МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч А.Г******* би даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны  4 дүгээр танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: Н******* ХХК /РД: /,

Хариуцагч: Монгол Улсын Сангийн яам,

Хариуцагч: М /РД:/,

Хариуцагч: М-ийн Зорчигчдын хоол /Катеринг/-ийн үйлчилгээ үзүүлэх гүйцэтгэгчийг сонгон шалгах тендерийн Үнэлгээний хороо,

Гуравдагч этгээд: Рг ХХК /РД:/ 

Маргааны төрөл: Н******* ХХК-ийн тендерээс татгалзсан, Рг ХХК-ийн тендерийг шалгсан Үнэлгээний хорооны шийдвэр, тус Үнэлгээний хорооны шийдвэрийг үндэслэн Р ХХК-тай байгуулсан гэрээ, тендер сонгон шалгалт, Сангийн яамны тендерийн хүчинтэй хугацааг сунгасан шийдвэрийг тус тус хууль бус болохыг тогтоож, хүчингүй болгуулах, тендер шалгалтыг дахин явуулахыг даалгах маргааны бүхий захиргааны хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд:Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ч., Н.О, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Б.Б, хариуцагч М-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Н.Г, Б.Д, Л.Г, хариуцагч М-ийн Үнэлгээний хорооны итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Э.Р, У.М, хариуцагч Сангийн яамны итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Э.Б, түүний өмгөөлөгч Б.Э, гуравдагч этгээд Рг ХХК-ийн өмгөөлөгч С.А, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн даргаар Б.У нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэг.Нэхэмжлэлийн шаардлага:

Нэхэмжлэгч Н******* ХХК-иас хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нэхэмжлэлийн шаардлагаа 3 удаа тодруулж, ихэсгэсэн[1] бөгөөд тус шүүхийн шүүгчийн 2024 оны 02 дугаар сарын 22-ны өдрийн 128/ШЗ2024/1764 дугаартай захирамжаар нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хүлээн авахаас татгалзаж, эцсийн байдлаар дараах нэхэмжлэлийн шаардлагын хүрээнд хэргийг хянан шийдвэрлэв. Үүнд:

1.1.МИАТ/202301083 дугаартай тендерийн Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дугаартай хурлын тэмдэглэлийн Н******* ХХК-д холбогдохН******* ХХК-ийн тендерээс татгалзсан хэсгийг хууль бус болохыг тогтоож, хүчингүй болгуулах,

1.2.МИАТ/202301083 дугаартай тендерийн үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дугаартай хурлын тэмдэглэлийн Рг ХХК-д холбогдох Рг ХХК-ийн тендерийг шалгсан хэсгийг хууль бус болохыг тогтоож, хүчингүй болгуулах,

1.3.МИАТ/202301083 дугаартай тендер шалгалтыг хууль бус болохыг тогтоож, бүхэлд нь хүчингүй болгуулах,

1.4.Сангийн яамны 2023 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн тендерийн хүчинтэй хугацааг сунгасан шийдвэрийг хууль бус болохыг тогтоож, хүчингүй болгуулах,

1.5.М-ийн Р ХХК-тай байгуулсан гэрээг хүчингүй болгуулах,

1.6.МИАТ/202301083 дугаартай Зорчигчдын хоол /катеринг/-ийн үйлчилгээ үзүүлэх гүйцэтгэгч компанийг сонгон шалгах нээлттэй тендер шалгалтыг дахин явуулахыг М-д даалгах нэхэмжлэлийн шаардлага болно.

Хоёр.Хэргийн үйл баримт болон процессын түүхийн талаар:

2.1.М-иас 2023 оны 08 дугаар сарын 29-ний өдөр МИАТ/202301083 дугаартай Зорчигчдын хоол /Катеринг/-ийн үйлчилгээ үзүүлэх гүйцэтгэгч компанийг сонгон шалгах нээлттэй тендерийг зарласан бөгөөд

2.2.М-ийн гүйцэтгэх захирлын 2023 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/277 дугаар тушаалаар[2] шинэчлэн байгуулагдсан тендерийн Үнэлгээний хороо тендер шалгалтыг зохион байгуулсан,

2.3. 2023 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдөр нээж Үнэлгээний хороо тендерийг, тендер сонгон шалгалтад нэхэмжлэгч Н******* ХХК, гуравдагч этгээд Рг ХХК болон Н ХХК, Э ХХК, Ү ХХК/түншлэлийн гишүүн Ц ХХК/, Б ХХК зэрэг нийт 6 хуулийн этгээд материал бүрдүүлэн тендерт оролцсон,

2.4.Үнэлгээний хорооны 2023 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдрийн 2 дугаар хурлаар[3] 6 оролцогчийн тендерийг хянан үзээд шаардлагад нийцсэн тендерээр Рг ХХК, Н ХХК-ийн тендерийг шалгж, бусад оролцогчийн, тодруулбал нэхэмжлэгч Н******* ХХК-ийн тендерээс татгалзаж, захиалагчид 2023 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдөр зөвлөмж[4] өгч, захиалагч М-ийн 2023 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдрийн 01/2160 дугаартай албан бичгээр[5] Рг ХХК-д тендерт шалгарсан тухай,

2023 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдрийн 01/2162 дугаартай албан бичгээр[6] худалдан авах ажиллагааны цахим системээс санхүүгийн тайлангийн системийг татаж авахад 2022 оны санхүүгийн тайлангийн мэдээллийг ирүүлээгүй буюу баталгаажуулаагүй нь тендерийн баримт бичгийн тендерийн өгөгдлийн хүснэгтийн тендер шалгалтын зааварчилгаа /ТШЗ/-ны 17.3-д заасан шаардлагыг хангаагүй, мөн ТШЗ-ны 17.6-д заасан ижил төстэй гэрээний мэдээлэл 2020, 2021, 2022 онуудын аль нэг жилд төсөвт өртгийн 10 хувиас багагүй байх шаардлагыг бүрэн тодорхой илэрхийлсэн гэрээ болон гэрээ дүгнэсэн акт, эсхүл тодорхойлолт-ыг ирүүлээгүй үндэслэлээр Н******* ХХК-ийн тендерээс татгалзсан тухай болон бусад оролцогч компаниудад холбогдох албан бичгээр мэдэгдлийг тус тус хүргүүлжээ.

2.5.Дээрх шийдвэрийг эс зөвшөөрч Н******* ХХК, Э******* ХХК, Ү ХХК-иас Сангийн яаманд гомдол гаргаснаар, Сангийн яам тендер шалгалтыг түдгэлзүүлж, гомдлоор тендерийн материалыг хянаад, 2023 оны 10 дугаар сарын 30-ны өдрийн 03/7983, 03/7984, 03/7985 дугаар Гомдол хянасан тухай албан бичгээр[7] захиалагч М-ийн 2023 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдрийн 01/2160 дугаар шийдвэрийг 2005 оны Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 55 дугаар зүйлийн 55.3.3-т зааснаар хүчингүй болгож, тендер шалгалтын үнэлгээг дахин хийхийг М-д мэдэгдсэн,

2.6.Үнэлгээний хороо 2023 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдөр дахин хуралдаж, 3 дугаартай хурлын шийдвэрээр[8] Үнэлгээний хорооны гишүүдийн олонхын саналаар Рг ХХК-ийг дахин шалгж, гэрээ байгуулах тухай зөвлөмжийг[9] 2023 оны 11 дүгээр сарын 03-ны өдөр захиалагчид хүргүүлж, захиалагч М-ийн 2023 оны 11 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 01/2386 дугаар албан бичгээр[10] тендерт шалгарсан болохыг Рг ХХК-д мэдэгджээ.

2.7.Нэхэмжлэгч Н******* ХХК, тендерт оролцогч Ү ХХК-иас дээрх шийдвэрийг эс зөвшөөрч Сангийн яаманд тус тус гомдол гаргасны дагуу Сангийн яамны 2023 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 03/8309 дугаартай албан бичгээр[11] тендер сонгон шалгалтыг түдгэлзүүлж, гомдлыг хянан шалгаад 2023 оны 11 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 03/8619 дугаартай албан бичгээр Н******* ХХК-ийн гомдлыг хянасан тухай, 2023 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 03/8647 дугаартай албан бичгээр Ү ХХК-ийн гомдлыг хянасан тухай мэдэгдэж, захиалагч М-ийн 2023 оны 11 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 01/2386 дугаар Рг ХХК-ийг шалгсан шийдвэрийг хүчингүй болгож, тендер шалгалтын үнэлгээг дахин хийх М-д мэдэгдсэн.

2.8.М-ийн Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дүгээр хурлаар[12] тендерийг дахин үнэлээд Н ХХК, Р ХХК-ийн тендерийг үнэлж, бусад оролцогчдын тендерийг шаардлагад нийцээгүй гэж үзэж татгалзаж, Үнэлгээний хорооны гишүүдийн олохын саналаар Рг ХХК-ийн тендерийг хамгийн сайн тендер гэж дахин шалгж, захиалагчид гэрээ байгуулах тухай зөвлөмж[13] хүргүүлж, М-ийн 2023 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрийн 01/2570 дугаар албан бичгээр[14] Рг ХХК-д тендерт дахин шалгарсан болохыг мэдэгджээ.

2.9.Н******* ХХК-иас дээрх шийдвэрийг эс зөвшөөрч Сангийн яаманд 2023 оны 12 дугаар сарын 05-ны өдөр гомдол[15] гаргасныг Сангийн яамны 2023 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдрийн 03/9013 дугаартай албан бичгээр[16] гомдолд хавсарган ирүүлэх шаардлагыг хангаагүй үндэслэлээр буцаасан.

2.10.Захиалагч М-иас 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн 01/2652 дугаар албан бичгээр[17] МИАТ/202301083 дугаартай Зорчигчдын хоол /Катеринг/ нээлттэй тендерийн хүчинтэй хугацааг сунгуулах хүсэлтийг хүргүүлснээр Сангийн яамны 2023 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 03/9144 дүгээр албан бичгээр[18] тендерийн хүчинтэй байх хуагцааг 15 хоногоор сунгажээ.

2.11.М болон Рг ХХК нарын хооронд 2023 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдөр 23/486 дугаартай Агаарын хөлгөөр зорчигчдын хоол бэлтгэн нийлүүлэх гэрээ-г[19] байгуулсан байна.

2.12.Нэхэмжлэгч Н******* ХХК 2023 оны 12 дугаар сарын 26-ны өдөр Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дугаартай хурлын шийдвэр, зөвлөмж, захиалагч М-иас Рг ХХК-д хүргүүлсэн мэдэгдлийг эс зөвшөөрч шүүхэд нэхэмжлэл гаргажээ.

Гурав.Маргаж буй үндэслэлүүд:

1.Нэхэмжлэгч Н******* ХХК-ийн зүгээс тендерийн баримт бичгийн тендерийн өгөгдлийн хүснэгт /ТӨХ/-ийн тендер шалгалтын зааварчилгаа /ТШЗ/-ны 17.3-т заасан сүүлийн 3 жилийн санхүүгийн тайланг цахим системээр илгээж баталгаажуулсан, энэ талаар Сангийн яамны албан бичгээр тогтоогдож байхад 2022 оны санхүүгийн тайлан ирүүлээгүй гэж татгалзсан нь буруу, ...ТШЗ-ны 17.6-д заасан ижил төстэй гэрээний мэдээлэл болох 2020, 2021, 2022 онуудын аль нэг жилд төсөвт өртгийн 10 хувиас багагүй байх шаардлагыг бүрэн илэрхийлсэн гэрээ болон гэрээ дүгнэсэн актыг өгсөн байхад ирүүлээгүй гэж татгалзсан нь үндэслэлгүй, түүнчлэн М-тай 2022 оны 01 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 22/014 дугаарттай Агаарын хөлгөөр зорчигчдын хоол бэлтгэн нийлүүлэх гэрээ-г байгуулан ажиллаж байсан бөгөөд манай компанийн гүйцэтгэл, гэрээний дүнг захиалагч өрөө шалгах боломжтой байхад гэрээнд дүгнэлт өгөлгүй татгалзсан нь үндэслэлгүй, ...Рг ХХК-ийн тендерийн баримт бичиг нь ТШЗ-ны 17.6.2-т заасан хүний нөөцийн шаардлага, ТШЗ 17.6.3-т заасан хүнсний микробиологийн магадлан итгэмжлэгдсэн лабораторитай байх шаардлага, нийтийн хоолны чиглэлээр ижил төстэй ажил гүйцэтгэсэн туршлагыг хангаагүй, зочид буудал, эмнэлэг, уул уурхай зэрэгт үзүүлэх катерингийн үйлчилгээ нь агаарын тээврээр зорчигчдод үзүүлэх катерингийн үйлчилгээнээс стандарт, технологийн хувьд ялгаатай байхад MNS 6885:2020 Катеринг үйлчилгээнд тавигдах шаардлага-ыг хангасан гэж үзсэн нь үндэслэлгүй, ...Тендерийн баримт бичгийг үндэсний стандарт, техникийн шаардлага, норм, норматив, дүрэм, зааварт үндэслэх хуулийн шаардлагыг зөрчиж боловсруулснаар дотоодын стандарт, хүнсний аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн болон чанарын удирдлагын ISO олон улсын стандарт хангаагүй компанийг тендерт оролцох боломжийг олгосон, тендерт тавигдах нөхцөлийг гэрээний тусгай нөхцөлөөр бууруулсан нь тендер шалгалт бүхэлдээ нь хууль бус гэж үзэх үндэслэлтэй, ...Үнэлгээний хороо нь жендерийн тэгш эрхийн зарчимд үндэслэн үнэлгээний хорооны нийт гишүүдийн аль нэг хүйсийн төлөөлөл 20 хувиас доошгүй байх шаардлагыг хангаагүй нь эрх зүйн чадамжгүй үнэлгээний хороо ажилласан, ...Сангийн яам бодит нөхцөл байдлыг тодорхойлоогүй, захиалагчаас үл хамаарах ямар бодит шалтгаан үүссэн болохыг нягтлалгүйгээр захиалагчийн хүсэлтийн дагуу тендерийн хүчинтэй хугацааг сунгасан нь хууль бус, ...хууль бус тендер шалгалтыг үндэслэн байгуулагдсан гэрээг хүчин төгөлдөр бус гэж үзэх бөгөөд М-иас дараагийн гүйцэтгэгчийг сонгон шалгах хүртэл Н******* ХХК-тай байгуулсан гэрээ хүчин төгөлдөр хэвээр эрх зүйн үйлчлэлтэй гэх зэрэг агуулгаар маргаж байна.

2.Хариуцагч нарын зүгээс Нэхэмжлэгчийн ямар эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдсөн нь тодорхойгүй, тендер нээсэн өдөр цахим системээс санхүүгийн тайлангийн мэдээллийг татаж авахад Н******* ХХК-ийн 2022 оны санхүүгийн тайлан байгаагүй, тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг шалган нягталж, түүнд нийцүүлэн тендерт бэлтгэх үүрэгтэй, дахин үнэлэхэд 2022 оны санхүүгийн тайлан нь цахим системд орсон нь Үнэлгээний хороо, захиалагч байгууллагын үйл ажиллагаатай хамааралгүй, ...Н******* ХХК-тай байгуулсан гэрээний мэдээлэл, лавлагаа, тодорхойлолт, гэрээ дүгнэсэн актыг захиалагч өөрийн санаачилгаар гаргаж, үнэлэх нь нэхэмжлэгчид давуу байдал бий болгосон хууль зөрчсөн үйлдэл болно, Н******* ХХК-ийн ирүүлсэн гэрээ нь ТШЗ-ны 17.6-д заасан шаардлага хангаагүй, энэ талаар Сангийн яамны албан бичигт тодорхой дурдсан, ...Рг ХХК-ийн тендерийн баримт бичиг нь тендерийн баримт бичигт тусгасан шаардлагыг хангасан, ...катерингийн компанид тавигдах стандартын шаардлагыг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлэн ажиллахыг тендерт шалгарсан компанитай хийх гэрээний тусгай нөхцөлд заасан, энэ нь тендерт оролцсон бүх оролцогч нарт өрсөлдөх тэгш боломжийг бүрдүүлсэн тул хуулийн шаардлагатай нийцнэ, ...Рг ХХК-тай байгуулсан гэрээ нь Захиргааны ерөнхий хуулийн хуульд заасан захиргааны гэрээний шинжийг агуулахгүй, ...уг гэрээг хүчингүй болгосноор Н******* ХХК-иас өмнө нь байгуулсан гэрээний дагуу катерингийн үйлчилгээ авах боломжгүй, ...Сангийн яамны тендерийн хүчинтэй хугацаа сунгасан албан бичиг нь худалдан авах ажиллагааг зохион байгуулахтай холбоотой дотоод албан бичиг, хуульд заасан захиргааны актын шинжийг агуулахгүй гэх зэрэг агуулгаар тайлбарлаж байна.

3.Гуравдагч этгээд Рг ХХК-ийн зүгээс Зөвшөөрлийн тухай хуульд агаарын катерингийн үйл ажиллагааг зөвшөөрөлтэйгээр эрхлэх талаар зохицуулаагүй, ...тендерийн баримт бичигт хүнсний аюулгүй байдлын сертификат шаардаагүй, ...тендерийн баримт бичигт заасан санхүүгийн, техникийн чадавхийн болон туршлагын шалгуур үзүүлэлтийг хангасан гэх агуулгаар тайлбар гаргаж байна.

1.1.Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ч. шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:Нэгдүгээрт, МИАТ/202301083 дугаартай тендерийн Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дугаартай хурлаар Н******* ХХК-ийн тендерээс татгалзсан. ТШЗ-ны 17.3-т Тендерт оролцогчийн санхүүгийн чадавхийг хянан үзэхэд үндэслэл болгох санхүүгийн тайлангийн хугацаа байгуулагдсанаас хойш буюу сүүлийн 3 жил 2020, 2021, 2022 онуудын санхүүгийн тайланг өөрийн тендертээ хавсарган ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд цахим системээр дамжуулан Сангийн яамны цахим санхүүгийн тайлангийн www.ebalance.mof.gov.mn мэдээллийн системээс тендерт оролцогчдын сүүлийн 3 жилийн борлуулалтын орлого болон бусад шаардлагатай мэдээллийг шалгана гэж заасны дагуу цахим системээс санхүүгийн тайланг татаж авахад 2022 оны санхүүгийн тайлангийн мэдээллийг цахим системээр ирүүлээгүй буюу баталгаажуулаагүй гэж тайлбарлаж буй нь үндэслэлгүй. Сангийн яамны зүгээс уг асуудлыг хянаж үзээд 2023 оны 11 сарын 22-ны өдрийн 03/8619 дугаартай Гомдол хянасан тухай албан бичгээр 2022 оны санхүүгийн тайлангийн мэдээллийг цахим системээр ирүүлээгүй буюу баталгаажуулаагүй гэж хянан үзсэн захиалагчийн шийдвэр үндэслэлгүй байна гэж дүгнэсэн. Сангийн яам нэмэлтээр ирүүлсэн нотлох баримтаар цахим системд 2022 оны санхүүгийн тайлангийн мэдээллийг байршуулсан гэдэг нь харагддаг. ТШЗ-ны 17.6-д ижил төстэй гэрээний мэдээлэл 2020, 2021, 2022 онуудын аль нэг жилд төсөвт өртгийн 10 хувиас багагүй байх шаардлагыг бүрэн илэрхийлсэн гэрээ болон гэрээ дүгнэсэн акт эсхүл тодорхойлолтыг ирүүлээгүй гэж тайлбарлаж буй нь үндэслэлгүй гэж үзэж байна. Н******* ХХК-ийн өгсөн тендерийн үндсэн баримт бичгийн 358, 361, 380 дугаар хуудсанд гэрээ, гэрээ дүгнэсэн актууд болон бусад холбогдох бичиг баримтуудыг хавсарсан байгаа. Бодит байдал дээр Н******* ХХК нь 2022 оны 01 дүгээр сарын 28-ны өдөр М-тай байгуулсан гэрээтэй ажиллаж байсан бөгөөд манай компанийн гүйцэтгэл, гэрээний дүнг захиалагч өөрөө харах, шалгах боломжтой байсан. Өөрөөр хэлбэл, тендерийн үнэлгээний хороо М-ийн тендерийг шалгж байгаа атлаа Н******* ХХК-ийг М-тай байгуулсан гэрээгээ бүрэн өгөөгүй, хавсралт үнэ байхгүй, гэрээ дүгнэсэн акт байхгүй хэмээн үзэж үнэлэхээс татгалзсан нь үндэслэлгүй. Өөрөө өгөх тодорхойлолтоо байхгүй байна хэмээн татгалзсан үйлдэл болсон. Манай өгсөн тендерийн саналын 4 дэх талаас үзвэл бид тендер зарлагч М-д 2020 онд 1,616,155,105 төгрөгийн, 2021 онд 973,152,441 төгрөгийн, 2022 онд 5,105,867,174 төгрөгийн зорчигчдын хоолны үйлчилгээ үзүүлсэн болохоо тодорхойлсон. Энэ бол төсөвт өртгийн 10 хувь давж байгааг нотлох үндсэн баримт атал огт үнэлээгүй, тендерийн үнэлгээний хороо 2023 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдрийн хурлаар М-тай байгуулсан гэрээн дээр тодорхой дүгнэлт огт өгөөгүй. Иймээс бид төсөвт өртгийн 10 хувиас багагүй байх шаардлагыг бүрэн илэрхийлсэн гэрээ-г буюу М-тай байгуулсан яг тухайн цаг мөчид хүчинтэй гэрээг өгснөөрөө тус шаардлагыг хангасан гэж үзэж байна.

