Шүүх | Баянгол дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх |
---|---|
Шүүгч | Адъяахүүгийн Сарантуяа |
Хэргийн индекс | 102/2020/04450/И |
Дугаар | 102/ШШ2024/02241 |
Огноо | 2024-04-29 |
Маргааны төрөл | Ажил гүйцэтгэх, |
Баянгол дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Шийдвэр
2024 оны 04 сарын 29 өдөр
Дугаар 102/ШШ2024/02241
2024*******оны*******04*******сарын*******29*******өдөр ******* *******Дугаар*******102/ШШ2024/02241 ******* *******Улаанбаатар*******хот
МОНГОЛ*******УЛСЫН*******НЭРИЙН*******ӨМНӨӨС
*******Баянгол*******дүүргийн*******Иргэний*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******шүүгч*******А.Сарантуяа*******даргалж,*******тус*******шүүхийн*******танхимд*******хийсэн*******шүүх*******хуралдаанаар:
Нэхэмжлэгч:*******Баянзүрх*******дүүргийн.................,
Хариуцагч:*******Баянгол*******дүүргийн*******................,
Үндсэн*******нэхэмжлэл:*******Бараа*******бүтээгдэхүүн*******нийлүүлэх*******гэрээний*******үүрэг*******зөрчсөнөөс*******учирсан*******хохирол*******191,200,586*******/нэг*******зуун*******ерэн*******нэгэн*******сая*******хоёр*******зуун*******мянга*******таван*******зуун*******наян*******зургаан/*******төгрөгийг*******..............-иас*******гаргуулах*******..............-ийн*******үндсэн*******нэхэмжлэл,
Сөрөг*******нэхэмжлэл:*******2019*******оны*******3*******дугаар*******сарын*******29-ний*******өдрийн*******А19-09*******дугаар*******гэрээний*******дагуу*******гүйцэтгэсэн*******ажлын*******хөлсөнд*******бартераар*******төлөхөөр*******тохиролцсон*******орон*******сууцны*******үнэ*******169,551,250*******төгрөг,*******бэлэн*******төлбөрийн*******үлдэгдэл*******44,717,186*******төгрөг,*******алданги*******44,121,411*******төгрөг,*******нийт*******258,389,847*******/хоёр*******зуун*******тавин*******найман*******сая*******гурван*******зуун*******наян*******есөн*******сая*******найман*******зуун*******дөчин*******долоон/*******төгрөгийг*******................-иас*******гаргуулах*******тухай*******...........-ийн*******сөрөг*******нэхэмжлэлтэй*******иргэний*******хэргийг*******хянан*******хэлэлцэв.
Шүүх*******хуралдаанд:*******нэхэмжлэгчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******...............,*******нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгч*******.............,*******хариуцагчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******............,*******хариуцагчийн*******өмгөөлөгч*******................*******нар*******оролцож,*******шүүх*******хуралдааны*******тэмдэглэлийг*******нарийн*******бичгийн*******дарга*******Н.Намуун*******хөтлөв.
ТОДОРХОЙЛОХ*******нь:
*******1.*******Нэхэмжлэлийн*******шаардлага:
*******1.1.*******Шүүхэд*******бичгээр*******гаргасан*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага,*******нэхэмжлэлийн*******ихэсгэсэн*******шаардлагад:*******...............-иас*******шүүхэд*******гаргасан*******нэхэмжлэлд:*******Бид*******“..............-тай*******2019*******оны*******3*******дугаар*******сарын*******29-ний*******өдөр*******А19-09*******дугаар*******“Бараа*******материал*******худалдах,*******худалдан*******авах”*******гэрээ*******байгуулсан.*******Тус*******гэрээгээр*******хариуцагч*******нь*******Хавсралт*******№1-д*******заасан*******нийт*******912,889,520*******төгрөгийн*******үнэ*******бүхий*******зохих*******чанарын*******нэр*******тэрлийн*******цонх,*******хаалга,*******татуурга*******зэрэг*******бараа*******бүтээгдэхүүнүүдийг*******нэхэмжлэгчид*******худалдан*******борлуулж,*******2019.4.01-2019.5.05-ны*******өдрийн*******хооронд*******гэрээнд*******заасан*******ажлаа*******бүрэн*******дуусгаж*******хүлээлгэж*******өгөхөөр*******тохиролцсон.*******Хариуцагч*******гэрээт*******ажлаас*******145,330,450*******төгрөгийн*******ажил*******гүйцэтгээгүй.*******Бид*******2019.10.28-ны*******өдөр*******456*******тоот*******албан*******бичгээр*******хариуцагчийг*******ажил*******үүргээ*******2019.10.31-ний*******өдөр*******гэхэд*******бүрэн*******гүйцэтгэж*******хүлээлгэн*******өгөхгүй*******бол*******мөн*******өдрөөр*******гэрээний*******16.1.1-д*******заасны*******дагуу*******гэрээг*******цуцлах*******болсноо*******мэдэгдсэн.*******Энэ*******хугацаанд*******үүргээ*******зохих*******ёсоор*******гүйцэтгээгүй,*******хүлээлгэн*******өгөөгүй*******тул*******мэдэгдэлд*******заасан*******хугацааны*******дагуу*******2019.10.31-ний*******өдрөөр*******гэрээг*******цуцалсан.*******Гэрээ*******цуцалсантай*******холбоотойгоор*******................-иас*******гүйцэтгээгүй*******үүргийн*******145,330,450*******төгрөгөөс*******гэрээний*******12.2-т*******заасны*******дагуу*******0,2*******хувийн*******алданги*******тооцоход*******290,660*******төгрөг*******ба*******үүнийг*******2019.05.06-2019.10.31*******өдрийг*******хүртэл*******нийт*******179*******хоногийн*******хугацаа*******хэтрүүлсэн*******үүргийн*******зөрчилд*******тооцож*******52,028,140*******төгрөгийн*******алданги,*******Гэрээний*******16.1.3-д*******заасны*******дагуу*******алдаатай*******болон*******детал*******дутуу*******бүрдэл*******/цонхны*******шил*******суулгагдаагүй,*******бариул*******байхгүй,*******механик*******гэмтэлтэй*******шилийг*******солиулах,*******шил*******дарагч/-ийн*******ажлыг*******бусдаар*******нөхөн*******гүйцэтгүүлэхэд*******гарсан*******зардал*******49,994,500*******төгрөг,*******гэрээт*******ажлаас*******огт*******хийгээгүй*******ажлыг*******бусдаар*******гүйцэтгүүлэхэд*******гарсан*******үнийн*******дүнгийн*******зөрүүнээс*******учирсан*******хохирол*******16,900,641*******төгрөг,*******өмгөөллийн*******“Онч*******нүүдэл”*******ХХН-өөс*******авсан*******хууль*******зүйн*******үйлчилгээний*******төлбөр*******9,000,000*******төгрөг,*******мөн*******хариуцагчийн*******дутуу*******гүйцэтгэсэн*******ажлыг*******бусдаар*******нөхөн*******гүйцэтгүүлэхэд*******гарсан*******зардал*******буюу*******“................-иар*******цонхны*******тохиргоо*******хийх,*******резин*******солих*******дутуу*******ажлыг*******хийлгэж*******гүйцэтгүүлсний*******зардал*******25,927,305*******төгрөг,*******нийт*******191,200,586*******төгрөгийг*******..................-иас*******гаргуулахаар*******шаардаж*******байна...гэжээ.
*******1.2.*******Нэхэмжлэгчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгчөөс*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******Нэхэмжлэгч*******байгууллага*******нь*******Иргэний*******хуулийн*******219*******дүгээр*******зүйлийн*******219.1,*******227*******дугаар*******зүйлийн*******227.5*******дахь*******хэсэгт*******зааснаар*******бусдаар*******ажил*******гүйцэтгүүлсэнтэй*******холбоотойгоор*******өөрт*******учирсан*******хохирол*******болон*******гэрээний*******нэг*******тал*******хугацаа*******хэтэрснээс*******үүсэх*******хохирлоо*******шаардах*******эрхийн*******хүрээнд*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******гаргасан.*******Хэрэгт*******энэ*******хохирлоо*******нотлох*******өөрсдөөс*******гаргаж*******өгөх*******боломжтой*******баримтуудаа*******бүрэн*******гаргаж*******өгсөн.******************-иас*******метал*******хаалга,*******татуурга,*******энгийн*******хаалгыг*******худалдан*******авсан.*************************мөн*******байгаа.*******Сүүлд*******энэ*******талаарх*******баримтыг*******хавсаргаж*******өгсөн.*******2020*******оны*******6*******дугаар*******сарын*******11-ний*******өдрөөр*******22,815,500*******төгрөгийн*******цонх*******суулгах*******бариул,*******бор*******цонхны*******дарагч*******гүйцэтгүүлэхээр*******гэрээ*******байгуулсан.*******Дулаанаа*******авч*******чадаагүйн*******улмаас*******бид*******захиалагчид*******нийт*******37,500,000*******төгрөгийн*******алданги*******төлж,*******хохирол*******учирсан.*******Энэ*******талаарх*******дансны*******хуулга*******болоод*******холбогдох*******захиалгын*******гэрээг*******хэрэгт*******хавсаргаж*******өгч*******сая*******шинжлэн*******судлуулсан.*******Дээрх*******баримтуудын*******хүрээнд*******гэрээний*******16*******дугаар*******зүйлийн*******16.1.3*******дахь*******хэсэгт*******зааснаар*******нийлүүлэгчийн*******буруугаас*******гэрээ*******цуцлагдсан*******учраас*******өөрт*******учирсан*******энэ*******баримт*******дахь*******бодит*******хохирлоо*******шаардах*******хууль*******зүйн*******үндэслэл*******нь*******хууль*******мөн*******гэрээгээр*******үүссэн*******гэж*******нэхэмжлэгчийн*******зүгээс*******үзэж*******байна...гэв.
*******1.3.*******Нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгчөөс*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******Талуудын*******хооронд*******байгуулагдсан*******гэрээнд*******дурдсан*******212,889,520*******төгрөгийн*******ажлыг*******2019*******оны*******5*******дугаар*******сарын*******05-ны*******өдөр*******гэхэд*******хийж*******дуусгах*******ёстой*******байсан.*******Энэ*******хуваариараа*******ажлаа*******хийсэн*******бол*******тэр*******тухайгаа*******гэрээнд*******заасны*******дагуу*******хүлээлгэж*******акт*******үйлдэж,*******гүйцэтгэлээр*******дүгнэгдэж*******санхүүжилтээ*******авах*******журамтай.*******Гэтэл*****************************хугацаа*******хэтрүүлсэн.*******Хугацаа*******хэтрүүлсэнтэйгээ*******холбогдуулаад*******гүйцэтгэлийг*******огт*******хүлээлгэж*******өгч*******байгаагүй.*******2019*******оны*******5*******дугаар*******сарын*******05-ны*******өдөр*******дуусах*******ёстой*******байсан*******ажил*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******08-ны*******өдөр*******гэхэд*******хийгдээгүй*******байна.*******Дутуу*******ажлаа*******хийж*******гүйцээж*******өгөөч*******ээ,*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******20-ны*******өдөр*******энэ*******ажлаа*******хийж*******гүйцэтгэж*******өгөхгүй*******бол*******гэрээ*******цуцлах*******үндэслэл*******бүрдэж*******байгааг*******анхааруулж*******байна,*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******28-ны*******өдөр*******10*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдөр*******гэхэд*******энэ*******ажлаа*******хийж*******өгч*******хүлээлцэхгүй*******бол*******гэрээ*******цуцалсанд*******тооцон*******дахин*******мэдэгдэхгүй*******гэдгээр*******цуцлагдсан.*******Энэ*******албан*******бичиг*******дээр*******гүйцэтгээгүй*******үүргийн*******үнийн*******дүнгээс*******алдангиа*******тооцож*******нэхэмжилнэ,*******захиалагч*******нарт*******төлсөн*******өөрт*******учирсан*******хохирлоо*******нэхэмжилнэ.*******Энэ*******хугацаанд*******ажлаа*******хийж*******гүйцэтгээд*******өгвөл*******бид*******дулаанаа*******аваад*******ажлаа*******хийх*******гээд*******байна.*******Дулаан*******авахгүй*******бол*******барилга*******хойшлох*******нөхцөл*******үүсэж*******байна.*******Энэ*******тохиолдолд*******захиалагч*******нарт*******төлсөн*******алданги,*******бусад*******хохирлыг*******нэхэмжилнэ*******шүү*******гэж*******маш*******тодорхой*******дурдсан.*******Гэтэл*******уг*******албан*******бичигт*******хариу*******өгөөгүй.*******Ингэснээр*******гэрээ*******цуцлагдаж,*******жилийн*******дараа*******шүүхэд*******хандаж*******энэ*******гэрээний*******гүйцэтгэлийн*******хохирлыг*******нэхэмжилж*******байгаа.*******2019*******оны*******5*******дугаар*******сарын*******05-ны*******өдөр*******хийх*******ёстой*******байсан*******ажил*******хийж*******дуусаагүй.*******Иргэний*******хуулийн*******206*******дахь*******хэсэгт*******заасны*******дагуу*******гэрээг*******хугацаанд*******нь*******зохих*******ёсоор*******гүйцэтгэх*******ёстой.*******Мөн*******хуулийн*******222*******дугаар*******зүйлийн*******222.4*******дэх*******хэсэгт*******заасны*******дагуу*******буюу*******хугацаа*******хэтрүүлсний*******улмаас*******гэрээг*******цуцалж*******байгаа.*******Иргэний*******хуулийн*******219*******дүгээр*******зүйлийн*******219.1*******дэх*******хэсэгт*******заасны*******дагуу*******учирсан*******хохирлоо*******буруутай*******талаасаа*******нэхэмжлэх*******эрхтэй.