Д.*******өд холбогдох хэргийн талаар

******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг тус шүүхийн шүүгч Б.Ариунбаяр даргалж, Говь-Алтай аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч Т.Жаргалсайхан, ******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч Ж.Баттогтох нарын бүрэлдэхүүнтэй, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга М.Пүрэвдорж,

Прокурор Б.*******

Шүүгдэгч Д.*******

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Б.*******

П.******* 

Иргэний хариуцагч П.*******       

нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар ******* аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч З.Нандинцэцэгийн даргалж шийдвэрлэсэн 2022 оны 02 дугаар сарын 2-ний өдрийн 2 дугаартай шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрч гаргасан шүүгдэгч Д.*******, түүний өмгөөлөгч Б.******* нарын давж заалдах гомдлоор Д.*******өд холбогдох 182300165 дугаартай эрүүгийн хэргийг 2022 оны 0 сарын -ний өдөр хүлээн авч шүүгч Ж.Баттогтохын илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгч: Монгол улсын иргэн, 172 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдөр ******* аймгийн ******* суманд төрсөн, настай, эрэгтэй, ******* боловсролтой, мэргэжилтэй, сумын ажилтай, ам бүл 6, эхнэр хүүхдүүдийн хамт амьдардаг, ******* аймгийн сум баг тоотод оршин суух хаягтай, урьд эрүүгийн хариуцлага хүлээж байгаагүй, хэрэг хариуцах чадвартай, овогт *******, /Регистрийн дугаар: ИО721615/

Шүүгдэгч Д.******* нь ******* аймгийн сумын ажиллаж байхдаа албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж, эхнэр П.*******ыг аар томилж түүнд давуу байдал бий болгон нийт 67.705.00 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

Анхан шатны шүүх:

1. Шүүгдэгч хотгойд овогт *******ийг  Эрүүгийн хуулийн 22.1 зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан нийтийн албан тушаалтан албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж  их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож,

2. Шүүгдэгч Д.*******ийг Эрүүгийн хуулийн 22.1 зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар нийтийн албанд томилогдох эрхийг 3 жилийн хугацаагаар хасаж, 3 жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар шийтгэж,

3. Эрүүгийн хуулийн 5.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.*******ийг ******* аймгийн сумын нутаг дэвсгэрээс гадагш явахыг 3 жилийн хугацаагаар хориглож, шүүгдэгчид шүүхээс тогтоосон чиглэлээр зорчих, эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлтэйгээр оршин суух газраа өөрчлөх, зорчих үүргийг 3 жилийн хугацаагаар хүлээлгэж,

. Эрүүгийн хуулийн 5.5 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Д.******* нь зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг биелүүлээгүй бол ялтны зорчих эрхийг хязгаарлах ялын эдлээгүй үлдсэн хугацааны нэг хоногийг хорих ялын нэг хоногоор тооцож солихыг анхааруулж,

5. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгчид зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулсан хугацаанд хяналт тавьж ажиллахыг ******* аймгийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгаж,

6. Шүүгдэгч Б.*******өд өмнө авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болмогц хүчингүй болгож,

7. Монгол Улсын Иргэний хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1-д зааснаар шүүгдэгч Д.*******өөс 6770500 төгрөгийг гаргуулж хохирогч ******* аймгийн Чандмань -Эрдэнэ олгож,

8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шинжээчийн зардал 1600000 төгрөгийг шүүгдэгч Н.*******өөс гаргуулж Шүүхийн шинжилгээний Үндэсний хүрээлэнд олгож,

. Шүүгдэгч Д.******* тогтоол гарахын өмнө цагдан хоригдоогүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, эд хөрөнгө битүүмжлээгүй, болохыг тус тус дурдаж,

10. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болж,

11. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.1, 38.2 дугаар зүйлд зааснаар шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан, эсхүл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11. зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 1 хоногийн дотор ******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, ******* шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг тайлбарлан шийдвэрлэжээ.

