| Шүүх | Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх |
|---|---|
| Шүүгч | Бадамдоржийн Мандалбаяр |
| Хэргийн индекс | 101/2023/04013/И |
| Дугаар | 101/ШШ2024/01428 |
| Огноо | 2024-03-15 |
| Маргааны төрөл | Худалдах-худалдан авах болон арилжааны гэрээ, |
Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Шийдвэр
2024 оны 03 сарын 15 өдөр
Дугаар 101/ШШ2024/01428
| 2024 03 15 | 101/ШШ2024/01428 |
| |
|
| |||
|
| |||
МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС
Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Б.Мандалбаяр даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар,
Нэхэмжлэгч: С-ын гаргасан,
Хариуцагч: “Ц” ХХК,
Хариуцагч: Б нарт холбогдох амины орон сууц, террас болон автозогсоолын өмчлөгчөөр тогтоолгож, өмчлөх эрхийн гэрчилгээ гаргахад шаардлагатай баримт бичиг өгөхийг даалгах тухай нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.
Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.*******, хариуцагч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.*******, бие даасан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ч.*******, Б.*******, П.*******, нарийн бичгийн дарга Н.Дөлгөөн нар оролцов.
ТОДОРХОЙЛОХ нь:
Нэхэмжлэгчээс тус шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ болон нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:
“Би, хариуцагч “*******” ХХК-тай 2019 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдөр амины орон сууц захиалгаар бариулах гэрээ байгуулсан юм. Дээрх хариуцагч “*******” ХХК-ийн 2023 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдрийн албан бичигт тусгагдсанаар *******,*******, *******, , тоот хаягт баригдах м.кв талбайтай амины орон сууц, террас болон автозогсоолыг барьж өгөхөөр тохирсон.
Миний бие хариуцагчтай байгуулсан тухайн гэрээний дагуу 550,000,000.00 төгрөгийг төлж барагдуулсан бөгөөд 2020 оны 10 дугаар сард хүлээн авч, өнөөдрийг хүртэл амьдарч байна. Гэтэл хариуцагч “*******” ХХК-иас өмчлөх эрхээ шилжүүлэх талаар өнгөрсөн хугацаанд удаа дараа хандахад “.......түр хүлээж байгаарай, наана нь шийдэх асуудлууд байна........” гэх мэт шалтгаан, тайлбар хэлж үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөх эрхийг шилжүүлэхгүй байна.
Талуудын байгуулсан гэрээний 7.1.8, 7.1.13-т тус тус зааснаар “........ захиалагч нь амины орон сууцны төлбөрийг бүрэн барагдуулсан тохиолдолд өмчлөх эрхээ улсын бүртгэлд бүртгүүлэхэд шаардлагатай баримтуудыг гүйцэтгэгч талаас шаардах, мөн өмчлөх эрхээ олж авах эрхтэй” гэж тохиролцсон. Иргэний хуулийн 112 дугаар зүйлийн 112.1 дэх хэсэгт “...... эд хөрөнгийн үнийг бүрэн төлснөөр тухайн эд хөрөнгийн өмчлөх эрх шинэ өмчлөгчид шилжинэ” гэж тогтоосон байдаг.
Мөн хариуцагч “*******” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигч хариуцагч Ц.ийн нэр дээр тухайн үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөх эрхийг бүртгүүлж, “ ” ХК-иас зээл авсан байна. Би, гэрээнд заасан үнийг бүрэн төлж, өнөөдрийг хүртэлх хугацаанд хариуцагчид хандаж худалдсан амины орон сууцны өмчлөх эрхийг аливаа эрхийн хязгаарлалтгүйгээр шилжүүлж, гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлэхийг шаардсан боловч тус компани болон хувьцаа эзэмшигч нь гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлэхгүй байна.
Иймд, намайг *******,*******, *******, , тоот хаягт байрлах нийт м.кв талбайтай амины орон сууц, террас, автозогсоолын өмчлөгчөөр тогтоож, улсын бүртгэлд өмчлөгчөөр бүртгүүлэхэд шаардлагатай баримт бичиг гаргаж өгөхийг хариуцагч нарт даалгаж өгнө үү” гэв.
