МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

******* аймгийн ******* сум дахь сум дундын шүүхийн шүүгч Б.Уртнасан даргалж, нэхэмжлэгч *******, хариуцагч ******* /цахимаар/ нарыг оролцуулан, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Батбаяраар тэмдэглэл хөтлүүлэн тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хаалттай явуулсан шүүх хуралдаанаар ******* аймгийн ******* сумын ******* багт оршин суугч ******* овогт ******* ******* нэхэмжлэлтэй хариуцагч ******* аймгийн ******* сумын ******* багийн гудамжны тоотод оршин суугч овогт холбогдох Хүүхдийн асрамж, тэтгэлэг тогтоолгох тухай нэхэмжлэлийн шаардлага бүхий иргэний хэргийг хянан хэлэлцээд ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч ******* нь шүүхэд ирүүлсэн нэхэмжлэлдээ: ...Миний бие аймгийн Шинэ-******* суманд онд төрсөн. Нөхөр ******* бид 1 оноос эхлэн гэр бүл болж хурим найр хийж айл оронтой болж ******* аймгийн Их-Уул сумын Хуягт багт амьдарч байгаад ******* сумд онд ирж одоо болтол эндээ амьдарч байна. Бид хоёр гэрлэлтээ батлуулаагүй бөгөөд хамт амьдарч байх хугацаанд хүү онд төрсөн одоо 13 настай, охин 4 онд төрсөн одоо 11 настай, охин 0 онд төрсөн одоо 1 настай хүүхдүүд тус тус төрсөн. Манай нөхөр архи уухаараа агсан тавьж, хааяа намайг зодох, айлган согтуурах, хардах явдал байнга гаргах болсон. 03 оны 6 сараас эхлэн бид тусдаа амьдарч байна. Цаашид нөхөр бид хамт амьдрахгүй нь тодорхой болсон бөгөөд өдий болтол хүүхдүүдээ ч анхаарч хоол унд, түлээ мод, хувцас хунар авч өгөх ямар ч асуудалгүй болсон. Одоо би эрхэлсэн ажилгүй хувиараа хөдөлмөр эхлэн хүүхдийн мөнгөнөөс өөр өрхийн орлогогүй амьдардаг. Манай бага охин ийн хүүхдийн мөнгийг манай нөхөр авдаг. Нэгэнт хүүхдүүдээ анхаардаггүй хүнээс хүүхдийн мөнгө авдаг эрхийг нь зогсоож хүүхэддээ өөрт нь зарцуулмаар байдаг ч манай нөхөр надад болон охиндоо хүүхдийн мөнгийг нь өгөхгүй гэдэг. Иймд холбогдох баримтыг үндэслэн хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулж өгнө үү... гэжээ.

 

Хариуцагч ******* нь шүүхэд ирүүлсэн болон шүүх хуралдаанд тайлбартаа: ...Би 1 оноос *******тай гэр бүл болж хамт амьдарч байна. Дундаасаа 3 хүүхэдтэй болж одоо эрүүл саруул өсөж бойжиж байна. Эхнэр ******* нь тус шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан байна. Миний тухай гэр бүлээсээ салах бодолгүй байна. Үр хүүхдээ асран халамжилж тэжээн тэтгэх чадвартай байгаа тул *******ы нэхэмжлэлийг буцааж өгнө үү ... гэжээ.

Шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн болон хэрэгт цугларсан бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад ҮНДЭСЛЭХ нь:

Нэхэмжлэгч ******* нь хариуцагч *******т холбогдуулан Хүүхдийн тэтгэлэг тогтоолгох тухай нэхэмжлэлийг тус шүүхэд гаргажээ.

Нэхэмжлэгч *******, хариуцагч ******* нар нь хамтран амьдарч байсан хэдий ч гэрлэлтээ бүртгүүлээгүй болох нь зохигчийн тайлбараар тогтоогдож байна.