Шүүгдэгч Д.*******, түүний өмгөөлөгч Б.******* нарын давж заалдах шүүхэд гаргасан гомдлын агуулга:

******* аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 02-р сарын 2-ны өдрийн 2022/ШЦТ/2 дугаартай шийтгэх тогтоолыг 2022 оны 03-р сарын 0 ний өдөр хүлээн авч зарим хэсгийг эс зөвшөөрөн энэхүү давж заалдах гомдлыг гаргаж байна.

Шийтгэх тогтоолд П.*******ыг 23 оны 0-р сарын 06-ны өдрийн Б/3 дугаартай захирлын тушаалаар архивын эрхлэгчийн ажлаас чөлөөлж, мөн өдрөөс аар томилж ажиллуулсан, ийнхүү П.*******ыг аар томилохдоо тус " ” гэсэн шинэ орон тоог бий болгосон хэргийн үйл баримт нь ...тогтоогдож байна гэжээ. П.******* нь 23 оноос өмнө буюу Баярсайхан захирлын тушаалаар захирлын аар ажиллаж байсан болох нь Хавтас хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар болон шүүх хуралдаан оролцсон гэрч П.*******, Н., Г. нарын мэдүүлгээр тогтоогдож байх тул шинээр орон тоо бий болгосон гэж үзэх боломжгүй байна. Энэ байдал авлигын эсрэг хууль, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль болон Монгол улсын , дунд тухай хуулийн 21-р зүйлийн 21.2 дах хэсэгт "Багш нь лах эрхтэй” байна гэснийг зөрчсөн гэж үзэх боломжгүй байна. Тухайлбал Монгол улсын , дунд тухай хуулийн 21-р зүйлийн 21.3-т Багш бус мэргэжлийн хүн заах арга зүйн сургалтад хамрагдсаны дараа лах эрх авна гэж заасны дагуу П.******* нь 2 онд лах эрх авсан байдаг тул аар ажиллах боломжтой байсан. Мөн шийтгэх тогтоолд “шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан гэсэн дүгнэлт нь үндэслэлгүй байна” гэснийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа бөгөөд Д.*******өд холбогдох эрүүгийн хэрэг нь 23 онд үйлдэгдсэн бөгөөд уг шийдвэрийн хууль зүйн үр дагавар арилаагүй, дараа дараагийн цалин хөлс авах үр дагаварт хүргэж байгаагаараа удааширсан үйлдэлтэй гэмт хэргийн шинжийг агуулсан бөгөөд энэ гэмт хэрэг төгсөх хугацаа нь хууль бусаар томилогдсон иргэн ажлаас чөлөөөгдснөөр буюу 2 оны 11 сард төгссөн гэж үзэж байгаа нь үндэслэлгүй юм. Эрүүгийн хуулийн 1.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “гэмт хэрэг үйлдсэнээс хойш дараах хугацаа өнгөрсөн нь тогтоогдвол" гэж заасан болохоос үр дагавар арилаагүй, удааширсан үйлдэл төгссөн хугацаагаар гэсэн зохицуулалт байхгүй учир хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан гэж үзэж байна.

Иймд хэрэгт авагдсан нотлох баримтын хүрээнд ******* аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 02-р сарын 2-ний өдрийн 2022/ШЦТ/2 дугаартай шийтгэх тогтоолыг хүчингүй болгож, хэргийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч П.******* давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан тайлбартаа:

