МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч М.Батзориг даргалж, шүүгч Т.Мөнх-Эрдэнэ, А.Ганзориг нарын бүрэлдэхүүнтэй, тус шүүхийн шүүх хуралдааны 5 дугаар танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: ******* ******* ХХК

Хариуцагч: Хан-Уул дүүргийн Заг дарга, Хан Уул дүүргийн Газар зохион байгуулалтын алба

Маргааны төрөл:

1. Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг татгалзаж шийдвэрлэсэн Хан-Уул дүүргийн Заг даргын шийдвэр хууль бус бөгөөд түүний улма нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдсөн болохыг тогтоолгох, хүсэлтийг хуульд заны дагуу шийдвэрлэхийг Хан-Уул дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албанд даалгах-ыг хүссэн шаардлага бүхий маргааныг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Г, Х., хариуцагч Хан-Уул дүүргийн Заг даргын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.О, хариуцагч Хан-Уул дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албаны итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Т.Ч, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга М.Мөнхбат нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэлийн шаардлага:

Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг татгалзаж шийдвэрлэсэн Хан-Уул дүүргийн Заг даргын шийдвэр хууль бус бөгөөд түүний улма нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдсөн болохыг тогтоолгох, хүсэлтийг хуульд заны дагуу шийдвэрлэхийг Хан-Уул дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албанд даалгах,

