А.*******д холбогдох хэргийн талаар

******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүхуралдааныг Ерөнхий шүүгч Ж.Баттогтох даргалж, шүүгч Б.Ариунбаяр, Б.Намхайдорж нарын бүрэлдэхүүнтэй, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга М. Прокурор Н.******* Шүүгдэгч А.******* Шүүгдэгч А.*******гийн өмгөөлөгч С.******* Хохирогч Ч.******* өмгөөлөгч Г.******* /Тосонцэнгэл сум дахь сум дундын шүүхээс онлайнаар/ нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүхуралдаанаар ******* аймгийн Тосонцэнгэл сум дахь сум дундын шүүхийн 2019 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдрийн 80 дугаартай шүүгчийн захирамжийг эс зөвшөөрч бичсэн прокурорын эсэргүүцлээр А.*******д холбогдох 1924000370033 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2019 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдөр хүлээн авч шүүгч Б.Намхайдоржийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв. Монгол Улсын иргэн, 1987 оны 01 дүгээр сарын 17-ны өдөр ******* аймгийн******* суманд төрсөн, 32 настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, *******, ******* аймгийн******* сумын ******* багт оршин суудаг, урьд ял шийтгүүлж байгаагүй, /ИЗ******* регистрийн дугаартай/ овгийн *******

Яллагдагч А.******* нь 2017 оны 12 дугаар сарын 15-ны үед ******* аймгийн******* сумын ******* багийн нутаг “Асгат” гэх газарт байрлах өөрийн гэртээ гэр бүлийн хамаарал бүхий этгээд буюу эхнэр Ч.тэй маргалдаж, түүний нуруу руу өшиглөж, зүүн талын шанаа руу цохих, гар утсаар толгойн тус газарт нь цохих зэргээр зодсон, 2018 оны 03 дугаар сарын 10-ны үед ******* аймгийн******* сумын ******* багийн нутаг“Асгат” гэх газарт байрлах өөрийн гэртээ түүний хөл рүү 3-4 удаа өшиглөж зодсон, 2018 оны 12 дугаар сарын 04-ний өдөр ******* аймгийн******* сумын Баян-Ухаа багт байрлах өөрийн гэртээ түүний хоолойг нь боож, нүүрэн тус газарт нь 1 удаа цохиж, нуруу руу нь 1 удаа өшиглөх зэргээр зодсон, 2018 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдөр ******* аймгийн******* сумын Баян-Ухаа багт байрлах өөрийн гэртээ түүний нуруу руу 2 удаа өшиглөж, 1 удаа гараараа цохих зэргээр зодсон, 2019 оны 04 дүгээр сарын 15-ны өдөр ******* аймгийн******* сумын ******* багийн нутаг “Нахиу” гэх газарт байрлах өөрийн гэртээ түүний нүүрэн тус газарт нь өшиглөж эрүүл мэндэд нь зүүн нүдний болорын цайлт, судаслаг бүрхүүлийн үрэвсэл, наалдац, зүүн нүдний харааны бууралт 0.1, зүүн нүдний алимны салстанд цус хуралт, зүүн доод зовхинд зулгаралт,зүүн хацрын зөөлөн эдийн няцрал гэмтэл бүхий хүндэвтэр хохирол учруулж, гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатай хүнийг байнга зодож, гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдсэн, мөн 2019 оны 04 дүгээр сарын 18-ны өдөр ******* аймгийн******* сумын ******* багийн нутаг “Нахиу” гэх газарт гэр бүлийн хамаарал бүхий этгээд буюу хүүхэд С. мотоциклоор дайрч эрүүл мэндэд нь баруун хөлний тавхайн зөөлөн эдийн гэмтэл цус хуралт бүхий хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт тус тус холбогджээ. Анхан шатны шүүх: 1. овогт *******д холбогдох эрүүги1924000370033 дугаартай хэргийг ******* аймгийн Тосонцэнгэл сум дахь сум дундын прокурорын газарт буцаасугай. 2. Шүүгдэгч А.*******д авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх архэмжээг хэргийг прокурорт очтол хэвээр үргэлжлүүлсүгэй. 