Хоёрдугаарт, Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дугаартай хурлын тэмдэглэлийн Рг ХХК-д холбогдох Рг ХХК-ийн тендерийг шалгсан хэсгийг хууль бус болохыг тогтоож, хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын хүрээнд дараах үндэслэлээр маргаж байна. Рг ХХК-ийн тендер нь тендер шалгалтын баримт бичигт тусгасан шаардлагыг хангаагүй байхад шалгсан нь дараах байдлаар нотлогдоно. Рг ХХК-ийн санал болгосон хүний нөөц нь ур чадварын шаардлагыг хангасан нотлох баримт байхгүй байхад тендерийг үнэлсэн. Цаашлаад шалгсан гэж үзэж байна. ТШЗ-ны 17.6.2-т Эрүүл ахуйч тавигдах шаардлага: -Хүнсний эрүүл ахуйч мэргэжилтэй байх, -Мэргэжлээрээ 3-аас доошгүй жил ажилласан байх гэж тодорхойлсон. Гэтэл Рг ХХК-ийн санал болгосон 3 хүнийг харвал, эхний эрүүл ахуйч Х.Ө******* нь 2022 онд, Э.Х нь 2021 онд хүнсний чанар, аюулгүй байдал мэргэжлээр төгссөн байгаа нь мэргэжлээрээ 3 жил ажилласан байх шаардлагыг хангаагүй байна. Харин гурав дахь эрүүл ахуйч болох Т.Т нь Хүнсний биотехнологич мэргэжилтэй байна. Сүүлд одоо ажиллаж байгаа хүмүүсийнхээ материалыг явуулсан байсан. Тухайн үед шаардлага хангаагүй энэ 3 хүний материал явуулсан. Тендерийн үнэлгээний хорооны тэмдэглэлээс харвал тэмдэглэлийн 8 дахь талд тодорхой байгаа. Үнэлгээний хорооны гишүүн Н.Б энэ 2 мэргэжил өөр зүйл. Бидний тендерийн баримт бичигтэй ажиллахдаа тааруу ажилласныг илтгэж байна, У.М тухайн компанийн ажлын байрны тодорхойлолтод хэрхэн заасныг бид мэдэхгүй байгаа юм гэж тодорхой тэмдэглэсэн байна. Дүгнэвэл Рг ХХК-ийн эрүүл ахуйчид санал болгосон 3 жилийн ажлын туршлагыг хангаж буй Т.Т нь эрүүл ахуйч мэргэжлээр төгсөөгүй нь тодорхой байхын зэрэгцээ мэргэжлээрээ ажилласан байх хугацааны шаардлагыг хангаж буй боловч яг хүнсний эрүүл ахуйн чиглэлээр ажилласан 3 жилийн туршлагатай нь тодорхойгүй, ажлын байрны тодорхойлолт болон бусад нотлох баримт байхгүй байна. Харин яг хүнсний эрүүл ахуйч буюу Хүнсний чанар, аюулгүй байдал мэргэжлээр санал болгож буй Э.Х мэргэжлээрээ ажилласан жилийн шаардлагыг хангаагүй байсан нь илэрхий байна. Цахим тендерийн тодруулга, ТЭЗҮ хэсэгт байршуулсан тендер шалгалтын баримт бичгийн салшгүй хэсэг болсон М-ийн Гүйцэтгэх захирлын 2022 оны 11 сарын 09-ний өдрийн А/339 дугаар тушаалаар батлагдсан Нислэгийн үеийн катерингийн журам-ын 2.1-д Хоол хүнсний аюулгүй байдлын удирдлагын тогтолцоог нэвтрүүлэх, хянах хүний нөөцийг бүрдүүлсэн байна. Үүнд хүнсний эрүүл ахуйчийн мэргэжилтэй өөрийн үндсэн ажилтныг заавал ажиллуулах шаардлагатай гэж заасан. Рг ХХК-ийн ирүүлсэн баримтаас харвал эрүүл ахуйчид санал болгосон Х.Ө******* нь 01 даатгуулагчийн төрлөөр шимтгэл төлсөн байх бөгөөд үндсэн ажилтан байна. Гэтэл Х.Ө******* нь 3 жилийн мэргэжлээрээ ажилласан байх шаардлага хангаагүй. Харин Т.Т нь Хүнсний биотехнологич мэргэжилтэй, Рг ХХК-ийн үндсэн ажилтан болохыг тодорхойлох баримтыг ирүүлээгүй байх тул түүнийг эрүүл ахуйчид санал болгож шаардлага хангасан гэж дүгнэх боломжгүй. Тус асуудлыг Сангийн яамны 2023 оны 10 дугаар сарын 30-ны өдрийн 03/7983 дугаартай Гомдол хянасан тухай албан бичигт тодорхой дурдсан атал тендерийн үнэлгээний хороо хянан үзээгүй байна. Тендерээ зарлахдаа эрүүл ахуйч, хүнсний эрүүл ахуйч мэргэжилтэй байна гэж заагаад шалгахдаа Хүнсний биотехнологич мэргэжилтэй хүнийг шалгах нь огт боломжгүй зөрчил юм. Энэ тендер нь олон улсын нислэгийн үеэр зорчигчдыг эрүүл, аюулгүй хоол хүнсээр хангах явдал бөгөөд эрүүл ахуйн шаардлага онцгойлон тавигдахаар байна. Гэтэл тус үндсэн шаардлагыг хангахгүй хүний нөөцийг санал болгож тухайн асуудлыг Сангийн яамны зүгээс хянаад зөрчлийг шалган тогтоож 2023 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 03/8647 тоот Гомдол хянасан тухай албан бичгээр М-ийн Гэрээ байгуулах эрх олгосон шийдвэрийг хүчингүй болгож шийдсэн байхад Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны хурлаар тус асуудлыг хэлэлцээд хэвээр дахин шалгсан нь эрх зүйн зөрчилтэй гэж үзэж байна. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 55 дугаар зүйлийн 55.3.3-т зөрчлийг арилгасны үндсэн дээр тендер шалгалтыг явуулахыг захиалагчаас шаардах гэж заасныг баримтлан дахин хянан үзэж үнэлгээг хийхийг шаардсан байхад тендерийн үнэлгээний хороо илт зөрчилтэй байдлаар Рг ХХК-ийг дахин шалгсан гэж үзэж байна.

ТШЗ-ны 17.6.2-т үйлчилгээ гүйцэтгэхэд шаардлагатай хүний нөөцийн мэдээлэл шаардана. Үүнд: Нэг цагт 150-аас 300 хүртэл хүний суудалтай, 4-өөс доошгүй агаарын хөлөгт буюу өдөрт зорчигчийн тооноос хамаарч 500-2300 хоол хүргэлт, ачилт хийх хүний нөөцийг бүрдүүлсэн байх гэсэн шаардлага тавигдсан. Хүргэлтийн ажилтнаар 1, ачигчаар 4 хүнийг санал болгосон нь бодит байдал дээр нэг цагт 150-аас 300 хүртэл хүний суудалтай, 4-өөс доошгүй агаарын хөлөгт ачилт хүргэлт хийх нөөц бүрэн мөн эсэхийг бодитойгоор нягталсан дүгнэлт байхгүй. Бодит байдал дээр М-ийн ажилчид өөрсдөө хүргэлт, ачилт хийн ажиллаж байгааг асуухад үгүйсгэх боломжгүй байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор онгоцны цаг хоцорсон асуудал үүссэн тухай цахим орчинд тавигдсан байсан.

Тендерийн баримт бичгийн ТӨХ-д заасан ур чадварын шаардлагыг хангаагүй байхад шалгсан тухайд, ТШЗ-ны 17.6.2-т 5.Хоол зүйчид тавигдах шаардлага: - Хоол зүйчийн мэргэжилтэй байх, Мэргэжлээрээ 3-аас доошгүй жил ажилласан байх шаардлагыг тодорхойлсон. Рг ХХК нь ТӨХ-д заасан хоол зүйчид Ц.Г гэж мэргэжилтнийг санал болгосон байх боловч нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлт нь байхгүй учир мэргэжлээрээ 3 жил ажилласан болохыг нотлох боломж байхгүй байна. Мөн тус Ц.Гийн мэргэжлийг тодорхойлох дипломын мэдээлэл байхгүй байна. Түүнчлэн ТШЗ-ны 17.6.2-т Ээлжийн амралт, чөлөө, онцгой нөхцөл гарсан үед голлох боловсон хүчнийг орлох мэргэжлийн ур чадвар бүхий боловсон хүчний нөөцийг бүрдүүлсэн байх гэж заасан байтал заасан хоол зүйчид Ц.Гийг орлох мэргэжилтэн санал болгоогүй байна. Тус алдааг Сангийн яамны 2023 оны 10 дугаар сарын 30-ны өдрийн 03/7983 дугаартай Гомдол хянасан тухай албан бичигт тодорхой дурдсан атал тендерийн үнэлгээний хороо тоогоогүй байна. Түүнчлэн Рг ХХК нь ерөнхий тогоочид санал болгосон С.Г, Д.Э, Б.Н нарын мэргэжлийн боловсролын дипломыг ирүүлээгүй байх бөгөөд тогооч мэргэжилтэйг нотлох баримт алга байна. Иймд ТӨХ-д заасан ерөнхий тогоочид тавигдах хоол үйлдвэрлэлийн салбарт мэргэжлээрээ 5-аас доошгүй жил ажилласан туршлагатай байх шаардлагыг хангасан гэж үзэх үндэслэлгүй. Мөн тендерийн баримт бичгийн ТШЗ-ны 17.6.3 дахь хэсэгт Өөрийн эсхүл гэрээт хүнсний микробиологийн магадлан итгэмжлэгдсэн лабораторитой байна. Лабораторийн гэрчилгээний хуулбар, хэрэв гэрээт бол гэрээний хамт ирүүлнэ гэж заасан. Рг ХХК нь Г ХХК-тай байгуулсан 23/24 тоот Лабораторийн үйлчилгээ үзүүлэх гэрээ-г ирүүлсэн боловч лабораторийн магадлан итгэмжлэгдсэн болохыг нотлох, гэрчлэх баримт байхгүй, ТӨХ-ийн дагуу хүнсний микробиологийн гэж тодотгож өгсөн байхад тус 23/24 тоот Лабораторийн үйлчилгээ үзүүлэх гэрээ-нийн 1 дүгээр зүйлд энэхүү гэрээгээр лабораторийн аутсорсинг үйлчилгээгээр хүнс үйлдвэрлэлийн дамжлага дахь дотоод хяналтын сорилт-шинжилгээ, бүтээгдэхүүн хөгжүүлэлтийн туршилт-шинжилгээ, хөндлөнгийн ба харьцуулсан сорилт явуулах зорилгыг гүйцэтгэх талаар тохиролцсон байх бөгөөд тус гэрээг аутсорсингийн үйлчилгээ нь хүнсний микробиологийн шинжилгээнд хамаарах эсэх, тус лаборатори шаардлага хангах эсэхийг тодруулаагүй, итгэмжлэлийг хараагүй нь алдаатай байна. Хүнсний үйлдвэрлэлд нян үржих, нянг таньж мэдэх эрүүл ахуйн талаасаа зайлшгүй чухал атал энэ чухал үүргийг гүйцэтгэж чадах эсэхийг ингэж хайхрамжгүй хандаж шалгсан нь хууль бус болсон. Нийтийн хоолны чиглэлээр ижил төстэй ажил гүйцэтгэсэн туршлага, баримт байхгүй байхад тендерээс татгалзахгүйгээр үнэлсэн, шалгсан нь үндэслэлгүй.

Рг ХХК-ийн зүгээс тендерт 2020 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдөр Б ХХК-тай байгуулсан 13,485,364, 936 төгрөгийн үнийн дүнтэй гэх №А/20-023 дугаартай Кемпийн менежмент болон катерингийн үйлчилгээ үзүүлэх туслан гүйцэтгэх гэрээ, 2020 оны 10 дугаар сарын 01-ний өдөр байгуулсан BI-TTCS-POC-P1-0131 дугаартай Цэций кемпийн менежмент болон катерингийн үйлчилгээ туслан гүйцэтгэх гэрээ-г ирүүлсэн боловч тус гэрээний 3 дугаар зүйлд Гэрээг бүрдүүлж буй баримт бичгүүд нь гэрээний ерөнхий нөхцөлийн 1.1 дэх хэсэгт заасны дагуу нэг нь нөгөөгөө тайлбарлах гэрээний бүрдэл салшгүй хэсгүүд байх, Гэрээний нөхцөлийн хавсралт Гэрээний үнийн задаргаа гэж, мөн Б ХХК-тай байгуулсан BI-TTCS-POC-P1-0131 дугаартай туслан гүйцэтгэх гэрээний 3 дугаар зүйлд Гэрээг бүрдүүлж буй баримт бичгүүд нь гэрээний ерөнхий нөхцөлийн 1.1 дэх хэсэгт заасны дагуу нэг нь нөгөөгөө тайлбарлах гэрээний бүрдэл салшгүй хэсгүүд, 3 дугаар зүйлийн 5 дахь заалтад гэрээний нөхцөлийн хавсралт Гэрээний үнийн задаргаа гэж тус тус заасан атлаа үнийн задаргааг ирүүлээгүй байгааг анзаарч үнэлээгүй байна. Сангийн яамнаас 2023 оны 10 дугаар сарын 30-ны өдөр 03/7985 Гомдол хянасан тухай албан бичгээр Рг ХХК-ийн ирүүлсэн дээрх гэрээнүүдэд үнийн дүн тодорхойгүй, гэрээний хавсралт №2 Гэрээний үнийн задаргааг ирүүлээгүй, мөн дээрх гэрээнүүдийн 1.1 дэх заалтад туслан гүйцэтгэгч нь төслийн бүтээн байгуулалтын ажлын явцад кемпийн өдөр тутмын хэвийн үйл ажиллагааг хангахад шаардлагатай гэрээт х, хамгаалалтаас бусад менежментийн болон катерингийн бүхий л ажил, үйлчилгээг гүйцэтгэх үүрэгтэй гэж заасан байхад дээрх гэрээ нь ТШЗ-ны 17.6-д заасан шаардлагыг хангах эсэхийг хянан үзээгүй гэж үзэж М-ийн 2023 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдрийн 01/2160 тоот шийдвэрийг тендерийн хуулийн 55 дугаар зүйлийн 55.3.1 дэх заалтыг үндэслэн хүчингүй болгон шийдвэрлэсэн. Хамгийн гол нь тус гэрээний дагуу Рг ХХК нь туслан гүйцэтгэгч бөгөөд төслийн бүтээн байгуулалтын ажлын явцад кемпийн өдөр тутмын хэвийн үйл ажиллагааг хангахад шаардлагатай гэрээт х, хамгаалалтаас бусад менежментийн болон катерингийн бүхий л ажил, үйлчилгээг гүйцэтгэхдээ ямар хэмжээний өртөгтэй ажлыг нийтийн хоолны чиглэлээр гүйцэтгэсэн болохоо нотлоогүй байна. Ажил дүгнэсэн акт, гэрээлэгч компанийн тодорхойлолтод ч тухайн гэрээний нийт үнийн дүнгийн хэдий хэмжээнд нийтийн хоолны үйлчилгээ үзүүлснийг тодорхойлоогүй. Энэ нөхцөлд ТШЗ-ны 17.6-д заасан нөхцөлийг хэрхэн яаж хангаж буй нь тодорхойгүй үлдсэн. Өөрөөр хэлбэр, нэг талаас ТӨХ-ийн дагуу ижил төстэй /нийтийн хоолны үйлчилгээ/ гэрээний туршлага аль нэг жилд төсөвт өртгийн үнийн дүнгийн 10 хувиас багагүй байх шаардлага тавьсан байхад нөгөө талаас Рг ХХК нь кемпийн өдөр тутмын хэвийн үйл ажиллагааг хангахад шаардлагатай гэрээт х, хамгаалалтаас бусад менежментийн болон катерингийн бүхий л ажил, үйлчилгээний үнийн дүнгээр баримт бичгийг бүрдүүлсэн. Үүний үр дүнд нийтийн хоолны чиглэлээр ямар ажлыг хэдий хэмжээний өртгөөр хийсэн бодит байдал тодорхойгүй үлдэж байгааг захиалагч огт анзаараагүй. Энэ бол эрх зүйн зөрчилтэйг илэрхийлэх тодорхой баримт мөн байна.

Нэмж дурдахад, catering-providing food and services буюу зочид буудал, эмнэлэг, уул уурхай, гадаа хүлээн авалт, хурим найрын зэрэг арга хэмжээ дээр хоолоор үйлчилгээ үзүүлэх, Airline catering болон In-flight catering service үйлчилгээ хоёр тэс өөр бие даасан стандарттай үйлчилгээ. Монгол Улсын стандартын хувьд ч ялгаатай бөгөөд олон улсын иргэний агаарын зорчигч тээврийн явцад баримтлах стандартын хувьд MNS 6875:2020 Агаарын тээврээр зорчигчдын хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд тавих шаардлага гэсэн бие даасан шаардлага байдаг бол катеринг үйлчилгээнд MNS 6885:2020 Кейтеринг үйлчилгээнд тавих шаардлага гэсэн бие даасан стандарт үйлчилдэг. Иймээс уурхайн кемпэд катерингийн үйлчилгээ үзүүлж байсан, MNS 6885:2020 Кейтеринг үйлчилгээнд тавих шаардлага хангасан эсэхийг ч тодруулалгүйгээр Рг ХХК-ийн тендерийг шаардлага хангасан гэж үзэж буй нь хууль зөрчсөн гэж үзэх үндэслэл болно. Угтаа кемпэд хоол хийх агаарын хөлөгт хоол хийж үйлчлэх 2 бол өөр технологитой. Кемпэд нийтийн хоолны чиглэлээр ямар өртөг, үнийн дүнтэй хоол хийснийг нотлох боломжгүй баримт өгсөн байхад нийт гэрээний дүнгээр төсөвт өртгийн 10 хувь бүхий ажлыг нийтийн хоолны үйлчилгээнд үзүүлсэн гэж үндэслэлгүй дүгнэсэн.

Рг ХХК нь үйлчилгээг үзүүлэх шаардлагатай гол тоног төхөөрөмжтэй эсэхийг бүрэн нягтлахгүйгээр тендерийг үнэлсэн. ТШЗ-ны 17.6.3-т Үйлчилгээ гүйцэтгэхэд ашиглагдах үндсэн тоног төхөөрөмж, техник хэрэгсэл шаардана. Үүнд: 1.Ажлын даалгаврыг гүйцэтгэхэд шаардлагатай үндсэн болон түрээсийн байр, тоног төхөөрөмжтэй байна. Байхгүй тохиолдолд М-ийн катерингийн зориулалттай объект болон тоног төхөөрөмжийг түрээслэн ашиглах боломжтой. Объектын мэдээллийг www.tender.gov.mn сайтад холбогдох тендерийн ТЭЗҮ хэсэгт байршуулсан тул танилцах боломжтой гэж заасныг үндэслэсэн ТЭЗҮ хэсэгт объектын зураг, катеринг төвийн ерөнхий мэдээлэл гэсэн файлуудыг цахим тендерийн хэсэгт байршуулсан байх бөгөөд катеринг төвийн ерөнхий мэдээлэл файлаас үзвэл тус объект нь Хан-Уул дүүрэг, 21-р хороо, Буянт-Ухаа хуучин олон улсын нисэх буудлын баруун хойно М-ийн нэгдсэн хашаанд байрлалтай 1, 2, B1 давхартай үл хөдлөх байна. Өөрөөр хэлбэл тус зориулалтын байр, тоног төхөөрөмжийг түрээслэх боломжийг М олгосон. ГэтэлРг ХХК нь С ХХК-тай 2023 оны 09 дүгээр сарын 15-ны өдөр байгуулсан Түрээсийн гэрээ-г ирүүлсэн байх бөгөөд тус гэрээний 1.1 дэх хэсэгт зорчигчдын хоол бэлтгэх, боловсруулах, хадгалах, хянах, тээвэрлэх зориулалттай бүх төрлийн машин, тоног төхөөрөмжийг түрээслүүлнэ гэж зааснаас яг ямар ямар төрлийн машин, тоног төхөөрөмжийг түрээслүүлснээ дурдаагүй байна. Мөн холбогдох техникийн үзүүлэлт, зураг байхгүй байна. Эндээс харвал зөвхөн тус гэрээг үндэслэн ТШЗ-ны 17.6.3 хэсэгт заасан Үйлчилгээ гүйцэтгэхэд ашиглагдах үндсэн тоног төхөөрөмж, техник хэрэгсэл байна гэж тендерийн үнэлгээний хороо үзсэн байхад тус алдааг огт анхаарч засаагүй байна. Бодит байдал дээр ямар орчинд ямар тоног төхөөрөмж дээр хүнсийг бэлтгэж байгааг тендерийн үнэлгээний хороо мэдэхгүй, ийм эрсдэлтэй байдлаар тендер шалгалтыг зөрчилтэй гэж үзсэн. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.3-т Тендер нь энэ хуулийн 27.1-д заасан бүх нөхцөлийг нэгэн зэрэг хангасан бол шаардлагад нийцсэн тендер гэж үзнэ, 27.4-т Энэ хуулийн 27.3-т зааснаас бусад тендерийг шаардлагад нийцээгүй гэж үзэж захиалагч уг тендерээс татгалзана гэж заасан байна. Мөн хуулийн 27.1-д Тендер нээсний дараа тендер тус бүр нь дараах шаардлагыг хангасан эсэхийг хянан үзнэ, 27.1.1.энэ хуулийн 14-16 дугаар зүйлд заасныг үндэслэн захиалагчийн тогтоосон чадавхийн шаардлага, 27.1.2-д техникийн тодорхойлолт, 27.1.3-д тендерийн баримт бичигт заасан бусад нөхцөл, шаардлага. гэж тодорхой дурджээ. Иймд Рг ХХК-ийн тендерээс татгалзах байтал дээрх журам, хуулийн зохицуулалтыг зөрчсөн хууль бус ажиллагаа болсон байна гэж үзэж байна.

М-ийн Рг ХХК-д гэрээ байгуулах эрх олгосон 2023 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрийн шийдвэр байна. Гэрээ байгуулах эрх олгох дэд хэсэгт Захиалагч хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендер ирүүлсэн оролцогчид гэрээ байгуулах эрхийг ТШЗ-ны 36.1.1-д заасан мэдэгдлээр олгоно. гэж заажээ. Иймээс гэрээ байгуулах эрх олгосон мэдэгдэл нь захиалагчийн зүгээс гаргасан шийдвэр гэж үзэж байна. Гэвч өмнө дурдсан үндэслэлүүдийн дагуу тендерийн баримт бичгийг боловсруулахдаа хууль зөрчсөн улмаар тендерийн шаардлагад нийцээгүй Рг ХХК-ийг шалгсан тендерийн үнэлгээний хорооны шийдвэр нь хууль бус гэж үзэж буй учир хууль зөрчсөн ТӨХ боловсруулж хуульд заасан журмыг буруугаар хэрэгжүүлж тендерийг хянан үзэж үнэлсэн тус хууль бус үнэлгээний хорооны шийдвэрийг үндэслэсэн захиалагч М-ийн Гэрээ байгуулах эрх олгосон шийдвэр буюу мэдэгдлийг хууль бус гэж үзэж байна.

МИАТ/202301083 дугаартай тендер шалгалтыг хууль бус болохыг тогтоож, бүхэлд нь хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын хүрээнд дараах үндэслэлээр маргаж байна. Уг тендерийн баримт бичгийн үйлчилгээний тодорхойлолт, тавигдах шаардлага хэсэгт Катерингийн компани нь М-ийн Улаанбаатараас эхлэлтэй гадаад болон дотоодын нислэгт катерингийн үйлчилгээ үзүүлнэ. Ингэхдээ нислэгт зориулж төвлөрсөн гал тогоонд үйлдвэрлэсэн хоолыг агаарын хөлгийн хаалганд М-ийн ажилтанд хүлээлгэн өгөх хүртэлх бүх үйл ажиллагааг Монгол Улс болон олон улсад мөрдөгдөж буй холбогдох хууль, дүрэм, журамд нийцүүлэх үүрэгтэй. Тухайлбал, хүнсний болон агаарын тээврийн аюулгүй үйл ажиллагааг бие даан хариуцах чадамжтай байх ёстой. Катерингийн компани нь Монгол Улсад хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй Агаарын тээврээр зорчигчдын хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд тавих шаардлага MNS 6875:2020, Аюулын дүн шинжилгээ ба эгзэгтэй цэгийн хяналтын тогтолцоо болон Олон Улсын Агаарын Тээвэрлэгчдийн Холбооны Catering Quality Assurance Program-ын аль нэг стандартыг үйл ажиллагаандаа бүрэн нэвтрүүлж, стандартад заасан шаардлагуудыг хангаж ажилладаг. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг ТЭЗҮ хэсгээс танилцана уу гэж тодорхой тусгаж өгсөн. Гэтэл Рг ХХК-ийн тендерт өгсөн баримтуудаас харвал тус компани аль ч шаардлагыг хангаагүй байна. Хоол хийх тендерт оролцож буй хэр нь тухайн салбарт хэрэгжих хүнсний эрүүл ахуйн гол стандартыг өөрөө хангаж чадахгүй, харин туслан гүйцэтгэгч, бэлтгэн нийлүүлэгч нь тухайн шаардлагыг хангах байдлаар тендерийг зохион байгуулж болдог бол тендерт оролцогчид тавих стандарт, шалгуур гэж урьдчилан боловсруулах шаардлагагүй.

