчид 500.000 төгрөг өгсөн, Өнөржаргалд мөнгө өгөөгүй. Өнөржаргал байцаагчид өгөөрэй гэж хэлээд мэдүүлэгчээс өгсөн цаасанд 200.000 төгрөгийг хийгээд ахлах Наранцэцэгийн өрөөнд үлдээгээд гарсан” гэсэн мэдүүлгээр,

шүүгдэгч Н.Нарантуулын мөрдөн байцаалтын явцад яллагдагчаар мэдүүлсэн “... урьд ярьсан мэдүүлэг дээрээ нэмж ярих зүйл байна. Миний урьд өгсөн мэдүүлэг үнэн. Гэхдээ би гаалийн ахлах байцаагч Наранцэцэгт өгсөн мөнгөнийхөө талаар дэлгэрэнгүй ярьмаар байна. 2016 оны 3 дугаар сарын 29-ний өдөр Замын- Үүдийн гаалийн автомашины цогцолбороор орж ирсэн. Гаалийн бүрдүүлэлт, үнэлгээгээ хийлгээд гаалийн хяналтын байцаагч Өнөржаргал байцаагч дээр гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн бичиг баримтаа өгсөн. Машинаа тавцан дээр тавь гэж хэлээд гадуур хувцасаа өмсөөд Өнөржаргал байцаагч гараад явсан. Энэ хооронд нь би машинаа тавцан дээр тавьчихаад хүлээгээд ирэхгүй болохоор нь Өнөржаргал байцаагч ирсэн байхаар нь машинаа тавцан дээр тавьчихлаа үзүүлье гэж хэлээд үзүүлсэн. Өнөржаргал байцаагч миний мэдүүлсэн барааг үзчихээд “өө энэ чинь өнгөгүй гээд байсан чинь бүгд өнгөт байсан байна ш дээ, наадахаа засаад татвараа нөхөж төлөөд ирээ гэж надад хэлэхээр нь би юу ч хэлэлгүй ахлах байцаагч Наранцэцэгийн өрөөнд орсон. Би Наранцэцэг ахлах байцаагчид “танай байцаагч татвараа нэмж төл гээд байна, та надад туслаад байцаагчдаа хэлээд туслаад өгөөч гэж хэлсэн. Тэгсэн Наранцэцэг байцаагч чи байцаагчид хэдийг, ахлахад хэдийг өгдөг юм вэ гэж асуусан. Тэгэхээр нь би байцаагчид 200.000 төгрөг, ахлахад 300.000 төгрөг өгдөгөө гэж хэлсэн. Тэгсэн за за намайг гарч бай гээд зөрөөд байцаагч Өнөржаргал ахлах Наранцэцэгийн өрөөнд орсон. Өнөржаргалыг ахлахынхаа өрөөнөөс гараад ирэхээр нь би уулзаад миний дүү яах вэ гэж асуусан. Тэгсэн Өнөржаргал би ийм юм хийж чадахгүй, үгүй гэж хэлсэн. Тэгвэл эгч нь мөнгийг нь өгөөд 200.000 төгрөгийг чинь 300000 төгрөг болгоё гэж хэлээд гуйсан. Өнөржаргал нь үгүй гэж хэлээд буфет руугаа алхаад яваад өгсөн. Тэгэхээр нь буцаад ахлах Наранцэцэгийн өрөөнд ороод би 300.000 чинь 400.000 төгрөг болгоод өгье, та байцаагчаа хүчлээд өгөөчээ гэж хэлтэл Наранцэцэг байцаагч “гар гар ядаргаатай юм өөрсдөө цаагуураа учраа олоо” гэж хэлсэн. Гараад Өнөржаргал байцаагч дээр очсон чинь манай оруулж ирсэн барааны өнгөт өнгөгүй хоёрын ялгааг гаргаад тооцоо бодсон сууж байсан. Тэгэхлээр нь би мэдүүлэгч дээрээ очоод надад энэ өнгөт өнгөгүй хоёрын ялгааг зөрүүг гаргаад өгөөч гэж хэлээд, мэдүүлэгч тооцож үзээд 1.200.000 төгрөг л юм байна ш дээ, шалихгүй юм байна аа, дэмий юм хийж гэж хэлсэн. Буцаад Өнөржаргал байцаагч дээр очтол манай барааны дүнг дэлгэрэнгүй бодоод 2.500.000 төгрөг болгочихсон, та илүү төлөлт 2.500.000 төгрөгийг төлөх юм байна гэхлээр нь би мэдүүлэгч 1.200.000 төгрөг гэсэн, ийм л байх ёстой чи яаж бодоод байгаа юм вэ гэсэн. Өнөржаргал нь би өөрийнхөө гаалийн аргачлалаар бодож байна аа гээд нөхөр бид хоёрт харуулсан. Тэгсэн бодож үзээд үнийн дүнг 3.000.000 төгрөг болгоод бодохоор нь би өнгөгүй ДСП-ний хавтангаар 1.800.000 төгрөг төлсөн байгаа үүнийгээ хасаач гэж хэлсэн. Тэгсэн миний төлөх ёстой татвар 1.200.000 төгрөг болж таарсан. Тэгсэн Өнөржаргал байцаагч ахлах руу хамтдаа оръё гээд ахлахын өрөөнд орж зөрүү үнэ 1.200.000 төгрөг байна гэж хэлтэл ахлах Наранцэцэг нь гар гар ядаргаатай юм ажил ихтэй байна, наадахаа маргааш бол гээд бид хэдийг гаргасан. Би гарч ирээд 2 хэсэг дугтуйнд хийсэн мөнгөө 300.000 төгрөгөөр бэлтэгэсэн мөнгөн дээрээс 100.000 төгрөгийг аваад ахлахад өгөхөөр бэлтгэсэн байсан 400.000 төгрөг дээрээ нэмж хийгээд 500.000 төгрөг болгоод коридот зогсож байтал ахлах Наранцэцэг гараад ирсэн. Тэгсэн Өнөржаргал байцаагч ахлах аа яах вэ гэж асуутал ахлах “би яаж мэддэг юм өөрөө шийдээч” гэж ууртай хэлээд өрөө рүүгээ орсон. Би ахлахын араас дагаад өрөөнд нь ороод дугтуйнд хийж бэлтгэсэн байсан 500.000 төгрөгийг ширээн дээр нь тавиад гарч ирсэн. Тэгээд коридорт нь сууж байтал удалгүй байцаагч Өнөржаргал намайг дуудаад, болчихлоо, одоо ахлахаар ороод зөвшөөрүүл гэхлээр нь би ахлах дээр нь ороод ахлахаа зөвшөөрлөө, болчихлоо гэсэн. Тэгээд буцаад байцаагч Өнөржаргал дээр очтол мэдүүлэгээ хэвлээд тамгалж өгсөн. Би мэдүүлэгээ аваад 4 нугалаад цүнхэн дотроо хийсэн. Тэгсэн байцаагч “нарийн хуудсаа өгч тамгалуул” гэхлээр нь нарийн хуудсаа гаргаж өгчихөөд нугалсан мэдүүлэгийнхээ завсар нь дугтуйтай 200000 төгрөгөө үзүүлтэл байцаагч Өнөржаргал “үгүй би айж байна, та наадахаа аваа” гэж хэлсэн. Би тэгэхээр нь надаас айгаад мөнгө төгрөг авахгүй юм байна гэж бодоод ахлах өрөөнд ороод түүний ширээн дээр байцаагчийнх чинь шүү гэж хэлээд юм асуухын завдалгүй хурдан гараад явсан“ гэсэн мэдүүлгээр /26-р хх-ийн 176-178/,

шүүгдэгч /цагаатгагдсан этгээд/ Б.Өнөржаргалын шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлсэн “... Нарантуул гэдэг хүний ачаа гаалийн мэдүүлэгтэйгээ бага зэрэг зөрүүтэй байсан. Нарантуул нь боломжоороо гаргаад өгөөч гээд надаас гуйгаад байсан. Би гаргах боломжгүй гэдгээ хэлсэн. Гэтэл удалгүй манай Замын-Үүдийн гаалийн эрсдэлийн байцаагч Амарсайхан өөрийн биеэр ирээд гаргах боломж байна уу, миний таньдаг хүн юм гээд гуйгаад байхаар нь би ахлах байцаагч Наранцэцэгт танилцуулахад Амарсайхан надад энэ талаар ярьсан гэсэн. Амарсайхан гуйсан болохоор л гаргасан. Нарантуулаас мөнгө төгрөг авсан асуудал надад байхгүй“ гэсэн мэдүүлгээр тус тус үгүйсгэгдэж байна.

