МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Баянхонгор аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч Б.Гэрэлмаа даргалж,

Улсын яллагч Д.Цогжавхлан,

Нарийн бичгийн дарга Б.Соёлмаа нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Баянхонгор аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.1 дүгээр зүйлийн 1-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Б.Далайхүүд холбогдох 201705000185 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2017 оны 08 сарын 17-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт :

Монгол Улсын иргэн, хэрэг хариуцах чадвартай, ВИ74102917 тоот регистрийн дугаартай, Мэргэн тайж овогт Бямбын Далайхүү,

Холбогдсон хэргийн талаар :

Шүүгдэгч Б.Далайхүү нь Баянхонгор аймгийн Бөмбөгөр сумын 4 дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт 2017 оны 03 дугаар сарын 05-ны өдөр зохион байгуулагдсан хурдан морины уралдааны үеэр хэсгийн төлөөлөгч албан тушаалтай хууль сахиулагч Н.Лхагвадоржийг албан үүргээ биелүүлэхтэй нь холбогдуулан хүч хэрэглэж, хүч хэрэглэхээр заналхийлж эсэргүүцэн хууль сахиулагчийн эсэргүүцэх гэмт хэрэгт холбогджээ. /яллах дүгнэлтэнд бичигдсэнээр/

ТОДОРХОЙЛОХ нь :

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах, өмгөөлөх талаас шинжлэн судлуулахаар санал болгосон болон тухайн хэрэгт хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цугларсан нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

Хохирогч Н.Лхагвадоржийн мөрдөн байцаалтанд өгсөн ... Тус уралдааны үеэр Бөмбөгөр сумын иргэн Б.Далайхүү гэгч нь өөрийн эзэмшлийн 21-01 УБҮ улсын дугаартай мицубиши Пажеро маркийн автомашинаар зөвшөөрөлгүй хурдан морь дагах гэсэн ... Далайхүү салсныхаа дараагаар машиныхаа жолоочийн суудал руу суугаад хөдөлгүүрээ асаагаад хөдлөх гэсэн. Тэгэхээр нь би машиных нь түлхүүрийг авахаар машины руу нь дөхөж очин зүүн гараараа жолооны хүрдийг нь барьж, баруун гараараа түлхүүрийг нь сугалж авахаар үйлдэл хийхэд, машинаа шууд хөдөлгөсөн. Би машины жолооны хүрднээс барьсан байсан учир тавиагүй. Тухайн үед гишгүүр дээр нь хөлөө тавьсан байсан бууж амжаагүй. Баруун гараараа жолоочийн талын кузовны бариулаас барьсан байсан. Би хөдлөөд намайг аваад давхихаар нь машинаа зогсоо гэдэг шаардлагыг удаа дараа тавьсан. Далайхүүгийн машин дотор түүний эхнэр Мөнхжаргал, уяач Цэдэнбатаа, хурдан морины унаач хүүхэд нар сууж явсан. Далайхүү гэгч нь тавьсан хууль ёсны шаардлага биелүүлэхгүй, намайг машинаас буу пиздаа минь, би явмаар байна гээд явж байгаа машинаас намайг гараараа түлхээд байсан. Мөн зүүн талын шанаа руу зангидсан гараараа нэг удаа, толгой руу хэд хэдэн удаа цохиж, үснээс зулгаасан. Би Далайхүүг машинаа зогсоо гэж удаа дараа шаардаж. мөн гуйсан. Тэгж явж байгаад гуу жалга руу дөхөөд зогссон. Тэгэхээр нь бууж машинаас буусан. Тэгтэл цааш хөдөлгөөнөө үргэлжлүүлээд давхисан. Ойролцоогоор 500 метр явсан ... Тухайн үед эмчид үзүүлээгүй. Миний зүүн шанаа, чамархайн хэсэгт хавдсан байсан. Өөр гэмтэл шарх үүсээгүй болохоор нь үзүүлээгүй юм ... гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 30-34/,

Гэрч Б.Буянхишигийн мөрдөн байцаалтанд өгсөн ... Миний хувьд дээрх үйл явдлыг мэднэ, үүрэг гүйцэтгэж байсан алба хаагч нараас Далайхүү нь шаардлага биелүүлэлгүйгээр хэсгийн төлөөлөгч Н.Лхагвадоржийг машинаараа авч давхисан гэж байсан ... гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 36/,

