Х.Гантулгын нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Ховд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн иргэний хэргийн шүүх хуралдааныг шүүгч М.Нямбаяр даргалж, шүүгч Б.Дамба, Н.Туяа нарын бүрэлдэхүүнтэй хийж,

 

            Ховд аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шүүхийн 2019 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн 153/ШШ2019/00540 дугаар шийдвэртэй, Улаанбаатар хот Баянгол  дүүргийн 1-р хороо, 2 дугаар хороолол Хатанбаатар Магсаржавын гудамж 4-р байрны 33  тоотод оршин суух, ХЙ70052818 тоот регистрийн дугаартай, Хаад боржигон овогт Хасаарайгийн Гантулгын нэхэмжлэлтэй,  Ховд аймгийн Жаргалант сумын Жаргалан багийн 4 дүгээр 30-н айлын орон сууцны 19 тоотод оршин суух, *******,*******, Ховд аймгийн Жаргалант сумын Магсаржав багийн 1 дүгээр 60-н айлын орон сууцны 49 тоотод оршин суух, ПЭ71050517 тоот регистрийн дугаартай Чинос овогт Баяраагийн Ганболор нарт холбогдох иргэний хэргийг харицагч Я.Одгэрэлийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Батзаяагийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлыг үндэслэн, 2020 оны 02 дугаар сарын 04-ний өдөр хүлээн авч, ерөнхий шүүгчийг түр орлон гүйцэтгэгч Н.Туяагийн илтгэснээр тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хянан хэлэлцэв.

 

             Шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ******* /онлайнаар/  хариуцагч Я.Одгэрэл, *******, хариуцагч нарын өмгөөлөгч М.Эрдэнэ-Оюун, Г.Батзаяа, нарийн бичгийн даргаар О.Ням-Адъяа нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

            Нэхэмжлэлийн шаардлага: 130,500,000 төгрөг гаргуулах тухай.

 

Нэхэмжлэлийн агуулга: “Хариуцагч Я.Одгэрэл нь 2014 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр миний эзэмшлийн 88-66 УБЭ улсын дугаартай хар өнгийн Toyota Land Cruiser-200 маркийн автомашиныг 85,000,000 төгрөгөөр худалдан авч төлбөрийг 2014 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдөр хүртэл хугацаанд бүх мөнгөө төлж дуусгах нөхцөлтэйгээр Монгол улсын Иргэний хуулийн 262-264 дүгээр зүйлүүдийг үндэслэн “Автомашин зээлээр худалдах, худалдан авах” гэрээ байгуулан хүлээн авч явсан. Гэрээний 3-р заалтанд Я.Одгэрэл нь төлбөрөө төлж дуусгах хугацааг тодорхой зааж үүрэг хүлээсэн байдаг боловч төлбөрөө хугацаандаа төлөөгүйгээс гадна мөнгөө төлөхийг шаардсан удаа дараагийн шаардлагыг хүлээн авахгүй зугатааж гэрээний үүргээ зөрчсөөр байна. Миний бие шүүхэд удаа дараа нэхэмжлэл гаргасан боловч Я.Одгэрэл бүртгэлтэй хаяг дээрээ бүртгэлтэй боловч оршин суудаггүй, хаяг тодорхойгүй гэсэн үндэслэлээр нэхэмжлэлийг буцааж байсан ба эрэн сурвалжлах шүүгчийн захирамж гарсны дагуу Я.Одгэрэл нь Сүхбаатар дүүргийн 6 дугаар хороо 3б байх 202 тоот хаягаар нэхэмжлэлийг хүлээж авах хүсэлтээ цагдаагийн байгууллагад өгсөн байна. Иймд Я.Одгэрэл нь гэрээний 3 дахь заалтыг зөрчиж төлбөрөө төлөхгүй хугацаа хэтрүүлсэн мөн гэрээний 8 дахь заалтанд хугацаа хэтрүүлсэн хоног тутамд гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0,5 хувьтай тэнцэх хэмжээний алдангийг тооцно гэсэн нөхцлийн дагуу олон хоног болж байгаа боловч Иргэний хуулийн 232 дугаар зүйлийн 232.4-д зааснаар анзын нийт дүн гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 50 хувиас хэтэрч болохгүй тул гэрээний дагуу төлөх алданги 42,500,000 төгрөг, үндсэн төлбөр 85,000,000 төгрөг, хохирсноос үүдэн гарсан зардалд буюу өмгөөлөгчийн ажлын хөлсөнд төлсөн 3,000,000 төгрөг нийлбэр дүнгээр нийт 130,500,000 төгрөгийг иргэн Я.Одгэрэлээс  гаргуулж өгнө үү  гэжээ.