Нэхэмжлэгчээс 2024 оны 1 дүгээр сарын 24-ний өдөр эцсийн байдлаар тодруулсан нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлдээ: ******* Б ХК нь Бны тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1 дэх хэсэгт заан зээлийн төлбөр төлүүлэх, өр барагдуулах зорилгоор Хан-Уул дүүргийн 14 дүгээр хороо, хаягт байршилтай, нэгж талбарын дугаартай, 19,984 м талбайтай газрын эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэн авч дүүргийн Заг даргын 2018 оны 04 дүгээр сарын 11-ний өдрийн дугаартай захирамжаар газар эзэмших гэрчилгээг олгосон. Б нь зээлийн төлбөрт тооцож бусда авч өөрийн эзэмшил, өмчлөлд шилжүүлсэн үл хөдлөх эд хөрөнгийг холбогдох дотоод журам, зааврын дагуу борлуулж авлага барагдуулах ажиллагааг дуусгаж нягтлан бодох бүртгэлийн гүйлгээг хийх үүрэгтэй бөгөөд дээр дурдсан газрын эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх зорилгоор 2021 оны 09 дүгээр сарын 17-ны өдөр Б. Газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээг байгуулсан. ******* Б ХК нь Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлд заан эрхийн гэрчилгээ шилжүүлэх хүсэлтийг Хан-Уул дүүргийн Заг даргад гарган. Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг хүлээн аваад эрх бүхий этгээд Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.3.1-38.3.3-т заан шаардлага ханган эхийг тодруулаад ажлын 15 өдрийн дотор шийдвэрлэхээр зохицуулсан. Өөрөөр хэлбэл, хүсэлт нь хуульд заан бүрдүүлбэрийн шаардлагыг ханган байх, шилжүүлэхийг хүссэн эрхийн гэрчилгээ нь хүчин төгөлдөр байх, эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэн авч байгаа этгээд нь уг эрхийн гэрчилгээг эзэмших эрхтэй байх нь газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэхэд тавигдах хуульд заан шаардлагууд юм. Дээрх шаардлагуудыг ханган тохиолдолд захиргааны байгууллага газар эзэмшигчийн хүсэлтийг хүлээн авч хуульд заны дагуу шийдвэрлэх үүрэгтэй юм. Гэтэл Хан-Уул дүүргийн Заг дарга уг газрыг 2011 онд анх эзэмшүүлэх үед төлөгдөөгүй дуудлага худалдааны анхны үнэ болох 131,894,400 төгрөгийг одоогийн эзэмшигч төлж барагдуулсны дараа газрын эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлнэ гэх үндэслэлээр газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг татгалзаж шийдвэрлэсэн нь хууль бус бөгөөд нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн. Нэхэмжлэгч нь 2022 оны 06 дугаар сарын 27-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн Заг даргад холбогдуулан нэхэмжлэл гарган бөгөөд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад, тодруулбал, 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн Газрын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулиар Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.3 дах хэсэгт өөрчлөлт оруулж, 38.4 дэх хэсгийг өөрчлөн найруулж газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх тухай хүсэлтийг аймаг, сумын Заг дарга, нийслэл, дүүргийн газрын алба хүлээн авсна хойш ажлын 15 өдрийн дотор шийдвэрлэхээр зохицуулсан байна. Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг шийдвэрлэх эрх бүхий этгээд нь газрын алба тул хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд хариуцагчаар оролцуулах үндэслэлтэй гэж үзэж байна. Иймд дээр дурдсан үндэслэлээр ******* Б ХК-а Хан-Уул дүүргийн Заг даргад холбогдуулан гарган Хан-Уул дүүргийн 14 дүгээр хороо, хаягт байршилтай, нэгж талбарын дугаартай, 19,984 м талбайтай газрын эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг татгалзаж шийдвэрлэсэн Хан-Уул дүүргийн Заг даргын шийдвэр хууль бус бөгөөд түүний улма нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдсөн болохыг тогтоон хүчингүй болгож, ******* Б ХК-ийн Хан-Уул Дүүргийн 14 дүгээр хороо, хаягт байршилтай, нэгж талбарын дугаартай, 19,984 м талбайтай газрын эзэмших эрхийн гэрчилгээг Б.******* шилжүүлэх хүсэлтийг хуульд заан журмын дагуу шийдвэрлэхийг Хан-Уул дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албанд даалгаж өгнө үү. гэжээ.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х. шүүх хуралдаанд гарган тайлбартаа: ******* ******* ХХК Бны тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1 дэх хэсэгт заан зээлийн төлбөр төлүүлэх, өр барагдуулах зорилгоор Хан-Уул дүүргийн 14 дүгээр хороо, хаягт байршилтай нэгж талбарын дугаартай 19.984 метр квадрат талбайтай газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэн авч, дүүргийн Заг даргын 2018 оны 4 дүгээр сарын 11-ний өдрийн дугаартай захирамжаар газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг одоо манайд олгосон. Б нь зээлийн төлбөр тооцож бусда авч өөрийн эзэмшилд шилжүүлсэн үл хөдлөх хөрөнгийг холбогдох журам, зааврын дагуу борлуулж, авлага барагдуулах ажлаа дуусгаж, бүртгэлийг хийх үүрэгтэй бөгөөд дурдсан газар эзэмших, дээр дурдсан газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх зорилгоор 2021 оны 9 дүгээр сарын 17-ны өдөр Б. газар эзэмших эрхийг шилжүүлэх гэрээг байгуулсан. ******* ******* нь Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлд заан эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг Хан-Уул дүүргийн Заг даргад гарган. Газрын эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг хүлээн аваад эрх бүхий этгээд нь Газрын тухай хуулийн 38.3.1-38.3 3-т заан шаардлага ханган эсэхийг тодруулаад хуульд занаар 15 хоногийн дотор шийдвэрлэхээр зохицуулсан байдаг. За өөрөөр хэлбэл хүсэлт нь хуульд заан бүрдүүлбэрийн шаардлагыг ханган байх, шилжүүлэхийг хүссэн эрхийн гэрчилгээ нь хүчин төгөлдөр байх эрхийн гэрчилгээг шилжүүлж авч байгаа этгээд үүрэг, эрхийн гэрчилгээг эзэмших эрхтэй байх. Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэхэд тавигдах хуульд заан шаардлагууд юм. Дээрх шаардлагуудыг ханган тохиолдолд захиргааны байгууллага нь буюу Газрын алба нь газар эзэмшигчийн хүсэлтийг хүлээн авч хуульд заны дагуу шийдвэрлэх үүрэгтэй. Гэтэл одоо Хан-Уул дүүргийн Заг дарга нь уг газрыг 2011 онд анх эзэмшүүлэх үед төлөгдөөгүй дуудлага худалдааны анхны үнэ болох, одоо сүүлд ирүүлсэн тайлбараар 176 сая төгрөгийг одоогийн эзэмшигч нөхөн төлж барагдуулсны дараа газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг ******* шилжүүлнэ гэх үндэслэлээр газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг удаа дараа татгалзаж шийдвэрлэсэн нь хууль бус бөгөөд нэхэмжлэгчийн хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн юм. Нэхэмжлэгч нь 2022 оны 6 дугаар сарын 27-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн Заг даргад холбогдуулан нэхэмжлэл гарган бөгөөд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад тодруулбал 2023 оны 12 дугаар сарын 7-ны өдрийн Газрын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулиар Газрын тухай хуулийн 38.3 дахь хэсэгт өөрчлөлт оруулж 38.4 дэх хэсгийг өөрчлөн найруулж, газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг аймаг, сумын Заг дарга, нийслэл, дүүргийн газрын алба хүлээн авсна хойш ажлын 15 өдрийн дотор шийдвэрлэхээр зохицуулсан байгаа. Газар эзэмшихийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг шийдүүлэх эрх бүхий этгээд нь газрын алба тул ******* *******ны газар эзэмших эрхийн шилжүүлэх хүсэлтийг татгалзаж шийдвэрлэсэн Хан-Уул дүүргийн Заг даргын шийдвэрийг хууль болохыг тогтоож, газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг ******* шилжүүлэхийг газрын албанд даалгаж өгнө үү. гэжээ.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х. шүүх хуралдаанд гарган нэмэлт тайлбартаа: Би хуульч хүнийхээ хувьд бодохдоо хэргийн үйл баримтад үндэслээд шүүх үндэслэх хэсэгт хуулийг тайлбарлаад маргааныг шийдэж байгаа. Энэ дээр бид нарын одоо хуульчдын б суралцаад л явж байгаа гэж ойлгодог. Тэгэхээр одоогийн яг энэ нөхцөл байдалд ******* ******* хүнд хэцүү байдалд байгаа учра энэ уудлыг нэг мөр шийдүүлэх. Бидний хувьд цаашдаа өр төлбөр тооцож газрыг аваад, гуравдагч этгээдэд борлуулаад, өр төлбөрөө хаагаад явах нь цаашдаа үргэлжлэх л уудал. Тэгэхээр шүүх бүрэлдэхүүн цаашид бий болж болох, буруу жишиг тогтох. Энэ уудал дээр зөв зүйтэй дүгнэлт хийж, хэргийг зөв шийдэж өгнө үү гэсэн ийм хүсэлтэй байна. Яагаад гэвэл дуудлага худалдааны үнийг нөхөн төлүүлэх уудлыг зохицуулж чиг чиглэл өгөхдөө өр төлбөртэй тооцоод авсан этгээдүүдийг эрх зүйн үр дагавар нь ямар байх юм. Я зориулалтын дагуу ашиглаж байгаа этгээдээс нөхөж авах юм уу гээд, энэ үүрэг чиглэлээ л захиргааны байгууллага илүү тодорхой өгсөн бол доод шатын захиргааны байгууллагууд нь хэрэгжүүлээд явахад илүү ойлгомжтой байх байсан гэж дүгнэж байна. Гэжээ.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Г шүүх хуралдаанд гарган нэмэлт тайлбартаа: Нийслэлийн Заг даргад хандаагүй гээд байгаа. Эрх шилжихтэй холбоотой уудлыг Нийслэлийн Заг даргын өмнөөс хэрэгжүүлэгч байгууллага нь газрын алба. Газрын албанд бид хандаад үүний дагуу дээд шатынх нь удирдлага буюу Газрын албаны даргад нь хандсан. Газрын албаны дарга дээр шийдэгдээгүй учра Газрын албаны даргын дээд шатын удирдлага болох дүүргийн Заг даргад хандаад явж байгаа ийм процесс. Тэгэхээр энийг бид дүүргийн Заг даргад хандаад тэндээс одоо эцсийн татгалзсан шийдвэр гарсан гэж үзэж явах ёстой байх. Тэгэхээр дуудлага худалдааны анхны үнийг төлөх ёсгүй. Мөн ******* газар эзэмших эрхийг гэрээний дагуу шилжүүлэх шийдвэр гарах байх гэж бодож байна. Гэжээ.

