Шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас

шүүхийн шийдвэрийг хянуулах талаар бичсэн  

прокурорын дүгнэлтийн тухай

Увс аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг тус шүүхийн Ерөнхий шүүгч Д.Жамбалсүрэн даргалан, шүүгч Л.Алтан, шүүгч Н.Мөнхжаргал нарын бүрэлдэхүүнтэй хийж,

Увс аймгийн Прокурорын газрын 2019 оны 8 дугаар сарын 16-ны өдрийн 02 дугаар Шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас шүүхийн шийдвэрийг дахин хянуулах тухай прокурорын дүгнэлтийг үндэслэн Увс аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн 59 дүгээр шийтгэх тогтоолтой, Д.О нарт холбогдох эрүүгийн хэргийг 2019 оны 8 дугаар сарын 22-ны өдөр хүлээн авч, шүүгч Н.Мөнхжаргалын илтгэснээр тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: нарийн бичгийн дарга Б.Энхтуяа, прокурор Э.Ууганзаяа нар оролцов.

Прокурор давж заалдах шатны шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан дүгнэлтэндээ: Ìîíãîë Óëñûí èðãýí, .. òөðñөí, ýìýãòýé, 53 íàñòàé, äýýä áîëîâñðîëòîé, Àðõèâûí àðãà çүé÷ ìýðãýæèëòýé, àì áүë 3, íөõөð 1 õүүõäèéí õàìò Óâñ àéìãèéí Óëààíãîì .. äүãýýð áàãèéí 02-10 òîîòîä îðøèí ñóóäàã, Уëñààñ àâñàí ãàâüÿà øàãíàë үãүé, óðüä Óâñ àéìàã äàõü ñóì äóíäûí ýðүүãèéí õýðãèéí àíõàí øàòíû øүүõèéí 2019 îíû 05 äóãààð ñàðûí 13-íû өäðèéí 59 äóãààðòàé øèéòãýõ òîãòîîëîîð Ýðүүãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 21.1 äүãýýð çүéëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñàí ãýìò õýðýãò 3000 íýãæýýð òîðãîõ ÿë шийтгүүлсэн,  îâîãò Ä-ãèéí Î,.

Óâñ àéìàã äàõü ñóì äóíäûí ýðүүãèéí õýðãèéí àíõàí øàòíû øүүõèéí 2019 îíû 05 äóãààð ñàðûí 13-íû өäðèéí 59 äóãààðòàé øèéòãýõ òîãòîîëîîð ýðүүãèéí 1735001340134 äóãààðòàé õýðýãò À îâîãò Ä-ãèéí Î, Á îâîãò Ã-ãèéí Ã, × îâîãò Ì-ûí × íàðûã Ýðүүãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 21.1 äүãýýð çүéëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñíààð òóñ áүðò íü 3000 íýãæýýð òîðãîõ ÿë îíîãäóóëæ, Á- îâîãò Ò-ûí Ó-ûã 2002 îíû Ýðүүãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 253 äóãààð çүéëèéí 253.1 äýõ õýñýãò çààñàí ýðүүãèéí õýðãèéã Ýðүүãèéí õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 34.19 äүãýýð çүéëèéí 1.2-ò çààñíûã áàðèìòëàí õýðýãñýõãүé áîëãîæ, ýðүүãèéí õàðèóöëàãààñ ÷өëөөëæ øèéäâýðëýñýí áàéíà.

Ãýâ÷ Ä.Î íü 1735001340134 äóãààðòàé õýðýãò øүүõèéí øèéòãýõ òîãòîîë õү÷èí òөãөëäөð áîëñíû äàðàà өөð ãýìò õýðýã үéëäñýí ãýæ үçýæ ýðүүãèéí õýðýã үүñãýæ, ÿëëàãäàã÷ààð òàòñàí áàéíà.

1. Ä.О íü Óâñ àéìãèéí Çàñàã äàðãûí Тàìãûí ãàçðûí Аðõèâûí òàñãèéí äàðãààð àæèëëàæ áàéõäàà 2017 îíû 02 äóãààð ñàðä 1978 îíû 6 äóãààð ñàðûí 20-íû өäðèéí 160 äóãààðòàé Áàðèëãà óãñðàëòûí òðåñòèéí äàðãûí àæèëä òîìèëñîí òóøààëûã, 1994 îíû 12 äóãààð ñàðûí 31-íèé өäðèéí 142 äóãààðòàé “Аæëààñ ÷өлөөëñөн” òóøààëûã õóóðàì÷ààð үéëäñýíèéã èðãýí Ñ.Òүâäýíäîðæèéí àøèã ñîíèðõëûí үүäíýýñ өөðөө 1.500.000 òөãðөãèéí õàõóóëü àâñàí ãýìò õýðýãò 2019 îíû 08 äóãààð ñàðûí 01-íèé өäөð 2002 îíû Ìîíãîë Óëñûí Ýðүүãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 268 äóãààð çүéëèéí 268.1 äýõ õýñýãò çààñíààð ýðүүãèéí 1835004170139 äóãààðòàé õýðãèéã үүñãýæ, ÿëëàãäàã÷ààð òàòàæ ìөðäөí áàéöààëòûí àæèëëàãàà ÿâóóëñàí íөõöөë áàéäàë òîãòîîãäîæ áàéíà.