*******Гэрээ*******цуцалснаас*******хойш*******Иргэний*******хуулийн*******227*******дугаар*******зүйлийн*******227.4*******дэх*******хэсэгт*******заасны*******дагуу*******энэ*******хийж*******гүйцэтгээгүй*******ажлыг*******бусад*******компаниар*******хийж*******гүйцэтгүүлээд*******өөрт*******учирсан*******хохирол,*******зардлаа*******нэхэмжилж*******байгаа.*******Алдангийг*******тооцох*******үнийн*******дүнгээ*******гэрээн*******дээр*******мөн*******тодорхой*******заасан*******бөгөөд*******гүйцэтгээгүй*******үүргийн*******үнийн*******дүн*******буюу*******хийж*******гүйцэтгээгүй*******ажлын*******үнийн*******дүнгээс*******0.2*******хувиар*******алданги*******тооцно.*******Энэ*******гэрээ*******болон*******хуульд*******заасан*******үнийн*******дүнгээс*******алдангийн*******болон*******хохирол,*******зардлыг*******нэхэмжлэх*******хүрээ,*******хэмжээ*******хязгаар*******хэтрээгүй.*******Иймд*******************-ийн*******буруутай*******үйл*******ажиллагааны*******улмаас**********************-д*******учирсан*******хохирлуудыг*******нөхөн*******төлүүлж,*******нэхэмжлэгчийн*******хууль*******ёсны*******ашиг*******сонирхлыг*******хамгаалж*******өгнө*******үү*******гэж*******хүсэж*******байна...гэв.*******
*******2.*******Хариу*******тайлбар:*******
*******2.1.*******Шүүхэд*******бичгээр*******гаргасан*******хариу*******тайлбартаа:*******Талууд*******2018*******оны*******7*******дугаар*******сарын*******01-ний*******өдөр*******2018/М/06*******тоот*******гэрээг*******байгуулсны*******дагуу*******ажил*******үүргээ*******гүйцэтгэж*******эхэлсэн.*******Бидний*******зүгээс*******удаа*******дараа*******өөрийн*******санхүүжилтээр*******бараа*******материалаа*******авч*******ажил*******үүргээ*******гүйцэтгэж*******ирсэн.*******Нэхэмжлэгч*******тал*******санхүүжилтийг*******хугацаандаа*******огт*******өгч*******байгаагүй*******учраас*******тухайн*******барилга*******дээр*******ажиллаж*******байгаа*******бүхий*******л*******компаниудтай*******“захирал*******солигдсон”*******гэсэн*******шалтгаанаар*******хуучин*******гэрээгээ*******шинэчлэн*******байгуулахыг*******шаардсаны*******дагуу*******2019*******оны*******3*******дугаар*******сарын*******29-ний*******өдрийн*******А19-09*******дугаар*******“Бараа*******материал*******худалдах,*******худалдан*******авах”*******гэрээ*******дахин*******байгуулсан.*******Уг*******гэрээний*******6.1*******болон*******гэрээний*******хавсралт*******№1-д*******заасан*******912,889,520*******төгрөгийн*******үнэ*******бүхий*******нэр*******төрлийн*******цонх,*******хаалга,*******татуурга*******зэрэг*******бүтээгдэхүүнийг*******нийлүүлж*******угсрах*******үүргийг*******хүлээж,***************************нь*******гэрээнд*******заасан*******төлбөрийг*******төлөх*******үүрэг*******хүлээсэн.*******Уг*******гэрээг*******байгуулахад*******гэрээний*******хавсралтын*******7,*******8,*******9-д*******заагдсан*******метал*******хаалга,*******татуурга*******нийлүүлж*******угсрах*******68,130,000*******төгрөгийн*******ажлыг*******харилцан*******тохиролцож*******хасалт*******хийсэн*******ч*******өмнөх*******гэрээний*******дүн*******таарах*******ёстой*******гэдгээр*******гэрээнд*******уг*******ажлын*******зөвхөн*******бичилт*******хийсэн.*******2019*******оны*******1*******дүгээр*******сарын*******28-ны*******өдрийн********************-ийн*******гаргасан*******тооцоо*******нийлсэн*******544,937,304*******төгрөгийн*******бараа*******бүтээгдэхүүнийг*******нийлүүлж*******угсарсан*******актад*******үндэслэж*******үлдэгдэл*******төлбөр*******төлөх*******хугацааг*******гэрээгээр*******тогтоосон.*******Гэрээний*******нийт*******үнийн*******дүн*******912,889,520*******төгрөгийн*******бараа*******нийлүүлж*******угсрах*******байсан*******ба*******гүйцэтгэлийн*******дүнгээрээ*******нийт*******776,713,660*******төгрөгийн*******үнэ*******бүхий*******бараа*******бүтээгдэхүүн*******нийлүүлж*******угсарсан.*******Учир*******нь*******Санто*******смарт*******апартмент*******үйлчилгээ*******бүхий*******орон*******сууцны*******барилгын*******урьдчилсан*******төлөвлөгөөт*******ажлаар*******хийгдэх*******хаалга*******цонхны*******нүхний*******хэмжээ*******нь*******ажил*******дуусахад*******гүйцэтгэлээр*******бүх*******онгорхой*******хаалга,*******цонхонд*******хийгдсэн*******ажлын*******хэмжээнээс*******их*******буюу*******зөрүүтэй*******байсан.*******
Манай*******компанийн*******зүгээс*******гэрээний*******хавсралт*******№1-д*******заагдсан*******1-6*******дахь*******дугаарын*******ажлуудыг*******бүгдийг*******хийж*******гүйцэтгэсэн.*******Гүйцэтгэлээр*******нийлүүлсэн*******барааны*******дүн*******776,713,660*******төгрөг*******болсон.*******Гэтэл*******нэхэмжлэгчээс*******552,577,904*******төгрөгийн*******төлөлт*******хийж,*******гэрээний*******хугацаанд*******бэлэн*******төлөлт*******37,577,904*******төгрөг,*******шинэчилсэн*******гэрээний*******дагуу*******50,000,000*******төгрөг*******л*******төлсөн.*******Манай*******зүгээс*******шинэчилсэн*******гэрээ*******байгуулахаас*******өмнө*******2019.01.28-ны*******өдрийн*******нэхэмжлэгч*******талын*******гаргасан*******тооцоо*******нийлсэн*******актаар*******544,937,304*******төгрөгийн*******бараа*******бүтээгдэхүүнийг*******2018*******онд*******багтаан*******нийлүүлж*******угсарсан.*******Нэхэмжлэгч*******тал*******2019.10.18-ны*******өдөр*******10,000,000*******төгрөгийн*******санхүүжилт*******хийж,*******өөрөөр*******төлбөр*******төлөөгүй*******учир*******манай*******зүгээс*******10,000,000*******төгрөгт*******таарсан*******ажил*******хийж,*******үлдэгдэл*******ажлыг*******санхүүжилт*******шийдвэрлээгүй*******тохиолдолд*******хийх*******боломжгүйг*******хэлж*******санхүүжилтгүйн*******эрхэнд*******үлдэгдэл*******ажлыг*******орхисон.*******Нэхэмжлэгч*******санхүүжилтээ*******хугацаандаа*******өгөөгүй*******атлаа*******үнэгүй*******ажил*******хийлгэх*******гэж*******байгаа*******нь*******үндэслэлгүй.*******Мөн*******төлөвлөгөөт*******буюу*******хаалга*******цонх*******хийгдэх*******боломжгүй*******онгорхой*******нүхгүй,*******битүү*******ханатай*******газарт*******хаалга*******цонх*******гаргасангүй*******хэмээн*******хийсвэр*******дүнгээр*******төлбөр*******нэхэж,*******түүнээс*******алданги*******тооцож*******байгаа*******нь*******үндэслэлгүй.*******Бидний*******буруугаас*******болж*******барилга*******тогтоосон*******хугацаанд*******ашиглалтанд*******ороогүйгээс********************-д*******37,350,000*******төгрөгийн*******хохирол*******учирсныг*******хүлээн*******зөвшөөрөх*******боломжгүй.*******Нийт*******хийсэн*******ажил,*******нийлүүлсэн*******барааны*******дүн*******776,713,660*******төгрөгөөс*******нэхэмжлэгч*******бэлэн*******төлөлтөөр*******305,577,904*******төгрөг,*******бартерын*******журмаар*******247,000,000*******төгрөг,*******нийт*******552,577,904*******төгрөгийг*******төлсөн.*******Манай*******компани*******санхүүжилтээс*******давсан*******224,135,756*******төгрөгийн*******илүү*******ажил*******хийсэн.*******Барилгыг*******ашиглалтанд*******оруулах*******хугацаа*******хожимдсон*******нь*******санхүүжилтийн*******асуудлаа*******шийдэж*******чадаагүйн*******улмаас*******үүссэн*******хохирол*******байх*******тул*******манай*******компанид*******хамааралгүй.*******Нэхэмжлэлд*******дурдсан*******хууль*******зүйн*******туслалцаа*******авсан*******9,000,000*******төгрөгийг*******зөвшөөрөхгүй.*******Гэрээний*******үүргийн*******зөрчил*******гаргасан*******компани*******нь***************************өөрөө*******байхад*******өөрийн*******буруутай*******үйл*******ажиллагаанаас*******учирсан*******хохирлоо*******арилгуулахаар*******өмгөөллийн*******нөхөрлөл*******хөлслөн*******авсан*******нь*******манай*******компанид*******хамааралгүй.*******Нэхэмжлэгч*******нь*******10,000,000*******төгрөгийн*******санхүүжилтээс*******хойш*******дахин*******санхүүжилт*******олгоогүй*******атлаа*******бусдаар*******гүйцэтгүүлсэн*******үүргийн*******хохирлыг*******манай*******компаниас*******нэхэмжилж*******байгаа*******нь*******үндэслэлгүй...гэжээ.
*******2.2.*******Хариуцагчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгчөөс*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******Нэхэмжлэлээс*******бусдаар*******нөхөн*******гүйцэтгүүлэхэд*******гарсан*******зардал*******49,994,500*******төгрөгийн*******шаардлагыг*******зөвшөөрч,*******бусад*******шаардлагыг*******хүлээн*******зөвшөөрөхгүй.*******Нэхэмжлэгч*******нэхэмжлэлдээ*******дурдаж*******буй*******хийж*******гүйцэтгээгүй*******ажлын*******үнийн*******дүнгээсээ*******алданги*******тооцож*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******гаргасан*******байсан.*******Уг*******нэхэмжлэлийг*******хариуцагчийн*******зүгээс*******хүлээн*******зөвшөөрөхгүй.*******Гүйцэтгэлийн*******үнийн*******дүнгээр*******ажлаа*******бүрэн*******дүүрэн*******гүйцэтгэсэн*******учраас*******тухайн*******шаардаад*******байгаа*******үнийн*******дүнг*******хүлээн*******зөвшөөрөх*******боломжгүй.*******Шүүх*******хуралдааны*******хэлэлцүүлгийн*******үед*******нэхэмжлэгчийн*******зүгээс*******16,900,641*******төгрөгийн*******огт*******хийгээгүй*******ажлын*******баримтыг*******шүүхэд*******гаргаж*******өгөөгүй*******талаараа*******асуултад*******хариулсан.*******Энэ*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаа*******нотолж*******чадаагүй*******учир*******үндэслэлгүй*******байна.*******Өмгөөллийн*******зардал*******9,000,000*******төгрөгийн*******хувьд*******гэрээ*******байгуулагдсан*******эсэх*******нь*******тодорхойгүй,*******ямар*******нэгэн*******баримтаар*******нотолж*******чадаагүй,*******нэг*******төлбөрийн*******баримт*******гаргасан*******нь*******хуульд*******заасан*******нотлох*******баримтын*******шаардлага*******хангаагүй.*******Иргэдэд*******төлсөн*******37,350,000*******төгрөгийг*******шаардсан.*******Энэ*******шаардлагаа*******тодорхойлохдоо*******хэрэгт*******хохирол*******гэж*******иргэд*******рүү*******1,000,000-1,200,000*******төгрөг*******гэх*******байдлаар*******шилжүүлсэн*******баримт*******гаргасан*******байсан.*******Гэвч*******энэ*******хохирол*******нь*******хариуцагчийн*******буруутай*******үйл*******ажиллагаанаас*******болсон,*******энэ*******хоёр*******нь*******хоорондоо*******шалтгаант*******холбоотой*******гэдэг*******тайлбараа*******нотолж*******тодорхойлж*******чадаагүй.*******Тэр*******хохирол*******гээд*******шилжүүлээд*******байгаа*******үнийн*******дүн*******нь*******барилга*******ашиглалтад*******орсноос*******хойших,*******өмнөх*******гээд*******цаг*******хугацааны*******хувьд*******зөрүүтэй*******байсан.*******Энэ*******нь*******дан*******ганц*******хариуцагчийн*******буруутай*******үйл*******ажиллагаанаас*******болоод*******тухайн*******орон*******сууцад*******орсон*******бүх*******иргэд*******нь*******хохироод,*******энэ*******хохирлын*******нэхэмжлэгч*******компани*******төлж*******байгаа*******гэдэг*******нь*******тодорхойгүй*******байна.*******Хүрэлмөнх*******цонх*******ХХК-иар*******25,925,305*******төгрөгийн*******ажлыг*******хийж*******гүйцэтгүүлснээ*******хариуцагчийн*******дутуу*******ажлыг*******хийж*******гүйцэтгэсэн*******гэдэг.*******Хавтаст*******хэргийн*******материалаас*******харахад*******2022*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******05-ны*******өдөр*******тус*******компанитай*******гэрээ*******байгуулсныг*******нотлох*******баримтаар*******гаргасан.*******Гэтэл*******уг*******барилга*******2020*******оны*******6*******дугаар*******сарын*******25-ны*******өдөр*******улсын*******комисс*******хүлээн*******авч*******ашиглалтанд*******орсон.*******Улсын*******комисс*******дутуу*******гүйцэтгэлтэй*******барилгыг*******хүлээж*******авдаггүй.*******Гэтэл*******барилга*******ашиглалтад*******орсон*******хугацаанаас*******2*******жилийн*******дараа*******“танай*******энэ*******гүйцэтгээгүй*******ажлыг*******хийлгэсэн*******учраас*******энэ*******хохирлыг*******шаардаж*******байна”*******гэх*******нь*******үндэслэлгүй*******юм...гэв.