 

Өөрөөр хэлбэл Гаалийн улсын байцаагч-шүүгдэгч Б.Өнөржаргалтай холбоотой хэргийн үйл баримтаас үзвэл тэрээр 200.000 төгрөгийн хээл хахууль бодитойгоор авсан гэх нөхцөл байдлыг мөрдөн байцаалтын ажиллагаагаар бүрэн гүйцэд нотлон тогтоож чадаагүйн зэрэгцээ дээр дурдсан онолын үүднээс гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний субьектив талын шинж нь үгүйсгэгдэж байх тул түүнд холбогдох хэргийг,

 

мөн цагаатгагдсан этгээд болох шүүгдэгч Доодамбын Сүхбаатар гэм буруугүй болох нь түүний шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлсэн “... намайг мөрдөн байцаалтын шатанд гурван удаа авилга өгсөн гэсэн. Хэргээ хүлээхгүй бол шүүх дээр чинь очоод хамгийн өндөр ялыг өгнө гэж Жаргалбаатар байцаагч хэлж байсан. Миний данснаас 650.000 төгрөг гарсан байсныг чи 650.000 төгрөгийн хахууль өгсөн байна гэсэн. Миний ачиж явсан барааг шинжилгээнд өгөх шаардлага байгаагүй” гэсэн мэдүүлгээр,

шүүгдэгч Доодамбын Сүхбаатарын мөрдөн байцаалтын явцад яллагдагчаар мэдүүлсэн “... 12-65 ДГО дугаартай ачааны автомашиныг гаальд мэдүүлчих гээд гаальд төлөх мөнгөтэй нь машины бичиг баримтыг өгсөн. Наранбат ахаас яг хэдэн төгрөг авсан болохоо санахгүй байна. Бусад мөнгөний хувьд надад хамаагүй. Машины зээл авахаар төлөвлөж байсан. Банк орлогоо нотол гэдэг бөгөөд надад нотлох орлого байхгүй учир Наранбат, Сүхбаатар болон гаальд ачаа бараа мэдүүлж байгаа хүмүүсийг миний дансаар татвараа төлчих гэж гуйдаг. Хүмүүс миний дансанд мөнгөө хийж гаалийн татвар төлдөг. Тэгээд дансын хуулгаар орлого гэж банкинд нотолгоо болгон өгөөд жижиг машин зээлээр авах бодолтой байсан. Наранбат ахаас гуйж дансаа мөнгөтэй харагдуулсан юм” гэсэн мэдүүлгээр /27-р хх-ийн 124/ тус тус үгүйсгэгдэж байна.

 

Түүнчлэн хээл хахууль өгөгч-шүүгдэгч Доодамбын Сүхбаатараас 650.000 төгрөгийн хээл хахууль авсан гэх шүүгдэгч И.Наранцэцэгийн мэдүүлгүүдэд энэ талаар тусгагдаагүй бөгөөд дан ганц гүйцэтгэх ажлын арга хэрэгсэл ашиглаж авсан баримт сэлтийг нотлох баримтын эх сурвалж болгож байгаа нь учир дутагдалтай байх тул ЭБШХ-ийн 13 дугаар зүйлийн 13.2 дахь хэсэгт заасан “... шүүгдэгчид ашигтайгаар шийдвэрлэх” зарчмыг баримтлан түүнд холбогдох хэргийг

тус тус Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1.1 дэх хэсэгт зааснаар хэрэгсэхгүй болгож, Мэргэн тангуу овогт Батсуурийн Өнөржаргал, Боржигон Цүзэн овогт Доодамбын Сүхбаатар нарыг цагаатгалаа.

 

Б.Өнөржаргал, Доодамбын Сүхбаатар нарыг цагаатгасан тул шүүгдэгч Н.Нарантуулд холбогдох хэргээс Б.Өнөржаргалд 200.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх үйлдлийг, шүүгдэгч И.Наранцэцэгт холбогдох хэргээс Доодамбын Сүхбаатараас 650.000 төгрөгийг хээл хахуульд авсан гэх үйлдлийг, шүүгдэгч И.Наранцэцэгийн Б.Өнөржаргалтай бүлэглэж хээл хахууль авсан гэх үйлдлийг тус тус ЭБШХ-ийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1.1 дэх хэсэгт зааснаар хэрэгсэхгүй болгов.

 

Хэдийгээр Б.Өнөржаргалд холбогдох хэргийг, шүүгдэгч Н.Нарантуулд холбогдох хэргээс Б.Өнөржаргалд 200.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх үйлдлийг тус тус хэрэгсэхгүй болгосон ч хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан “шүүгдэгч Н.Нарантуулын шүүгдэгч И.Наранцэцэгээр дамжуулан гаалийн улсын байцаагч-шүүгдэгч Б.Өнөржаргалд өгсөн гэх 200.000 төгрөгийн үлдэгдэл биет 180.000 төгрөг”-ийг улсын орлогод оруулахаар шийдвэрлэлээ. Учир нь дээрх мөнгийг Б.Өнөржаргал хээл хахуульд авсан гэдэг нь нотлогдон тогтоогдоогүй боловч, шүүгдэгч Н.Нарантуулын зүгээс түүнд хээл хахуульд өгөх зорилгоор шүүгдэгч-Гаалийн улсын ахлах байцаагч И.Наранцэцэгт дамжуулсан идэвхитэй үйлдэл байх тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 49 дүгээр зүйлийн шаардлагад нийцнэ.

 

Харин Б.Өнөржаргалын гэр, гар цүнхнээс хурааж авсан 20.000 төгрөгийн дэвсгэрт 82 ширхэг, 10.000 төгрөгийн дэвсгэрт 1 ширхэг, 5000 төгрөгийн дэвсгэрт 2 ширхэг, 100 юанийн дэвсгэрт 6 ширхэг, 50 юанийн дэвсгэрт 1 ширхэг, 100 ам.доллар 1 ширхэгийг энэ гэмт хэрэгт хамааралгүй тул цагаатгагдсан этгээд Б.Өнөржаргалд шүүхийн шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц буцаан олгох нь зүйтэй. /1-р хх-ийн 218/

 

Албан тушаалтнуудын холбогдсон гэмт хэргүүдийн хувьд, үүнд;

 

Шүүгдэгч Б.Цэен давтан үйлдлээр, урьдчилан амлаж, хясан боогдуулах замаар, бусадтай бүлэглэж хээл хахууль авсан, бүлэглэж, бусдад хээл хахууль өгөх гэмт хэрэг үйлдэхээр завдсан гэмт хэргүүдийг үйлдсэн болох нь

Л.Гэрэлт-Одын мэдүүлэг, түүний ХААН банкин дахь дансны хуулга, яллагдагчаар татагдсан Н.Баттулгын мэдүүлэг, шүүгдэгч С.Оюунсүрэнгийн мэдүүлэг, гэрч Г.Болорцэцэгийн мэдүүлэг, Г.Болорцэцэгийн ХААН банкин дахь 5028166469 дугаарын дансны хуулга, Н.Баттулгын хар өнгийн SKY маркийн гар утсанд үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, гэрч М.Нарангэрэлийн ХААН банкин дахь 5069077489 дугаарын дансны хуулганд үзлэг хийсэн тухай мөрдөн байцаагчийн тэмдэглэл, Г.Болорцэцэгээс Н.Баттулгын ХААН банкин дахь 5031583524 дугаарын дансанд 5.000.000 төгрөг шилжүүлсэн тухай баримт, Г.Болорцэцэгийн ХААН банкин дахь 5028166469 дугаарын дансанд С.Оюунсүрэнгийн ХААН банкин дахь 5374079376 дугаарын данснаас 2016 оны 1 дүгээр сарын 24-ний өдөр 3.000.000 төгрөг, мөн өдөр 2.000.000 төгрөг орж ирсэн тухай баримт, гэрч Б.Энхмаагийн мэдүүлэг зэрэг бичгийн бусад нотлох баримтуудаар,

 

Шүүгдэгч Т.Мөнхчулуун давтан үйлдлээр, бусадтай бүлэглэж хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь Л.Гэрэлт-Одын мэдүүлэг, түүний ХААН банкин дахь дансны хуулга, Мөнхчулууны Эрхэсийн ХААН банкин дахь 5003811272 тоот, дансны хуулга, гэрч Д.Сумъяахүүгийн мэдүүлэг, гэрч Н.Мөнхбаярын мэдүүлэг зэрэг бичгийн бусад нотлох баримтуудаар,

 

Шүүгдэгч Д.Наранчимэг бусадтай бүлэглэж, төрийн албан тушаалтан албаны эрх мэдэл буюу албан тушаалын байдлаа урвуулан ашигласаны улмаас Гааль Татварын Ерөнхий газарт их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь

хохирогч байгууллагын хууль ёсны төлөөлөгч Д.Бэлгүтэгийн мэдүүлэг, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн Эдийн засгийн шинжилгээний хэлтсийн шинжээчийн дүгнэлт, гэрч Ш.Батчулууны мэдүүлэг, гэрч Г.Энхтөрийн мэдүүлэг, гэрч М.Нарангэрэлийн мэдүүлэг, Л.Гэрэлт-Одын мэдүүлэг, гэрч С.Лхагвадоржийн мэдүүлэг зэрэг бичгийн бусад нотлох баримтуудаар,

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг давтан үйлдлээр, хясан боогдуулах замаар хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь

З.Баярсайны мэдүүлэг, шүүгдэгч Г.Багахүүгийн мэдүүлэг, шүүгдэгч Я.Даваадоржийн мэдүүлэг, гэрч Ж.Жамъяансүрэнгийн мэдүүлэг, шүүгдэгч Б.Эрдэнэбатын мэдүүлэг, шүүгдэгч Эрдэнэжавын Наранбатын мэдүүлэг, шүүгдэгч Ч.Эрдэнэбилэгийн мэдүүлэг, шүүгдэгч Б.Оюун-Эрдэний мэдүүлэг, гэрч Ц.Оюун-Эрдэний мэдүүлэг, шүүгдэгч Доржийн Сүхбаатарын мэдүүлэг, шүүгдэгч Т.Гүндэгмаагийн мэдүүлэг, шүүгдэгч Р.Мөнхзаяагийн мэдүүлэг, шүүгдэгч Г.Бат-Амгалангийн мэдүүлэг, гэрч Г.Уранбилэгийн мэдүүлэг, шүүгдэгч Я.Хишигдоржийн мэдүүлэг, шүүгдэгч Д.Дашрэнцэнгийн мэдүүлэг, гэрч Э.Эрдэнэбатын мэдүүлэг, шүүгдэгч Н.Нарантуулын мэдүүлэг, гэрч П.Оргилбаатарын мэдүүлэг, гэрч А.Дөлийн мэдүүлэг, гэрч О.Даваагийн мэдүүлэг, гэрч О.Эрдэний мэдүүлэг зэрэг бичгийн бусад нотлох баримтуудаар,