Øүүãäýã÷ Ä.Î-ò õîëáîãäîõ 1835004170139 äóãààðòàé õýðýãò Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçðààñ ìөðäөí áàéöààëòûí àæèëëàãàà ÿâóóëàí øàëãàæ, 2019 îíû 08 äóãààð ñàðûí 14-íèé өäөð õýðãèéã øүүõýä øèëæүүëýõ ñàíàëòàé ïðîêóðîðûí õÿíàëòàíä èðүүëñýí áà Óâñ àéìàã äàõü ñóì äóíäûí ýðүүãèéí õýðãèéí àíõàí øàòíû øүүõýýð øèéäâýðëүүëýõ áîëîìæãүé íөõöөë áàéäàë үүñ÷ áàéõ òóë óðüä øүүõýýð øèéäýãäñýí ýðүүãèéí 1735001340134 äóãààðòàé õýðýãò íýãòãýí øèéäâýðëýõ øààðäëàãàòàé áàéíà.

Ó÷èð íü Ýðүүãèéí õóóëèéí åðөíõèé àíãèéí 6.9 äүãýýð çүéëèéí 1 äýõ õýñýãò “яëòàí îíîãäóóëñàí ÿëûã ýäýëæ äóóñàõààñ өìíө øèíýýð ãýìò õýðýã үéëäñýí áîë òóõàéí ãýìò õýðýãò íü ÿë îíîãäóóëæ, өìíөõ øèéòãýõ òîãòîîëîîð îíîãäóóëñàí ÿëààñ ýäëýýãүé үëäñýí ÿëûã íýìæ íýãòãýí íèéò ýäëýõ ÿëûí õýìæýýã òîãòîîíî” ãýæ çààæýý.

Øүүãäýã÷ Ä.Î íü Óâñ àéìàã äàõü ñóì äóíäûí ýðүүãèéí õýðãèéí àíõàí øàòíû øүүõèéí 2019 îíû 05 äóãààð ñàðûí 13-íû өäðèéí 59 äүгээр øèéòãýõ òîãòîîëîîð Ýðүүãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 21.1 äүãýýð çүéëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñíààð 3000 íýãæýýð òîðãîõ ÿë øèéòãүүëñýí áà øүүãäýã÷ Ä.Îþóíöýöýãò øүүõèéí øèéòãýõ òîãòîîëîîð ÿë îíîãäóóëñíû äàðàà /àíõàí øàòíû øүүõèéí øèéòãýõ òîãòîîë ãàðàõààñ өìíө/ óðüä үéëäñýí ãýìò õýðãүүä ñүүëä èëýðñýí íü õýä õýäýí øèéòãýõ òîãòîîëîîð ÿë îíîãäóóëàõ үíäýñëýëãүé íөõöөë áàéäàë үүñ÷ áàéíà.

Äýýðõ үéëäýë íü Ýðүүãèéí õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 41.1 äүãýýð çүéëèéí 1.3 äàõü õýñýãò çààñàí “øүүõ øèéäâýð ãàðãàõ үåä ìýäýãäýýãүé áàéñàí áà îíîãäóóëñíààñ õөíãөí, ýñõүë õүíä ÿëòàé çүéë, õýñýã, çààëò õýðýãëýõ үíäýñëýë áîëîõ íөõöөë áàéäàë èëýðñýí...” ãýõ үíäýñëýë òîãòîîãäîæ áàéõ òóë Ýðүүãèéí õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 41.1 äүãýýð çүéëèéí 1.3 äàõü õýñýãò çààñàí øèíý íөõöөë áàéäàë èëýðñýí áàéíà.