3. Шүүгчийн захирамжийг эс зөвшөөрвөл прокурор шийдвэрийг хүлээн авснахойш ажлын 5 өдөрт багтаан эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурьдаж шийдвэрлэжээ. Прокурор Б. давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан эсэргүүцэлдээ: ******* аймгийн Тосонцэнгэл сум дахь Сум дундын прокурорын газрын хяналтын прокурор Б. би, ******* аймгийн Тосонцэнгэл сум дахь Сум дундын шүүхийн 2019 оны 9 дүгээр сарын 30-ны өдрийн 80 дугаартай хэргийг прокурорт буцаах тухай захирамжийг 2019 оны 10 дугаар сарын 7-ны өдөр хүлээн авч ХЯНАВАЛ: А.******* нь 2017 оны 12 дугаар сарын 15-ны үед ******* аймгийн Их-Усумын ******* багийн нутаг Асгат гэх газарт байрлах өөрийн гэртээ гэр бүлийн хамаарал бүхий этгээд болох эхнэр Ч.тэй маргалдаж, түүний нуруу руу өшиглөх, зүүн талын шанаа руу цохиж, жи мобайлын гар утсаар толгойн тус газарт нь цохих зэргээр зодсон, 2018 оны 3 дугаар сарын 10-ны үед ******* аймгийн******* сумын ******* багинутаг Асгат гэх газарт байрлах өөрийн гэртээ түүний хөл рүү 3-4 удаа өшиглөж зодсон, 2018 оны 12 дугаар сарын 4-ний өдөр ******* аймгийн******* сумын Баян-Ухбагт байрлах өөрийн гэртээ түүний хоолойг боож, нүүрэн тус газарт 1 удаа цохих, нуруу руу нь 1 удаа өшиглөх зэргээр зодсон, 2018 оны 12 дугаар сарын 17-ны үед ******* аймгийн******* сумын Баян-Ухаа багт байрлах өөрийн гэртээ түүнийг нуруу руу 2 удаа өшиглөж, 1 удаа гараараа цохих зэргээр зодсон, 2019 оны 4 дүгээр сарын 15-ны өдөр ******* аймгийн******* сумын ******* багинутаг Нахиу гэх газарт байрлах өөрийн гэртээ түүний нүүрэн тус газарт нь өшиглөж, эрүүл мэндэд нь зүүн нүдний болорын цайлт, судаслаг бүрхүүлийн үрэвсэл, наалдац, зүүн нүдний харааны бууралт 0.1, зүүн нүдний алимны салстанд цус хуралт, зүүн доод зовхины зулгаралт, зүүн хацрын зөөлөн эдийн няцрал гэмтэл бүхий хүндэвтэр хохирол учруулж, гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатай хүнийг байнга зодож, гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдсэн гэмт хэргийг, Мөн 2019 оны 4 дүгээр сарын 18-ны өдөр ******* аймгийн******* сумын Хуябагийн нутаг Нахиу гэх газарт гэр бүлийн хамаарал бүхий этгээд буюу хүүхэд С. мотоциклиор дайрч, эрүүл мэндэд нь баруун хөлний тавхайн зөөлөн эдийн гэмтэл, цус хуралт бүхий хөнгөн хохирол учруулсан гэх хэрэгт тус тус холбогдсон байна. Тус прокурорын газраас А.*******г Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1 дэх хэсэг, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1 дэх хэсэг, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэгт тус тус буруутгаж 2019 оны 3 дугаар сарын 6- ны өдөр яллах дүгнэлт үйлдэн хэргийг анхан шатны шүүхэд шилжүүлсэн байна. ******* аймгийн Тосонцэнгэл сум дахь Сум дундын шүүх хэргийг 2019 оны 9 дүгээр сарын 26-ны өдөр хянан хэлэлцээд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 33.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2, 1.3 дахь хэсэгт заасан “Шүүх хуралдаанаар нөхөн гүйцэтгэх боломжгүй мөрдөн шалгах ажиллагааг хийлгэх, мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулахад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн” гэсэн үндэслэлээр хэргийг прокурорт буцаасан анхан шатны шүүхийн захирамжид заасан үндэслэл нь хэргийн бодит байдалтай нийцээгүй байх тул дараах эсэргүүулийг бичив. Үүнд: 1.