МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Нийлэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Б.Мөнх-Эрдэнэ би даргалж, шүүгч Н.Дамдинүрэн, Т.Мөнх-Эрдэнэ нарын бүрэлдэхүүнтэй ту шүүхийн шүүх хуралдааны “4” дүгээр танхимд хийэн шүүх хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: “Д*******” СӨХ,

Хариуцагч: дүүргийн улын бүртгэлийн хэлтэ,

Гуравдагч этгээд: М.С*******, Р.Б******* нар,

Маргааны төрөл: дүүргийн улын бүртгэлийн газрын Эд хөрөнгө бүртгэлийн хэлтийн улын бүртгэгч С.О******* бүртгээн 2014 оны 05 дугаар арын 27-ны өдрийн үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээний №000******* дугаартай үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийн дугаартай Y-220******* “Конторын зориулалт бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийн анхны бүртгэл, гэрчилгээ хуульд нийцэн ээх маргааныг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч Т.Х*******, түүний өмгөөлөгч М.У*******, хариуцагчийн итгэмжлэгдэн төлөөлөгч Ч.Ч*******, гуравдагч этгээд бөгөөд гуравдагч этгээд Р.Б*******ын итгэмжлэгдэн төлөөлөгч М.С*******, түүний өмгөөлөгч Н.Ж, иргэдийн төлөөлөгч М.Л, гэрч Т.Д, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн даргаар Н.Анармаа нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1.“Д*******” СӨХ-оо дүүргийн Улын бүртгэлийн хэлтэт холбогдуулан “ дүүргийн 3 дугаар хороо /одоогоор 20-р хороо/, Үйлдвэр Чингиийн өргөн чөлөө гудамж, дугаар байрны зоорийн давхрын 20а тоот хаягт байршилтай конторын зориулалттай үл хөдлөх эд хөрөнгийг бүртгээн Ү-220******* дугаар бүхий бүртгэлийг хууль бу болохыг тогтоож, Y-220******* дугаар бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээг хүчингүй болгуулах” гэж нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаан.

2.Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нэхэмжлэгчээ нэхэмжлэлийн шаардлагаа “ дүүргийн 3 дугаар хороо /одоогоор 20-р хороо/, Үйлдвэр Чингиийн өргөн чөлөө гудамж, дугаар байрны зоорийн давхрын 20а тоот хаягт байршилтай конторын зориулалттай үл хөдлөх эд хөрөнгийг бүртгээн Ү-220******* дугаар бүхий бүртгэлийг хууль бу болохыг тогтоож, Y-220******* дугаар бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээг хүчингүй болгуулах” гэж тодруулан.

3.Нэхэмжлэгчээ 2023 оны 10 дугаар арын 04-ний өдөр “ дүүргийн Улын бүртгэлийн газрын Эд хөрөнгө бүртгэлийн хэлтийн улын бүртгэгч С.О******* бүртгээн 2014 оны 05 дугаар арын 27-ны өдрийн үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээний №000******* дугаартай үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийн дугаартай Y-220******* “Конторын зориулалт бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийн анхны бүртгэл, гэрчилгээг хүчингүй болгуулах тухай” гэж нэхэмжлэлийн шаардлагаа эцийн байдлаар тодруулан.

4.Маргаан бүхий үл хөдлөх хөрөнгийг анх бүртгүүлэх мэдүүлгийг гуравдагч  этгээд М.С******* 2014 оны 05 дугаар арын 27-ны өдөр гаргаж, хариуцагчаа 2014 оны 5 дугаар арын 27-ны үл хөдлөх эд хөрөнгийг эрхийн улын бүртгэлийн Ү-220******* дугаарт бүртгэж, өмчлөх эрхийн улын бүртгэлийн гэрчилгээ олгоон.

5.Тухайн үл хөдлөх хөрөнгийг хамгийн үүлд буюу 2022 оны 8 дугаар арын 09-ний өдөр Нийлэлийн дүүргийн 3 дугаар хороо, үйлдвэр 2, чингиийн өргөн чөлөө гудамж байр Зоорийн давхрын 20а тоот хаягт байршилтай 25 м.кв талбайтай, конторын зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийн хууль ёны өмчлөгчөөр иргэн М.С*******, Ш.Б******* /хоёр иргэний өмч/ нарыг бүртгэн эрхийн улын бүртгэлийн Ү-220******* дугаар гэрчилгээг олгожээ.