Хариуцагч Хан-Уул дүүргийн Заг дарга шүүхэд бичгээр ирүүлсэн хариу тайлбартаа: Хан-Уул дүүргийн Заг даргын 2018 оны 4 дүгээр сарын 11-ний өдрийн дугаар захирамжаар "******* *******" ХХК-д жижиг дунд үйлдвэрлэлийн зориулалтаар тус дүүргийн 14 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт 20000 м.кв газрын эрхийг шилжүүлэн эзэмшүүлсэн байна. Газрын тухай хуулийн 33 дугаар зүйлийн 33.1.2, 40 дүгээр зүйлийн 40.1.6-д заан нөхцөл бүрдсэн нь тогтоогдсон тул нэхэмжлэгчийн хүсэлтийг хүлээн авч шийдвэрлэх боломжгүй талаар тус дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албаны 2022 оны 1 дүгээр сарын 17-ны 16/124, Нийслэлийн газар зохион байгуулалтын албаны 2022 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдрийн , Хан-Уул дүүргийн Заг даргын Тамгын газрын 2022 оны 4 дүгээр сарын 29- ний өдрийн , Нийслэлийн Заг даргын Тамгын газрын 2022 оны 6 дугаар сарын 21-ний Өдрийн дугаартай албан бичгээр тус тус хүсэлтийг эс зөвшөөрч, газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгох үндэслэлтэй талаар мэдэгдсэн байна. Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.2.2-т заны дагуу эзэмших эрхийн гэрчилгээг гэрээний дагуу шилжүүлж авсан этгээд нь тухайн газрын эрх, үүргийг мөн давхар шилжүүлж авсан гэж үзэх у нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү. гэжээ.