Би хэргийн материалтай танилцахад Д.******* гэдэг хүнийг буруутгах ямар үндэслэл байна, хэрэг үйлдсэн байх боломжтой юу байгаа талаар судалж үзсэн. Гэвч Д.*******ийг хэрэг хийгээгүй, хэрэгт холбогдоогүй байж болох уу? буюу цагаатгах талын нотлох баримтыг цуглуулсан зүйл хэрэгт байдаггүй. Анхан шатны шүүх шийдвэр гаргахдаа Д.*******ийг ийн орон тоонд хүнийг томилж болохгүй гэсэн үндэслэлүүд хэргээс харагдаж байдаг. Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны сайд, Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайд, Сангийн сайд нарын хамтарсан 2007 оны тушаалын 2 дахь заалтад Боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас баталсан сургалтын төлөвлөгөө, Засгийн газраас тогтоосон бага, дунд норм, нормативыг үндэслэн тухайн хичээлийн жилд ажиллах ийн орон тоог , эрхлэгч тогтооно гэсэн тушаал байгаа. Гэтэл хэрэгт энэ талаар баримт огт байдаггүй. Албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглан бусдад давуу байдал бий болгосон эсэх дээр Б.******* өмгөөлөгчийн ярьж байгаачлан П.******* гэдэг хүн анх 20 онд аар томилогдоод хөдөлмөр эрх зүйн харилцаанд оролцож 23 он хүртэл цалин хөлсийг авч байсан. Шийтгэх тогтоолд хөрвүүлэн ажиллах гэсэн ойлголтыг тусгасан байдаг. Гэхдээ 2 онд П.*******ыг өөр албан тушаалд томилсон гэж үзэх үндэслэл байхгүй байгааг гайхаж байна. Орон нутагт 5 жилээс дээш ажилласан тохиолдолд тодорхой хэмжээний тэтгэмж авдаг байгаа. жил ажилчихаад өөр ******* гэдэг хүний нэр дээр материал бүрдүүлж тэтгэмжийг авсан гэх баримтууд хэрэг, шийтгэх тогтоол, яллах дүгнэлт дотор яваад байдаг. Тэгвэл яагаад энийг хууль зөрчиж авсан гэж үзэж байгаа юм бол мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулахдаа жил ажилласан хүн тэтгэмжийг материал бүрдүүлээд авсан юм уу? өөр ******* гэдэг хүний нэр дээр явуулсан юм уу? гэдгийг шалгаагүй байдаг. Гэтэл хэрэгт авагдсан баримтаас харахад хуурамчаар баримт бүрдүүлж тэтгэмж авсан зүйл байхгүй байгаа. 23 оны 06 дугаар сарын 0-ний өдөр гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзэх юм бол 2022 оны 03 дугаар сарын 0-ний өдрийн ******* шүүхийн тайлбар дээр шүүгдэгчид ашигтай байдлыг харгалзан хуулийн заалтыг ашиглахаар тайлбарласан байгаа. Яллагдагчаар татсан хугацаа 2021 оны 11 сарын 0-ний өдөр байдаг. Шийтгэх тогтоолд шүүгдэгч Д.*******ийн ажиллах хугацаандаа албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж П.*******ыг ажилд томилсон үйлдэл нь 1 удаагийн шинжтэй болов ч уг шийдвэр нь хууль зүйн үр дагавар арилаагүй дараа дараагийн цалин хөлс авах үр дагаварт хүргэж байгаагаараа удааширсан үйлдэлтэй гэмт хэргийн шинжийг агуулсан бөгөөд энэ гэмт хэрэг төгсөх хугацаанд хууль бусаар томилогдсон хүн ажлаас чөлөөлөгдсөнөөр дуусгавар болдог онцлогтой гэсэн зүйл одоо ямар ч хуульд байхгүй. Эрүүгийн хуулийн 1.10 дахь заалтад үр дагавар арилаагүй удааширсан үйлдэл, төгссөн хугацаагаар гэсэн зохицуулалт байхгүй учир хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан гэж үзнэ. Хөөн хэлэлцэх хугацаа гэдгийг харах юм бол энэ хэргийг хэрэгсэхгүй болгох боломжтой байгаа юм. ******* аймаг нь 3 тулгуурт бодлогыг улс орон даяар хэрэгжүүлсэн байгаа. Д.*******ийг буруутай гэж үзэх юм бол дээр миний дурдсан нөхцөлүүдийг яагаад хөнгөрүүлэн үзэх нөхцөл гэж үзэж болохгүй гэж. Үнэхээр буруутан гэж үзэж байгаа бол хийсэн үйлдэл, гаргасан гавьяаг нь харж болохгүй гэж. Д.*******өд 3 жил зорчих эрхийг нь хязгаарлах гэсэн ял оногдуулсан байсан. Өнөөдөр орон нутагт цалингаас цалингийн хооронд амьдарч байгаа хүмүүс байдаг. сумаас 3 жил гаргахгүй гэдэг асуудалд Д.*******ийг яаж амьдар гэж байгаа юм. Хууль нь энэрэнгүй байх зарчим байдгийг огт баримталдаггүй. 23 онд үйлдэгдсэн гэмт хэрэг гэж үзэх юм бол шүүгдэгчид ашигтай байдлаар шийдвэрлэхээр 2002 оны Эрүүгийн хуулийн асуудал ч яригдаж эхлэх ёстой. 2002 оны Эрүүгийн хуульд зорчих эрхийг хязгаарлах ял байхгүй байгаа. 2 онд П.******* гэдэг хүнийг ажлаасаа гарснаар энэ гэмт хэргийг төгссөн үзээд байгаа бол зорчих эрхийг хязгаарлах ял нь хэзээнээс хэрэгжиж эхлэх вэ гэдэг асуудал яригдаж эхэлнэ. Иймд Б.******* өмгөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг дэмжиж оролцож байна гэв.