Насанд хүрээгүй хохирогч С. гэрчээр асуухдаа яллагдагчиөмгөөлөгч С.*******ыг, гэрч Х., Ц., Л.Наранчулуун, Р., Т. нараас мэдүүлэг авахдаа хохирогчийн өмгөөлөгч Г. оролцуулсан гэжээ. ******* аймгийн Тосонцэнгэл сум дахь Цагдаагийн хэлтсийн мөрдөгч, цагдаагиахлах дэслэгч М. нь 2019 оны 5 дугаар сарын 1-ний өдөр насанд хүрээгүй хохирогч С. гэрчээр мэдүүлэг авахдаа хавтаст хэргийн 22-р хуудсанд мэдүүлэг авах ажиллагаанд Нэг цэг үйлчилгээний төвийн нийгмийн ажилтан Н. оролцуулав, 22-р хуудсаны ар хэсэгт мэдүүлгийн тэмдэглэлийг нийгмийн ажилтан Н. уншуулж насанд хүрээгүй гэрчид танилцуулав гэжээ. Харин уг мэдүүлэг авах ажиллагаанд өмгөөлөгч оролцуулсан талаар огт дурьдаагүй, мэдүүлэг өгсөн, авсан, оролцсон хүний нэрийг компьютерээр гаргаж гарын үсэг үуруулсан харин өмгөөлөгч С.******* нь гараар нэрээ бичиж гарын үсэг зурсан байдаг. Мөн өмгөөлөгч С.******* нь би уг мэдүүлэгт оролцоогүй хэргийн материалтай танилцах явцдаа андуурч зурсан байна гэх тайлбарыг өгдөг. Түүнчлэн яллагдагч А. нь өмгөөлөгч С.*******той 2019 оны 5 дугаар сарын 6-ны өдөр хууль зүйн туслалцаа үзүүлэх гэрээ байгуулсан ба насанд хүрээгүй хохирогч С. гэрчээр асуух цаг хугацаанд А.******* нь С.*******ыг өмгөөлөгчөөр сонгоогүй байсан байна. Мөн хохирогч Ч., С.Пүрэв-Очир нар нь өмгөөлөгч Г.*******тай 2019 оны 5 дугаар сарын 6-ны өдөр хуульзүйн туслалцаа үзүүлэх гэрээ байгуулсан ба Х., Ц., Л.Наранчулуун, Р., Т. нарыг гэрчээр асуух цаг хугацаанд хохирогч Ч., С.Пүрэв-Очир нар нь Г. өмгөөлөгчөөр сонгоогүй байсан байна. Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд өмгөөлөгчийг сонгох, өмгөөлөгч оролцуулах нь өөр өөр ойлголт юм. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэзаасан шаардлага бий болсон тохиолдолд эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд өмгөөлөгч оролцуулан мэдүүлэг авна. Харин тухайн мэдүүлэг авах ажиллагаанд оролцож байгаа өмгөөлөгчийг заавал сонгон авсан байхыг шаардахгүй юм. Тухайлбал монгол хэл, бичиг мэдэхгүй хүний мэдүүлэг авах ажиллагааоролцсон өмгөөлөгч нь тухайн хүнээс авсан мэдүүлгийг уншиж танилцуулах төдийгөөр эрх нь хязгаарлагдах боломжтой юм. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 10.8 дугаар зүйлийн 1.2 дахь хэсэгт заасан үндэслэл тогтоогдоогүй байхад хохирогч, сэжигтэн яллагдагчтай хууль зүйн туслалцаа үзүүлэх гэрээ байгуулаагүй байхдаа монгол хэл, бичиг мэдэхгүй хүний мэдүүлэг авах ажиллагаанд оролцсоныг нь төлөө хохирогч, сэжигтэн, яллагдагчтай хууль зүйн туслалцаа үзүүлэх гэрээ байгуулах эрхийг нь хассан тохиолдолд мэдүүлэг авах ажиллагаанд оролцох өмгөөлөгч орон нутгаас олдохгүй хүндрэлтэй нөхцөл байдал үүсэх юм. 2. ******* аймгийн Тосонцэнгэл сум дахь Сум дундын прокурорын газрыпрокурорын 2019 оны 7 дугаар сарын 23-ны өдрийн 4/22 дугаартай “Дахин шинжилгээ хийх” тухай тогтоолыг яллагдагч А.*******д танилцуулаагүй гэжээ. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 27.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шинжилгээ хийлгэх үед зөвхөн оролцогч “эрх” эдлэхээр заасан. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.4 дүгээр зүйлийн 1.13 дахь хэсэгт “оролцогч” гэдэгт сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагч, хуулийн этгээд, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгчийг хамааруулан ойлгохоор заасан. Гэтэл уг дахин шинжилгээ хийлгэх тухай тогтоолыг үйлдэх цаг хугацаанд буюу 2019 оны 7 дугаар сарын 23-ны өдөр А.