6.Нэхэмжлэгч “Д*******” СӨХ шүүхэд бичгээр гаргаан нэхэмжлэлийн тодруулан шаардлагын үндэлэлдээ:

1/Улын Бүртгэлийн Газрын дүүргийн Эд хөрөнгө бүртгэлийн газрын 2014 оны 05 дугаар арын 17-ны өдрийн М.С РД:УС81 регитрийн дугаартай дүүргийн 3 дугаар хороо үйлдвэр 2, Чингиийн өргөн чөлөө гудамж, дугаар байрны зоорины давхрын 20а тоот хаягт байршилтай 25 м.кв талбайтай, Конторын зориулалттай гэх үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийн Ү-220******* дугаартай, 2008 оны 01 дүгээр арын 01 ний өдрийн захиалгаар баригдаж байгаа орон ууцны конторын зориулалттай талбай захиалах ашиглалтад оруулах гэрээ байгуулан гэх үндэлэлээр үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээг хууль буаар гэрчилгээг гаргуулан байдаг.

Y-220******* тоот бүртгэлийг хүчингүй болгох дараах үндэлэл байгаа тул гомдол гаргаж нэхэмжлэлийг шаардлагыг хангуулахаар шаардлагыг тодруулан өгч байна.

-Иргэн М.С******* нь Y-220******* тоот ул хөдлөх хөрөнгийн талбайг 2008 оноо хойш огт ашиглаж байгаагүй.

- “С” ХХК нь дугаар байрыг ашиглалтад өгөх үе Улын комиын акт 2008 оны 11 дүгээр арын 21 ний өдрийн дугаар167/008 тоот хүлээлгэн өгөн. Хүлээлгэн өгөн хугацаанаа хойш Үл хөдлөх хөрөнгийн талбайг “Д*******” СӨХ ТББ ашиглаж, ууц өмчлөгчдийн холбооны үйл ажиллагааг явуулж оршин уугч нарын хурлын шийдвэрээр  /2009 оны 10 дугаар арын 10-ны өдөр/ жижүүрийн байр барих төөв XX-15 хуудат,ууц өмчлөгчдийн холбооны  үйлчилгээний өрөөний зориулалтаар ашиглаж байдаг.

2/Сууц өмчлөгчдийн Эрх зүйн байдлын тухай хуулийн нийтийн зориулалттай орон ууцны дундын өмчлөлийн тухай 15.1.1. орон ууцны байшингийн гадна хана, даацын хана, багана, доод хонгил, дээвэр, дээврийн хонгил, цахилгаан болон явган шат, шатны хонгил, ууцны бу зориулалттай техникийн болон нэгдүгээр давхрын үйлчилгээний өрөө, ууц хоорондын талбай, түүний тагт, ууцны доторх дундын өмчлөлийн зүйл, тоног төхөөрөмж, орцны цонх, хаалга, довжоо, аравч, хог зайлуулах хоолой, орон ууцны байшингийн халаалт болон халуун, хүйтэн уны шугам үлжээний удирдах зангилааны анхны хаалт, цахилгааны оролтын амбар, холбооны шугамын давхрын холболтын хайрцаг хүртэлх, шалны +0.00 тэмдэгтээ дээш бохир уны шугам үлжээнүүд, тухайн орон ууцны дээрх болон доорх нийтийн зориулалттай уан ан, машины зогоол, тэдгээртэй адилтгах байгууламж зэрэг эд хөрөнгө гээн байдаг. Гэтэл иргэн М.С нь “С” ХХК тай байгуулан Орон ууц Захиалан бариулах гэрээ нь дүр эгээн байдлаар хийж, Улын бүртгэлийн газрын эд хөрөнгийн бүртгэлд бүртгүүлэхдээ хувийн хэрэгт хаваргаж өгөн баримтууд мэдүүлгийн шаардлага хангахааргүй байан. Үүнд :

Захиалан гэх 20 а тоот талбайн төлбөрийг төлөн баримт байхгүй.

Мэдүүлэг гаргаан иргэний гарын үэг байхгүй.

 В1 давхрын техникийн өрөө+ Жижүүрийн өрөөнүүдийн нийлүүлэн тухай зургийн компани зөвшөөрөл байхгүй.

 Ту 20 а тоот байгууламжийн зураг дээр тод өнгөөр нийлүүлэн 20а гээн тэмдэглэлтэй.

Талбайн метр квадрат зөрүүтэй.

дугаар байрны барилгын зураг хийэн гэх аж ахуйн нэгжийн зургийн зохиогчоор талбайн хэмжилттэй зураг байхгүй.

Улын коми хүлээн аван комиын акт Конторын зориулалттай гэх өрөө таалгааны үг ,зүйл, заалт байхгүй.

“С” ХХК Улын Бүртгэлийн газарт өгөн анхны бүртгэлийн жагаалтад ту конторын зориулалттай 25 м.кв талбайг анхны бүртгэлийн жагаалтад оруулаагүй байан.

