МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч А.Ганзориг дж, шүүхийн танхимд нээлттэй шүүх хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: Х /РД:80891/,

Хариуцагч: Боловсрол, шинжлэх ухааны сайд,

Маргааны төрөл: мэдээлэл хүссэн албан бичигт хариу өгөөгүй эс үйлдэхүй хууль бус, мэдэх эрхийг зөрчсөн гэж маргасан захиргааны хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ц.А, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ч.Б, Г.С*******, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н.Лхамноров нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэг.Нэхэмжлэлийн шаардлага: Х-ын 2023 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн Хүсэлт гаргах тухай ******* дугаартай албан бичигт дурдсан 3 багц асуудлаар хуулийн хугацаанд бичгээр хариу өгөөгүй Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоож, хариу өгөхийг даалгах шаардлага гаргасан.

Хоёр.Процессын үйл баримтын хувьд:

2.1.Х-аас 2023 оны 04 дүгээр сарын 21-ний өдөр баталсан Оюутны стратегийн өмгөөлөл, нөлөөлөл-2023 хөтөлбөрийн дагуу Сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн сурч боловсрох эрхийн зөрчлийн талаарх төслийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний дэлгэрэнгүй төлөвлөгөө-г баталжээ.

2.2.Уг төслийн хэрэгжилтийн хүрээнд нэхэмжлэгч Х-ийн 2023 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн ******* Хүсэлт гаргах тухай албан бичгээр Төрийн бус байгууллагын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан эрхийн дагуу Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдад хандан 3 багц асуудлын хүрээнд мэдээлэл гаргуулан авах хүсэлт гаргажээ. Үүнд:

-Монгол Улсын Их Хурлын 2020 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн дугаар тогтоолын 1 дүгээр хавсралтаар баталсан Алсын хараа-2050 Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого-ын баримт бичгийн 2.1-д заасан Хүн бүрд чанартай боловсрол эзэмших тэгш боломж бүрдүүлж, боловсролыг хувь хүний хөгжил, гэр бүлийн амьдралын баталгаа, улс орны хөгжлийн суурь болгон насан туршдаа суралцахуйн тогтолцоог бэхжүүлнэ зорилтын 1 дүгээр үе шат (2021-2030)-нд тодорхойлсон Хүн бүрд чанартай боловсрол эзэмших эрх тэгш боломж бүрдүүлж, тэгш хамруулах тогтолцооны шинэчлэлийн үе-ийн хүрээнд Нийслэлийн ерөнхий боловсролын 29 дүгээр сургуулийн орчин нөхцөлийг цаашид хэрхэн сайжруулах, тухайн сургуулийн төгсөгчдийн насан туршийн суралцах тогтолцоог хэрхэн бүрдүүлэх талаар мэдээлэл /цаашид 1 дүгээр багц гэх/;

-Монгол Улсын Засгийн газрын 2020 оны 12 дугаар сарын 09-ний өдрийн 203 дугаар тогтоолын 1 дүгээр хавсралтаар баталсан Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө-ний 2.3.4-т заасан зорилтыг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний 6-д Хүүхдийн хөгжлийн бэрхшээлийн онцлог, суралцах чадамжид суурилан сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөө, үнэлгээний арга зүйг боловсронгуй болгоно. гэж заасны дагуу Нийслэлийн ерөнхий боловсролын 29 дүгээр сургуулийн тусгай хэрэгцээт боловсролын хөтөлбөрийг шинэчлэх, багш нарын ур чадварыг сайжруулах чиглэлээр цаашид хэрэгжүүлэх зорилт, арга хэмжээний мэдээлэл, хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний үр дүнгийн тайлан /цаашид 2 дугаар багц гэх/;

-Дээрх урт, дунд хугацааны хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн баримт бичгийг хэрэгжүүлэхээр Монгол Улсын Их Хурлын 2021 оны 7 дугаар сарын 01-ний өдрийн 56 дугаар тогтоолоор баталсан Монгол Улсын хөгжлийн 2022 оны төлөвлөгөө-ний 2.3.1, 2.3.7, 2.3.9, 2.3.10, 2.3.11, 2.3.17-д заасан төсөл, арга хэмжээний хэрэгжилтийг дүгнэсэн аудитын дүгнэлтийн хүрээнд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн сурч боловсрох эрхийг хангаж, стандартын шаардлага хангасан орчинд чанартай боловсрол эзэмшүүлэх чиглэлд цаашид хэрэгжүүлэх бодлого, төлөвлөлтийн мэдээлэл /цаашид 3 дугаар багц гэх/ багтаж байна.

2.3.Хариуцагчаас мэдээлэл хүссэн албан бичигт хариу ирүүлээгүй тул Х-ийн 2023 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн 23/26 дугаартай албан бичгээр Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдад хандан гомдол гаргасан байна.