*******2.3.*******Шүүх*******хуралдаанд*******хариуцагчийн*******өмгөөлөгчөөс*******гаргасан*******тайлбартаа:*******Гүйцэтгээгүй*******145,330,450*******төгрөгийн*******ажлыг*******ийм*******компаниар*******хийлгэсэн*******гэх*******баримт*******нэхэмжлэгч*******тал*******нотлох*******баримтаар*******гаргаагүй.*******Нэг*******шаардлага*******дотроо*******3*******өөр*******зүйл*******оруулчихсан*******байна.*******Дээрх*******дүнг*******баталсан*******баримт*******байхгүй,*******хийсвэр*******зүйлээс*******алданги*******тооцож*******байгаа*******нь*******үндэслэлгүй*******юм.*******Энэ*******дүнг*******ямар*******хэмжээний*******ажил*******үлдсэн,*******аль*******цонхноос,*******дутсан*******талаар*******нэг*******ч*******удаа*******яриагүй.*******Үндсэн*******шаардлагаа*******нотлоогүй*******байж*******алданги*******тооцож*******байгаа*******нь*******үндэслэлгүй*******байна.*******Эхлээд*******гэрээгээр*******төсөв*******гаргадаг.*******Энэ*******хэмжээ*******нь*******өөрчлөгддөг.*******Иймд*******алдангийг*******хэрэгсэхгүй*******болгоно*******уу.**********************-иар*******хийлгэсэн*******49,9004,500*******төгрөгийг*******хүлээн*******зөвшөөрнө.*******Хоёр*******өөр*******огноогоор*******хийсэн*******тооцоо*******нийлсэн*******акт*******дээр*******дутуу*******үлдсэн*******ажил*******гэдгийг*******бид*******зөвшөөрөөгүй.*******Огт*******гүйцэтгээгүй*******ажил*******16,900,641*******төгрөг*******юм*******бол*******үүнтэй*******холбоотой*******баримт*******байхгүй*******байна.*******Огт*******гүйцэтгээгүй*******ажил*******нь*******металл*******хаалга,*******татуурга*******байгаа*******юм.*******Эдгээр*******баримтуудаар*******гүйцэтгээгүй*******үүрэг*******145,330,450*******төгрөг*******биш*******гэдэг*******нь*******харагдаж*******байна.*******Өмгөөллийн*******гэрээн*******дээр*******үнийн*******дүнг*******бид*******тавьдаг.*******Бид*******бүгд*******НӨАТ*******төлдөг.*******Хэн*******ч*******тодорхойгүй*******үнийн*******дүнгээр*******бичнэ*******гэж*******байхгүй.*******Иймд*******хөлс*******төлсөн*******баримт*******нотлох*******баримтын*******шаардлага*******хангахгүй*******байна.*******Орон*******сууц*******захиалагчдад*******алданги*******төлсөн*******гэх*******шаардлагын*******хувьд*******Улсын*******комиссын*******актаас*******харахад*******нийт*******47*******байгууллага*******туслан*******гүйцэтгэгчээр*******ажилласан*******байна.*******Ажил*******хойшилсон*******нь*******зөвхөн*******манайхаас*******болсон,*******бусад*******компаниуд*******алдаа*******дутагдалгүй,*******асуудалгүй*******ажилласан*******гэдгийг*******нэхэмжлэгч*******тал*******нотлоогүй.*******Энэ*******баримтыг*******гаргаж*******нотолж*******байж*******манай*******компаниас*******болж*******ажил*******хугацаандаа*******ороогүй*******гэдгийг*******нотлогдсон*******гэж*******үзээд*******хүлээн*******зөвшөөрч*******болно.*******Ийм*******баримт*******байхгүй*******учир*******хүлээн*******зөвшөөрөх*******болможгүй.*******Өмнөх*******шүүх*******хуралдаанд*******байрны*******дугаарыг*******асуухад*******голын*******байр*******гэж*******хариулж*******байсан.*******Өнөөдөр*******Хүдэр*******мөнх*******цонх*******ХХК-ийн*******хийсэн*******ажлын*******байрыг*******яаж*******хамаатуулах*******гээд*******байгаа*******юм*******бэ?*******Бидний*******байгуулсан*******гэрээн*******дээр*******2,*******3*******дугаар*******ээлжийн*******В1,*******1*******давхар*******гэж*******байгаа.*******Харин***********************-тай*******байгуулсан*******гэрээн*******дээр*******1*******дүгээр*******төсөл*******гэж*******бичсэн*******байгаа*******юм.*******Нэхэмжлэгч*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаа*******нотлохын*******тулд*******байрны*******дугаарыг*******харуулсан*******баримтаа*******гаргах*******ёстой.*******Дутуу*******гүйцэтгэсэн*******ажлын*******хувьд*****************-иар*******хийлгэсэн*******гэдэг*******нь*******зөвшөөрөгдөж*******байгаа.*******Мөн*****************-иар*******хийлгэсэн*******ажлыг*******************-иар*******хийлгээд*******байгаа*******нь*******ойлгомжгүй*******байна.*******Тэгэхээр*******25,927,305*******төгрөгийн*******нэмэгдүүлсэн*******шаардлагаа*******нотолж*******чадаагүй*******байх*******тул*******зөвшөөрөхгүй.*******Эдгээр*******нөхцөл*******байдлуудаас*******авч*******үзэхэд*******Иргэний*******хуулийн*******243,*******343*******дугаар*******зүйлд*******заасны*******дагуу*******талууд*******бараа*******материалыг*******хүлээлгэн*******өгч,*******бэлтгэн*******нийлүүлж*******угсарна*******гэдэг*******байдлаар*******Иргэний*******хуулийн*******189*******дүгээр*******зүйлийн*******189.1*******дэх*******хэсэг*******зааснаар*******холимог*******гэрээ*******байгуулсан*******байна.*******Гэрээ*******байгуулсны*******дагуу*******гэрээ*******хүчин*******төгөлдөр.*******Гэрээгээр*******хүлээсэн*******үүргээ*******нэгэнт*******биелүүлсэн*******бол*******биелүүлсэн*******үүргийн*******үнийн*******төлбөрийг*******төлөх*******үүрэгтэй*******...гэв.
*******3.*******Сөрөг*******нэхэмжлэл:
*******3.1.*******Бичгээр*******гаргасан*******сөрөг*******нэхэмжлэл,*******ихэсгэсэн*******шаардлагад:*******Гэрээ*******дүгнэсэн*******актаар*******нийт*******хийсэн*******ажил*******буюу*******Хавсралт*******1-6*******дахь*******хэсэгт*******заагдсан*******ажлын*******гүйцэтгэлээр*******нийлүүлж*******угсарсан*******барааны*******дүн*******767,559,070*******төгрөг*******болсон.*******Нэхэмжлэгч*******нь*******2019*******оны*******9*******дүгээр*******сарын*******07-ны*******өдрийн*******329*******тоот*******“Шаардлага*******хүргүүлэх*******тухай”*******албан*******бичигт*******бичигдсэн*******үнийн*******дүнтэй*******уг*******акт*******нь*******давхар*******нийцэж*******байгаа.*******2020*******оны*******9*******дүгээр*******сарын*******16-ны*******өдрийн*******гэрээ*******дүгнэсэн*******актаар*******145,330,450*******төгрөгийг*******дутуу*******дүн*******гэж*******тооцсон*******хэдий*******ч*******бодит*******байдалд*******хавсралтын*******7,*******8,*******9-д*******заагдсан*******метал*******хаалга,*******татуурга*******нийлүүлж*******угсрахад*******үлдэгдэл*******77,200,450*******төгрөгийн*******үнэ*******бүхий*******гэрээний*******хавсралт*******1-6-д*******заагдсан*******ажлын*******хөлсний*******дүн*******бол*******хийсвэр*******төлөвлөгдсөн*******дүнгийн*******зөрүү*******дүн*******болно.*******Уг*******зөрүү*******үнийн*******дүн*******бол*******хөөсөрсөн*******хийсвэр*******огт*******хийгдэх*******боломжгүй*******урьдчилан*******төлөвлөгдсөн*******таамагт*******ажлын*******дүн,*******тоо*******болно.*******Хийсвэр*******дүн*******болохыг********************-ийн*******гаргасан*******хэмжилтийн*******дүнгээр*******ч*******давхар*******батлагддаг.*******Бидний*******боловсруулж*******хийж*******угсарч*******гүйцэтгэсэн*******767,559,070*******төгрөгийн*******үнэ*******бүхий*******ажлын*******хөлсний*******төлбөрийг*******А19/09*******тоот*******гэрээний*******хавсралт*******№2-т*******заасны*******дагуу*******“Нандин*******Эрхэм”*******ХХК-иас*******нийт*******бэлэн*******төлөлтөөр*******496,284,270*******төгрөг*******төлөх*******ёстойгоос*******305,577,904*******төгрөгийг*******хугацаа*******алдагдуулж*******төлсөн.*******Бартерын*******журмаар*******247,000,000*******төгрөгийн*******төлөлт*******хийсэн.*******Ингээд*******нийт*******бэлнээр*******болон*******бартерын*******журмаар*******552,577,904*******төгрөгийн*******төлөлт*******хийсэн*******байна.*******Хийж*******гүйцэтгэсэн*******ажлын*******үнийн*******дүн*******болох*******767,557,070*******төгрөгийн*******дүнг*******2020*******оны*******9*******дүгээр*******сарын*******16-ны*******өдрийн*******гэрээ*******дүгнэсэн*******актаар*******хүлээн*******зөвшөөрөхийн*******зэрэгцээ*******ажлын*******хөлсний*******үлдэгдэл*******214,981,136*******төгрөгийг*******төлөхөө*******ч*******хүлээн*******зөвшөөрсөн.*******Иймд*******уг*******гэрээ*******дүгнэсэн*******актад*******тусгагдсан*******бартераар*******төлөхөөр*******тохиролцсон*******байсан*******орон*******сууцны*******үнэ*******169,551,250*******төгрөг,*******ажлын*******хөлсний*******үлдэгдэл*******45,429,886*******төгрөг,*******гэрээгээр*******тохирсон*******хугацаанд*******төлөөгүй*******алдангид*******нийт*******44,121,411*******төгрөг,*******нийт*******259,102,547*******төгрөгийг*******гаргуулахаар*******шаардаж*******байна...гэжээ.
*******3.2.*******Шүүх*******хуралдаанд*******хариуцагчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгчөөс*******сөрөг*******нэхэмжлэлээ*******дэмжиж*******гаргасан*******тайлбартаа:*******Хариуцагчийн*******зүгээс*******дараах*******3*******шаардлага*******бүхий*******сөрөг*******нэхэмжлэлийг*******гаргаж*******байна.*******Үүнд,*******эхний*******шаардлага*******нь*******2020*******оны*******9*******дүгээр*******сарын*******16-ны*******өдрийн*******А1909*******тоот*******гэрээ*******дүгнэсэн*******актад*******тусгагдсан*******Орон*******сууцны*******захиалгын*******гэрээний*******төлбөр*******болох*******169,551,250*******төгрөгийг*******гаргуулах,*******2*******дахь*******шаардлага*******нь*******ажлын*******хөлсний*******үлдэгдэл*******44,717,186*******төгрөгийг*******гаргуулах,*******3*******дахь*******шаардлагын*******тухайд*******А1909*******тоот*******гэрээний*******алданги*******44,121,411*******төгрөгийг*******гаргуулах.*******Ингээд*******нийт*******259,102,547*******төгрөгийг*******гаргуулахаар*******сөрөг*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******гаргаж*******байна.*******Нэхэмжлэгч*******тал*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******31-нд*******гэрээ*******цуцлагдсан*******гэж*******тайлбарладаг.*******Хариуцагч*******энэ*******талаар*******маргадаггүй.*******Сөрөг*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******нь*******гэрээ*******цуцлагдахаас*******өмнөх*******үед*******хамаарах*******юм.*******Хариуцагч*******нь*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдрөөс*******өмнөх*******үүргийг*******нэхэмжлэгч*******талаас*******шаардаж*******байгаа.*******Нэхэмжлэгч*******тал*******сөрөг*******нэхэмжлэлийг*******эс*******зөвшөөрч*******маргахдаа*******гэрээ*******цуцалсан*******учраас*******үндсэн*******гэрээний*******үүрэг*******дуусгавар*******болно*******гэдэг.*******Гэвч*******гэрээний*******харилцаа*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******31-нд*******дуусгавар*******болсон*******ч*******хуульд*******заасан*******хугацаанд*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаа*******тодотгоод*******явсан.*******Иймд*******сөрөг*******нэхэмжлэлийг*******бүхэлд*******нь*******хангаж*******өгнө*******үү.*******А19/09*******гэрээний*******хүчин*******төгөлдөр*******байдлын*******талаар*******маргахгүй.*******...гэв.
*******3.3.*******Шүүх*******хуралдаанд*******хариуцагчийн*******өмгөөлөгчөөс*******гаргасан*******тайлбартаа:*******Сөрөг*******нэхэмжлэлийг*******нэхэмжлэгч*******тал*******хүлээн*******зөвшөөрсөн*******гэж*******үзнэ.*******Хэрэгт*******байгаа*******бүхий*******л*******баримтууд*******767,557,070*******төгрөгийн*******ажил*******хийсэн*******гэдгийг*******баталсан*******байгаа.*******Шүүх*******хуралдааны*******явцад*******хэдэн*******төгрөг*******төлснийг*******тодруулж*******асуухад*******552,577,904*******төгрөг*******төлсөн*******гэж*******хариулсан.*******Хэрэгт*******байгаа*******4*******баримтаар*******бидний*******хийсэн*******ажил*******767,557,070*******төгрөг*******гэдгийг*******хүлээн*******зөвшөөрөөд*******байгаа*******юм.*******Тооцоо*******нийлсэн*******баримтыг*******бүх*******шатны*******шүүх*******үнэлэх*******нь*******тодорхой.*******169,551,250*******төгрөгийг*******төлнө*******гэдгээ*******актуудаар*******илэрхийлсэн*******байгаа.*******Нэгэнт*******биелүүлсэн*******үүргийн*******үнийн*******төлбөрийг*******төлөх*******үүрэгтэй.*******Харин*******биелэгдээгүй*******байгаа*******шаардлага*******нэхэмжлэлд*******тусгагдаагүй*******байна.*******Гэрээний*******дагуу*******хийсэн*******ажлын*******хөлсөө*******шаардаж*******байгаа.*******Харин*******хэний*******буруутай*******үйл*******ажиллагаа*******вэ?*******Төлбөр*******төлсний*******дагуу*******ажил*******хийж*******гүйцэтгэнэ*******гэдэг*******агуулга*******яригдаж*******байгаа.*******Тийм*******учраас*******нэхэмжлэгч*******хүлээн*******зөвшөөрөөд*******төлбөрийг*******төлнө*******гэж*******албан*******тоотоор*******илэрхийлмэгцээ*******10,000,000*******төгрөг*******шилжүүлсэн*******учраас*******энэ*******үнэд*******тохирсон*******ажил*******хийсэн...гэв.
*******4.*******Сөрөг*******нэхэмжлэлийн*******хариу*******тайлбар:
*******4.1.*******Нэхэмжлэгчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгчөөс*******сөрөг*******нэхэмжлэлд*******гаргасан*******хариу*******тайлбартаа:*******Орон*******сууцны*******оронд*******үнийг*******гаргуулъя*******гэж*******шаардаж*******байгаа*******юм*******байна.*******Энэ*******орон*******сууцыг*******шилжүүлж*******өгөх*******харилцааг*******Орон*******сууц*******захиалан*******бариулах*******гэрээгээр*******тохиролцсон*******байгаа.*******Гэрээний*******хавсралтаар*******тохирсон*******хийх*******ёстой*******ажил*******дутуу,*******бүрэн*******гүйцэт*******хийгдээгүй,*******гэрээ*******дүгнэгдээгүй*******учраас*******бид*******хариу*******үүрэг*******буюу*******төлбөр*******төлөх*******үүргээ*******Иргэний*******хуулийн*******209*******дүгээр*******зүйлийн*******209.1-т*******заасны*******дагуу*******татгалзах*******эрхтэй.*******Хариуцагч*******үүргээ*******биелүүлээгүй*******байж*******орон*******сууцны*******үнэ*******шаардаж*******байгаа*******нь*******үндэслэлгүй*******юм.*******Ажлын*******хөлсний*******үлдэгдэл*******болоод*******алданги*******шаардсан*******байна.*******Бүрэн*******гүйцэт*******хийсэн*******ажлын*******хөлсний*******үлдэгдлийг*******бид*******төлнө.*******Алдангийн*******хувьд*******санхүүжилтийг*******хэд*******хоног*******хэтрүүлсэн*******гэж*******ярьж*******байна.*******Эхний*******удаад*******урьдчилгаа*******төлж*******байгаа.*******Үүнээс*******хойш*******ажлын*******гүйцэтгэлээр*******дүгнээд*******хөлс*******олгогдох*******ёстой.*******Хариуцагч*******хэзээ*******бидэнд*******ажлыг*******хүлээлгэж*******өгнө,*******тэр*******үед*******төлбөрийг*******төлж*******байсан.*******Өөрсдөө*******хугацаа*******хэтрүүлж*******өгчихөөд*******одоо*******төлбөрийг*******хугацаа*******хэтрүүлсэн*******гэж*******байгаа*******нь*******үндэслэлгүй*******юм.*******Сөрөг*******нэхэмжлэлийг*******2021*******онд*******гаргасан.*******Талуудын*******хооронд*******байгуулагдсан*******гэрээ*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдрөөр*******цуцлагдсан.*******Гэрээ*******цуцлагдана*******гэдэг*******нь*******цуцлах*******хүртэлх*******хугацааны*******үүргийн*******биелэлт*******тооцогдоно.*******Нэгэнт*******цуцлагдсан*******гэрээний*******үндсэн*******үүрэг,*******алдангийг*******шаардах*******эрхгүй.*******Нийт*******912,889,520*******төгрөгийн*******ажил*******хийхээр*******тохирсноос*******767,557,070*******төгрөгийн*******ажил*******нийлүүлсэн.*******Гэрээн*******дээр*******бараа*******материалын*******нэр*******төрөл,*******тоо*******хэмжээг*******оруулаад*******тооцсон.*******Үүнээс*******урьдчилгаа,*******бартер,*******бэлэн*******хэд*******байхыг*******тооцоод*******гарын*******үсэг*******зурсан*******байгаа.*******Гэтэл*******өнөөдөр*******металл*******хаалга,*******татуурга*******нийлүүлэхгүй*******хассан*******гэж*******ярьж*******байгаа*******нь*******үндэслэлгүй.*******Хэрвээ*******орохооргүй*******байсан*******бол*******гэрээнд*******тусгагдахгүй.*******Техникийн*******давхар,*******металл*******хаалга*******хана*******ороогүй*******гэж*******буруу*******тайлбарлаад*******байна.*******Үнэхээр*******гэрээгээр*******тохирсон*******хэмжээнд*******нийлүүлэх*******гэсэн*******чинь*******битүү,*******нүх*******гарахгүй*******гээд*******байдаг*******бөгөөд*******гэрээний*******хүчин*******төгөлдөр*******байх*******хугацаанд*******ийм*******утга*******агуулга*******бүхий*******албан*******бичиг,*******хүсэл*******зоригийн*******илэрхийлэл*******манайд*******ирж*******байгаагүй.*******Хариуцагч*******талын*******хэлээд*******байгаа*******битүү*******газар*******нүх*******гарга*******гэж*******биелэгдэх*******боломжгүй*******нөхцөл*******хүлээлгээгүй.*******Иймд*******бүхэлд*******нь*******хүлээн*******зөвшөөрөхгүй...гэв.