Гэрч У.Амаржаргалын мөрдөн байцаалтанд өгсөн ... Эргэж машинд орж суусан, тэгэхээр нь хэсгийн төлөөлөгч Лхагвадорж машины түлхүүрийг авах гэтэл шууд машинаа асаагаад Лхагвадоржийг аваад давхисан. Лхагвадорж тэгэхэд машины баруун талын урд хаалганы гишгүүр дээр нь зогсоод кабины доторх бариулаас нэг гараараа атгасан байсан. Далайхүү гэгч нь тасгийн даргыг мөргөх шахаад явсан. Лхагвадоржийн толгой руу гараараа цохиж байгаа харагдсан. Араас нь Баянбулаг сумын хэсгийн төлөөлөгч Наранбаатар явган гүйсэн, араас нь би тасгийн дарга бид хоёр гүйсэн. Тэгсэн боловч гүйцээгүй, тасгийн дарга буцаад машин руугаа алхаж очоод машинаа авчирсан. Би даргын машинд суугаад замаараа Наранбаатарыг аваад араас нь явсан. Тэгсэн Лхагвадоржийг ойролцоогоор 500 м орчимд зайд авч давхиад хээр буулгасан байсан. Лхагвадорж миний толгой нүүр рүү баахан цохилоо гэж ярьж байсан ... гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 38-39/,

Гэрч Ж.Баатарсүрэнгийн мөрдөн байцаалтанд өгсөн ... 21-01 УНД улсын дугаартай машины урд дугуйны хийг Доржготов даргыг гаргах гэтэл хөдлөөд Лхагвадоржийг аваад давхисан, Лхагвадоржийн толгой руу хэд хэдэн удаа цохисон гэж байсан ... Бид Далайхүү гэгчид олон удаа шаардлага биелүүлэх талаар сануулсан, шаардлага огт биелүүлээгүй ... гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 41/,

Гэрч Х.Наранбаатарын ... Бөмбөгөр сумын хэсгийн төлөлөгч Лхагвадорж машины түлхүүрийг авах гэтэл өгөхгүй гэж эсэргүүцэн машинаа асаагаад хөдөлсөн. Тэр үед Лхагвадорж машины жолооны хүрдтэй талын урд хаалганы гишгүүр дээр зогсон нэг гараараа кабины дотор талын бариулаас барьчихсан байсан. Далайхүү гэгч нь хөдлөхдөө Доржготов дэд хурандааг мөргөх шахаад давхисан. Лхагвадоржийг авч давхиж байхдаа гараараа Лхагвадоржийн толгой руу цохиж, хөлөөрөө өшиглөөд тавь пиздаа минь гээд чанга чанга дуугараад байсан. Тэр үед би машины араас гүйсэн, гүйж байхад дээрх үйл явдал болж байсан ... гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 42-44/,

Гэрч Д.Доржготовын мөрдөн байцаалтанд өгсөн ... Тэгэхэд Далайхүү нь машиндаа буцаж суусан. Тэр үед Лхагвадорж машинынх нь түлхүүрийг сугалж авахаар оролдож байхад Далайхүү машиндаа суугаад машинаа шууд асаагаад хөдөлгөөнийг эхэлсэн. Тэр үед Лхагвадорж машинаас бууж амжаагүй, жолоочийн хаалганы гишгүүр дээр зогсож байсан. Лхагвадоржийг авч давхихдаа жолооны хүрдээ хоёр тийш нь хүчтэй нуг нуг дарж байгаа харагдсан. Лхагвадорж машины кузовны бариулаас зууралдаастай яваад байсан. Араас нь Баянбулаг сумын хэсгийн төлөөлөгч Наранбаатар уг үйлдлийг таслан зогсоохоор гүйсэн боловч машиныг гүйцээгүй. Далайхүү Лхагвадоржийг авч давхиж байгаад алсуур тойрон эргээд над руу хөдөлгөөний чиглэл хандсан. Тухайн үед би утсаар яриад явж байсан юм. Машин над руу чиглээд тулж ирэхэд нь энэ дайрах юм байна гэж бодоод хажуу тийш зайлж гүйсэн. Энэ үед Лхагвадорж Далайхүүгийн машины жолоочийн талын гишгүүр дээр зогсоод Далайхүүгийн уг үйлдэлийг зогсоохоор ноцолдоод явсан. Намайг дайрахыг завдсанаас цааш явсаар 200 метр гаруй газар яваад үерийн ганга, эрэг дээр тулаад зогссон. Ингээд Лхагвадорж буугаад түүнийг орхисон. ... Далайхүү нь Лхагвадоржийн толгойн тус газар нь хэд хэдэн удаа цохиж авсан байсан бөгөөд Лхагвадоржийн дух орчимд хавдсан байсан ... гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 46-47/,

Гэрч Д.Цэдэнбатаагийн мөрдөн байцаалтанд өгсөн ... Тухайн үед машины Далайхүүгийн талын буюу урд талын хаалга нь онгорхой байсан. Лхагвадорж түүний машины рульнээс бариад авсан байсан юм. Тэгээд тэр Лхагвадорж, Далайхүү хоёр рультэй булаацалдаад ойролцоогоор 200-300 метрийн зайд явахад Лхагвадорж түүний машины түлхүүрийг татаж аваад буусан юм. Тэгээд Далайхүү шууд цаашаагаа тэр чигээрээ яваад гараан дээр очиж буцаад бариа хүртэл явчихаад ирсэн юм. Буу явмаар байна гэж хэлээд Далайхүү, Лхагвадоржыг баруун гараараа түлхээд мөн тохойлдоод байсан юм ... гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 53-55/,