Харин Н******* ХХК нь Чанарын менежментийн тогтолцоо нэвтрүүлсэн, Хүнсний аюулгүй байдлын менежментийн тогтолцоо нэвтрүүлсэн, стандартыг хангасан эрүүл ахуйн нян судлалын лабораторитой, Катерингийн үйлчилгээ /Агаарын хөлгөөр зорчигчдын хоол бэлтгэх/ тохирлын гэрчилгээтэй компани юм. Иймээс тус тендерийг бүхэлдээ нэхэмжлэгчийг шалгахгүй гэж бодож тооцож зохион байгуулсан гэж үзэж дүгнэж болохуйц байгааг шүүхээс бодитойгоор анзаарч өгнө үү. Эцсийн дүнд олон улсын нислэгийн зорчигчдын хоолыг хийхээр шалгарсан Рг ХХК нь аль нэг хүнсний аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн болон чанарын удирдлагын ISO олон улсын стандарт байхгүй, агаарын тээврээр зорчигчдын хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд тавих шаардлага гэсэн дотоодын стандарт байхгүй, хүнсний микробиологийн магадлан итгэмжлэгдсэн лаборатори байхгүй, хүнсний эрүүл ахуйг мөрдүүлэх, шалгах нягтлах мэргэжлийн туршлагатай мэргэжилтэн, эрүүл ахуйч байхгүй байна. Ийм компанийг шалгах боломжийг Тендерийн баримт бичгийг боловсруулахдаа Тендерийн тухай хуулийн 11.1-д Захиалагч техникийн тодорхойлолтыг бэлтгэхдээ дараах шаардлагыг хангасан байна, 11.1.1.2-т үндэсний стандарт, техникийн шаардлага, норм, норматив, дүрэм, зааварт үндэслэх, үндэсний стандарт, техникийн норм байхгүй тохиолдолд Монгол Улсын хүлээн зөвшөөрсөн олон улсын стандартад үндэслэх гэсэн заалтыг зөрчиж ТӨХ, ТШЗ-г боловсруулснаас болсон байна. Захиалагчийн зүгээс тендерийн үнэлгээний хорооны энэ байдлыг анхаарах нягтлах, засах цаашлаад Сангийн яамны зүгээс нягтлах байтал асуудлыг голыг үл анхааран нийтийн хоолны чиглэлээр туршлагатай компани тендерт оролцохоор боловсруулжээ.

Тендерийн үнэлгээний хорооны зүгээс бид нар хардах эрхийнхээ хүрээнд энэ байгууллагад давуу байдал олгосон байна гэж үзэж байна. Тендерийг нийтийн хоолны чиглэлээр туршлагатай компани гэж зарласан гэж тайлбарлаж байгаа боловч тухайн тайлбар нь цөөн тооны компанийг оруулахаас сэргийлэх зорилгоор стандарт, шаардлагыг сулруулах нь өөрөө хуулийн зарчимд нийцэхгүй бөгөөд үндэслэл бүхий байж чадахгүй. Учир нь Тендерийн тухай хуулийн зорилго төсвийг хэмнэж шалгуурыг хангасан хамгийн бага доод үнэ бүхий ажил, үйлчилгээг сонгох юм. Гэтэл цөөн этгээд сонирхож тавигдах стандартыг хангаж байна гэх үндэслэлээр стандарт, шалгуурыг үндэслэлгүйгээр бууруулах нь хуулийн зорилготой нийцэхгүй. Тендерийн тухай хуулийн 6.1-д Худалдан авах ажиллагаанд ил тод, өрсөлдөх тэгш боломжтой, үр ашигтай, хэмнэлттэй, хариуцлагатай байх зарчмыг баримтална гэж заасныг удирдлага болгоогүй энэ сонгон шалгалтыг хийсэн. Иймд тус хуульд заасан шаардлагыг хангаагүй боловсруулсан тендерийн баримт бичгийг хууль бус гэж үзэж байгаа учир тендер шалгалтыг бүхэлд нь хүчингүй болгох үндэслэлтэй гэж үзэж байна. Тендерээр авах ажил үйлчилгээнд тавигдах стандарт, түүнийг хэн ямар этгээд хангах асуудал нь 2 тусдаа асуудал юм. Хэт цөөн бага хүн стандартыг хангаж байна гэсэн үндэслэлээр Монгол Улсын хууль, Монгол Улсын стандартаар заасан шалгуурыг бууруулж байгаа нь дээрх 2 асуудлыг хольж хутгаж хуулийг буруу хэрэгжүүлж байгааг хж байна. Рг ХХК-ийн төлөөлөгч тус шаардлагыг тендерийн баримт бичигт заасны дагуу үйл ажиллагаагаа эхлүүлснээс хойш 3 сарын дараа хангах гэрээ байгуулсан гэж тайлбарлаж байна. Тендерийн баримт бичигт заасан шаардлагаа тендерийн үнэлгээний хороо сулруулж Гэрээний тусгай нөхцөлөөр бууруулж оруулж ирсэн байна. Тендерт тавигдсан нөхцөлийг ингэж Гэрээний тусгай нөхцөлөөр бууруулж сулруулж болох уу, ийм эрх тендерийн үнэлгээний хороонд олгогдсон уу гэх асуудалд дүгнэлт хийх зайлшгүй шаардлагатай байна. Дүгнэж харвал тендерийн баримт бичиг хуульд нийцээгүй, алдаатай, тендерийн үнэлгээний хороо илт нэг талд зориулж боловсруулсан, улмаар шалгалтыг хийхдээ Сангийн яамнаас 2 удаа тендер шалгалтыг хүчингүй болгосон байтал тухайн хүчингүй болгосон үндэслэлүүдийг дахин нягталж дүгнэлт гаргалгүйгээр Рг ХХК-ийг дахин давтан шалгсан үйлдэл нь илт нэг талыг баримталсан давуу тал үүсгэсэн байна. Сангийн яамны зүгээс Рг ХХК-ийн санал болгосон эрүүлч ахуйч нь хүнсний биотехнологич мэргэжилтэй байна, хоол зүйчид санал болгосон боловсон хүчнийг орлох ажилтны мэдээллийг ирүүлээгүй байхад шаардлага хангасан гэж үзэж үнэлсэн, лабораторийн гэрчилгээний хуулбар байхгүй байхад лабораторитой гэж үзэж дүгнэсэн тендерийн үнэлгээний хорооны дүгнэлтийг хүчингүй болгосон 2023 оны 10 дугаар сарын 30-ны өдрийн 03/7983 тоот шийдвэр, 2023 оны 11 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 03/8619 тоот шийдвэр байсаар атал тендерийн үнэлгээний хороо тус асуудлыг дахин дахин үгүйсгэж тодорхой дүгнэлт өгөлгүй Р ХХК-г шалгжээ. Иймээс тендер шалгалт бүхэлдээ хууль бус болсон гэж үзэж байна.

Сангийн яамны 2023 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн тендерийн хүчинтэй хугацааг сунгасан шийдвэрийг хууль бус болохыг тогтоож, хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын хүрээнд дараах үндэслэлээр маргаж байна. Захиалагч М-ийн зүгээс 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр хүсэлтийг Сангийн яаманд албан бичгээр гаргасан байх бөгөөд 2023 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдөр буюу ажлын 5 өдөр өнгөрсний дараа 1 хоног хэтрүүлэн хуульд заасан журмыг баримтлалгүй хугацааг сунгаж Рг ХХК-тай гэрээ байгуулах хууль зүйн боломжийг олгосон. Бодит байдал дээр М-ийн зүгээс 2023 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдөр Гэрээ байгуулах эрх олгож шийдвэрлэж мэдэгдсэн байх бөгөөд хуулийн гэрээ байгуулах эрх олгох тухай мэдэгдсэнээс хойш ажлын 6-аас доошгүй өдрийн дараа, тендер хүчинтэй байх хугацаанд багтааж гэрээ байгуулна гэж заасныг мөрдөж харвал 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр гэрээ байгуулах боломжтой байсан байна. Гэтэл захиалагчийн зүгээс тус хуулийн шаардлагад нийцүүлэн ажиллах бодит боломжтой байх атал яагаад хэрэгжүүлээгүй талаарх тодорхой тайлбар байхгүйг шүүхээс онцгойлон анхаарч дүгнэлт хийж өгөхийг хүсье. Тендерийн үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн хурлын тэмдэглэлийн 16 дахь талд У.М: Нээснээс хойш 19 хоног өнгөрсөн байна. Дунд нь Сангийн яамнаас 2 удаа зогсоосон байна. Ингээд 11 хоног үлдэж байна гэж тодорхой дурдсан байна. Улмаар тус хугацаа дээр өөр санал гараагүй байх тул тус хугацаанаас хөөж үзвэл 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн байдлаар тендерийн хүчинтэй хугацаа дуусахад 11 хоног дутуу үлдсэн байсан. Өөрөөр хэлбэл тендерийн хүчинтэй хугацаа 2023 оны 12 дугаар сарын 09-ний өдөр дуусах байсан. Эдгээр бодит нөхцөл байдлыг Сангийн яам анзаарч бодит нөхцөл байдлыг тодорхойлоогүй буюу захиалагчаас үл хамаарах ямар бодит шалтгаан үүссэн болохыг нягтлаагүй, тодорхойлоогүй байх бөгөөд тендерийн хүчинтэй хугацаанд ямар арга хэмжээг хэдий хугацаанд хэрхэн авсан боловч гэрээг амжиж байгуулах боломжгүй байдал үүссэн талаарх мэдээлэл, холбогдох баримтын хамт гаргаж өгөөгүй, тайлбараа захиалагч гаргаж өгөөгүй байхад шийдвэр гаргасан нь хууль бус, үндэслэлгүй байна.

М-ийн Рг ХХК-тай байгуулсан гэрээг хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын хүрээнд дараах үндэслэлийг дурдаж байна. Тендер шалгалт хууль бус байх буюу захиалагчийн Гэрээ байгуулах эрх олгосон шийдвэр хүчингүй болох нөхцөлд тус шийдвэрийг биелүүлж байгуулсан Рг ХХК-ийн гэрээ хүчинтэй байх боломжгүй гэж үзэж байна. Тендерийн тухай хуулийн 42.1-д Худалдан авах гэрээг дараах тохиолдолд хүчин төгөлдөр бус гэж үзнэ, 42.1.2-д захиалагч энэ хуулийн 27, 28, 29 дүгээр зүйлд заасан журмыг зөрчиж гэрээ байгуулсан, 42.1.3-д энэ хуульд заасан худалдан авах ажиллагааны журмыг хэрэгжүүлэхдээ гаргасан зөрчил нь тендер шалгалтын эцсийн дүнд илт нөлөөлсөн гэж тодорхой заасан байна. Иймд тус гэрээг хүчингүй болгох нь зүйтэй байна. Энэ тохиолдолд М-ийн олон улсын нислэг хоолоо тасалдах уу гэсэн асуултын хувьд Н******* ХХК-ийн зүгээс үргэлжлүүлэн хангахад татгалзах зүйлгүй, хүний нөөц, тоног төхөөрөмжийн хувьд бэлэн. Н******* ХХК нь 2021 онд М-аас зарласан Зорчигчдын хоолны үйлчилгээ үзүүлэх гүйцэтгэгчийг сонгон шалгах МИАТ/202102099 дугаартай Зорчигчийн хоолны үйлчилгээний хялбаршуулсан цахим нээлттэй тендер-т шалгарсан юм. Улмаар захиалагч М-ийн 2021 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн 01/1782 дугаартай мэдэгдэл, шийдвэрийн дагуу Гэрээ байгуулах эрх олгож шийдвэрлэсэн. Тус шийдвэрийн дагуу 2022 оны 01 дүгээр сарын 28-ны өдөр М-тай гэрээ байгуулсан. Тус гэрээний 3.2-т энэхүү гэрээ нь 2021 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдрөөс эхлэн 2022 оны тендер шалгалт явагдаж дагаагийн гүйцэтгэгч компани гэрээ байгуулагдах хүртэлх хугацаанд хүчинтэй байна гэсэн зохицуулалттай. Хэрэв шүүхээс тендер шалгалтыг хууль бус болохыг тогтоож, М-ийн Рг ХХК-тай байгуулсан гэрээг хүчингүй болгосон нөхцөлд тус гэрээг байгуулагдсан гэж үзэхгүй бөгөөд эрх зүйн үйлчлэлгүй гэж үзэж байна. Энэ нөхцөлд М-ийн зүгээс дараагийн гүйцэтгэгчийг сонгон шалгах хүртэл М-ийн манай Н******* ХХК-тай байгуулсан гэрээ хүчин төгөлдөр хэвээр эрх зүйн үйлчлэлтэй гэж үзэж байна. Мөн энд нэмж дурдахад хариуцагч М-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн зүгээс Рг ХХК-тай 2023 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдөр гэрээ байгуулсан гэж тайлбарлаж холбогдох гэрээний хуулбарыг гаргаж өгсөн байдаг. Бодит байдал дээр М-ийн зүгээс 2024 оны 01 дүгээр сарын 18-ны өдрийн 01/157 дугаартай Мэдэгдэл хүргүүлэх тухай албан бичгээр гэрээгээ 2024 оны 01 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 24 цагаар тасалбар болгож байгаагаа дурдсан. Энэ хугацаанд бид олон улсын нислэгийг хоолоор таслалгүй үйлчилж шүүх дээр үүссэн маргааныг шийдэх хүртэл буюу нэгэнт тендерийн хүчин төгөлдөр байдлыг тодруулах шүүхийн маргаан үүссэн учир 2022 оны тендер шалгалт явагдаж дагаагийн гүйцэтгэгч компани гэрээ байгуулагдах хүртэлх хугацаанд хүчинтэй байна гэсэн заалтын дагуу хүчинтэй хэвээр юм байна гэж итгэж найдаж байсан. Гэтэл дараагийн компанитай гэрээ байгуулснаас хойш 27 хоногийн дараа манай компанитай гэрээг дуусгавар болгож байгаа нь бодит байдал дээр М тендер зохих ёсоор яваагүйг хж байна.

МИАТ/202301083 дугаартай Зорчигчдын хоол /катеринг/-ийн үйлчилгээ үзүүлэх гүйцэтгэгч компанийг сонгон шалгах нээлттэй тендер шалгалтыг дахин явуулахыг М-д даалгах нэхэмжлэлийн шаардлагын хүрээнд дараах үндэслэлийг дурдаж байна. Дээрх дурдсан үндэслэлүүдээс үзвэл захиалагч М нь мэргэшсэн тендерийн үнэлгээний хороог ахин байгуулж тендерийн баримтыг шинээр хуульд нийцүүлэн боловсруулж тендер шалгалтыг дахин хийх нь зүйтэй гэж үзэж байна гэв.

1.2.Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Н.О шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Олон улсын агаарын хөлгийн Айрлайн гэдэг үгийг хасаад тендер зарлачихсан явдал энэ тендерийн маргааны гол эх үүсвэр болсон гэж үзэж байна. Түүнээс гадна стандартын зарчим, мөрдлөг зэргийг зөрчсөн шалгуурууд байсан. Стандартыг яаж зөрчсөн бэ гэхээр агаарын тээврийн зорчигчдын хоол үйлдвэрлэлийн гаргасан стандарт горимын нэр томьёог өөрчилсөн байдаг. Энэ нь нөгөө талдаа бид нарт хардлага түрүүлж байгаа юм. Хэн нэгэнд зориулсан үг, үсэг оруулж ирсэн гэж үзэж байгаа. Стандарт зөричнө гэдэг хүнсний үйлдвэрлэл, тэр тусмаа агаарын катерингийн үйлчилгээнд хүний эрүүл ахуй, хүнсний аюулгүй байдал зөрчигдөж байна. Хамгийн гол нь агаарын тээврийн Айрлайн гэдэг үгийг хасаж тендер зарласан нь их сонирхол татаж байгаа юм. Түүнээс гадна Рг ХХК-г шалгахдаа тохирлын гэрчилгээ болон бусад стандартын нарийн үндэслэлүүдийг шалгаагүй. Тохирлын гэрчилгээ дээр заагаад өгчихсөн байгаа. Заасан стандартыг хэрэгжүүлж агаарын хөлгийн зорчигчдын хоол үйлдвэрлэл, эрүүл ахуй, ариун цэврийн шаардлага хангасан ийм стандартууд байна. Энэ стандартуудыг хангаж байж үйлчилгээ, тохирлын гэрчилгээ авна гэсэн заалтууд байгаа. Рг ХХК 3 сарын дотор энэ тохирлын гэрчилгээг авчихна гэж өмнөх шүүх хуралдаан дээр хэлж байсан. Гэтэл энэ стандартыг 3 сарын дотор хангаад авчихдаг зүйл биш. Манайх 10 жил явж байж агаарын хөлгийн зорчигчдын хоол үйлчилгээний горим, журам, заалтуудыг хангаж байж авсан. Хангахын тулд Стандарт, хэмжил зүйн газар зохих ёсны шаардлагуудыг тавьж өөрийн мэргэжилтнүүдийг 3-4 удаа явуулж хоол үйлдвэрлэлийн ажлын байранд дүгнэлт, шинжилгээ хийж байж энэ байгууллага шаардлага хангах байгууллага мөн үү, үгүй юу гэдгийг нягталж байж стандартуудыг олгодог. Манай тохирлын гэрчилгээ 2027 он хүртэл сунгагдчихсан явж байна. 10 гаруй жил манайх хөдөлмөрлөж байж энэ шаардлагыг хангасан. Манайх энэ салбартаа шалгуур хангах байгууллага гэж үзэж байна. Яагаад гэхээр манайд олон жилийн туршлага байна. Сошиалаар манай байгууллагыг харлуулсан, муулсан мэдээ, мэдээлэл их явж байна. Зарим нэг хэрэгт авагдсан баримтууд ил задгай явж байна. Үүнээс мөн ашиг, сонирхлын зөрчил харагдаж байгаа юм. Тендерийн үнэлгээний хороо үнэлгээ хийхдээ стандартыг авч хэлэлцэхгүй, орхилдуулсан байгаа нь хууль бус байна. Тендерт шалгарсан байгаа Рг ХХК-ийн явуулж байгаа үйл ажиллагаа нь норм, дүрэм, стандартаа чанд биелүүлж харагдахгүй байна. М-ийнхан мэдэж байгаа байх. Рг ХХК гаргаж байгаа зөрчил, дутагдал Н******* ХХК-ийн нэрээр яваад байна. Ийм байж болохгүй. Шударга өрсөлдөөн явагдахгүй байна гэдгийг хэлмээр байна. Цаашдаа олон улсын иргэний агаарын тээврийн эковагийн шалгалт, хүнсний аюулгүй байдал, нислэгийн аюулгүй байдал гэх мэт маш олон том шалгуурууд өнгөрсөн оны 11 дүгээр сард иргэний нисэхийн бүх салбаруудад явагдсан. Манай Н******* ХХК-г олон улсын эковагийн дүрэм, шаардлагыг хангасан, аюулгүй байдлыг хангасан байгууллага байна гэж үзсэн байдаг. Олон улсын агаарын хөлгийн стандарт, норм, дүрмийн Рг ХХК ямар шалгуураар хангасан гэж үзэж байгаа вэ, ямар шалгуураар энэ компанийг шалгсан бэ гэдэг нь сонирхол татаж байна. Тиймээс бидний нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж бидний эрх ашгийг хамгаалж өгнө үү. гэжээ.

1.3.Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Б.Б шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Бид нар 7 нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаж нэгийг нь захиргааны хэргийн харьяалал биш гэж үзсэн. Үлдсэн 6 нэхэмжлэлийн шаардлагын 4-ийг нь Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 103 дугаар зүйлийн 103.3.1-д заасан хүчингүй болгох төрлийн нэхэмжлэл гэж үзэж байна. Энэ актуудыг бодитоор хэрэгжиж дуусаагүй гэж үзэж байна. Тэгэхээр эдгээрийг хүчингүй болгосноор нэхэмжлэгчийн эрх сэргэнэ. Сүүлийн 2 нэхэмжлэлийн шаардлага дээр хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нар хэрэглэсэн үгэнд нь толгой нь эргэсэн байж магадгүй. Даалгах төрлийн нэхэмжлэлийн хувьд процессын хувьд эс үйлдэхүй шаарддаг. Даалгах гэдэг эс үйлдэхгүй байгаа, тендерийн акт гаргахыг шаардаж байгаа биш, эсрэгээрээ Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн зүйл заалтыг тодорхой тайлбарласан тогтоол буюу Улсын дээд шүүхийн 2023 оны 30 дугаар тогтоолын 5.3-т нэхэмжлэлийн шаардлага хүчингүй болгох тохиолдолд ингэж тодорхойлж байгаа нэхэмжлэлийн шаардлага дээр аль ч тохиолдолд нэхэмжлэгчийн эцсийн зорилго маргаан бүхий захиргааны актыг өөрт нь үйлчлэлгүй болгосноор хөндөгдсөн эрхийг сэргээх агуулгатай бөгөөд шүүх нэхэмжлэлийг хүлээн авч захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг эхлүүлснээр ямар тохиолдолд нэхэмжлэгчийн эрх сэргэх боломжтой болох нөхцөлийг тодруулах нь шүүхийн нотлох зарчмын агуулгад хамаарна гэж үздэг. Шүүхийн практикт ийм зүйл байхгүй гэж хариуцагч дурддаг ч гэсэн ийм зүйл олон бий. Төрийн албан хаагчийг хууль бусаар чөлөөлсний дараагаар тухайн албан хаагч өөрөө хүчингүй болгох төрлийн нэхэмжлэл гаргачхаад нийгмийн даатгалын шимтгэл, ажлын хөлс, ажилгүй байсан хугацааны цалин хөлсийг гаргуулахыг даалгадаг. Энэ нь өөрөө нэхэмжлэгчийн эрх зүйн байдлыг буцаан сэргээнэ гэсэн Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн захиргааны үйл ажиллагааны хохирлыг арилгуулах гэх шүүхийн зорилгод нийцэж байгаа учир даалгах гэдэг тусдаа бие даасан акт гаргахыг шаардаж байгаа асуудал биш харин эсрэгээрээ хууль бус захиргааны актын үйлчлэл, үр дагавар, хохирлыг арилгахад чиглэсэн байгаа. Нэхэмжлэгчийн ямар эрх сэргэх вэ гэдэг субьектив асуудал их яригддаг. Субьектив эрх гэдэг тухайн салбарын аль нэг хууль дээр тодорхойлогддог. Хэргийн харьяалал болоод субьектив эрхийн маргаан гэдгийг шүүх яаж авч үзэх вэ гэхээр ямар нэгэн нийтийн эрх зүйн харилцаа байгаа бол түүний цаана хууль дээр иргэн, захиргааны зүгээс халдахтай холбоотой заалт байгаа. Иймээс шүүх хөндөгдсөн эрхийг эцэслэн тодорхойлно гэж заасан. Бид нар тендерийн шалгуурын дагуу материалаа өгсөн учир шударгаар үнэлүүлэх, цаашлаад энэ тендертээ шалгарах гэх өөрт байгаа эрхийг хамгаалуулна гэж үзэж энэ нэхэмжлэлийг гаргасан.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийг ярьсан эхний 2 үндэслэл үнэлгээний хорооноос гаргасан үнэлгээний дүгнэлтийн холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах шаардлага Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдаж авах тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.7-д үнэлгээний хорооноос гаргасан шийдвэр, цаашид үнэлгээний дүгнэлт нь хурлын тэмдэглэл хэлбэртэй байна гэж заасан. Тиймээс хурлын тэмдэглэлийг захиргааны акт гэж үзэж холбогдох нэхэмжлэлийн шаардлагыг гаргаж байна. Бид үнэлгээний дүгнэлтийг Захиргааны ерөнхий хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1.3-т заасан захиргааны чиг үүргийг хувьдаа шилжүүлж авсан этгээд гэж үзэж байгаа. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдаж авах тухай хуулиар хувьцаат компани, хувийн хуулийн этгээдүүдэд захиргааны чиг үүргийг шилжүүлж өгсөн байна. Түүнээс биш 100% ТӨХК буюу хувьцаат төрийн өмчит байснаараа захиргааны байгууллага болдоггүй. Иймээс хууль зүйн үндэслэлүүдийг тодорхой болгож өгнө үү. Сүүлд нэмэгдэж ирсэн 03 дугаар сарын 06-ны өдрийн Сангийн яамны бичгээс харвал энэ компани 02 дугаар сарын тайлангаа цахимаар илгээгээд 2023 оны 03 дугаар сарын 02-ны өдөр цаад талаасаа баталгаажуулсан байдаг юм байна. Өөрөөр хэлбэл тухайн тендерийн үнэлгээний хороо Сангийн яамнаас баталгаажуулсан тэмдэглэл дээр удаа дараа ингэж болдог юм уу гэж энэ асуудлуудын талаар ярьсан байдаг. Үүнийг Захиргааны ерөнхий хуулийн 24 дүгээр зүйлд бодит нөхцөл байдлыг урьдчилаад шийдвэр гаргахын өмнө захиргаа өөрөө тодорхойлсон байх ёстой. Энэ чиг үүрэгтээ хайнга хандсан байгааг хж байна. 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн үнэлгээний хорооны зөвлөмжийг тусгайлан дурдах шаардлагатай. Хамгийн сүүлд дурдаад байгаа үндэслэлүүдийг хийгээгүй байна, удаа дараалж өгөөд байхад яагаад шалгуур гомдол гаргаад байна гэдэг агуулгаар үнэлгээний хорооноос өгсөн зөвлөмж дээр Сангийн яам 2023 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдөр хүчингүй болгосон. Үүнийгээ ч үнэлгээний хорооны зүгээс хүлээн зөвшөөрсөн байгаа. 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн үнэлгээний хорооны зөвлөмжийн 55 дугаар зүйлийн 55.3.3-д заасныг үндэслэн үнэлгээг хуульд нийцүүлэн дахин хийхийг даалгаж шийдвэрлэсэн. Ийм байхад 2023 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдрийн өмнөх шийдвэрээ хэвээр нь баталгаажуулчихсан. Тэмдэглэлийг нь харвал нэлээдгүй хүмүүс Сангийн яамны саналыг хүлээж авах нь зүйтэй, дахин үнэлгээг хийх нь зөв гэж дурдсан байна. Харамсалтай нь ганцхан н.М гэх хүн төлөөлөгчөөр сонгогдсон байгаа юм. Бусад н.Э, н.Ц, н.О гэх хүмүүс шаардаад байгаа хуулийн 55 дугаар зүйлийн 55.3.3-т заасан дахин үнэлгээг хуульд нийцүүлэн хийе гээд байхад хэвээр үлдээгээд байна гэснийг дурдсан байна. Үүний хуульд заасан том алдаа бол Захиргааны ерөнхий хуулийн 93 дугаар зүйлд заасан гомдлыг урьдчилан шийдвэрлүүлэхдээ дээд шатны захиргааны юм уу, хуулиар тусгайлан олгосон байгууллага шийдэх ёстой. Захиргааны ерөнхий хуулийн 98 дугаар зүйлийн 98.2-т заасныг харвал тэр хуулиар чиг үүрэг олгосон гомдол шийдвэрлэх байгууллага болоод дээд шатны захиргааны байгууллагын шийдвэрийг биелүүлэх ёстой. Үнэлгээний хороо Сангийн яамны шийдвэрийг биелүүлэхгүй, Сангийн яам буруутай гэж үзэж байгаа учир худалдан авалтын ажиллагааны мэргэжилтнийг гэрчээр дуудаж байна. Тэгэхээр энэ нь Захиргааны ерөнхий хуулийн тогтоож өгсөн зарчмыг зөрчиж байна.