 

Шүүгдэгч М.Энхтүвшин давтан үйлдлээр, хясан боогдуулах замаар хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь яллагдагч Эрдэнэжавын Наранбат, яллагдагч Д.Жавзандулам, яллагдагч Э.Батсүмбэр, яллагдагч Б.Мөнхболд, яллагдагч Л.Ариунжаргал, гэрч М.Батжаргал, Э.Нямхүү нарын мэдүүлэг зэрэг бичгийн нотлох баримтуудаар,

 

Шүүгдэгч Б.Оюунчимэг давтан үйлдлээр, хясан боогдуулах замаар, бусадтай бүлэглэж хээл хахууль авах, бусадтай бүлэглэж, төрийн албан тушаалтан албаны эрх мэдэл буюу албан тушаалын байдлаа урвуулан ашигласаны улмаас Гааль Татварын Ерөнхий газарт их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэргүүдийг тус тус үйлдсэн болох нь яллагдагч С.Оюунсүрэн, яллагдагч Р.Мөнхзаяа, яллагдагч Будын Наранбат, яллагдагч Ц.Болдбаатар, яллагдагч З.Баярсайн, яллагдагч Эрдэнэжавын Наранбат, яллагадгч Б.Мөнхболд, яллагдагч Л.Гэрэлт-Од, гэрч Л.Өлзийбаяр, Р.Бурмаа, Ц.Отгонжаргал, Ж.Эрдэнэбат, М.Оюунчимэг, М.Байгалмаа, Ч.Гэрлээ, С.Цэцэгчулуун, хохирогч байгууллагын хууль ёсны төлөөлөгч Д.Бэлгүтэ, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн Эдийн засгийн шинжилгээний хэлтсийн шинжээчийн дүгнэлт, гэрч Ш.Батчулууны мэдүүлэг, гэрч Г.Энхтөр, гэрч М.Нарангэрэл, С.Лхагвадорж нарын мэдүүлэг зэрэг бичгийн нотлох баримтуудаар,

 

Шүүгдэгч Н.Батжаргал давтан үйлдлээр хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь яллагдагч Эрдэнэжавын Наранбат, Будын Наранбат, А.Соёл-Эрдэнэ, Нямхүүгийн Сүхбаатар, Л.Ариунжаргал, Н.Алдарсайхан, гэрч М.Батжаргал, Э.Нямхүү нарын мэдүүлэг зэрэг бичгийн нотлох баримтуудаар,

 

Хээл хахууль өгөгч этгээдүүдийн холбогдсон хэргүүдийн хувьд, үүнд;

 

шүүгдэгч Г.Багахүү нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Я.Даваадорж нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Б.Эрдэнэбат нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Н.Нарантуул нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Эрдэнэжавын Наранбат давтан буюу 5 удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Ч.Эрдэнэбилэг нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Б.Оюун-Эрдэнэ нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Доржийн Сүхбаатар нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Т.Гүндэгмаа нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Р.Мөнхзаяа давтан буюу 2 удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Д.Дашрэнцэн нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Г.Бат-Амгалан нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Я.Хишигдорж нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Д.Жавзандулам нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Э.Батсүмбэр нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Б.Мөнхболд давтан буюу 3 удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Л.Ариунжаргал давтан буюу 2 удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч С.Оюунсүрэн давтан буюу 5 удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Будын Наранбат давтан буюу 2 удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Ц.Болдбаатар нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч А.Соёл-Эрдэнэ нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Нямхүүгийн Сүхбаатар нэг удаагийн үйлдлээр, шүүгдэгч Н.Алдарсайхан нэг удаагийн үйлдлээр албан тушаалтанд хээл хахууль өгсөн болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан, тэдгээрийн өөрсдийн гэм буруугаа хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлгүүд, бусад гэрчүүдийн мэдүүлгүүд, зарим шүүгдэгч нар гэм буруугаа хүлээн мэдүүлээгүй буюу гэм буруугийн талаар маргаж байгаа боловч бусад гэрчүүдийн мэдүүлгүүд, хэргийн үйл баримт, гүйцэтгэх ажиллагааны баримт сэлт болон бичгийн бусад нотлох баримтуудаар,

 

Шүүгдэгч Ц.Алтанцол, Д.Мөнхбаяр нарын холбогдсон хэргийн хувьд; Гүйцэтгэх ажлын явцад авагдсан баримт сэлтээр тус тус нотлогдон тогтоогтож байна.

Өөрөөр хэлбэл хээл хахуулийн буюу авилгын гэмт хэрэг нь дээр дурдсанчлан зөвхөн авагч, өгөгч, цаашлаад зуучлагч этгээдүүдийн хооронд үйлдэгддэг онцлогтойгоос гадна ил болон далд /халхавчилсан/ хэлбэрээр явагддагийн илрэл юм.

 

Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаас үзвэл шүүгдэгч Ц.Алтанцол зөвхөн энэ хэрэг дээр биш урьд өмнө нь буюу “2008 оны 3 дугаар сарын 15-наас 16-нд шилжих шөнө энэ хэргийн шүүгдэгч Ишдоржийн Наранцэцэгийн нөхөр Паньднямын Эрдэнэбаяр иргэн-хохирогч Д.Мөнхбатын цээжин тус газар хутгалж бие махбодид нь хүнд гэмтэл санаатай учруулсан гэмт хэрэг”-т яллагдагчаар мэдүүлэг өгч байсныг дурдах нь зүйтэй.

Энэ талаарх үйл баримт Дорноговь аймаг дахь Сум дундын 2 дугаар шүүхийн 2010 оны 2 дугаар сарын 26-ны өдрийн 33 дугаартай шийтгэх тогтоолд тусгагджээ. /32-р хх-н 141-145/

 

Иймд Хонгор адуу овогт Балдансэнгийн Цэенийг давтан үйлдлээр, урьдчилан амлаж, хясан боогдуулах замаар, бусадтай бүлэглэж хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар,

бүлэглэж, бусдад хээл хахууль өгөх гэмт хэрэг үйлдэхээр завдсан гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 32 дугаар зүйлийн 32.1 дэх хэсэг, 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэг, 60 дугаар зүйлийн 60.3 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дугаар зүйлийн 269.1 дэх хэсэгт зааснаар,

 

Монгол овогт Түншийн Мөнхчулууныг давтан үйлдлээр, бусадтай бүлэглэж хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.3 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Хайрхан овогт Дашдэндэвийн Наранчимэгийг бусадтай бүлэглэж, төрийн албан тушаалтан албаны эрх мэдэл буюу албан тушаалын байдлаа урвуулан ашигласаны улмаас Гааль Татварын Ерөнхий газарт их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.6 дахь хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлийн 263.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Боржигон овогт Ишдоржийн Наранцэцэгийг давтан үйлдлээр, хясан боогдуулах замаар хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 18 дугаар зүйлийн 18.1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Баргузин овогт Мягмарсүрэнгийн Энхтүвшинг давтан үйлдлээр, хясан боогдуулах замаар хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 18 дугаар зүйлийн 18.1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Ханшнууд овогт Банзрагчийн Оюунчимэгийг давтан үйлдлээр, хясан боогдуулах замаар, бусадтай бүлэглэж хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар,

бусадтай бүлэглэж, төрийн албан тушаалтан албаны эрх мэдэл буюу албан тушаалын байдлаа урвуулан ашигласаны улмаас Гааль Татварын Ерөнхий газарт их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.5 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлийн 263.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Лувсан овогт Нямжавын Батжаргалыг давтан үйлдлээр хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 18 дугаар зүйлийн 18.1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Бальдир овогт Эрдэнэжавын Наранбат, Нарванчин овогт Рэнцэнгийн Мөнхзаяа, Боржигон овогт Лувсанчүлтэмийн Ариунжаргал, Зүүнхундага овогт Будын Наранбат, Хариад овогт Базарсадын Мөнхболд нарыг албан тушаалтанд давтан үйлдлээр, хээл хахууль өгөх гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, тэдгээрт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дүгээр зүйлийн 269.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Бадрах овогт Содовжамцын Оюунсүрэнг албан тушаалтанд давтан үйлдлээр, хээл хахууль өгөх гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд, бүлэглэж, бусдад хээл хахууль өгөх гэмт хэрэг үйлдэхээр завдсан гэм буруутайд тус тус тооцож, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дүгээр зүйлийн 269.2 дахь хэсэгт зааснаар,

 

Боржигон овогт Гансүхийн Багахүү, Өөлд овогт Ядамсүрэнгийн Даваадорж, Хөхнүүд овогт Балжиннямын Эрдэнэбат, Олхонууд овогт Нямдагвын Нарантуул, Тайжууд овогт Чойжилжавын Эрдэнэбилэг, Шалбаг овогт Баттөмөрийн Оюун-Эрдэнэ, Сүрэн овогт Доржийн Сүхбаатар, Булган овогт Түмэнгийн Гүндэгмаа, Засагт овогт Дарамын Дашрэнцэн, Чухал овогт Ганхуягийн Бат-Амгалан, Халх овогт Ядамсүрэнгийн Хишигдорж, Мунан овогт Дашзэвэгийн Жавзандулам, Захчид овогт Энхсайханы Батсүмбэр, Боржигин овогт Цогзолмаагийн Болдбаатар, Хоньч овогт Адъяагийн Соёл-Эрдэнэ, Боорж овогт Нямхүүгийн Сүхбаатар, Гэндэн овогт Найдангийн Алдарсайхан нарыг тус бүр албан тушаалтанд хээл хахууль өгөх гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дүгээр зүйлийн 269.1 дэх хэсэгт зааснаар,

 

Тайжууд овогт Цэсэнжавын Алтанцолыг мөрдөн байцаалтад зориуд худал мэдүүлэг өгөх гэмт хэргийг бүлэглэж үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар,

 

Мэнгэт овогт Дамбажамцын Мөнхбаярыг мөрдөн байцаалтад зориуд худал мэдүүлэг өгөх гэмт хэргийг бүлэглэж үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.5 дахь хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар тус тус ял оногдуулах үндэслэлтэй байна.