Хариуцагч нараас шүүхэд өгсөн хариу тайлбар болон итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:
“Хариуцагчийн зүгээс дээрх үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээг өнөөдрийн байдлаар гаргаж өгөх боломжгүй байгаа тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй байна. Учир нь, төсөл эхлэх үед төслийн санхүүжилт бий болгох, зам барих зорилгоор тус хөрөнгийг барьцаанд тавьсан ба зээлийн эргэн төлөлтийг графикийн дагуу төлж дуусгаад барьцаанаас чөлөөлөөд өгөх юм.
Хариуцагч Ц.ийн хувьд “*******” ХХК-ийн хувьцааны 90 хувийг эзэмшдэг, маргаж байгаа үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөх эрхийг шилжүүлэн авч ны зээлийн барьцаанд тавьсан учир нэхэмжлэлийн шаардлагын дагуу үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөгчөөр тогтоож, холбогдох бичиг баримтыг гаргаж өгөх боломжгүй. Бид нэхэмжлэгч Д.ыг тухайн үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөгч бөгөөд одоо эзэмшиж байгаа эсэх талаар маргахгүй, амины орон сууцыг манай компани нэхэмжлэгчийн эзэмшил, ашиглалтад шилжүүлсэн” гэв.
Бие даасан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчид шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:
“Манай хариуцагч “*******” ХХК-тай 2020 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдөр зээлийн гэрээ байгуулж 1,950,000,000.00 төгрөгийг сарын 1.5 хувийн хүүтэй 18 сарын хугацаатай олгож, уг зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлийг хангах зорилгоор 2020 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдөр зохигчдын маргаж байгаа орон сууцыг барьцаалсан. Бид энэхүү барьцааны гэрээ байгуулахад үл хөдөх эд хөрөнгийн өмчлөгчөөр хариуцагч Ц. бүртгэлтэй байсан тул Иргэний хуулийн 110, Улсын бүртгэлийн тухай хуулийн үнэн зөв байх гэдэг зарчмын үндсэн дээр барьцааны гэрээ байгуулсан тул гуравдагч этгээдийн эрх ашгийг хөндөөгүй.
Хэрэгт авагдсан баримтаас үзвэл энэхүү үл хөдлөх хөрөнгийг хариуцагч Ц. 2019 оны 05 дугаар сарын 08-ны өдөр өөрийн нэр дээр бүртгүүлсэн, мөн 2020 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдөр барилгын ажил дуусаад үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээ гарсан ба наас зээл олгох үед амины орон сууц бүрэн ашиглалтад орсон байсан. Гэтэл нэхэмжлэгч нь хожим 2019 оны 10 дугаар сарын 28-ны өдөр орон сууц захиалгын гэрээ байгуулсан байна” гэв.
Талуудын шүүхэд өгсөн болон шүүхийн журмаар бүрдүүлсэн нотлох баримтаас нэхэмжлэгчийн өгсөн нотлох баримт нь:
Хариуцагчаас өгсөн нотлох баримт:
Бие даасан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээдийн өгсөн нотлох баримт:
Шүүхийн журмаар бүрдүүлсэн нотлох баримт:
Шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн болон хэрэгт авагдсан бичгийн баримтуудыг шинжлэн судлаад
ҮНДЭСЛЭХ нь:
Нэхэмжлэгч Д.аас хариуцагч “*******” ХХК, Ц. нарт холбогдуулан амины орон сууц, террас болон автозогсоолын өмчлөгчөөр тогтоолгож, өмчлөх эрхийн гэрчилгээ гаргахад шаардлагатай баримт бичиг өгөхийг даалгах тухай нэхэмжлэл гаргасан ба Иргэний хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.4.3-д зааснаар хүлээсэн үүргийг гүйцэтгүүлэхийг хүсчээ. Ингээд шүүх, хуралдаанаар хэлэлцсэн болон хэрэгт авагдсан бичгийн баримт, талуудын тайлбарыг тус тус үндэслэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэв.
Зохигчид шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа тэдгээрийн байгуулсан худалдах, худалдан авах гэрээний зүйлийн оршин байгаа хаяг болон хэмжээг *******,*******,, , тоот хаягт байрлах м.кв талбайтай эсэх талаар маргаагүй бөгөөд улсын бүртгэлийн лавлагаанд адил тусгагдсан байна /х.х-ийн 50 хуудас/.