Хариуцагч Хан-Уул дүүргийн Заг даргын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.******* шүүх хуралдаанд гарган хариу тайлбартаа: Монгол Улсад Газрын тухай хууль 2003 онд батлагдсан үүнээс хойш мөрдөгдөөд 21 дэх жилдээ явж байгаа. Үүнтэй холбогдуулаад газрынх тухай хууль 2003 онд батлагдсана хойш нэмэлт өөрчлөлт ороогүй, нэг заалт нь Газрын тухай хуулийн 38.3-т Тухайн эрхийн гэрчилгээ шилжүүлэх хүсэлтийг тухайн шатны Заг даргад гаргана. Хүлээж авсан Заг дарга 15 хоногийн дотор хуулийн шаардлагад нийцсэн эсэхийг шалгаад шийдвэр гараад шийдвэрийг үндэслээд газрын албан нь гэрчилгээг бүртгэдэг. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагын агуулгаа тодорхойлсонтой холбогдуулаад нэхэмжлэлээ дэмжээд нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч тайлбартаа Газрын тухай хуулийн 38.3 дахь хэсэг хүсэлтийг дүүргийн Заг даргад өгсөн мэтээр тайлбарладаг. Гэтэл дүүргийн Заг даргад нэхэмжлэгч ******* ******* буюу хуулийн этгээдийн зүгээс албан бичгээр дүүргийн Заг даргад 38.3-д заан хүсэлтийг ирүүлээгүй байдаг. Энэ нь ямар байдлаар тогтоогддог гэхээр баримтын үзлэг хийхэд Монгол Улсын Заг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 67 дугаар зүйлд аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Заг даргын ажлын алба нь тамгын газар мөн бөгөөд Тамгын газарт бичиг хэргийг хөтлөх албан байгууллага хоорондын үйл ажиллагааг зохион байгуулах гээд хуульчилсан байгууллага байдаг. Энэ хүрээнд Тамгын газрын ирсэн албан бичгийн бүртгэлд үзлэг хийхэд нэхэмжлэгчийн зүгээс дүүргийн Заг даргад хандсан ямар нэгэн хүсэлт байдаггүй нь тогтоогддог. Нэхэмжлэгч нь тус дүүргийн 14 дүгээр хорооны нутаг байрлалтай 19.984 м.кв газрыг 2014 онд дүүргийн Заг даргын захирамжаар бусда шилжүүлж авсан байдаг. Энэ шилжүүлэх үйл баримт нь Шүүгчийн эвлэрлийн баталсан захирамжийн хүрээнд шүүхийн захирамжийг албадан биелүүлэх хүрээнд ******* ******* ХХК-ны нэр дээр очсон байдаг. Өөрөөр хэлбэл 2021 онд дүүргийн Заг даргад хүсэлт гарган мэтээр тайлбарлаад байдаг. Гэтэл дүүргийн Заг дарга ******* ******* ХХК нарын хооронд газар эзэмших эрхийг бусдад шилжүүлэх эрх зүйн харилцаа үүссэн баримтууд байдаггүй. Энэ эрх зүйн харилцаа нь хаана, хэнтэй үүсээд байдаг вэ гэхээр дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албатай үүсээд байдаг. Дүүргийн газар зохион байгуулалтын албатай холбоотой эрх шилжүүлэхтэй холбоотой ******* *******на хүсэлт өгсөн албан бичгүүд нь хэргийн материалд авагдсан байдаг. Үүнтэй холбоотой холбогдох буцаан тайлбарууд нь мөн хэргийн материалд авагдсан байдаг. Нэхэмжлэлийн шаардлагын нэг дүгээр шаардлага Хан-Уул дүүргийн Заг даргын татгалзсан шийдвэр хууль бус гэдэг. Гэтэл эрх зүйн харилцаа үүсээгүй. ******* *******тай газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг бусдад шилжүүлэх байдлаар татгалзсан ийм харилцаа байхгүй. Харин Газар зохион байгуулалтын алба, ******* ******* нарын хоорондох газар эзэмших эрхийг бусдад шилжүүлэх, дуудлага худалдааны анхны үнэ төлөх хоорондын албан бичгээр харилцаж байсан гомдол гаргаж байсан гомдолд нь өгсөн хариунууд ч байдаг. Одоо нэхэмжлэлийн үндсэн шаардлага Заг даргад хандсан мэтээр гаргаад байгаа. ******* *******ны албан бичигт 2022 оны 4 сарын 14-ний өдөр Хан-Уул дүүргийн Заг даргад гомдол гаргах тухай буюу Захиргааны ерөнхий хуулийн 92-т заны дагуу гомдол гарган байдаг. Гомдолтой холбоотой уудлыг шалгаж үзээд Заг даргын Тамгын газрын даргын албан бичгээр таны Газрын албанд гарган гомдлоор хариу өгсөн байна. Иймд танд үндэслэлтэй хариу өгсөн байгаа учра энэ гомдлыг хянан шийдвэрлэх боломжгүй гэдэг хариу байгаа. Харин газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг бусдад шилжүүлэх гээд байгаа хүсэлтийг шийдвэрлэсэн харилцаа байдаггүй. Нэгэнт хүсэлт гарган уудлыг шийдвэрлэсэн зүйл байхгүй учра татгалзсан уудлууд байхгүй. Заг даргад гарган гомдлыг Заг даргын Тамгын газрын албан бичгээр буцаныг нэхэмжлэлийн шаардлагаа болгож татгалзсан гэж үзэх гэж байгаа бол гомдол шийдвэрлээд хууль ёсны дагуу шийдвэрлээгүй гэж нэхэмжлэлээ тодорхойлоод явах боломжтой байсан. Өнгөрсөн оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрөөр хууль хүчин төгөлдөр бус болчихсон 38.3 гэдэг заалтаар Заг даргад хүсэлт гарган байх. Энэ нөхцөлийг нэхэмжлэгч тал нь өөрсдөө хэрэгжүүлээгүй, хүсэлт гаргаагүй учра нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хөндсөн гэж үзэх боломжгүй байгаа. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү. гэжээ.