2.4.Боловсрол, шинжлэх ухааны яамны 2023 оны 07 дугаар сарын 19-ний өдрийн ******* дугаартай албан бичгээр нэхэмжлэгчийн 2023 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн ******* Хүсэлт гаргах тухай албан бичигт хариу хүргүүлжээ.

2.4.Нэхэмжлэгч Х-аас төрийн бус байгууллагын мэдэх эрх, мэдээлэл авах эрхийг хуулийн хүрээнд ханаагүй гэж үзэж, 2023 оны 08 дугаар сарын 08-ны өдөр шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан байна.

Гурав. Маргаж буй үндэслэл.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нэхэмжлэлийн шаардлага, үндэслэлээ: Хил хязгааргүй хуульчид" НҮТББ-ын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ц.А, А.Б*******, Б.Ө бид тус төрийн бус байгууллагын мэдэх эрх, мэдээлэл авах эрхийг хуулийн хүрээнд хангаагүй Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын үйл ажиллагааг дараах үндэслэлээр эс зөвшөөрч байна. Манай төрийн бус байгууллага нь "хууль, эрх зүйн чиглэлийн эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил хийх, төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэх, зөвлөгөө мэдээллээр хангах үйл ажиллагааны үндсэн чиглэлтэй байгуулагдсан. Үйл ажиллагааны үндсэн чиглэлийн хүрээнд Оюутны стратегийн өмгөөлөл, нөлөөлөл-2023 хөтөлбөрийг 2 дахь жилдээ хэрэгжүүлж байна. Тус хөтөлбөрийн хүрээнд Сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн сурч боловсрох эрхийн төсөл-ийг хэрэгжүүлж, Төрийн бус байгууллагын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар 2023 оны 5 дугаар сарын 30-ны өдөр Хүсэлт гаргах тухай ******* дугаартай албан бичгээр 3 багц асуудлын хүрээнд Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдад тайлан, мэдээлэл гаргуулах хүсэлт гаргасан боловч тодорхой хариу бидэнд ирүүлээгүй. Улмаар урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагааны журмаар буюу 2023 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдөр 23/26 дугаартай албан бичгээр 2023 оны 5 дугаар сарын 30-ны өдрийн ******* дугаартай албан бичигт хариу өгөөгүйтэй холбогдуулан Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдад гомдол гаргасан боловч өнөөдрийг хүртэл тодорхой хариу авч чадаагүй болно. Дээрх 2023 оны 5 дугаар сарын 30-ны өдрийн Хүсэлт гаргах тухай ******* дугаартай албан бичигт дурдсан 3 багц асуудал нь бидний хэрэгжүүлж буй Сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн сурч боловсрох эрхийн төсөл-тэй холбоотой бөгөөд Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд өргөдөл гомдол гаprax тухай хуулийн 16 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хугацаанд хариу өгөөгүй тул төрийн бус байгууллагын мэдэх эрх, мэдээлэл авах эрхийг зөрчиж, хуулийн хугацаанд хариу өгөх үүргээ хэрэгжүүлээгүй гэж үзэж байна.