2023 оны 03 дугаар сарын 06-ны өдөр Рг ХХК-ийн зүгээс баримтууд өгсөн байдаг. Энэ баримт дээр шараар тодруулсан тооцоо нийлсэн актыг өгсөн байна. Тэр тооцоо нийлсэн акт дээр нийт ажил үйлчилгээгээ 6 хувааж гаргасан байна. Үүнд катерингийн үйлчилгээ, зочин угтах үйлчилгээ, зочид буудлын үйлчилгээ, хоолны үйлчилгээ гэж ялгаж үнийн дүнг хсан байна. Гэтэл хамгийн гол процесс нь тендерийн үнэлгээний хороо үнэлгээ хийхдээ энэ асуудлыг үнэлэх ёстой болохоос биш араас нь гүйж шүүх дээр авч ирж баталмааргүй байна. Энд процессын алдаа гарч Захиргааны ерөнхий хуулийн 24 дүгээр зүйлд заасан заалтыг зөрчсөн байна. Үндсэндээ тэр Сангийн яамны зүгээс 2023 оны 11 сарын 24-нд хүчингүй болохдоо та нар тендерээ зарлахдаа нийтийн хоолны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулахдаа төсөвт өртгийн 10 хувиас дээшээ байх туршлагыг хангаад аваад ир гэхэд шалгараад байгаа Рг ХХК нь 1,6 тэрбумаас 20 тэрбумын хооронд тодорхойлолт гаргаж ирсэн. Энэ тодорхойлолт дээр 2 асуудал байна гэж үзсэн. Эхнийх нь хоолны чиглэлээр төсөвт өртөг хэд гэдгийг тодорхойлж чадаагүй. Түүнийг нь үнэлгээний хороо үнэлээгүй юм байна. Үүнийг Рг ХХК хүлээн зөвшөөрөөд сүүлд нь нотлох баримтаа өгч байна. Тэгэхээр энэ нь талуудын хооронд маргаан байх зүйл биш байна.

Хоёрдугаарт, стандарт дээр катерингийн үйлчилгээ болоод нийтийн хоолны үйлчилгээ гэдгийг тус тусад нь томьёолсон байна. Хоол үйлчилгээний газрын нэр томьёо гэдэг MNS стандартын 3.17-д катеринг буюу захиалгат хоолны үйлчилгээ гэж байгаа юм. Энэ үйлчилгээг Рг ХХК хангаж байна гэж цахимаар харсан хэр нь нийтийн хоолны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг газар мөн үү, биш үү гэдгийг хараагүй, аль стандартыг хангаж байгаа талаар бие даасан дүгнэлт гараагүй байна. Энэ нь нөхцөл байдлыг бодитоор үнэлэх гэдэг шалгуурыг хангаагүй байна. Энэ 2 нь үнэлгээний хороонд хамаарах захиргааны акт учир одоо үйлчлэл нь хэвээрээ байгаа. Тендерийн бүхэлд нь хууль бус болгох буюу тендерийг зарлахдаа стандарт баримтлаагүй байна гэж үзэж байна. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдаж авах тухай хуульд зааснаар нэгэнт зарлагдсан тендерийн худалдан авах ажиллагаа дээр байгуулсан гэрээ дээр нэмэлт өөрчлөлтийг оруулах боломжийг оруулж өгсөн. Энэ тендерийн баримт бичиг нь үндсэндээ үндсэн баримт болгож оруулж ирсэн нөхцөлийг гэрээний нэмэлт нөхцөлөөр өөрчлөхийг хориглосон. Энэ нь утга агуулгаараа тендер зарласан бол Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу зарлана. Хууль тогтоомжид Монгол Улсын стандартын дагуу зарлана гэж заасан байхад энэ стандартыг дараа нь нөхөж авах байдлаар боломж олгосон нь өрсөлдөх давуу байдлыг тэгш бий болгоно гэсэн хуулийн агуулгатай зөрчилдөж байна. Үүн дээр шууд тусгаж хэлэхэд өмнөх тендер дээр С ХХК-тай хамт түншлэлийн гэрээгээр Рг ХХК орж ирсэн. Ингэхдээ түншлэлийн гишүүн буюу С ХХК татварын өртэй байсан учир татгалзсан. Үүний дараагаар хувь эзэмшигч буюу хувьцаа эзэмшигч байдлаар орж ирсэн. Ингэж орж ирэхэд нь тендерийн нөхцөл, стандартыг сулруулсан нь асуудалтай байна. Миний ойлгож байгаагаар энэ хэрэгтэй холбоотойгоор эрх, албан тушаалаа хэтрүүлсэн гэдэг зүйл заалтаар урьдчилсан байдлаар шалгагдаж байгаа гэдгээ төлөөлөгч нь өөрөө хэлсэн.

Сангийн яамны шаардлагыг эерэг нөлөөлөл бүхий акт гэж үзэж байгаа. Зохицуулалтыг бид нар эрх олгосон, үүрэг болгосон, эсвэл тогтоогдсон гэж үзэж байгаа. Үүн дээр тендерийн хугацааг 15 хонгоор сунгаж өгсөн. Энэ нь тогтоох төрлийн зохицуулалтыг агуулсан. Сангийн яамны зүгээс М-д дотоод шинжтэй зааварчилгаа өгсөн, хаяглагдсан этгээд тодорхойгүй, Рг ХХК-д чиглээгүй гэж зааварчилгаа өгсөн гэж байна. 2023 оны Улсын Дээд шүүхийн 30 дугаар тогтоол дээр захиргааны шийдвэрийн үйлчлэл гэдэгт нэхэмжлэл гаргаж буй этгээдэд чиглэсэн буюу түүний эрх байдлыг хөндсөн үр дагаварт хүрэхүйц нөхцөлүүдийг ойлгохоор заасан. Энэ нь заавал нөгөө хүнийг хаяглаж нэрлэн тодорхойлсон байхыг хязгаарлах биш уг актын үр дагавар, нэхэмжлэл гаргаж буй этгээд болон бусад этгээдэд тодорхой үр дүн бий болгож байхыг ойлгоно. Хэрэв Сангийн яамнаас ийм шийдвэр гаргаагүй байх буюу энэ актыг гаргаагүй байсан бол хуульд заасан тендер хүчинтэй байх хугацаанд гэрээ байгуулах боломжгүй. Үүнийг Сангийн яамнаас гаргаснаараа гэрээ байгуулах эрхийг нээж өгсөн учир эерэг нөлөөлөл бүхий акт болсон гэж үзэж байна. Эерэг нөлөөлөл бүхий акт хэзээ, ямар тохиолдолд цуцлагдах вэ гэхээр бусдын хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн бол цуцлах ёстой. Энэ тохиолдолд манай зүгээс тендерийн баримт бичгийг өгөөд үнэлүүлээгүй байхад хууль бус аргаар шаардлага хангаагүй компанийг шалгсан нь Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдаж авах тухай хуулийн гол субьектив эрхийг зөрчсөн байна.

Гэрээ байгуулах эрх олгох шийдвэр үнэлгээний хорооны дүгнэлтийн салшгүй хэсэг гэж шүүхээс дүгнэсэн. Үүнтэй адилхан гэрээ байгуулах ажиллагаа гэж үзэх ямар ч боломжгүй. Өөрөөр хэлбэл ямар нэгэн урьдчилсан захиргааны хүчин төгөлдөр акт байхгүй бол гэрээ байгуулах ажиллагааг хийх боломжгүй. Тиймээс энэ хоёрын бие даасан байдлаар салган үзэх боломжгүй. Хэрэв эрх зүйн актууд нь хүчингүй болбол үүний дараа гэрээ байгуулах эрх олгосон үйлдэл болоод байгуулсан гэрээ нь эрх зүйн үйлчлэлгүй болох ёстой. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдаж авах тухай хуулийн 42 дугаар зүйлийн 42.1.2, 42.1.3-т заасан байна. Дахин явуулахыг даалгах шаардлагын хувьд акт гарахыг даалгаж байгаа биш эрхээ сэргээлгэхийн тулд гаргасан. Миний зүгээс тодорхой баримтуудыг иш татаж гаргасан учир хариуцагч нарын зүгээс няцаалтаа тодорхой баримтууд дээр үндэслэж гаргахыг хүсэж байна. гэв.

2.1.Хариуцагч Сангийн яамны итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн өмгөөлөгч Т.Э шүүх хуралдаанд гаргасан хариу тайлбартаа: Сангийн яамтай холбогдуулаад гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагатай танилцсан. Нэхэмжлэлийн шаардлага нь М-аас ирүүлсэн хүсэлтийн дагуу тендер хүчинтэй хугацаа, тендерийн хуулийн 29.4-д зааснаар сунгах зөвшөөрөл олгож байна гэсэн албан тоотыг захиргааны акт гэж үзээд нэхэмжлэгчийн зүгээс маргаж байгаа. Нэгдүгээрт Сангийн яам хуулийн дагуу тухайлсан харилцаан дээр М-ийн дээд шатын захиргааны байгууллага ч юм шиг харилцан хамааралтайгаар үйл ажиллагаа явуулдаг. Хэдийгээр төсвийн ерөнхий төлөөлөгчийн хувьд М-ийн шууд захирагчийн эрхийг эдлэхгүй боловч хуулиар бүх төрийн өмчит байгууллагуудыг худалдан авах ажиллагаатай холбоотой харилцаа нь тодорхой төрлийн дээд шатын байгууллагын эрхийг олгосон. Тэдгээр нь гомдлыг нь шийдвэрлэх ажиллагаа болон тендер хүчинтэй хугацааг сунгах. Түүнээс гадна худалдан авах ажиллагааг төлөвлөх, мөн тайлан хүлээн авах зэрэг процессуудад тусгайлсан харилцааг хэрэгжүүлдэг. Энэ харилцааг хэрэгжүүлж байгаа нь зөвхөн захиргааны байгууллагын үндсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх чиг үүрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл М-иас ирүүлсэн хүсэлтийн дагуу гаргаж байгаа шийдвэр нь аливаа нэг этгээдэд тусгайлан эрх олгож, гэрээ байгуулах ч юм уу, гэрээ байгуулахгүй байх чиглэлээр гаргасан шийдвэр байдаггүй. Зөвхөн хуульд заасан үндэслэл бүрдсэн байна гэж үзвэл тэр хүрээнд нь худалдан авах ажиллагаа нь хэвийн үргэлжлүүлэхтэй холбоотой процедурын шинжтэй, зөвшөөрлүүдийг олгож байдаг. Нэхэмжлэгч болохоор энэ хугацааг сунгасан нь шууд Р ХХК-тай гэрээ байгуулах үр дагаврыг үүсгэсэн гэжээ. Хэдийгээр энэ компанийг тухайлан нэрлэж заагаагүй боловч цаад үр дагавар нь тийм юм. Улсын дээд шүүхийн тайлбар тийм гэж тайлбарлаж байна. Худалдан авах ажиллагааны төлөвлөгөө гэж байгаа. Энэ төлөвлөгөөг батлуулахаар М-иас шат шатны байгууллагуудаараа хандаад өөрийнхөө харьяа яамаар батлуулсны дараагаар сүүлд нь Сангийн яамаар батлуулдаг. Сангийн яам саяын логикоор төлөвлөгөөг баталсан нь анхнаасаа Р******* ХХК-ийн сонгуулах ийм үр дагаврыг үүсгэсэн гэж тайлбарлаж байна. Төлөвлөгөөтэй холбоотой маргаан ирээдүйд Захиргааны хэргийн шүүхэд захиргааны акт гэж үзэж нэхэмжлэгч компанийн зүгээс бол маргах нь л дээ. Тэгэхээр хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.4-т захиалагчаас үл хамаарах шалтгаанаар тендерийн хүчинтэй хугацаанд гэрээ байгуулж амжихгүй нөхцөл үүссэн бол хүсэлтээ ирүүлдэг. Үүнийг ажлын 5 хоногийн хугацаанд Сангийн яам шийдвэрлэх үүрэгтэй. Хуульд заасан захиалагчаас үл хамаарах шалтгаан байгаа бол жишээ нь танайх Р******* ХХК-тай гэрээ байгуулчих гээд байна уу, эсвэл магадгүй Н******* ХХК-тай гэрээ байгуулчих гээд байна уу гэдэг ч юм уу ийм үндэслэлээр хэзээ ч хүчинтэй хугацаа сунгахаас татгалзаж үзээгүй. Энэ тендер шалгалтын хувьд тухайн компаниас өөрөөс нь ирүүлсэн албан бичиг дээрээ үндэслэлээ тодорхой дурдаад ирүүлчихсэн. М-аас 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн 01/2652 тендерийг 2023 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдөр нээсэн. Үүнтэй холбоотой асуудлаар гомдол гараад 2023 оны 10 дугаар сарын 19-ний өдрийн Сангийн яамны албан бичиг, 2023 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн албан бичгүүд дээр тухайн тендер шалгалтыг 2 удаагийн гомдлоор түдгэлзүүлсэн. Үүнтэй холбоотой хуулийн 29.4-ийг үндэслэн тендерийн хүчинтэй байх хугацааг сунгаж өгнө үү гэсэн албан бичиг ирдэг. Тэгэхээр энэ тохиолдолд тендер шалгалтад оролцогчид гомдол гаргах эрх гэдэг бол оролцогчдын өөрийнх нь бүрэн эрхийн асуудал. Энийг шууд захиалагчийн өөрийнх нь хяналтад байх асуудал гэж үздэггүй. Энэ тохиолдолд хүсэлт 2023 оны 12 дугаар сарын 11-ний өдөр ирсэн. Монгол шуудангаас тайлбар бичээд авчихсан байсан. Манайх өөрөө бичиг хэргийнхээ бүртгэлийн системийн хуулбарыг гаргаж өгсөн. Үүнийг хүлээж аваад хуульд заасан ажлын 5 хоногийн дотор зөвшөөрөл олгосон. Энэ зөвшөөрөл бол хариуцагч Сангийн яамны үзэж байгаагаар захиргааны актыг шинжийг хангахгүй. Худалдан авах ажиллагааг зохион байгуулахтай холбоотой процедурын шинжтэй төрийн байгууллагуудаас хийх ёстой үйлдлүүдийнх нь нэг хэсэг. Харин энэ дээр үндэслэлгүйгээр татгалзаад ирвэл зөвхөн нэг компани биш, бүх оролцогч компаниудынх нь асуудал яригдаж эхэлж магадгүй. Үнэлгээний хороо байгуулдаг, захиалагч жишээ нь өөрөө шийдвэр гаргадаг. Үүнтэй холбоотойгоороо шат шатынхаа байгууллагуудаасаа зөвшөөрөл аваад явдаг. Энэ бүх процедурын нэг хэсэг болохоос биш аль нэг компанийг шалгах гэсэн санаа зорилготой биш. Хуулиар захиргааны актыг гадагш чиглэсэн байхыг шаардаж байгаа. М худалдан авах ажиллагаагаа зохион байгуулахтай холбоотой дотогш чиглэсэн эрх зүйн баримт бичиг болохоос биш аль нэг компанийг шууд шалгчхаарай гэдэг үр дагаврыг бий болгохгүй бичиг болохоор манай зүгээс захиргааны актын шинжийг хангахгүй гэж үзэж байна. Мөн нэхэмжлэгч эерэг эрх зүйн үр дагавар үзүүлж байна гэж ярьж байна. Эерэг эрх зүйн үр дагавар үзүүлнэ гэдэг бол хэн нэгэн этгээдэд эрх олгодог ч юм уу тухайлсан харилцаанд орох ёстой байх. Гэтэл энэ тендер шалгалтын хувьд зөвхөн худалдан авах ажиллагааг хэвийн зохион байгуулах боломжийг бүрдүүлж байгаа энэ баримт бичиг нь аль нэг компанид нь эерэг ч бай, сөрөг ч бай үр дагаврыг нь үзүүлсэн гэж үзэх боломжгүй. Цаашдаа ийм асуудлуудаар нэхэмжлэгч компани тендер шалгалтын процесстой холбоотой бүх гарсан бичгүүдийг захиргааны акт гэж үзээд маргаад эхлэх юм бол тендер шалгалтын процесс ч хэвийн үргэлжлэхээ болих байх. Хулийн 29.4-д зааснаар гаргасан албан бичигтэй холбоотойгоор шүүхэд маргаж байгаа эхний тохиолдол. Энийг акт гэж үзэж маргаж байсан тохиолдол үзээгүй. Актын шинжийг хангахгүй байх тул манай зүгээс Сангийн яаманд холбогдох нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн авахаас татгалзаж, холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

2.2.Хариуцагч М-ийн Үнэлгээний хорооны итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Э.Р шүүх хуралдаанд гаргасан хариу тайлбартаа: М 2023 оны худалдан авалтын төлөвлөгөө болон тендерийн тухай хуулийн дагуу үнэлгээний хороо 08 сард байгуулагдаад зорчигчдын катерингийн үйлчилгээ үзүүлэх гүйцэтгэгчийг сонгон шалгах нээлттэй тендерийг 2023 оны 08 дугаар сарын 29-ний өдөр зарлаж 2023 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдөр тендерийг нээж үнэлгээ хийсэн байдаг. Э, Н ХХК, Б, Н******* ХХК, Ү*******, Рг ХХК гэсэн нэр бүхий 6 компаниуд тус тендерт оролцсон байдаг. Үнэлгээний хорооны зүгээс нэхэмжлэлийн шаардлагын 1, 2 дугаарт заасан шаардлагын хүрээнд хэрхэн үнэлгээ хийсэн бэ гэдгээ тайлбар хэлье.

Нэгдүгээрт Н******* ХХК-ийн тендерээс татгалзсан хэсгийг хууль бус болохыг тогтоож хүчингүй болгох шаардлагын тухайд Сангийн сайдын 2019 оны 255 дугаар тушаалаар батлагдсан худалдан авах ажиллагааг цахим системээр хянан шалгаж зохион байгуулах, холбогдох мэдээллийг зарлан мэдээлэх журмын 3.7-д Захиалагч цахим системтэй холбогдсон мэдээллийг мэдээллийн сангаас дараах журмаар ирүүлсэн мэдээллийг тендер хянан үзэхэд үндэслэл болгоно, 3.7.1-д татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлт зэрэг тодорхой цагийн горимоор дамжуулдаг мэдээллийг захиалагч тендер нээсний дараа нэг цагийн дотор татаж авна, 3.7.3-т хуульд заасан эрх бүхий этгээдээс олгосон зөвшөөрөл болон санхүүгийн тайлан зэрэг бодит цагийн горимоор дамжуулдаг, өдөр тутам өөрчлөгддөггүй мэдээллийг захиалагч тендер нээсэн өдөр, ажлын өдөр татаж авна гэсний дагуу Үнэлгээний хороо тухайн оролцогч тус бүр дээр цахимаар мэдээллийг татаж авсан. Холбогдох мэдээллүүд цахим санд болон хавтаст хэрэгт байгаа. Үүнтэй холбогдуулан Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дүгээр хурлын тэмдэглэлд Н******* ХХК-ийн тендерийг үнэлэх үед компанийн 2022 оны санхүүгийн тайлан, тухайн тендер нээсэн өдөр буюу 2023 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдөр татан авахад байхгүй байсан талаар тодорхой дурдагдсан байгаа. Үнэлгээний хорооны нарийн бичгийн дарга У.М тендерийг удирдан зохион байгуулж явах үед нээгээд татан аваад хэвлэсэн материал дунд тус компанийн 2022 оны тайлан байгаагүй. Тайлан батлагдсан огноо 2022 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн 11 цагт байсан. Цахим тендерээр нэвтрээд ороод харахад тайлан батлагдсан огноо байхгүй байна. Гишүүд анхаараарай гэсэн байдлаар тодорхой дурдагдсан байгаа. Мөн Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 26 дугаар зүйлд тендер нээхтэй холбоотой нарийвчилсан зохицуулалтууд байгаа. Хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.1-д Захиалагч хүлээн авсан бүх тендерийг тендерийн баримт бичигт заасан газар, товлосон хугацаанд нийтийн өмнө нээх бөгөөд тендер нээх хугацааг тендер хүлээн авах эцсийн хугацаанаас хойш нэг цагийн дотор товлоно, 26.6-д Тендер нээх үед хуулийн 26.3-26.5-д зааснаас бусад үйл ажиллагааг явуулах шийдвэр гаргахыг хориглоно гэж заасан. Өмнө дурдагдсан 2019 оноос Сангийн сайдын цахимаар зохион байгуулах мэдээллийг зарлан мэдээлэх журмын 3.12-т тендерт оролцогчоос ирүүлсэн тендер нь бүхэлдээ эсвэл зарим хэсэг нь журмын 3.3.2-т заасан шаардлагыг хангаагүй бол тухайн баримт бичгийг үнэлгээнд харгалзахгүй, 3.3.2-т тендерт оролцогч тендер хүлээн авах эцсийн хугацаанаас өмнө холбогдох мэдээллийг системийн холбогдох талбарт бүрэн оруулсан байна гэж заасан байгаа. Мөн тус журмын 7.5-д тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийн салшгүй хэсэг болох тендерийн баримт бичгийн тодруулга, нэмэлт мэдээлэл, өөрчлөлтийг тухайн хүлээн авах эцсийн хугацаа хүртэл шалган нягталж, түүнд нийцүүлэн тендерт бэлтгэх үүрэгтэй-г нь тусгайлан заасан. М нь энэхүү цахим системтэй холбогдуулан Төрийн худалдан авах ажиллагааны газарт албан бичгээр хандсан. Тус албан бичгийн агуулга нь Н******* ХХК-ийн 2022 оны санхүүгийн тайлан, мэдээлэл нь системд хэзээ, хэрхэн нэмэгдсэн талаар тодруулга авах байсан. 2024 оны 02 дугаар сарын 07-ны өдрийн А1/567 тоот албан бичгээр Н******* ХХК-иас 2023 оны 10 сарын 06-ны өдөр буюу тендер нээхээс 2 өдрийн өмнө албан бичгээр хүсэлт ирүүлээд 2023 оны 10 сарын 10-ны өдөр санхүүгийн тайлан мэдээллийг цахим системд шинэчлэн татах боломжтой болгосон бөгөөд 11-ний өдөр дахин татуулсан байна гэж Төрийн худалдан авах ажиллагааны газраас цахим системтэй холбоотой байдлаар баримт ирүүлсэн байна. Энэ нь нээх үед цахим системд тухайн 2022 оны тайлан нь баталгаажиж ороогүй байна гэдэг нь харагдаж байгаа. Хариуцагчийн зүгээс Н******* ХХК-ийн 2022 оны санхүүгийн тайлан нь баталгаажсан болон баталгаажаагүй талаар маргаагүй. Тендер нээсэн өдөр буюу 2022 оны тайлан нь байхгүй талаар ярьж байгаа асуудал. Энэ нь Үнэлгээний хороо болон захиалагч талын байгууллагуудын үйл ажиллагаатай ямар ч хамааралгүй асуудал гэж үзэж байгаа.