Шүүгдэгч Б.Далайхүүгийн мөрдөн байцаалтанд өгсөн ... тэр үед Лхагвадорж машины гишгүүр дээр зогсож байсан учир буулгүйгээр гишгүүр дээр зогсоод явсан. Би хэсэг явж байгаад Лхагвадоржийг буулгасан. Цагдаагийн албан хаагчийн шаардлагын үл биелүүлсэн минь миний буруу юм, хийсэн хэрэгтээ гэмшиж байна ... гэсэн мэдүүлэг /хх-ийн 68/,

Цагдаагийн алба хаагч нарын илтгэх хуудас /хх-ийн 17-18, 20/,

Эд хөрөнгө битүүмжилсэн прокурорын тогтоол, тэмдэглэл /хх-ийн 25-28/,

Баянхонгор аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны 2017 оны 05 сарын 19-ний өдрийн шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 58/,

Шүүгдэгч Б.Далайхүүгийн иргэний үнэмлэхний хуулбар, урьд ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас болон хувийн байдалтай холбоотой бусад баримтууд /хх-ийн 72-82, 86-91/,

Хохирогч Н.Лхагвадоржийн шүүхэд гаргасан хүсэлт зэрэг болно.

Хэрэгт авагдсан дээрх нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь бүрэн, бодитойгоор шинжлэн судалж, хэргийг шүүх хуралдаанаар хэлэлцээд дүгнэхэд шүүгдэгч Б.Далайхүү нь Баянхонгор аймгийн Бөмбөгөр сумын 4 дүгээр багийн нутаг дэвсгэрт 2017 оны 03 дугаар сарын 05-ны өдөр зохион байгуулагдсан хурдан морины уралдааны үеэр хэсгийн төлөөлөгч албан тушаалтай хууль сахиулагч Н.Лхагвадоржийг албан үүргээ биелүүлэхтэй нь холбогдуулан хүч хэрэглэж, хүч хэрэглэхээр заналхийлж эсэргүүцэн, хууль сахиулагчийн эсэргүүцсэн болох нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан дээрхи бичгийн нотлох баримтуудаар нотлогдож тогтоогдсон, мөрдөн байцаалтын ажиллагаанд шалгавал зохих ажиллагааг бүрэн шалгасан, хэргийн зүйлчлэл тохирсон, Баянхонгор аймгийн прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Далайхүүд холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн нь үндэслэлтэй байна.

Иймд шүүгдэгч Б.Далайхүүг хууль сахиулагчийг эсэргүүцэх гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй гэж дүгнэв.

Хохирогч Н.Лхагвадорж нь гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй болохоо бичгээр илэрхийлсэн шүүгдэгч Б.Далайхүүг бусдад төлөх төлбөргүйд тооцов.

Шүүгдэгч Б.Далайхүүгийн үйлдсэн гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэр зэргийг харгалзан торгох ял оногдуулах нь зүйтэй гэж үзэв.

Шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй тул хохирол нөхөн төлүүлэх зорилгоор битүүмжилсэн шүүгдэгч Б.Далайхүүгийн 2 тооны эр үхэрийг түүнд буцаан олгож Баянхонгор аймгийн прокурорын газрын 2017 оны 07 сарын 26-ны өдрийн 01 тоот прокурорын тогтоолыг хүчингүй болгож, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгч нь хэргийн учир цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг тус тус дурдаж шийдвэрлэв.

Шүүгдэгч нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 3-д зааснаар өөрийгөө өмгөөлөх эрхтэй ба энэ эрхийн дагуу өөрийгөө өмгөөлөх хүсэлтийг бичгээр гаргасан тул хэргийг шүүх хуралдаанаар хэлэлцсэн болно.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь :

1. Шүүгдэгч Мэргэн тайж овогт Бямбын Далайхүүг хууль сахиулагчийг эсэргүүцэх гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.1 дүгээр зүйлийн 1-д зааснаар шүүгдэгч Б.Далайхүүг 2700 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 2.700.000 төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4-т зааснаар шүүгдэгч Б.Далайхүүгийн цалин хөлс, бусад орлого олох боломжийг харгалзан торгох ялыг 6 сарын хугацаатайгаар хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоосугай.

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5-д зааснаар торгох ялыг биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын 15 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг шүүгдэгч Б.Далайхүүд мэдэгдсүгэй.

5. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1.8-д зааснаар хэрэгт эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай прокурорын тогтоолоор битүүмжлэгдсэн шүүгдэгч Б.Далайхүүгийн 2 тооны эр үхэрийг түүнд буцаан олгож эд хөрөнгө битүүмжилсэн прокурорын тогтоолыг хүчингүй болгосугай.

6. Шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, хэргийн учир цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг тус тус дурдсугай.

7. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрх бүхий этгээд шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардуулснаас хойш 14 хоногийн дотор Баянхонгор аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.           

8. Давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах буюу эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл шүүгдэгч Б.Далайхүүд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ Б.ГЭРЭЛМАА