 

Хариуцагч Я.Одгэрэл хариу тайлбар: Миний бие нэхэмжлэгч Х.Гантулгыг сайн танихгүйн дээр шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаагаа дараах байдлаар тайлбарлая. 2014 оны 1 дүгээр сард би Улаанбаатар хотоос Ховд аймаг руу явах ажилтай байсан юм. Тухайн үед манай найз ******* надтай утсаар холбогдож Улаанбаатар хотоос Х.Гантулгаас Land cruise-200 маркийн машин аваад бариад ирэхийг хүссэн юм. Тухайн үед би Х.Гантулгатай холбогдоход дээрх машинаа *******т зарж байгаа тухайгаа хэлж, авто машин зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулах шаардлагатай гээд уг гэрээнд гарын үсэг зуруулсан. Би тухайн үед ******* Х.Гантулга нар хоорондоо тохиролцож уг машиныг худалдаж авч байгаа юм байна гэж ойлгосон. Ингээд би найз Б.Пүрэвдоржтой хамт уг машиныг бариад Ховд аймаг уруу явсан. Ховд аймагт ирээд уг машиныг *******т хүлээлгэж өгсөн. Уг зээлийн гэрээнд би гарын үсэг зурахгүй гэхэд Х.Гантулга нь Улаанбаатар хотоос Ховд аймаг явах замд тээвэрийн болон авто замын газар, цагдаагийн газраас шалгадаг тул автомашин зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулах хэрэгтэй гэж намайг төөрөгдүүлж гарын үсэг зуруулсан. Х.Гантулга нь дээрх машины үнэ 85,000,000 төгрөг, алданги 42,500,000 төгрөг, өмгөөлөгчийн хөлс 3,000,000 төгрөг нийт 130,500,000 төгрөг нэхэмжилсэн нь хууль зүйн үндэслэлгүй юм.

Иймд нэхэмжлэгчийн шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

Хариуцагч Я.Одгэрэл сөрөг нэхэмжлэлдээ: Автомашин худлдах, худалдан авах гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулах тухай. 2014 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр Х.Гантулгатай байгуулсан 80,000,000 төгрөгөөр Ланд круйзэр-200 маркийн машин худалдах, худалдан авах гэрээнд гарын үсэг зурсан шалтгаан нь тус машиныг ******* гэдэг залууд хүргэж өгөхөөр Улаанбаатараас Ховд аймаг руу явах замд цагдаа зогсоогоод бичиг баримт шалгаж магадгүй тул саяхан худалдаж аваад явж байна гээд тус гэрээг үзүүлэхэд хэрэг болно гэж хэлэхээр нь гарын үсэг зурсан. Надад тус машиныг худалдан авах шаардлага хүсэл сонирхол огт байгаагүй.

Тухайн автомашиныг би Б.Пүрэвдоржийн хамт Улаанбаатар хотоос Ховд аймагт жолоодож *******т хүлээлгэж өгөх л үүрэгтэй байсан. Энэхүү үүргийнхээ дагуу 2014 оны 01 дүгээр сарын 27-28-ны өдөр *******т машиныг хүлээлгэж өгсөн бөгөөд тухайн машиныг өөрөө нэг ч удаа ашиглаж, эзэмшиж, унаж байгаагүй. Одоо хаана, хэний эзэмшил, ашиглалтад байдгийг ч мэдэхгүй байна.