 Дээрх үндэлэлүүд нь Улын бүртгэлийн газрын олгоон Улын бүртгэлийн дугаар гэрчилгээг хүчингүй болгуулах үндэлэлтэй байгаа тул дүүргийн 3 дугаар хороо үйлдвэр 2, Чингиийн өргөн чөлөө гудамж, байрны нийт 126 айл, 26 авто зогоол эзэмшигч өмчлөгч нарын дундын эзэмшлийн талбайг хүчингүй болгохдоо Монгол улын Иргэний хуулийн 56.1.2 дах заалт Улын Бүртгэл Эд хөрөнгийн бүртгэлийн тухай хуулийн /2003/ оны 14.1.6 мэдүүлэгт хаваргавал зохих баримт бичгийг хаваргаагүй бол гэх заалт ту хуулийн Улын бүртгэлийн байгууллагын төрийн захиргааны байгууллагын үндэн чиг үүрэг болох 8.1.7 Улын бүртгэлийн хөтлөлт ,эх нотлох баримт үнэн зөвийг нягтлах бүрдлийг хангах, илэрэн дутагдлыг арилгуулах авах арга хэмжээ авах замаар улын бүртгэлийн үнэн зөв бодит байдлыг хангах. Улын Бүртгэл Эд хөрөнгийн Бүртгэлийн тухай хуулийн 2003 оны 11 дүгээр зүйлийг Улын Бүртгэгчийн эрх үүрэг дагаж мөрдөөгүй зэргийг харгалзан үзэж.,

Нэхэмжлэгч миний бие Сууц өмчлөгчдийн холбооны эрх зүйн байдлын тухай хуулийн дагуу ууц өмчлөгчдийн холбоо гүйцэтгэх захирлын эрх үүргээр 12.4.7. ууц өмчлөгчдийн болон орон ууцны байшингийн бүртгэлийн хувийн хэргийг шаардлагын хэмжээнд байнга хөтөлж, баяжилт хийх, 14.2.1.орон ууцны байшингийн иж бүрэн зураг, төөл, 14.2.2.ууц бүрийн дугаар, нийт талбайн хэмжээ, өрөөний тоо, ууц өмчлөгчдийн овог эцэг /эх/-ийн нэр, иргэний бүртгэлийн дугаар өмчлөгч нь хуулийн этгээд бол түүний нэр, улын бүртгэлийн дугаар зэргийг хөтөлнө гэний дагуу хууль буаар орон ууцны нийтийн эзэмшлийн талбайг дур мэдэн хээгчлэн авч оршин уугчид орон ууны аж ахуйн алба үйл ажиллагаа явуулахад аад болж инженер техникийн ажилчид ажиллахад аад учруулан нөхцөл байдлыг үүгэж байна” гэжээ.

Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргаан тайлбартаа: “Улын бүртгэлийн ерөнхий газрын дүүргийн Улын бүртгэлийн хэлтийн Эд хөрөнгийн бүртгэлийн улын бүртгэгч н.О*******ын бүртгээн Ү-22060332917 конторын зориулалт бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийн анхны бүртгэл гэрчилгээг хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэл гаргаан. Нэмэлт тайлбар байхгүй” гэв:

Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргаан тайлбартаа: “2014 оны 05 дугаар арын 27-ны өдөр дүүргийн Улын бүртгэгчийн үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэл нь хууль буаар бүртгэгдэн гээн үндэлэлийн дагуу дараах үндэлэлүүдийг байна гэж өмгөөлөгч миний бие үзэж байна. “С” ХХК нь энэ барилгыг 2008 онд барьан. 2008 оны 11 дүгээр арын 24-ний өдөр Улын комиын байгууллагад хүлээлгэн өгөн. Нийт 126 айлтай, 26 авто зогоолтой. 4960 м.кв талбай бүхий юм.  Улын комиын акт нь 2008 оны 11 дүгээр арын 21-ний өдөр 167/018 дугаартай. Улын комиын акт дээр 126 айл 26 авто зогоолтой гэж бичэн. Хууль буаар нийтийн эзэмшлийн талбайнаа үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийн гэрчилгээг гаргуулан. Энэ нь ууц өмчлөгчдийн холбооны эрх зүйн байдлын тухай хуулиараа Орон ууцын дундын өмчлөлийн тухай хуулийн  15 дугаар зүйлийн 15.1.1-т зааныг зөрчиж шатны хонгилд байх, тухайн барилгыг ашиглалтад оруулах үеийн техникийн зураг дээр техникийн өрөө болон жижүүрийн өрөө гээн 2 тудаа байгууламжийг нийлүүлэн үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээ гаргаан нь 2003 оны Эд хөрөнгө бүртгэлийн тухай хуулийн 13, 14, Ерөнхий газрын даргын 2011 оны 38 дугаар дотоод журам байгаа. Түүний 4.4.2-ыг ноцтой зөрчөн.

