2024        03           12		101/ШШ2024/01361

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

          

Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Б.Мандалбаяр даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар,

 

Нэхэмжлэгч: Э-ийн гаргасан,

 

Хариуцагч: Д холбогдох нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч *******, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч *******, нарийн бичгийн дарга Н.Батзаяа нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

           Нэхэмжлэгчээс тус шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ болон нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

 

“Миний бие хариуцагч ******* орон нутгийн хөтөлбөрт “*******”-ээр ажилладаг байсан. Гэтэл хариуцагч тал намайг 2019 оны 01 дүгээр сарын 02-ны өдөр ажлаас үндэслэлгүйгээр ажлаас халсан боловч Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 06 дугаар сарын 25-ны өдрийн тоот шийдвэр, Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2019 оны 09 дүгээр сарын 27-ны өдрийн 1745 тоот магадлал, 2021 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдрийн Улсын дээд шүүхийн 001/XT2021/00344 тоот тогтоолоор намайг буцаа ажилд минь эгүүлэн тогтоосон.

 

Ажил олгогч надтай 2021 оны 06 дугаар сарын 07-ны өдөр хөдөлмөрийн гэрээ байгуулж, урьдын адил сарын 1,624,000.00 төгрөгийн цалин олгосон ба Хөдөлмөрийн тухай хууль шинэчлэн батлагдаж 2022 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс дагаж мөрдсөнтэй холбоотойгоор ажил олгогч бүх ажилтнуудтай хөдөлмөрийн гэрээг шинэчлэн байгуулж ч надтай хөдөлмөрийн гэрээг байгуулаагүй.

Гэтэл надтай адилхан “*******” ажил, албан тушаалд ажиллаж буй бусад ажилтнуудын сарын цалин 2,313,000.00 төгрөгийн цалин хөлс авч байхад харин миний цалин хөлсийг 1,624,000.00 төгрөг байсныг 1,674,000.00 болгож 50,000.00 төгрөгөөр нэмсэн. Ажил олгогч нь намайг шүүхийн шийдвэрээр ажилдаа буцаж томилогдсон учир ганцхан миний цалин хөлсийг ижил төрлийн албан тушаалтай ажилчдаас даруй 639,000.00 төгрөгөөр бага тогтоож олгож байгааг хүлээн зөвшөөрөхгүй.

 

Намайг 2020 оны 10 дугаар сараас 2021 оны 10 дугаар сар хүртэл 1,624,000.00 төгрөгийн цалинтай ажиллаж байх хугацаанд надтай ижил төрлийн ажил, тушаалтай хүмүүс 2,313,406.00 төгрөгийн цалин хөлс авч байсан тул үүний зөрүү 689,406.00 төгрөгийг 11 сараар үржүүлэн 7,583,466.00 төгрөг, мөн 2021 оны 10 дугаар сараас 2021 оны 12 дугаар сарыг дуустал хугацаанд 1,674,000.00 төгрөгийн цалин хөлс авч байсан бөгөөд үүний зөрүү 639,406.00 төгрөгийг 3 сараар үржүүлж 1,918,218.00 төгрөг, түүнчлэн 2022 оны 01 дүгээр сараас 2022 оны 07 дугаар сарыг дуустал 1,624,000.00 төгрөгийн цалин хөлс авч байсан бөгөөд ижил төрлийн ажил, тушаалтай хүмүүс цалин хөлс 2,385,000.00 төгрөг болж нэмэгдсэн учир зөрүү 761,000.00 төгрөгийг 7 сараар үржүүлж 5,327,000.00 төгрөг, нийт 15,162,000.00 төгрөг болно.

 

Иймд, хариуцагчаас надад дутуу олгосон цалин хөлс 15,162,000.00 төгрөгийг гаргуулж, нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын дэвтэрт нөхөн бичилт хийхийг даалгаж өгнө үү” гэв.

 

Хариуцагчаас тус шүүхэд гаргасан хариу тайлбартаа болон хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

 

“Иргэний хуулийн 189 дүгээр зүйлийн 189.1-д “Гэрээний талууд хуулийн хүрээнд гэрээг чөлөөтэй байгуулах, түүний агуулгыг өөрсдөө тодорхойлох эрхтэй” гэж заасан бөгөөд “*******” ******* байгууллага нь ******* харилцан тохиролцож, хөдөлмөрийн гэрээгээр цалинг тохиролцсон. Ажил олгогч ажилтны хөдөлмөрийн гэрээнд заасан цалинг бүрэн, цаг тухайд нь олгож байгаа бөгөөд 1,674,000.00 төгрөгөөр цалинжуулж байгаа нь хуульд харшлаагүй, нэхэмжлэгчийн эрхийг зөрчөөгүй.

