*******0*******3 оны 07 сары *******0 өдөр *******84/ШШ*******0*******3/0*******758

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

******* дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч В.Амартүвшин даргалж, тус шүүхийн танхимд хийсэн иргэний хэргийн анхан шатны шүүх хуралдаанаар,

 

Нэхэмжлэгч: ******* дүүрэг, ******* дүгээр хороо, Толгойт **************7 гудамж, ******* тоот хаягт оршин суух ******* овогт ******* ******* /ХЕ:80070*******0*******/,

 

Хариуцагч: ******* дүүрэг, ******* дугаар хороо, Орбит гудамж, тоот хаягт оршин суух овогт /ЧД:8*******060505/,

 

Нэхэмжлэлийн шаардлага: Худалдах худалдан авах гэрээнээс татгалзаж, гэрээний гүйцэтгэлийг биет байдлаар нь харилцан буцаан гаргуулах тухай нэхэмжлэлд *******0*******3 оны 5р сарын 3*******ний өдөр иргэний хэрэг үүсгэж, хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч С.*******, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Э.Даваадулам,

Хариуцагч Р. шүүх хуралдаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаанаар ирээгүй бөгөөд нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр хариуцагчийн эзгүйд хэргийг хянан хэлэлцэв.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

*******.Нэхэмжлэгч С.******* нь Р.д холбогдуулан Худалдах худалдан авах гэрээнээс татгалзаж, гэрээний гүйцэтгэлийг биет байдлаар нь харилцан буцаан гаргуулахаар нэхэмжлэл гаргасан. Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ дараах байдлаар тодорхойлж байна.

 

Үүнд: С.******* миний бие *******0************** оны 9 дүгээр сарын *******6-ны өдөр хамт ажилладаг Р.аас түүний эзэмшлийн march автомашиныг харилцан тохиролцож *******,500,000 төгрөгөөр надад худалдахаар тохирч *******0************** оны 9 дүгээр сарын *******6-ны өдрийн Р.ын Хаан банкны 5*******7*******005*******77 тоот дансанд *******,006,000 төгрөг, *******0************** оны 9 дүгээр сарын **************-ны өдөр 50,000 төгрөг, *******0************** оны *******0 дугаар сарын **************-ний өдөр *******00,000 төгрөг, *******0************** оны ************** дугаар сарын *******3-ны өдөр 50,000 төгрөг, *******0************** оны ************** дугаар сарын *******3-ны өдөр 50,000 төгрөг нийт *******,*******06,000 төгрөгийг шилжүүлсэн болно. Үлдэгдэл мөнгөө төлөхөд автомашиныг өөрийн нэр дээр шилжүүлэхээр харилцан тохиролцсон боловч нэг өдөр Р. надад худалдсан march автомашины түлхүүрийн надаас булаан авч, машинаа унаас явсан. Иймд худалдах-худалдан авах гэрээ цуцлагдсан тул дээрх төлбөрийг буцаан гаргуулж өгнө үү гэв.

*******.Хариуцагч Р. шүүхэд хариу тайлбар болон татгалзалаа нотлох баримтыг гаргаж өгөөгүй, санал хүсэлт гаргаагүй болно.

 

3.Зохигчийн шүүхэд гаргаж өгсөн нотлох баримтууд: нэхэмжлэгчээс: нэхэмжлэл хх-*******, Нийслэлийн ******* дүүргийн Татварын хэлтсийн албан бичиг хх-*******, С.*******гийн иргэний үнэмлэхийн лавлагаа хх-3, байнга оршин суугаа хаягийн лавлагаа хх-4, зарлагын баримт хх-5-6, депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга хх-7-**************, улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт хх-************** зэрэг баримтуудыг гаргаж өгсөн, цуглуулсан.

 

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

*******.Нэхэмжлэгч С.*******гийн нэхэмжлэлээс *******,*******06,000 төгрөгийг хангаж, 895,000 төгрөгийн нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй гэж үзэв.