Улын бүртгэлийн байгууллагад анхны бүртгэлийн жагаалтыг өгөхдөө тухайн барилгын компани хүэлтээр өгдөг. Улын комиын актад юу гэж дурдагдан юм. Гэтэл комиын акт дээр байхгүй нэгж талбар дугаар дээр үл хөдлөх хөрөнгө гаргаан нь өөрөө үндэлэлгүй байна. Энэ нь Улын бүртгэлийн тухай хуулийн мэдүүлэг хүлээн авахаа татгалзах үндэлэл дээр байгаа юм. Гэтэл Улын бүртгэгч нь хариу тайлбарыг 2022 оны 11 дүгээр арын 16-ны өдөр өгөхдөө дотоод журмын 4.4.7-г барьж тайлбар өгөн байгаа юм. 4.4.7-т ашиглалтад ороогүй дутуу барилгыг хүлээж авах үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээ гаргадаг журам байна. Дээрх үндэлэлүүдээр 2011 оны Улын бүртгэлийн ерөнхий газрын  улын бүртгэл эд хөрөнгийн бүртгэлийн гэрчилгээг олгох дотоод журмын 4.4.2-ыг ноцтой зөрчөн. Хаваргавал байх баримт бичгийг дурдаагүй.  Нотлох баримтын шаардлага хангаагүй энэ үндэлэлээр улын бүртгэлийн гэрчилгээг хүчингүй болгох үндэлэлтэй байна гэж нэхэмжлэлийн шаардлагын хууль зүйн үндэлэлээ тайлбарлаж байна” гэв. 

Хариуцагчийн итгэмжлэгдэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргаан тайлбартаа: “ дүүргийн 3 дугаар хороо Үйлдвэр Чингиийн өргөн чөлөө 55 дугаар байрны 20-10 тоотыг 2014 оны 05 дугаар арын 27-ны өдөр эрхийн улын бүртгэлийн дугаар Ү-220******* дугаартай бүртгэлд бүртгээн. Энэ бүртгэл нь . “С” ХХК-ийн компанийн улын бүртгэлд бүртгүүлэхээр өгөн бичиг, Орон ууц конторын зориулалттай ашиглалтад оруулах гэрээ, палан зураг зэрэг холбогдох нотлох баримтуудыг үндэлэж эрхийн улын бүртгэлд бүртгээн. Нэхэмжлэлийн шаардлагад дурдаад байгаа улын бүртгэгч н.О*******ын гэрчилгээ нь  2016 оны 10 дугаар арын 18-ны өмчлөх эрх олгож шилжэн учраа хүчингүй болон.

Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн буад эрхийн улын бүртгэлийн тухай 4 дүгээр зүйлийн 4.1 дэх хэгийг үндэлэн 2016 оны 10 дугаар арын 18-ны өдөр хийгдэн. Эд хөрөнгийн эрхийн улын бүртгэлийг хөтлөх журмын 6 дугаар зүйлд зааны дагуу 2022 оны 05 дугаар арын 06-ны өдрийн 13 дугаартай нотариатын бүртгэлийн бэлэглэлийн гэрээгээр иргэн Б*******ын өмчлөлд, 2022 оны 08 дугаар арын 04-ний өдөр иргэн Б.С******* нэмэгдэн учраа нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгэхгүй болгож өгнө үү” гэв.

Гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргаан тайлбартаа: “Би анх “С” ХХК-аа орон ууж худалдан худалдан авах зорилготой байр аваад, тухайн үедээ худалдаж авч чадаагүй. Тодорхой үнэ хөлөөр гэрээ хийгдээд 2014 онд төлбөрөө төлж дууаад үл хөдлөх хөрөнгөө улын бүртгэлийн байгууллагаа гаргаж аван байдаг. Одоо хэрэгт цугларан материал буюу материалуудыг аваад улын бүртгэлд бүртгүүлээд үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээ гаргаж аван. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэл гаргаад яваад байгаа нь миний өмчлөх эрхийг зөрчиж байна. Улын бүртгэлийн гэрчилгээг хүчингүй болгуулахыг эр ээргүүцэж байна” гэв.

Гуравдагч этгээдийн өмгөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргаан тайлбартаа: “Энэ улын бүртгэлийн ауудал нь “Д*******” СӨХ-ийн ямар хууль ёны ашиг онирхлыг зөрчөөд байгаа талаарх ауудал тодорхойгүй байгаа юм. Өмнө нь гаргаж байан хүэлтүүдээ харахаар техникийн өрөө гэж хэлээд байгаа жижиг өрөө мөн ээх дээр маргаад байгаа юм. Энэ нь захиргааны шүүх дээр хянан шийдвэрлэгдэх проце ажиллагаа мөн үү биш үү гэдэг нь эргэлзээтэй. Хариуцагчийн тайлбартай анал нийлж байна. Улын бүртгэлээ хойш өмчлөгч, эзэмшигч нь өөрчлөгдөөд яван байгаа.