Хил хязгаагүй хуульчид НҮТББ-аас 2023 оны 5 дугаар сарын 30-ны өдөр Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдад дараах 3 багц асуудлаар албан журмаар мэдэх, мэдээлэл авах эрхийн хүрээнд хүсэлт гаргасан боловч үр дүнд хүрч чадаагүй болно. Тодруулбал, АЛСЫН ХАРАА-2050 Монгол Улсын Урт хугацааны хөгжлийн бодлогын баримт бичгийн дахь хэсэг болох Хүний хөгжил хэсэгт Хүн бүрд чанартай боловсрол эзэмших тэгш боломж бүрдүүлж, боловсролыг хувь хүний хөгжил, гэр бүлийн амьдралын баталгаа, улс орны хөгжлийн суурь болгон насан туршдаа суралцахуйн тогтолцоог бэхжүүлнэ гэх зорилгын 1 дүгээр үе шатыг буюу 2020-2030 оныг тогтолцооны шинэчлэлийн үе шат байхаар тогтоосон. Тус тогтолцооны шинэчлэлийн хүрээнд Нийслэлийн ерөнхий боловсролын 29 дүгээр сургуулийн орчин нөхцөлийг цаашид хэрхэн сайжруулах, тухайн сургуулийн төгсөгчдийн насан туршдаа суралцах тогтолцоог хэрхэн бүрдүүлж байгаа талаарх баримт, мэдээллийг гаргуулахыг хүссэн ч энэ талаар баримт, мэдээллийг гаргаж өгөөгүй. Хоёрдугаарт, Монгол Улсын Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөний 1 дүгээр хавсралтын 2.3.4 дэх хэсгийн 6-д Хүүхдийн хөгжлийн бэрхшээлийн онцлог, суралцах чадамжид суурилан сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөө, үнэлгээний арга зүйг боловсронгуй болгоно гэх арга хэмжээг 240 сая төгрөгийн хөрөнгийн хэмжээтэй байхаар тусгасан. Тус тогтоолын 2.3.9 дэх хэсгийн 4-т Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд оршин суугаа газартаа цэцэрлэг, ерөнхий боловсролын сургуульд тэгш хамрагдах орчин нөхцөлийг бүрдүүлнэ гэх арга хэмжээнд 7,9 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтийг төлөвлөсөн байдаг. Тус төлөвлөлтийн баримт бичгийн хүрээнд Нийслэлийн ерөнхий боловсролын 29 дүгээр сургуулийн тусгай хэрэгцээт боловсролын хөтөлбөрийг шинэчлэх, багш нарын ур чадварыг сайжруулах чиглэлээр цаашид хэрэгжүүлэх зорилт, арга хэмжээний мэдээлэл, хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний үр дүнгийн тайланг гаргуулахыг хүссэн боловч Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдаас тодорхой хариу өгөөгүй болно. Гуравдугаарт, Монгол Улсын Их Хурлын 2021 оны 56 дугаар тогтоолын хавсралтаар Монгол Улсын хөгжлийн 2022 оны төлөвлөгөө-г баталсан. Тус Төлөвлөгөөний 2.3.1, 2.3.7, 2.3.9, 2.3.10, 2.3.11, 2.3.17-д заасан төсөл, арга хэмжээгээр хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн сурч боловсрох эрхийг хангах зорилтыг дэвшүүлэн хэрэгжилтийг хангахаар төлөвлөгдсөн. Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлт, түүний удирдлагын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.8.1-д зааснаар Монгол Улсын Ерөнхий аудиторын 2023 оны 3 дугаар сарын 14-ны өдрийн Аудитын дүгнэлт баталгаажуулах тухай А/26 дугаартай тушаалаар баталгаажсан Улсын хөгжлийн 2022 оны жилийн төлөвлөгөөний гүйцэтгэлийн үр дүн-д хийсэн гүйцэтгэлийн аудитын тайлангаар 2022 оны жилийн төлөвлөгөө-ний 2.3.10-т заасан арга хэмжээний биелэлт 70 хувьтай, тодорхой үр дүнд хүрсэн гэж, 2.3.11-д заасан арга хэмжээний биелэлт 30 хувьтай, эрчимжүүлэх шаардлагатай гэж, 2.3.17-д заасан төсөл, арга хэмжээ нь 70 хувьтай, Техник, эдийн засгийн үндэслэл болон зураг төсөвгүй гэж тус тус дүгнэгдсэн байдаг. Тус аудитын дүгнэлтийн хүрээнд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн сурч боловсрох эрхийг хангаж, стандартын шаардлага хангасан орчинд чанартай боловсрол эзэмшүүлэх чиглэлд цаашид хэрэгжүүлэх бодлого, төлөвлөлтийн мэдээлэл болон аудитын дүгнэлтийн хүрээнд авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний мэдээллийг гаргаж өгөхийг хүссэн. Гэвч Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдаас бидэнд дээр дурдсан асуудлаар баримт, мэдээлэл болон тайланг гаргаж өгөөгүй, хуульд заасны дагуу шаардсан мэдээллийг хуулийн хүрээнд гаргаж өгөөгүй байна. Бид дээрх гурван багц асуудлын хүрээнд бодит тайлан, мэдээллүүдийг гаргуулж, хэрэгжүүлж буй төслийнхөө хүрээнд сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн сурч боловсрох эрхтэй холбогдуулан тус хүүхдүүдийн эрхийг хангаж, хамгаалах, нийгэмд асуудлыг хөндөж тавих, уг асуудалд шийдэл олох, өмгөөлөл, нөлөөллийн ажил хийх зэрэг олон үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн байсан. Сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн сурч боловсрох эрхийн төслийн зорилго нь гагцхүү нийгэмд тэгш боловсролыг олгоход чиглэгдэж, сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн боловсролын чанарыг сайжруулахад хувь нэмрээ оруулах сайн дурын үйл ажиллагаа юм. Гэвч Боловсрол, шинжлэх ухааны сайд нь Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хуулийн 13 дугаар зүйлд заасан эрхлэх асуудал, чиг үүргийнхээ хүрээнд тус багц хүсэлтэд дурдсан мэдээллүүдийг бидэнд гаргаж өгөхөөс татгалзаж, зайлсхийж буй хууль бус явдлаас үүдэж манай төсөл цаашид үргэлжлэх, хэрэгжих ямар ч боломжгүй нөхцөл байдал үүсээд байна. Дээрх мэдээллүүдийг бидэнд гаргаж өгөөгүй, гаргаж өгөхөөс татгалзсан явдал нь Төрийн бус байгууллагын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан бидний мэдэх, мэдээлэл авах эрхэд халдсан бөгөөд хуулийн хүрээнд шаардсан 3 баримт, мэдээлэл болон тайланг хуулийн хугацаанд буюу 30 хоногийн дотор шийдвэрлэж хариу өгөөгүй тул шүүхийн журмаар зөрчигдсөн эрхээ сэргээлгэж, хуулийн хүрээнд нээлттэй мэдээллийг буюу Х-ын 2023 оны 5 дугаар сарын 30-ны өдрийн "Хүсэлт гаргах тухай" ******* дугаартай албан бичигт дурдсан 3 багц асуудлаар баримт, мэдээлэл, тайланг гаргаж өгөхийг даалгаж шийдвэрлүүлэх хүсэлттэй байна гэжээ.