Хариуцагч Хан-Уул дүүргийн Заг даргын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.******* шүүх хуралдаанд гарган нэмэлт тайлбартаа: Нэхэмжлэлийн шаардлагын хүрээнд бид хэрэг хянан шийдвэрлэдэг. Үүний хүрээнд ч бид Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106.3.4-д захиргааны актыг гаргаха татгалзсан шийдвэр, эсхүл гаргахгүй байгаа эс үйлдэхүй нь хууль бус бөгөөд түүний улма нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь зөрчигдсөн бол шаардагдах захиргааны акт гаргахыг тухайн захиргааны байгууллагад даалгаж шийдвэрлэдэг. Ийм хууль зүйн томьёоллоор явсан нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд хэргийн шийдвэрлэх гарч байгаа явцад, хэргийн материала үзэхэд дүүргийн Заг даргад хандсан хүсэлт авагдсан зүйл байхгүй. За гомдлуудаа эс үйлдэхүйгээр гарган байна. Эс үйлдэхүйтэй нь холбоотой тайлбараа өгсөн байдаг нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар судлуулсан байна. Шүүхийн шийдвэр бодит нөхцөл байдал дээр заавал биелэгдэх ёстой. Нэхэмжлэгч нь өнөөдрийн байдлаар хууль бус үйлдэл нь Заг даргынх, даалгах үйлдэл нь газрын албанд гэдэг. Тэгэхээр энэ нэхэмжлэгчийн өөрийнх нь тодорхойлоод байгаа 106.3.4 буюу тухайн байгууллагад даалгаж гаргах нь гаргана гэдэг уудлаар энэ хэргийг шийдвэрлэх боломжгүй. Мөн энэ хүсэлт гаргаагүй, өөрсдөө эрх ашиг сонирхлоо бичгээр илэрхийлээгүй тохиолдолд татгалзсан үйлдэл байх боломжгүй. Ирүүлсэн тохиолдолд татгалзах үйлдэл байх боломжтой. Иймд Заг даргатай холбоотой нэхэмжлэлийн шаардлагын хувьд нэхэмжлэгчийн эрх ашиг, сонирхлыг хөндсөн, захиргааны шийдвэр гарган, татгалзсан үйлдэл байхгүй учра бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү. гэжээ.

Хариуцагч Хан-Уул дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албана шүүхэд бичгээр ирүүлсэн хариу тайлбартаа: Дүүргийн Заг даргын 2018 оны дугаар захирамжаар жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн зориулалттай 20000м2 газрыг "*******" ХХК-а "**************" ХХК-д эрх шилжүүлж шийдвэрлэсний дагуу газар эзэмшүүлэх гэрээ байгуулсан байна. Уг газрыг эрх шилжүүлж авахдаа шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлээр шилжүүлэн авсан нь "Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг бусдад шилжүүлэх тухай" захирамжийн Хувийн хэргийн материалд хавсарган байна. Газрын тухай хуулийн 33 дугаар зүйлийн 33.1.2-т "... энэ хуулийн 33.1.1-д зана бусад зориулалтаар болон энэ хуулийн 29.1, 29.2,29.3-т заан хэмжээнээс илүү газар эзэмших хүсэлт гарган иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад газар эзэмшүүлэх уудлыг тухайн шатны Заг дарга дуудлага худалдаа, төсөл шалгаруулах зарчмаар шийдвэрлэнэ..." гэж заны дагуу 2003 оны 01 дүгээр сарын 01-ны өдрөөс хойш газар эзэмших, ашиглах эрх олгогдсон иргэн, хуулийн этгээдээс нийслэлийн Заг даргын 2013 оны *******, *******, 2016 оны ******* дугаар захирамжаар газар эзэмших, ашиглах эрхийн гэрчилгээний дуудлага худалдааны анхны үнийг эрх олгогдох үед мөрдөгдөж байсан аргачлалын дагуу тооцон нөхөн төлүүлэхээр шийдвэрлэсний дагуу Зам тээвэр, барилга хот байгуулалтын сайдын 2010 оны 206 дугаар "Газрын дуудлага худалдааны анхны үнэ тогтоох аргачлал батлах тухай" тушаалаар дээрх газрын дуудлага худалдааны анхны үнэ 176 000 000 /нэг зуун далан зургаан сая/ төгрөг төлөгдөөгүй байна. Иймд Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.2.2-т заны дагуу эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлж авсан этгээд нь тухайн газрын эрх, үүргийг мөн давхар шилжүүлж авсан гэж үзэх у тус газартай холбоотой эрх үүрэг дурдагдсан байна. гэжээ.