Нэхэмжлэлийн агуулгыг харахаар маргаж байгаа хүэл зорилго нь маргаж буй объект буюу үл хөдлөх эд хөрөнгө нь ууц өмчлөгчдийн холбооны эзэмшил үү эвэл М.С*******ын эзэмшил үү гэж маргаж байна гэж харж байна. Харьяаллын хувьд бол захиргааны шүүхийн шийдвэрлэх ауудал биш. Нэхэмжлэл гаргах эрхгүй этгээд байна гэж харж байгаа. ууц өмчлөгчдийн холбооны гэрчилгээний хугацаа 2012 оны 8 дугаар ард дууан. Төлөөлөх эрхгүй этгээдээр шийдвэрлэхээр процеын алдаа гарна. Хариуцагчийн тайлбарыг дэмжинэ. Гуравдагч этгээдээр эрх ашиг нь хөндөгдөж орж ирж байгаа этгээд ганцхан М.С******* бол биш. н.Б******* гэдэг хүний эрх ашиг онирхол нь хөндөгдөж байгаа. 2 орцтой, цахилгааны өрөө чинь ерөөөө энэ хээг юм. Машиныхаа гараашны хөдөлгөөн орж гарах нь хязгаарлаж байан учраа зарж ашиг олох ётой байан зогоолыг зуран байгаа боловч бодит байдал дээр гэрчилгээ олгоон байгаа юм. Энэ ауудлуудыг бүрэн гүйцэт тогтоогоогүй баримт цуглуулах ётой байан гэж харж байна. 25 зогоол дээр гэрчилгээ олгогдон, 26 дахь гараашны гэрчилгээ олгогдоогүй. Харин барилгын компани үүнийг анхнаааа конторын зориулалтаар ашиглаан. Конторын үйл ажиллагаа явуулж байгаагаар М.С*******т шилжүүлж өгөн байна. 2014 онд ууц өмчлөгчдийн холбооны захирлаар нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч байгаагүй н.Г гэдэг хүн байан. М.С******* эзэмшдэг юм шиг л байна гэдгийг нэхэмжлэгч мэдэж байж. Хөөн хэлэлцэх хугацааны ауудал яригдана. Эрх ашиг нь зөрчигдөн бол 30 хоногийн дотор эрх бүхий байгууллагад хангах ётой.

Энэ эрхээ хэрэгжүүлэн талаарх баримт хэргийн материалд авагдаагүй байна. Нэхэмжлэлийн шаардлага нь иргэн М.С******* өөрийн өмчлөлийн эзэмшлийн үл хөдлөх эд хөрөнгийг албадан чөлөөлүүлэхээр шүүхэд хүэлт гарганаа хойш энэ ауудал яригдаж эхэлж байгаа юм. Энэ М.С******* гэдэг хүн нэмэгдлээ гэдгийг мэдээд анаатайгаар хүний эзэмшлийн өмчлөлийн үл хөдлөх хөрөнгийг чөлөөлж өгөхгүй гэх шалтаг шалтгаан хэлж байгаа юм. Бүртгэлийн байгууллагын план зураг дээр шүүгч түрүүн ауухдаа тодорхой дүгнэлтийн хүрээнд урьдчилаад хийэн юм шиг ауулт аууан нь намайг эмзэглүүллээ. Яагаад гэвэл зориудаар гараар хийэн юм ерөөөө харагдахгүй байгаа. Харин М.С*******т өмчлүүлэн талбайгаар тэмдэглээн байна гэж харан. Зургийг гараараа хийэн үйл баримт ерөөөө тогтоогдоогүй. Гэрч тайлбарлахдаа энэ зургийг би өөрөө хийэн гээд байгаа боловч энэ зургийг Онцгой байдлын ерөнхий газар зөвшөөрөв гээн тамга тэмдэг хэргийн материалд авагдан байгаа. Энэ өөрөөр хэлэх юм бол архивт ч байхыг үгүйгэхгүй. Гэрч энэ дээр бол ба олон жилийн өмнөх үйл явдалд эргэлзээд байгаа юм. Тэгэхлээр магадгүй энэ зураг зөвшөөрөгдөөд архивт хүлээлгээд өгчихөн ээх ауудал нь ба эргэлзээтэй байгааг шүүх шийдвэр гаргахад анхаарч үзэээй гэж харж байгаа. Энэ дээр зөвхөн М.С*******т одоо өмчлүүлэн гэрчилгээ гаран ээхийг тодруулчихан байна гэж байгаа. Түүнээ гараараа энэ зургийг бүхэлд нь зурчихан юм уу, эвэл одоо тэр гэрчийг амаар нь захиад хийчихэн ауудал бол бага байгаа шүү гэдгийг нь ба тодруулах нь зүйтэй байна гэж харж байгаа юм. Тэгээд дугаар бүрийн хувьд бол зөвхөн зогоол дээр дугаарлаан юм байна. Одоо жишээлбэл манай барилга дээр ч гээн байдаг. Орон ууцын зогоолын хээгт автомашины зогоолыг дугаарлачхаад дунд нь байгаа конторын зориулалттай объект гээд дугаарлахдаа гараашныхаа авто зогоолтой хольж биш туад нь тэмдэглэдэг. 20, 21 гээд зөвхөн зогоолдоо л тэмдэглэгээ хийэн гэж харж байна.