 

Нэхэмжлэгч ******* нэхэмжлэлтэй манай холбогдох гурав дахь хэргийг хянан шийдвэрлэж байна. Уг хэрэг маргааны хүрээнд өмнөх шүүхийн шийдвэр, магадлал, тогтоолоор цалин хөлстэй холбоотой асуудлыг хянан шийдвэрлэсэн тул дахин маргах ёсгүй. Өөрөөр хэлбэл, бид 2021 оны 6 дугаар сарын 07-ны өдөр нэхэмжлэгч ******* ажилд нь эгүүлэн авсан ба тус өдрийг хүртэлх хугацааны цалин хөлсийг шүүхийн шийдвэрийн дагуу өгсөн.

 

Нэхэмжлэлд 15,162,000 төгрөгийн хугацааг 2020 оны 10 дугаар сараас гэж тодорхойлж байна. Гэтэл шүүхийн шийдвэрээр 2021 оны 7 дугаар сар хүртэл нэхэмжлэгчийн цалин хөлсийг шийдсэн тул Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.4-т зааснаар дахин нотлох шаардлагагүй маргаан гэж үзэж байна. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 129 дүгээр зүйлийн 129.1-д “Хөдөлмөрийн гэрээний талууд энэ хуулийн 129.2-т зааснаас бусад тохиолдолд эрхээ зөрчигдсөнийг мэдсэн буюу мэдэх ёстой байсан үеэс хойш гурван сарын дотор хөдөлмөрийн маргаан шийдвэрлэх гомдол гаргах эрхтэй” гэж заасан.

 

Тэгэхээр хуулийн зохицуулалтыг тайлбарлавал ажлаас халсан, албан тушаал үндэслэлгүйгээр бууруулсан гэдэг маргааныг нэг сарын дотор нэхэмжлэл гаргадаг бусад маргааныг 3 сарын дотор нэхэмжлэл гаргах байдлаар шийдвэрлүүлдэг хуулийн хугацааг тодорхойлж өгсөн. Шинээр мөрдөж эхэлсэн Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 154 дүгээр зүйлийн 154.2-т мөн адил энэхүү хугацааг тодорхойлж өгсөн байна. Тэгэхээр нэхэмжлэгч тал 2021 оны 06 дугаар сарын 07-ны өдрөөс 2022 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдөр хүртэлх хугацаанд уг асуудлыг огт хөндөөгүй, маргаагүй тул хөөн хэлэлцэх хугацааг хэтрүүлсэн байна.

 

Хөдөлмөрийн гэрээгээр талууд цалин хөлс, эрх, үүргээ тохиролцон гэрээ байгуулсан бөгөөд 2021 оны 06 дугаар сарын 07-ны өдөр тушаал гараад нэхэмжлэгчтэй хөдөлмөрийн гэрээ байгуулж, цалин хөлсийг 1,624,000 төгрөгөөр тогтоосныг нэхэмжлэгч нь өөрөө хүлээн зөвшөөрөөд гарын үсэг зурсан. Бид хөдөлмөрийн эрхийн хүрээнд эрх, үүргээ хэрэгжүүлж байгаа тийм учир бусад ажилтан албан хаагчидтай ижил байна гэх зарчим яг энэ тохиолдолд шууд хэрэглэгдэхгүй.

 

Нэхэмжлэгч ******* хувьд аймагт хамгийн ойрхон нэг сумын хүүхдийн хөтөлбөрийг хариуцаад ажилладаг бол бусад ид 2-3 сум хариуцаж ажилладаг. Тэгэхээр цалин хөлс тогтооход ажилтны хариуцаж байгаа ажлын цар хүрээ болон ажлын ачаалал гэх зэрэг ялгаатай. Тийм учир нэгдүгээрт, хариуцагч нь нэхэмжлэгчийн эрхийг зөрчөөгүй, гэрээгээр тохирсон цалин хөлсийг бүрэн олгосон, хоёрдугаарт, маргах хөөн хэлэлцэх хугацаа хэтэрсэн, гуравдугаарт, цалин хөлсийг тогтоосон шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэр байгаа тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү”гэв.