 

3.2.Хариуцагч хариу тайлбартаа: Боловсрол, шинжлэх ухааны яамны Ерөнхий боловсролын бодлогын удирдлага, зохицуулалтын газрын Тэгш хамран сургалтын бодлогын Удирдлага зохицуулалт хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Ч.Ж 2023 оны 06 дугаар сарын 20-ны өдөр дугаартай А.Б*******, дугаартай Б.Ө нартай холбогдож Албан бичгийн талаар тодруулан, та бүхний ирүүлсэн албан бичиг дэх асуудлаар холбогдох албан тушаалтнуудтай уулзалт зохион байгуулъя. Та нар асуултын хүрээгээ бэлдээд ирээрэй гэж ярьж, уулзалтыг 2023 оны 06 дугаар сарын 29-ний өдрийн 15 цагт хийхээр тохиролцож, уулзалтад Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын сонсголын бэрхшээлтэй хүний эрхийг хангах орон тооны бус зөвлөх, Боловсролын ерөнхий газрын хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн, мөн Нийслэлийн ерөнхий боловсролын 29 дүгээр сургуулийн захирал, сургалтын менежер, арга зүйч нарыг оролцуулах тухай мэдэгдэж, тодруулах асуултаа бэлтгэж ирэхийг зөвлөсөн. Утсаар холбогдсон А.Б*******, Б.Ө нар зөвшөөрсөн хариу өгсөн. Уулзалтыг 2023 оны 06 дугаар сарын 29-ний өдрийн 15 цагт яамны 401 тоот хурлын зааланд зохион байгуулсан. Уулзалтад Х-ыг төлөөлж А.Б*******, Б.Ө, Ц.А Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын Сонсголын бэрхшээлтэй хүний эрхийг хангах орон тооны бус зөвлөх Б.Ю, Боловсрол, шинжлэх ухааны яамны Ерөнхий боловсролын бодлогын удирдлага, зохицуулалтын газрын Тэгш хамран сургалтын удирдлага, зохицуулалт хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Ч.Ж, Боловсролын ерөнхий газрын Тэгш хамран сургах боловсролын хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн Ч.Н, Ерөнхий боловсролын 29 дүгээр сургуулийн захирал С.Б, сургалтын менежер Д.Д, арга зүйч О. А нар оролцсон. Уулзалтад ирсэн оюутнуудын бэлтгэж ирсэн асуултад дэлгэрэнгүй хариулт өгч мөн Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын 2022 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдрийн "Төлөвлөгөө батлах тухай" ******* дугаар тушаалын хавсралт Сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдийн боловсролын чанарыг сайжруулахтай холбогдох арга хэмжээний төлөвлөгөө-ний 15 ажил тус бүрээр тайлбар мэдээллийг өгсөн. Уулзалт цаг гаруй үргэлжилсэн. 2022 оны ******* дугаар тушаал нь сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдийн боловсролын чанарыг сайжруулахтай холбогдон гарсан бөгөөд хэрэгжилтийг ханган ажиллахыг Боловсролын ерөнхий газар, Боловсролын судалгааны үндэсний хүрээлэнд үүрэг болгосон. Энэ тушаалыг хэрэгжүүлэхтэй холбогдуулж Боловсролын ерөнхий газрын мэргэжилтэн Ч.Нийг ажиллуулсан. Тийм ч учраас энэ уулзалтад тайлбар мэдээлэл өгүүлэхээр оролцуулсан. Сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдийн боловсролын чанарыг сайжруулах чиглэлээр хэрэгжүүлсэн үйл ажиллагаа, зарцуулсан санхүүжилтийн талаар Боловсролын ерөнхий газар, Боловсролын судалгааны үндэсний хүрээлэнгээс мэдээлэл, тайлан авч болохыг тайлбарлаад хурлыг дуусгасан.