 Тэгэхээр улын бүртгэлийн алдаа биш байна гэж үзэж байгаа юм. Хэмжилтийн ауудал дээр ба маргадаг юм. Нэг талаа баримт гаргаж өгөн. Харин “Д*******” СӨХ-ын зүгээ гаргаж ирж байгаа дээр 25 гээд байгаа юм энэ хараар тэмдэглээн хээг байгаа юм.  Эргэлзээгүй талбай дээр мэргэжлийн байгууллагаар тогтоох ётой байан гэж харж байна. Нэхэмжлэлийн шаардлага бол ойлгомжгүй байгаа. Гэрчилгээ хүчингүй болгоно гэж хэлээд байгаа боловч Иргэний хуулийн 56, -д заанаар тайлбарлаж болохгүй. Тэгэхээр барилгын зураг дээр барилгын анхны зураг дээр Мобиком интернэт байдаггүй. Барилга ашиглалтад орны дараа ууц өмчлөгчдийн холбоо эзэмшлийнхээ талбайд үүрэн холбоонуудын антеныг байрлуулах эрхийг ууц өмчлөгчдийн холбоо шийддэг. та Мобикомын талбайн антен байрлуулчихан юм бол та өөрийнхөө эзэмшлийн талбай дээр үүрэн холбооны талбайг байршуулан юм биш үү гэж харж байна. Нэхэмжлэлийн шаардлага харьяаллын ауудал, нэхэмжлэл гаргах эрхтэй этгээд мөн үү ээх дээр эргэлзээтэй байна. Бодит байдал дээр техникийн өрөө гэж бичэн зохицуулалт нь ууц өмчлөгчдийн холбооны эзэмшилд байна гэж байхгүй. Ашгийн төлөө хуулийн этгээд. Анх захиалгын гэрээгээр тогтоогоод яван ауудал байгаа. Шатны хонгил бол хонгил биш” гэв.

Иргэдийн төлөөлөгч шүүхэд гаргаан дүгнэлтдээ: Нэхэмжлэлийн шаардлага нь зөвхөн гэрчилгээг хүчингүй болгуулах боловч улын бүртгэлийг эхэлж хийнийг үнэт цааан дээр баталгаажуулахыг гэрчилгээ олгох гэж ойлгож байна. Иймд бүртгэл, гэрчилгээ 2 алшгүй нэг юмны 2 тал юм. Иймээ нэхэмжлэлийн шаардлага хангах байдал ойлгогдож байна.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Шүүх хавтат хэрэгт авагдан бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн удлаад шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргаан хэргийн оролцогчдын тайлбар зэргийг үндэлэн дараах хууль зүйн үндэлэлээр нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгэхгүй болгож шийдвэрлэлээ.

1.Маргаан бүхий үл хөдлөх хөрөнгийг анх бүртгүүлэх мэдүүлгийг гуравдагч  этгээд М.С******* 2014 оны 05 дугаар арын 27-ны өдөр гаргаж, хариуцагчаа 2014 оны 5 дугаар арын 27-ны үл хөдлөх эд хөрөнгийг эрхийн улын бүртгэлийн Ү-220******* дугаарт бүртгэж, өмчлөх эрхийн улын бүртгэлийн гэрчилгээ олгожээ.

 2.Үүний дараа хэд, хэдэн удаа өмчлөгч болон барьцаалбар бүртгэгдэж, хамгийн үүлд гуравдагч этгээд нараа 2022 оны 08 дугаар арын 04-ний өдөр үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрхийн улын бүртгэлийн мэдүүлэг гаргаж, мэдүүлэгт өмчлөгч өөрт ногдох хэгээ бэлэглэх гэрээг хаваргажээ.

3.Улмаар 2022 оны 08 дугаар арын 09-ний өдөр гуравдагч этгээд нарын нэр дээр өмчлөх эрхийн улын бүртгэлийн Y-220******* дугаар гэрчилгээг олгожээ.