Èéìä Óâñ àéìàã äàõü ñóì äóíäûí ýðүүãèéí õýðãèéí àíõàí øàòíû øүүõèéí  2019 îíû 05 äóãààð ñàðûí 13-íû өäðèéí 59 äугаартай, øүүãäýã÷ Àìáàí îâîãò Äàìèðàíãèéí Îþóíöýöýã, Áîðîîø îâîãò Ãààâàíãèéí Ãàíõóÿã, ×ýý÷èã îâîãò Ìàíäàëûí ×èìýäöýðýí, Áóëãàäàð îâîãò Òîãòîõûí Óíäðàõ íàðò õîëáîãäîõ ýðүүãèéí 1735001340134 äóãààðòàé õýðãèéí øèéòãýõ òîãòîîëûí øүүãäýã÷ Àìáàí îâîãò Äàìèðàíãèéí Îþóíöýöýãò õîëáîãäîõ õýñãèéã õү÷èíãүé áîëãóóëàõààð Ìîíãîë Óëñûí Ýðүүãèéí õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 41.4 äүãýýð çүéëд çààñíû äàãóó ïðîêóðîðûí äүãíýëò áèчив”  гэжээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

      Увс аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн 59 дугаартай шийтгэх тогтоолын Д.Люунцэцэгт холбогдох хэсгийг шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас хүчингүй болгуулахаар ирүүлсэн прокурорын 2019 оны 8 дугаар сарын 16-ны өдрийн 02 дугаартай дүгнэлтийг хүлээн авах нь зүйтэй гэж үзлээ.

            1. Увс аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 5 дугаар сарын 13-ний өдрийн 59 дугаартай шийтгэх тогтоолоор эрүүгийн 1735001340134 дугаартай хэрэгт шүүгдэгч А овогт Д-гийн О, Б овогт Г-ийн Г, Ч овогт М-ын Ч нарыг 2015 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 21.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан нотлох баримт хуурамчаар үйлдэх гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, тус бүрт нь 3000 нэгжээр торгох ял оногдуулж, Б овогт Т-ын У-ыг 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 253 дугаар зүйлийн 253.1 дэх хэсэгт заасан нотлох баримтыг хуурамчаар үйлдэх гэмт хэрэг  үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.19 дүгээр зүйлийн 1.2-т заасныг баримтлан түүнд холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлж шийдвэрлэжээ.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.1 дүгээр зүйлийн 1.1 дэх хэсэгт зааснаар  Увс аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 5 дугаар сарын 13-ний өдрийн 59 дугаартай шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болсон байна.

Яллагдагч Д.О нь Увс аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын архивын тасгийн даргаар ажиллаж байхдаа С.Т-ийн ажилд томилж, чөлөөлсөн тушаал, цалингийн тодорхойлолтыг хуурамчаар бүрдүүлэн өгч 2017 оны 2 дугаар сарын 03-ны өдөр иргэн С.Тоос 1.500.000 төгрөгийн хахууль авсан гэх үйлдэлд Увс аймгийн прокурорын газрын 2019 оны 8 дугаар сарын 1-ний өдрийн  1835004170139 дугаар тогтоолоор 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэн, яллагдагчаар татагдаж, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явагдаж байгаа нь тогтоогдсон байна.

Увс аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 5 дугаар сарын 13-ний өдрийн 59 дүгээртэй шийтгэх тогтоолоор Д.О нь 2017 оны 8 дугаар сарын 16-ны өдөр иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий нотлох баримтыг хуурамчаар үйлдсэн үйлдэлдээ 2015 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 21.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар торгох ял шийтгүүлсэн байх бөгөөд энэ тогтоол хүчин төгөлдөр болсны дараа түүний 2017 оны 2 дугаар сард үйлдсэн бусдаас хахууль авсан гэх гэмт хэрэг нь илэрч шалгагдан, яллагдагчаар татагджээ.

Яллагдагч Д.О нь хэд хэдэн гэмт  хэрэг үйлдсэн байх тул Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 29.2 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “...нэг яллагдагч хэд хэдэн гэмт хэрэг үйлдсэн бол хэргийг нэгтгэн мөрдөн байцаалт явуулж болно” гэж заасны дагуу хэргийг нэгтгэн мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулж, нэг яллах дүгнэлт үйлдэх, улмаар шүүх гэмт хэрэг тус бүрд гэм буруутай нь тогтоогдсон гэж үзвэл Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.8 дугаар зүйлийн 1, 2 дахь хэсгүүдэд зааснаар гэмт хэрэг тус бүрд ял оногдуулж, нэмж нэгтгэн нийт эдлэх ялын төрөл, хэмжээг тогтоох, эсхүл гэмт хэрэг тус бүрд өөр өөр төрлийн ял оногдуулсан бол хөнгөн ялыг хүндэд нь багтаах, эсхүл ялыг тус тусад нь эдлүүлэхээр шийдвэрлэх хуульзүйн үндэслэлтэй болно.