Гэтэл 2023 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн 23/26 дугаартай гомдлыг дахин ирүүлсэн. Гомдолд 2023 оны 5 дугаар сарын 30-ны өдрийн ******* бичигт бичгээр хариу өгөөгүй учраас гомдол гаргаж байгааг дурдсан байна. Боловсрол, шинжлэх ухааны яамны Ерөнхий боловсролын бодлогын удирдлага зохицуулалтын газраас 2023 оны 07 дугаар сарын 19-ний өдөр ******* дугаартай Хариу хүргүүлэх тухай албан бичгийг хүргүүлсэн. Мөн оюутан Ц.Агаас 2023 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдөр ирүүлсэн Хүсэлт гаргах тухай албан бичигт 2023 оны 7 дугаар сарын 19-ний өдөр ******* дугаартай хариу албан бичгийг хүргүүлсэн. Мөн 2023 оны 08 дугаар сарын 23-ны өдөр Х-ын *******утсаар албан бичгийн хариу авсан эсэхийг тодруулж холбогдоход хүлээж авсан гэж хариулсан. Тус яам нэхэмжлэгчтэй уулзалт зохион байгуулж тодорхой арга хэмжээ авсан мөн нэхэмжлэлд дурдсан албан бичгүүдийн хариуг хүргүүлсэн тул нэхэмжлэгч талын мэдэх эрх ашгийг хөндөөгүй болно. Иймд нэхэмжлэгчийн гаргасан нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.С******* шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Уулзалтыг төрийн байгууллага байгуулаад хувь хүн, хуулийн этгээд, иргэнээс ирсэн өргөдөл гомдлыг шийдвэрлэхдээ бид нар биечлэн болон уулзалт хийх, утсаар мэдэгдэх, мөн албан бичгээр хариу өгөх гэсэн 3 янзаар шийдвэрлэх хуультай. Тэр хүрээндээ бид нар энэ хүмүүсийн анх ирсэн хүсэлт нь маш тодорхойгүй ерөнхий байсан учраас манай хэлтсийн зүгээс мэргэжлийн талуудыг бүгдийг нь оролцуулаад сайдын сонсголын бэрхшээлтэй зөвлөх, Боловсролын яамны асуудал хариуцсан мэргэжилтэн, Боловсролын ерөнхий газрын асуудал хариуцсан мэргэжилтэн бөгөөд сонсголын бэрхшээлтэй мэргэжилтэн нь оролцоод 29 дүгээр сургуулийн захирал, сургалтын менежер, багшийг төлөөллийг оролцуулаад эдгээр хүмүүстэй уулзалт хийсэн. Уулзалт хийхдээ өөрсдийнх нь асуусан ерөнхий мэдээллээр хийсэн нь тэмдэглэлд орсон. Тодруулах зүйл байна уу гэхээр өөрсдөө юу тодруулахаа мэдэхгүй байдаг. 2023 оны 5 дугаар сарын 30-нд ирсэн албан бичгийн дагуу биечилж уулзсан. Төрийн захиргааны төв байгууллага нь төрийн захиргааны байгууллагатайгаа, сургууль сайдын зөвлөлтэйгөө хамтарсан олон талын уулзалтыг эдгээр оюутнуудын хүсэлтийн дагуу биечлэн зохион байгуулсан учраас тухайн үед хариугаа өглөө гэдэг байдлаар албан бичиг явуулаагүй. Гэтэл дараа нь дахиад албан бичиг шаардсан. Манайд 2 дахь бичиг нь ирсэн. Хариуд нь уулзалтын тэмдэглэлээ 2023 оны 7 дугаар сарын 19-нд бичгээр хүргүүлсэн. 2024 оны 2 дугаар сарын 21-ний өдөр хийсэн уулзалтаар Ц.А энэ бичгийг хүлээж аваагүй, би одоо мэдэж байна. миний хэвлэж бэлдсэн бичгийг маань Ц.А авч болох уу гээд аваад явсан. Тэр хооронд дэлгэрэнгүй мэдээллийг өгсөн. Бид нар Хөгжлийн бодлого төлөвлөлт, түүний удирдлагын тухай хуулийн дагуу 5 бодлогын баримт бичгийг баталдаг, тэр хүрээнд задраад явдаг, зөвхөн тусгайлсан 29 дүгээр сургуультай холбоотой гэдэг байдлаар орсон зүйл байхгүй. Гэхдээ бид нар хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийг боловсролд тэгш хамруулахтай холбоотойгоор орчин, үйлчилгээг нь яаж сайжруулах, хэрэглэгдэхүүнээр яаж бүрэн хангах, хүний нөөцийг нь яаж чадавхжуулах юм гэдэг байдлаар ажилладаг гэдгийг би маш дэлгэрэнгүй тайлбарлаж, мэдээлэл өгсөн. Яам нь дээр бодлого тодорхойлогдоод хэрэгжилт түвшинд хянаад явдаг. Шаардлагатай тохиолдолд бид нар 29 дүгээр сургуулиас ч гэсэн та нарын хүсээд байгаа зүйлийг гаргуулж өгч болно. Гэхдээ та нар бол шууд сургуультай ярилцаад юм уу хүүхэдтэй уулзаж болохгүй, эцэг эхээс нь зөвшөөрөл авах ёстой гэдэг зүйл хүртэл яригдсан. Тэгэхээр яг юу хүсээд байгаагаа надад тодорхой хэлээгүй энэ талаар хурлын тэмдэглэл дээр байгаа. Шаардлагатай гэвэл Боловсролын ерөнхий газар, Нийслэлийн боловсролын газар, 29 дүгээр сургуультай нийлээд баримтын гаргуулаад өгье гэдэг зүйл хэлсэн. Гэтэл гаргуулах гээд байгаа юмаа сайн мэдэхгүй байна. Танай өгсөн хариу тайлбартай танилцаж байна. Хоёрхон хуудас болохоор энэ тайлан хангалтгүй гэж үзсэн гэдэг. Хэрвээ яг юу хүсээд байгаагаа хэлбэл би одоо хэлэхэд бэлэн байна. Хууль, эрх зүйн ахлах шинжээч Ч.Бгийн хэлснээр бид нар дохионы хэлний тухай хуулийг хэргийн материалтай танилцахад бид нар энэ мэдээллийг цуглуулснаар дохионы хэлний тухай хуулийн төслийг боловсруулахад ашиглах гэж байгаа гэж байна. Сайд, хэлний бодлогын зөвлөлөөс санал тавьсны дагуу дохионы хэлний хуулийн төслийг боловсруулах хүрээнд төслөөс 42 сая төгрөг гаргуулаад Хэлний бодлогын зөвлөл дээр ажлын хэсэг байгуулагдаад явсан. Тэнд хуулийн төсөл боловсруулах хүн нь хэлний бодлогын зөвлөлөөс авсан Хууль зүйн сургуулийн 2 багш ирсэн. Өнөөдрийг хүртэл дохионы хэлний хуулийн төсөл бүтэн жил болох гэж байхад гараагүй байна. Тэгсэн хэр нь мөнгө төгрөгөө авчихсан байгаа. Одоо яам нь дээр тэр төсөл нь хаагдах гэж байгаа учраас бид нар хүлээж авах ажлын хэсэг гаргасан. Ажлын хэсэгт материалаа хүлээлгэж өгнө гээд ирэхдээ 2 хуульч нь ирээгүй. Өнөөдөр би ирээд хэргийн материалтай танилцахад энэ оюутнуудын ард мэдээлэл өгсөн багш нар байгаа юм байна гэдгийг хэлэх нь зүйтэй гэж бодож байна гэв.