4.Нэхэмжлэгчээ “маргаан бүхий үл хөдлөх хөрөнгийн оршин уугчдын хөрөнгөөр бий болгоон, нийтийн эзэмшилд хамаарна” гэж, хариуцагчийн итгэмжлэгдэн төлөөлөгчөө “бүртгэл хуульд нийцэн” гэж, гуравдагч этгээд нараа “хуульд зааан үндэлэл журмын дагуу худалдаж аван” гэж ту ту маргажээ.

Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн буад эрхийн улын бүртгэлийн тухай /2003 оны/ хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.5-д “Мэдүүлэгт энэ хуулийн 17.1-д зааан зүйлийг тугах бөгөөд дараахь баримт бичгийг хаваргана” гээд, 13.5.1-д “тухайн этгээд уг үл хөдлөх эд хөрөнгийг өмчлөх эрхтэйг нотолон баримт бичиг”, 13.5.5-д “барилга байгууламжийн план зураг, дөрвөн талаа нь бүтэн харуулан гэрэл зураг”, 13.5.6-д “улын тэмдэгтийн хураамж, эхүл үйлчилгээний хөл төлөн баримт”, 13.5.7-д “өмчлөгчийн иргэний үнэмлэхийн хуулбар, өмчлөгч нь хуулийн этгээд бол хуулийн этгээдийн улын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар”, 13.5.8-д “энэ хуулийн 3 дугаар зүйлд зааан эрхийг бүртгүүлэхийг хүэн этгээдийн өргөдөл”гэж, мөн хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1-д “Улын бүртгэгч дараахь үндэлэл байвал мэдүүлгийг хүлээн авахаа татгалзаж, ийнхүү татгалзан үндэлэлийг мэдүүлэг гаргагчид тайлбарлан, холбогдох материалыг буцааж өгнө”, 14.1.1-д “мэдүүлэг гаргагч нь тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийг өмчлөгч гэдгийг баттай нотлох баримт байхгүй бол”, 14.1.4-т “мэдүүлгийг хуульд зааан хэлбэрээр гаргаагүй бол” 14.1.6-д “энэ хуульд зааан мэдүүлэгт хаваргавал зохих баримт бичгийг хаваргаагүй бол” 14.1.9-д “мэдүүлэгт дурдан, энэ хуулийн 3 дугаар зүйлд зааан эрхийг урьд нь өөр этгээдийн нэр дээр эрхийн улын бүртгэлд бүртгээн бөгөөд тэр нь хүчинтэй байгаа бол” гэж, 14.2-т энэ хуулийн 14.1-д заанаа буад үндэлэлээр мэдүүлэг хүлээн авахаа татгалзахыг хориглоно гэж ту ту заажээ.

5.Дээрхээ дүгнэвэл гуравдагч этгээд М.С******* маргаан бүхий үл хөдлөх хөрөнгийг анх бүртгүүлэхдээ хуульд зааан үндэлэл журмын дагуу мэдүүлэг гаргаан байх бөгөөд хариуцагчаа Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн буад эрхийн улын бүртгэлийн тухай /2003 оны/ хуулийн 14 дүгээр зүйлд зааан мэдүүлгийг хүлээн авахаа татгалзах үндэлэл тогтоогдохгүй байна.

6.Тодруулбал:  Мэдүүлэгт өргөдөл, Хаан банкны төлбөрийн баримт, иргэний үнэмлэхийн хуулбар болон “С” ХХК-ийн 2014 оны 5 дугаар арын 27-ны өдрийн тодорхойлолт, “С” ХХК, М.С******* нарын хороонд байгуулан 2008 оны 01 дүгээр арын 01-ний өдрийн Орон ууцны конторын зориулалттай талбай захиалах, ашиглалтад оруулах гэрээ, Барилга, хот байгуулалт, төлөвлөлтийн газрын хот төлөвлөлт, мэдээллийн хэлтийн 04/1765 тоот албан бичиг, 2008 оны 11 дүгээр арын 21-ний өдрийн Барилга байгууламжийг ашиглалтад оруулах улын комиын акт, зоорийн давхрын зохион байгуулалтын хем зураг, фото зураг зэргийг хаваргаан нь хуулийн дээрх шаардлагад нийцэж байна.

7.Хэдийгээр дээрх мэдүүлэгт хаваргаан зоорийн давхрын зохион байгуулалтын хем зураг завартай, тухайн барилгын эх загвар зурагнаа зөрүүтэй, “С” ХХК-ийн 2008 оны 11 дүгээр арын 24-ний өдрийн 101 тоот албан бичгээр Эд хөрөнгийн эрхийн улын бүртгэлийн газарт хүргүүлэн орон ууц болон дулаан гараж захиалагчдын жагаалтад маргаан бүхий үл хөдлөх хөрөнгө байхгүй байгаа хэдий ч энэ нь тухайн бүртгэлийг хүчингүй болгох үндэлэл болохгүй.