Иргэний хариуцагч П.******* давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан тайлбартаа:

Би энэ 2002 онд ажилд орж ажиллаж эхэлсэн. Тус ажиллаж байх хугацаандаа үр бүтээлтэй ажиллаж байсан гэж хувьдаа бодож байна. 200 оноос эхэлж ******* аймагт 3 тулгуурт бодлог хэрэгжиж эхэлснээр Баярсайхан хүүхдүүдэд сонгон, секцээр хичээллээч гээд бичиг хэргийн ажлынхаа хажуугаар давхар хүүхдүүдэд хичээл орж байсан. 20 оноос гэдэг орон тоон дээр намайг давхар цалинжуулж байсан. Тэгээд 23 онд манай нөхөр томилогдож ирэхэд нь би бичиг хэргийн ажил болон ийн ажлаа хийж байсан. Захирлаар томилогдох үед нь Авлигатай тэмцэх газарт мэдүүлэг өгөхөд нь би түүнийгээ нуулгүй ажлын хаа талаар явуулж байсан. Би хүүхдүүдээ Тайван, Япон, Солонгос зэрэг олон улс орон руу явж дандаа тэргүүн байр эзэлж байсан. Миний хувь бүх мэддэг, чаддаг зүйлээ хүүхдүүдэд түгээхийн тулд ажиллаж байсан. Энэнийхээ төлөө нөхрөө буруутгуулж ажилласан жилийнхээ цалин, хөлсийг буцааж төлөхөөр болсон. Би 1 өмнө нь 11 жил ажиллаж байсан гэв.

Прокурор Б.******* дүгнэлтдээ:

Анхан шатны шүүхийн шийдвэр нь үндэслэл бүхий шийдвэр гаргасан гэж үзэж байна. ******* аймгийн сумын Чандмань эрдэнэ цогцолбор сургууль нь ямар сургууль вэ? гэдгийг эхлээд тодорхойлох ёстой. Тухайн сургууль нь улсын хөрөнгөөр баригдсан улсын өмчийн сургууль байдаг. Улсын өмчийн сургууль учраас тэнд ямар дүрэм журам мөрдөгдөх ёстой вэ? гэхээр. Боловсролын яамнаас холбогдох орон тооны норм, норматив жишиг тогтоож, холбогдох хууль, журамд заасны дагуу үйл ажиллагаа явуулах ёстой. Тэгэхээр Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яам болон сургуулийг удирдаг холбогдох яамнаас өгсөн тодорхойлолтоос аваад үзэх юм бол гэдэг орон тоо байдаггүй. Шатарын секц, дугуйлан хичээллүүлж болно. Үүнтэй холбоотойгоор гаднаас зочин юм уу? тухайн мэргэжлийн гэсэн орон тоо нь байдаггүй. 23 онд Д.******* нь өөрийн эхнэр П.*******ыг аар томилсон ба тухайн үед П.*******д лах эрхийн гэрчилгээ байсан эсэхийг бид нар анзаарах ёстой. Гэтэл тухайн үед П.******* нь лах эрхийн гэрчилгээгүй байсан нь харагдаж байгаа. Харин сүүлд нь лах эрхийн гэрчилгээг авсан байдаг. Харин өмнөх томилсон Баярсайхан гэх хүн нь П.*******ыг бичиг хэргийн эрхлэгч гэдэг орон тоон дээр томилсон байдаг. Иймд анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж өгнө үү гэв.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Давж заалдах шатны шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 3.1 зүйлийн 1.3 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах гомдолд заасан асуудлаар хязгаарлахгүйгээр хэргийн бүх ажиллагаа, шийдвэрийг хянав.