******* нь тухайн хэргийн оролцогч болоогүй, А.*******д холбогдуулж эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татаагүй байсан тул уг тогтоолыг танилцуулах шаардлага байхгүй байсан. Мөн Эрүүгийн хэрэгхянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 27.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “шинжээчийн дүгнэлт ...”-ийг хэргийн оролцогчид танилцуулахаар зааснаас шинжээч томилсон тогтоолыг танилцуулах талаар заагаагүй байна. 3. Яллагдагч А.*******, хохирогч Ч. нарыг Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуульд заасны дагуу гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатай этгээд эсэхийг бүрэн шалгаж тодруулаагүй гэжээ. Яллагдагч А.*******, хохирогч Ч. нар нь гэрлэлтээ бүртгүүлээгүй боловч хамтран амьдарч байсан болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан Гэрлэлтийн бүртгэлийн лавлагаа, гэрч Ж.: “... А.******* 2019 оны 4 дүгээр сарын 15-ны өдөр энэ Нахиу гэх газарт өөрийн эхнэр Ч.тэй маргалдаж муудалцсан гэж А.*******гийн ээж гуай 4 дүгээр сарын 15-ны өдөр орой надад хэлсэн юм...” гэх /ХХ-ийн 23-24-р хуудас/, гэрч П.: “...Би 2018 оны 3 дугаар сарын 10-дын үеэр ******* багаар эргэлтээр явж байгаад Асгат гэх газарт очиж байсан юм. Тухайн үед Асгат гэх газарт *******нх ийнхтой хамт айл байсан юм. Би тэр үед *******гийн гэдэг хүүхдийг үзэх гээд гэрт нь ороход эхнэр э гэртээ уйлаад сууж байхлаар нь юу болсон талаар асуухад э манай нөхөр намайг зодоод байна гэж хэлсэн. Тухайн үед гэртээ хүүхдийнхээ хамт байсан харин түүний нөхөр ******* хониндоо явчихсан байсан ...” гэх /ХХ-ийн 25-26-р хуудас/, гэрч Ц.ийн: “...А.*******, Ч. хоёр 2017 оны 12 дугаар сарын 15-ны үед гэртээ маргалдаж муудалцаад том том дугаралдаад байхаар нь би өдөр 13 цагийн үед тэднийд орж байсан юм... Мөн 2018 оны 3 дугаар сарын 10-дын үеэр Асгат гэх газарт байхдаа А.*******гийн гэрт санаандгүй яваад ортол *******, хоёр хоорондоо маргалдаж муудалцсан бололтой э гэртээ уйлчихсан ******* ууртай харагдсан юм. Тэр өдөр манай ******* багийн эмч Б. манайхны хотонд ирж байсан юм. Би тухайн үед эмчид манай хажуу талын ******* эхнэртэйгээ маргалдаж муудалцаад цохиж зодоод байх шиг байна. Чи д хэлж яриад өгөөч гэж захиж байсан ...”гэх /ХХ-ийн 30-31-р хуудас/, гэрч Р.ийн: “...Намайг 2018 оны 3 дугаар сарын эхээр хонио хариулж яваад өдөр 16 цагийн үед хониноосоо ирээд А.*******гийн гэрт ортол А.******* хониндоо явчихсан эхнэр нь гэртээ бага хүүхэдтэйгээ байсан юм...тухайн үед бид хоёр Б. эмчид манай хажуу талын ******* эхнэрээ өнөөдөр цохиж зодсон юм шиг байна эхнэр нь уйлаад байна гэж хэлж байсан юм...” гэх //ХХ-ийн 34-р хуудас/, гэрч Л.: “...Миний санаж байгаагаар 2019 оны 4 дүгээр сарын 15-ны үед байх эс чи наад нүүрээ яачихсан юм бэ гээд асуутал надад нөхөр ******* намайг цохичихсон юм гэсэн. Тухайн үед Сэлэнгийн зүүн талын нүд хавдчихсан байсан...” гэх /ХХ-ийн 37-р хуудас/, гэрч Ц.ийн: “...Манайх энэ жил А.*******нтэй хамт******* сумын ******* багийн нутаг Нахиу гэх газарт хаваржсан юм. 2019 оны 4 дүгээр сарын 15-ны үед байх намайг тэр үед сумын төв яваад ирсэнмй маргааш өглөө нь *******гийн ээж гуай манай гэрт орж ирээд надад хэлэхдээ манай ******* эхнэрээ өчигдөр орой зодоод би *******г хүчирхээ байчихжээ..” гэх мэдүүлгээр хангалттай нотлогдддог. 