8.Өөрөөр хэлбэл хариуцагч буюу улын бүртгэгч нь иргэн, хуулийн этгээдээ гаргаан мэдүүлгийг Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн буад эрхийн улын бүртгэлийн тухай хуулийн 13 дугаар зүйлд нийцэж байгаа ээхийг нягтлахаа бу хаваргаан баримт бичгийн үнэн зөвийг тогтоох үүрэггүй.

9.Нөгөөтэйгүүр тухайн бүртгэлийг хийх үндэлэл болон “С” ХХК, М.С******* нарын хороонд байгуулан 2008 оны 01 дүгээр арын 01-ний өдрийн Орон ууцны конторын зориулалттай талбай захиалах, ашиглалтад оруулах гэрээг хүчин төгөлдөр бу, зоорийн давхрын зохион байгуулалтын хем зургийг хууль бу эхүл хуурамч гэдгийг тогтооон эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны шийдвэр гараагүй болохыг дурдах нь зүйтэй байна.

10. Мөн Сууц өмчлөгчдийн холбооны эрх зүйн байдал, нийтийн зориулалттай орон ууцны байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.1-д “Орон ууцны байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгөд дараахь эд хөрөнгө хамаарна” гээд 15.1.1-д “....... явган шат, шатны хонгил, ууцны бу зориулалттай техникийн болон нэгдүгээр давхрын үйлчилгээний өрөө..... зэрэг эд хөрөнгө” гэжээ.

11.Хэдийгээр нийтийн зориулалттай орон ууцны шатны хонгил нь тухайн байшингийн оршин уугчдын дундын өмчлөлийн эд хөрөнгөд хамаарахаар байх боловч тухайн үл хөдлөх хөрөнгийг худалдаж аван иргэний өмчлөх эрхийг шууд үгүйгэх үндэлэл болохгүй.

Иймд нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж шүүх үзлээ.

12.Харин нэхэмжлэгч нь тухайн үл хөдлөх хөрөнгийг оршин уугчдын хөрөнгөөр бий болгоон буюу өмчлөх эрхтэй, “С” ХХК, М.С******* нарын хороонд байгуулан 2008 оны 01 дүгээр арын 01-ний өдрийн Орон ууцны конторын зориулалттай талбай захиалах, ашиглалтад оруулах гэрээг хүчин төгөлдөр бу хэлцэл гэдгийг ердийн харьяаллын шүүхээр тогтоолгоны дараа маргаан бүхий бүртгэлийг хүчингүй болгуулахаар дахин нэхэмжлэл гаргахад уг шүүхийн шийдвэр аад болохгүй болохыг дурдах нь зүйтэй байна.

13.Мөн иргэдийн төлөөлөгч нь нэхэмжлэлийн шаардлага хангагдах боломжтой талаар дүгнэлт гаргаан хэдий ч шүүх бүрэлдэхүүн дээрх хууль зүйн үндэлэлээр дүгнэлтийг хүлээн аваагүй болно.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3, 106.3.14-д зааныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн буад эрхийн улын бүртгэлийн тухай /2003 оны/ хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.5, 14 дүгээр зүйлийн 14.1, 14.2, Сууц өмчлөгчдийн холбооны эрх зүйн байдал, нийтийн зориулалттай орон ууцны байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.1.1-д ту ту зааныг баримтлан нэхэмжлэгч “Д*******” СӨХ-ийн нэхэмжлэлтэй, дүүргийн улын бүртгэлийн хэлтэт холбогдох “ дүүргийн улын бүртгэлийн газрын Эд хөрөнгө бүртгэлийн хэлтийн улын бүртгэгч С.О******* бүртгээн 2014 оны 05 дугаар арын 27-ны өдрийн үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээний №000******* дугаартай үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийн дугаартай Y-220******* “Конторын зориулалт бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийн анхны бүртгэл, гэрчилгээг хүчингүй болгуулах”-ыг хүэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгэхгүй болгоугай.

2.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.1, Улын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2-т зааны дагуу нэхэмжлэгч нарын улын тэмдэгтийн хураамжид ту бүр урьдчилан төлөн 70200 төгрөгийг төвийн орлогод хэвээр үлдээүгэй.

3.Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 114 дүгээр зүйлийн 114.1-д зааны дагуу хэргийн оролцогчид, тэдгээрийн итгэмжлэгдэн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нь шийдвэрийг э зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан аван өдрөө хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах журмаар гомдол гаргах эрхтэй.       

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                  Б.МӨНХ-ЭРДЭНЭ

                                ШҮҮГЧ                                  Н.ДАМДИНСҮРЭН

                                ШҮҮГЧ                                   Т.МӨНХ-ЭРДЭНЭ