*******4.2.*******Нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгч*******шүүх*******хуралдаанд*******сөрөг*******нэхэмжлэлтэй*******холбогдуулан*******гаргасан*******тайлбартаа:*******Гэрээнд*******дурдсан*******ажлыг*******2019*******оны*******5*******дугаар*******сарын*******05*******гэхэд*******хийж*******дууссан*******байх*******ёстой*******байсан.*******Хуваарийн*******дагуу*******ажлаа*******хийсэн*******бол*******гэрээнд*******заасны*******дагуу*******акт*******үйлдээд,*******гүйцэтгэлээ*******дүгнүүлээд*******ажлын*******хөлсөө*******авах*******журамтай.*******Гэтэл*******хариуцагч*******тогтоосон*******хугацаанд*******хүлээлгэж*******өгч*******байгаагүй.*******2019.8,*******2019.10*******саруудад*******шаардлага*******хүргүүлж*******гэрээ*******цуцлах*******талаар*******мэдэгдэж*******байсан.*******Гүйцэтгээгүй*******үүргийн*******үнийн*******дүнгээс*******алданги*******тооцох,*******хохирлоо*******нэхэмжлэх*******талаар*******мэдэгдэж*******байсан.*******Гүйцэтгээд*******өгчихвөл*******дулаанаа*******авах*******хэрэгтэй*******байгаа*******талаар*******дурдаж*******байсан*******ч*******хариу*******өгөөгүй.*******Ингэснээр*******гэрээ*******цуцлагдаад*******жилийн*******дараа*******шүүхэд*******нэхэмжлэл*******гаргаж*******хохирлоо*******шаардаж*******байгаа...гэв.
*******5.*******Нэхэмжлэгч*******тал*******шүүхэд*******гаргасан*******нэхэмжлэл,*******сөрөг*******нэхэмжлэлийг*******эс*******зөвшөөрсөн*******тайлбар*******татгалзлаа*******нотлохоор:*******хуулийн*******этгээдийн*******гэрчилгээний*******хуулбар*******/1-р*******хх-4/,*******Бараа*******материал*******худалдах,*******худалдан*******авах*******гэрээний*******хуулбар*******/1-р*******хх-9-13/,********************-д*******хүргүүлсэн*******албан*******бичгүүдийн*******хуулбар*******/1-р*******хх-14-19/,*********************-ийн*******Кассын*******зарлагын*******ордер*******/1-р*******хх-88/,******************-ийн*******************-д*******бараа*******материал*******олгосон*******баримтын*******хуулбар*******/1-р*******хх-89-90/,*******Орон*******сууц*******захиалагч*******нарт*******төлбөр*******шилжүүлсэн*******баримтууд*******/1-р*******хх-91-109/,*******Өмгөөлөл,*******хууль*******зүйн*******туслалцаа*******үзүүлэх*******гэрээ*******/1-р*******хх-135-136/,*****************-ийн*******зарлагын*******баримтуудын*******эх*******хувь*******/1-р*******хх-145-156/,*******************-ийн*******НӨАТ-ын*******падаан*******/1-р*******хх-157/,*******2020*******оны*******1*******дүгээр*******сарын*******11-ний*******өдрийн*******Ажил*******гүйцэтгэлийн*******акт*******маягт,*******Цонх*******суулгасан*******акт,*******Дундын*******санхүүжилтийн*******тайлан,*******Ажлын*******гүйцэтгэлийн*******актын*******хуулбар*******/1-р*******хх-158-161/,********************-тай*******байгуулсан*******ажил*******гүйцэтгэх*******гэрээний*******хуулбар,*******холбогдох*******баримтууд*******/2-р*******хх-93-116/,******************-тай*******байгуулсан*******ажил*******гүйцэтгэлийн*******гэрээний*******хуулбар*******/2-р*******хх-210-214/,*******Орон*******сууц*******захиалагч*******нартай*******байгуулсан*******гэрээнүүдийн*******хуулбар*******/2-р*******хх-215-237/*******зэрэг*******баримтуудыг*******нотлох*******баримтаар*******гаргасан*******байна.
*******6.*******Хариуцагч*******тал*******шүүхэд*******гаргасан*******тайлбар*******татгалзал,*******сөрөг*******нэхэмжлэлээ*******нотлохоор:*******хуулийн*******этгээдийн*******улсын*******бүртгэлийн*******болон*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******гэрчилгээний*******хуулбар*******/1-р*******хх-21,*******42-46/,*******компанийн*******дүрмийн*******хуулбар*******/1-р*******хх-47-48/,****************-ийн*******2019.01.28-ны*******өдрийн*******Тооцооны*******хуудсын*******хуулбар*******/1-р*******хх-49/,*******Бараа*******бүтээгдэхүүн*******нийлүүлэх*******гэрээний*******хуулбар*******/1-р*******хх-50-57/,****************-д*******хүргүүлсэн*******албан*******бичгүүд*******/1-р*******хх-58-61/,*****************-ийн*******2019*******оны*******58*******тоот*******албан*******бичиг*******/1-р*******хх-111/,******************-ийн*******2020*******оны*******6*******дугаар*******сарын*******04-ний*******өдрийн*******184*******тоот*******албан*******бичиг*******/1-р*******хх-226/,********************-иар*******хийлгэсэн*******хэмжилт*******болон*******фото*******зургууд*******/1-р*******хх-227-241,*******2-р*******хх-1-12/,*********************-д*******хүргүүлсэн*******2020*******оны*******02/05*******тоот*******албан*******бичиг*******/2-р*******хх-181/*******зэрэг*******баримтуудыг*******нотлох*******баримтаар*******гаргасан*******байна.*******
*******7.*******Шүүхийн*******журмаар*******бүрдүүлсэн*******баримтууд:
-*******Шүүгчийн*******2021*******оны*******4*******дүгээр*******сарын*******06-ны*******өдрийн*******04730*******дугаар*******захирамжаар*******нэхэмжлэгч*******талаас*******гэрээ*******дүгнэсэн*******акт*******нотлох*******баримтаар*******гаргуулахаар*******шийдвэрлэж*******/1-р*******хх-115/,*******захирамжийн*******дагуу*******баримтыг*******ирүүлсэн*******байна.*******/1-р*******хх-142/
-*******Шүүгчийн*******2021*******оны*******5*******дугаар*******сарын*******17-ны*******өдрийн*******05959*******дугаар*******захирамжаар*******Барилгын*******хөгжлийн*******төвийг*******шинжээчээр*******томилсон*******/1-р*******хх-167/*******боловч*******тус*******байгууллага*******шинжээчээр*******ажиллахаас*******татгалзаж*******/1-р*******хх-178/,*******шүүгчийн*******2021*******оны*******11*******дүгээр*******сарын*******23-ны*******өдрийн*******15160*******дугаар*******захирамжаар*******Барилгын*******инженерүүдийн*******холбоог*******шинжээчээр*******томилж*******/1-р*******хх-182/,*******тус*******байгууллага*******мөн*******шинжээчээр*******ажиллахаас*******татгалзсан.*******/1-р*******хх-188/*******Дахин*******шүүгчийн*******2022*******оны*******6*******дугаар*******сарын*******06-ны*******өдрийн*******10091*******дүгээр*******захирамжаар*******Барилгын*******хөгжлийн*******төвийг*******шинжээчээр*******томилж*******/2-р*******хх-60/,*******тус*******байгууллага*******шинжээчээр*******ажиллахаас*******татгалзсан*******байна.*******/2-р*******хх-88/
-*******Шүүгчийн*******2022*******оны*******4*******дүгээр*******сарын*******14-ний*******өдрийн*******06648*******дугаар*******захирамжаар*******нэхэмжлэгч*******талаас*******нотлох*******баримт*******гаргуулахаар*******шийдвэрлэж*******/1-р*******хх-215/,*******захирамжийн*******дагуу*****************-ийн*******2020*******оны*******184*******тоот*******Мэдэгдэл*******хүргүүлэх*******тухай*******албан*******тоотын*******хуулбарыг*******ирүүлсэн*******байна.*******/1-р*******хх-218-219/*******
-*******Шүүгчийн*******2023*******оны*******11*******дүгээр*******сарын*******09-ний*******өдрийн*******19269*******дүгээр*******захирамжаар*******нотлох*******баримт*******гаргуулахаар*******шийдвэрлэж*******/2-р*******хх-128/,*******Архивын*******ерөнхий*******газар*******Үндэсний*******төв*******архиваас*******Барилга*******байгууламжийг*******ашиглалтад*******оруулах*******комиссын*******дүгнэлт,*******барилга*******архитектурын*******ажлын*******зураг*******зэргийг*******нотлох*******баримтаар*******ирүүлсэн.*******/2-р*******хх-137-146/
-*******Шүүгчийн*******2024*******оны*******1*******дүгээр*******сарын*******18-ны*******өдрийн*******01712*******дугаар*******захирамжаар*******нотлох*******баримт*******гаргуулахаар*******шийдвэрлэж*******/2-р*******хх-157/,*******захирамжийн*******дагуу*******Хотын*******стандарт,*******хяналтын*******газраас******************-ийн*******захиалгаар*******баригдсан*******3*******дугаар*******ээлжийн*******барилгыг*******ашиглалтанд*******оруулсан*******комиссын*******дүгнэлтийн*******хуулбарыг*******ирүүлсэн.*******/2-р*******хх-159-166/
ҮНДЭСЛЭХ*******нь:
*******1.*******Шүүх*******нэхэмжлэгч**********************-ийн*******үндсэн*******нэхэмжлэлээс*******124,422,640*******төгрөгийн*******шаардлагыг*******хангаж,*******66,777,946*******төгрөгийн*******нэхэмжлэлийг*******хэрэгсэхгүй*******болгон,*******хариуцагч***************-ийн*******гаргасан*******сөрөг*******нэхэмжлэлийг*******бүхэлд*******нь*******хангаж*******шийдвэрлэх*******үндэслэлтэй*******гэж*******дүгнэв.