4. Улсын яллагчийн яллах дүгнэлтийн 172 дугаар хуудас, 173 дугаар хуудасны ар талын хуудас давхардсан нь утга агуулгын хувьд зөрчилтэй буюу яллах дүгнэлт хуульд заасан шаардлагыг хангаагүй гэжээ. А.*******д холбогдох эрүүгийн хэргийн яллах дүгнэлт нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 32.10 дугаар зүйлд заасан шаардлагыг хангасан боловч хавтаст хэрэгт хавсаргасан яллах дүгнэлтийн 172 дугаар хуудасны ар, 173 дугаар хуудасны ар давхардаж хэвлэгдсэн байна. Үүнийг утга агуулгын хувьд зөрчилтэй буюу яллах дүгнэлт хуульд заасан шаардлагыг хангаагүй гэж үзэх үндэслэлгүй юм. 5. Шүүгдэгч А.*******гийн 2019 оны 4 дүгээр сарын 18-ны өдөр ******* аймгийн******* сумын ******* багийн нутаг “Нахиу” гэх газарт гэр бүлийн хамаарал бүхий этгээд буюу хүүхэд С. мотоциклоор дайрч, эрүүл мэндэд нь баруун хөлний тавхайн зөөлөн эдийн гэмтэл цус хуралт бүхий хөнгөн хохирол учруулсан үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан энэ хуулийн 10.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн хэд дэх хэсэгт заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар хөнгөн хохирол учруулсан гэж зүйлчилсэн болох нь тодорхойгүй гэжээ. А.Бат-Өлийд холбогдох эрүүгийн 1924000370033 дугаартай хэргийн яллах дүгнэлтэнд “...гэр бүлийн хамаарал бүхий этгээл буюу хүүхэд С.Пүрэв-Очирт хөнгөн хохирол учруулсан ...” гэж зааж өгсөн нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийг энэ хуулийн 10.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.8-д заасан “гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж” гэх хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар зүйлчилсэн нь тодорхой байна. Иймд ******* аймгийн Тосонцэнгэл сум дахь Сум дундын шүүхийн 2019 оны 9 дүгээр сарын 30-ны өдрийн 80 дугаартай хэргийг прокурорт буцаах тухай захирамжийн зарим хэмгийг хүчингүй болгуулахаар Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэрэгт зааснаар улсын яллагчийн эсэргүүцэл бичив гэжээ. Яллагдагч А.*******гийн өмгөөлөгч С.******* давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Мөрдөгч насан хүрээгүй хохирогч С. гэрчээр асуусан байгаа. Би андуураад гарын үсэг зурчихсан байсан. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад өмгөөлөгч оролцох явдал амьдрал, практикт их гардаг. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 27.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт шинжээчийн дүгнэлтийг оролцогчдод танилцуулна гэж заасан. Гэтэл шинжилгээ хийлгэх тухай тогтоолыг танилцуулна гэсэн зохицуулалт байхгүй байгаа. Яллах дүгнэлтийн 172, 173 дугаар хуудас давхардсан агуулгын хувьд зөрчилтэй техникийн алдаа байгаа гэв. Хохирогч Ч.эгийн өмгөөлөгч Г.******* /Тосонцэнгэл сумын шүүхээс онлайнаар/ давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Гэрч асуулгах ажиллагаанд миний бие хувийн ашиг сонирхол байхгүйгээр оролцсон байгаа. 2019 оны 05 дугаар сарын 06-ны өдөр хохирогч Ч., С.Пүрэв-Очир нар уулзаж өөрсдөө төлбөрийн чадваргүй талаараа хэлсэн. Иргэн хүн өөрөө өмгөөлөгчөө сонгон оролцох эрхтэй. Дахин шинжилгээ хийлгэх тухай тогтоолыг яллагдагч А.*******д танилцуулаагүй гэж байгаа. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 27.1 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар яллагдагч, шүүгдэгч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгчид шинжээч томилох шийдвэрийг танилцуулна гэсэн байдаг. Тухайн үед А.