 

Талуудын шүүхэд өгсөн болон шүүхийн журмаар бүрдүүлсэн нотлох баримтаас нэхэмжлэгчийн өгсөн нотлох баримт нь:

 

1. Улсын тэмдэгтийн  хураамжид 70,200.00 төгрөг  төлсөн баримт,
2. Иргэний үнэмлэхийн нотариатаар гэрчлүүлсэн хувь,
3. Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019.06.25-ны өдрийн тоот шийдвэрийн нотариатаар гэрчлүүлсэн хувь,
4. Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2019.09.27-ны өдрийн 1745 тоот магадлалын нотариатаар гэрчлүүлсэн хувь,
5. Улсын дээд шүүхийн 2021.04.06-ны өдрийн тоот тогтоолын нотариатаар гэрчлүүлсэн хувь,
6. Хөдөлмөрийн гэрээ,
7. Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх тодорхойлолт,
8. ******* үндэсний захирлын 2021.06.30-ны өдрийн 21/06/39 тоот тушаалын нотариатаар гэрчлүүлсэн хувь,
9. Хөдөлмөрийн гэрээний нотариатаар гэрчлүүлсэн хувь,
10. Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022.04.15-ны өдрийн тоот захирамж,
11. Улсын тэмдэгтийн хураамжид 303,960.00 төгрөг төлсөн баримт,
12. ******* аймгийн салбарын ажилтнуудын даатгуулагчдын 2022 оны 05 дугаар сарын нийгмийн даатгалын шимтгэл ногдуулалт,
13. ******* үндэсний захирлын 2022.09.23-ны өдрийн Т22/09/64 тоот тушаалын нотариатаар гэрчлүүлсэн хувь,
14. Хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах тухай 2022.08.12-ны өдрийн мэдэгдэл,
15. ******* үндэсний захирлын 2022.03.16-ны өдрийн 108/22 дугаартай албан бичиг,
16. ******* 2022.09.22-ны өдрийн тодорхойлолтын хуулбар,
17. Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх 2023.05.02-ны өдрийн тодорхойлолт,
18. Депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга,
19. Улсын тэмдэгтийн хураамжид 60,464.00 төгрөг төлсөн баримт,

 

Хариуцагчийн өгсөн нотлох баримт:

 

1. Шүүхэд төлөөлөх итгэмжлэл,
2. 2020.06.30-ны өдрийн 31 дугаартай Монгол Улсад ******* болон гадаад улсын төрийн бус салбар,,
3. ******* ******* суурин төлөөлөгчийн батламж ба түүний итгэмжлэлийн орчуулга, 
4. ******* үндэсний захирлын 2020.09.10-ны 198/20 тоот тушаалын нотариатаар гэрчлүүлсэн хувь,
5. Шүүхэд төлөөлөх итгэмжлэл,

 

Шүүхийн журмаар бүрдүүлсэн нотлох баримт:

           

1.         ******* үндэсний захирлын 2020.09.10-ны 198/20 тоот тушаалын нотариатаар гэрчлүүлсэн хувь,

2.         Гэрч асуусан тэмдэглэл,

3.         Үзлэг хийсэн тэмдэглэл, 

4.         Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын 2023.05.25-ны өдрийн 02/1110 тоот тайлбар,

5.         аймгийн Нийгмийн даатгалын хэлтсийн 2023.06.29-ний өдрийн 357 тоот албан бичиг,

6.         ******* *******   аймаг дахь салбарын ажилтнуудын 2019-2022 онуудын нийгмийн даатгалын тайлан

 

Шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн болон хэрэгт авагдсан бичгийн баримтуудыг шинжлэн судлаад             

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

1. Нэхэмжлэгч *******аас хариуцагч ******* холбогдуулан нэг сарын 2,385,000.00 төгрөгийн цалин олгох нөхцөлтэй хөдөлмөрийн гэрээг байгуулахыг даалгах, мөн дутуу олгосон цалин хөлс 15,162,000.00 төгрөг гаргуулах, нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын дэвтэрт нөхөн бичилт хийхийг даалгах тухай нэхэмжлэл гаргасан ба хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нэг сарын 2,385,000.00 төгрөгийн цалин олгох нөхцөлтэй хөдөлмөрийн гэрээг байгуулахыг даалгах шаардлагаасаа татгалзсан.