 

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Хуульд заасан журмаар хэрэгт авагдсан шүүх хуралдаанд судлагдсан нотлох баримтууд, талуудын тайлбарыг үндэслэн дараах үндэслэлээр нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэлээ.

Нэхэмжлэгчээс хуульд заасан төрийн бус байгууллагын мэдэх эрхийн хүрээнд хүссэн мэдээллийг гаргаж өгөөгүй нь хууль бус, хариуцагчийн өгсөн хариу албан бичигт дурдсан мэдээлэл нь хангалтгүй, бүрэн бус тул мэдээлэл өгсөн гэж үзэхгүй, нэхэмжлэгчийн мэдэх эрхийг зөрчсөн гэж, хариуцагчаас нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч нарыг хүлээн авч, төрийн байгууллагын хариуцсан мэргэжилтнүүдийг оролцуулан уулзалт зохион байгуулж, шаардсан мэдээллийг өгсөн, хариуг албан бичгээр хүргүүлсэн, эс үйлдэхгүй гаргаагүй гэж тайлбарлан маргаж байна.

Шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлд дурдсан 3 багц мэдээллийн хүрээнд шүүхийн шийдвэрийн үндэслэлийг дараах байдлаар тайлбарлаж байна.

Нэг.Нэгдүгээр багц асуудал буюу Нийслэлийн ерөнхий боловсролын 29 дүгээр сургуулийн орчин нөхцөлийг сайжруулах, тухайн сургуулийн төгсөгчдийн насан туршдаа суралцах тогтолцоог хэрхэн бүрдүүлэх талаарх мэдээлэл-ийн тухайд:

1.1.Төрийн бус байгууллагын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 4-т Төрийн байгууллагын үйл ажиллагаатай холбогдсон төрийн болон албаны нууцад үл хамаарах мэдээлэл төрийн бус байгууллагад нээлттэй байна, Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.1-д Хүн, хуулийн этгээд мэдээллийг хүсэлт гаргаж, эсхүл цахим хэлбэрээр, нээлттэй, ил тод байршуулсан мэдээллийг хүсэлт ггүйгээр тухайн цахим хуудсанд хандаж авч болно, 15 дугаар зүйлийн 15.1-д Мэдээлэл хариуцагч мэдээлэл авах хүсэлтийг хүлээн авч, бүртгэл хөтөлж, энэ хуулийн 13 дугаар зүйлд заасан шаардлагыг хангасан эсэхийг хянан үзэж дараах шийдвэрийн аль нэгийг гаргана, 15.1.1-д хүсэлтийг хүлээн авч, мэдээллээр хангах, 17 дугаар зүйлийн 17.1-д Мэдээлэл хариуцагч хуульд өөрөөр заагаагүй бол хүн, хуулийн этгээдийн мэдээлэл авах эрхийг хангах талаар дараах үүрэг хүлээнэ, 17.1.1-д мэдээлэл авах хүсэлтийг шийдвэрлэж, хариуг хүсэлт гаргагчийн сонгосон хэлбэрээр өгөх гэж заасны дагуу хүн, хуулийн этгээд төрийн болон албаны нууцад хамаарахаас бусад мэдээллийг мэдээлэл хариуцагч төрийн байгууллагаас гаргуулан авах эрхтэй, мэдээлэл хариуцагч төрийн байгууллага мэдээлэл хүссэн хүсэлтийг үндэслэн хуульд заасан шаардлага хангасан гэж үзвэл хүн, хуулийн этгээдийг мэдээллээр хангах үүрэгтэй байна.