******* нь гэрчийн хувиар оролцож байсан. Гэрчид шинжээчийн дүгнэлтийг танилцуулна гэсэн ойлголт Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулинд байдаггүй. Оролцогч гэдэг нь: Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 4.3-т заасан байдаг. Яллагдагч А.*******, хохирогч Ч. нар нь гэрлэлтээ батлуулаагүй ч нэг гэр бүлийн хүмүүс юм. Тийм учраас шүүгчийн захирамжид дурдсан Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн гэсэн хэсгийг хүчингүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү гэв. Прокурор Н.******* давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: 1. Хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэхэд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан шаардлагыг хангаагүй байна. Шүүгдэгч прокурорын сонсгосон ялыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрснөөс үүсэх хууль зүйн үр дагаврыг ойлгоогүй байна гэсэн үндэслэлээр хэргийг прокурорт буцаасан. Энэ буцаасан заалтыг прокурорын зүгээс хүлээн зөвшөөрч байгаа. 2. Процесс зөрчсөн буюу Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх туххуулийг ноцтой зөрчсөн гэх үндэслэлээр хэргийг буцаасан. Эдгээр заалтуудыг прокурорын зүгээс хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа. Насанд хүрээгүй хохирогч С.Пүрэв-очирыг гэрчээр асуухдаа яллагдагч А.гийн өмгөөлөгч С.*******ыг оролцуулсан гэж хэргийг прокурорт буцаасан. Насанд хүрээгүй хохирогч С. гэрчээр асуух ажиллагаанд яллагдагчийн өмгөөлөгч С.******* нь оролцоогүй талаараа тайлбараа хэлэх байх. Яллагдагчийн өмгөөлөгч хэргийн материалтай танилцах явцдаа тухайн насанд хүрээгүй хохирогч С. гэрчээр асуусан мэдүүлгийн доор нь гараараа нэрээ бичиж гарын үсгээ андуурч зурсан байсан. Энэ нь хэргийн оролцогч нарт танилцуулсаны дараа гарсан алдаа байгаа юм. Нэр дурдсан 5 хүнээс гэрчийн мэдүүлэг авахдаа хохирогч Ч.эгийн өмгөөлөгч Г. оролцуулсан гэсэн байсан. ******* аймгийн Тосонцэнгэл сумд өмгөөлөгчийн хүрэлцээ бага байдаг. Бичиг үсэг, мэдэхгүй гэрчүүдээс мэдүүлэг авахдаа дээрх өмгөөлөгч нарыг оролцуулчихаад дараа нь хэргийн оролцогч нараас эдгээр өмгөөлөгч нарыг оролцуулахаас өөр аргагүй болдог. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулинд гэрчээс мэдүүлэг авахад өмгөөлөгчийг оролцуулсан тохиолдолд яллагдагч, хохирогч нь эдгээр өмгөөлөгч нараас сонгож болохгүй гэсэн хориглосон заалт байхгүй. Шүүгчийн хэргийг прокурорт буцаасан захирамж нь процессийн хуулийн ямар, ямар заалтыг зөрчиж байгааг тодорхой дурдаагүй. Дахин шинжилгээ хийлгэх тухай прокурорын тогтоолыг яллагдагч А.д танилцуулаагүй гэж үзсэн. Дахин шинжилгээ хийлгэх прокурорын тогтоол гарах цаг хугацаанд А.******* нь яллагдагчаар татагдаагүй, тухайн хэрэгт гэрч гэдэг нэрийн доор оролцож байсан. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулинд шинжээчийн дүгнэлтийг яллагдагчид танилцуулна гэж байхаас. Тогтоолыг яллагдагч, хэргийн оролцогч нарт танилцуулна гэсэн заалт байхгүй. Мөн яллагдагч А.*******д шинжээчийн дүгнэлт болон хэргийн материалыг танилцуулсан. Ямар нэгэн байдлаар яллагдагч А.*******гийн эрхийг зөрчсөн зүйл байхгүй. Яллагдагч А.*******, хохирогч Ч. нарыг гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатай гэдгийг тогтоогоогүй гэж шүүх үзсэн. Хавтаст хэргийн материалд авагдсан гэрчүүдийн мэдүүлэг, мөн шүүгдэгч А.