 

Ингээд шүүх, хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн болон хэрэгт авагдсан бичгийн баримт, зохигчдын тайлбарыг тус тус үндэслэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

 

2. Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцүүлсэн Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 06 дугаар сарын 25-ны өдрийн тоот шийдвэрээр нэхэмжлэгч ******* гаргасан хариуцагч ******* холбогдох ажилд эгүүлэн тогтоолгох, ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлс гаргуулах, нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын дэвтэрт нөхөн бичилт хийхийг даалгах тухай нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэжээ /х.х-ийн 5-9 хуудас/.

 

Гэвч Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2019 оны 09 дүгээр сарын 27-ны өдрийн 1745 тоот магадлалаар анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэснийг Улсын Дээд Шүүхийн 2021 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдрийн тоот тогтоолоор нэхэмжлэгчийг урьд эрхэлж байсан ажил, албан тушаалд эгүүлэн тогтоож, ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлстэй тэнцэх олговорт 9,142,872.00 төгрөгийг олгохоор шийдвэрлэсэн байна /х.х-ийн 10-21 хуудас/.

 

            Түүнчлэн Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 12 дугаар сарын 03-ны өдрийн 101/ШШ2021/04031 тоот шийдвэрээр хариуцагч ******* байгууллагаас ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлс 28,420,875.00 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч олгохоор шийдвэрлэсэн нь хуулийн хүчин төгөлдөр болжээ /х.х-ийн 235-238 хуудас/.

 

3. Зохигчдын шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбар болон хэрэгт авагдсан баримтаар нэхэмжлэгч нь хариуцагч ******* 2007 оны 06 дугаар сарын 27-ны өдрөөс эхлэн ажиллаж байгаад аймаг дахь салбар нэгж татан буугдсан гэсэн үндэслэлээр 2022 оны 09 дүгээр сарын 23-ны өдөр ажил, албан тушаалаас чөлөөлөгдсөн үйл баримтын талаар маргаагүй /х.х-ийн 142-142 хуудас/.

 

Тодруулбал, Хөдөлмөрийн тухай хууль /1999 оны хууль/-ийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.3-д “хөдөлмөрийн гэрээ гэж нэг талаас ажилтан нь ажил олгогчоос хуульд нийцүүлэн тогтоосон хөдөлмөрийн дотоод журмын дагуу тодорхой ажил гүйцэтгэх, нөгөө талаас ажил олгогч нь ажилтанд хөдөлмөрийн үр дүнд тохирсон цалин хөлс олгох, хууль тогтоомж болон хамтын гэрээ, хэлэлцээрт заасан хөдөлмөрийн нөхцөлөөр хангах тухай харилцан үүрэг хүлээсэн тохиролцоог хэлнэ” гэж зааснаар нэхэмжлэгч болон хариуцагч ******* байгууллага нарын хооронд Хөдөлмөрийн тухай хуульд зааснаар хөдөлмөрийн харилцаа үүссэн байсан гэж дүгнэв.

 

4. Гэтэл нэхэмжлэгч нь ажил, албан тушаал эрхэлдэг байсан, тэрээр 2020 оны 10 дугаар сараас 2021 оны 10 дугаар сар хүртэл 1,624,000.00 төгрөгийн цалинтай ажиллаж байх хугацаанд түүнтэй ижил төрлийн ажил, тушаалтай хүмүүс 2,313,406.00 төгрөгийн цалин хөлс авч байсан гэсэн үндэслэлээр зөрүү 689,406.00 төгрөгийг 11 сараар үржүүлэн 7,583,466.00 төгрөг, мөн 2021 оны 10 дугаар сараас 2021 оны 12 дугаар сарыг дуустал хугацаанд 1,674,000.00 төгрөгийн цалин хөлс авч байсан бөгөөд зөрүү 639,406.00 төгрөгийг 3 сараар үржүүлж 1,918,218.00 төгрөг, түүнчлэн 2022 оны 01 дүгээр сараас 2022 оны 07 дугаар сарыг дуустал 1,624,000.00 төгрөгийн цалин хөлс авч байсан бөгөөд ижил төрлийн ажил, тушаалтай хүмүүс цалин хөлс 2,385,000.00 төгрөг болж нэмэгдсэн учир зөрүү 761,000.00 төгрөгийг 7 сараар үржүүлж 5,327,000.00 төгрөг, нийт 15,162,000.00 төгрөгийг хариуцагчаас нэхэмжилж байна гэсэн.

