Ё.Цэрэндаваагийн нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Ховд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн иргэний хэргийн шүүх хуралдааныг шүүгч Н.Туяа даргалж, шүүгч Б.Дамба, М.Нямбаяр нарын бүрэлдэхүүнтэй хийж,

            Ховд аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шүүхийн 2019 оны 12 дугаар сарын 04-ний өдрийн 153/ШШ2019/00572 дугаар шийдвэртэй, Нийслэлийн Сүхбаатар дүүргийн 7-р хороо, Эрхүүгийн гудамж, 10 дугаар байрны 36 тоотод оршин суух, ПЭ90052118 тоот регистрийн дугаартай, Цоохор адуут овогт Ёндонгийн Цэрэндаваагийн нэхэмжлэлтэй,  Ховд аймгийн Жаргалант сумын Цамбагарав багийн Турлиахийн 2-11 тоотод оршин суух, ПЮ77111116 тоот регистрийн дугаартай, Ээмдээ овогт Дагвын Өсөхбаярт холбогдох иргэний хэргийг хариуцагч болон түүний өмгөөлөгчийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлыг үндэслэн, 2020 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдөр хүлээн авч, шүүгч М.Нямбаярын илтгэснээр тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хянан хэлэлцэв.

             Шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгч Ё.Цэрэндаваа, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Ж.Энхжаргал, хариуцагчийн өмгөөлөгч М.Эрдэнэ-Оюун, нарийн бичгийн даргаар О.Ням-Адъяа нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

            Нэхэмжлэлийн шаардлага: 2,000,000 төгрөг гаргуулах тухай.

Нэхэмжлэлийн агуулга: Миний бие хувиараа бизнес эрхэлдэг. Иргэн Д.Өсөхбаярыг 2018 оноос эхлэн таньдаг болсон. Говь-Алтай аймгийн Цээл сумын Таяннуурын уурхайд иргэн Д.Өсөхбаяр бид хоёр тээвэр зуучийн компанитай тус тусдаа үйл ажиллагаа явуулдаг байсан. Говь-Алтай аймгийн Цээл сумын Таяннуурын уурхайд нэг хашаанд байрлаж байсан учир тог татахаар кабелын утас худалдан авахаар тохиролцсон. Тог татахаар кабелын утасны үнийг нь тэнцүү хувааж төлөхөөр тохиролцсон. Надад Д.Өсөхбөяр нь Улаанбаатар хотоос миний 88434843 дугаарын утас руу залгаад кабелын утас 4,200,000  гэж байна, фото зургийг нь usukhuu 99884916 wechataas миний refl davaa чат руу зургуудыг явуулсан. Одоо хадгалагдаж байгаа болно. Улмаар Ё.Цэрэндаваа би өөрийн ХААН банкны 5037173996 тоот данснаас иргэн Д.Өсөхбаярын ХААН банкны 5845292484 тоот данс руу 2018 оны 9 дүгээр сарын 24-ний өдөр 1,500,000 төгрөг, 500,000 төгрөг 2 удаагийн шилжүүлгээр нийт 2,000,000 төгрөгийг шилжүүлсэн.

Гэтэл иргэн Д.Өсөхбаяр нь 2018 оны 12 дугаар сард тогны кабель утсаа авчраад ажиллуулж байснаа 2019 оны 3 дугаар сард “кабелын утасны  үнэ 2,000,000 төгрөгийг 2019 оны 7 дугаар сард чамд буцааж өгнө” гэж хэлээд кабелын утсаа аваад явсан. Би иргэн Д.Өсөхбаяраас өнөөдрийг хүртэл 2,000,000 төгрөгөө нэхсэн боловч, удаа дараа шалтаг тоочсоор сүүлдээ утсаа авахгүй болсон тул шүүхэд хандлаа.

Иймд иргэн Д.Өсөхбаяраас 2,000,000 төгрөгийг гаргуулж, нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