Н******* ХХК-ийн ижил төстэй гэрээний асуудлын тухайд М нь өөрсдөө нэхэмжлэгч компанитай гэрээт ажилладаг мөртөө өөрсдөө мэдээллээ татан аваад хараад үзэх боломжгүй гэдэг. Нэхэмжлэгч байгууллага өөрөө материалаа бүрдүүлээд нягтлах үүрэгтэй. Үүргээ нэхэмжлэгч биелүүлээгүй. Нэг талаараа М нь өөрөө үнэлгээний хороонд бие даасан хараат бус шийдвэр гаргах байгууллага байж захиалагч талаасаа М Н******* ХХК-тай гэрээтэй ажилладаг билүү гэдэг байдлаар хандах юм бол нэгдмэл сонирхолтой этгээд гэж үзэхээр байгаа. Н******* ХХК-ийн ижил төрлийн гэрээтэй холбоотой асуудал дээр Сангийн яамнаас тодорхой хариу өгсөн байдаг. Сангийн яамны гомдол хянасан тухай 2023 оны 11 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 03/8619 тоот албан бичигт Н******* ХХК-ийн тендерт ирүүлсэн дээрх 3 гэрээний тендерийн баримт бичгийн өгөгдлийн хүснэгтийн 17.6-д заасан шаардлагыг хангахгүй гэж үзсэн. Захиалагчийн шийдвэр үндэслэлтэй гээд тодорхой хариуг бол өгсөн.

Рг ХХК-ийн хүний нөөцийн мэдээлэл шаардлага хангаагүй гэх асуудлын тухайд тендерийн өгөгдлийн хүснэгтийн ТШЗ-ны 17.6-д үйлчилгээ үзүүлэхэд шаардлагатай хүний нөөцийн мэдээллийг үнэлгээний хороо шаардсан. Үнэлгээний хороо нь Рг ХХК-ийн тендерийн баримт бичигт заасан маягт бүрээр ирүүлсэн хүний нөөцийн мэдээлэлд тулгуурлан үнэлгээ хийсэн. ТШЗ-ны 17.6.2-т эрүүл ахуйч хүнсний эрүүл ахуйч мэргэжилтэй 3 жил ажилласан байхыг шаардсан. Рг ХХК-ийн ирүүлсэн материалыг цахимаас татаж авч үзэхэд эрүүл ахуйчид 3 хүний мэдээллийг ирүүлсэн байгаа. н.Т гэдэг хүн мэргэжлээрээ 6 жил ажилласан, ажлын туршлагатай, мэргэжлийн хувьд шаардлага хангаж байсан. Хүнсний биотехнологич мэргэжилтэй гэдэг байдлаар шаардлага хангасан гэж үнэлгээний хорооны гишүүд олонхоороо авч үзсэн. Үнэлгээний хорооны тэмдэглэлээс харвал хүнсний биотехнологич гэдэг мэргэжил ямар ажил мэргэжлийг гүйцэтгэдэг юм бэ гэдэг байдлаар их сургуулиудын веб хуудас руу тухайн үед үнэлгээний хороо авч хэлэлцээд за нэр томьёо, хичээлийн хөтөлбөр гэх мэдээллийг гишүүд бүгд харсан байдаг. Тэгэхээр хүнсний чиглэлийн мэргэжлийн диплом байна, хүнсний эрүүл ахуйч гэдэг мэргэжлийг хийж болохоор байна олонхын саналаар тухайн үед үзээд тухайн шаардлага хангасан гэж үзэж энэ асуудлыг шийдэгдсэн байдаг. Мөн хүнсний эрүүл ахуйч гэдэг тавигдах шаардлагаар н.Х, н.Ө гэдэг 2 хүний хувьд шаардлага хангаагүй гэдэг байдлаар нэхэмжлэгч шаардлагаа тавьдаг. Энэ 2 хүний хувьд мэргэжлийн шаардлагыг нь бол хангасан мөртөө нэг нь 2021 онд их сургуулиа төгссөн, нэг нь 2022 онд их сургууль төгссөн. Ажилласан жилийн хувьд шаардлага хангаагүй боловч мэргэжлийн хувьд шаардлага хангагдана. Боловсон хүчний бүх мэдээлэл дээр нь тулгуурлаад үнэлгээний хорооны гишүүд 100 хувийн саналаар энэ асуудлыг шаардлага хангасан гэж үзсэн. Маягт 4-өөр мөн тендерт санал болгосон хоол зүйчийн асуудал дээр орлон ажиллах мэдээлэл ирүүлээгүй. н.Г гэдэг хүний ажлыг мөн ярьдаг. Үнэлгээний хороо нь бүх тендерт оролцогчдын хүний нөөцийн мэдээллийг үнэлэхдээ нийт ажилтнуудын мэдээлэл, бие бүрэлдэхүүн, хүний нөөцийн байдал, ажлын, мэргэжлийн ур чадвар, ирүүлсэн мэдээлэл дээр тулгуурлаад Тендерийн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.1-д заасан харгалзан үнэлнэ гэдэг байдлаар үндсэн мэдээлэл дээр тулгуурлаж хүний нөөцийн мэдээлэл дээр бүх оролцогч нар дээр харгалзан үзсэн.

Рг ХХК-ийн гэрээт лабораторийн гэрчилгээний асуудал яригдаж байгаа. ТШЗ-ны 17.6.3-д заасны дагуу Рг ХХК нь Г ХХК-тай хүнсний лабораторийн үйлчилгээ үзүүлэх гэрээ ирүүлсэн боловч тухайн лабораторийн гэрчилгээг ирүүлээгүй байсан. Үнэлгээний хороон дээр ямар процесс явагдсан бэ гэхээр Рг ХХК-ийн өмнө нь үнэлэгдсэн Ү ХХК адилхан Г ХХК-тай лабораторийн гэрээтэй байсан. Тус компанийг үнэлэх явцад тухайн лабораторийн дэлгэрэнгүй танилцуулга болон лабораторийн гэрчилгээ байсан. Хурлын тодорхой процесс, тэмдэглэлийг харах юм бол өмнөх байгуулсан лабораторитой гэрээтэй юм байна гэдэг байдлыг үнэлгээний хорооны гишүүд нийтэд яригдсан байдаг. Лабораторийн гэрчилгээ байхгүй байгаа тохиолдолд яаж үнэлгээ хийсэн бэ гэхээр Рг ХХК хүчин төгөлдөр гэрээтэй байна, гэрчилгээ нь өмнөх оролцогчийн материал байна, тодруулга авах уу гэдэг талаар хэлэлцүүлэг өрнөсөн. Нэгэнт байгаа материалыг бид нар шаардсан тохиолдолд тухайн материал л ирнэ гэдэг байдлаар үнэлгээний хороо хэлэлцээд тодруулга авах шаардлагагүйгээр байгаагаар үнэлээд явах уу гэдэг санал, асуулга тухайн үед явагдсан. Мөн тус хурал дээр нэхэмжлэгч талын дурдаад байгаа микробиологийн биш ямар лаборатори, ямар шинжилгээ хийх нь тодорхойгүй гэж ярьсан байдаг. Тухайн Г компанийн танилцуулгыг дэлгэрэнгүйгээр нарийн бичгийн дарга хурал дээр уншиж танилцуулсан. Монголын томоохон хүнсний үйлдвэрүүдийн бүгдийнх нь лого болон бид нар ийм туршлагатай, ингэж ажилладаг гэсэн маш дэлгэрэнгүй танилцуулга байгаа.

Рг ХХК-ийн хувьд ижил төстэй гүйцэтгэсэн туршлага байхгүй гэдэг асуудлыг нэхэмжлэгч дурдаж байна. Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдрийн 3 дугаар хурлын тэмдэглэлээс үзвэл ижил төстэй гэрээний туршлагын мэдээллийг Үнэлгээний хорооны гишүүд дэлгэрэнгүй ярилцаж бүх гэрээний хуулбаруудыг авч хэлэлцсэн. 2 гэрээ байсан бөгөөд гэрээ дүгнэсэн акт болон гэрээ байгуулагч тухайн байгууллагын тодорхойлолт зэргүүд нь шаардлага хангасан гэж Үнэлгээний хорооны зүгээс үзсэн. Дээрх асуудлаар Сангийн яамнаас 2023 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 03/8647 дугаартай Гомдол хянасан албан бичгээр тухайн нэхэмжлэгчийн гомдол нь үндэслэлгүй байна, захиалагчийн шийдвэр үндэслэлтэй байна гэж дурдсан байдаг. Үнэлгээний хорооноос 3 удаагийн хурлаар ерөнхийд нь 6 оролцогчоос Рг ХХК болон Н ХХК компанийн хувьд хуулийн 27 дугаар зүйлд заасан шаардлагыг хангасан 2 оролцогч байна. Э ХХК нь хуулийн 14 буюу ерөнхий шаардлага хангаагүй, татварын өртэй байсан. Ү ХХК-ийн хувьд Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын тодорхойлолт болон Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн тодорхойлолт ирүүлээгүйгээр татгалзсан. Н******* ХХК өмнө нь дурдагдсан 2 асуудлын шаардлага хангаагүй. Б ХХК-ийн хувьд техникийн тодорхойлолтын шаардлага хангаагүй гээд 2 компанийн шаардлага хангасан гэж үзсэн. Хамгийн эцсийн шийдвэр нь Рг ХХК нь тендерийн бүх бичиг баримтын шаардлагыг хангасан тул Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн дагуу 28 дугаар зүйлийн 28.7.3-д заасан Энэ хуулийн 27 дугаар зүйлд заасан шаардлагыг хангаж, энэ хуульд заасны дагуу үнэлэгдсэн тендерүүдийн бага харьцуулах үнэтэйгээс их харьцуулах үнэтэй рүү эрэмбэлж хамгийн бага харьцуулах үнэтэйг сонго гэсэн заалтыг үндэслэж хамгийн бага харьцуулах үнэтэй тендерийг хамгийн сайн үнэлэгдсэн дүнтэй үзнэ гэсэн заалтыг үндэслээд Рг ХХК нь дийлэнх олонхын саналаар шалгж гэрээ байгуулах зөвлөмжийг захиалагчид хүргүүлсэн нь хууль зүйн үндэслэлтэй байна гэв.

2.3.Хариуцагч М-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Л.Г шүүх хуралдаанд гаргасан хариу тайлбартаа: М-ийн МИАТ/202301083 дугаартай тендерийн үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 04 дугаартай хурлын тэмдэглэлийн Н******* ХХК-д холбогдох Н******* ХХК-ийн тендерээс татгалзсан хэсгийг хууль бус болохыг тогтоож хүчингүй болгуулах гэсэн шаардлага гаргасан. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хууль нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулиас жоохон ялгаатай байдаг. Өөрөөр хэлбэл, нэхэмжлэгч захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хариуцагч гэж хэнийг тодорхойлох вэ гэхээр нэхэмжлэлийн шаардлагаар тодорхойлогдох, захиргааны үйл ажиллагааг хэрэгжүүлсэн захиргааны байгууллага, албан тушаалтны хариуцагч гэж тодорхойлсон. Энэ тохиолдолд М хариуцагч мөн үү гэдэг асуудал яригдана. Н******* ХХК-ийн тендерээс татгалзсан. Энэ нь бодит баримтаар тогтоогдож байгаа. Нотлох баримт шинжлэн судлах явцад 2022 оны тайлан 2023 оны 10 дугаар сарын 09-ний тендер нээсэн өдөр систем дээр байсан юм уу, үгүй юм уу, үнэлгээний хороо хэр ажилласан гэдэг нь харагдана. Гэрээ дүгнэсэн акттай холбоотой асуудлуудаар дүгнэлт хийсэн үйл баримттай холбоотой хэрэгт авагдсан баримтаар Н******* ХХК маш олон удаа гомдол гаргасан. Гомдол гаргасан асуудалд нь Сангийн яам тухай бүрд нь хариу өгөөд явсан. Хариу өгөөд явахдаа нэг асуудлаар захиалагчийн танай тендерээс татгалзсан шийдвэр үндэслэлтэй байна гээд хариу өгсөн. Тэгэхээр өнөөдөр хариуцагч нь хэн байх вэ гэдэг асуудал яригдана. Захиалагч хүчингүй болгосон шийдвэр гаргачихжээ. Нэхэмжлэгч Төрийн захиргааны төв байгууллагын шийдвэрийг биелүүлэх үүрэгтэй гээд яриад байна. Яг энэ асуудал дээр гомдлын хариуцах этгээд Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.4-т зааснаар захиргааны байгууллагын үйл ажиллагааг хэн хэрэгжүүлсэн байна вэ гэхээр захиалагчийн шийдвэр гарч байж гомдол гаргагчид Сангийн яам эрх хэмжээнийхээ хүрээнд хэрэгжүүлнэ.

Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 52 дугаар зүйлд заасан худалдан авах ажиллагаатай холбоотой арга зүйн зөвлөгөө үүргээ хэрэгжүүлж ажиллана. Энэ үүрэг нь Сангийн яаманд буюу төрийн захиргааны төв байгууллагад байдаг. Үүнтэй холбогдуулаад хуулийн 55 дугаар зүйл дээр шийдвэр гаргах процесс нь зохицуулсан. Үүний дагуу шийдвэр гаргасан. Шүүх энэ асуудал дээр дүгнэлт хийсэн. Нэхэмжлэгч хариуцагчаар манайхыг тодорхойлсон. Жинхэнэ хариуцагч биш болох нь тогтоогдвол түүнийг шүүгч нэхэмжлэгчийн зөвшөөрснөөр жинхэнэ хариуцагчаар солино. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2-т нэхэмжлэгч хариуцагчийг солихыг зөвшөөрөөгүй бол шүүгч тухайн этгээдийг хамтран хариуцагчаар татаад оролцуулна. Өнөөдрийн шүүх хуралдаан дээр Сангийн яам хариуцагчаар татагдаад ороод ирчихсэн. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 55.1-д зааснаар хугацаа хэтрүүлсэн гэдэг асуудал дээр бид шийдвэр гаргаагүй. Бидний шийдвэр гаргасан асуудал дээр гомдол гаргах эрхтэй. Нэхэмжлэгч гомдол гаргасан. Сангийн яам Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 52 дугаар зүйлд заасан эрх хэмжээ, 55 дугаар зүйлийн 55.6-д заасны дагуу гомдол хянаад шийдвэрүүдээ хүргүүлчихсэн. Шүүх дүгнэхдээ үндэслэх хэсгийнхээ 5.4 дээр Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хуулийн 55.2-ыг заасан. Энэ дээр Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 55.1-д гомдлыг энэ хуулийн 52-т заасан хугацаанд шийдвэрлээгүй, гарсан шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл тендерт оролцогч нь шүүхэд гомдол гаргаж болно. Энэ зохицуулалтаас үзвэл нэхэмжлэгч тендерт оролцогч нь тендер сонгон шалгалтын явцад захиалагчийн хууль бус шийдвэрт төсвийн асуудал эрхэлсэн, төрийн захиргааны байгууллагад гомдол гаргасан. Гомдолд дурдсан асуудлаар хариу авсан. Уг хариуг хүлээн зөвшөөрөөгүй тохиолдолд шүүхэд хандах эрх нээлттэй байна. Үндэслэх хэсгийн 5.6-д өөрөөр хэлбэл нээлттэй учраас энэ шийдвэрлэсэн асуудлаар та бүхэн гомдол гаргаж ирнэ гэдгийг нь шийдээд энэ байдлаар тендерт оролцогчийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргахыг хязгаарлах үндэслэл болохгүй гээд зааж өгсөн байна. Хязгаарласан этгээд нь М биш. Хязгаарласан байгууллага Сангийн яам. Тэгэхээр шүүх энэ захирамжийнхаа хүрээнд хариуцагчаар Сангийн яамыг татчихсан юм байна гэж ойлгож байгаа. Нэгэнт Сангийн яам ингээд үзчихсэн юм бол шүүх хүлээж авах ёстой юм уу гэдэг байдлыг би ярьж байсан. Шүүх өөрөө дүгнэлтээ хийгээд гаргахдаа асуудлаараа хариу авчихсан юм байна, энэ хариу авсан асуудалдаа эднийх зөвшөөрөөгүй юм байна гэж харсан. Өнөөдрийн байдлаар нэхэмжлэлийн шаардлагын нэг дэх асуудал дээр хариуцагч нь Сангийн яам болох ёстой. Өөрөөр хэлбэл бидний шийдвэрийг Сангийн яам зөв гээд дүгнэсэн. Зөвхөн энэ шийдвэртэй холбогдуулаад Сангийн яамны шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гомдол гаргах эрх нь нээлттэй. Тэгэхээр бидний зүгээс эрх нь хязгаарлагдаад байгаа асуудлыг Сангийн яам хүлээж аваагүй, хугацаа дуусчихсан гээд байгаа юм биш үү гэдэг байдлаар бид нар өмнөх шүүх хурал дээр хандсан. Шүүхийн үндэслэх хэсэгт энэ үндэслэлээр хариуцагчаа тодорхойлчихсон юм байна гэж ойлгож байгаа.

Тендерийн үнэлгээний хорооны 4 дугаартай хурлын тэмдэглэлийн Рг ХХК-д холбогдох шалгсан эсэхийг хууль бус болохыг тогтоож хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд тендерийн үнэлгээтэй холбоотой маргаан гинжин урвалтай байдаг. Хамгийн эхний асуудал дээр хянан үзээгүй асуудал яригдаад эхэлсэн. Хянан үзэгдээгүй компани өнөөдөр гомдол гаргаж явах эрхтэй юу? Тендер явдаггүй нэг том шалтгаан нь дураараа гомдол гаргаад худалдан авалт нь явдаггүй төсвийн жил нь дуусдаг асуудал болоод байсан. Хууль бус шаардлага гаргасан бол торгуулийн асуудал яригдаж эхэлснээс хойш харьцангуй журамдаа ороод явж байгаа. Захиргааны шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж байгаа этгээд Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 52 дугаар зүйлийн 52.5 дахь хэсгийн аль нэгээр нэхэмжлэл гаргадаг. Өөрөөр хэлбэл нэхэмжлэгч нь ямар үйл ажиллагаанаас болоод миний ямар эрх зөрчигдсөн гэдэг асуудал яригдана. Нэхэмжлэгч нарын нэг эрх яригдаад байдаг. Шаардлагад нийцээгүй тендер буюу Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 27-д заасан хянан үзээгүй асуудал дээр Сангийн яамандаа гомдол гаргачхаж. Гэтэл жинхэнэ гомдох ёстой этгээд бол Н ХХК юм. Нэхэмжлэгч нар тендерт шаардлага нийцээгүй тендер ирүүлчхээд нийцсэн 2 оролцогчийн нэгийг нь шалгарсан буюу эрэмбэлсэн байдлаар дүгнэсэн үнэлгээний хорооны шийдвэр хууль бус, хэрвээ эрх сэргээгдвэл манайх гэрээгээ үргэлжлүүлээд явахад асуудалгүй гээд яриад байгаа. Н******* ХХК-тай 2008 онд менежментийн гэрээ хийсэн. Манай М-ийн бүртгэлтэй байсан ажилчид, байртай, тоног төхөөрөмжтэйгөө очсон. Түүнээс хойш аж ахуйн тооцоонд оруулаад авдаг болсон. Үнэхээр 10-аад жилийн туршлага нэхэмжлэгчид байгаа. 10-аад жилийн үйл ажиллагаа явж байх тохиолдолд олон гэрчилгээжсэн асуудал, туршлагажих асуудлууд байна. Төрийн өмчит компанийн хувьд худалдан авах ажиллагаатай холбоотой ажиллагаа дээр чөлөөтэй үйл ажиллагаа хийгээд байх боломж байдаггүй. Гэтэл нэхэмжлэгч нарын яриад байгаа зөрчил нь юу вэ гэхээр тендер зарлахдаа та нар стандарт ярьсангүй, Айрлайн гэж зарлах ёстой байсан гэж байна. Айрлайн гээд зарлачих юм бол ганцхан Н******* ХХК шалгарах боломжтой. Өөр компани байхгүй. Яагаад гэхээр олон жил монопол явж ирсэн. Энэ асуудал төрийн аудитаас манай дээр шалгалт ирээд яагаад энэ компанийг байнга шалгдаг вэ гэдэг асуудал ярьдаг. Авлигатай тэмцэх газраар анх удаа явж байгаа юм биш. Урьд нь явж л байсан. Гэтэл Ковид-19 цар тахал гарсан. Үүнээс шалтгаалаад энэ тендер зарлагдаж чадахгүй байж байгаад одоо зарлагдаад эхэлж байгаа. Нэхэмжлэгч гэрчилгээ авсан нь үнэн. Бид хэрвээ өөр нэг аж ахуйн нэгж байгууллагад эдний шаардлага тавих юм бол яриад байгаа хязгаарлалт болох бөгөөд ганцхан Н******* ХХК-г шалгах гэж байгаа юм шиг тендер зарлах болчхож байгаа юм. Мэдээж стандарт, шаардлагатай. Гэхдээ хоол үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаа яг ижилхэн. Уул уурхайд катеринг үзүүлж байгаа ажилчдын эрүүл мэнд чухал биш, онгоцоор нисэж байгаа хүмүүсийн эрүүл мэнд ганцхан чухал гэсэн зүйл байхгүй. Гуанзаар үйлчлүүлж байгаа хүмүүсийнх ч чухал. Катеринг гэдэг олноор үйлдвэрлэж чадах боловсон хүчинтэй, хэдий хэмжээний менежмент явуулж чадах аж ахуйн нэгж компаниудыг өрсөлдөх боломжоор хангах асуудал юм. Гэрчилгээтэй гээд дандаа Н******* ХХК-г шалгаад байх боломж байхгүй. Тендерээ бэлдээд сайн оролцох эрх нь нээлттэй. Шаардлагад нийцсэн хамгийн бага үнийн санал өгсөн бол бид шалгах л үүрэгтэй. Түүнээс биш Н******* ХХК байна уу, Рг ХХК байна уу гэдэг чухал биш. Үүнтэй холбогдуулаад анх тендерийн бичиг баримт боловсруулаад гарсны дараа Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчдийн төлөө газарт гомдол өгсөн байсан. Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газар гомдлыг үзээд бид нараас хариу тайлбар авсан. "Айрлайн" гээд өгчихвөл ганцхан Н******* ХХК байгаа, өөр ямар ч компани байхгүй гэх мэтчилэн. Зөвхөн уул уурхайн хоолны гээд өгчихвөл тэр тендер хязгаарлагдмал болчхоод байгаа. Тэгэхээр энэ дээр өрсөлдөх боломж гарч ирэх үүднээс харсан. Мэдээж шинэ орж байгаа компанид хэцүү байгаа байх. Шаардлагуудыг хангаад олон компаниуд сертификаттай, эрхтэй болоод явах үйл ажиллагаа байгаа. Тэгэхээр Рг ХХК-ийн энэ хэсгийг хүчингүй болгочихъё гэж бодоход нэхэмжлэгчийн ямар эрх сэргэх вэ гэдэг асуудал яригдана. Нэхэмжлэгчид ямар ч сэргэх эрх байхгүй. Захиргааны шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1 дүгээр зүйлийн 1.1-д Энэ хуулийн зорилт хуулийн этгээдээс захиргааны байгууллагын хууль бус үйл ажиллагааны улмаас зөрчигдсөн, эсхүл зөрчигдөж болзошгүй ч болзошгүй эрх, хууль ёсны ашиг сонирхоо хамгаалуулахаар гаргасан нэхэмжлэлийн дагуу захиргааны хэргийг шүүхэд хянан шийдвэрлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино гээд заасан. Хэн нэгэн этгээдийн эрх нь сэргэхгүй бол шүүхээс Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн аль нэгээр шийдвэр гаргах боломжгүй зүйл гаргаж ирээд тэрийг нь авч хэлэлцээд байх асуудал биш. Манай тохиолдолд Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 52 дугаар зүйлийн 52.5.1-д заасан захиргааны гэрээг хүчингүй болгуулах шаардлага гаргаад миний эрх сэргэнэ гээд байгаа. Шүүхийн шийдвэр биелэгдэх боломжтой байх ёстой, тодорхой байх ёстой, эрхийг нь яаж сэргээх нь ойлгомжтой байх ёстой. Энэ тохиолдолд сэргээгдэх боломжтой асуудал байхгүй тохиолдолд шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагаа хүлээж авах боломжгүй. Стандартад нийцэж байна уу, зорчигч нар эрүүл хоолоор хооллогдож байна уу гэдэгт та нарын зовоод байх асуудал биш.