Өөрөөр хэлбэл Х.Гантулга бид хоёрын хооронд байгуулсан худалдах, худалдан авах гэрээ нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.2, 56.1.4-т заасан хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэл юм. Иймд 2014 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр Х.Гантулга, Я.Одгэрэл бидний байгуулсан автомашин худалдах, худалдан авах гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцож өгнө үү гэжээ.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ******* сөрөг нэхэмжлэлийн хариу тайлбартаа: Иргэн Я.Одгэрэл, ******* нар нь барилга барьдаг гэж анх Х.Гантулгатай танилцаж барилгын материал авдаг, заримдаа зээлээр аваад мөнгийг нь дараа өгчихдөг байсан болохоор тэдэнд итгээд бараагаа өгөөд явуулчихдаг бизнесийн харилцаатай байсан юм. Тэгээд 2014 оны 01 дүгээр сард Я.Одгэрэл нь цагаан сар боллоо машинаа зарчихаач би зээлээр худалдаж авъя, мөнгийг нь 2014 оны 06 дугаар сарын 01-ний дотор өгье гээд гуйгаад байсан ба ******* бас машинаа Я.Одгэрэлд зээлээр худалдчихаа гээд байнга гуйгаад байхаар нь өмнө нь зээлээр бараа аваад мөнгөө өгчихдөг байсан болохоор нь итгэж зөвшөөрөөд автомашин зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулан дүрс бичлэг хийж автомашинаа Я.Одгэрэлд хүлээлгэн өгсөн.

 Иргэн Я.Одгэрэл, ******* нар бол найз нөхөд бөгөөд тэд үгээ нийлүүлж худал тайлбар мэдүүлэг өгч байгаа нь илт байгаа, гэхдээ тэдний өөрсдийнх нь өгсөн тайлбар мэдүүлэг нь хоорондоо зөрүүтэй байгаагаас тэд худлаа ярьж байгаа нь тодорхой харагдаж байна. Я.Одгэрэл нь гэрээ байгуулахдаа хүсэл зоригоо бүрэн илэрхийлж нотариатаар орж гэрээ байгуулж автомашиныг хүлээж аваад явсан, харин ******* тэдний хооронд үүссэн асуудал, ямар харилцаа тохиролцоотой байсан нь надад хамааралгүй юм. Тиймээс сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага, үндэслэл,  тайлбар нь бүхэлдээ үндэслэлгүй Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.2, 56.1.4-т заасан үндэслэл байхгүй тул сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

 Ховд аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн 153/ШШ2019/00540 дугаар шийдвэрээр: “1. Иргэний хуулийн 262 дугаар зүйлийн 262.1, 232 дугаар зүйлийн 232.6-д заасныг баримтлан хариуцагч Я.Одгэрэлээс “Авто машин зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”-ний үүрэгт 85,000,000 /наян таван сая/ төгрөг, алданги 42,500,000 /дөчин хоёр сая таван зуун мянга/ төгрөг, өмгөөллийн хөлс 3,000,000 /гурван сая/ төгрөг нийт 130,500,000 /нэг зуун гучин сая таван зуун мянга/ төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч Х.Гантулгад олгож, хамтран хариуцагч *******т холбогдох нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

2.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.2, 56.1.4-д тус тус заасныг баримтлан хариуцагч Я.Одгэрэлийн “Авто машин зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”-г хүчин төгөлдөр бусад тооцуулахыг хүссэн сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1-д зааснаар нэхэмжлэгч Х.Гантулгын улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 810,450 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч Я.Одгэрэлээс 810,450 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч Х.Гантулгад олгож, хариуцагч Я.Одгэрэлийн сөрөг нэхэмжлэл гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 557,950 төгрөгөөс 70200 төгрөгийг улсын орлогод үлдээж, хариуцагчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид илүү төлсөн 487,950 төгрөгийг улсын орлогоос гаргуулан хариуцагчид буцаан олгосугай.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2-т зааснаар шийдвэр нь танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд шийдвэр хүчинтэй болсноос хойш 7 хоногийн хугацаа өнгөрмөгц шүүх хуралдаанд оролцсон тал 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүрэгтэй болохыг мэдэгдсүгэй  гэж шийдвэрлэжээ.