 

5. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 102 дугаар зүйлийн 102.1-д “Цалин хөлсний хэмжээг тогтооход дараах зарчим баримтална” гээд 102.1.1-д “ижил үнэлэмжтэй ажил үүрэг гүйцэтгэж байгаа ажилтны цалин хөлсний хэмжээ адил байх” гэж заажээ. Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцүүлсэн баримтаар хариуцагч ******* захирлын 2020 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 198/20 тоот тушаалаар тус нийт ажилтнуудын цалингийн хэмжээг баталсан бөгөөд үүнд ажил, албан тушаалын сарын цалин хөлсийг 2,313,406.00 төгрөгөөр тогтоосон байна /х.х-ийн 92-94 хуудас/.

 

Түүнчлэн аймгийн Нийгмийн даатгалын хэлтсээс ирүүлсэн нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн тайланг үзвэл ажил мэргэжлийн ангилал гэсэн дугаартай ажилтнуудын цалин хөлстэй нэхэмжлэгч ******* цалин хөлсийг харьцуулахад тэдгээрээс бага байгаа боловч заавал ижил байх ёстой гэсэн үндэслэл тогтоогдохгүй байна. 

 

            Учир нь, хариуцагч ******* захирлын 2020 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 198/20 тоот тушаалаар зайлшгүй тохиолдолд, онцгой нөхцөлд ажилтны цалин хөлсийг цалингийн шатлалын хэмжээнээс илүү, аль эсхүл бага дүнгээр тогтоож болохыг журамласан ба нэхэмжлэгчийн маргаж байгаа гэсэн дугаараар илэрхийлсэн ажилтнуудын цалин хөлс нэгэн адил бус бас өөр, өөр байна.

 

            Тухайлбал, ажилтан 2019 онд 981,000.00 төгрөг, 1,288,000.00 төгрөг, 1,300,000.00 төгрөг, 1,262,000.00 төгрөгийн цалин хөлс авсан бол нэхэмжлэгч 766,037.00 төгрөгийн цалин хөлс авчээ. Мөн 2020 онд 1,246,000.00 төгрөг, 1,113,411.00 төгрөг, 1,365,000.00 төгрөг, 1,500,247.00 төгрөгийн цалин хөлс авсан бол гэрч 1,352,000.00 төгрөг, зарим тохиолдолд 1,615,800.00 төгрөгийн  цалин хөлс авчээ. Үүний дараа эдгээр хүмүүсийн цалин хөлсийг 2021 онд 2,313,000.00 төгрөг болгосон байна /х.х-ийн 167-233 хуудас/.

 

6. Гэтэл Нийгмийн даатгалын ерөнхий газраас 2023 оны 05 дугаар сарын 25-ны өдөр ирүүлсэн албан бичигт Монгол Улсын Үндэсний ажил, мэргэжлийн ангилал, тодорхойлолтод зааснаар “” гэсэн код нь “конторын үндсэн ажилтан” гэсэн ажил мэргэжлийг илэрхийлсэн бөгөөд үүнд хэд, хэдэн ажил, албан тушаалыг хамруулсан байх тул хариуцагч ******* “” гэсэн кодоор илэрхийлсэн ажилтан бүр ижил ажил, чиг үүргийг хэрэгжүүлдэг гэж шууд дүгнэхэд учир дутагдалтай байна /х.х-ийн 160/.

 

Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 49 дүгээр зүйлийн 49.1-д “Хөдөлмөрийн гэрээнд дараах гол нөхцөлийг тусгана” гээд 49.1.1-д “ажлын байрны нэр, ажлын байрны тодорхойлолтод заасан гүйцэтгэх ажил үүрэг” гэж заасан. Тодруулбал, ажилтан мөн хуулийн 43 дугаар зүйлийн 43.2.2-т зааснаар гагцхүү ажил олгогчийн баталсан ажлын байрны тодорхойлолтод заасан чиг үүргийг хэрэгжүүлэх бөгөөд хэрэгт ажил, албан тушаалын ажлын байрны тодорхойлолтод авагдаагүй байх тул ижил үнэлэмжтэй ажил үүрэг гүйцэтгэж байгаа гэж дүгнэх боломжгүй юм.