 

Харин прокурорын яллах дүгнэлтэд шүүгдэгч Б.Цэентэй холбоотой гэмт хэргийн хүндрүүлэх бүрэлдэхүүн болох хясан боогдуулах гэсэн шинжийг орхигдуулсан байна. Хэргийн үйл баримтаас үзвэл шүүгдэгч Б.Цэен нь Л.Гэрэлт-Одоос хээл хахууль авахдаа түүнийг хясан боогдуулж байсан нь яллагдагч Л.Гэрэлт-Одын

“... Цэен эгчид мөнгө өгч гаргахгүй бол гаалийн байцаагч нар буулгаж шалгаад байдаг юм. Буулгаж шалгахад ачаа бараа эвдрэх, гэмтэх, ачаа бараа дутах зэрэг асуудлууд үүсдэг. Ингэхээр бид нар өр төлбөрт ороод байдаг”, “... Цэен эгч хэлэхдээ чиний гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн машин саадгүй гарч л байгаа биз дээ, сүртэй юм гэж хэлдэг. Миний гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн машинууд саадгүй гарч байсан нь үнэн, гаалийн байцаагч нар бүгд л намайг Цэен эгчийн хуурай дүү гэдгийг хараад мэддэг болохоор миний машинуудыг 100 хувь буулгаж шалгаагүй” “... ер нь бол Цэен шөнө оройгүй залгаад “энд байна, тэнд байна, мөнгө шилжүүл” гээд шахаад байдаг байсан. Тэр болгонд нь би шилжүүлдэг байсан. Миний гаалийн бүрдүүлэлт хийсэн ачааг Цэен хяналт шалгалтгүйгээр гаргаж байсан” гэсэн мэдүүлэгт тусгагджээ.

Энэ байдлыг шүүх зөвтгөснөөр хэргийн зүйлчлэлд нөлөөлөхгүйгээс гадна хэргийн үйл баримтууд нь прокуророос зүйлчилж ирүүлсэн гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний шинжид хамаарч байна.

Зөвхөн шүүгдэгч Б.Цэен төдийгүй, нэр бүхий шүүгдэгч-гаалийн байцаагч нар ажил үүргээ гүйцэтгэх явцдаа хээл хахууль авахаар бусдыг хясан боогдуулдаг байсан нь

гэрч Л.Өлзийбаярын “... гаалийн бүрдүүлэлт хийдэг, мөнгө өгсөн гэдгээ хоорондоо ярьдаг боловч хуулийн байгууллагад хандаж чаддаггүй. Яагаад гэхээр өөрсдөө байнга үйлчлүүлдэг учраас гаалийн байцаагч нар зуучихвал ачаа бараа шалгаад гаргахгүй гээд байдаг юм. Гаалийн бүрдүүлэлт хийж байгаа хүмүүс хээл хахуулийг сайн дураараа өгдөггүй. Гаалийн байцаагч нарын зүгээс ирэх шахалт, шаардлагаар хээл хахууль өгдөг. Отгонжаргал энэ талаараа хэлнэ гэж байсан” гэсэн,

гэрч Ц.Отгонжаргалын “... Б.Оюунчимэг ахлах байцаагч мөнгө өгөхгүй бол гаалийн талбайгаас гарах зөвшөөрөл өгөхгүй, дахин дахин буулгаж шалгаад хоног хугацаа алдуулна, мөн ачаа барааг олон дахин буулгаж шалгуулахад эвдрэх дутах асуудал маш их гардаг” гэсэн,

гэрч Я.Эрдэнэцолмонгийн “... гаалийн биет шалгалт хийдэг байцаагч, 103-аар ажиллаж байцаагч нар хүний өмссөн хувцас харж харьцдаг. Сүүлийн 3 жилийн хугацаанд Гаалийн байцаагч бол хүн, бусад хүн бол хүн биш гэсэн сэтгэхүйгээр ханддаг болсон. Ундаа аваад ир, хоол аваад ир, тамхи аваад ир. Гаальд ачаа мэдүүлээд хэдэн төгрөг авч байна гэж зарим нь асууна. 100.000 төгрөг гэхээр хурдан шуурхай үйлчлээд өгье чи 50.000 төгрөгийг нь өгчих гэнэ. Арай л дэндүү. Жаахан маргаад хэрэлдчих юм бол бие биендээ хэлдэг бололтой бүх ачаагаа буулга, нэг бүрчлэн үзнэ гээд 6 хүртэл хоног саатуулчихна. 6 хоног ачаа саатуулахаар ачааны эзэд бөөн асуудал үүсгэнэ, жолоочийн хөлс, ачигчийн зардал гээд явж өгнө шүү дээ. Энэ бүхэн хээл хахууль өгөх үндэс болдог. Хүмүүсийн дунд хяналт шалгалтын ГУБайцаагч 200.000 төгрөг, 103 буюу ахлах байцаагч 500.000 төгрөг өгөхгүй бол гаалийн хяналтын талбайгаас гаргах зөвшөөрөл өгдөггүй, хээл хахуулийн ханштай гэж яригддаг. Би гаалийн байцаагч нартай танил найз нөхөд биш, тэдний нэхдэг хээл хахуулийг өгч чаддагүй учраас надаар гаальд бараа мэдүүлүүлэх хүн бараг байдаггүй” гэсэн,

яллагдагч Б.Багахүүгийн “... миний хувьд хээл хахууль өгсөн зүйл байхгүй, 103 байцаагчийн дарамт шахалтаар л өөрт байсан шатахууны мөнгөө өгсөн. Намайг үнэхээр их хясан боогдуулсан шүү. Гаалийн байгууллагын ажилтан нарын хүнд суртлаас үүдэн 400.000 төгрөгийг өгсөн талаараа мэдүүлсэн. Гаалийн хяналтын байцаагч ачааг буулгуулаад шалгаж байхад ахлах байцаагч нар нь гарч ирээд хяналтаа тавьчих байтал гарч ирдэггүй. Хяналтын байцаагч шалгаж дуусаад гаалийн программд шалгасан мэдээлэл оруулсан байхад сүлжээгээр зөвшөөрөл өгчих боломжтой. Гэтэл заавал өрөөнд орж ир, зөвшөөрөл ав гэсэн шаардлага тавьдаг. Өрөөнд нь оронгуут ачаагаа буулга, дахин шалгана гэнэ. Байцаагч чинь шалгасан шүү дээ гэхээр тэр хамаагүй би шалгах эрхтэй гэх мэтээр албан тушаал эрх мэдлээрээ эрхшээлдээ оруулж хясан боогдуулсан. Дахин ачаагаа буулгахад хичнээн цаг хугацаа алдах вэ, ачигч нарын зардал гарна, ачааны эздийн ачаагаа нэхсэн, хурдал гэсэн шаардлагаас үүдээд нэхээд байгаа хахуулийг нь өгөхөөс өөр аргагүй болоод хахууль өгсөн. Одоо бол гаалийн байгууллага яг дүрэм журмаараа ажиллаж байна. Хил гаалиар орж гарахад их амар болсон, сайхан байна” гэсэн мэдүүлгүүдэд тусгагдсан байна.

 

Шүүхээс шүүгдэгч нарт ял оногдуулахдаа гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээг харгалзаад ялыг ялгамжтай оногдуулсан болно.

 

Тухайлбал; Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасны дагуу хорих ял оногдуулж болох гэмт хэрэг анх удаа үйлдсэн шүүгдэгч Будын Наранбат, Л.Ариунжаргал, Р.Мөнхзаяа, Б.Мөнхболд, Эрдэнэжавын Наранбат, С.Оюунсүрэн нарын тус бүрийн хорих ялын доод хэмжээнээс доогуур хорих ял оногдуулж,

 

хүндэвтэр ангилалын гэмт хэрэг анх удаа үйлдсэн шүүгдэгч Д.Наранчимэг, Г.Багахүү, Я.Даваадорж, Б.Эрдэнэбат, Н.Нарантуул, Ч.Эрдэнэбилэг, Б.Оюун-Эрдэнэ, Доржийн Сүхбаатар, Т.Гүндэгмаа, Д.Дашрэнцэн, Г.Бат-Амгалан, Я.Хишигдорж, Э.Батсүмбэр, Ц.Болдбаатар, А.Соёл-Эрдэнэ, Нямхүүгийн Сүхбаатар, Н.Алдарсайхан, Ц.Алтанцол, Д.Мөнхбаяр нарын тус бүрийн хорих ялуудыг тус тус тэнсэж,

одоо 6 сартай жирэмсэн гэх шүүгдэгч Д.Жавзандуламд оногдуулсан хорих ялын шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулж шийдвэрлэлээ.

 

Түүнчлэн хорих ялыг биечлэн эдлэхээр тогтоогдсон шүүгдэгч Т.Мөнхчулуун, М.Энхтүвшин, Н.Батжаргал, Эрдэнэжавын Наранбат, Л.Ариунжаргал, Р.Мөнхзаяа, Б.Мөнхболд, Будын Наранбат нарын хорих ял эдлэх дэглэмийг нь тэдгээрийн хувийн байдал буюу эрүүл мэндийн байдлыг нь харгалзаад жирийн дэглэмтэй, эрэгтэйчүүдийн хорих ангид эдлүүлэхээр хөнгөрүүлэн өөрчлөв.