            Хариуцагч Я.Одгэрэлийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Батзаяагийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлын агуулга: Анхан шатны шүүх хэрэгт цугларсан нотлох баримтыг тал бүрээс нь бодитойгоор харьцуулан үзэж, тухайн хэрэгт хамааралтай, үнэн зөв, эргэлзээгүй, ач холбогдолтой талаас нь үнэлээгүйгээс хуулийг буруу тайлбарлаж, хэрэглэх ёстой хуулийг хэрэглээгүй тул шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий болж чадаагүй. Шүүх хуралдаанаар 2 ширхэг бичлэг шинжлэн судалсан бөгөөд эхний бичлэгээс үзвэл хэн гэдэг хүн хэзээ, хэнд, ямар зорилгоор, ямар автомашиныг хүлээлгэн өгсөн нь огт тодорхой биш, тухайн бичлэгт байгаа үйл баримт гэвэл “ энэ машин өнөөдөр Ховд аймаг руу хүлгийн жолоо заллаа” гэсэн өгүүлбэрийг нэг эрэгтэй хүн хэлсэн байгаа болохоос, худалдах, худалдан авах гэрээний дагуу Х.Гантулга, Я.Одгэрэл нар нэгэндээ автомашин хүлээлгэн өгсөн ямар ч үйл баримт бичлэгт гардаггүй. Х.Гантулга болон Я.Одгэрэл нарын нэг ч дүрс харагддаггүйг анхан шатны шүүх анхаараагүй, эсрэгээр хэт нэг талыг барьж үндэслэлгүйгээр дүгнэлт хийсэн.

Хэрвээ үнэхээр талуудын хооронд хууль ёсны дагуу харилцан тохиролцож, зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулж, гэрээний зүйл болох өндөр үнийн дүн бүхий автомашин нэгэндээ хүлээлгэн өгөх гэж бичлэг хийж байсан бол ийм чанарын шаардлага хангахгүй, нууцаар бичлэг хийж байгаа юм шиг, ямар ч дүрс байхгүй бичлэг хийгдэхгүй байсан байх.

Шүүх  хуралдаанд шинжлэн судалсан 2 дахь бичлэг мөн л ялгаагүй Я.Одгэрэлтэй холбоотой ямар ч үйл баримт байдаггүй бөгөөд харин хариуцагч болон гэрч нарын мэдүүлэг, тайлбарт дурдагдсан буцааж машиныг М.Өнөрбат Х.Гантулгад хүлээлгэн өгөхөөр автомашиныг Улаанбаатарт аваачиж өгөх үед хүлээж авахгүй цагдаад хандах тухай үйл баримт гарсан болохоос зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээтэй холбоотой үйл баримт огт байхгүй байгааг шүүх буруу үнэлсэнд гомдолтой байна.

Анхан шатны шүүх хариуцагчийн гаргаж өгсөн баримт түүний хүсэлтээр асуугдсан гэрч нарын мэдүүлгийг хэрхэн яаж үнэлсэн талаар дурдаагүйгээс шийдвэр ойлгомжгүй болсон. Иймд анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг бүхэлд нь хүчингүй болгож дахин хэлэлцүүлэхээр буцааж өгнө үү гэжээ.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Анхан шатны шүүхийн шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 116 дугаар зүйлийн 116.2-т заасан шаардлагыг хангаагүй байна.

Нэхэмжлэгч Х.Гантулгын худалдах худалдан авах гэрээний үүргийн биелэлтэнд 85.000.000 төгрөг, алданги 42.500.000 төгрөг, өмгөөлөгчийн хөлс 3.000.000 төгрөг бүгд  130.500.000 төгрөг гаргуулах тухай шаардлагыг хариуцагч Я.Одгэрэлд холбогдуулан  гаргасныг эс зөвшөөрч маргаж, 2014 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр Х.Гантулга, Я.Одгэрэл нарын хооронд байгуулсан “Автомашин зээлээр худалдах худалдан авах гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулах  тухай сөрөг нэхэмжлэл гаргажээ”.

Шүүх нэхэмжлэгчийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэснийг эс зөвшөөрч хариуцагч тал давж заалдах журмаар гомдол гаргасан байна.