Хариуцагчийн хариу тайлбар: Манай “Төгс соёмбо транс” ХХК нь Говь-Алтай аймгийн Цээл сумын нутаг дэвсгэрт орших уулын баяжуулах Таяннуур уурхайтай гэрээ хийсний үндсэн дээр 2018 оны 8 дугаар сард үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн. Д.Өсөхбаяр миний бие 2018 оны 9 дүгээр сард Улаанбаатар хотод ажлаар явж байхад Ё.Цэрэндаваа гэдэг хүн над руу утсаар залган Д.Өсөхбаяр ахаа манай компани уурхайд ажиллах гэж ирсэн чинь буудаг газар олддоггүй танай компанитай цуг бууяа, тогоо нийлж татъя мөнгөө тэнцүү хувааж төлье, би танай компанийн ажлыг хариуцаад байж байя гээд гуйгаад байхаар нь би зөвшөөрсөн. Кабель татах нийт зардлыг Ё.Цэрэндаваа бид хоёр хувааж төлөхөөр тохирсон боловч Ё.Цэрэндаваа надад ердөө 2,000,000 төгрөг өгсөн. 5,410,000 төгрөгийг 2 хуваахад 2,705,000 төгрөг болж байгаа. Ё.Цэрэндаваа нь надад 2,000,000 төгрөг өгсөн ба 705,000 төгрөгийн зөрүүг 2018 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдрөөс 2019 оны 4 дүгээр сарын 15-ны өдөр хүртэл арилжааны банкуудад мөрдөгдөж буй бизнесийн зээлийн зах зээлийн хүү болох сарын 2,3% хүүтэйгээр тооцож 2018 оны 10 дугаар сарын хүү 14,645.8 төгрөг, 11 дүгээр сарын хүү 16,215 төгрөг, 12 дугаар сарын хүү 16,215 төгрөг, 2019 оны 1 дүгээр сарын хүү 16,215 төгрөг, 2 дугаар сарын хүү 16,215 төгрөг, 3 дугаар сарын хүү 16,215, 4 дүгээр сарын хүү 8,107.5 төгрөг нийт 103,828.3 төгрөгийг хасуулах. Мөн Ё.Цэрэндаваа нь манай кемп хариуцаж байх хугацаандаа 6 ханатай гэрийн 2 ширхэг шинэ дээврийг 800000 төгрөг, 12х20-той дугуй 1 ширхэгийг 680,000 төгрөг, 12х20-той обуд 6 ширхэгийг 300000 төгрөг нийт 1,780,000 төгрөгийн эд зүйлсийг хувьдаа завшиж эргүүлж өгөөгүй болно. Иймд хамтарч ажиллах хугацаанд учруулсан 1,780,000 төгрөгийн эд зүйлсийн хохирол болон кабелын зөрүү үнэ болох 705,000 төгрөг, хүү 103,828.3 төгрөг, кемпийн ашиглалтын зардал 400,800 төгрөг нийт 2,989,628.3 төгрөгийн хохирлоос төлөгдсөн 2,000,000 төгрөгийг хасаж 989,628.3 төгрөгийн зөрүүд сөрөг нэхэмжлэл гаргах хүсэлттэй байна. Өөрийн биеэр надтай ирээд уулз. Төлбөр тооцоогоо хийе гэж удаа дараа хэлсэн боловч тооцоогоо хийгээгүй ба тооцоогоо нийлэх хүсэлт гаргавал миний  зүгээс татгалзах зүйлгүй болно гэжээ.

            Ховд аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 12 дугаар сарын 04-ний өдрийн 153/ШШ2019/00572 дугаар шийдвэрээр: “1. Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1-д зааснаар хариуцагч Д.Өсөхбаяраас кабель утасны үнэ 2,000,000 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч Ё.Цэрэндаваад олгосугай.

2.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1-д зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 46,950 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч Д.Өсөхбаяраас 46,950 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч Ё.Цэрэндаваад олгосугай гэж шийдвэрлэжээ.

            Хариуцагч болон түүний өмгөөлөгчийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлын агуулга: Д.Өсөхбаяр, Ё.Цэрэндаваа нар нь хамтарч бусдаас кабель утас худалдан авсан бөгөөд нэхэмжлэгч өөрийн худалдан авсан кабель утсыг салгаж авах боломжтой байтал энэ талаас шүүхээс дүгнэлт хийсэнгүй. Өөрөөр хэлбэл өөрийн худалдаж авсан зүйлийн үнийг яагаад бусдаас нэхэмжлэх болсон үндэслэл шаардлагаа тодорхойлоогүй байхад анхан шатны шүүхээс энэ талаар тодруулсангүй.

            Д.Өсөхбаяр, Ё.Цэрэндаваа нарын хооронд үүссэн маргаанд шүүхээс хийсэн дүгнэлт нь хууль зүйн үндэслэлгүй байна. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

 

ҮНДЭСЛЭХ нь:

            Нэхэмжлэгч Ё.Цэрэндаваа нь хариуцагч Д.Өсөхбаярт холбогдуулан кабел утасны үнэ 2,000,000 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийг шүүхэд гаргажээ.

            Хариуцагч Д.Өсөхбаяр нь нэхэмжлэлийн шаардлагыг эс зөвшөөрч маргасан ба үндэслэлээ “хамтарч ажиллах хугацаанд Ё.Цэрэндаваа нь надад учруулсан хохирол нийт 2,989,628 өгөх ёстой” гэж тайлбарлажээ.