 

Шүүгдэгч С.Оюунсүрэнгийн хувьд түүнийг давтан үйлдлээр, албан тушаалтанд хээл хахууль өгсөн гэж, шүүгдэгч Б.Цэентэй бүлэглэж, албан тушаалтанд хээл хахууль өгөхөөр завдсан гэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн нэг зүйл хэсгээр хоёр дахин ялласан нь эрх зүйн байдлыг нь дордуулж байх тул түүнд холбогдох хэргийг зөвхөн нэг зүйл хэсгээр нь ял оногдуулах нь хууль хэрэглээ болоод түүний эрх зүйн байдлыг дээрдүүлнэ гэж үзнэ.

 

Хээл хахуульд авсан Б.Цэений 15.040.000 төгрөгийг, Т.Мөнхчулууны 15.500.000 төгрөгийг, И.Наранцэцэгийн 6.100.000 төгрөгийг, М.Энхтүвшингийн 1.550.000 төгрөгийг, Б.Оюунчимэгийн 6.280.000 төгрөгийг, Н.Батжаргалын 1.700.000 төгрөгийг тэдгээрээс тус тус гаргуулж улсын орлого болгохоор,

улмаар Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 49 дүгээр зүйлийн 49.2 дахь хэсгийн заалтыг биелүүлэх зорилгоор

Т.Мөнхчулууны гэрт нэгжлэг хийх явцад хураан авсан 100 долларын дэвсгэрт бүхий LB16324284, LB45478674G, LJ11135273B, LJ11135274B, LJ11135275B, LJ11135276B, LJ11135277B, LJ11135296B, LJ11135299B, LF89427390F, LF32230524K, LF69633943E, LF98703011F, LB32838171Q, LB63084388K, LL77359088E, LB85850627P, LE76071613B, LA65801146A, LB66783520D, LL24867334C, LF92288154C, LB96506366C, LL60871653B, LI16727243A серийн дугаартай 25 ширхэг буюу нийт 2500 ам.доллар,

 

20.000 төгрөгийн дэвсгэрт бүхий AG3911048, AD4205994, AH3245963, AH4329179, AZ4319104, AZ5155267, AD1977273, AB9082229, AC1573264, AC6474528, AB3982134, AD0794874, AH8964964, AA5477251, AF1427791, AD2296228, AD4942812, AG0189732, AH8090200, AZ6535971, AZ13855471, AA9843758, AG5259032, AA0449305, AC4152094, AZ1662378, AD8267609, AZ2418441, AB8865939, AH9846455, AD8884855, AE2216571, AG6152409, AA0423509, AC7055923, AE4913937, AC9307289, AD0798715, AA2061905, AE0369082, AC4345950, AZ0666942, AD7776916, AB0207905, AC0090395, AD0085001, AA6253885, AB9075949, AC4479997, AB4637747, AA9980529, AZ6221394, AC7027072, AB2537511, AE2074583, AC7716929, AG0273205, AA0579292, AD9326610, AE2463420, AH9142526, AD1875848, AZ1901545, AC4628855, AB2325336, AA8397241, AA6247555, AB2144693, AC3540852, AB9028442, AC3304063, AA1767867, AC3450661, AA7927539, AB2708802, AH8931850, AD2511597, AD0753196, AA2008074, AZ2823699, AD0384835, AB00344359, AA1108231, AZ2628349, AD3903246, AF1620714, AD4778797, AZ3563887, AH5625870, AH2805766, AD9640024, AD8151162, AD1341631, AH9600485, AB1097261, AD1163131, AZ3883976, AC5645237, AZ3380243, AC87097498 серийн дугаартай 1 боодол буюу 100 ширхэг мөнгөн дэвсгэрт,

 

мөн 20.000 төгрөгийн мөнгөн дэвсгэрт бүхий AD1613682, AH2753585, AE3425878, AH2056248, AE2479008, AZ6949209, AD6795409, AH0600293, AZ7618225, AD4154692, AC5219289, AE1883964, AH5578812, AF5717466, AE3961410, AB9186217, AD8109744, AC9920405, AF5586805, AH2449402, AZ4348958, AB0858140, AD9713875, AD2932493, AF5911797, AD9340196, AC63599081, AH6877630, AA6826178, AD1430830, AZ5554620, AB3419934, AB3423986, AC1051693, AE1982692, AD6583097, AZ0505625, AZ3150977, AD7790047, AE1761783, AZ1081833, AH7491281, AC3374970, AG0465045, AH9451215, AE2142014, AB4272021, AE2286925, AD7288134, AH0845606, AB3545193, AD7401000, AD9393776, AF1692176, AZ5333261, AZ0875930, AC5923223, AE3585967, AF2430108, AD7288382, AB4030632, AG0304916, AF5481064, AC8665874, AC6654926, AD9070804, AB2158947, AZ6916963, AG5551710, AG0512901, AD6402012, AD8554157, AD6684954, AZ0307824, AD6741308, AD3873517, AA7358029, AD5700737, AD4396764, AF9922546, AH0803317, AB8455336, AD6280533, AZ1231674, AH2642084, AC8624396, AF2984081, AF5709478, AD9412291, AA0641374, AD4071493, AF1980665, AD5328087, AH4741317, AC8019369, AB9073393, AH9533886, AH2040475, AC6673248, AZ2273061 серийн дугаартай 1 боодол 100 ширхэг мөнгөн дэвсгэрт,

 

20.000 төгрөгийн мөнгөн дэвсгэртээр AD4944072, AZ3561787, AZ6453182, AH9800457, AA5212560, AD5376474, AB2952958, AE0309010, AF8168723, AA4019447, AZ4202565, AE0445452, AZ0886103, AZ43388785, AZ6682877, AE2968069, AA1293505, AA1147275, AE2157260, AC0902294, AH5365896, AE1387418, AH1803573, AH5770285, AC7836427, AC7919425, AD4957514, AZ5607325, AF8790788, AG4143262, AZ7342815, AF1931085, AE4625066, AH6974513, AA4072992, AB3295143, AE0752293, AC5235427, AZ7870181, AD4965099, AD4031073, AZ3233653, AD6358189, AA5415706, AZ4412502, AD3560321, AJ0309568, AD9287601, AF5345423, AD1170053, AB3382289, AC9712232, AD4021900, AB7708464, AC6344126, AB4379274, AD4188577, AD7138550, AC3282021, AC8740396, AD0879016, AC8571222, AZ2961983, AD3050365, AH8256779, AH2652561, AD5720491, AF2564160, AZ0973370, AC1971977, AZ2412944, AZ5721256, AD3069907 серийн дугаартай 73 ширхэг буюу нийт 273 ширхэг 20.000 төгрөгийн мөнгөн дэвсгэрт буюу 5.460.000 төгрөг,

 

Н.Нарантуулын И.Наранцэцэгээр дамжуулан гаалийн улсын байцаагч Б.Өнөржаргалд өгсөн гэх 200.000 төгрөгийн үлдэгдэл биет 180.000 төгрөг,

 

2016 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдөр И.Наранцэцэгийн ажлын өрөөнд нэгжлэг хийж түүний хэтэвчнээс хураан авсан биет 518.590 төгрөг,

 

И.Наранцэцэгийн гар цүнхнээс хураан авсан 1 дүгээр багц мөнгө биет 500.000 төгрөг, 2 дугаар багц мөнгө биет 670.000 төгрөг,

 

2016 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдөр И.Наранцэцэгийн гэрт нэгжлэг хийж хураан авсан биет 4.500.000 төгрөг, БНХАУ-ын 1100 юань зэргийг тус тус Нийслэлийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд шилжүүлэх нь зүйтэй.

Харин энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан ирсэн ХААН банкин дахь 5003811272 дугаарын данстай, ERHES MUNKHCHULUUN гэсэн бичиглэл бүхий 9496 1818 0331 5092 дугаартай ногоон өнгийн виза карт 1 ширхэгийг Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 88 дугаар зүйлийн 88.1.3 дахь хэсэгт зааснаар хууль ёсны эзэмшигчид нь,

“COACH” гэсэн бичиглэлтэй бор өнгийн 2 давхар цаасан хайрцаг бүхий эмэгтэй хүний хар өнгийн, өндөр өсгийтэй гутал 1 хосыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 88 дугаар зүйлийн 88.1.4 дэх хэсэгт зааснаар Б.Цэенд тус тус буцаан олгохоор шийдвэрлэв.

 

Мөн яллагдагч Н.Баттулгын ХААН банкин дахь 5031583524 дугаартай данснаас хураагдаж, 2016 оны 2 дугаар сарын 22-ны өдөр Авилгатай Тэмцэх газрын Төрийн сан дахь 900033401 дугаартай дансанд байршуулсан 5.000.000 төгрөгийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 49 дүгээр зүйлийн 49.2 дахь хэсэгт зааснаар улсын орлого болгох зүйтэй.