 

*******.Нэхэмжлэгч дараах үндэслэлээр шаардах эрхээ тодорхойлж байна. Үүнд: ... хариуцагч худалдсан хөрөнгөө буцаан авч гэрээг цуцалсан тул урьдчилгаа төлбөрт өгсөн *******,*******06,000 төгрөгийг гаргуулна гаргуулахаар нэхэмжилснийг,

 

3.Хариуцагч Р. нэхэмжлэлийн хувийн *******0*******3 оны 6 дугаар сарын 09-ний өдөр хүлээн авсан, *******0*******3 оны 6 дугаар сарын *******5-ны өдөр хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд эдлэх эрхийг тайлбарлаж, үүргийг танилцуулсан, хэргийн материалтай танилцсан атлаа хариу тайлбар гаргаагүй байна.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 4******* дугаар зүйлийн 4*******.4-д д зааснаар ... Нэг талын гаргасан тайлбарыг эсрэг тал эсэргүүцээгүй, эсхүл хуулиар тогтоосон хугацаанд тайлбар өгөөгүй бол тайлбарыг хүлээн зөвшөөрсөнд тооцно. Энэ хуулийн 7******* дугаар зүйлийн 7*******.3-д зааснаар ... Хариуцагч нэхэмжлэлийг хүлээн авсан боловч энэ хуулийн 7*******.*******-т заасан үүргээ биелүүлээгүй, түүнчлэн энэ хуулийн 77 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу шүүхэд ирж тайлбар өгөөгүй бол нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрсөнд тооцож энэ хуулийн *******00.3-т зааснаар түүний эзгүйд хэргийг шийдвэрлэнэ.

 

4.Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна.

4.*******.Зохигчийн хооронд *******0************** оны 9 дүгээр сарын *******6-ны өдөр Р.ын эзэмшлийн march маркийн, 64-*******8 УБВ улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг *******,500,000 төгрөгөөр худалдах, худалдан авахаар харилцан тохиролцсон,

4.*******.С.******* нь Р.ын Хаан банкны 5*******7*******005*******77 тоот дансанд нийт *******,*******06,000 төгрөгийг шилжүүлсэн,

4.3.Үлдэгдэл *******94,000 төгрөгийг *******0*******3 оны 3 дугаар сард нэхэмжлэгч төлснөөр тээврийн хэрэгслийг С.*******гийн нэр дээр шилжүүлэхээр харилцан тохиролцсон,

4.4.Р. march маркийн тээврийн хэрэгсэл болон түлхүүрийг С.*******гаас *******0*******3 оны 5-р сарын *******3-ны өдөр буцаан авсан, худалдах-худалдан авах гэрээг цуцласан,

4.5.С.******* тээврийн хэрэгсэлд 895,000 төгрөгийн засвар үйлчилгээ хийсэн зэрэг үйл баримт тогтоогдлоо, талууд энэ талаар маргаагүй байна.

 

Зохигч ... тээврийн хэрэгслийн үнэ, худалдах худалдан авах гэрээний хүчин төгөлдөр байдал, худалдагч эд хөрөнгийг буцаан авсан, С.*******гийн Р.д шилжүүлсэн *******,*******06,000 төгрөг, гэрээнээс татгалзсан зэрэг үйл баримтад маргаагүй.

Хэрэгт авагдсан баримтууд, нэхэмжлэгчийн тайлбараар худалдан авагч С.******* үлдэгдэл төлбөрөө төлөөгүй, гэрээний үүргээ бүрэн биелүүлээгүй, гүйцэтгээгүйгээс худалдагч тал тээврийн хэрэгслийг түүний нэр дээр шилжүүлээгүй, хөрөнгөө буцаан авч, гэрээнээс татгалзсан зэрэг үйл баримт тогтоогдож байна.

 

Харин талуудын маргааны зүйл нь тээврийн хэрэгслийн биет байдлын доголдол, эрхийн зөрчлийг арилгаагүйн улмаас маргасан нь байна.