*******2.*******Нэхэмжлэгч*******нь*******хариуцагчид*******холбогдуулан:*******ажил*******гүйцэтгэх*******гэрээгээр*******хүлээсэн*******үүргээс*******145,330,450*******төгрөгийн*******ажлыг*******хугацаанд*******нь*******биелүүлээгүйн*******алданги*******52,028,140*******төгрөг,*******дутуу*******гүйцэтгэсэн*******ажлыг*******бусдаар*******нөхөж*******гүйцэтгүүлэхэд*******гарсан*******зардал*******49,994,500*******төгрөг,*******огт*******хийгээгүй*******ажлыг*******бусдаар*******гүйцэтгүүлэхэд*******гарсан*******зардал*******16,900,641*******төгрөг,*******өмгөөллийн*******зардал*******9,000,000*******төгрөг,*******орон*******сууц*******захиалагчдад*******алданги*******төлсний*******хохирол*******37,350,000*******төгрөг,*******дутуу*******хийгдсэн*******ажлыг*******дахин*******өөр*******компаниар*******хийлгэсний*******зардал*******25,927,305*******төгрөг,*******нийт*******191,200,586*******төгрөг*******гаргуулахаар*******шаардсан.*******
*******3.*******Хариуцагч*******үндсэн*******нэхэмжлэлээс*******49,994,500*******төгрөгийн*******шаардлагыг*******хүлээн*******зөвшөөрсөн.*******Харин*******нэхэмжлэлийн*******бусад*******шаардлагыг*******эс*******зөвшөөрч,*******татгалзлын*******үндэслэлээ:*******“145,330,450*******төгрөгийн*******ажил*******гүйцэтгээгүй*******гэх*******үндэслэлээ*******баримтаар*******нотлоогүй,*******энэ*******дүнгээс*******алданги*******тооцсон*******нь*******үндэслэлгүй,*******гүйцэтгээгүй*******гэх*******ажлын*******хэмжээ*******нь*******бусдаар*******гүйцэтгүүлсэн*******гэх*******ажлын*******хэмжээ,*******нэхэмжлэлээс*******зөрүүтэй,*******өмгөөллийн*******хөлс*******төлсөн*******баримт*******нотлох*******баримтын*******шаардлага*******хангаагүй,*******орон*******сууц*******захиалагчдад*******алданги*******төлсөн*******нь*******зөвхөн*******************-ийн*******буруугаас*******болсон*******гэх*******баримт*******байхгүй,*******2022*******онд**********************-иар*******гүйцэтгүүлсэн*******гэх*******ажил*******хариуцагчийн*******хийсэн*******ажилтай*******хамааралгүй”*******гэж*******тайлбарлан*******маргаж*******байна.*******
*******4.*******Нэхэмжлэгч*******шаардлагын*******үндэслэлээ:*******“Хариуцагч*******тал*******гэрээгээр*******тохирсон*******ажлыг*******заасан*******хугацаанд*******биелүүлээгүй*******учир*******гэрээг*******захиалагчийн*******санаачилгаар*******цуцалж,*******гүйцэтгээгүй*******ажлыг*******компанийн*******нягтлан*******бодогчийн*******бүртгэлээс*******тооцсон,*******уг*******дүнгээс*******гэрээ*******цуцлагдах*******хүртэлх*******хугацааны*******алданги*******тооцон*******шаардаж*******байгаа.*******2019*******оны*******хэд*******хэдэн*******удаагийн*******албан*******бичгээр*******хариуцагчийг*******үүргээ*******гүйцэтгэхийг,*******ингэснээр*******дулаанаар*******хангагдах*******боломжтой*******болох*******талаар*******мэдэгдсэн*******боловч*******үүргээ*******биелүүлээгүй*******учир*******гэрээ*******цуцлагдсан.*******Дулаан*******авч*******чадаагүйн*******улмаас*******барилгыг*******улсын*******комисст*******хүлээлгэн*******өгөх*******хугацаа*******удааширч,*******орон*******сууц*******захиалагчдад*******алданги*******төлсөн*******нь*******хариуцагчийн*******буруугаас*******болсон,*******бусад*******туслан*******гүйцэтгэгчид*******ямар*******нэг*******алдаа*******гаргаагүй.*********************-иар*******гүйцэтгүүлсэн*******ажил*******нь*******213*******дугаар*******байр*******буюу*******2*******дугаар*******ээлжийн*******цонхнууд*******учир*******хариуцагчийн*******дутуу*******гүйцэтгэсэн*******ажилд*******хамаарна”*******гэж*******тодорхойлсон.*******
*******5.*******Хариуцагч*******тал*******үндсэн*******нэхэмжлэлтэй*******хамт*******шийдвэрлүүлэхээр*******сөрөг*******нэхэмжлэл*******гаргаж,*******нэхэмжлэгчээс*******төлбөр*******төлөх*******үүргээ*******биелүүлээгүйн*******улмаас*******алданги*******44,121,411*******төгрөг,*******төлөгдөөгүй*******үлдсэн*******ажлын*******хөлсөнд*******бартераар*******авахаар*******тохиролцсон*******орон*******сууцны*******үнэ*******169,551,250*******төгрөг,*******бэлнээр*******төлөх*******44,717,186*******төгрөгийн*******хөлс,*******нийт*******сөрөг*******нэхэмжлэлээр*******259,102,547*******төгрөгийг*******нэхэмжлэгчээс*******гаргуулахаар*******шаардсаныг*******нэхэмжлэгч*******бүхэлд*******нь*******эс*******зөвшөөрсөн*******байна.*******
*******6.*******Хариуцагч*******сөрөг*******нэхэмжлэлийн*******үндэслэлээ:*******“гэрээний*******дагуу*******нийт*******767,559,070*******төгрөгийн*******нийлүүлэлт*******хийж*******гүйцэтгэсэн*******болох*******нь*******Гэрээ*******дүгнэсэн*******актаар*******нотлогдсон*******ба*******ажлын*******хөлсөнд*******бэлнээр*******болон*******бартераар*******тооцож*******нийт*******552,577,904*******төгрөгийг*******нэхэмжлэгчээс*******авсан.*******Үлдэгдэл*******214,981,136*******төгрөгийг*******бартераар*******төлөхөөр*******тохирсон*******ч*******орон*******сууцыг*******шилжүүлээгүй*******учир*******гэрээнд*******заасан*******үнэ*******169,551,250*******төгрөг,*******бэлнээр*******төлөх*******45,429,886*******төгрөгийг*******тус*******тус*******шаардана”*******гэж*******тодорхойлсон.
*******7.*******Нэхэмжлэгч*******сөрөг*******нэхэмжлэлийг*******бүхэлд*******нь*******эс*******зөвшөөрч,*******тайлбар*******татгалзлын*******үндэслэлээ:*******“төлбөрт*******шаардаж*******буй*******169,551,250*******төгрөгийг*******бартераар*******буюу*******орон*******сууцаар*******төлөхдөө*******гэрээ*******дүгнэсэн*******акт*******үйлдэж,*******ажлыг*******хүлээлгэн*******өгсний*******дараа*******шилжүүлэхээр*******гэрээгээр*******тохиролцсон.*******Хариуцагч*******ажлаа*******хүлээлгэж*******өгөөгүй*******учир*******сөрөг*******нэхэмжлэлийг*******зөвшөөрөхгүй,*******ажлын*******үр*******дүнг*******хүлээлгэн*******өгч,*******дутуу*******ажлаа*******гүйцээсэн*******тохиолдолд*******төлбөрийг*******төлөх*******боломжтой,*******нийлүүлэгчийн*******буруугаас*******захиалагчийн*******санаачилгаар*******гэрээг*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдөр*******цуцалсан*******учир*******үүнээс*******хойш*******үндсэн*******үүргийн*******болон*******анз*******шаардах*******эрхгүй”*******гэж*******тайлбарлаж*******байна.*******
*******8.*******Хэрэгт*******цугларсан*******бичмэл*******нотлох*******баримтууд,*******зохигчдын*******тайлбараар*******дараах*******үйл*******баримтууд*******тогтоогдлоо.*******Үүнд:
*******8.1.*******Талууд*******2019*******оны*******3*******дугаар*******сарын*******29-ний*******өдөр*******А19/09*******дугаар*******бүхий*******Бараа*******материал*******худалдах,*******худалдан*******авах*******гэрээг*******бичгээр*******байгуулан,*******талуудын*******төлөөлөх*******эрх*******бүхий*******этгээдүүд*******гарын*******үсэг*******зурж,*******тамга*******даран*******баталгаажуулсан*******байна.
8.2.*******Дээрх*******гэрээгээр*******нийлүүлэгч***************************нь*******912,889,520*******төгрөгийн*******нийт*******дүн*******бүхий*******9*******төрлийн*******орон*******сууцны*******хуванцар*******цонх*******болон*******хаалга,*******өнгөт*******хуванцар*******цонх*******болон*******хаалга,*******металл*******хаалга,*******татуурга*******зэрэг*******бараа*******материалыг*******захиалагч*********************-д*******нийлүүлж,*******тус*******компанийн*******барилгын*******ажил*******гүйцэтгэж*******буй****************************дугаар*******ээлжийн*******барилгад*******цонх,*******хаалгыг*******угсрах*******ажлыг*******2019*******оны*******4*******дүгээр*******сарын*******01-ний*******өдрөөс*******мөн*******оны*******5*******дугаар*******сарын*******05-ны*******өдрийг*******хүртэл*******хугацаанд*******гүйцэтгэж*******дуусгах*******үүрэг*******хүлээсэн.
*******Харин*******захиалагч*******тал*******санхүүжилт*******912,889,520*******төгрөгөөс*******451,451,250*******төгрөгт*******тооцон*******3*******ширхэг*******орон*******сууц,*******1*******ширхэг*******авто*******зогсоол*******зэргийг*******бартераар,*******450,693,794*******төгрөгийг*******бэлнээр*******тус*******тус*******2018*******оноос*******2019*******оны*******5*******дугаар*******сарын*******05-ны*******өдрийн*******хооронд*******төлж,*******үлдэх*******10,744,476*******төгрөгийг*******баталгаат*******хугацааны*******дараа*******гүйцэтгэгч*******талд*******төлөх*******үүрэг*******хүлээсэн*******байна.
*******8.3.*******Хариуцагч*******тал*******Хавсралт*******№1-д*******заасан*******1-6*******дахь*******хэсэгт*******нийлүүлэхээр*******тохирсон*******нийт*******844,759,520*******төгрөгийн*******бараа*******материалаас*******767,559,070*******төгрөгт*******тооцогдохоор*******цонх,*******хаалга*******нийлүүлж,*******7-9*******дэх*******хэсгээр*******нийлүүлэхээр*******тохирсон*******68,130,000*******төгрөгийн*******металл*******хаалга,*******татуурга*******зэргийг*******нийлүүлээгүй*******байна.*******Нэхэмжлэгчийн*******хувьд*******төлбөр*******бэлнээр*******305,577,904*******төгрөг,*******бартераар*******2*******орон*******сууцыг*******247,000,000*******төгрөгөөр*******тооцож,*******нийт*******552,577,904*******төгрөгийн*******төлбөр*******төлжээ.
*******8.4.*******Талууд*******хэн*******аль*******нь*******гэрээний*******Хавсралт*******№2,*******3-т*******заасан*******хугацаанд*******төлбөр*******төлөх,*******бараа*******материалыг*******нийлүүлэх*******үүргээ*******бүрэн*******биелүүлээгүй*******хугацаа*******хэтрүүлсэн*******байх*******бөгөөд*******гэрээгээр*******тохирсон*******2019*******оны*******5*******дугаар*******сарын*******05-ны*******өдрөөс*******хойш*******гэрээний*******хугацааг*******сунгаж*******нэмэлт*******гэрээ*******байгуулаагүй,*******захиалагч*******талаас*******2019*******оны*******9*******дүгээр*******сарын*******08-ны*******өдрөөс*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******08-ны*******хооронд*******3*******удаагийн*******албан*******бичгээр*******нийлүүлэгч*******талыг*******гэрээгээр*******хүлээсэн*******үүргээ*******биелүүлэхийг*******шаардаж,*******2019*******оны*******11*******дүгээр*******сарын*******29-ний*******өдрийн*******502*******тоот*******албан*******бичгээр*******гэрээг*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдөр*******цуцалсан*******тухай*******мэдэгдсэн*******байна.*******
*******8.5.*******Дээрх*******байдлаар*******гэрээ*******цуцлагдсанаас*******хойш*******захиалагч*******тал*******2020*******оны*******3*******дугаар*******сард*******нийлүүлэгч*******талын*******албан*******бичигт*******хариу*******өгч,*******дутуу*******ажлын*******гүйцэтгэл*******болон*******тооцогдох*******алдангийн*******дүнг*******мэдэгдэж,*******бартерын*******төлбөрт*******тооцогдох*******169,551,240*******төгрөгийн*******үнэ*******бүхий*******орон*******сууцыг*******алдангид*******тооцохгүй*******тухай*******мэдэгдэж,*******2020*******оны*******8*******дугаар*******сард*******дутуу*******ажлаа*******8*******дугаар*******сарын*******28-ны*******өдрийн*******дотор*******хийж*******гүйцэтгэхийг*******шаардсан*******байна.*******Улмаар*******дахин*******2020*******оны*******9*******дүгээр*******сард*******нийлүүлэгчийг*******бүх*******хийсэн*******ажлаа*******актаар*******хүлээлгэж*******өгөхийг*******мэдэгджээ.
*******8.6.*******Харин*******нийлүүлэгч*******талаас*******маргаан*******бүхий*******гэрээний*******хугацаанд*******2019*******оны*******4*******дүгээр*******сарын*******30-ны*******өдөр*******захиалагч*******талд*******хандаж,*******тухайн*******сарын*******18-ны*******өдөр*******цонх*******суулгах*******ажилд*******саад*******болж*******буй*******шалтгаануудыг*******албан*******бичгээр*******хүргүүлсэн*******ч*******асуудлуудыг*******шийдэж*******өгөөгүйн*******улмаас*******ажил*******удааширч,*******графикийн*******дагуу*******ажил*******төлөвлөж*******явуулахад*******хүндрэл*******учирч*******байгааг*******дурдаж,*******захиалагч*******талаас*******7*******төрлийн*******ажлыг*******хийж*******бэлтгэл*******хангах*******шаардлагатай,*******2*******хоногийн*******дотор*******бэлдэх*******шаардлага*******хүргүүлсэн*******байна.*******
8.7.*******Гэрээний*******дагуу*******нийлүүлж,*******угсрагдсан*******цонх,*******хаалганы*******талаар*******хамтарсан*******акт*******үйлдэгдээгүй,*******харин*******тус*******тусдаа*******акт*******үйлдэж,*******эрх*******бүхий*******албан*******тушаалтнууд*******гарын*******үсэг*******зурсан*******байх*******бөгөөд*******тухайн*******баримтуудад*******гүйцэтгээгүй*******ажлын*******дүн,*******төлсөн*******төлбөрийн*******дүн*******харилцан*******зөрүүтэй*******байх*******боловч*******шүүх*******хуралдааны*******явцад*******талууд*******нийлүүлэлтийн*******нийт*******дүн,*******захиалагчаас*******төлсөн*******төлбөрийн*******нийт*******дүн*******зэрэг*******тооцоолол*******дээр*******маргаагүй.*******/1-р*******хх-142,*******158-161/
8.8.*******Нэхэмжлэгч********************нь*******2020*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******28-ны*******өдрийн*******А19-09*******тоот*******гэрээ*******дүгнэсэн*******актаар,*******тус*******компанийн*******нягтлан*******бодогчийн*******бүртгэлээс*******тооцсоны*******дагуу*******бор*******цонх*******316.41*******м.кв,*******цагаан*******цонх*******1,838.06*******м.кв,*******цагаан*******хаалга*******405.51*******м.кв,*******бор*******хаалга*******33.13*******м.кв*******тус*******тус*******нийлүүлсэн*******гэж*******тооцсон*******байна.*******Харин*******хариуцагч*******тал*******2020*******оны*******1*******дүгээр*******сарын*******11-ний*******өдөр*******хийсэн*******ажил*******гүйцэтгэлийн*******маягт,*******Захиалагч*******тайлбар*******хэсэгт*******“В*******блок*******барилгын*******2-16-р*******давхрын*******цонх*******угсралтын*******ажил*******хийгдэж*******дууссан.*******Тохиргоо*******үйлчилгээ*******хийгдсэн.*******Хагархай*******шил*******байхгүй*******хүлээлгэж*******өгсөн.*******В1*******болон*******1-р*******давхрын*******цонх*******суулгалтын*******ажил*******дээр*******ажил*******гүйцэтгэлийн*******акт*******бичих*******боломжгүй*******байна.*******Нийт*******2,240*******м.кв*******цагаан*******хуванцар*******цонх*******хийгдэж*******дууссан”*******гэж*******бичигдэж,*******бор*******цонх*******хаалга*******378*******м.кв,*******цагаан*******цонх*******хаалга*******2,240*******м.кв*******гэж*******тусгасан*******байна.
8.9.*******Хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******ажиллагааны*******явцад*******хариуцагч*******тал*******нь*******“архитектур,*******барилга*******бүтээц,*******барилгын*******зохион*******байгуулалтын*******зураг*******төсөл”-ийн*******тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигч**********************-иар*******2022*******оны*******4*******дүгээр*******сарын*******19-ний*******өдрийн*******Баянзүрх*******дүүргийн*****************дугаар*******хороо,******************блокын*******цагаан,*******бор*******хуванцар*******цонх,*******хаалганы*******хэмжилт*******хийж,*******талбайг*******тооцсон*******тэмдэглэлийг*******фото*******зургийн*******хамт*******нотлох*******баримтаар*******гаргасан.*******Уг*******баримтад:*******цагаан*******цонх*******нийт*******1,835.51*******м.кв,*******цагаан*******хаалга*******404.25*******м.кв,*******бор*******цонх*******311.81*******м.кв,*******бор*******хаалга*******38.51*******м.кв*******байгааг*******баталгаажуулсан*******талаар*******тэмдэглэсэн*******байна.*******
8.10.*******Гэрээ*******цуцлагдсан*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдрөөс*******хойш*******нэхэмжлэгч*******нь*******бусдаар*******буюу*****************-тай*******бичгээр*******гэрээ*******байгуулалгүйгээр*******зарлагын*******баримтаар*******24,465,000*******төгрөгийн*******үнэ*******бүхий*******бараа*******материал,*******мөн*******18,847,272*******төгрөгийн*******үнэ*******бүхий*******металл*******хаалга*******хаалт*******зэргийг*******2019*******оны*******11*******дүгээр*******сарын*******01-ний*******өдрөөс*******2020*******оны*******11*******дүгээр*******сарын*******11-ний*******өдрийн*******хооронд*******хүлээн*******авч*******угсруулж,*******улмаар*******барилгыг*******улсын*******комисст*******хүлээлгэн*******өгөхөд***************************туслан*******гүйцэтгэгчээр*******оролцжээ.