 

Нэр бүхий иргэдийн өмчлөлд байгаа эд хөрөнгүүдийг битүүмжилсэн, тухайлбал;

Т.Мөнхчулуун, Б.Оюунцэцэг, М.Марал нарын өмчлөлийн эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2201017099 дугаарт бүртгэлтэй, Сонгинохайрхан дүүргийн 1 дүгээр хороо, Баянголын 4А-12 тоот хаягт байршилтай 190 м.кв талбай бүхий орон сууцыг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг,

 

Б.Оюунчимэг, иргэн Н.Наранбаатар нарын өмчлөлийн эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2204025873 дугаарт бүртгэлтэй, Баянзүрх дүүргийн 12 дугаар хороо, Нарны зам /13311/ гудамж 405 байр, 12 тоот хаягт байршилтай 114,86 м.кв талбай бүхий орон сууцыг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг,

 

Б.Цэен, иргэн Д.Мөнхсайхан нарын өмчлөлийн эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2203006202 дугаарт бүртгэлтэй, Сүхбаатар дүүргийн 5 дугаар хороо, 5 дугаар хороолол, 22 дугаар байрны 16 тоот хаягт байршилтай 39 м.кв талбай бүхий орон сууцыг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг,

 

М.Энхтүвшин, иргэн Г.Ганбаяр нарын өмчлөлийн 0096782 дугаарын гэрчилгээтэй, Баянзүрх дүүргийн 7 дугаар хороо, 15 дугаар хороолол, Төмөр замын 24 дүгээр байрны 47 тоот хаягт байршилтай 30 м.кв талбай бүхий орон сууцыг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг,

 

Н.Батжаргалын нэр дээр бүртгэлтэй Хан-Уул дүүргийн 15 дугаар хороо, Оранж хотхон 61А байрны 16 тоот, ү-2206019603 гэрчилгээний дугаартай 2 өрөө орон сууц, Баянгол дүүргийн 1 дүгээр хороо, 2 хороолол, 11-5 тоот, ү-2205008375 гэрчилгээний дугаартай 3 өрөө орон сууц, Баянгол дүүргийн 1 дүгээр хороо 21А-18 тоот ү-2205048408 гэрчилгээний дугаартай автозогсоол, 09-80 УНГ улсын дугаартай Тоёота прогресс маркийн автомашин, ХААН банкны 5063308663 дугаартай дансан дахь 22.325.571 /хорин хоёр сая гурван зуун хорин таван мянга таван зуун далан нэг/ төгрөгийг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг,

 

И.Наранцэцэгийн өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2202013903 дугаартай Чингэлтэй дүүргийн 3 дугаар хороо, Баруун Сэлбэ гудамж 8/8 дугаар байрны 24 тоот 3 өрөө орон сууцыг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг тус тус хүчингүй болгов.

Ингэснээр гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн хувьд ногдох эд хөрөнгийг бүгдийг буюу заримыг үнэ төлбөргүйгээр албадан гаргуулж, төрийн өмчлөлд шилжүүлэх тухай хуулийн заалтыг биелүүлэхэд саад болохгүйн зэрэгцээ, эд хөрөнгө өмчлөгч бусад этгээдүүдийн хууль ёсны өмчлөх эрхийг хөндөхгүй байх нь зүйтэй гэж шүүх үзсэн болно.

 

Шүүгдэгч И.Наранцэцэг “2016 оны 5 дугаар сарын 04-нд төрсөн охинтой” гэх тул түүнийг буюу бага насны Э.Гэгээннаранг асран хамгаалж, харгалзан дэмжихийг эцэг П.Эрдэнэбаярт нь,

шүүгдэгч Б.Оюунчимэг “2016 оны 12 дугаар сарын 24-нд төрсөн охинтой” гэх тул түүнийг буюу бага насны Н.Сондорыг асран хамгаалж, харгалзан дэмжихийг эцэг Н.Наранбаатарт нь тус тус даалгав.

 

Нөгөөтэйгүүр нэр бүхий шүүгдэгч нарт холбогдох хэрэгт эрүүгийн хэрэг үүсгэгдэж, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явагдаж байх хугацаанд шүүгдэгч И.Наранцэцэг, Б.Оюунчимэг нар тус тус хүүхэд үрчлэн авсан байгааг анхаарах нь зүйтэй.

Энэ байдал нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 9 дүгээр зүйлд “Эрүүгийн хариуцлага гарцаагүй байх” зарчимд нийцнэ.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлгийн явцад шүүгдэгч нарын өмгөөлөгчдийн зүгээс хэргийг нэмэлт мөрдөн байцаалтад буцаах тухай хүсэлтүүд гаргасныг хүлээж авах шаардлагагүй прокуророос зүйлчилж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон, хэрэгт шалгагдвал зохих асуудлуудыг бүрэн шалгаж тогтоосон гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэлээ.

 

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 248 дугаар зүйлийн 248.1.1, 283, 286, 290, 294, 297, 298 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон

                                                                                                                   ТОГТООХ нь:

 

1. Нийслэлийн прокурорын газраас Б.Өнөржаргалд холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.1 дэх хэсэгт зааснаар,

 

Доодамбын Сүхбаатарт холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дүгээр зүйлийн 269.1 дэх хэсэгт зааснаар тус тус яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргүүдийг Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1.1 дэх хэсэгт зааснаар хэрэгсэхгүй болгож Мэргэн тангуу овогт Батсуурийн Өнөржаргал, Боржигон Цүзэн овогт Доодамбын Сүхбаатар нарыг цагаатгасугай.

 

2. Б.Өнөржаргал, Доодамбын Сүхбаатар нарын “батлан даалт”-ын таслан сэргийлэх арга хэмжээг шүүхийн шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц хүчингүй болгосугай.

 

3. Шүүгдэгч Н.Нарантуулд холбогдох хэргээс Б.Өнөржаргалд 200.000 төгрөгийн хээл хахууль өгсөн гэх үйлдлийг,

шүүгдэгч И.Наранцэцэгт холбогдох хэргээс Доодамбын Сүхбаатараас 650.000 төгрөгийг хээл хахуульд авсан гэх үйлдлийг,

шүүгдэгч И.Наранцэцэгийн Б.Өнөржаргалтай бүлэглэж хээл хахууль авсан гэх үйлдлийг ЭБШХ-ийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1.1 дэх хэсэгт зааснаар тус тус хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

4. Хонгор адуу овогт Балдансэнгийн Цэенийг давтан үйлдлээр, урьдчилан амлаж, хясан боогдуулах замаар, бусадтай бүлэглэж хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд,

 

С.Оюунсүрэнтэй бүлэглэж, бусдад хээл хахууль өгөх гэмт хэрэг үйлдэхээр завдсан гэм буруутайд,

 

Монгол овогт Түншийн Мөнхчулууныг давтан үйлдлээр, бусадтай бүлэглэж хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд,

 

Хайрхан овогт Дашдэндэвийн Наранчимэгийг бусадтай бүлэглэж, төрийн албан тушаалтан албаны эрх мэдэл буюу албан тушаалын байдлаа урвуулан ашигласаны улмаас Гааль Татварын Ерөнхий газарт их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэгт гэм буруутайд,

 

Боржигон овогт Ишдоржийн Наранцэцэгийг давтан үйлдлээр, хясан боогдуулах замаар хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд,

 

Баргузин овогт Мягмарсүрэнгийн Энхтүвшинг давтан үйлдлээр, хясан боогдуулах замаар хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд,

 

Ханшнууд овогт Банзрагчийн Оюунчимэгийг давтан үйлдлээр, хясан боогдуулах замаар, бусадтай бүлэглэж хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд,

 

бусадтай бүлэглэж, төрийн албан тушаалтан албаны эрх мэдэл буюу албан тушаалын байдлаа урвуулан ашигласаны улмаас Гааль Татварын Ерөнхий газарт их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэгт гэм буруутайд,

 

Лувсан овогт Нямжавын Батжаргалыг давтан үйлдлээр хээл хахууль авах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд,

 

Бальдир овогт Эрдэнэжавын Наранбат, Нарванчин овогт Рэнцэнгийн Мөнхзаяа, Боржигон овогт Лувсанчүлтэмийн Ариунжаргал, Зүүнхундага овогт Будын Наранбат, Хариад овогт Базарсадын Мөнхболд нарыг албан тушаалтанд давтан үйлдлээр, хээл хахууль өгөх гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд,

 

Бадрах овогт Содовжамцын Оюунсүрэнг албан тушаалтанд давтан үйлдлээр, хээл хахууль өгөх гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд,

 

Б.Цэентэй бүлэглэж, бусдад хээл хахууль өгөх гэмт хэрэг үйлдэхээр завдсан гэм буруутайд,

 

Боржигон овогт Гансүхийн Багахүү, Өөлд овогт Ядамсүрэнгийн Даваадорж, Хөхнүүд овогт Балжиннямын Эрдэнэбат, Олхонууд овогт Нямдагвын Нарантуул, Тайжууд овогт Чойжилжавын Эрдэнэбилэг, Шалбаг овогт Баттөмөрийн Оюун-Эрдэнэ, Сүрэн овогт Доржийн Сүхбаатар, Булган овогт Түмэнгийн Гүндэгмаа, Засагт овогт Дарамын Дашрэнцэн, Чухал овогт Ганхуягийн Бат-Амгалан, Халх овогт Ядамсүрэнгийн Хишигдорж, Мунан овогт Дашзэвэгийн Жавзандулам, Захчид овогт Энхсайханы Батсүмбэр, Боржигин овогт Цогзолмаагийн Болдбаатар, Хоньч овогт Адъяагийн Соёл-Эрдэнэ, Боорж овогт Нямхүүгийн Сүхбаатар, Гэндэн овогт Найдангийн Алдарсайхан нарыг тус бүр албан тушаалтанд хээл хахууль өгөх гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд,

 

Тайжууд овогт Цэсэнжавын Алтанцол, Мэнгэт овогт Дамбажамцын Мөнхбаяр нарыг мөрдөн байцаалтад зориуд худал мэдүүлэг өгөх гэмт хэргийг бүлэглэж үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцсугай.