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих асуудлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, хэргийн үйл баримт, гэм бурууг тогтооход үндэслэл болсон нотлох баримтуудыг цуглуулах, бэхжүүлэх, үнэлэх шатанд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд  заасан шаардлагыг зөрчөөгүй байна.

Хэрэгт авагдсан баримтуудаар дараах үйл баримт тогтоогдсон байна.

Шүүгдэгч Д.******* нь ******* аймгийн томилогдсоны дараа лах эрхгүй эхнэр П.*******ыг 23 оны 0 сарын 06-ны өдрийн Б/3 дугаартай захирлын тушаалаар архивын эрхлэгчийн ажлаас чөлөөлж, аар томилон ажиллуулж 6.256.70 төгрөгний цалин хөлс олгосон, мөн П.*******д хөдөө орон нутагт 5 жилийн хугацаанд тогтвор суурьшилтай ажилласан ид олгох тэтгэмж 38250 төгрөгийг хууль бусаар олгосон гэх үйл баримт хэрэгт авагдсан

хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч Д.Хоролгаравын “...Захирлаар ажиллаж байсан Д.Баямөнх нь эхнэр п.*******ыг лах эрхгүй байхад нь аар томилсон, мөн хөдөө орон нтагт тогтовор суурьцилтай ажилласан ийн тэтгэмжийг хугацаанаас өмнө эхнэртээ олгосон гэсэн мэдүүлэг,

гэрч Ч. “...хяналт шалгалтаар Д.Баямөнх нь өөрийн хамаарал бүхий гэр бүлийн хүн болох П.*******ыг гэх үндсэн ийн орон тоонд 23 онд авахдаа үндсэн ийг ажилд авахад таигдах гол шаардлага болсон лах эрхийн үнэмлэх болон аар 1 жил ажиллах эрхийн шалгалтанд ороогүй байхад нь үндсэн аар авч ажиллуулан цалин олгосон байдаг. Шатрын гэх орон тоо нь ийн орон тооны жишиг норматив “ыан тушаалд ...тусгагдаагүй байдаг. Гэтэл тус сургууль нь батлагдаагүй орон тоог бий болгон П.*******ыг аар үндсэн орон тоон дээр цалинжуулан ажиллуулж байсан. Энэ нь Боловсролын тухай хууль болон Авилгын эсрэг хууль зэргийг зөрчиж байгаа зөрчил юм...гэсэн мэдүүлэг,

гэрч Б.”...Д.Баямөнхийн эхнэр П.******* нь Ховдын хөдөө аж ахуй техникумыг мал зүйч мэргэжлээр суралцаж төгссөн хүн байдаг.Түүнийг Д.******* нь суруулийн болмогцо 23 оны 0 сарын 16-ны өдрийн Б/3 тоот тушаалаар гэх батлагдаагүй оронт оон дээр ажилд авсан. Энэхүү орон тоо нь БСШУ-наас батлагдаагүй бөгөөд Боловсролын тухай хуулиар хөдөө орон нутагт 5 жилийн хугацаанд аар ажилласан хүнд тэтгэмж олгодог. Гэтэл П.******* нь аар жил ажиллаад 27 оны 08 дугаар сарын 15-ны үед 5 жилийнхээ тэтгэмжийг авсан ... гэсэн мэдүүлэг, 