*******, хохирогч Ч. нарын дундаас Б.Дүүриймаа гэсэн охин төрсөн, төрсний гэрчилгээн ч хавтаст хэрэгт авагдсан байгаа. Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулийн 3 дугаар зүйлд зааснаар дундаасаа хүүхэдтэй буюу эсвэл хамтран амьдардаг хүнийг гэр бүлийн хамаарал бүхий этгээд гэж ойлгоно гэсэн заалт байгаа. Яллах дүгнэлтэд техникийн шинжтэй алдаа гарсныг прокурорын зүгээс хүлээн зөвшөөрч байна. Насанд хүрээгүй хохирогч С.Пүрэв-Очирт хөнгөн хохирол учруулсан байгаа. Хөнгөн хохирол учруулсан үйлдэлд нь Эрүүгийн хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар зүйлчилж яллах дүгнэлт үйлдсэн. Эрүүгийн хуулийн 10.1 дүгээр зүйлийн 2-т заасан гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдсэн байх юм бол хүндрүүлнэ гэж заасан байдаг. Иймд анхан шатны шүүхийн шүүгчийн захирамжийн зарим хэсгүүдийг хүчингүй болгуулах саналтай байна гэв.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүгдэгч А.*******д холбогдох 192400070033 дугаартай эрүүгийн хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр 2019 оны 09 дүгээр сарын 26-ны өдөр 4/40 дугаартай прокурорын яллах дүгнэлт үйлдэж хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ. Анхан шатны шүүх 2019 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдөр хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан хэлэлцээд 80 дугаартай шүүгчийн захирамжаар хэргийг прокурорт буцаасан байна. Хэргийг прокурорт буцаасан үндэслэл нь ... шүүх хуралдаан дээр шүүгдэгч А. нь прокурорын сонсгосон ял, хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагыг зөвшөөрөхгүй, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаврыг ойлгосон эсэх нь тодорхойгүй, мөн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад зарим ажиллагаа дутуу хийгдсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн гэжээ. - Шүүгчийн захирамжид Нэг. шүүх хуралдаанд шүүгдэгч А.******* нь прокурорын сонсгосон ял, хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагыг зөвшөөрөхгүй, гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсний улмаас үүсэх хууль зүйн үр дагаврыг ойлгосон эсэх нь эргэлзээ төрүүлж байх учир хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх боломжгүй байна гэж буцаасан нь үндэслэлтэй байна. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан нөхцөл байдал хангагдаагүй тул шүүх мөн хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 6 дахь хэсэгт зааснаар хэргийг прокурорт буцаасан нь зөв болжээ. Хоёр...гэрч Х., Ц., Л.Наранчулуун, Р., Т. нараас мэдүүлэг авахдаа хохирогч Ч.эгийн өмгөөлөгч Г. оролцуулж байцаалт авсан, мөн насанд хүрээгүй хохирогч С. гэрчээр асуухдаа яллагдагчийн өмгөөлөгч С.*******ыг оролцуулсан нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн гэж буцаасан нь үндэслэлтэй байна. Хэрэгт авагдсан бичгийн баримтуудаар дээрх байдлууд тогтоогдсон байх бөгөөд энэ нь оролцогч нарт ашиг сонирхолын зөрчил үүсгэж, нотлох баримт цуглуулах, бүрдүүлэх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх хуулинд заасан журмыг ноцтой зөрчсөн гэж үзэхээр байна. Гурав... Яллах дүгнэлтийн 172, 173 дугаар хуудсаны ар талын хуудас давхардсан нь утга агуулгын хувьд зөрчилтэй, яллах дүгнэлт хуулинд заасан шаардлагыг хангаагүй байна гэжээ. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 32.10 дугаар зүйлд ...