 

5.Зохигчийн хооронд Иргэний хуулийн *******43 дугаар зүйлийн *******43.*******-д зааснаар Худалдах-худалдан авах гэрээний эрх зүйн харилцаа үүссэн, гэрээг амаар байгуулсан, гэрээ хуульд заасан хэлбэр, шаардлага хангасан, хүчин төгөлдөр гэрээ/хэлцэл байна.

Хэрэгт авагдсан баримтаар, гэрээг хүчин төгөлдөр бус гэх үндэслэл тогтоогдоогүй тул гэрээний үүргийг зохигчийн хэн аль нь биелүүлэх, үүргийн гүйцэтгэлийг нэхэмжлэгч шаардах эрхтэй боловч талууд эд хөрөнгийн биет байдлын доголдол, гэрээний үнийг С.******* бүрэн төлөөгүй зэргээс талуудын хэн аль нь гэрээнээс татгалзсан байна.

 

Иргэний хуулийн *******43 дугаар зүйлийн *******43.*******-д зааснаар Худалдах-худалдан авах гэрээгээр худалдагч нь биет байдлын доголдолгүй, эрхийн зөрчилгүй хөрөнгө, түүнтэй холбоотой баримт бичгийг худалдан авагчийн өмчлөлд шилжүүлэх буюу бараа бэлтгэн нийлүүлэх, худалдан авагч нь худалдагчид хэлэлцэн тохирсон үнийг төлж, худалдан авсан хөрөнгөө хүлээн авах үүргийг тус тус хүлээнэ.

 

Нэхэмжлэгч С.******* Иргэний хуульд зааснаар худалдах худалдан авах гэрээгээр худалдагчид үнийг төлөх, эд хөрөнгөө хүлээн авах үүрэг хүлээсэн бөгөөд үүргээ бүрэн биелүүлээгүй, дуусгаагүйгээс Р. худалдсан зүйлээ буцаан авсан,

-хариуцагч, худалдагч Р. нь биет байдлын доголдолгүй, эрхийн зөрчилгүй хөрөнгө, түүнтэй холбоотой баримт бичгийг худалдан авагчийн өмчлөлд шилжүүлэх буюу бараа бэлтгэн нийлүүлэх хариу үүрэг хүлээсэн байх ба тээврийн хэрэгсэл эзэмших, өмчлөх эрхийн зөрчлийг арилгаагүйгээс талууд маргалдсан байна.

 

Иргэний хуулийн ********************* дугаар зүйлийн *********************.*******.*******-д зааснаар ... үүрэг гүйцэтгэгч С.******* ... хэлэлцэн тохиролцсон үнийг төлөх үүргээ хугацаанд нь биелүүлээгүй бол түүнийг хугацаа хэтрүүлсэн гэж үзэх бөгөөд тэрээр үлдэгдэл төлбөрөө худалдагчид төлөх үүргээ биелүүлээгүй байна.

Иргэний хуулийн *******47 дугаар зүйлийн *******47.*******-д ....Гэрээнд өөрөөр заагаагүй бол худалдсан эд хөрөнгийг худалдан авагчид шилжүүлснээр тухайн эд хөрөнгийг ашигласны үр дүнд олсон үр шим болон уг эд хөрөнгө тохиолдлоор устаж, гэмтсэний эрсдэл худалдан авагчид шилжинэ. гэж заасны дагуу эрсдэл С.*******д шилжсэн байна.

 

6.Иргэний хуулийн *******5******* дүгээр зүйлийн *******5*******.*******-д Гэрээгээр тогтоосон тоо, хэмжээ, чанар бүхий эд хөрөнгийг биет байдлын хувьд доголдолгүй гэж үзнэ.,

-*******5*******.*******-д Хэрэв гэрээнд эд хөрөнгийн чанарын талаар заагаагүй бол гэрээнд заасан зориулалтаар ашиглах боломжтой эд хөрөнгийг биет байдлын доголдолгүй гэж үзнэ.