гэрч У. “...******* нь 23 онд томилогдож байсан. Д.******* нь 2 онд бага ангийн 15 нарын хичээлийн үндсэн цагаас 1 цагийг авч өөрийн эхнэр П.*******ын хичээлийн үндсэн цагаас 1 цагийг авч өөрийн эхнэр П.*******ын хичээлийн цагт оруулж 28 он хүртэл үргэлжилсэн... тэгээд 28 оны сүүлээр солигдож Одгэрэл томилогдож ирэхэд 2 оны 03 дугаар сарын 12-ны өдөр бага ангийн нар өргөдөл бичиж өгчөөрсдийн хичээлийн цагийг буцааж авч байсан... гэсэн мэдүүлэг,

гэрч С.”...улсын хэмжээнд эрх бүхий байгууллагаас буюу БСШУС-н сайд болон Сангийн сайдын хамтарсан “ сургуулиН БАГШИЙН орон тооны жишиг норматив-н тушаалд тусгагдаагүй, үндсэн орон тоонд хамаардаггүй, ийн ажлыг үндсэн нь хавсрач гйүцэтгэж хийдэг юм байна лээ.27 оны хэдэн сард байсныг санахгүй байна гомдлыг хянан үзэхэд хөдөө орон нутагт олгодог 5 жилийн тэтгэмжийн мөнгийг ******* аймгийн 1 П.******* нь  өөр ижил нэртэй ******* гэх ийн мөнгийг авах гээд байна.мөн П.******* нь жинхэнэ биш байж мөнгө авах гэлээ гэсэн агууллагатай өргөдөл  ирсэн...гэсэн мэдүүлэг,болон Боловсрол, Соёл, Шинжлэх ухаан, спортын яамны Хяналт, шинжилгээ, Үнэлгээ, Дотоод аудитын газрын 28 оны 0 сарын 18-ны өдрийн дотоод аудитын ажлын тайлан, П.*******д 2 оны сарын 06-ны өдөр лах эрх олгосон  лах эрхийн үнэмлэх зэрэг баримтуудаар тогтоогджээ.

 Шүүгдэгч Д.Баямөнхийн лах эрхгүй байсан өөрийн хамаарал бүхий этгээд эхнэр П.*******ыг “ ” гэх орон тоог бий болгож аар томилсон үйлдэл нь Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхолыг зохицуулах, ашиг сонирхолын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 11 зүйлийн 11.1 дэх хэсэг, Авилгын эсрэг хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1, дэх хэсгийн 7.13, 7.1 дэх хэсгийн 7.1.6 дахь хэсэгт заасныг тус тус зөрчсөн байна.

Анхан шатны шүүх шүүгдэгч Д.Баямөнх нь  албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж, өөрт хуулиар олгогдоогүй эрхийг эдэлж, өөрийн эхнэрийг аар ажиллуулж 625670 төгрөгний цалин хөлс олгож, өөртөө болон эхнэртээ давуу байдал бий болгосон  үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн 22.1 зүйлийн 2 дахь хэсгээр зүйлчилж, хуульд заасан төрөл хэмжээний ял оногдуулж, Эрүүгийн хуулийг зөв тайлбарлан хэрэглэсэн байна.

Анхан шатны шүүх  шүүгдэгч нарын ажил, албан тушаалын онцлог, албаны бүрэн эрх, оногдсон үүрэг, бусдад учруулсан хохирлын хэмжээ, гэмт хэрэг үйлдсэн цаг хугацаа зэргийг харгалзан шүүгдэгч нарын үйлдсэн гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацааны талаар үндэслэлтэй дүгнэлт хийж, шүүгдэгч нарын үйлдэлд шүүгдэгч тус бүрт эрх зүйн байдлыг дээрдүүлсэн хуулийг хэрэглэж, зүйлчилсэн нь Эрүүгийн хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг зөв тайлбарлан хэрэглэсэн байна.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан гэсэн давж заалдах гомдол үндэслэлгүй байна.

Эрүүгийн хуулийн ангийн 1.8 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “гэмт хэргийн хор уршиг хэзээ илэрснээс үл хамааран энэ хуульд заасан гэмт үйлдэл, эс үйлдэхүйг төгссөн үеийг гэмт хэрэг үйлдсэн хугацаагаар тооцно. Мөн хуулийн 1.8 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт “гэмт хэрэг үйлдэгдэж дууссан, эсхүл таслан зогсоогдсон үеийг гэмт хэрэг үйлдсэн хугацаанд хамааруулна гэж тус тус заажээ.