*******, ******* нарыг хамтран амьдрах хугацаанд оны дугаар сарын 6-нд хүү төрж, эрүүл саруул бойжиж байгаа болох нь эх, регистрийн дугаар РУ868, ******* овогт ******* Нямсайхан, хүү ******* овогт ******* оны дугаар сарын 5-нд төрснийг *******, ******* төрсний бүртгэлд оны дугаар сарын 3-нд өдөр 3-рт бүртгэв...гэсэн төрсний гэрчилгээний хуулбар,

4 оны дүгээр сарын -нд хүү охин төрж, эрүүл саруул бойжиж байгаа болох нь эх, регистрийн дугаар РУ868, ******* овогт ******* Нямсайхан, хүү ******* овогт ******* 4 оны дүгээр сарын -нд төрснийг *******, ******* төрсний бүртгэлд 4 оны дүгээр сарын 9-нд өдөр 9-рт бүртгэв...гэсэн төрсний гэрчилгээний хуулбар,

0 оны дугаар сарын 0-нд хүү охин төрж, эрүүл саруул бойжиж байгаа болох нь эх, регистрийн дугаар ИГ305, ******* овогт ******* Нямсайхан, эцэг регистрийн дугаар ИГ861618 охин овогт 0 оны дугаар сарын 0-нд төрснийг *******, Их-Уулд төрсний бүртгэлд 0 оны 11 дүгээр сарын 03-нд өдөр бүртгэв...гэсэн төрсний гэрчилгээний лавлагаа,

 

******* аймгийн ******* сумын Мөнхийн-Алба өрхийн эрүүл мэндийн төвийн эмчийн , 1 настай, эмэгтэй эрүүл бойжиж байгаа болохыг тодорхойлов... гэсэн тодорхойлолт, зохигчийн тайлбар зэргээр тус тус тогтоогдож байна.

Тодруулбал, нэхэмжлэгч *******, хариуцагч ******* нар нь 1 оноос 03 оныг хүртэл хамтран амьдарсан ба, хамтын амьдралын хугацаанд ******* нь хүү , хүү , охин нарыг төрүүлсэн болох нь хэрэг авагдсан нотлох баримтуудаар нотлогдохоос гадна хүүгийн эцэг нь ******* мөн болох талаар зохигчид маргаагүй, хүлээн зөвшөөрсөн болно.

Нэхэмжлэгч *******, хариуцагч ******* нар нь цаашид нийлж, хамтын амьдралаа үргэлжлүүлэх боломжгүй талаараа шүүхэд ирүүлсэн болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа дурдсан байх тул тэдний дундаас төрсөн хүү , хүү , охин нарыг эцэг, эхээрээ тэжээн тэтгүүлэх эрхийг шүүхээс эдлүүлэх нь хууль зүйн үндэслэлтэй байна.

Түүнчлэн нэхэмжлэгч *******, хариуцагч ******* нар нь гэрлэлтийн баталгаагүй тул тэдний дундаас төрсөн хүүхдийн асрамжийн асуудлыг шүүх шийдвэрлэхгүй бөгөөд хүүхэд төрүүлсэн эх *******ы асрамжид үлдэх ёстой ба энэ талаар хариуцагч ******* маргаагүй болно.

Гэр бүлийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1 дэх хэсэгт эцэг, эх хүүхдээ хүмүүжүүлэхэд тэгш эрх эдэлж, адил үүрэг хүлээнэ..., 38 дугаар зүйлийн 38.1 дэх хэсэгт ...эцэг, эх нь насанд хүрээгүй болон насанд хүрсэн боловч хөдөлмөрийн чадваргүй хүүхдээ тэжээн тэтгэх үүрэгтэй... гэж заасан тул нэхэмжлэгч *******, хариуцагч ******* нар нь одоо тусдаа амьдрах болсон, тусдаа амьдрах хугацаанд хүүхэд эхийнхээ асрамжид байх байдал зэргийг харгалзан үзэж хүү , хүү , охин нарыг эцэг *******аар тэжээн тэтгүүлэхээр шүүх шийдвэрлэлээ.

Мөн хариуцагч ******* нь хүү , хүү , охин нарыг тэжээн тэтгэх талаар маргаагүйг ч дурдах хэрэгтэй.

Иймээс Гэр бүлийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1, 40.1. дахь хэсэгт зааснаар хүү , хүү , охин нарыг 11 нас хүртэл тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн 50 хувиар, 11-16 нас, суралцаж байгаа бол 18 нас хүртэл амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр эцэг Б.Болд-Эрдэнээр сар бүр тэжээн тэтгүүлэх нь хууль зүйн үндэслэлтэй байна.

Түүнчлэн зөвхөн цалин хөлснөөс өөр орлогогүй хариуцагчаас гаргуулах тэтгэлгийн хэмжээ нь түүний сарын цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын 50 хувиас хэтэрч болохгүйг дурдах нь зүйтэй байна.