 

Иргэдийн төлөөлөгч М.******* шүүх хуралдаанд гарган иргэдийн төлөөлөгчийн дүгнэлтдээ: ******* *******ны шаардлага зөв юм шиг санагдлаа. Анх өөр байгууллага дээр авсан газрыг зарж борлуулах гэтэл өмнө байсан тэр газрын төлбөрийг нөхөж авна гээд байгаа нь сонин санагдлаа. Одоо би жишээ нь нэг газар авчхаад хүнд зарах гэсэн чинь дуудлага худалдааны мөнгө төлж байж зар гэвэл над дээр сонин л үнэтэй санагдана. Тэгэхээр нэхэмжлэгч талын шаардлага зөв юм болов уу гэж санагдлаа. Анхнааа мөнгийг эхлээд авчихсан байсан бол уудал үүсэхгүй л байх байсан байх. гэжээ.

 

ҮНДЭСЛЭЛ:

Нэхэмжлэлийн шаардлага:

Нэхэмжлэгч нь 2024 оны 1 дүгээр сарын 24-ний өдөр Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг татгалзаж шийдвэрлэсэн Хан-Уул дүүргийн Заг даргын шийдвэр хууль бус бөгөөд түүний улма нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдсөн болохыг тогтоолгох, хүсэлтийг хуульд заны дагуу шийдвэрлэхийг Хан-Уул дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албанд даалгах гэж нэхэмжлэлийн шаардлагаа тодруулсан.

Улмаар нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчид нь шүүх хуралдаанд нэхэмжлэлийн шаардлагаа эцсийн байдлаар Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг татгалзаж шийдвэрлэсэн Хан-Уул дүүргийн Заг даргын шийдвэр хууль бус бөгөөд түүний улма нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдсөн болохыг тогтоолгох, тус хүсэлтийн дагуу маргаан бүхий газрын эзэмших эрхийг Б.******* шилжүүлэхийг Хан-Уул дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албанд даалгах гэж тодруулсан болно.

Шүүх дараах үндэслэлүүдээр нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагуудыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэлээ.

Нэхэмжлэгч нь Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг хүлээн аваад эрх бүхий этгээд Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.3.1-38.3.3-т заан шаардлага ханган эхийг тодруулаад ажлын 15 өдрийн дотор шийдвэрлэхээр зохицуулсан. Өөрөөр хэлбэл, хүсэлт нь хуульд заан бүрдүүлбэрийн шаардлагыг ханган байх, шилжүүлэхийг хүссэн эрхийн гэрчилгээ нь хүчин төгөлдөр байх, эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэн авч байгаа этгээд нь уг эрхийн гэрчилгээг эзэмших эрхтэй байх нь газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэхэд тавигдах хуульд заан шаардлагууд юм. Дээрх шаардлагуудыг ханган тохиолдолд захиргааны байгууллага газар эзэмшигчийн хүсэлтийг хүлээн авч хуульд заны дагуу шийдвэрлэх үүрэгтэй юм. Гэтэл Хан-Уул дүүргийн Заг дарга уг газрыг 2011 онд анх эзэмшүүлэх үед төлөгдөөгүй дуудлага худалдааны анхны үнэ болох 131,894,400 төгрөгийг одоогийн эзэмшигч төлж барагдуулсны дараа газрын эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлнэ гэх үндэслэлээр газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг татгалзаж шийдвэрлэсэн нь хууль бус бөгөөд нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн. гэсэн үндэслэлээр маргаж байна.

Харин хариуцагч нь Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний дуудлага худалдааны анхны үнийг төлүүлсний үндсэн дээр газар эзэмших эрхийг шилжүүлэх боломжтой, Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.2.2-т заны дагуу эзэмших эрхийн гэрчилгээг гэрээний дагуу шилжүүлж авсан этгээд нь тухайн газрын эрх, үүргийг мөн давхар шилжүүлж авсан гэж үзэх у нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү. гэсэн агуулгаар тайлбарлан маргаж байна.

Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.2-т Эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг талууд гаргах бөгөөд дараахь баримт бичгийг хавсаргана:, 38.2.1-д нотариатчаар гэрчлүүлсэн гэрээ;,38.2.2-т эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэн авч байгаа этгээд нь уг эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэн авснаар үүсэх эрх, үүргийг бүрэн хүлээн зөвшөөрч байгаа тухай нотолгоо;, 38.2.3-д албан татвар, хураамж төлсөн тухай баримт., 38.2.4-д татварын албанд татвар төлөгчөөр бүртгүүлсэн тухай цахим эсхүл хэвлэмэл тодорхойлолт., 38.3-д Аймаг, сумын Заг дарга, нийслэл, дүүргийн газрын алба газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ шилжүүлэх тухай хүсэлтийг хүлээн авч дараахь зүйлүүдийг тодруулна:, 38.3.1-д энэ хуулийн 38.2-т заан шаардлагыг ханган эсэх;, 38.3.2-т шилжүүлэхийг хүссэн эрхийн гэрчилгээ нь хүчин төгөлдөр эсэх;, 38.3.3-д эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэн авч байгаа этгээд нь уг эрхийн гэрчилгээг эзэмших эрхтэй эсэх., 38.4-д Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх тухай хүсэлтийг аймаг, сумын Заг дарга, нийслэл, дүүргийн газрын алба хүлээн авсна хойш ажлын 15 өдрийн дотор шийдвэр гаргана. Уг шийдвэрийг үндэслэн сумын газрын даамал, нийслэл, дүүргийн газрын алба тухайн иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагатай газар эзэмших гэрээ байгуулж, улсын бүртгэлд бүртгүүлж, эрхийн гэрчилгээг баталгаажуулна. гэж тус тус заан байна.

Дээрх хуулийн зохицуулалтууда үзэхэд, газар эзэмших эрхийг шилжүүлэх шийдвэр гаргах бүрэн эрх бүхий захиргааны байгууллага нь зөвхөн Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.3 дахь хэсэгт заан үндэслэл, нөхцөлүүдийг шалган үзсэний үндсэн дээр шийдвэр гаргахаар байна.

Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн холбогдох зохицуулалтуудад дуудлага худалдааны анхны үнийг төлсөн эсэхийг шалгны үндсэн дээр газар эзэмших эрхийг шилжүүлэх шийдвэр гаргах талаарх зохицуулалт байхгүй байна.

Харин Газрын тухай хуулийн 33 дугаар зүйлийн 33.1.2-т энэ хуулийн 33.1.1-д зана бусад зориулалтаар болон энэ хуулийн 29.1, 29.2, 29.3-т заан хэмжээнээс илүү газар эзэмших хүсэлт гарган иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад газар эзэмшүүлэх уудлыг аймаг, сум, нийслэлийн Заг дарга дуудлага худалдаа, төсөл шалгаруулах зарчмаар шийдвэрлэнэ. Төсөл шалгаруулах, дуудлага худалдаа явуулах журмыг Згийн газар тогтооно., 33.2-т Энэ хуулийн 33.1.2-т заан шийдвэрийн дагуу газар эзэмших эрх авсан этгээд нь заан хугацаанд газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний үнийг төлөөгүй бол уг эрхийн гэрчилгээг дахин дуудлага худалдаанд оруулна. гэж тус тус заан байна.

Дээрх Газрын тухай хуулийн дээрх 33 дугаар зүйлийн 33.1.2 болон 33.2 дахь зохицуулалт нь газар эзэмших эрхийг анх олгох харилцаанд хамааралтай.

Иймд дээрх хуулийн зохицуулалтууда үзэхэд, газар эзэмших эрхийг анх олгох, газар эзэмших эрхийг шилжүүлэх /газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх/ гэсэн 2 тусдаа ойлголт байх ба газар эзэмших эрхийг шилжүүлэх харилцаанд дуудлага худалдааны анхны үнийг төлүүлэх талаарх хуулийн зохицуулалтууд хамааралгүй байна.

Иймээс дээр тайлбарлан хууль зүйн үндэслэлүүдээс үзэхэд, нэхэмжлэгчийн гарган газар эзэмших эрхийг шилжүүлж өгнө үү гэсэн хүсэлтэд дуудлага худалдааны анхны үнийг төлүүлсний үндсэн дээр эзэмшүүлэх боломжтой гэсэн агуулгаар хариуцагч хариу өгч байгаа нь хуульд нийцэхгүй, хэрэглэх ёсгүй хуулийн зохицуулалтыг хэрэглэж хариу өгсөн байна гэж шүүх дүгнэлээ.

Тодруулбал, газар эзэмших эрхийг шилжүүлэх хүсэлтийг хариуцагч хянаж үзэхдээ зөвхөн Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.3.1-38.3.3 дахь заалтуудад заан зүйлүүдийг л шалган үзнэ.

Зүй нь хариуцагч тухайн газрыг 2011 оны 10 дугаар сарын 31-ний өдрийн А/399 дүгээр захирамжаар анх эзэмшүүлсэн НБДО ХХК-аар дуудлага худалдааны анхны үнийг төлүүлэх нь хуульд нийцэхээр байжээ.

Иймд нэхэмжлэгчийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг татгалзаж шийдвэрлэсэн хариуцагчийн үйлдэл хууль бус болох нь тогтоогдож байх тул нэхэмжлэлийн даалгах шаардлагыг мөн хангаж шийдвэрлэх нь зүйтэй байна гэж шүүх үзлээ.