Шүүгдэгч Д.Баямөнхийн ажиллах хугацаандаа албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж эхнэр П.*******ыг ажилд томилсон үйлдэл нь 23 оны 0 сарын 06-ны өдөр эхэлж, 2 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдөр дуусгавар болсон байгаа нь удааширсан үйлдэлтэй гэмт хэргийн шинжийг агуулж байна. Өөрөөр хэлбэл, гэмт хэрэг дээрх хуагцаанд үргэлжилж 2 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдөр дууссан байх бөгөөд энэ хугацааг гэмт хэрэг үйлдсэн үе гэж тооцож, тоолоход, Эрүүгийн хуулийн 1.10 дугаар зүйлийн 1.2 дахь хэсэгт заасан хугацаа дуусаагүй байна.

Хэргийн үйл баримтаас харахад  23 оны 0 сарын 06-ны өдрөөс 2 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдөр хүртэлх хугацаанд П.******* нь ******* аймгийн аар хууль бусаар томилогдон ажилласан хууль бус үйлдлийн улмаас олсон ашгийг энэ гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол гэж үзнэ.

Анхан шатны шүүх шүүгдэгч нь энэ гэмт хэргийн субьект болох, түүний гэмт үйлдлийн хууль зүйн зөрчил болон гэмт хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаа, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол зэрэгт хууль зүйн үндэслэлтэй дүгнэлт  хийж, хэргийг зөв шийдвэрлэсэн байна. 

Харин анхан шатны шүүх шүүгдэгч Д.*******өд Эрүүгийн хуулийн 22.1 зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар нийтийн албанд томилогдох эрхийг 3 жилийн хугацаагаар хасаж, 3 жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулсныг давж заалдах шатны шүүхээс шүүгдэгчийн гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, шүүгдэгчийн хувийн байдлыг харгалзан шүүгдэгчид оногдуулсан зорчих эрх хязгаарлах ялыг 2 жил болгон хөнгөрүүлэн өөрчилөхөөр тогтов.

Иймд анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолд зохих өөрчлөлт оруулж, шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн хөөн хэлэлцэх хугацааны талаар гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхих нь зүйтэй байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 3.1 зүйлийн  дэх хэсэг, 3. зүйлийн  1 дэх хэсгийн 1.-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь.

1. ******* аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 02 дугаар сарын 2-ний өдрийн 2 дугаартай шийтгэх тогтоолын Тогтоох хэсгийн

2 дахь заалтын “шүүгдэгч Д.*******ийг Эрүүгийн хуулийн 22.1 зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар нийтийн албанд томилогдох эрхийг 3 жилийн хугацаагаар хасаж, 3 жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар шийтгэсүгэй” гэснийг “шүүгдэгч Д.*******ийг Эрүүгийн хуулийн 22.1 зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар “нийтийн албанд томилогдох эрхийг 3 жилийн хугацаагаар хасаж, 2 жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар шийтгэсүгэй” гэж  өөрчилж, шийтгэх тогтоолын бусад заалтыг хэвээр үлдээж, шүүгдэгч Д.*******, түүний өмгөөлөгч Б.******* нарын давж заалдах гомдлын зарим хэсгийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

2. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 0.1 зүйлийн 1 дэх хэсэг, мөн зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 1.2, 1.3-т зааснаар “анхан болон давж заалдах шатны шүүх Эрүүгийн хуулийг зөрүүтэй хэрэглэсэн”, “Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн”, “шүүх хуулийг Улсын ******* шүүхийн албан ёсны тайлбараас өөрөөр тайлбарлаж хэрэглэсэн” гэсэн үндэслэлүүдээр давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг гардуулсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 1 хоногийн дотор оролцогч хяналтын журмаар гомдол, прокурор, ******* шатны прокурор эсэргүүцэл гаргах эрхтэйг тайлбарласугай.

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ  Б.АРИУНБАЯР

ШҮҮГЧИД  Т.ЖАРГАЛСАЙХАН

Ж.БАТТОГТОХ