1.2.Хэрэгт авагдсан 2023 оны 06 дугаар сарын 29-ний өдрийн Х-ийн төлөөлөлтэй хийсэн уулзалтын тэмдэглэл, Боловсрол, шинжлэх ухааны яамны 2023 оны 07 дугаар сарын 19-ний өдрийн ******* дугаартай Хариу хүргүүлэх тухай албан бичгээр мэдээлэл хариуцагч төрийн байгууллагаас нэхэмжлэгч төрийн бус байгууллагын төлөөлөлтэй уулзалт хийсэн, улмаар 2023 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн ******* дугаартай албан бичигт хариу хүргүүлсэн болох нь тогтоогдож байна.

1.3.Тодруулбал, 2023 оны 06 дугаар сарын 29-ний өдрийн уулзалтад Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын Сонсголын бэрхшээлтэй хүний эрхийг хангах орон тооны бус зөвлөх, тус яамны Ерөнхий боловсролын бодлогын удирдлага, зохицуулалтын газрын Тэгш хамран сургалтын удирдлага, зохицуулалт хариуцсан мэргэжилтэн, Боловсролын ерөнхий газрын Тэгш хамран сургах боловсролын хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн, Ерөнхий боловсролын 29 дүгээр сургуулийн захирал, сургалтын менежер, арга зүйч зэрэг эрх бүхий албан тушаалтнууд оролцож, нэхэмжлэгч Х-ийн төлөөлөгч А.Б*******, Б.Ө, Ц.А******* нарт Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын 2022 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдрийн ******* дугаар тушаалаар баталсан Сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн боловсролын чанарыг сайжруулахтай холбогдсон арга хэмжээний төлөвлөгөө-г танилцуулан, авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний талаар мэдээлэл өгч, бичгээр тайлан мэдээллийг Боловсролын судалгааны үндэсний хүрээлэн, Боловсролын ерөнхий газарт хандан авахыг зөвлөжээ.

1.4.Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ц.А*******гийн шүүх хуралдааны явцад гаргасан тайлбараар Боловсролын судалгааны үндэсний хүрээлэн болон Боловсролын ерөнхий газарт мэдээлэл авах талаар хандаж байгаагүй болох нь тогтоогдож байна.

1.5.Үүнээс үзвэл мэдээлэл хариуцагч төрийн байгууллагаас нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчидтэй уулзалт зохион байгуулж, холбогдох мэдээллийг өгч, бичгээр хариу хүргүүлсэн байх тул хариуцагч Боловсрол, шинжлэх ухааны сайд хууль бус эс үйлдэхүй гаргасан гэж үзэхгүй.

Хоёр.Хоёр болон гуравдугаар багц асуудлын тухайд:

2.1.Нэхэмжлэгч Х-аас 2023 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн ******* албан бичгээр 2 болон 3 дугаар багц асуудлын хүрээнд Монгол Улсын Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр хэрэгжүүлэх арга хэмжээний 2.3.4 дэх зорилтын 6, 2.3.9 дэх зорилтын 4, Монгол Улсын хөгжлийн 2022 оны төлөвлөгөөний 2.3.1, 2.3.7, 2.3.9, 2.3.10, 2.3.11, 2.3.17-д заасан арга хэмжээний хэрэгжилтийн тайланг авах хүсэлтийг гаргасан байна.

2.2.Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1-д Дараах байгууллага нийтийн мэдээлэл хариуцагч ... байна, 6.1.1-д төрийн байгууллага, 7 дугаар зүйлийн 7.1-д Нийтийн мэдээллийг нээлттэй, хязгаарлалттай, хаалттай гэж ангилна, 7.2-т Хуульд ил тод, нээлттэй байхаар заасан, эсхүл хязгаарлалттай болон хаалттай мэдээлэлд хамаарахгүй мэдээллийг нээлттэй мэдээлэл гэж үзнэ, 8 дугаар зүйлийн 8.1-д Төрийн үйл ажиллагааг ил тод, нээлттэй байлгах, төрийн үйл ажиллагаанд олон нийтийн хяналтыг бий болгох зорилгоор мэдээлэл хариуцагчийн чиг үүрэг, үйл ажиллагааны стратеги, зохион байгуулалт, хүний нөөц, төсөв, санхүү, худалдан авах ажиллагаа, үзүүлж байгаа үйлчилгээ болон хуулиар хаалттай, хязгаарлалттай гэж тогтоосноос бусад мэдээллийг ил тод, нээлттэй байлгана., 8.2-т Мэдээлэл хариуцагч өөрийн чиг үүрэг, үйл ажиллагааны стратеги, зохион байгуулалтын талаарх дараах мэдээллийг байнга ил тод, нээлттэй байлгана, 8.2.5-д хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн баримт бичгийн хэрэгжилтийн тайлан гэж тус тус хуульчилжээ.