прокурорын бичсэн яллах дүгнэлт нь ойлгомжтой, утга, найруулга, агуулгын хувьд зөрчилгүй байхаар заасан байна. Гэтэл А.*******д холбогдох эрүүгийн хэргийн яллах дүгнэлт нь дээрх хуулийн шаардлагыг хангаагүй ба 172, 173 дугаар хуудасны ар талын хуудас давхардсан байгаа нь яллах дүгнэлтийн агуулгыг ойлгомжгүй болгожээ. Энэ талаарх шүүгчийн захирамжийн хэсэг үндэслэлтэй байна. Харин шүүгчийн захирамжийн дараах заалтуудыг үндэслэлгүй гэж үзэв. Нэг.шүүгдэгч А.*******гийн гэр бүлийн хамаарал бүхий этгээд буюу дагавар хүү С. мотоциклоор дайрч эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулсан үйлдэлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан энэ хуулийн 10.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдалтайгаар хохирогчид хөнгөн хохирол учруулсан гэж зүйлчилсэн байх боловч Эрүүгийн хуулийн 10.1 дүгээр зүйлийн 2 дах хэсгийн хэд дэх хэсэгт заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдал гэж зүйлчилсэн болох нь тодорхойгүй байна гэжээ. Шүүгч хэрэгт авагдсан бичгийн баримтад тулгуурлан шүүгдэгч А.******* нь Эрүүгийн хуулийн 10.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.8 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай эсэхийг тогтоох боломжтой ба энэ нь хэргийг прокурорт буцаах үндэслэл болохооргүй байна. Хоёр. ******* аймгийн Тосонцэнгэл сум дахь сум дундын прокурорын газрын 2019 оны 07 дугаар сарын 23-ны өдрийн 4/22 дугаартай “Дахин шинжилгээ хийлгэх” тухай тогтоолыг яллагдагч А.*******д танилцуулаагүй гэжээ. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 27.7 дугаар зүйлд ...шинжээчийн дүгнэлтийг оролцогчид танилцуулна гэж заасан байх бөгөөд дахин шинжилгээ хийлгэх тухай тогтоолыг заавал оролцогч нарт танилцуулна гэсэн хуулийн заалт байхгүй учраас Шүүгчийн захирамжийн энэ хэсэг хууль зүйн үндэслэлгүй болжээ. Гурав. яллагдагч А.*******, хохирогч Ч. нарыг Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулинд заасны дагуу гэр бүлийн хамаарал бүхий харилцаатай этгээд эсэхийг бүрэн шалгаж тодруулаагүй гэжээ. Яллагдагч А.*******, хохирогч Ч. нар нь гэр бүлийн хамаарал бүхий этгээд мөн эсэхийг хэрэгт авагдсан баримтын хүрээнд шийдвэрлэх боломжтой байхад хамаарал бүхий этгээд мөн эсэхийг тогтоолгохоор буцаасан нь үндэслэл муутай байна. Иймд анхан шатны шүүхийн хэргийг прокурорт буцаасан шүүгчийн захирамжид бичсэн прокурорын эсэргүүцлийн зарим хэсгийг хүлээн авч, зарим хэсгийг хэвээр үлдээж, хэргийг прокурорт буцаах нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзэв. Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1 дэх хэсэгт заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. ******* аймгийн Тосонцэнгэл сум дахь сум дундын шүүхийн 2019 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдрийн 80 дугаартай шүүгчийн захирамжийг хэвээр үлдээж, прокурор Б.ын бичсэн эсэргүүцлийн зарим хэсгийг хүлээн авсугай.

2. Хэргийг прокурорт очтол А.*******д өмнө авсан хувийн баталгаа авах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

3. Давж заалдах шатны шүүхийн магадлалыг эс зөвшөөрвөл оролцогч хяналтын журмаар гомдол, прокурор, дээд шатны прокурор эсэргүүцлийг магадлалыг гардуулсан эсхүл хүргүүлсэнээс хойш 30 хоногийн дотор Хяналтын шатны шүүхэд гомдол, эсэргүүцэл гаргах эрхтэй.

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Ж.БАТТОГТОХ

ШҮҮГЧИД Б.АРИУНБАЯР

Б.НАМХАЙДОРЖ