            Нэхэмжлэгч Ё.Цэрэндаваа, хариуцагч Д.Өсөхбаяр нар нь Говь-Алтай аймгийн Цээл сумын нутагт тус тусын уурхайг ажиллуулж байх үедээ өөр өөрсдийн кемпэд цахилгаан татах, кабел утасны мөнгийг хувааж төлөхөөр тохиролцож худалдан авсан. Кабел утас худалдан авахад Ё.Цэрэндаваа нь Д.Өсөхбаярын Хаан банк дахь 5845292484 дугаарын данс руу 1500,000 төгрөгөөр, 500,000 төгрөгөөр нийт 2,000,000 төгрөг шилжүүлсэн.

Тухайн кабелын утсыг 2018 оны 11 дүгээр сараас 2019 оны 3 дугаар сарын 27-ны өдөр хүртэл талууд ашиглаж байгаад 2019 оны 3 дугаар сарын 27-ны өдөр хариуцагч Д.Өсөхбаяр утсыг бүгдийг нь аваад явсан үйл баримт тогтоогдсон ба талууд энэ талаар маргаагүй байна.

Харин кабел утас авахад нэхэмжлэгч Ё.Цэрэндаваагийн хариуцагч Д.Өсөхбаярын данс руу шилжүүлсэн 2,000,000 төгрөгийг буцааж өгөх эсэх нь маргааны зүйл болжээ.

Нэхэмжлэгч Ё.Цэрэндаваа нь нэхэмжлэлийн шаардлагаа нотлохоор өөрийн Хаан банк дахь 5037173996 дугаарын данснаас хариуцагч Д.Өсөхбаярын 5845292484 дугаарын данс руу 2018 оны 9 дүгээр сарын 24-ний өдөр 1500,000 төгрөгөөр 500,000 төгрөгөөр нийт 2,000,000 төгрөг шилжүүлсэн депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулгыг шүүхэд гаргаж өгчээ.

Харин хариуцагч Д.Өсөхбаяр нь өөрийн татгалзлаа “хамтарч ажиллах хугацаанд Ё.Цэрэндаваа нь надад учруулсан хохирол 1,780,000 төгрөг, кабел утасны үнийн зөрүү 705,000 төгрөг, хүү 103,828 төгрөг, кемпийн ашиглалтын зардал 400,800 төгрөг нийт 2,989,628 өгөх ёстой” гэж тайлбарласан боловч энэ талаар сөрөг нэхэмжлэл гаргаагүй,  татгалзлаа баримтаар нотлох Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2, 38 дугаар зүйлийн 38.1-д заасан үүргээ биелүүлээгүй байна.

Хариуцагч “Д.Өсөхбаяр нь нэхэмжлэгч Ё.Цэрэндаваагаас 2,000,000 төгрөг авч худалдан авсан кабел утсыг бүгдийг нь аваад явснаар нэхэмжлэлийн үнийн дүнгээр үндэслэлгүй хөрөнгөжсөн байна” гэх анхан шатны шүүхийн дүгнэлт хууль зүйн үндэслэлтэй боловч шийдвэрийн тогтоох хэсгийн 1 дэх заалтад Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1 гэх ерөнхий заалтыг баримталсан байх тул шийдвэрт зохих өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

Иймд хариуцагч Д.Өсөхбаяр түүний өмгөөлөгч М.Эрдэнэ-Оюун нарын давж заалдсан гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож, шийдвэрт зохих өөрчлөлт оруулав.

Хариуцагч түүний өмгөөлөгчийн давж заалдсан гомдлыг хангахгүй орхисон тул гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 46,950 төгрөгийг төрийн сангийн орлогод хэвээр үлдээлээ.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.2.-д заасныг удирдлага болгож ТОГТООХ нь:

1. Ховд  аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 12 дугаар сарын 04-ний өдрийн 153/ШШ2019/00572 дугаар шийдвэрийн Тогтоох хэсгийн 1 дэх заалтын Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн “492.1” гэснийг “492.1.1” гэж өөрчлөн, шийдвэрийн бусад заалтыг  хэвээр үлдээж,  хариуцагч болон түүний өмгөөлөгчийн давж заалдах журмаар гаргасан  гомдлыг хангахгүй орхисугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1-т зааснаар нэхэмжлэгчийн давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 46950 төгрөгийг төрийн сангийн дансанд хэвээр үлдээсүгэй.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.5, 172 дугаар зүйлийн 172.1, 172.2.-т зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч давж заалдах шатны шүүхийн энэ магадлалд “шүүх хэрэглэвэл зохих хуулийг хэрэглээгүй”, “хэрэглэх ёсгүй хуулийг хэрэглэсэн”, “хуулийг буруу тайлбарлаж хэрэглэсэн”, “төсөөтэй харилцааг зохицуулсан хуулийг буруу хэрэглэсэн”, “шүүх хуулиар тогтоосон хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн” зэрэг үндэслэлүүдээр, магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Улсын Дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэйг тайлбарласугай.

 

 

 

 

 

 

                                    ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                     Н.ТУЯА

 

                                                ШҮҮГЧИД                                           Б.ДАМБА

                                  

                                                                                                          М.НЯМБАЯР