2.3.Хуулийн энэхүү зохицуулалтаас үзвэл төрийн байгууллагын хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн баримт бичгийн хэрэгжилтийн талаарх тайлан мэдээлэл нь нээлттэй мэдээллийн ангилалд хамаарах бөгөөд мэдээлэл хариуцагч төрийн байгууллага уг мэдээллийг ил тод, нээлттэй байлгахаар байна.

2.4.Мөн Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлт, түүний удирдлагын тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.8-д Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөр гэж Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлогод тусгагдсан зорилго, зорилтод нийцсэн, Монгол Улсыг хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэлийг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн төлөвлөлтийн баримт бичгийг, 4.1.13-т Улсын хөгжлийн жилийн төлөвлөгөө" гэж Монгол Улсыг хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэлд тусгагдсан зорилго, зорилтыг тухайн жилд хэрэгжүүлэх төсөв, санхүүгийн эх үүсвэрийг тусгасан төсөл, арга хэмжээ бүхий төлөвлөлтийн баримт бичгийг тус тус ойлгохоор, 16 дугаар зүйлийн 16.3-т Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг Засгийн газар батална, 18 дугаар зүйлийн 18.3-т Засгийн газар Улсын хөгжлийн жилийн төлөвлөгөөний төслийг жил бүрийн 05 дугаар сарын 01-ний дотор Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлнэ. Улсын Их Хурал 06 дугаар сарын 01-ний дотор батална. гэж тус тус заасны дагуу Засгийн газар Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлогод тусгагдсан зорилго, зорилтод нийцүүлэн таван жилийн үндсэн чиглэлийг тодорхойлон үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг баталж, тус хөтөлбөрийн дагуу тухайн жилд хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлж, батлуулан хэрэгжилтийг ханган ажиллахаар байна.

2.5.Энэ тохиолдолд нэхэмжлэгч Х-аас Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, Монгол Улсын хөгжлийн 2022 оны төлөвлөгөөнд тусгагдсан арга хэмжээний хэрэгжилтийн тайланг Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдаас шаардсан нь үндэслэлгүй гэж үзлээ.

2.6.Учир нь Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлт, түүний удирдлагын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1, 21.5, 21.7 дэх хэсэгт зааснаар салбарын хөгжлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага тухайн салбарын хэмжээнд хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн зорилтын биелэлтийг жил бүр тогтоосон хугацаанд Засгийн газарт ирүүлэх, Засгийн газар хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн баримт бичгийн хэрэгжилтэд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж, дүгнэлт гарган, Улсын Их Хуралд танилцуулж, хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн мэдээллийн нэгдсэн санд байршуулахаар үндэсний хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад шилжүүлэхээр зохицуулжээ.

2.7.Үүнээс үзвэл Засгийн газар, Улсын Их Хурлаас баталсан дунд болон богино хугацааны хөгжлийн бодлого төлөвлөлтийн баримт бичгийн хэрэгжилтийн мэдээллийг хариуцагч төрийн байгууллага нь үндэсний хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага буюу Эдийн засаг, хөгжлийн яам байна.

2.8.Гэтэл нэхэмжлэгч Х-аас мэдээллийн хариуцагч бус этгээд болох Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдад хандан Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны болон Монгол Улсын хөгжлийн 2022 оны төлөвлөгөөний арга хэмжээний хэрэгжилтийн тайланг шаардсан нь үндэслэлгүй тул төрийн бус байгууллагын мэдээлэл авах эрх зөрчигдсөн гэж үзэхгүй.

2.9.Иймд дээрх үндэслэлээр нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэлээ.

 

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3, 106.3.14 дэх заалтыг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1.1, 8 дугаар зүйлийн 8.2.5, 15 дугаар зүйлийн 15.1.1 дэх заалт, Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлт, түүний удирдлагын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1, 21.5, 21.7 дахь хэсгийг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч Х-аас Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдад холбогдуулан гаргасан Х-ын 2023 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн Хүсэлт гаргах тухай ******* дугаартай албан бичигт дурдсан 3 багц асуудлаар хуулийн хугацаанд бичгээр хариу өгөөгүй Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоож, хариу өгөхийг даалгах нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

2.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.1, 48 дугаар зүйлийн 48.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 70200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй. 

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 114 дүгээр зүйлийн 114.1-д зааснаар нэхэмжлэгч, хариуцагч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нь шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах журмаар гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ А.ГАНЗОРИГ