Гэтэл Д.О-ийн 2017 оны 2 дугаар сард үйлдсэн гэх 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268 дугаар зүйлийн 268.1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг нь 2017 оны 8 дугаар сарын 16-ны өдөр үйлдсэн 2015 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 21.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгтээ ял шийтгүүлсний дараа илэрч мөрдөн байцаалт явагдсан байх тул дээрхи хуулийн заалтыг баримтлах боломжгүй буюу хэд хэдэн тогтоолоор түүний гэм бурууг тогтоох, ял оногдуулах байдлаар түүний эрх зүйн байдлыг дордуулах нөхцөл байдал үүсч байна.  

Энэ тохиолдолд шүүхээр өмнө нь ял шийтгүүлсэн хэргийн зүйлчлэл өөрчлөгдөх эсэхээс үл хамааран тухайн этгээдийн холбогдсон хэргүүдийг бүхэлд нь нэгтгэн мөрдөн байцаалт явуулж, хэргийг нэг яллах дүгнэлтийн хүрээнд  шүүх хуралдаанаар  хянан хэлэлцүүлж, нэг тогтоолоор гэм буруугийн болон ял шийтгэлийн асуудлыг шийдвэрлэх нь яллагдагч, шүүгдэгчийн эрх зүйн байдлыг дээрдүүлэх үндэслэл болно.

Нөгөөтэйгүүр  2015 оны Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.9 дүгээр зүйлд хэд хэдэн шийтгэх тогтоолоор ял оногдуулах журмыг зохицуулсан боловч дээрхи тохиолдолд хамаарахгүй болно.

Увс аймгийн прокурорын газрын  2019 оны 08 дугаар сарын 01-ний өдрийн 1835004170139 дугаар тогтоолоор шинэ нөхцөл байдал тогтоогдож байх тул Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 41.1 дүгээр зүйлийн 1.3-т “...шүүх шийдвэр гаргах үед мэдэгдээгүй байсан ба оногдуулснаас хөнгөн, эсхүл хүнд ялтай зүйл хэсэг, заалт хэрэглэх үндэслэл болох нөхцөл байдал илэрсэн бол шинээр илэрсэн нөхцөл байдал гэж үзэж, урьд гарсан хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, хэргийг сэргээн шалгаж болно” гэж заасныг баримтлан Увс аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн 59 дугаартай шийтгэх тогтоолын яллагдагч Амбан овогт Дамирангийн Оюунцэцэгт холбогдох хэсгийг хүчингүй болгох үндэслэлтэй гэж дүгнэв.

Иймд прокурорын дүгнэлтийг хүлээн авч, Д.О нарт холбогдох эрүүгийн 1735001340134 дугаартай хэргийг шийдвэрлэсэн Увс аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 05 дугаар сарын 13-ны өдрийн 59 дугаартай шийтгэх тогтоолын Д.От  холбогдох хэсгийг шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас хүчингүй болгож, уг хэргийг Эрүүгийн хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 41.4 дүгээр зүйлийн 4.2-т зааснаар прокурорт буцаах үндэслэлтэй байна.

Шүүхийн тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.1.1, 31 дүгээр зүйлийн 31.3.2, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 41.4 дүгээр зүйлийн 4.2-т заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Увс аймгийн Прокурорын газрын 2019 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн 02 дугаартай прокурорын дүгнэлтийг хүлээн авч, Увс аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 05 дугаар сарын 13-ны өдрийн 59 дүгээр шийтгэх тогтоолын А овогт Д-гийн О-т холбогдох хэсгийг хүчингүй болгож, шийтгэх тогтоолын бусад заалтыг хэвээр үлдээсүгэй.
2. Д.О нарт холбогдох 1835004170139 дугаартай 2 хавтас эрүүгийн хэрэг, Увс аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 05 дугаар сарын 13-ны өдрийн 59 дугаар шийтгэх тогтоолтой, 1735001340134 дугаартай 5 хавтас эрүүгийн хэргүүдийг тус тус Увс аймгийн Прокурорын газарт хүргүүлсүгэй.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40.1 дүгээр зүйлийн 1, 2 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг гардуулсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 30 хоногийн дотор оролцогч, прокурор, дээд шатны прокурор хяналтын журмаар гомдол, эсэргүүцэл гаргаж болохыг тайлбарласугай.

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                         Д.ЖАМБАЛСҮРЭН

               ШҮҮГЧИД                                        Л.АЛТАН

       Н.МӨНХЖАРГАЛ