*******5*******.3-д Үүргийн гүйцэтгэлд ноцтой нөлөө үзүүлэхээргүй бол эд хөрөнгийн зарим хэсгийг дутуу буюу гэрээнд зааснаас өөр барааг бага хэмжээгээр шилжүүлсэн, эсхүл эд хөрөнгийн нэг хэсэг нь доголдолтой байсан ч түүнийг бүхэлд нь доголдолтой гэж үзэхгүй.

Тиймээс худалдагч Р.аас С.*******д шилжүүлэн өгсөн эд хөрөнгийг биет байдлын доголдолгүй гэж шүүх үзлээ. Доголдолтой гэж шүүх дүгнээгүй тул Иргэний хуулийн *******53 дугаар зүйлийн *******53.******* дахь заалт хамаарахгүй.

 

Энэ хуулийн *******55 дугаар зүйлийн *******55.*******.*******-д ...эд хөрөнгө хүлээж авах үедээ уг эд хөрөнгийн доголдлын талаар мэдсэн буюу мэдэх боломжтой байхад түүнийг хүлээн авсан бол худалдан авагч шаардлага гаргах эрхээ алдана.

Нэхэмжлэгч С.******* нь ... 895,000 төгрөгийн засвар хийлгэсэн, биет байдлын доголдолтой, эрхийн зөрчилтэй эд хөрөнгө байсан гэж тайлбарлах тул нэхэмжлэгч өөрөө эд хөрөнгө эвдрэлтэй гэдгийг мэдсээр байж худалдан авсан бол биет байдлыг доголдолгүй эд хөрөнгө Р. нийлүүлсэн гэж үзэх үндэслэлгүй бөгөөд худалдан авагч эрсдлийг өөрөө хариуцах үүрэгтэй тул энэ хэсгийг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй.

Хэргийн 5,6 дугаар талд авагдсан *******0************** оны 9 дүгээр сарын *******6-ны, *******0************** оны ************** дүгээр сарын *******0-ны өдрийн засвар үйлчилгээний хөлс, зардлын баримтууд нь эд хөрөнгө бүхэлдээ доголдолтой байсанг нотлохгүй юм.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******5 дугаар зүйлийн *******5.*******.*******, 38 дугаар зүйлийн 38.******* дэх хэсгүүдэд зааснаар зохигч нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлага, түүнийг үгүйсгэх, татгалзах үндэслэл, тайлбар түүнтэй холбоотой баримтыг өөрөө нотлох, нотлох баримтыг цуглуулах, гаргаж өгөх үүрэгтэй.

 

7.Иргэний хуулийн *******05 дугаар зүйлийн *******05.*******-д зааснаар Хууль буюу гэрээнд заасны дагуу аль нэг тал нь гэрээнээс татгалзсан бол талууд гэрээний гүйцэтгэлийг биет байдлаар нь, түүнчлэн гэрээ биелсэнээс олсон ашгийг харилцан буцааж өгөх үүрэгтэй.

 

Худалдах-худалдан авах гэрээгээр худалдагч нь биет байдлын доголдолгүй, эрхийн зөрчилгүй хөрөнгө, түүнтэй холбоотой баримт бичгийг худалдан авагчийн өмчлөлд шилжүүлэх үүрэгтэй бөгөөд хариуцагч нь тээврийн хэрэгслийг худалдан авагч гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй тул нэхэмжлэгчийн эзэмшлээс буцаан авч явсан байх ба энэ тохиолдолд худалдан авагч гэрээнээс татгалзах эрхтэй.

 

Дээрх баримтууд, нэхэмжлэгчийн тайлбараас үзэхэд талуудын хооронд Иргэний хуулийн *******43 дугаар зүйлийн *******43.*******-д заасан Худалдах худалдан авах гэрээ байгуулагдсан, гэрээ хуулийн хүчин төгөлдөр байх боловч эд хөрөнгийг Р. буцаан авсан, С.******* үнийг бүрэн төлөөгүй үндэслэлээр талуудын хэн аль нь гэрээнээс татгалзсан байна гэж шүүх үзлээ.