 

7. Нөгөө талаар Иргэний хуулийн 369 дүгээр зүйлийн 369.1-д зааснаар хөдөлмөрийн гэрээ нь иргэний эрх зүйн гэрээний төрөл болохын хувьд талуудын чөлөөт байдлын зарчим тодорхой хэмжээнд хамаарах бөгөөд гэрээний талууд цалин хөлсний хэмжээг ажилтны мэргэжил, мэргэшил, ур чадвар, туршлага, хийж гүйцэтгэх ажил, хариуцлага хүлээх байдал, удирдах, удирдуулах зарчим, ажлын хамрах хүрээ хязгаар, онцлог байдал гэх зэргийг харгалзаж тогтоодог тул нэхэмжлэгч ******* цалин хөлсийг бусад ижил нэртэй ажил, албан тушаал эрхэлдэг хүмүүстэй эн тэнцүү байх ёстой гэж дүгнэхэд учир дутагдалтай байх тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй байна.

 

8. Харин хариуцагчийн хариу тайлбарын хувьд анхан болон давж заалдах, хяналтын шүүхийн шийдвэр, магадлал, тогтоолоор нэхэмжлэгчийг ажилд эгүүлэн томилох, ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлсийг олгох маргааныг хянан шийдвэрлэсэн ба түүний цалин хөлсийг бусад ажилтны цалин хөлстэй ижил байх ёстой гэсэн маргааныг хянан шийдвэрлээгүй тул энэ талаар нэгэнт тогтоосон шүүхийн шийдвэр гарсан гэж үзэхгүй.

 

Өөрөөр хэлбэл, зохигчдын хооронд үүссэн ажилд эгүүлэн тогтоолгох, ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлс гаргуулах тухай хэрэг маргааны хүрээнд нэхэмжлэгч ******* цалин хөлсийг гэсэн нэртэй ажил, албан тушаал эрхэлдэг хүмүүстэй адил цалин хөлсний хэмжээг тогтоогоогүй, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдын 2021 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдрийн А/192 тоот тушаалаар батлагдсан “Дундаж цалин хөлс тодорхойлох журам”-ын 1 дүгээр зүйлийн 1.6, 2 дугаар зүйлийн 2.3-т зааснаар нэхэмжлэгчийн авч байсан цалин хөлснөөс дундаж цалин хөлсийг тодорхойлсон байна.

 

9. Хэдийгээр Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 154 дүгээр зүйлийн 154.2.2-т “энэ хуулийн 154.2.1-д зааснаас бусад хөдөлмөрийн эрхийн маргаантай асуудлыг 90 хоногийн дотор” тухайн гомдлыг холбогдох эрх бүхий этгээдэд гаргах учиртай боловч хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад үзлэг хийсэн баримтаар нэхэмжлэгч нь 2022 оны 01 дүгээр сарын 17-ны өдөр хариуцагч ******* гомдол гаргаж, улмаар 2022 оны 04 дүгээр сарын 05-ны өдөр шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан байх тул хөөн хэлэлцэх хугацааг хэтрүүлсэн гэж үзэхгүй.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.1, 115.2.3, 116, 118 дугаар зүйлийг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

 

1. Иргэний хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.4.3, Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 158 дугаар зүйлийн 158.1.5, 43 дугаар зүйлийн 43.2.7-д тус тус заасныг үндэслэн нэхэмжлэгч ******* гаргасан хариуцагч ******* холбогдох дутуу авсан цалин хөлс 15,162,000.00 төгрөг гаргуулах, нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын дэвтэрт нөхөн бичилт хийхийг даалгах тухай нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай

 

2. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, 41 дүгээр зүйлийн 41.1.5-д зааснаар нэхэмжлэгч нь улсын тэмдэгтийн хураамж төлөхөөс чөлөөлөгдсөн болохыг дурдсугай.

 

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш давж заалдах журмаар 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй бөгөөд мөн хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7-д зааснаар шийдвэрийг гардаж авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүйг мэдэгдсүгэй.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                          Б.МАНДАЛБАЯР