 

Харин эцэг ******* нь хүү хүү , хүү , охин нартай уулзах, тэжээн тэтгэх, хүмүүжүүлэх зэрэг хуулиар олгогдсон эрх үүргээ хэрэгжүүлэхэд саад учруулахгүй байх нь эх Б.Эрдэнэцэцэгийн үүрэг учир энэхүү үүргийг хэрэгжүүлэхийг түүнд даалгах нь зүйтэй гэж шүүх үзлээ.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1 дэх хэсэгт Шүүхээс эрх зүйн маргааныг шийдвэрлэхтэй холбогдуулан үйлчилгээ үзүүлсний төлөө зохигчоос төлж байгаа мөнгөн хөрөнгийг улсын тэмдэгтийн хураамж гэнэ. Улсын тэмдэгтийн хураамжийг урьдчилан нэхэмжлэгчээр төлүүлж, нэхэмжлэл хангагдсан тохиолдолд хариуцагчаар төлүүлэн нэхэмжлэгчид буцаан олгоно гэж, 57. дахь хэсэгт Хэрэг хянан шийдвэрлэхтэй холбогдуулж төлөх улсын тэмдэгтийн хураамжийн хувь хэмжээг Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулиар зохицуулна. гэж тус тус хуульчилсан тул нэхэмжлэгч *******ы шүүхэд нэхэмжлэл гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид 70,00 төгрөгийг төрийн санд хэвээр үлдээж хариуцагч улсын тэмдэгтийн хураамжаас чөлөөлөгдөх хуулийн зохицуулалтгүй тул хариуцагч *******аас 70,00 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч *******д олгох нь үндэслэлтэй байна.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115..1 дэх хэсэг, 116, 118 дугаар зүйлийг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Гэр бүлийн тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.1, 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1, 40.1.-т зааснаар ******* овогт ******* , ******* овогт ******* , овогт нарыг 11 нас хүртэл тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн 50 хувиар, 11-16 нас, суралцаж байгаа бол 18 нас хүртэл амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр сар бүр эцэг овогт тэжээн тэтгүүлсүгэй.

 

. Гэр бүлийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6. дахь хэсэгт зааснаар хүүхдээ эрүүл чийрэг өсгөн бойжуулах, сэтгэхүйн хувьд төлөвшүүлэх, асран хамгаалах, тэжээн тэтгэх, үндэсний ёс заншил, уламжлалаа дээдлэх үзлээр хүмүүжүүлэх, түүнд суурь боловсрол эзэмшүүлэх, хөдөлмөрийн анхны дадлага олгох зэрэг эцэг, эхийн үүрэг хэн алинд нь хамаарахыг нэхэмжлэгч *******, хариуцагч ******* нарт тайлбарласугай.

 

3. Гэр бүлийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.4, 6.6 дахь хэсгүүдэд зааснаар мөн хуульд заасан эцгийн үүргээ биелүүлэхийг *******т, энэ үүргээ хэрэгжүүлэхэд нь болон хүү , хүү , охин нартай уулзахад саад учруулахгүй байхыг эх *******д даалгасугай.

 

4. Гэр бүлийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40., 40.3 дахь хэсэгт зааснаар хүүхдийн тэтгэлгийн хэмжээ нь тэтгэлэг төлөгчийн сарын цалин хөлс түүнтэй адилтгах орлогын 50 хувиас хэтэрч болохгүйг дурдаж, Засгийн газраас тогтоосон амьжиргааны баталгаажих түвшингийн хэмжээг өөрчлөгдөх бүрд хүүхдийн тэтгэлгийн хэмжээнд өөрчлөлт оруулж байхыг тэтгэлэг авагчийн оршин суугаа газрын Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад даалгасугай.

 

5. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, 1 дугаар зүйлийн 1.1 дэх хэсэг, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.-т зааснаар нэхэмжлэгч *******ы улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,00 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч *******аас улсын тэмдэгтийн хураамж 70,00 төгрөг гаргуулж, нэхэмжлэгч *******д олгосугай,

 

6. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119. дахь хэсэгт зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болохыг дурдсугай,

7. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дугаар зүйлийн . дахь хэсэгт зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нь шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардаж авснаас хойш 14 хоногийн дотор ******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Б.УРТНАСАН