Хэрэгт авагдсан баримтаар нэхэмжлэгчийн төлөөлөгчөөс *******ыг хамтран хариуцагчаар татан оролцуулах хүсэлт гаргаж шүүх түүний хүсэлтийг хангаж шийдвэрлэсэн байна. /хх-ийн 135,142,143 дугаар тал/

Анхан шатны шүүх хэргийг хянан шийдвэрлэхдээ дараах байдлаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмыг зөрчжээ. Үүнд

1. Шүүх нэхэмжлэгч талын өмгөөлөгчийн хөлс 3.000.000 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэл тодорхойгүй байхад түүнийг тодруулахгүйгээр маргааныг хянан шийдвэрлэсэн нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2-т заасан журамд нийцээгүй байна. Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн  шаардлагын  үндэслэлээ хуульд нийцэж байгаа байдлын талаар шүүхэд өөрөө нотлох үүрэгтэй. Гэтэл нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн дээрх шаардлагын үндэслэл тодорхойгүй байна. Шүүх уг шаардлагын үндэслэлийг тодруулах шаардлагатай байжээ. Мөн сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлийг тодруулаагүй байна. Өөрөөр хэлбэл шүүх сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага түүний хуульзүйн үндэслэлийг тодруулж, материаллаг хуулийг тайлбарлан хэрэглэхгүйгээр  хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн нь ойлгомжгүй болжээ.

2.Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.Эрдэнэ-Оюунаас 2019 оны 5 дугаар сарын 10 өдөр 88-66 УБЭ улсын дугаартай, хар өнгийн Toyota Land Criuzer 200 маркийн JTMHU09J904011963 арлын дугаартай автомашин нь Х.Гантулгын эзэмшлийнх мөн эсэхийг тогтоох зорилгоор үзлэг хийлгэх тухай хүсэлт гаргасан байх бөгөөд шүүх хүсэлтийг хангаж шийдвэрлэсэн байна. Шүүхийн уг шийдвэрийн биелэлт хангагдаагүй байна./1 дүгээр хх-ийн 202,209-213 дугаар тал/ Өөрөөр хэлбэл маргааны зүйл болох   дээрх   автомашиныг нэхэмжлэгч тал худалдсан, хариуцагч тал худалдан авах хүсэл зорилго байгаагүй гэж маргаж байх бөгөөд энэ асуудлаар гаргасан хариуцагч талын хүсэлтийг шийдвэрлэсэн  захирамжийн биелэлт  хангагдаагүй байхад хэргийг шийдвэрлэсэн нь Иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.6 дахь заалттай нийцээгүй байна.

Хэргийг хянан шийдвэрлэхдээ зайлшгүй шаардлагатай нотлох баримтыг хэргийн оролцогчийн хүсэлтээр дээрх хуульд зааснаар шүүх бүрдүүлнэ.

3.Нэхэмжлэгч тал “хариуцагч Я.Одгэрэл 2014 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр  Х.Гантулгын эзэмшлийн 88-66 УБЭ улсын дугаартай хар өнгийн Тоёото ланд крузейр 200 маркийн авто машиныг 85.000.000 төгрөгөөр худалдаж аваад 2014 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдөр хүртэл бүх мөнгөө төлж дуусгана гэдэг нөхцөлтэйгээр   зээлээр худалдах худалдан авах гэрээ байгуулж авч явсан гэж тайлбарласан.

Хариуцагч Я.Одгэрэл “нэхэмжлэгч Х.Гантулгыг сайн танихгүй.Би уг машиныг Пүрэвдоржийн хамт Улаанбаатараас Ховд аймаг хүртэл  жолоодож *******т хүлээлгэж өгөх үүрэгтэй байсан бөгөөд энэ үүргийнхээ дагуу 2014 оны 1 дүгээр сарын 27-28-ны өдөр *******т хүлээлгэн өгсөн. Х.Гантулга Ховд аймаг руу явах замд цагдаа зогсоогоод бичиг баримт шалгаж магадгүй тул”..саяхан худалдаж авсан гээд гэрээг үзүүлэхэд хэрэг болно гэж хэлэхээр уг гэрээнд гарын үсгээ зурсан. Х.Гантулга бид хоёрын хооронд байгуулсан автомашин зээлээр худалдах худалдан авах гэрээг хүчин төгөлдөр бус хэлцэлд тооцож өгнө үү гэжээ.