Дээрх үндэслэлүүдээр Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг татгалзаж шийдвэрлэсэн Хан-Уул дүүргийн Заг даргын шийдвэр хууль бус бөгөөд түүний улма нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдсөн болохыг тогтоолгох болон тус хүсэлтийн дагуу маргаан бүхий газрын эзэмших эрхийг Б.******* шилжүүлэхийг Хан-Уул дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албанд даалгах шаардлагуудыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэлээ.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь бичгээр ирүүлсэн хариу тайлбартаа болон шүүх хуралдаанд газар эзэмшүүлэх эрх шилжүүлэхтэй холбоотойгоор ******* ******* ХХК-ийн зүгээс Заг даргад хандан хаяглаж ирүүлсэн хүсэлт байхгүй, ирүүлээгүй, харин Газар зохион байгуулалтын албанд хаяглан хүсэлт байгаа гэсэн агуулгаар тайлбарлан маргаж байгаа нь үндэслэлгүй байна.

У нь бодит байдалд иргэд, хуулийн этгээд нь Заг даргын дэргэдэх агентлаг болох Газар зохион байгуулалтын албаар дамжуулан тус албанд хаяглан газар эзэмших эрх шилжүүлэхтэй холбоотой хүсэлтээ гаргадаг нийтлэг практик тогтсон нь илэрхий зүйл ба энэхүү хэлбэрийн шинжтэй уудал нь нэхэмжлэлийн үндэслэлд шүүхээс хууль зүйн дүгнэлт өгөхөд ач холбогдолгүй.

Шүүх нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг шийдвэрийн тогтоох хэсэгт Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.3.4-д нийцүүлсэн байдлаар томьёолсон болно.

Түүнчлэн Газрын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар 23 дугаар зүйлийн 23.8-д Дүүргийн газрын алба нь энэ хуулийн 23.4-т зана гадна иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын газар эзэмших эрхийг шилжүүлэх, эзэмших, ашиглах эрхийн хугацааг сунгах хүсэлтийг хүлээн авч, шийдвэрлэнэ. гэсэн хэсэг нэмэгдсэн, мөн тус хуулиар 38 дугаар зүйлийн 38.3 дахь хэсгийг Аймаг, сумын Заг дарга, нийслэл, дүүргийн газрын алба газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ шилжүүлэх тухай хүсэлтийг хүлээн авч дараахь зүйлүүдийг тодруулна: гэж өөрчилсөн байгааг тэмдэглэх нь зүйтэй.

Иргэдийн төлөөлөгчийн дүгнэлтийн тухайд:

Иргэдийн төлөөлөгч нь шүүх хуралдаанд ******* *******ны шаардлага зөв юм шиг санагдлаа. Анх өөр байгууллага дээр авсан газрыг зарж борлуулах гэтэл өмнө байсан тэр газрын төлбөрийг нөхөж авна гээд байгаа нь сонин санагдлаа. Одоо би жишээ нь нэг газар авчхаад хүнд зарах гэсэн чинь дуудлага худалдааны мөнгө төлж байж зар гэвэл над дээр сонин л үнэтэй санагдана. Тэгэхээр нэхэмжлэгч талын шаардлага зөв юм болов уу гэж санагдлаа. Анхнааа мөнгийг эхлээд авчихсан байсан бол уудал үүсэхгүй л байх байсан байх. гэсэн дүгнэлтийг гарган.

Дээрх иргэдийн төлөөлөгчийн дүгнэлт нь агуулгын хувьд нэхэмжлэлийн шаардлагыг ханган шүүхийн шийдвэрийн үндэслэлтэй адил байх ба иргэдийн төлөөлөгчийн дүгнэлт нь шүүхийн шийдвэрийн үндэслэлээр дэмжигдэж байна.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 зүйлийн 106.1, 106.3.4, 106.3.12-д заныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Газрын тухай хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.8, 38 дугаар зүйлийн 38.2.1, 38.2.2, 38.2.3, 38.4-д тус тус заныг баримтлан нэхэмжлэгч ******* ******* ХХК-ийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж, ******* ******* ХХК-ийн газар эзэмших эрхийг шилжүүлэх хүсэлтийг татгалзаж шийдвэрлэсэн Хан-Уул дүүргийн Заг даргын үйлдэл хууль бус болохыг тогтоож, ******* ******* ХХК-ийн хүсэлтийн дагуу Хан-Уул дүүргийн 14 дүгээр хороонд байрлах, нэгж талбарын дугаар бүхий газрын эзэмших эрхийг иргэн Б.******* шилжүүлсэн шийдвэр гаргахыг Хан-Уул дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албанд даалгугай.

2. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1-д заны дагуу нэхэмжлэгч ******* ******* ХХК-а улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 70.200 /далан мянга хоёр зуу/-төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагча 70.200 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгчид олгосугай.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 114 дүгээр зүйлийн 114.1-д занаар хэргийн оролцогч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч энэхүү шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шүүхийн шийдвэрийг гардан авсна хойш 14 хоногийн дотор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ М.БАТЗОРИГ

ШҮҮГЧ Т.МӨНХ-ЭРДЭНЭ

ШҮҮГЧ А.ГАНЗОРИГ