8.11.***************нь*******Баянзүрх*******дүү*************ргийн******************дугаар*******хорооны*******нутаг*******дэвсгэрт*******баригдсан***********************хотхоны*******165*******айлын*******орон*******сууцны*******барилгыг*******2020*******оны*******6*******дугаар*******сарын*******25-ны*******өдрийн************************дугаар*******Барилга*******байгууламжийг*******ашиглалтад*******оруулах*******комиссын*******дүгнэлт*******гаргуулан*******хүлээлгэж*******өгсөн*******байна.*******
8.12.*******Барилгыг*******улсын*******комисст*******хүлээлгэн*******өгснөөс*******хойш,*******2022*******оны*******1*******дүгээр*******сарын*******06-ны*******өдрийн*******А22/01*******тоот,*******2022*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******05-ны*******өдрийн*******А22/76*******тоот*******Ажил*******гүйцэтгэх*******гэрээнүүдийг******************-тай*******байгуулж,*******“************”-1*******төсөл,*******213*******дугаар*******байрны*******цонхны*******тохиргоо*******хийх,*******шил*******солих,*******резин*******солих*******зэрэг*******ажлуудыг*******хийж*******гүйцэтгүүлэн,*******гэрээ*******тус*******бүрээр*******хийсэн*******ажлын*******тооцоог*******дүгнэн*******акт*******үйлдсэн*******байна.
8.13.*******“********************нь*******Хаан*******банкны*******шилжүүлгийн*******баримтуудаар*******2019*******оны*******8*******дугаар*******сарын*******05-ны*******өдрөөс*******2020*******оны*******8*******дугаар*******сарын*******03-ны*******өдрийг*******хүртэл*************,*************,***************,***************,******************,*******н.Долгорсүрэн,******************,**************,*****************,*************************нарын*******10*******орон*******сууц*******захиалагчид*******19*******удаагийн*******гүйлгээгээр*******нийт*******34,350,000*******төгрөг*******шилжүүлсэн*******байна.*******
8.14.******************-иас*******2020*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*******Өмгөөллийн*********************-д*******өмгөөллийн*******хөлс*******9,000,000*******төгрөг*******олгосон*******тухай*******Кассын*******зарлагын*******ордер*******№11*******үйлдэж,*******санхүүгийн*******тэмдэг,*******тамга*******даржээ.*******Тус*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******ажиллагааны*******явцад*******2021*******оны*******5*******дугаар*******сарын*******11-ний*******өдөр*******нэхэмжлэгчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгчөөс*******өмгөөлөгч*******Ө.Эрдэнэ-Очиртой*******Өмгөөлөл,*******хууль*******зүйн*******туслалцаа*******үзүүлэх*******гэрээ*******байгуулсан*******байна.*******
8.15.*******Нэхэмжлэгч*******“********************нь*******2020*******оны*******6*******дугаар*******сарын*******11-ний*******өдөр*******А20-24*******тоот*******Ажил*******гүйцэтгэх*******гэрээг***************************тай*******байгуулж,*******С************орон*******сууцны*******хотхоны*******Б*******блокын*******В1,*******1*******дүгээр*******давхрын*******шилэн*******пакет*******угсрах*******ажлыг*******29,500,000*******төгрөгөөр*******хийж*******гүйцэтгүүлэхээр*******тохиролцжээ.
*******9.*******Талууд*******гэрээний*******хүчин*******төгөлдөр*******байдал,*******гэрээний*******дагуу*******бэлнээр*******болон*******бартераар*******тооцож*******төлсөн*******төлбөрийн*******хэмжээ,*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдрөөс*******гэрээ*******цуцлагдсан,*******гэрээнд*******заасан*******металл*******хаалга,*******татуургыг*******хариуцагч*******нийлүүлээгүй,*******уг*******гэрээгээр************************хотхоны*******2*******дугаар*******ээлжийн*******блокийн*******цонх,*******хаалга*******нийлүүлэхээр*******тохиролцсон,*******улсын*******комисс*******барилгыг*******2020*******оны*******6*******дугаар*******сард*******хүлээн*******авсан,*******гэрээнд*******хийгдээгүй*******зарим*******ажлыг*********************-иар*******хийлгэсэн*******зэрэг*******үйл*******баримтуудын*******талаар*******маргаагүй.*******
*******Харин*******хариуцагч*******тал*******гэрээгээр*******хүлээсэн*******үүргээс*******145,330,450*******төгрөгийн*******үүргийг*******биелүүлээгүй,*******эсхүл*******ийм*******хэмжээний*******ажил*******хийхээр*******үлдсэн*******эсэх,*******талууд*******хэн*******аль*******нь*******гэрээнд*******заасан*******алданги*******шаардах*******эрхтэй*******эсэх,*******нэхэмжлэгч*******9,000,000*******төгрөгийн*******өмгөөллийн*******хөлс*******шаардах*******эрхтэй*******эсэх,*******улсын*******комисст*******барилгыг*******хүлээлгэн*******өгөх*******хугацаа*******зөвхөн*******хариуцагчийн*******буруугаас*******болж*******хойшлогдсон*******эсэх,*******ийнхүү*******хойшилсны*******улмаас*******орон*******сууц*******захиалагчдад*******төлсөн*******алдангийг*******хариуцагч*******төлөх*******үүрэг*******хүлээх*******эсэх,*******хариуцагч*******нь*******төлбөрийн*******үлдэгдэл,*******хугацаа*******хэтрүүлж*******олгосон*******санхүүжилтэд*******алданги*******тооцож*******нэхэмжлэгчээс*******шаардах*******эрхтэй*******эсэх*******зэрэг*******асуудлаар*******өөр*******өөрийн*******үндэслэл*******зааж*******маргав.
*******10.*******Талуудын*******хооронд*******Иргэний*******хуулийн*******243,*******343*******дугаар*******зүйлүүдэд*******заасан*******Худалдах,*******худалдан*******авах*******болон*******Ажил*******гүйцэтгэх*******шинжийг*******агуулсан*******холимог*******гэрээг*******Иргэний*******хуулийн*******189*******дүгээр*******зүйлийн*******189.1*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******хуулийн*******хүрээнд*******чөлөөтэй*******байгуулсан,*******хүчин*******төгөлдөр,*******холимог*******гэрээ*******байна.*******
*******11.*******Дээрх*******гэрээний*******дагуу*******нийлүүлэгч*******нь*******нийт*******912,889,520*******төгрөгийн*******үнэ*******бүхий*******бараа*******материал*******/хуванцар*******цонх,*******хаалга,*******өнгөт*******хуванцар*******цонх,*******хаалга,*******металл*******хаалга*******болон*******татуурга/-ыг*******захиалагчид*******нийлүүлж,*******барилгад*******нь*******угсрах*******үүрэг*******хүлээсэн.*******Харин*******захиалагч*******нь*******гэрээний*******хавсралтад*******заасан*******хугацаанд*******төлбөрийг*******шат*******дараалалтайгаар*******төлөх*******үүрэг*******тус*******тус*******хүлээж,*******захиалагч*******тал*******гэрээнд*******заасны*******дагуу*******төлбөр*******төлөөгүй,*******худалдагч*******тал*******бараа*******бүтээгдэхүүнийг*******нийлүүлж*******суурилуулах*******ажлын*******явц*******дунд*******өөрийн*******буруугаас*******ажлыг*******тасалдуулж*******хугацаа*******алдсан*******тохиолдолд*******тус*******тус*******0,2*******хувиар*******хоног*******тутамд*******алданги*******төлөхөөр*******хариуцлагыг*******тодорхойлжээ.
*******Үндсэн*******нэхэмжлэл:
*******12.*******Захиалагчийн*******санаачилгаар*******гэрээ*******цуцлах*******талаар*******талууд*******гэрээний*******16*******дугаар*******зүйлд*******тохиролцсон*******ба*******нийлүүлэгчийн*******буруугаас*******гэрээ*******цуцалсан*******тохиолдолд*******түүний*******улмаас*******захиалагч*******нь*******хугацаа*******хэтрүүлсэн*******алданги,*******торгууль,*******өөрт*******учирсан*******шууд*******болон*******шууд*******бус*******хохирол,*******олох*******байсан*******орлого,*******хууль*******зүйн*******үйлчилгээний*******төлбөр*******зэргийг*******нөхөн*******төлүүлэхээр*******нэхэмжилнэ*******гэж*******заасан.*******Мөн*******гэрээний*******16.3*******дугаар*******зүйлд*******нийлүүлэгчийн*******буруутай*******үйл*******ажиллагаанаас*******шалтгаалан*******барилга*******тогтоосон*******хугацаанд*******ашиглалтанд*******ороогүй*******тохиолдолд*******захиалагчид*******учирсан*******хохирол*******/орон*******сууц*******захиалагч*******нарт*******төлсөн*******алданги*******гм/-ыг*******нөхөн*******төлүүлэхээр*******тохиролцсон*******байна.
13.*******Гэрээний*******хугацаанд*******хариуцагч*******767,559,070*******төгрөгийн*******бараа*******материал*******нийлүүлж*******угсарсан*******талаар*******зохигчид*******маргаагүй*******бөгөөд*******нэхэмжлэгч*******тал*******2020*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******28-ны*******өдөр*******“Гэрээ*******дүгнэсэн*******акт”*******үйлдэж,*******уг*******актад*******“Гэрээний*******дагуу*******дутуу*******төлөлт*******45,429,916*******төгрөг”*******гэснийг,*******мөн*******актад*******“Дутуу*******хийгдсэн*******суутган*******тооцох*******төлбөр*******51,494,000*******төгрөг”*******гэснийг*******хариуцагч*******тал*******үндэслэн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаас*******49,994,500*******төгрөгийг*******хүлээн*******зөвшөөрсөн*******тайлбар*******гаргасан.
14.*******Нэхэмжлэгч*******нь*******хариуцагчийг*******гэрээгээр*******хүлээсэн*******үүргээ*******биелүүлэхийг*******2019*******оны*******9*******дүгээр*******сарын*******17-ны*******өдөр*******мэдэгдэж,*******уг*******мэдэгдэлд*******гэрээ*******ёсоор*******145,571,707*******төгрөгийн*******гүйцэтгэл*******дутуу*******байгаа,*******10*******дугаар*******сарын*******01-ний*******өдрөөс*******дулаан*******авах*******шаардлагатай*******учир*******ажлыг*******дуусган*******хүлээлгэж*******өгөхийг*******тус*******тус*******мэдэгдсэн*******байна.*******
15.*******Улмаар*******10*******дугаар*******сарын*******08-ны*******өдрийн*******албан*******бичгээр*******“подъёмтой*******хэсгийн*******цонх*******угсралтын*******ажил*******хийгдээгүй”*******ажил*******дутуу*******бөгөөд*******давхруудын*******шиллээгүй*******үлдээсэн*******дутуу*******шилийг*******шиллэж*******өгөхийг*******шаардаж,*******УБДС*******ХХК-тай*******гэрээ*******хийхээр*******тохиролцсон*******байгаа*******учир*******ажлаа*******хийхийг*******шаардсан*******байна.*******/хх-15/*******Дахин*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******28-ны*******өдөр*******гэрээг*******цуцлах*******талаар*******мэдэгдэж,*******гэрээгээр*******хүлээсэн*******үүргээ*******биелүүлээгүйн*******улмаас*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдрөөр*******тасалбар*******болгон*******гэрээг*******захиалагчийн*******санаачилгаар*******цуцалж,*******ийнхүү*******цуцлагдсан*******талаар*******2019*******оны*******11*******дүгээр*******сарын*******19-ний*******өдрийн*******албан*******бичгээр*******нийлүүлэгчид*******мэдэгдсэн*******байна.