Хариуцагч ******* би Я.Одгэрэлийг Ховд руу ажлаар явах гэж байхад нь Х.Гантулга гэдэг хүнээс машиныг нь унаад хүрээд ир,би энд зарж өгөх гэж байгаа юм гэж хэлсэн. 2014 оны 01 дүгээр сарын 26-нд Я.Одгэрэлийг машин унаад явах гэтэл Х.Гантулга юмыг яаж мэдэх бэ машины гэрчилгээ унаж яваа хүний нэр зөрөөд цагдаа явуулахгүй байж магадгүй гээд зээлээр худалдах худалдан авах гэрээ хийгээд аваад яв замд цагдаа зогсоовол үзүүлээрээ гэсэн байсан гэж тус бүр тайлбарлажээ.

Шүүх хэрэгт ач холбогдолтой нөхцөл байдлуудыг тодруулаагүй нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1-т заасан хэргийн оролцогчдын гаргасан нотлох баримтыг тал бүрээс нь бодитойгоор харьцуулан үзэх журмыг зөрчжээ. Давж заалдах шатны шүүхээс талуудын хоорондох маргааны үйл баримтыг хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудын хүрээнд тогтоох боломжгүй, хэргийн бодит байдал тогтоогдоогүй байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

 Иймд дээрх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зөрчлийн улмаас хэргийг дахин шийдвэрлүүлэхээр анхан шатны шүүхэд буцаах нь зүйтэй байна.

Хавтаст хэргийн 112-121 дүгээрт талд Ц.Пүрэвдорж, М.Өнөрбат нарыг шүүх гэрчээр асууж авсан мэдүүлэг авагдсан байх бөгөөд уг мэдүүлэг нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 43 дугаар зүйлд заасан шаардлагад нийцээгүй байхаас гадна  шийдвэр үг үсгийн алдаатай байгааг, түүнчлэн  хэргийн оролцогчийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлыг 2020 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр хүлээн авсан байх бөгөөд давж заалдах шатны шүүхэд хэргийг 2019 оны 02 дугаар сарын 04-ний өдөр хүргүүлсэн нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 163 дугаар зүйлийн 163.3 дахь заалттай нийцэхгүй байгааг цаашид анхаарах нь зүйтэй байна. 

Хуульд зааснаар нэхэмжлэгчийн давж заалдах гомдол гаргахдаа төлсөн улсын тэмдэгтийн хураамж 880650 төгрөгийг шүүгчийн захирамжаар түүнд буцаан олгож шийдвэрлэв.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.5-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Ховд аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн 153/ШШ2019/00540 дугаар шийдвэрийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин шийдвэрлүүлэхээр мөн шүүхэд буцааж, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлыг хангахгүй орхисугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.3-т заасныг баримтлан хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч  Г.Батзаяагийн  давж заалдах   гомдол гаргахдаа төлсөн улсын тэмдэгтийн хураамж 880650 төгрөгийг шүүгчийн захирамжаар зохих данснаас гаргаж, түүнд буцаан олгосугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.5, 172 дугаар зүйлийн 172.1, 172.2.-т зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч давж заалдах шатны шүүхийн энэ магадлалд “шүүх хэрэглэвэл зохих хуулийг хэрэглээгүй”, “хэрэглэх ёсгүй хуулийг хэрэглэсэн”, “хуулийг буруу тайлбарлаж хэрэглэсэн”, “төсөөтэй харилцааг зохицуулсан хуулийг буруу хэрэглэсэн”, “шүүх хуулиар тогтоосон хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн” зэрэг үндэслэлүүдээр, магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Улсын Дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэйг тайлбарласугай.

 

 

 

 

                    ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                          М.НЯМБАЯР

 

                                      ШҮҮГЧИД                                          Б.ДАМБА

 

                                                                                                Н.ТУЯА