 

5. Б.Цэенийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар 3 сая төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж, 6 жил хорих ялаар,

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 32 дугаар зүйлийн 32.1 дэх хэсэг, 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэг, 60 дугаар зүйлийн 60.3 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дугаар зүйлийн 269.1 дэх хэсэгт зааснаар 1 жил хорих ялаар,

 

Т.Мөнхчулууныг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.3 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар 3 сая төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж, 5 жил 6 сар хорих ялаар,

 

Д.Наранчимэгийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.6 дахь хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлийн 263.2 дахь хэсэгт зааснаар Гаалийн улсын байцаагчаар ажиллах эрхийг 1 жилийн хугацаагаар хасч, 2 жил 6 сар хорих ялаар,

 

И.Наранцэцэгийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 18 дугаар зүйлийн 18.1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар 3 сая төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж 6 жил хорих ялаар,

 

М.Энхтүвшинг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 18 дугаар зүйлийн 18.1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар 1 сая төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж, 5 жил 1 сар хорих ялаар,

 

Б.Оюунчимэгийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар 3 сая төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж, 6 жил хорих ялаар,

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.5 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлийн 263.2 дахь хэсэгт зааснаар Гаалийн улсын байцаагчаар ажиллах эрхийг 2 жилийн хугацаагаар хасч, 2 жил 6 сар хорих ялаар,

 

Н.Батжаргалыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 18 дугаар зүйлийн 18.1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар 1 сая төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж, 5 жил 1 сар хорих ялаар,

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 551 дүгээр зүйлийн 551.1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дүгээр зүйлийн 269.2 дахь хэсэгт зааснаар Будын Наранбат, Л.Ариунжаргал, Р.Мөнхзаяа нарыг тус бүр 3 жил 5 сар хорих ялаар, Б.Мөнхболдыг 3 жил 6 сар хорих ялаар, Эрдэнэжавын Наранбат, С.Оюунсүрэн нарыг тус бүр 3 жил 7 сар хорих ялаар,

 

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дүгээр зүйлийн 269.1 дэх хэсэгт зааснаар Г.Багахүү, Я.Даваадорж, Б.Эрдэнэбат, Н.Нарантуул, Ч.Эрдэнэбилэг, Б.Оюун-Эрдэнэ, Доржийн Сүхбаатар, Т.Гүндэгмаа, Д.Дашрэнцэн, Г.Бат-Амгалан, Я.Хишигдорж, Д.Жавзандулам, Э.Батсүмбэр, Ц.Болдбаатар, А.Соёл-Эрдэнэ, Нямхүүгийн Сүхбаатар, Н.Алдарсайхан нарыг тус бүр 1 жил 6 сар хорих ялаар,

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар Ц.Алтанцолыг 1 жил 6 сар хорих ялаар,

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.5 дахь хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар Д.Мөнхбаярыг 1 жил хорих ялаар тус тус шийтгэсүгэй.

 

6. Б.Цэенд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар оногдуулсан 3 сая төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж, 6 жил хорих ял дээр Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 32 дугаар зүйлийн 32.1 дэх хэсэг, 35 дугаар зүйлийн 35.3 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэг, 60 дугаар зүйлийн 60.3 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 269 дугаар зүйлийн 269.1 дэх хэсэгт зааснаар оногдуулсан 1 жил хорих ялын зарим болох 6 сар хорих ялыг

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 57 дугаар зүйлийн 57.1 дэх хэсэгт зааснаар нэмж нэгтгэн, түүний биечлэн эдлэх хорих ялын хугацааг 3 сая төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж, 6 жил 6 сар хорих ялаар,

 

Б.Оюунчимэгт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.2 дахь хэсэгт зааснаар оногдуулсан 3 сая төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж, 6 жил хорих ял дээр Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 35 дугаар зүйлийн 35.5 дахь хэсэг, 36 дугаар зүйлийн 36.2 дахь хэсэгт заасныг тус тус журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 263 дугаар зүйлийн 263.2 дахь хэсэгт зааснаар оногдуулсан Гаалийн улсын байцаагчаар ажиллах эрхийг 2 жилийн хугацаагаар хасч, 2 жил 6 сар хорих ялын зарим болох 6 сар хорих ялыг

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 57 дугаар зүйлийн 57.1 дэх хэсэгт зааснаар нэмж нэгтгэн түүний биечлэн эдлэх хорих ялын хугацааг 3 сая төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж, Гаалийн улсын байцаагчаар ажиллах эрхийг 2 жилийн хугацаагаар хасч, 6 жил 6 сар хорих ялаар тус тус тогтоосугай.

 

7. Т.Мөнхчулуун, М.Энхтүвшин, Н.Батжаргал, Эрдэнэжавын Наранбат, Л.Ариунжаргал, Р.Мөнхзаяа, Б.Мөнхболд, Будын Наранбат нарт оногдуулсан тус бүрийн хорих ялуудыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.10 дахь хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.5 дахь хэсэгт зааснаар жирийн дэглэмтэй эрэгтэйчүүдийн хорих ангид,

 

Б.Цэен, И.Наранцэцэг, Н.Нарантуул, Д.Наранчимэг, Д.Жавзандулам, Б.Оюунчимэг, С.Оюунсүрэн, Т.Гүндэгмаа нарт оногдуулсан тус бүрийн хорих ялуудыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.5 дахь хэсэгт зааснаар жирийн дэглэмтэй эмэгтэйчүүдийн хорих ангид,

 

Г.Багахүү, Б.Оюун-Эрдэнэ, Я.Даваадорж, Б.Эрдэнэбат, Ч.Эрдэнэбилэг, Доржийн Сүхбаатар, А.Соёл-Эрдэнэ, Н.Алдарсайхан, Г.Бат-Амгалан, Я.Хишигдорж, Ц.Болдбаатар, Д.Дашрэнцэн, Э.Батсүмбэр, Нямхүүгийн Сүхбаатар, Ц.Алтанцол, Д.Мөнхбаяр нарт оногдуулсан тус бүрийн хорих ялуудыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.5 дахь хэсэгт зааснаар жирийн дэглэмтэй эрэгтэйчүүдийн хорих ангид тус тус эдлүүлсүгэй.

 

8. Цагдан хоригдсон Б.Цэений 293 хоног, Т.Мөнхчулууны 113 хоног, Н.Батжаргалын 92 хоног, М.Энхтүвшингийн 239 хоног, И.Наранцэцэгийн 292 хоног, Эрдэнэжавын Наранбатын 173 хоног, Будын Наранбатын 144 хоног, Б.Мөнхболдын 112 хоног, Б.Оюунчимэгийн 64 хоног, С.Оюунсүрэнгийн 22 хоног, Р.Мөнхзаяагийн 22 хоног, Л.Ариунжаргалын 22 хоног тус бүрийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 59 дүгээр зүйлийн 59.1 дэх хэсэгт зааснаар тэдгээрийн хорих ял эдэлсэн хугацаанд оруулж тооцсугай.

 

9. Нэр бүхий шүүгдэгч нар бусдад төлөх төлбөргүй,

Д.Наранчимэг, Г.Багахүү, Я.Даваадорж, Б.Эрдэнэбат, Н.Нарантуул, Ч.Эрдэнэбилэг, Б.Оюун-Эрдэнэ, Доржийн Сүхбаатар, Т.Гүндэгмаа, Д.Дашрэнцэн, Г.Бат-Амгалан, Я.Хишигдорж, Э.Батсүмбэр, Ц.Болдбаатар, А.Соёл-Эрдэнэ, Нямхүүгийн Сүхбаатар, Н.Алдарсайхан, Ц.Алтанцол, Д.Мөнхбаяр, Д.Жавзандулам, цагаатгагдсан этгээд Б.Өнөржаргал, Доодамбын Сүхбаатар нар цагдан хоригдсон хоноггүйг тус тус дурдсугай.

 

10. Д.Наранчимэгт оногдуулсан 2 жил 6 сар хорих, Г.Багахүү, Я.Даваадорж, Б.Эрдэнэбат, Н.Нарантуул, Ч.Эрдэнэбилэг, Б.Оюун-Эрдэнэ, Доржийн Сүхбаатар, Т.Гүндэгмаа, Д.Дашрэнцэн, Г.Бат-Амгалан, Я.Хишигдорж, Э.Батсүмбэр, Ц.Болдбаатар, А.Соёл-Эрдэнэ, Нямхүүгийн Сүхбаатар, Н.Алдарсайхан, Ц.Алтанцол нарт оногдуулсан тус бүрийн 1 жил 6 сар хорих, Д.Мөнхбаярт оногдуулсан 1 жил хорих ялуудыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1 дэх хэсэгт зааснаар тэнсэж, тус бүрийг 1 жилийн хугацаагаар хянан харгалзан,

тэдгээр хяналт тавихыг мөн хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.4 дэх хэсэгт зааснаар харъяа дүүрэг, сумдын Цагдаагийн хэлтэст даалгасугай.

 

11. Д.Жавзандуламд оногдуулсан 1 жил 6 сар хорих ялын шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 63 дугаар зүйлийн 63.1 дэх хэсэгт зааснаар 1 жилийн хугацаагаар хойшлуулж, түүнд хяналт тавихыг Сүхбаатар дүүргийн цагдаагийн хэлтэст даалгасугай.

 

12. Д.Наранчимэгт оногдуулсан Гаалийн улсын байцаагчаар ажиллах эрхийг 1 жилийн хугацаагаар хассан нэмэгдэл ялын хугацааг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 48 дугаар зүйлийн 48.2 дахь хэсэгт зааснаар шүүхийн шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсон үеэс,

 

Б.Оюунчимэгт оногдуулсан Гаалийн улсын байцаагчаар ажиллах эрхийг 2 жилийн хугацаагаар хассан нэмэгдэл ялын хугацааг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 48 дугаар зүйлийн 48.2 дахь хэсэгт зааснаар үндсэн ялыг эдэлж дууссан үеэс тус тус эхлэн тоолсугай.