16.*******Иргэний*******хуулийн*******225*******дугаар*******зүйлийн*******225.1*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******талуудын*******аль*******нэг*******нь*******гэрээгээр*******хүлээсэн*******үүргээ*******зөрчсөн*******бөгөөд*******гүйцэтгэх*******нэмэлт*******хугацаа*******тогтоосон*******боловч*******үр*******дүн*******гараагүй*******бол*******нөгөө*******тал*******гэрээнээс*******татгалзах*******эрхтэй.*******Нэхэмжлэгч*******нь*******хариуцагчид*******нэмэлт*******хугацаа*******өгсөн*******ч*******үүргээ*******биелүүлээгүй*******учир*******гэрээг*******цуцалсан*******нь*******дээрх*******хуульд*******нийцсэн*******байна.*******Ийнхүү*******талуудын*******байгуулсан*******гэрээ*******захиалагчийн*******санаачилгаар*******цуцлагдсан*******байх*******тул*******гэрээ*******цуцлах*******хүртэлх*******харилцаа*******хэвээр*******үлдэж,*******цуцалснаас*******хойшхи*******үр*******дагаврыг*******талууд*******шийдвэрлэнэ.*******
17.*******Гэрээ*******байгуулагдахаас*******өмнө*******2019*******оны*******1*******дүгээр*******сарын*******28-ны*******өдрийн*******байдлаар*******хариуцагч*******нийт*******544,937,304*******төгрөгийн*******бараа*******материал*******нийлүүлсэн,*******нэхэмжлэгч*******37,577,904*******төгрөгийг*******бэлнээр,*******бартераар*******247,000,000*******төгрөгийн*******хоёр*******хөрөнгө*******шилжүүлсэн*******болох*******нь*******талуудын*******байгуулсан*******Тооцооны*******хуудсаар*******тогтоогдсон.*******
18.*******Харин*******2020*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******28-ны*******өдөр*******буюу*******гэрээ*******цуцлагдсанаас*******хойш*******1*******жилийн*******дараа*******захиалагч*******талын*******гаргасан*******Гэрээ*******дүгнэсэн*******актаар*******хариуцагч*******нийт*******767,559,070*******төгрөгийн*******үүрэг*******гүйцэтгэсэн,*******145,330,450*******төгрөгийн*******бараа*******материал*******болон*******ажил*******дутуу,*******гэрээний*******дагуу*******дутуу*******төлөлт*******45,429,916*******төгрөг,*******Дутуу*******хийгдсэн*******суутган*******тооцох*******төлбөр*******51,494,000*******төгрөг*******гэж*******гаргаснаас*******хариуцагч*******тал*******“Дутуу*******хийгдсэн*******суутган*******тооцох*******төлбөр”-ийг*******хүлээн*******зөвшөөрч*******байгаа*******талаар*******шүүх*******хуралдаанд*******тайлбарлаж*******байна.*******
19.*******Хариуцагчийн*******зүгээс****************-иар*******хэмжилт*******хийлгэсэн*******гэж*******тайлбарлан,*******тус*******компанийн*******гаргасан*******дүгнэлтийг*******хэрэгт*******нотлох*******баримтаар*******гаргасан*******ба*******уг*******баримтаар*******цагаан*******хуванцар*******цонх*******1835,51*******м.кв,*******хаалга*******404,25*******м.кв*******буюу*******нийт*******2239,76*******мкв,*******бор*******цонх*******19,24*******м.кв,*******бор*******хаалга*******19,27*******м.кв*******буюу*******нийт*******38,51*******м.кв*******гэж*******хэмжсэн*******байх*******боловч*******уг*******баримтаар*******хэддүгээр*******байрны*******хэдэн*******давхарт*******хийсэн*******болох*******нь*******тодорхойгүй*******байх*******тул*******хэрэгт*******хамааралтай*******нотлох*******баримтын*******хэмжээнд*******үнэлэх*******боломжгүй*******гэж*******үзлээ.*******
20.*******Талууд*******гэрээний*******дагуу*******гүйцэтгэсэн*******ажил,*******нийлүүлсэн*******бараа*******материалын*******хэмжээний*******талаар*******нэгдсэн*******акт*******үйлдэж,*******тооцоо*******нийлээгүй,*******тооцоолол*******хийгдээгүйн*******улмаас*******гэрээний*******гүйцэтгэлийн*******талаар*******өөр*******өөрөөр*******тайлбарлаж,*******гаргасан*******баримтууд*******хоорондоо*******зөрүүтэй*******байна.*******Мөн*******гэрээ*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдөр*******цуцлагдах*******үед*******гэрээний*******үүрэг*******ямар*******хэмжээний*******биелэлттэй*******болон*******зөрчилтэй*******байсан*******талаар*******тодорхой*******бус*******байхын*******зэрэгцээ*******энэ*******хугацаанаас*******хойш*******захиалагч*******талаас*******нийлүүлэгчид*******гэрээгээр*******хүлээсэн*******үүргээ*******биелүүлэхийг,*******2020*******оны*******9*******дүгээр*******сарын*******15-ны*******өдрөөс*******өмнө*******бүх*******хийсэн*******ажлаа*******шалгаж,*******тохиргоо,*******засвар*******үйлчилгээ*******хийж*******актаар*******хүлээлгэж*******өгөхийг*******шаардсан*******байна. *******
21.*******Иймд*******гэрээний*******дагуу*******гүйцэтгэвэл*******зохих*******145,330,450*******төгрөгийн*******бараа*******материалыг*******нийлүүлж,*******суулгаагүй*******талаар*******үйлдсэн*******Гэрээ*******дүгнэсэн*******актыг*******хариуцагч*******тал*******зарим*******хэлбэрээр*******хүлээн*******зөвшөөрч*******байгаа,*******мөн*******нэг*******талын*******баримт*******боловч*******хэргийн*******158-161*******дүгээр*******талд*******авагдсан*******ажил*******хүлээлцсэн*******актад*******ажлын*******гүйцэтгэл*******дутуу*******байгаа*******нь*******тогтоогдсон*******ба*******хариуцагчаас*******гэрээний*******дагуу*******гүйцэтгэх*******ёстой*******ажлыг*******бүрэн*******хийж*******дуусгасан*******талаар*******захиалагч*******талд*******илэрхийлээгүй,*******гэрээнд*******тохирсон*******хэмжээнээс*******бага*******ажил*******байсан*******гэх*******тайлбараа*******баримтаар*******нотлоогүй*******байх*******тул*******нэхэмжлэгч*******тал*******145,330,450*******төгрөгөөс*******алданги*******тооцсон*******нь*******үндэслэлтэй*******байна*******гэж*******дүгнэв.*******
22.*******Иргэний*******хуулийн*******243*******дугаар*******зүйлийн*******243.1*******дэх*******хэсэгт*******“Худалдах-худалдан*******авах*******гэрээгээр*******худалдагч*******нь*******биет*******байдлын*******доголдолгүй,*******эрхийн*******зөрчилгүй*******хөрөнгө,*******түүнтэй*******холбоотой*******баримт*******бичгийг*******худалдан*******авагчийн*******өмчлөлд*******шилжүүлэх*******буюу*******бараа*******бэлтгэн*******нийлүүлэх,*******худалдан*******авагч*******нь*******худалдагчид*******хэлэлцэн*******тохирсон*******үнийг*******төлж,*******худалдан*******авсан*******хөрөнгөө*******хүлээн*******авах*******үүргийг*******тус*******тус*******хүлээнэ”*******гэж,*******343*******дугаар*******зүйлийн*******343.1*******дэх*******хэсэгт*******“Ажил*******гүйцэтгэх*******гэрээгээр*******ажил*******гүйцэтгэгч*******нь*******захиалагчийн*******буюу*******өөрийн*******материалаар*******гэрээнд*******заасан*******ажил*******гүйцэтгэх,*******захиалагч*******нь*******уг*******ажлын*******үр*******дүнг*******хүлээн*******авч,*******хэлэлцэн*******тохирсон*******хөлс*******төлөх*******үүргийг*******тус*******тус*******хүлээнэ”*******гэж*******заасан*******байна.*******
23.*******Талууд*******гэрээгээр*******нийлүүлэх*******бараа*******материалын*******хэмжээ,*******түүний*******үнэ,*******нийлүүлэх*******болон*******төлбөр*******төлөх*******хугацааг*******нарийвчлан*******тооцож,*******гэрээний*******хавсралтаар*******заасан*******байхад*******энэ*******хэмжээгээр*******нийлүүлж*******угсрах*******үүргээ*******биелүүлээгүйн*******улмаас*******нэхэмжлэгч*******тал*******гэрээг*******цуцалсан*******байх*******тул*******энэ*******хэмжээгээр*******гүйцэтгээгүй*******үүргийг*******тооцож*******алданги*******шаардсан*******нь*******Иргэний*******хуулийн*******232*******дугаар*******зүйлийн*******232.6*******дахь*******хэсэгт*******нийцсэн*******байх*******тул*******52,028,140*******төгрөгийн*******алдангийг*******хариуцагчаас*******гаргуулан*******нэхэмжлэгчид*******олгож*******шийдвэрлэлээ.
24.*******Талууд*******гэрээний*******хугацааг*******“баталгаат*******хугацааны*******дуусгавар*******болох*******хүртэл”*******хүчинтэй*******байхаар*******заасан*******байна.*******Гэрээ*******хугацаанаас*******өмнө*******цуцлагдсан*******нь*******нийлүүлэгчийн*******буруугаас*******буюу*******гэрээгээр*******хүлээсэн*******үүргээ*******бүрэн*******биелүүлээгүйн*******улмаас*******цуцлагдсан*******талаар*******дурдсан*******бөгөөд*******үүнийг*******хариуцагч*******тал*******үгүйсгээгүй,*******гэрээний*******үүргийг*******биелүүлэх*******талаар*******албан*******тоотоор*******хүргүүлж,*******2019*******оны*******9*******дүгээр*******сарын*******мэдэгдэлд*******145,571,707*******төгрөгийн*******гүйцэтгэл*******дутуу*******талаар*******дурдаж*******байсан*******байна.*******
25.*******Гэрээ*******цуцлагдсаны*******улмаас*******бусдаар*******гүйцэтгүүлсэн*******ажлын*******зардалд*******нийт*******92,822,446*******төгрөг*******гаргуулахаар*******шаардаж,*******үүнээс*******хариуцагч*******тал*******44,994,500*******төгрөгийг*******хүлээн*******зөвшөөрсөн*******бөгөөд*******Иргэний*******хуулийн*******227*******дугаар*******зүйлийн*******227.5*******дахь*******хэсэгт*******зааснаар*******үүрэг*******гүйцэтгэгч*******тодорхой*******ажил*******гүйцэтгэх*******үүргээ*******гүйцэтгээгүй*******бол*******үүрэг*******гүйцэтгүүлэгч*******уг*******үүргийг*******өөрөө*******гүйцэтгэх*******буюу*******гуравдагч*******этгээдээр*******гүйцэтгүүлж,*******учирсан*******хохирлыг*******арилгахыг*******шаардах*******эрхтэй.*******
26.*******Нэхэмжлэгч*******детал*******дутуу*******ажлыг*******бусдаар*******нөхөж*******гүйцэтгүүлэхэд*******гарсан*******зардал*******49,994,500*******төгрөг,*******огт*******хийгээгүй*******ажлыг*******бусдаар*******гүйцэтгүүлэхэд*******гарсан*******зардал*******16,900,641*******төгрөгийн*******шаардлагад*******аль*******алинд*******нь*********************-иар*******гүйцэтгүүлсэн*******ажлын*******зардал*******орсон*******гэж*******тайлбарласан.*******Гэвч*******хэрэгт*******авагдсан*******нотлох*******баримтуудаар*******нэхэмжлэгч*******нь*****************-д*******нийт*******43,312,272*******төгрөгийн*******төлбөр*******төлсөн*******ба*******үүнээс*******21,304,272*******төгргийг*******металл*******хаалга,*******татуургын*******зардалд*******зарцуулсан*******болох*******нь*******тогтоогдож,*******бусад*******зардал*******баримтаар*******нотлогдохгүй*******байх*******тул*******нэхэмжлэлийн*******энэ*******шаардлагаас*******хариуцагчийн*******зөвшөөрсөн*******49,994,500*******төгрөгөөр*******хангаж,*******47,827,946*******төгрөгийг*******хэрэгсэхгүй*******болгох*******нь*******зүйтэй*******гэж*******үзлээ.
27.*******Харин*****************-тай*******2022*******оны*******1*******болон*******12*******дугаар*******саруудад*******байгуулсан*******гэрээний*******дагуу*******гүйцэтгэгдсэн*******гэх*******ажлыг**********************-ийн*******дутуу*******хийсэн*******ажлыг*******гүйцэтгүүлсэн*******гэж*******үзэх*******үндэслэл*******тогтоогдохгүй,*******хариуцагчийн*******гүйцэтгээгүй*******ажлыг********К-иар*******гүйцэ***************гүүлсэн*******байхад*******уг*******зардлыг*************************-иас*******шаардаж*******буй*******нь*******ойлгомжгүй*******байна.*******Иймд***********************-тай*******байгуулсан*******гэрээний*******дагуу*******гарсан*******зардал*******25,927,305*******төгрөгийг*******хариуцагчаас*******шаардах*******эрхгүй*******байна*******гэж*******дүгнэн,*******нэхэмжлэлийн*******уг*******шаардлагыг*******хэрэгсэхгүй*******болгож*******шийдвэрлэлээ.*******
28.*******Нэхэмжлэгч*******нь*******хариуцагчаас*******гэрээний*******улмаас*******учирсан*******хохирол*******шаардахад*******өмгөөлөгчөөс*******хууль*******зүйн*******туслалцаа*******авсны*******зардлыг*******Гэрээний*******16.3-т*******зааснаар*******өмгөөллийн*******хөлсөнд*******төлсөн*******9,000,000*******төгрөгийг*******Иргэний*******хуулийн*******219*******дүгээр*******зүйлийн*******219.1*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******харуицагчаас*******шаардсан.*******Нэхэмжлэлийн*******уг*******шаардлагаа*******нотлохоор********************-ийн*******Кассын*******зарлагын*******ордерыг*******Өмгөөлийн*******гэрээг*******нотлох*******баримтаар*******гаргасан*******боловч*******эдгээр*******баримтуудын*******дагуу*******9,000,000*******төгрөг*******төлсөн*******болох*******нь*******тогтоогдохгүй,*******гэрээ*******болон*******кассын*******зарлагын*******ордер*******нь*******он*******сарын*******хувьд*******зөрүүтэй*******байх*******тул*******тус*******маргаантай*******холбоотой*******төлөгдсөн*******төлбөр*******гэж*******үзэхээргүй*******байх*******тул*******энэ*******шаардлагыг*******мөн*******хэрэгсэхгүй*******болгох*******үндэслэлтэй*******гэж*******дүгнэв.
29.*******Хариуцагч*******тал*******гэрээгээр*******хүлээсэн*******үүргээ*******биелүүлээгүйн*******улмаас*******орон*******сууц*******захиалагчдад*******төлсөн*******37,350,000*******төгрөгийг*******хариуцагчаас*******гаргуулах*******тухай*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагын*******хувьд*******нэхэмжлэгчээс*******нотлох*******баримтаар*******гаргасан*******Хаан*******банкны*******шилжүүлгийн*******баримтуудаар*******орон*******сууц*******захиалагч*******10*******иргэнд*******нийт*******34,350,000*******төгрөг*******шилжүүлсэн*******байна.*******
30.*******Хариуцагч*******тал*******уг*******нэхэмжлэлийг*******эс*******зөвшөөрч*******“зөвхөн*******************-ийн*******буруугаас*******болж*******ашиглалтанд*******орох*******хугацааг*******хожимдуулсан*******болох*******нь*******тогтоогдохгүй*******учир*******уг*******хохирлыг*******барагдуулахгүй”*******гэж*******тайлбарлан*******маргасан.*******Нэхэмжлэгч*******нь*******дээрх*******10*******захиалагч*******нарын*******Ж.Оюунгэрэл,*******Ш.Наранпүрэв,*******Ч.Сансартуяа,*******А.Цэндээхүү*******нартай*******байгуулсан*******“Орон*******сууц*******захиалан*******бариулах*******гэрээ”-г*******хэрэгт*******нотлох*******баримтаар*******гаргасан*******ба*******барилгыг*******Улсын*******комисст*******хүлээлгэж*******өгсөн*******2020*******оны*******6*******дугаар*******сарын*******25-ны*******өдөр*******хүртэл*****************д*******4,000,000*******төгрөг,******************т*******3,000,000*******төгрөг,********************д*******1,000,000*******төгрөг,********************д*******5,400,000*******төгрөг,*******нийт*******22,400,000*******төгрөг*******төлсөн*******байна.*******
31.*******Хэдийгээр*******тухайн*******барилгын*******ажилд*******47*******туслан*******гүйцэтгэгч*******байгууллага*******оролцсон*******болох*******нь*******Улсын*******комиссын*******дүгнэлтээс*******харагдах*******боловч*******барилгыг*******ашиглалтанд*******оруулах,*******барилгад*******дулаан*******авахаар******************-тай*******гэрээ*******хийх*******шаардлагатай*******тул*******дутуу*******ажлаа*******гүйцээхийг*******нэхэмжлэгчээс*******хариуцагчид*******2019*******оны*******9*******дүгээр*******сараас*******эхлэн*******хэд*******хэдэн*******удаа*******шаардаж*******байсан*******нь*******албан*******бичгүүдээр*******тогтоогдож*******байх*******тул***************************ажлаа*******дуусгаагүйн*******улмаас*******гэрээ*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдөр*******цуцлагдаж,*******өөр*******байгууллагаас*******нэмэлт*******бараа*******материал*******авч,*******улмаар*******2020*******оны*******6*******дугаар*******сард*******барилгыг*******улсын*******комисст*******хүлээлгэж*******өгсөн*******байна.*******
32.*******Иймд*******дээрх*******үйл*******баримтуудыг*******нэгтгэн*******дүгнэснээр*******хариуцагчаас*******шалтгаалан*******орон*******сууц*******ашиглалтанд*******орох*******хугацаа*******хойшилсон*******байх*******боломжтой*******гэж*******дүгнэх*******үндэслэлтэй*******байх*******тул*******нэхэмжлэгч*******нь*******Иргэний*******хуулийн*******219*******дүгээр*******зүйлийн*******219.1*******дэх*******хэсэгт*******“Үүрэг*******гүйцэтгэгч*******хүлээсэн*******үүргээ*******зөрчсөн*******тохиолдолд*******үүрэг*******гүйцэтгүүлэгч*******учирсан*******хохирлоо*******арилгуулахаар*******шаардах*******эрхтэй”*******гэж*******заасны*******дагуу*******орон*******сууц*******захиалагч*******нарт*******төлсөн*******алдангийг*******хариуцагчаас*******шаардах*******эрхтэй.