Тендер шалгалтыг бүхэлд нь хүчингүй болгуулъя гэдэг шаардлага гаргаж ирж байна. Захиргааны шүүхэд орж байгаа бүх маргаан Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн хэд дүгээр заалтаар шийдвэрээ гаргуулах гэж байгаа вэ гэдэг нь тодорхой байх ёстой. Тэгэхээр тендер шалгалтыг хүчингүй болгуулах гэвэл шүүх дүгнэлт хийхдээ үнэлгээний хороо хууль бус ажиллагаа хийсэн юм уу гэдэг асуудал гарах юм. Хууль бус болоод 2 компани шаардлага гаргаагүй бол дахиад үнэлэх асуудал яригддаг. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлээр шийдвэр гаргаж байгаа юм чинь актыг хүчингүй болгуулаад дахиад актаа гаргах байдлаар даалгаж шийддэг. Одоо хүчингүй болгуулчих, дахиад тендерээ зарла гэдэг шийдвэр гаргах боломжгүй. Бүгдийг нь хүчингүй болгох гэдэг асуудал дээр шаардах эрх байхгүй. Р ХХК-г шалгсан эсэх асуудал дээр шүүх шийдэх эрхтэй байна, нэхэмжлэх эрхтэй байна. Тийм учраас би үүний дагуу хянаж үзнэ гэсэн асуудал гарвал Рг ХХК-г шалгсан эсэх асуудал хуульд нийцсэн юм уу? Нийцсэн, нийцээгүй болбол хүчингүй болгуулаад дахиад асуудлыг ярина гэсэн үг. Би энэ 2 шаардлагыг бүхэлд нь хүчингүй болгуулах, Р ХХК-г шалгсныг хүчингүй болгуулах асуудал нь ерөнхийдөө 1 агуулга агуулаад байгаа юм уу гэж ойлгоод байгаа. Гагцхүү энэ 2 шаардлагын тухайд хэлэхэд нэхэмжлэгч нар ийм эрхгүй. Өөрөөр хэлбэл хууль ёсны бус ашиг сонирхлоо шүүхээр хамгаалуулахаар шаардах эрх та нарт байхгүй.

Гэрээг хүчингүй болгуулах шаардлага өмнөх 2 шаардлагатай уялдана. Тийм учраас тайлбар хэлэх шаардлагагүй гэж бодож байна. 6 дугаар нэхэмжлэлийн шаардлагатай холбоотой асуудлын талаар нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч хохирлын асуудал ярьсан. Захиргааны байгууллагын хууль бус ажиллагааны улмаас хүн, хуулийн этгээд учирсан хохирлыг арилгуулах, хохирлын хэмжээг өөрчилж тогтоох гэж Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.3.7-оор шийдвэр гаргуулахаар шаардлага гаргаад байгаа юм байна. Мөн Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 52 дугаар зүйлийн 52.5-т зааснаар гаргуулаад байгаа юм байна. Ийм нэхэмжлэлийн шаардлага Тендерийн тухай хууль батлагдсанаас хойш анх удаа гарч байгаа шаардлага байх. Зорчигчдын хоол, катеринг үзүүлэх компанийн сонгон шалгах нээлттэй шалгалтыг дахин явуулахыг М даалгах гэсэн шаардлагаа нэхэмжлэгч Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 52-ын хэдэд зааснаар шаардаад байгаа, 106 дугаар зүйлийн хэд дүгээр заалтад таж шийдвэрээ гаргах гээд байгаа нь тодорхойгүй байна. Захиргааны акт, захиргааны хэм хэмжээний акт, захиргааны гэрээний аль нь ч биш. Тэгэхээр захиргааны хэргийн шүүх хэм хэмжээнийхээ хүрээнд л ажиллана. Хэзээ ч шүүхээс тендер шалгалт дахин явуулахыг даалгах гэдэг шийдвэр гарахгүй. Нэхэмжлэгч нар нэхэмжлэлийнхээ шаардлагаа зөв тодорхойлох ёстой. Тендер сонгон шалгалт явуулах захиалагчийн үйл ажиллагаа захиргааны хэм хэмжээний акт юм уу, гэрээ юм уу үүнтэй холбоотой ямар нэгэн урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаа явагдсан юм уу, Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 92-94 дүгээр зүйлд заасан ажиллагаа байгаа юм уу, үгүй юм уу гэдэг асуудал яригдана. Тиймээс нэхэмжлэлийн шаардлагыг энэ үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй гэв.

2.4.Хариуцагч М-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Д шүүх хуралдаанд гаргасан хариу тайлбартаа: Айрлайн гэдэг нэр томьёо оруулаагүй, шударга бус системийн асуудлыг дэмжсэн, өрсөлдөх давуу байдлын талаар яриад байх шиг байна. Уг нь өрсөлдөх тэгш байдалтай гэдэг асуудал яригдах ёстой. Үүн дээр Тендерийн тухай хуулийн дагуу Шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газарт гомдол гаргаад хариугаа авчихсан байсан. Захиалагчийн зүгээс бид нар харсан. Стандартын асуудал яригдаж байна. Стандартуудыг анхаараад үзвэл агаарын тээврийн аюулгүй ажиллагаатай холбоотой асуудлууд их байдаг. Агаарын хөлөгт гадны биет орох, тэсэрч дэлбэрэх бодис байхгүй байх гэх зүйлүүд дээр шаардлагуудын стандартуудыг тавьж байгаа. Түүнээс биш онгоц дотор өгч байгаа үхрийн махтай гуляш ресторанд идэж байгаа үхрийн махтай гуляш 2 нь хийж чаддаг, чаддаггүй гэдэг асуудал байхгүй. Эсвэл Н******* ХХК-ийн хийсэн хоол агаарт гарахаараа өндөр даралтад очоод удаан цаг хадгалж болдог, бусад хийсэн газрын хоол болдоггүй гэсэн асуудал байхгүй. Стандартуудыг нь шүүх бас анхаарч үзээсэй. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн зүгээс харж байгаагаар аюулгүй ажиллагаатай холбоотой зүйл болохоор рентген аппаратаар орж шалгах, хоолой дамжаад янз бүрийн зүйл орох гэх мэт нислэгийн аюулгүй ажиллагаанд хамаарах зүйл байна уу гэдэг шаардлагууд байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор Монгол Улсын стандарт батлуулчихсан байдаг. Сүүлд хүчингүй болчихсон. Тэрийг М-ийн захиалгаар хийчихсэн гэж тайлбарлаад байх шиг байна. Тэр дотор стандартаар хоол үйлдвэрлэдэг газар нь талбай хамгаалагдсан объекттой байна гэдэг заалт оруулчихсан байсан. Өмнө нь М өөрийнхөө компанийн хашаан дотор өөрийн объектод нэвтрүүлэх менежментийн удирдлагын гэрээгээ өгөөд хоолоо хийгээд машинаар зөөгөөд хашаагаар нь оруулаад өгч болж байсан.

Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газар, Стандарт хяналтын газар өрсөлдөөнийг хязгаарлаж болохгүй юм байна гэдгийг тогтоогоод тэр хэсэг заалт хүчингүй болсон. М-ийн эрх ашгаас илүүтэйгээр энэ зах зээлийн нийгэмд Монгол Улсад ажиллаж байгаа, ажиллаж амьдарч байгаа аж ахуйн нэгж, хоол үйлдвэрлэлийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа бүх газарт боломж олгох хэрэгтэй. Ингэснээрээ агаарын хөлгөөр зорчих гээд төлбөр мөнгөө төлөөд тасалбар худалдаад авчихсан хүн эрүүл аюулгүй хоолоор харагдах ёстой. Тэр хоол нь М-ийн захиалагчдад ямар их ашигтай вэ гэхээр нэгж үнэ хямдхан байх ёстой. Өмнө нийлүүлж байснаасаа ядаж хямдхан байх ёстой, тавигдах шаардлагыг хүлээж аваад ажлаа сайжруулдаг байх ёстой, өрсөлдөөн бий болгох гэсэн ийм зорилгоор энэ тендерийг явуулсан. Түүнээс биш Н******* ХХК-ийг болиулъя, 10 хэдэн жил хийчихлээ гэдэг зүйл байхгүй. Бүгдэд нь өрсөлдөх боломж байх ёстой. Хариуцагчийн зүгээс бид нар нэмэлт тайлбар гаргаж өгсөн. Тэр дээр Н******* ХХК-ийн агаарын хөлгийн зорчигчийн хоол нийлүүлж байсан эрхийг сэргээх гээд байгаа юм. Н******* ХХК зөвхөн М агаарын хөлгийн хоолыг нийлүүл гэсэн эрх байхгүй. Өмнөх гэрээгээ шууд үргэлжлэх ёстой. Бид нар хоолоо хийлмээр байна гэсэн зүйл дурдаж байна. Энэ нь боломжгүй. Өмнөх оны гэрээний удиртгал хэсэгт байж байдаг. 2021 онд нэг тендер зарлаад тэр нь бас хүчингүй болоод түүнтэй холбоотой нислэгийн үйл ажиллагаа тасралтгүй байлгах гээд ерөнхий шаардлагаа тавиад гэрээгээ байгуулчихсан. Тендер ямар нэгэн байдлаар болохоо байвал гэрээ үргэлжилнэ гэж ярьж байгаа нь эрх зүйт, зах зээлийн нийгэмд амьдарч байгаа бид нарт байж болохгүй асуудал .

Захиргааны ерөнхий хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.2.5-д зааснаар захиргааны байгууллага үйл ажиллагаандаа тусгай зарчмуудыг баримталдаг. Үүн дээр зорилгодоо нийцсэн, бодит нөхцөлд тохирсон, үндэслэл бүхий байх зарчмыг баримталж байгаа. Бид нар чөлөөтэй өрсөлдөөнтэй хуулийн дагуу тендер зарлая гээд зарлаад амжилттай болсноор зорилгодоо нийцсэн гэж үзнэ. Бодит нөхцөл байдал тохирсон буюу хоол нийлүүлэгдээд явж байна. Нийтийн эрх ашиг хөндөгдсөн ямар нэг зүйл байхгүй байна. Шинэ сонгогдсон компани хоолоо нийлүүлээд явж байна. Удахгүй 2024 оных нь тендер одоо зарлагдах гэж байна. Шийдвэр мэдээж үндэслэлтэй. Захиргааны байгууллагууд, гүйцэтгэх захирал, захиалагч байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтан гүйцэтгэх захирал үнэлгээний хороогоо байгуулаад тэр нь хараат бусаар ажиллаад шийдвэрээ гаргаад гарсан зөвлөмж дээр нь үндэслээд шийдвэрээ гаргаад гэрээгээ байгуулаад явсан. Тэгэхээр энэ нь захиргааны байгууллагын үйл ажиллагаа Захиргааны ерөнхий хуульд заасан тусгай зарчимд нийцсэн. Мөн Захиргааны ерөнхий хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1-д захиргааны байгууллагад захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагаанд хамаарах бодит нөхцөл байдлыг тогтоохоор заасан. Энд заасан ажиллагаа явагдах хэлбэр болон хамрах хүрээг захиргааны байгууллага тогтоохоор, өөрөө бие даан нотлох баримтынх нь хүрээнд шийдвэрлэхээр заачихсан. Үүний дагуу Үнэлгээний хороогоо байгууллаа, хуулийн дагуу ажиллууллаа, бид нар хараат бусаар ажиллаад дүгнэлтээ гаргаж бүрэн гүйцэтгэхээр гэрээгээ байгуулсан. Өнөөдөр зорилгодоо нийцчихсэн явж байгаа. 3 сарын дотор нөхөж гэдэг асуудал анхнаасаа ил байсан. Анхнаасаа санал болгож байгаа тендерийн гэрээний тусгай нөхцөл ил тод тавигдсан. Гэрээний тусгай нөхцөл дээр үйл ажиллагаа эхэлсэн өдрөөс хойш 3 сарын дотор стандартуудыг хангаснаар нотолно. Ярьж байгаа зүйл хүсэж байгаа зүйл 2 нь зөрөөд байгааг анхаарч үзнэ үү гэжээ.

3.1.Гуравдагч этгээд Рг ХХК-ийн өмгөөлөгч С.А шүүх хуралдаанд гаргасан хариу тайлбартаа: Үнэлгээний хорооны үзүүлэлтээс тодорхой журам, Тендерийн тухай хуулийн 26-30 дугаар зүйл гэсэн хуулийн логик дарааллаар тендер зохион байгуулагдсан. Үйл баримт дээр нэхэмжлэгч өөрөө үүргээ биелүүлээгүй, тодорхой журамд заасан шалгаж материалаа ирүүлээгүй байж бусдыг буруутгах замаар өөрийнхөө эрх ашгийг сэргээнэ гэж яриад байгаа. Гэтэл яг бодит байдал дээр хянан үзэх боломжгүй буюу үнэлгээний хороог ажлаа хийх боломжгүй болгосон дүр зураг харагдаж байна. Рг ХХК-ийн шалгуулсан үнэлгээний хорооны дүгнэлттэй холбоотойгоор тайлбар өгөгдсөн байгаа. Миний ойлгож байгаагаар тухайн маягт 4 дээр хэнийг хэнээр орлуулах вэ гэсэн хүснэгт байгаагүй. Тендерийн баримт бичиг дээр тэгж оруулаарай гэсэн хүснэгт байгаагүй, зааварчилгаа байсан. Хөдөлмөрийн тухай хуулиараа хэнийг хэнээр орлуулах, хэн дээр ямар шаардлага тавих нь бол тухайн компанийн асуудал, нөгөөтээгүүр тендерийн баримт бичиг дээр тухайлсан шаардлагуудыг хангасан баримт бичгийг нь гуравдагч этгээдийн зүгээс өгсөн гэж ойлгож байгаа. Манай компанийн 3 ажилтан мөн эсэх талаар лавлаад байдаг. Үнэлгээний хорооны Сангийн яамнаас ирүүлсэн бичгийн дагуу цахимаар материал татахад тухайн компанид ажилласан гэдэг нь тодорхой болж байгаа гэж ойлгож байна. Жишээлбэл, н.Ттай холбоотой материалыг би шүүхэд өгөөгүй. Яагаад гэхээр тухайн ажилтны хувийн мэдээлэл учраас тендер зохион байгуулалтаараа цахимаар татна гэсэн тусгай шаардлагатай байсан учраас тухайн ажилтан нь манай компанид ажиллачихсан гэдэг мэдээлэл ил байгаа байх гэж ойлгож байна. Компанийн зүгээс тухайн ажил, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх мэдээлэл ирчихсэн байгаа. Мөн хоол зүйчийг орлох талаар асуудаг. Дахин дурдахад тендерийн баримт бичиг дээр орлон ажиллах хүний нөөцтэй байна гэснээс биш энэ хүнийг хэнээр орлуулах вэ гэсэн тусгай шаардлага байгаагүй. Шаардлага хангасан баримт бичиг өгсөн гэж явж байгаа. Мөн тендерийн баримт бичиг дээр Рг ХХК-ийн нийт ажилчдын мэдээллийг тулгаад асуугаагүй. Сүүлийн хариу тайлбар дээр компанийн гүйцэтгэх захирал өөрийн компанид байгаа ажилтнуудын болон хэзээнээс ажилласан ажлын ажлын тодорхойлолт, дипломын мэдээлэл ирүүлсэн байгаа. Үнэлгээний хорооны тэмдэглэл дээр дурдагдаж байсан хоол зүйч гэдэг мэргэжил байна. Хоол зүйч гэдэг нь миний судалснаар эрүүл ахуйтай холбоотой сэдвийг тодорхой семестрт судалдаг хичээл болохоос биш дамнасан мэргэжил олгодог сургалт биш юм байна. Нөгөөтээгүүр тусгай зөвшөөрөл буюу жишээлбэл өмгөөлөгч шиг тухайлсан тусгай зөвшөөрлийн лицензийн асуудал яригдаагүй. Ажлын байрны тодорхойлолтоороо тухайн бакалавр гэдэг ч юм уу, үндсэн хүснэгт гэдэг юм уу, тухайн агуулгадаа мэргэжил мэдлэг дээр хэнийг ямар ажлын байранд ажиллуулах нь тухайн компанийн асуудал. Тендер шалгалт хууль бус болохыг тогтоож бүхэлд нь хүчингүй болгуулах, Рг ХХК-тай байгуулсан гэрээг хүчингүй болгох гэсэн шаардлага байгаа. Нэхэмжлэлийн шаардлагыг үзэхээр анхны өдрөөсөө л эхэлж манайх л хоол хангаж байна, манайх л асуулалгүй гэсэн асуудал тавьдаг. Шүүхээс тухайн шалгалттай холбоотой тухайлсан дүгнэлт өгч байгаа. Жишээлбэл нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч одоо нэг байр нь А, Б блок гэж яриад байгаа. Тендерийн өгөгдлийн хүснэгтийн 2 дугаар бүлэгт ажлын даалгаврыг гүйцэтгэх шаардлагатай үндсэн болон түрээсийн байр, тоног төхөөрөмжтэй байртай байх гэж байгаа юм. Би Н******* ХХК-ийн тендерийн баримт бичгийг үзээгүй. Миний ойлгож байгаагаар үйл ажиллагаа явуулж байгаа газар С ХХК байсан. 2-т түрээсийн гэрээ байсан уу? Миний ойлгож байгаагаар С ХХК болон Н******* ХХК-тай түрээсийн гэрээ байхгүй. Тэгэхээр өөрсдөө тендер шалгалтын энэ заалтыг хангаагүй компани. Хэрвээ тийм шаардлага хангаагүй, байраа бэлдэж чадахгүй байж яаж хоол хангана гэж хэлээд байгаа юм. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн тодруулсан шаардлагын 6 дугаарт Тендерийн тухай хуулийн 42 дугаар зүйлийн 42.1.2-т заасан захиалагч энэ хуулийн 27, 28, 29 дүгээр зүйлд заасан гэрээ байгуулсан. Энэ хуулийн 42.1.3-д энэ хуульд заасан худалдан авах ажиллагааны журмын хэрэгжилдээ гаргасан зөрчил нь тендер шалгалтын эцсийн дүнд нөлөөлсөн гэдэг үндэслэлээр хүчингүй болно гээд байгаа юм. Энэ хэсэг болон нэхэмжлэлийн шаардлагаа тайлбарлаж байхдаа ямар үндэслэлээр ямар нотлох баримтыг үндэслэж байгаа вэ гэдгийг нотлох баримтын шатад батална гэж ойлголоо. Манайх асуудалгүй хоол нийлүүлнэ, манайх бол шаардлага хангасан гээд байгаа. Стандартчилал, техникийн зохицуулалт, тохирлын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.2-т стандарт гэдэг аргыг тодорхойлсон байгаа. Тэгээд стандарт дээр юу чухал гэхээр сонгон хэрэглэх арга гэж байна. Хууль биш, хэм хэмжээний акт биш сонгон хэрэглэх арга. Нөгөөтээгүүр тендерийн баримт бичиг дээр энэ стандартыг мөрдөнө гэсэн шаардлага байхгүй. Сонгон хэрэглэнэ гэдэг өөрөө тухайн үйл ажиллагаандаа энэ шууд хамаатай юу, үгүй юу гэдгийг тухайн аж ахуйн нэгжүүд нь тодорхойлж байгаа. Үүнтэй холбоотой үл ойлголцол үүссэн учраас энэ заалт дээр 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар тайлбар нэмсэн байна. Сонгон хэрэглэх баримт бичиг гэж хүчин төгөлдөр стандартаас эхлээд тохирох стандартыг сонгоод явчихсан байгаа юм. Энэ талаар жишээ нь Рг ХХК үйл ажиллагаанд 20 орчим стандарттай гээд яригдаад байгаа үхрийн мах, тахианы мах, өндөг, хоол амтлагч гээд стандартууд бол сонгон хэрэглэх зарчмыг зайлшгүй дагаж мөрдөгдөх үүрэг юм. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч хэлж байна. М гэдэг иргэний агаарын тээвэр гол Монголын гадагшаа нисэх ачааллыг авч байгаа компанийн сүүлийн 15 жилийн хоолыг хангасан компани Н******* ХХК гээд. Энэ компани нь монопол гэсэн. Тэгэхээр энэ компанитай өөр компани өрсөлдөх боломж байхгүй. Захиалагч өөрөө тендер зарлах гэж оролдоогүй. Энэ талаарх мэдээллүүд байдаг. Өрсөлдөөн өөрөө хязгаарлагдаад байхаар өөр бусад компани тийшээ орох боломж байхгүй. Шударга өрсөлдөөн, хэрэгчийн төлөө газраас өгсөн тайлбар хууль зүйн үндэслэлтэй байгаад байна. гэжээ.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Шүүх нэхэмжлэлийн шаардлага, түүний үндэслэл, хавтаст хэрэгт цугларсан, шүүх хуралдааны явцад цахим системээс шинжлэн судалсан нотлох баримт, нэхэмжлэгч, хариуцагч болон гуравдагч этгээдийн зүгээс гаргасан тайлбарыг үнэлээд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэлээ.

Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хууль /шинэчилсэн найруулга/-ийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн 1 дүгээр зүйлд Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хууль /шинэчилсэн найруулга/ хүчин төгөлдөр болохоос өмнө зарласан тендер шалгалтыг 2005 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдөр баталсан Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн дагуу зохион байгуулж дуусгана. гэж заасны дагуу уг тендер шалгалтыг зохион байгуулах үед мөрдөгдөж байсан 2005 оны Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийг хэрэглэсэн болохыг тэмдэглэх нь зүйтэй.

Шүүх нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлд хэрэгт цугларсан болон цахим системээр шинжлэн судалсан нотлох баримт, холбогдох хуулийн зохицуулалтад үндэслэн дүгнэлт өгч, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэлийг нэхэмжлэлийн шаардлага бүрд холбогдуулан дараах байдлаар тайлбарлаж байна.

Нэг.МИАТ/202301083 дугаартай тендерийн Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дугаартай хурлын тэмдэглэлийн Н******* ХХК-д холбогдох Н******* ХХК-ийн тендерээс татгалзсан хэсгийг хууль бус болохыг тогтоож, хүчингүй болгуулах шаардлагын тухайд:

1.1.Энэхүү маргааны хүрээнд шүүхээс дүгнэлт өгвөл зохих эрх зүйн асуудлын нэг нь Үнэлгээний хороо тендер нээсэн өдөр Худалдан авах ажиллагааны цахим системээс татан авсан тендерт оролцогч компаниудын мэдээллийг хянан үзэж үнэлэх үү, эсхүл тухайн өдрөөс хойш цахим системд шинэчлэгдэн татагдсан мэдээллийг үнэлэх үү гэх асуудал болно.

1.2.Тендерийн баримт бичгийн тендерийн өгөгдлийн хүснэгт /ТӨХ/-ийн тендер шалгалтын зааварчилгаа /ТШЗ/-ны 17.3-т Тендерт оролцогчийн санхүүгийн чадавхийг хянан үзэхэд үндэслэл болгох санхүүгийн тайлангийн хугацаа: байгуулагдсанаас хойш буюу сүүлийн 3 жил 2020, 2021, 2022 онуудын санхүүгийн тайланг өөрийн тендертээ хавсарган ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд цахим системээр дамжуулан Сангийн яамны цахим санхүүгийн тайлангийн www.ebalance.mof.gov.mn мэдээллийн системээс тендерт оролцогчдын сүүлийн 3 жилийн борлуулалтын орлого болон бусад шаардлагатай мэдээллийг шалгана гэж заажээ.

1.3.Хэрэгт авагдсан баримтаас үзэхэд Худалдан авах ажиллагааны цахим системээс 2023 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдрийн 10 цаг 34 минутад Н******* ХХК-ийн санхүүгийн тайланг татан авахад 2022 оны санхүүгийн тайлан цахим системд ороогүй, харин 2023 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдөр буюу тендер нээснээс 1 хоногийн дараа цахим системд тайлангийн мэдээллийг шинэчлэн татах боломжтой болсон нь Худалдан авах ажиллагааны газрын 2024 оны 02 дугаар сарын 07-ны өдрийн А/1/567 тоот албан бичиг[20], Үнэлгээний хорооны 2023 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдрийн 2 дугаартай хурлын тэмдэглэл[21], 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дугаартай хурлын тэмдэглэл[22], цахим системээс татан авсан Н******* ХХК-ийн санхүүгийн тайлангийн баримтаар[23] тус тус тогтоогдож байна.

1.4.Хэдийгээр Сангийн яамны 2023 оны 11 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 03/8619 дугаартай албан бичигт Н******* ХХК-ийн 2022 оны санхүүгийн тайлангийн мэдээллийг цахим системээр ирүүлээгүй буюу баталгаажуулаагүй гэж хянан үзсэн захиалагчийн шийдвэр үндэслэлгүй гэж дүгнэсэн боловч Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн хурлаар Худалдан авах ажиллагааны цахим системээс 2023 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдөр татан авсан Н******* ХХК-ийн санхүүгийн тайлангийн мэдээллийг хянан үзэж, нэхэмжлэгч Н******* ХХК-ийг 2022 оны санхүүгийн тайланг цахим системээр дамжуулан илгээсэн байх шаардлагыг хангаагүй гэж дүгнэж, тус компанийн тендерээс татгалзсаныг буруутгах үндэслэлгүй.

1.5.Учир нь 2005 оны Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.1-д Захиалагч хүлээн авсан бүх тендерийг тендерийн баримт бичигт заасан газар, товлосон хугацаанд нийтийн өмнө нээх бөгөөд тендер нээх хугацааг тендер хүлээн авах эцсийн хугацаанаас хойш 1 цагийн дотор байхаар товлоно, 26.6-д Тендер нээх үед энэ хуулийн 26.3-26.5-д зааснаас бусад үйл ажиллагаа явуулах, шийдвэр гаргахыг хориглоно гэж, тухайн үед хүчин төгөлдөр үйлчилж байсан Сангийн сайдын 2019 оны 12 дугаар сарын 09-ний өдрийн 255 дугаар тушаалын хавсралтаар баталсан Худалдан авах ажиллагааны цахим системээр тендер шалгалт зохион байгуулах, холбогдох мэдээллийг зарлан мэдээлэх журмын 3.7-д Захиалагч цахим системтэй холбогдсон мэдээллийн сангаас дараах журмаар ирүүлсэн мэдээллийг тендер хянан үзэхэд үндэслэл болгоно, 3.7.3-т хуульд заасан эрх бүхий этгээдээс олгосон зөвшөөрөл (энгийн болон тусгай)-ийн мэдээлэл, санхүүгийн тайлан зэрэг бодит цагийн горимоор дамжуулдаг, өдөр тутам өөрчлөгддөггүй мэдээллийг захиалагч тендер нээсэн тухайн ажлын өдөр татаж авах гэж тус тус заасны дагуу Үнэлгээний хороо тендер нээсэн 2023 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдрийн цахим системээс татан авсан Н******* ХХК-ийн санхүүгийн тайлангийн мэдээлэл /2022 оны санхүүгийн тайлангийн мэдээлэл баталгаажаагүй/-ийг хянан үзэх үүрэгтэй байна.

1.6.Хэрэв хариуцагч Үнэлгээний хороо тендер нээсэн өдрөөс хойших цахим системээс татан авсан мэдээллийг хянан үзсэн тохиолдолд дээрх хууль тогтоомжийг зөрчсөн гэж үзэх бөгөөд 2005 оны Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1-д заасан худалдан авах ажиллагаанд баримтлах ...өрсөлдөх тэгш боломжтой, ...хариуцлагатай байх зарчимтай нийцхээргүй байна.

1.7.Тодруулбал, худалдан авах ажиллагааны цахим системд хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагын Н******* ХХК-ийн санхүүгийн 2022 оны тайлангийн мэдээллийг цахим системд нөхөн бүртгэсэн нь хариуцагч Үнэлгээний хороо хянан үзэх үндэслэл болохгүй тул ТШЗ-ны 17.3-т заасан тендерт оролцогчийн санхүүгийн чадавхи-ийн шаардлага хангаагүй гэж дүгнэсэн нь үндэслэлтэй гэж шүүх үзлээ.

1.8.Тендерийн баримт бичгийн ТӨХ-ийн ТШЗ-ны 17.6-д Ижил төстэй /нийтийн хоолны үйлчилгээ/ гэрээний туршлага: Сүүлийн 3 жилийн /2020, 2021, 2022/ аль нэг жилд төсөвт өртгийн үнийн дүнгийн 10 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй үйлчилгээ гүйцэтгэсэн доод тал нь нэг гэрээний мэдээлэл ирүүлнэ. Үүнд: гэрээний хуулбарыг гэрээ дүгнэсэн акт эсвэл үйлчлүүлэгч байгууллагын тодорхойлолтын хамт ирүүлнэ. /Нийт гэрээний нийлбэр дүнгээр тооцно/ гэж заажээ.

1.9.Нэхэмжлэгч Нүххттур ХХК-ийн тендерийн материалд сүүлийн 3 жилд гүйцэтгэсэн ижил төстэй ажлын мэдээлэлд дараах 6 гэрээг ирүүлсэн бөгөөд шүүх хуралдааны хэлэлцүүлгийн нотлох баримт шинжлэн судлах шатанд шүүх захиалагч М-ийн боловсруулсан тендерийн баримт бичгийг Н******* ХХК-ийн боловсруулж өгсөн тендерийн баримт бичигтэй тулган харьцуулан судлахад уг гэрээнүүд тендерийн баримт бичгийн ТШЗ-ны 17.6-д заасан шаардлагыг хангаагүй болох нь дараах байдлаар тогтоогдов:

-Н******* ХХК-иас 2022 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр М******* ХХК-тай байгуулсан Агаарын хөлгөөр зорчигчдын хоол бэлтгэн нийцүүлэх тухай 23/01 тоот гэрээ, 2022 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдөр И ХХК-тай байгуулсан Агаарын хөлгөөр зорчигчдын хоол бэлтгэн нийцүүлэх тухай EZA-22/05, EZA-22/205 дугаартай гэрээний 3.1-д тус тус Бэлтгэн нийлүүлэх хоолны үнийг энэ гэрээний хавсралтад зааснаар тогтоож, тооцоо хийнэ гэж заасан боловч гэрээний хавсралт, гэрээ дүгнэсэн акт, тодорхойлолт ирүүлээгүй,

-2022 оны 04 дүгээр сарын 27-ны өдөр А ХХК-тай байгуулсан Агаарын хөлгөөр зорчигчдын хоол бэлтгэн нийлүүлэх гэрээний 7.1-д Гүйцэтгэсэн ажлын төлбөрийг энэхүү гэрээний хавсралтад заасан нэгж үнээр /энэ үнэд НӨАТ багтсан болно/ тооцно гэж заасан боловч гэрээний үнийн дүнг тусгасан гэрээний хавсралтыг ирүүлээгүй, түүнчлэн А ХХК-ийн 2023 оны 09 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 1/23-653 тоот албан бичгээр ирүүлсэн тодорхойлолтод 2021, 2022, 2023 оны 9 сар хүртэл хугацаанд ажил үйлчилгээний зардалд нийт 1,376,042,856.51 төгрөгийг Н******* ХХК-д шилжүүлсэн болохыг дурдсан хэдий ч дээрх онуудын аль нэгэнд хэдий хэмжээний төсөвт өртгөөр гэрээ байгуулсан нь тодорхойгүй,

-2022 оны 01 дүгээр сарын 28-ны өдөр М-тай байгуулсан 22/014 дугаартай гэрээний 2.1-д Энэхүү гэрээгээр бэлтгэн нийлүүлэх зорчигчдын болон нисэх бүрэлдэхүүний хоолны үнэ нь Хавсралт №1, 2, 3, 4, 5-т заагдсан нэр төрөл, тоо хэмжээний нэгж үнэ байна гэж заасан боловч тус гэрээний үнийн дүнг тусгасан гэрээний дээрх хавсралт, гэрээ дүгнэсэн акт, тодорхойлолтыг ирүүлээгүй,

-2021 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдөр Х ХХК-тай байгуулсан 21/27, АG-21-21 тоот гэрээний 2.1-д Бэлтгэн нийлүүлэх хоолны үнийг энэ гэрээний хавсралтаар тогтоож, тооцоо хийнэ гэж заасан боловч гэрээний үнийн дүнг тусгасан гэрээний хавсралт, гэрээ дүгнэсэн акт, тодорхойлолт ирүүлээгүй,

-2019 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдрийн А НХК-тай байгуулсан Монгол Улсын Улаанбаатар хотын нисэх онгоцны буудалд агаарын тээврийн зорчигчид болон нисэх багийн гишүүдэд нислэгийн хоолны үйлчилгээ үзүүлэх тухай 6 дугаартай гэрээг ирүүлсэн бөгөөд А НХК-ийн 2023 оны 09 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 64.14-32 тоот албан бичигт ...гэрээний дагуу 2020, 2021, 2022 онуудад ажил үйчилгээний зардалд нийт 275,082,653.49 төгрөгийг Н******* ХХК-д шилжүүлсэн гэх боловч дээрх онуудын аль нэгэнд ямар хэмжээний төсөвт өртөг зарцуулсан талаарх мэдээлэл байхгүй байна.

1.10.2005 оны Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12.3-т Энэ хуулийн 12.2 дахь хэсэгт заасны дагуу захиалагчийн тогтоосон чадварын шалгуур үзүүлэлт, шаардлагыг хангаагүй тендерээс татгалзаж, энэ тухай тендер ирүүлсэн этгээдэд бичгээр мэдэгдэнэ, 27.1-д Тендер нээсний дараа тендер тус бүр нь дараахь шаардлагыг хангасан эсэхийг хянан үзнэ, 27.1.1-д энэ хуулийн 14-16 дугаар зүйлд заасныг үндэслэн захиалагчийн тогтоосон чадавхийн шаардлага, 27.3-т Тендер нь энэ хуулийн 27.1-д заасан бүх нөхцөлийг нэгэн зэрэг хангасан бол шаардлагад нийцсэн тендер гэж үзнэ гэж тус тус зааснаар Үнэлгээний хороо тендерт оролцогчийн санхүүгийн болон техникийн чадавхи, туршлагыг үнэлээд тендерийн баримт бичигт заасан захиалагчийн тогтоосон шаардлага, шалгуур үзүүлэлтийг хангаагүй гэж үзвэл тухайн тендерээс татгалзаж, тендерт оролцогчид бичгээр мэдэгдэхээр байна.

1.11.Хариуцагч Үнэлгээний хороо МИАТ/202301083 дугаартай Зорчигчдын хоол /Катеринг/-ийн үйлчилгээ үзүүлэх гүйцэтгэгч компанийг сонгон шалгах нээлттэй тендер сонгон шалгалтад Н******* ХХК-ийн санал болгосон тендерийг хянан үзээд ТШЗ-ны 17.3-д заасан санхүүгийн чадавхийн шаардлага, ТШЗ-ны 17.6-д заасан туршлагын шалгуур үзүүлэлтийг хангаагүй гэж дүгнэж татгалзсан нь үндэслэлтэй, хуулийн дээрх заалттай нийцжээ.

1.12.Нэхэмжлэгч нь М өөрөө өгөх гэрээний дүгнэсэн акт, тодорхойлолтоо байхгүй гэж татгалзсан нь үндэслэлгүй гэж маргаж байх хэдий ч нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Н.О шүүх хуралдааны үед гаргасан тайлбараараа гэрээ дүгнэх талаар М-д хандаж байгаагүй гэдгийг хүлээн зөвшөөрсөн тул энэ үндэслэлээр Үнэлгээний хорооны шийдвэрийг үгүйсгэх боломжгүй.

1.13.Учир нь захиалагч М нь Н******* ХХК-иас хүсэлт гаргаагүй байхад 2022 оны 01 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 22/014 дугаартай Агаарын хөлгөөр зорчигчдын хоол бэлтгэн нийлүүлэх гэрээ-г үндэслэн тухайн гэрээг дүгнэсэн акт, тодорхойлолтыг өөрийн санаачилгаар Үнэлгээний хороонд гаргаж өгөх нь 2005 оны Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1-д заасан худалдан авах ажиллагаанд баримтлах тендерт оролцогчдыг өрсөлдөх тэгш боломжтой байх зарчимд нийцэхгүй гэж шүүх дүгнэв.

1.14. Иймд тендерийн Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дугаартай хурлын тэмдэглэлийн Н******* ХХК-д холбогдох Н******* ХХК-ийн тендерээс татгалзсан хэсгийг хууль бус болохыг тогтоож, хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

Хоёр.МИАТ/202301083 дугаартай тендерийн Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дугаартай хурлын тэмдэглэлийн Рг ХХК-д холбогдох Рг ХХК-ийн тендерийг шалгсан хэсгийг хууль бус болохыг тогтоож, хүчингүй болгуулах шаардлагын тухайд:

2.1.Нэхэмжлэгч Н******* ХХК-иас нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлдээ Р ХХК-ийн ирүүлсэн тендерийн баримт бичиг нь ТШЗ 17.6-д заасан ижил төстэй гэрээний шаардлагыг хангаагүй гэжээ.

2.2.Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлгийн нотлох баримт шинжлэн судлах шатанд захиалагч М-ийн боловсруулсан тендерийн баримт бичгийг Рг ХХК-ийн тендерийн баримт бичигтэй харьцуулан шинжлэн судлахад Рг ХХК-иас Б ХХК-тай байгуулсан:

-2020 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдрийн А/20-023 дугаартай Кемпийн менежмент болон катерингийн үйлчилгээ туслан гүйцэтгэх гэрээ-ний 7.1-д Гэрээний үнэ нь Гэрээний нөхцөлийн хавсралт №2/Гэрээний үнийн задаргаа/-д заасан нэгжийн үнэлгээнд үндэслэн баталгаажсан захиалгын гүйцэтгэлээр төлөгдөх үйлчилгээний төлбөр байна гэж, гэрээ дүгнэсэн актын гүйцэтгэлийн дүнг 13,485,364,936.00 гэж, гэрээт ажлын төлбөр тооцоо нийлсэн актын нийт ажлын гүйцэтгэлийг 4,152,233,691 гэж заасан,

-2020 оны 10 дугаар сарын 01-ний өдрийн BI-TTCS-POC-P-0131 дугаартай Цэций кемпийн менежмент болон катерингийн үйлчилгээ туслан гүйцэтгэх гэрээ-ний 7.1.1-д Гэрээний үнэ нь Гэрээний нөхцөлийн хавсралт №2/Гэрээний үнийн задаргаа/-д заасан нэгжийн үнэлгээнд үндэслэн баталгаажсан захиалгын гүйцэтгэлээр төлөгдөх үйлчилгээний төлбөр болон кемпийн засвар, арчлалт, ашиглалтын зардал байна гэж, гэрээ дүгнэсэн актын гүйцэтгэлийн дүнг 3,869,570,316.00 гэж, гэрээт ажлын төлбөр тооцоо нийлсэн актын ажлын гүйцэтгэлийг 910,150,028 гэж заасан бөгөөд,

-Б ХХК-ийн 2023 оны 10 дугаар сарын 05-ны өдрийн 02/294 дугаартай тодорхойлолт ирүүлсэн байна.

2.3. ТШЗ-ын 17.6-д заасан шаардлагаас үзвэл нийтийн хоолны үйлчилгээ үзүүлсэн гэрээт ажлын гүйцэтгэл, түүнийг нотолсон баримтыг ирүүлэхийг шаардсан, Рг ХХК-ийн тендерийн баримт бичигт хавсаргасан дээрх гэрээ, гэрээ дүгнэсэн акт, тодорхойлолтоор ижил төстэй нийтийн хоолны үйлчилгээ үзүүлсэн туршлагатай, нэг жилийн гэрээний гүйцэтгэлийн төсөвт өртөг нь гэрээний үнийн дүнгийн 10 хувиас багагүй байгаа нь нотлогдож байх тул ижил төстэй /нийтийн хоолны үйлчилгээ/ гэрээний мэдээлэл болох 2020, 2021, 2022 онуудын аль нэг жилд төсөвт өртгийн 10 хувиас багагүй байх шаардлагыг хангасан гэж үзнэ.

2.4.Тендерийн баримт бичгийн ТШЗ-ны 17.6.2-т Үйлчилгээ гүйцэтгэхэд шаардлагатай хүний нөөцийн мэдээлэл: Шаардана. Үүнд:

-4.Эрүүл ахуйч тавигдах шаардлага: -Хүнсний эрүүл ахуйч мэргэжилтэй байх, -Мэргэжлээрээ 3-аас доошгүй жил ажилласан байх,

-5.Хоол зүйчид тавигдах шаардлага: Хоол зүйчийн мэргэжилтэй байх, -Мэргэжлээрээ 3-аас доошгүй жил ажилласан байх,

-6.Нэг цагт 150-300 хүртэл хүний суудалтай, 4-өөс доошгүй агаарын хөлөгт буюу өдөрт зорчигчийн тооноос хамаарч 500-2300 хоол хүргэлт, ачил хийх хүний нөөцийг бүрдлүүлсэн байна. Хүний нөөцийн мэдээллийг ирүүлнэ. гэж заажээ.

2.5.Рг ХХК-иас тендерийн баримт бичгийн Маягт 4-өөр Эрүүл ахуйчид Т.Т, Э.Х, Х.Ө*******ыг, хоол зүйчид Ц.Г, Ерөнхий тогоочид С.Г, Д.Э, Б.Н, Хүргэлтийн ажилтанд И.З, Ачигчид У.С, Э.Г, Ө.З нарыг санал болгожээ.

2.6.Хэрэгт авагдсан Сангийн яамны 2023 оны 10 дугаар сарын 30-ны өдрийн 03/7983 дугаартай Гомдол хянасан тухай албан бичигт[24] Рг ХХК-ийн ...эрүүл ахуйчид санал болгосон Т.Т, Э.Х нарын болон хоол зүйчид санал болгосон Ц.Гийн дипломын мэдээлэл худалдан авах ажиллагааны цахим систем (tender.gov.mn)-д татагдаагүй гэж дурдсан бөгөөд Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдрийн хурлын тэмдэглэлд[25] ...Н.Цэгц:Мэргэжлийн диплом нь байхгүй байна гэж байгаа юм уу?, Б.Ц:Зарим нь биднийг шалгаж байх явцад гарч ирэхгүй байсан, алдаа зааж байсан., ...У.М:Одоо би лавлагаа татах гээд дээд боловсролын лавлагаа, мөн нийгмийн даатгалын лавлагааг татаж болно. Гэхдээ нийгмийн даатгалын лавлагаа бол шаардаагүй. Гэхдээ тэр өдөр бид бүгд хэлэлцээд татаж аваагүй. ... амжилттай татлаа гэж байна. Хүнсний биотехнологи гэсэн мэргэжил байна, ...Энэ татсан лавлагаа өнөөдрийн байдлаар байгаа. ...Тэгэхээр бид үүнийг татаж авч үнэлэх боломжгүй гэсэн үг, ...Өнөөдрийн он, сараар татагдсан. Өмнө нь энэ харагдаж байгаа 4 хүний мэдээллийг л татаж авсан. гэжээ.

2.7.Дээрх нотлох баримт болон шүүх хуралдааны хэлэлцүүлгийн нотлох баримт шинжлэн судлах шатанд Төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системд хийсэн үзлэгээр Рг ХХК-ийн хүнсний эрүүл ахуйчид санал болгосон Т.Т, Э.Хын диплом, нийгмийн даатгалын лавлагааг, Тогоочид санал болсон С.Г, Э.Э, Б.Н нарын нийгмийн даатгалын лавлагааг 2023 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдрийн 16 цагт цахим системээс татан авсан болох нь тогтоогдож байна.

2.8.Үнэлгээний хороо 2023 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдөр Рг ХХК-ийн санал болгосон дээрх боловсон хүчний хүний нөөцийн мэдээллийг цахим системээс татаагүй, харин 2023 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдрийн 3 дугаар хуралдааны үед диплом, нийгмийн даатгалын лавлагааны мэдээллийг цахим системээс татан авч, хянан үзсэн нь Сангийн сайдын 2019 оны 255 дугаар тушаалын хавсралтаар баталсан Худалдан авах ажиллагааны цахим системээр тендер шалгалт зохион байгуулах, холбогдох мэдээллийг зарлан мэдээлэх журмын 3.7.3-т заасан дээд боловсролын дипломын мэдээлэл, санхүүгийн тайлан зэрэг бодит цагийн горимоор дамжуулдаг, өдөр тутам өөрчлөгддөггүй мэдээллийг тендер нээсэн тухайн ажлын өдөр татаж авч, хянан үзэх журмыг зөрчсөн байна.