 

Иргэний хуулийн *******48 дугаар зүйлийн *******48.******* дахь хэсэгт зааснаар Худалдан авагч эд хөрөнгийг хүлээн авсныг гэрчлэх тодорхой үйлдэл хийсэн бол түүнийг эд хөрөнгө хүлээн авсанд тооцно гэж заасан бөгөөд худалдагч нь эд хөрөнгөтэй холбоотой баримт бичиг /гэрчилгээ/-ийг худалдан авагчийн өмчлөлд шилжүүлэх үүргээ биелүүлээгүй, худалдан авагчийг эд хөрөнгийг хүлээн авах үед эд хөрөнгө биет байдлын доголдолгүй байсан байх ба харин эрхийн зөрчилтэй буюу худалдан авагчийн нэр дээр шилжээгүй байна.

 

Мөн түүнчлэн Иргэний хуулийн *******49 дүгээр зүйлийн *******49.*******.-д зааснаар ... Гэрээ байгуулснаас хойш гэрээний аль нэг тал хүлээсэн үүргийнхээ дийлэнх хэсгийг биелүүлж чадахгүй бодит нөхцөл бий болсон бол нөгөө тал хүлээсэн үүргээ биелүүлэхээс татгалзаж болно.

*******0.Иймд зохигч хэн аль нь худалдах, худалдан авах гэрээнээс татгалзсан тул талууд гэрээний гүйцэтгэлийг биет байдлаар нь ... харилцан буцааж өгөх нь зүйтэй тул хариуцагч Р.аас нэхэмжлэгч С.*******гийн шилжүүлсэн *******,*******06,000 төгрөгийг буцаан гаргуулан олгож, засвар үйлчилгээтэй холбоотой зардал, эрсдлийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж шүүх үзлээ.

 

**************.Хариуцагч Р.д хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд эдлэх эрхийг тайлбарлаж, үүргийг танилцуулсан, хэргийг шүүх хуралдаанаар хэлэлцэхээр хэрэг танилцуулсан атал шүүх хуралдаанд хүрэлцэн ирээгүй, тайлбар гаргаагүй байх тул нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******00 дугаар зүйлийн *******00.3-т зааснаар түүний ... гаргасан тайлбар болон бусад баримт нотолгоог үндэслэн хариуцагчийн эзгүйд хэргийг хянан хэлэлцсэн.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн **************5 дугаар зүйлийн **************5.*******.*******-д заасныг удирдлага болгон

 

ТОГТООХ НЬ:

 

*******.Иргэний хуулийн *******05 дугаар зүйлийн *******05.*******, *******43 дугаар зүйлийн *******43.*******-д зааснаар хариуцагч Р.аас *******,*******06,000 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч С.*******д олгож, нэхэмжлэлээс үлдэх 895,000 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

*******.Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.*******.*******, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.*******, 56 дугаар зүйлийн 56.*******-д зааснаар нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 50,500 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчаас 33,494 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгчид олгосугай.

 

3.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн **************9 дүгээр зүйлийн **************9.*******, **************9.3, **************9.4, **************9.7 дахь хэсэгт зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба *******4 хоног өнгөрснөөс хойш *******4 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардах авах үүрэгтэй, энэ үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах шатны журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүйг дурдсугай.

 

4.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн **************9 дүгээр зүйлийн **************9.4 дэх хэсэгт зааснаар шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд шийдвэрийг биечлэн авах талаар шүүхээс мэдэгдсэний дагуу хүлээн авсан бол уг өдрөөс, мэдэгдсэн боловч хүлээж аваагүй бол энэ заасан хугацаа өнгөрсөн өдрөөс хуульд заасан журмын дагуу давж заалдах гомдол гаргах хугацааг тоолохыг дурдсугай.

 

5.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн **************0 дугаар зүйлийн **************0.*******-т зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш *******4 хоногийн дотор Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргаж болохыг дурдсугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ В.АМАРТҮВШИН