 

13. Б.Өнөржаргалын гэр, гар цүнхнээс хурааж авсан 20.000 төгрөгийн дэвсгэрт 82 ширхэг, 10.000 төгрөгийн дэвсгэрт 1 ширхэг, 5000 төгрөгийн дэвсгэрт 2 ширхэг, 100 юанийн дэвсгэрт 6 ширхэг, 50 юанийн дэвсгэрт 1 ширхэг, 100 ам.доллар 1 ширхэгийг шүүхийн шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц түүнд буцаан олгосугай.

 

14. Хээл хахуульд авсан Б.Цэений 15.040.000 төгрөгийг, Т.Мөнхчулууны 15.500.000 төгрөгийг, И.Наранцэцэгийн 6.100.000 төгрөгийг, М.Энхтүвшингийн 1.550.000 төгрөгийг, Б.Оюунчимэгийн 6.280.000 төгрөгийг, Н.Батжаргалын 1.700.000 төгрөгийг тэдгээрээс тус тус гаргуулж Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 49 дүгээр зүйлийн 49.2 дахь хэсэгт зааснаар улсын орлого болгосугай.

 

15. Т.Мөнхчулууны гэрт нэгжлэг хийх явцад хураан авсан 100 долларын дэвсгэрт бүхий LB16324284, LB45478674G, LJ11135273B, LJ11135274B, LJ11135275B, LJ11135276B, LJ11135277B, LJ11135296B, LJ11135299B, LF89427390F, LF32230524K, LF69633943E, LF98703011F, LB32838171Q, LB63084388K, LL77359088E, LB85850627P, LE76071613B, LA65801146A, LB66783520D, LL24867334C, LF92288154C, LB96506366C, LL60871653B, LI16727243A серийн дугаартай 25 ширхэг буюу нийт 2500 ам.доллар,

 

20.000 төгрөгийн дэвсгэрт бүхий AG3911048, AD4205994, AH3245963, AH4329179, AZ4319104, AZ5155267, AD1977273, AB9082229, AC1573264, AC6474528, AB3982134, AD0794874, AH8964964, AA5477251, AF1427791, AD2296228, AD4942812, AG0189732, AH8090200, AZ6535971, AZ13855471, AA9843758, AG5259032, AA0449305, AC4152094, AZ1662378, AD8267609, AZ2418441, AB8865939, AH9846455, AD8884855, AE2216571, AG6152409, AA0423509, AC7055923, AE4913937, AC9307289, AD0798715, AA2061905, AE0369082, AC4345950, AZ0666942, AD7776916, AB0207905, AC0090395, AD0085001, AA6253885, AB9075949, AC4479997, AB4637747, AA9980529, AZ6221394, AC7027072, AB2537511, AE2074583, AC7716929, AG0273205, AA0579292, AD9326610, AE2463420, AH9142526, AD1875848, AZ1901545, AC4628855, AB2325336, AA8397241, AA6247555, AB2144693, AC3540852, AB9028442, AC3304063, AA1767867, AC3450661, AA7927539, AB2708802, AH8931850, AD2511597, AD0753196, AA2008074, AZ2823699, AD0384835, AB00344359, AA1108231, AZ2628349, AD3903246, AF1620714, AD4778797, AZ3563887, AH5625870, AH2805766, AD9640024, AD8151162, AD1341631, AH9600485, AB1097261, AD1163131, AZ3883976, AC5645237, AZ3380243, AC87097498 серийн дугаартай 1 боодол буюу 100 ширхэг мөнгөн дэвсгэрт,

 

мөн 20.000 төгрөгийн мөнгөн дэвсгэрт бүхий AD1613682, AH2753585, AE3425878, AH2056248, AE2479008, AZ6949209, AD6795409, AH0600293, AZ7618225, AD4154692, AC5219289, AE1883964, AH5578812, AF5717466, AE3961410, AB9186217, AD8109744, AC9920405, AF5586805, AH2449402, AZ4348958, AB0858140, AD9713875, AD2932493, AF5911797, AD9340196, AC63599081, AH6877630, AA6826178, AD1430830, AZ5554620, AB3419934, AB3423986, AC1051693, AE1982692, AD6583097, AZ0505625, AZ3150977, AD7790047, AE1761783, AZ1081833, AH7491281, AC3374970, AG0465045, AH9451215, AE2142014, AB4272021, AE2286925, AD7288134, AH0845606, AB3545193, AD7401000, AD9393776, AF1692176, AZ5333261, AZ0875930, AC5923223, AE3585967, AF2430108, AD7288382, AB4030632, AG0304916, AF5481064, AC8665874, AC6654926, AD9070804, AB2158947, AZ6916963, AG5551710, AG0512901, AD6402012, AD8554157, AD6684954, AZ0307824, AD6741308, AD3873517, AA7358029, AD5700737, AD4396764, AF9922546, AH0803317, AB8455336, AD6280533, AZ1231674, AH2642084, AC8624396, AF2984081, AF5709478, AD9412291, AA0641374, AD4071493, AF1980665, AD5328087, AH4741317, AC8019369, AB9073393, AH9533886, AH2040475, AC6673248, AZ2273061 серийн дугаартай 1 боодол 100 ширхэг мөнгөн дэвсгэрт,

 

20.000 төгрөгийн мөнгөн дэвсгэртээр AD4944072, AZ3561787, AZ6453182, AH9800457, AA5212560, AD5376474, AB2952958, AE0309010, AF8168723, AA4019447, AZ4202565, AE0445452, AZ0886103, AZ43388785, AZ6682877, AE2968069, AA1293505, AA1147275, AE2157260, AC0902294, AH5365896, AE1387418, AH1803573, AH5770285, AC7836427, AC7919425, AD4957514, AZ5607325, AF8790788, AG4143262, AZ7342815, AF1931085, AE4625066, AH6974513, AA4072992, AB3295143, AE0752293, AC5235427, AZ7870181, AD4965099, AD4031073, AZ3233653, AD6358189, AA5415706, AZ4412502, AD3560321, AJ0309568, AD9287601, AF5345423, AD1170053, AB3382289, AC9712232, AD4021900, AB7708464, AC6344126, AB4379274, AD4188577, AD7138550, AC3282021, AC8740396, AD0879016, AC8571222, AZ2961983, AD3050365, AH8256779, AH2652561, AD5720491, AF2564160, AZ0973370, AC1971977, AZ2412944, AZ5721256, AD3069907 серийн дугаартай 73 ширхэг буюу нийт 273 ширхэг 20.000 төгрөгийн мөнгөн дэвсгэрт буюу 5.460.000 төгрөг,

 

Н.Нарантуулын И.Наранцэцэгээр дамжуулан гаалийн улсын байцаагч Б.Өнөржаргалд өгсөн гэх 200.000 төгрөгийн үлдэгдэл биет 180.000 төгрөг,

 

2016 оны 3 дугаар сарын 30-ны өдөр И.Наранцэцэгийн ажлын өрөөнд нэгжлэг хийж түүний хэтэвчнээс хураан авсан биет 518.590 төгрөг,

 

И.Наранцэцэгийн гар цүнхнээс хураан авсан 1 дүгээр багц мөнгө биет 500.000 төгрөг, 2 дугаар багц мөнгө биет 670.000 төгрөг,

 

2016 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдөр И.Наранцэцэгийн гэрт нэгжлэг хийж хураан авсан биет 4.500.000 төгрөг, БНХАУ-ын 1100 юань зэргийг тус тус Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 49 дүгээр зүйлийн 49.2 дахь заалтыг биелүүлэх зорилгоор Нийслэлийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд шилжүүлсүгэй.

 

16. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан ирсэн ХААН банкин дахь 5003811272 дугаарын данстай, ERHES MUNKHCHULUUN гэсэн бичиглэл бүхий 9496 1818 0331 5092 дугаартай ногоон өнгийн виза карт 1 ширхэгийг Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 88 дугаар зүйлийн 88.1.3 дахь хэсэгт зааснаар хууль ёсны эзэмшигчид нь,

 

“COACH” гэсэн бичиглэлтэй бор өнгийн 2 давхар цаасан хайрцаг бүхий эмэгтэй хүний хар өнгийн, өндөр өсгийтэй гутал 1 хосыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 88 дугаар зүйлийн 88.1.4 дэх хэсэгт зааснаар Б.Цэенд тус тус буцаан олгосугай.

 

17. Яллагдагч Н.Баттулгын ХААН банкин дахь 5031583524 дугаартай данснаас хураагдаж, 2016 оны 2 дугаар сарын 22-ны өдөр Авилгатай Тэмцэх газрын Төрийн сан дахь 900033401 дугаартай дансанд байршуулсан 5.000.000 төгрөгийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 49 дүгээр зүйлийн 49.2 дахь хэсэгт зааснаар улсын орлого болгосугай.

 

18. Т.Мөнхчулуун, Б.Оюунцэцэг, М.Марал нарын өмчлөлийн эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2201017099 дугаарт бүртгэлтэй, Сонгинохайрхан дүүргийн 1 дүгээр хороо, Баянголын 4А-12 тоот хаягт байршилтай 190 м.кв талбай бүхий орон сууцыг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг,

 

Б.Оюунчимэг, иргэн Н.Наранбаатар нарын өмчлөлийн эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2204025873 дугаарт бүртгэлтэй, Баянзүрх дүүргийн 12 дугаар хороо, Нарны зам /13311/ гудамж 405 байр, 12 тоот хаягт байршилтай 114,86 м.кв талбай бүхий орон сууцыг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг,

 

Б.Цэен, иргэн Д.Мөнхсайхан нарын өмчлөлийн эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2203006202 дугаарт бүртгэлтэй, Сүхбаатар дүүргийн 5 дугаар хороо, 5 дугаар хороолол, 22 дугаар байрны 16 тоот хаягт байршилтай 39 м.кв талбай бүхий орон сууцыг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг,

 

М.Энхтүвшин, иргэн Г.Ганбаяр нарын өмчлөлийн 0096782 дугаарын гэрчилгээт%