Ингээд талууд шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа нэхэмжлэгч Д.ыг худалдах, худалдан авах гэрээний зүйлийн үнэ 550,000,000.00 төгрөгийг төлсөн гэсэн тул Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 42 дугаар зүйлийн 42.4-т “Нэг талын гаргасан тайлбарыг эсрэг тал эсэргүүцээгүй, эсхүл хуулиар тогтоосон хугацаанд тайлбар өгөөгүй бол тайлбарыг хүлээн зөвшөөрсөнд тооцно” гэж зааснаар зохигч нарыг худалдах, худалдан авах гэрээний төлбөр төлөгдсөн эсэх талаар маргаагүй гэж үзнэ.
Зохигчдын шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбараар хариуцагч “*******” ХХК-ийн зүгээс нэхэмжлэгч Д.ад амины орон сууцыг хүлээлгэн өгсөн, нэхэмжлэгч нь уг үл хөдлөх эд хөрөнгийг бодитоор эзэмшиж ашиглаж байгаа ажээ. Энэ тохиолдолд Иргэний хуулийн 248 дугаар зүйлийн 248.2-т “Худалдан авагч эд хөрөнгийг хүлээн авсныг гэрчлэх тодорхой үйлдэл хийсэн бол түүнийг эд хөрөнгө хүлээн авсанд тооцно” гэж зааснаар нэхэмжлэгч Д.ыг гэрээний зүйлийг хүлээн авсанд тооцно.
Тодруулбал, энэ нь нэгэнт үүссэн үл хөдлөх эд хөрөнгө худалдах, худалдан авах үүргийн эрх зүйн гэрээний дагуу худалдан авагч нь худалдагч талаас гэрээний зүйлийн өмчлөх эрхийг шилжүүлж улсын бүртгэлд өмчлөгчөөр бүртгүүлэхтэй холбоотойгоор тавьсан шаардлага ба хэрэв худалдагч нь үндэслэлгүйгээр өмчлөх эрх дуусгавар болсон болон шинээр үүсэх бүртгэлийг хийлгэхээс татгалзсан тохиолдолд шүүхийн шийдвэрээр үүнийг тогтоож болно.
Өөрөөр хэлбэл, нэхэмжлэгч Д. нь хариуцагч Ц.ийн нэр дээр түүний худалдан авахаар тохирсон үл хөдлөх хөрөнгийг бүртгэгдэх ёсгүй гэж маргаж байгаа, хариуцагч Ц. нь бүртгүүлэх эрхгүй байж бүртгүүлсэн болох нь тогтоогдож байх тул нэхэмжлэгч Д.ын зүгээс түүнд холбогдуулан тухайн бүртгэлийг өөрчлөхийг шаардах эрхтэй.
Харин талуудын шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбараар террас болон автозогсоол нь дээрх м.кв талбайтай амины орон сууцны бие даасан объект бус учир Иргэний хуулийн 85 дугаар зүйлийн 85.1-д “Устгах буюу зориулалтыг нь алдагдуулахгүйгээр салгаж үл болох бүрдэл хэсэг нь хуульд заасан тохиолдолд иргэний эрх зүйн харилцааны бие даасан объект болно” гэж, 101 дүгээр зүйлийн 101.5-д “Эд хөрөнгө өмчлөх эрх тухайн эд хөрөнгийн бүрдэл хэсэгт нэгэн адил хамаарна” гэж тус тус зааснаар нэхэмжлэгчийг тухайлан эдгээр бүрдэл хэсгийн тухайлан өмчлөгчөөр тогтоох шаардлагагүй юм.
Тодруулбал, үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцаа нь Иргэний хуулийн 231 дүгээр зүйлийн 231.1.4, 165 дугаар зүйлийн 165.1-д тус тус зааснаар үүрэг гүйцэтгүүлэгч буюу зээлдүүлэгч тал өөрийн үүргээ тэргүүн ээлжинд хангуулахаар хөрөнгийг барьцаалсан нь барьцааны зүйлийг шууд өөрийн өмчлөлд шилжүүлж авах агуулгатай биш юм.
Нөгөө талаар шүүх зээлийн болон барьцааны гэрээний хүчин төгөлдөр байдлын талаарх маргааныг хянан шийдвэрлээгүй, худалдах, худалдан авах гэрээний үүрэгтэй холбоотой маргааны хянан шийдвэрлэсэн. Иймд, шүүхээс дээр дурдсаныг тус тус нэгтгэн дүгнээд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.
Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.1, 115.2.1, 116, 118 дугаар зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон
ТОГТООХ нь:
ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Б.МАНДАЛБАЯР