2.9.Түүнчлэн Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дүгээр хурлаар Рг ХХК-ийн эрүүл ахуйчид санал болгосон Т.Тын 2023 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдөр цахим системээс татан авсан дипломын мэдээллийг хянан үзэж, Хүнсний биотехнологич мэргэжилтэй хүн хүнсний эрүүл ахуйчийн ажлыг хийх боломжтой гэж үзэж, тендерийн баримт бичигт заасан Эрүүл ахуйч мэргэжилтэй байх шаардлагыг хангасан гэж үзсэн нь үндэслэлгүй.

2.10.Мөн ТШЗ 17.6.2-т заасан Хоол үйлдвэрлэлийн технологич, Ерөнхий тогооч, Эрүүл ахуйч, Хоол зүйч зэрэг голлох боловсон хүчнийг орлох мэргэжлийн ур чадвар бүхий боловсон хүчний нөөц бүрдүүлсэн байх шаардлагаас үзвэл тендерт оролцогч компани нь дээрх мэргэжил бүрд ажиллах 2-оос доошгүй ажилтны мэдээллийг ирүүлэхээр байхад Рг ХХК хоол зүйчид санал болгосон Ц.Гийг орлох боловсон хүчний хүний нөөцийн мэдээллийг ирүүлээгүй бөгөөд гуравдагч этгээдийн өмгөөлөгчийн шүүхэд гаргасан хэнийг ямар албан тушаалд орлуулан ажиллуулах нь компанийн дотоод зохион байгуулалтын ажил гэсэн тайлбарыг шүүх хүлээн авах үндэслэлгүй гэж үзэв.

2.11.Учир нь Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.1.1-д зааснаар захиалагчийн тогтоосон санхүүгийн болон техникийн чадавхийн шаардлагыг бүрэн хангасан эсэхийг Үнэлгээний хороо хянан үзэх үүрэгтэй байхад компанийн дотоод зохион байгуулалтын хүрээнд шийдвэрлэх асуудал гэж үзэж, шалгсан нь хуулиар хүлээсэн дээрх үүргээ зөрчсөн гэж үзэхээр байна.

2.12.Тендерийн баримт бичгийн ТШЗ-ны 17.6.3-т Өөрийн эсхүл гэрээт хүнсний микробиологийн магадлан итгэмжлэгдсэн лабораторитой байна. Лабораторийн гэрчилгээний хуулбар, хэрэв гэрээт бол гэрээний хамт ирүүлнэ гэж заажээ.

2.13.Рг ХХК-иас Г ХХК-тай 2023 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдөр байгуулсан 23/24 дугаартай Лабораторийн үйлчилгээ үзүүлэх гэрээг тендерийн баримт бичигт хавсарган ирүүлсэн, лабораторийн итгэмжлэгдсэн гэрчилгээг ирүүлээгүй байхад Үнэлгээний хороо ...Ү ХХК-ийн материалд Г ХХК-ийн лабораторийн танилцуулга, гэрчилгээний хуулбарыг ирүүлсэн, үүнийг тодруулга авахгүйгээр тооцох боломжтой гэсэн үндэслэлээр ТШЗ-ны 17.6.3-т заасан шаардлагыг хангасан гэж үзсэн нь үндэслэлгүй.

2.14.Дээрхээс нэгтгэн дүгнэвэл Рг ХХК-ийн хүний нөөцийн мэдээллийг 2023 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдөр цахим системээр татаж хянан үзсэн, түүнчлэн тендерийн баримт бичигт лабораторийн итгэмжлэгдсэн гэрчилгээг ирүүлээгүй байхад ТШЗ-ны 17.6.2, 17.6.3-т заасан шаардлагыг хангасан гэж үзсэн Үнэлгээний хорооны шийдвэр хууль бус болох нь тогтоогдож байна.

2.15.2005 оны Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.1.1, 27.1.3, 27.3, 27.4 дэх хэсэгт заасан хуулийн зохицуулалтаас үзвэл Үнэлгээний хороо тендерийг сонгон шалгахдаа тендер тус бүр нь тендерийн бичиг баримтад заасан нөхцөл шаардлагыг хангасан эсэхийг хянан үзээд бүх нөхцөлийг хангасан бол шаардлагад нийцсэн тендер гэж үзвэл үнэлэх, шаардлагад нийцээгүй гэж үзвэл тендерээс татгалзахаар байна.

2.16.Гэтэл Рг ХХК-ийн эрүүл ахуйчид санал болгосон Т.Т нь тендерийн баримт бичигт заасан мэргэжлийн хувьд тохирохгүй, мөн Г ХХК-ийн лабораторийн итгэмжлэлийн мэдээллийг ирүүлээгүй, ээлжийн амралт, чөлөө, онцгой нөхцөл гарсан үед хоол зүйч Ц.Гийг орлон ажиллах боловсон хүчний мэдээллийг ирүүлээгүй байхад Үнэлгээний хороо Рг ХХК-ийн тендерийг ТШЗ-ны 17.6.2-т заасан хүний нөөцийн ур чадварын шаардлагыг, ТШЗ-ны 17.6.3-т заасан үндсэн тоног төхөөрөмж, техник хэрэгслийн шаардлагыг хангасан гэж үзэж, шалгсан нь хуулийн дээрх заалтыг зөрчсөн гэж үзнэ.

2.17.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 52 дугаар зүйлийн 52.5-т Энэ хуулийн 52.2.4-т заасан нэхэмжлэлийн шаардлага, түүний үндэслэлд дараахь зүйл хамаарна, 52.5.1-д захиргааны акт, захиргааны гэрээг хүчингүй болгуулах, илт хууль бус болохыг тогтоолгох, эсхүл эс үйлдэхүй хууль бус болохыг тогтоолгох, захиргааны акт гаргуулахыг даалгах нэхэмжлэлийн хувьд нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь хэрхэн зөрчигдсөн, 106 дугаар зүйлийн 106.3-т Анхан шатны шүүхээс захиргааны хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцээд дараахь шийдвэрийг гаргана, 106.3.1-т захиргааны акт, захиргааны гэрээ хууль бус бөгөөд түүний улмаас нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь зөрчигдсөн болох нь тогтоогдвол түүнийг хүчингүй болгох гэж заасны дагуу захиргааны актыг хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн хувьд захиргааны хууль бус шийдвэрийн улмаас нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчигдсөн байхыг шүүх тогтоох үүрэгтэй.

2.18.Гэвч Үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дугаартай хурлын шийдвэрээр Рг ХХК, Н ХХК гэсэн 2 компанийн тендерийг 2005 оны Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.3-т заасны дагуу бүх шаардлагад нийцсэн тендер гэж үзэн үнэлж, бусад тендерээс татгалзсан, түүний дотор Н******* ХХК-ийн тендер тендерийн баримт бичгийн шаардлага хангаагүй, захиалагчийн татгалзсан шийдвэр үндэслэлтэй болох нь энэхүү шүүхийн шийдвэрийн Үндэслэх хэсгийн нэг дэх хэсгээр тогтоогдож байх тул нэхэмжлэгчийн шударгаар өрсөлдөх буюу шаардлага хангасан тендер илгээсэн бол үнэлүүлэх, шалгарах эрх, ашиг сонирхлыг зөрчигдсөн гэж үзэх үндэслэлгүй байна.

2.19.Иймд дээрх үндэслэлээр нэхэмжлэгчид хамааралтай буюу өөрийг нь татгалзсан шийдвэр хууль зүйн үндэслэлтэй байгаа тохиолдолд нэхэмжлэлийн шаардлага хангагдсан ч нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол сэргэх боломжгүй гэж шүүх дүгнэж, тус нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

Гурав.МИАТ/202301083 дугаартай тендер шалгалтыг хууль бус болохыг тогтоож, бүхэлд нь хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

3.1.Тендерийн баримт бичгийн III бүлэг.Үйлчилгээний тодорхойлолт, тавигдах шаардлагад ...Катерингийн компани нь Монгол улсад хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй Агаарын тээврээр зорчигчдын хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд тавих шаардлага MNS6875:2020, Аюулын дүн шинжилгээ ба эгзэгтэй цэгийн хяналтын тогтолцоо(НАССР) болон Олон улсын агаарын тээвэрлэгчдийн холбооны Catering quality assurance programm-ын аль нэг стандартыг үйл ажиллагаандаа бүрэн нэвтрүүлж, стандартад заасан шаардлагуудыг хангаж ажилладаг байна гэж заасан бөгөөд Гэрээний тусгай нөхцөлийн ГЕН 5.1-д заасан ...үйл ажиллагаа эхлүүлсэн өдрөөс хойш 3 сарын дотор дээр дурдсан шаардлагыг хангаснаа нотолж, тохирлын гэрчилгээг захиалагчид ирүүлэх үүргээ биелүүлээгүй тохиолдолд захиалагч гэрээг цуцлах эрхтэй байхаар заажээ.

3.2.Үүнээс үзвэл тендерт оролцогч компанид дээр дурдсан стандартыг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлсэн байх шаардлага тавигдахгүй бөгөөд тендерт шалгарч, захиалагч М-тай гэрээ байгуулснаас хойш 3 сарын дотор холбогдох стандартыг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлсэн байх, түүнийгээ нотлох шаардлага тавигдсан байна.

3.3.Хэрэгт авагдсан баримтаас үзвэл Н******* ХХК-иас МИАТ/202301083 дугаартай Зорчигчдын хоол /Катеринг/-ийн үйлчилгээ үзүүлэх гүйцэтгэгч компанийг сонгон шалгах тендерийн баримт бичигтэй холбогдуулан Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газарт гомдол гарсныг тус газрын 2023 оны 09 дүгээр сарын 22-ны 01/1334 дугаартай Тендерийг баримт бичиг хянасан тухай албан бичгээр[26] хянан шийдвэрлэж, хариу өгчээ.

3.4.2005 оны Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.2-т Захиалагч техникийн тодорхойлолт бэлтгэхдээ тухайн тендер шалгалтад оролцох сонирхолтой этгээдээс өрсөлдөөнийг хязгаарлахад хүргэж болох зөвлөгөө авахыг хориглоно, 55 дугаар зүйлийн 55.1-д Тендерт оролцогч нь энэ хуулийн 11.2-т заасныг зөрчсөн болон тендерийн баримт бичиг бэлтгэх явцад өрсөлдөөнийг хязгаарласан ямар нэгэн зөрчил гарсан гэж үзвэл гомдлоо тендерийн нээлт хийхээс ажлын 10-аас доошгүй өдрийн өмнө Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газарт, ...гаргана, 55.2-т Төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага болон Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газар энэ хуулийн 55.1-д заасан гомдлыг хүлээн авсан өдрөөс хойш 14 хоногт багтаан хянан шийдвэрлэнэ, 56 дугаар зүйлийн 56.1-д Гомдлыг энэ хуулийн 55.2-т заасан хугацаанд шийдвэрлээгүй, эсхүл гаргасан шийдвэрийг нь эс зөвшөөрвөл тендерт оролцогч нь шүүхэд гомдол гаргаж болно гэж заасны дагуу тендерт оролцогч нь захиалагчийн бэлтгэсэн техникийн баримт бичгийг өрсөлдөөнийг хязгаарласан, хууль тогтоомж гэж үзвэл тендерийн нээлт хийхээс 10-аас доошгүй өдрийн өмнө Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газарт гомдол гаргаж шийдвэрлүүлэх, улмаар тухайн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж, маргах эрхтэй байна.

3.5.Гэтэл нэхэмжлэгч Н******* ХХК-иас захиалагч Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газрын 2023 оны 09 дүгээр сарын 22-ны 01/1334 дугаартай албан бичигтэй холбогдуулан тухайн үед шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж, маргаагүй хэрнээ тендер сонгон шалгалт явагдаж дууссаны дараа энэ асуудлаар шүүхэд нэхэмжлэл гарган маргасныг шүүх хүлээн авах үндэслэлгүй гэж дүгнэв.

Дөрөв.Сангийн яамны 2023 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн тендерийн хүчинтэй хугацааг сунгасан шийдвэрийг хууль бус болохыг тогтоож, хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

4.1.Захиргааны ерөнхий хуулийн 37 дугаар зүйлийн 37.1-д Захиргааны акт гэж захиргааны байгууллагаас тодорхой нэг тохиолдлыг зохицуулахаар нийтийн эрх зүйн хүрээнд гадагш чиглэсэн, эрх зүйн шууд үр дагавар бий болгосон амаар, бичгээр гаргасан захирамжилсан шийдвэр болон үйл ажиллагааг ойлгоно, 37.2-т Захирамжилсан үйл ажиллагаа гэж хориглосон, зөвшөөрсөн, журамласан, тогтоосон, эсхүл татгалзсан үйлдэл, эс үйлдэхүйг ойлгоно. гэж заасан.

4.2.Сангийн яамны 2023 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 03/9144 тоот тендерийн хүчинтэй хугацааг сунгасан шийдвэр нь захиалагч М-ын МИАТ/202301083 дугаартай Зорчигчдын хоол /катеринг/-ийн үйлчилгээ үзүүлэх гүйцэтгэгч компанийг сонгон шалгах тендерийн хүчинтэй хугацааг сунгасан, улмаар тендерт сонгон шалгарсан Рг ХХК болон М-ийн хооронд Агаарын хөлгөөр зорчигчдын хоол бэлтгэн нийлүүлэх гэрээ-г байгуулах үр дагавар үүсгэжээ.

4.3.Өөрөөр хэлбэл, М Рг ХХК-тай гэрээ байгуулснаар Н******* ХХК-тай 2022 оны 01 дүгээр сарын 28-ны өдөр байгуулсан Агаарын хөлгөөр зорчигчдын хоол бэлтгэн нийлүүлэх гэрээ-г дуусгавар болгох үр дагавар үүсгэсэн буюу захиргааны шийдвэрийн үйлчлэл нь нэхэмжлэгчийн эрх зүйн байдалд нөлөөлсөн гэж үзнэ.

4.4.Энэ үндэслэлээр маргаан бүхий Сангийн яамны албан бичиг нь дээрх хуульд заасан захиргааны актын гадагш чиглэсэн шинжийг агуулж байгаа тул хариуцагч Сангийн яамны итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн ...захиргааны актад хамаарахгүй, захиргааны байгууллагын дотоодод чиглэсэн албан бичигт нэхэмжлэл гаргасан гэх тайлбарыг хүлээн авах боломжгүй.

4.5.Маргааны үйл баримтаас үзвэл Н******* ХХК, Ү ХХК, Э ХХК-иас тус тус Сангийн яаманд тендер сонгон шалгалттай холбоотойгоор гомдол гаргасны дагуу Сангийн яамны 2023 оны 10 дугаар сарын 19-ний өдрийн 03/7716 тоот албан бичгээр 2023 оны 10 дугаар сарын 17-ны өдрөөс тендерийн хүчинтэй байх хугацааг, 2023 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 03/8309 тоот албан бичгээр 2023 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдрөөс тендерийн хүчинтэй байх хугацааг тус тус зогсоож байжээ.

4.6.Дээрхээс үзвэл тендер сонгон шалгсан шийдвэртэй холбогдуулан гаргасан тендерт оролцогчийн гомдлоор гомдол хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явагдаж байгаа нь захиалагчаас үл хамаарах шалтаанд хамаарах бөгөөд уг гомдолд үндэслэн Сангийн яам гомдол хянан шийдвэрлэх ажиллагааны хүрээнд захиалагчийн гаргасан шийдвэр хэрэгжилтийг түр түдгэлзүүлэх, тендер хүчинтэй байх хугацааг түр зогсоох шийдвэрийг гаргасан байхад түүний бодит шалтгааныг нягтлан үзэлгүйгээр тендерийн хүчинтэй хугацааг сунгасан гэж буруутгасан нэхэмжлэгчийн тайлбар үндэслэлгүй байна.

4.7.Иймд Сангийн яамны маргаан бүхий 2023 оны 03/9144 тоот тендерийн хүчинтэй хугацааг сунгасан захиргааны акт нь 2005 оны Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.4-т заасантай нийцсэн гэж шүүх дүгнэв.

Тав.М-ийн Р ХХК-тай байгуулсан гэрээг хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

5.1.Хариуцагч Үнэлгээний хороо 2005 оны Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.1-д заасны дагуу хянан үзээд мөн хуулийн 28 дугаар зүйлийн 28.7.3-д энэ хуулийн 27 дугаар зүйлд заасан шаардлагыг хангаж, энэ хуульд заасны дагуу үнэлэгдсэн тендерүүдийг бага харьцуулах үнэтэйгээс их харьцуулах үнэтэй рүү нь эрэмбэлж, хамгийн бага харьцуулах үнэтэй тендерийг сонгоно 28.7.4-т хамгийн бага харьцуулах үнэтэй тендерийг хамгийн сайн үнэлэгдсэн тендер гэж үзнэ гэж заасны дагуу үнэлээд бүрэн эрхийнхээ хүрээнд гаргасан шийдвэрт Н ХХК-иас Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.3-т заасан нэхэмжлэл гарган маргаагүй, нэхэмжлэгч Н******* ХХК-ийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол сэргэх боломжгүй болох нь энэхүү шийдвэрийн үндэслэх хэсгийн нэг, хоёр дахь хэсгээр тогтоогдож байх тул М болон Р ХХК-ийн хооронд байгуулсан Агаарын хөлгөөр зорчигчдын хоол бэлтгэн нийлүүлэх гэрээ-г хүчингүй болгох боломжгүй гэж шүүх үзлээ.

Зургаа.МИАТ/202301083 дугаартай Зорчигчдын хоол /катеринг/-ийн үйлчилгээ үзүүлэх гүйцэтгэгч компанийг сонгон шалгах нээлттэй тендер шалгалтыг дахин явуулахыг М-д даалгах нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

 

6.1.Шүүхээс Үнэлгээний хорооны Рг ХХК-ийн тендерийг сонгон шалгж, үнэлсэн шийдвэр нь хууль бус болохыг тогтоосон боловч Н ХХК-иас Үнэлгээний хорооны уг шийдвэртэй холбогдуулан шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж маргаагүй, нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдөөгүй гэж үзсэн энэ тохиолдолд энэхүү нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэх үндэслэлгүй гэж дүгнэв.

Иймд дээрх үндэслэлээр шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэлээ.

Долоо.Шүүх хуралдааны явцад шийдвэрлэсэн хүсэлтийн тухайд:

7.1.Хариуцагч М-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Дөөс Төрийн худалдан авах ажиллагааны газрын цахим техникийн систем хариуцсан эрх бүхий албан тушаалтныг шүүх хуралдаанд гэрчээр асуулгах хүсэлт гаргасан.

7.2.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.2-т Нотлох баримт нь хэргийн оролцогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгчийн тайлбар, гэрчийн мэдүүлэг, бичмэл, цахим баримт, эд мөрийн баримт, эсхүл баримт бичиг, шинжээчийн дүгнэлт, кино ба гэрэл зураг, зураглал, дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэг, ул мөрнөөс буулгаж авсан хэв, үзлэг, туршилт, таньж олуулах ажиллагааны болон шүүх хуралдааны тэмдэглэл зэрэг нотолгооны хэрэгслээр тогтоогдоно гэж заажээ.

7.3.Дээрх хуулийн заалтын дагуу хэрэгт авагдсан бусад баримт болох Худалдан авах ажиллагааны газрын 2024 оны 02 дугаар сарын 07-ны өдрийн А/1/567 тоот албан бичиг[27], Үнэлгээний хорооны 2023 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдрийн 2 дугаартай хурлын тэмдэглэл, 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дугаартай хурлын тэмдэглэл, цахим системээс татан авсан Н******* ХХК-ийн санхүүгийн тайлангийн баримтаар маргаан бүхий үйл баримтыг тогтоох боломжтой, шүүх энэ талаар дүгнэлт өгөхөд Төрийн худалдан авах ажиллагааны газрын цахим техникийн систем хариуцсан эрх бүхий албан тушаалтныг гэрчээр асуух шаардлагагүй гэж үзэж, хүсэлтийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн.

7.4.Мөн гуравдагч этгээд Рг ХХК-ийн өмгөөлөгч Д.Дгээс 2024 оны 03 дугаар сарын 07-ны өдрийн 09 цагт Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд товлон зарлагдсан эрүүгийн хэрэгт шүүгдэгчийн өмгөөлөгчөөр оролцож байгаа, шүүх хуралд давхацсан үндэслэлээр шүүх хуралдааныг хойшлуулах тухай хүсэлт, нотлох баримтыг ирүүлсэн.

7.5.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 112 дугаар зүйлийн 112.4.2-т зааснаар уг маргаан нь тусгай журмаар хянан шийдвэрлэх маргаан бөгөөд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны хугацаа дуусч байгаа нөхцөл байдлыг харгалзаж, түүнчлэн гуравдагч этгээдийн өмгөөлөгч С.А шүүх хуралдаанд оролцож, хэргийн үйл баримт, захиргааны шийдвэрийн хууль зүйн үндэслэл, хууль хэрэглээний талаар мэтгэлцэх боломжтой гэж үзэж шүүх хуралдааныг хойшлуулах хүсэлтийг хэрэгсэхгүй болгож, үргэлжлүүлсэн болно.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3, 106.3.14-т тус тус заасныг баримтлан ТОГТООХ  нь:

1.Захиргааны ерөнхий хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.3, 37 дугаар зүйлийн 37.1, Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1, 27 дугаар зүйлийн 27.1, 27.2, 27.3, 27.4, 28 дугаар зүйлийн 28.1, 29 дүгээр зүйлийн 29.1, 29.4, 55 дугаар зүйлийн 55.1, 55.2, 56 дугаар зүйлийн 56.1 дэх хэсэгт заасныг тус тус баримтлан Н******* ХХК-иас Монгол Улсын Сангийн яам, М, түүний Үнэлгээний хороонд холбогдуулан гаргасан МИАТ/202301083 дугаартай тендерийн үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дугаартай хурлын тэмдэглэлийн Н******* ХХК-д холбогдох Н******* ХХК-ийн тендерээс татгалзсан хэсгийг хууль бус болохыг тогтоож, хүчингүй болгуулах, МИАТ/202301083 дугаартай тендерийн үнэлгээний хорооны 2023 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 4 дугаартай хурлын тэмдэглэлийн Рг ХХК-д холбогдох Рг ХХК-ийн тендерийг шалгсан хэсгийг хууль бус болохыг тогтоож, хүчингүй болгуулах, МИАТ/202301083 дугаартай тендер шалгалтыг хууль бус болохыг тогтоож, бүхэлд нь хүчингүй болгуулах, Сангийн яамны 2023 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн тендерийн хүчинтэй хугацааг сунгасан шийдвэрийг хууль бус болохыг тогтоож, хүчингүй болгуулах, М-ийн Рг ХХК-тай байгуулсан гэрээг хүчингүй болгуулах, МИАТ/202301083 дугаартай Зорчигчдын хоол /катеринг/-ийн үйлчилгээ үзүүлэх гүйцэтгэгч компанийг сонгон шалгах нээлттэй тендер шалгалтыг дахин явуулахыг М-д даалгах нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

2.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.1, 51 дүгээр зүйлийн 51.1 дэх хэсгийг баримтлан нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 70200 төгрөгийг төсвийн орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 113 дугаар зүйлийн 113.2 дахь хэсэгт зааснаар хэргийн оролцогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 5 хоногийн дотор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ А.ГАНЗОРИГ