33.*******Харин*******нэхэмжлэгчээс*******Хаан*******банкны*******шилжүүлгийн*******баримтаар*******шилжүүлсэн*******34,350,000*******төгрөгийн*******хэмжээнд*******уг*******шаардлагыг*******хангах*******боломжгүй.*******Учир*******нь*******эдгээр*******баримтуудаар*******төлбөр*******хүлээн*******авсан*******иргэд*******бүгд*******тухайн*******маргаан*******бүхий*******Б2*******блокт*******захиалга*******өгсөн*******болох*******нь*******тогтоогдохгүй*******байна.*******Иймд*******хэрэгт*******нотлох*******баримтаар*******ирүүлсэн*******4*******иргэнд*******тухайн*******орон*******сууцны*******барилгыг*******улсын*******комисст*******хүлээн*******авах*******хүртэлх*******хугацааны*******алдангид*******төлсөн*******нийт*******22,400,000*******төгрөгийг*******хариуцагчаас*******гаргуулахаар*******шийдвэрлэж,*******уг*******шаардлагаас*******14,950,000*******төгрөгийг*******хэрэгсэхгүй*******болгов.
Сөрөг*******нэхэмжлэл:
34.*******Хариуцагч*******нь*******нэхэмжлэгчээс*******ажлын*******хөлс*******бартераар*******төлөхөөр*******тохиролцсон*******орон*******сууцны*******үнэ*******169,551,250*******төгрөг,*******бэлнээр*******төлөх*******үлдэгдэл*******төлбөр*******44,717,186*******төгрөг,*******гэрээний*******хугацаанд*******санхүүжилтийг*******тогтоосон*******хугацаанд*******төлөөгүйн*******алданги*******44,121,411*******төгрөг*******гаргуулахаар*******шаардаж,*******нийт*******нэхэмжлэлийг*******259,102,547*******төгрөг*******гэж*******тодорхойлсон*******хэдий*******ч*******эдгээр*******нэхэмжлэлийн*******нийлбэр*******дүн*******258,389,847*******төгрөг*******байна.*******Тодруулбал,*******нэхэмжлэлийн*******өөрчилж*******ихэсгэсэн*******шаардлагад*******бэлнээр*******төлөх*******төлбөрийн*******үлдэгдлийг*******45,429,886*******гэж*******заасан*******ч*******өмнө*******гаргасан*******шаардлагыг*******169,551,250*******төгрөгөөр*******нэмэгдүүлсэн*******талаар*******тодорхойлсон*******учир*******сөрөг*******нэхэмжлэлийн*******нийлбэр*******дүнг*******258,389,847*******төгрөг*******гэж*******үзлээ.
35.*******Хариуцагч*******тал*******гэрээний*******дагуу*******767,559,070*******төгрөгийн*******ажил*******хийж*******гүйцэтгэсэн,*******улмаар*******төлбөрт*******552,577,904*******төгрөг*******төлсөн*******талаар*******зохигчид*******хэн*******аль*******нь*******маргаагүй*******учир*******зөрүү*******буюу*******төлөгдөөгүй*******төлбөрийг*******хариуцагч*******нь*******Иргэний*******хуулийн*******186*******дугаар*******зүйлийн*******186.1*******дэх*******хэсэгт*******“Хууль*******буюу*******гэрээгээр*******үүрэг*******гүйцэтгэгч*******нь*******ямар*******нэгэн*******үйлдэл*******хийх,*******эсхүл*******тодорхой*******үйлдэл*******хийхээс*******татгалзах*******үүргийг*******үүрэг*******гүйцэтгүүлэгчийн*******өмнө*******хүлээх*******бөгөөд*******үүрэг*******гүйцэтгүүлэгч*******нь*******түүнээс*******уг*******үүргээ*******гүйцэтгэхийг*******шаардах*******эрхтэй”*******гэж*******заасны*******дагуу*******нэхэмжлэгчээс*******бэлэн*******төлбөрийн*******үлдэгдэл*******44,717,186*******төгрөг,*******бартераар*******төлөхөөр*******тохиролцсон*******169,551,250*******төгрөгийг*******тус*******тус*******шаардах*******эрхтэй*******байна.*******
36.*******Нэхэмжлэгчийн*******зүгээс*******169,551,250*******төгрөгийн*******нэхэмжлэлийг*******эс*******зөвшөөрч,*******татгалзлын*******үндэслэлээ*******“бартераар*******хийх*******төлбөрийг*******гэрээ*******дүгнэгдсэний*******дараа*******төлөхөөр*******тохиролцсон*******учир*******үлдсэн*******ажлаа*******хийж*******гүйцэтгэсний*******дараа*******төлөх*******боломжтой”*******гэх*******агуулгаар*******тайлбарласан.*******
37.*******Гэвч*******гэрээ*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******31-ний*******өдөр*******цуцлагдах*******хүртэл*******хариуцагч*******нийт*******767,559,070*******төгрөгийн*******бараа*******материал*******нийлүүлж,*******угсрах*******ажил*******гүйцэтгэсэн*******байх*******тул*******хийсэн*******ажил,*******нийлүүлсэн*******бараа*******материалын*******төлбөрийг*******нэхэмжлэгч*******тал*******төлөх*******үүрэгтэй.*******Мөн*******бартерт*******тооцож*******өгөхөөр*******тохиролцсон*******орон*******сууцыг*******бодитоор*******хүлээлгэж*******өгөөгүй*******учир*******гэрээнд*******заасан*******үнээр*******тооцож*******гаргуулахаар*******шаардсан*******хариуцагчийн*******сөрөг*******нэхэмжлэл*******үндэслэлтэй*******байна.*******
38.*******Нэхэмжлэгч*******тал*******Иргэний*******хуулийн*******209*******дүгээр*******зүйлийн*******209.1*******дэх*******хэсэгт*******“Хоёр*******талын*******гэрээгээр*******үүрэг*******гүйцэтгэгч*******нэг*******тал*******нөгөө*******талынхаа*******өмнө*******үүргээ*******эхлэн*******гүйцэтгэхээс*******бусад*******тохиолдолд*******нөгөө*******тал*******хариу*******үүрэг*******гүйцэтгэхээс*******өмнө*******үүргээ*******гүйцэтгэхээс*******татгалзаж*******болно”*******гэж*******заасны*******дагуу*******дутуу*******гүйцэтгэсэн*******ажлыг*******хийсэн*******тохиолдолд*******уг*******төлбөрийг*******төлөх*******боломжтой*******гэж*******тайлбарлан*******маргасан.*******Гэтэл*******хариуцагчийн*******гүйцэтгээгүй*******гэх*******ажил,*******дутуу*******бараа*******материалыг********************-иар*******гүйцэтгүүлсний*******зардал*******49,994,500*******төгрөгийг*******хариуцагчаас*******гаргуулахаар*******шаардаж,*******хариуцагч*******энэ*******хэмжээгээр*******нэхэмжлэлийг*******хүлээн*******зөвшөөрсөн.*******
39.*******Мөн*******нэхэмжлэгч*******нь*******ажил*******гүйцэтгэх*******гэрээний*******хугацаанд*******хариуцагч*******талд*******санхүүжилтийг*******Хавсралтад*******заасан*******хуваарийн*******дагуу*******олгож*******байгаагүй,*******ажлыг*******хугацаанд*******нь*******гүйцэтгэхэд*******зарим*******нөхцөл*******боломжоор*******бүрэн*******хангаагүй*******болох*******нь*******хариуцагч*******талын*******2019*******оны*******4*******дүгээр*******сард*******нэхэмжлэгч*******талд*******хүргүүлсэн*******албан*******бичгээс*******харагдаж*******байх*******тул*******нэхэмжлэгч*******талын*******татгалзал*******үндэслэлгүй*******байна*******гэж*******дүгнэлээ.
40.*******Сөрөг*******нэхэмжлэлийн*******сүүлийн*******шаардлага*******болох*******алданги*******44,121,411*******төгрөгийг*******хариуцагч*******нэхэмжлэгчээс*******шаардах*******эрхтэй*******байна*******гэж*******дүгнэлээ.*******Учир*******нь*******талууд*******гэрээний*******12.1*******дэх*******хэсэгт*******“захиалагч*******тал*******гэрээнд*******заасны*******дагуу*******төлбөр*******төлөөгүй*******тохиолдолд*******төлөх*******мөнгөний*******хоног*******тутамд*******0,2*******хувийн*******алданги*******төлөх*******үүрэг*******хүлээх*******бөгөөд*******ажлын*******хугацаа*******сунгаж*******өгнө”*******гэж*******заасан*******нь*******Иргэний*******хуулийн*******232*******дугаар*******зүйлийн*******232.3,*******232.6*******дахь*******хэсгүүдэд*******нийцсэн,*******гэрээ*******цуцлагдахаас*******өмнө*******санхүүжилтийг*******гэрээний*******хавсралтад*******заасан*******хугацаанаас*******хэтрүүлэн*******олгож*******байсан*******талаарх*******хариуцагч*******талын*******тооцооллыг*******нэхэмжлэгч*******талаас*******няцаасан*******баримт*******гаргаагүй*******тул*******Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******25*******дугаар*******зүйлийн*******25.2.2,*******38*******дугаар*******зүйлийн*******38.1*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******тайлбар*******татгалзлаа*******нотлоогүй*******гэж*******үзнэ.
41.*******Шүүх*******нэхэмжлэгчийн*******үндсэн*******нэхэмжлэлийн*******зарим*******шаардлагыг*******хангаж,*******заримыг*******хэрэгсэхгүй*******болгон,*******хариуцагчийн*******сөрөг*******нэхэмжлэлийг*******бүхэлд*******нь*******хангаж*******шийдвэрлэсэн.*******Тиймээс*******Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******56*******дугаар*******зүйлийн*******56.2,*******56.1,*******60*******дугаар*******зүйлийн*******60.1*******дэх*******хэсэг,*******Улсын*******тэмдэгтийн*******хураамжийн*******тухай*******хуулийн*******7*******дугаар*******зүйлийн*******7.1.1*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******нэхэмжлэгчээс*******тэмдэгтийн*******хураамжид*******төлсөн*******1,272,316*******төгрөг,*******хариуцагчаас*******сөрөг*******нэхэмжлэлийн*******тэмдэгтийн*******хураамжид*******төлсөн*******2,385,967*******төгрөгийг*******тус*******тус*******улсын*******төсвийн*******орлогод*******хэвээр*******үлдээж,*******хариуцагчаас*******780,063*******төгрөг*******гаргуулан*******нэхэмжлэгчид,*******нэхэмжлэгчээс*******1,449,899*******төгрөг*******гаргуулан*******хариуцагчид*******олгоно.
Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******115*******дугаар*******зүйлийн*******115.2.2,*******115.2.1,*******116,*******118*******дугаар*******зүйлд*******заасныг*******удирдлага*******болгон
ТОГТООХ*******нь:
*******1.*******Иргэний*******хуулийн*******219*******дүгээр*******зүйлийн*******219.1,*******227*******дугаар*******зүйлийн*******227.5,*******232*******дугаар*******зүйлийн*******232.6*******дахь*******хэсэгт*******заасныг*******баримтлан*******хариуцагч********-иас*******124,422,640*******/нэг*******з************уун*******хорин*******дөрвөн*******сая*******дөрвөн*******зуун*******хорин*******хоёр*******мянга*******зургаан*******зуун*******дөчин/*******төгрөгийг*******гаргуулан*******нэхэмжлэгч**********************-д*******олгож,*******нэхэмжлэлээс*******66,777,946*******/жаран*******зургаан*******сая*******долоон*******зуун*******далан*******долоон*******мянга*******есөн*******зуун*******дөчин*******зургаан/*******төгрөгийг*******хэрэгсэхгүй*******болгосугай.
*******2.*******Иргэний*******хуулийн*******186*******дугаар*******зүйлийн*******186.1,*******232*******дугаар*******зүйлийн*******232.6*******дахь*******хэсэгт*******заасныг*******баримтлан*******нэхэмжлэгч*********************-иас*******258,389,847*******/хоёр*******зуун*******тавин*******найман*******сая*******гурван*******зуун*******наян*******есөн*******мянга*******найман*******зуун*******дөчин*******долоон/*******төгрөг*******гаргуулан*******хариуцагч*********************-д*******олгосугай.*******
*******3.*******Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******56*******дугаар*******зүйлийн*******56.1,*******56.2,*******60*******дугаар*******зүйлийн*******60.1,*******Улсын*******тэмдэгтийн*******хураамжийн*******тухай*******хуулийн*******7*******дугаар*******зүйлийн*******7.1.1*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******нэхэмжлэгчээс*******улсын*******тэмдэгтийн*******хураамжид*******төлсөн*******1,272,316*******төгрөг,*******хариуцагчаас*******сөрөг*******нэхэмжлэлийн*******улсын*******тэмдэгтийн*******хураамжид*******төлсөн*******2,385,967*******төгрөгийг*******тус*******тус*******улсын*******төсвийн*******орлогод*******хэвээр*******үлдээж,*******хариуцагчаас*******780,063*******төгрөг*******гаргуулан*******нэхэмжлэгчид,*******нэхэмжлэгчээс*******1,449,899*******төгрөг*******гаргуулан*******хариуцагчид*******олгосугай.
4.*******Иргэний*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******119*******дүгээр*******зүйлийн*******119.2,*******119.7,*******120*******дугаар*******зүйлийн*******120.2*******дахь*******хэсэгт*******зааснаар*******шийдвэр*******нь*******танилцуулан*******сонсгомогц*******хүчинтэй*******болох*******бөгөөд*******зохигч,*******гуравдагч*******этгээд,*******тэдгээрийн*******төлөөлөгч*******буюу*******өмгөөлөгч*******нар*******энэхүү*******шийдвэрийг*******эс*******зөвшөөрвөл*******уг*******шийдвэрийг*******гардан*******авснаас*******хойш*******14*******хоногийн*******дотор*******Нийслэлийн*******Иргэний*******хэргийн*******давж*******заалдах*******шатны*******шүүхэд*******гомдол*******гаргах*******эрхтэй*******болохыг*******дурдсугай.
ДАРГАЛАГЧ,*******ШҮҮГЧ *******А.САРАНТУЯА