МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Б.Мөнх-Эрдэнэ даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны 3 дугаар танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар:

Нэхэмжлэгч: П.Э*******,

Хариуцагч: У******* Е******* п,

Маргааны төрөл: У******* Е******* пын газрын Ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн 32, дугаар дүгнэлт, У******* Е******* пын *******24 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн Б/ дугаар тушаал хуульд нийцсэн эсэх төрийн албаны маргааныг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгч П.Э*******, түүний өмгөөлөгч Д.Ш, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ё.Н, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн даргаар С.Болортуяа нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

1.П.Э*******аас У******* Е******* пт холбогдуулан “У******* Е******* пын газрын ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 32, дугаартай дүгнэлтүүдийг хууль бус болохыг тогтоолгож, хүчингүй болгуулах, У******* Е******* пын *******24 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн Б/ тоот ажлаас халах тушаал хууль бус болохыг тогтоолгож, хүчингүй болгуулах, ажилд эргүүлэн тогтоохыг даалгах” тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан.

2.Монгол У******* Е******* пын *******21 оны 06 дугаар сарын -ны өдрийн Б/ дүгээр тушаалын 9 дүгээрт П.Э*******ыг *******21 оны дугаар сарын 01-ний өдрийн өдрөөс нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн Пын газарт хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хариуцсан хяналтын поор томилж, “Хууль цаазын ахлах зөвлөх”-ийн зэрэг дэв олгосон байна.

3.Нэхэмжлэгчийг өөрийн эзэмшлийн Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн 16 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах 1781************** нэгж талбарын дугаартай газар үйлчилгээтэй орон сууцны барилга барих үйл ажиллагаа явуулж, өөрийн нэрээр “Т Э Э Э Т Э” ХХК-тай ажил гүйцэтгэх гэрээ байгуулсан зөрчил гаргасан гэж үзэж, улмаар У******* Е******* пын газрын Ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн 32 дугаар дүгнэлтээр Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4.5, 2.4.10-д заасныг зөрчсөн гэж,

 4.Мөн Нэхэмжлэгчийг *******23 оны 05 дугаар сарын 23-24нд шилжих шөнө согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ хувийн таарамжгүй харилцааны улмаас иргэн Г.Б*******ийн биед халдан өшиглөж, Баянгол дүүрэг дэх Цагдаагийн газрын Эрүүлжүүлэх байранд хүргэгдсэн, 1,79 хувийн согтолттой байсан зөрчил гаргасан гэж үзэн, У******* Е******* пын газрын Ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн дугаар дүгнэлтээр Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4.18, 2.4.22-д заасныг зөрчсөн гэжээ.

5.Харин У******* Е******* пын *******24 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн Б/ дугаар тушаалаар нэхэмжлэгчийг Пын тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1.5, 66 дугаар зүйлийн 66.3, 67 дугаар зүйлийн 67.1, Төрийн албаны тухай хуулийн 48.1.4, Монгол У******* Е*******лөгчийн *******18 оны 08 дугаар зарлигаар баталсан Пын зэрэг дэв тогтоох, олгох журмын 2.11, *******18 оны 12 дугаар зарлигаар баталсан Пын сахилгын дүрмийн 1.3 дүгээр зүйлийн 1.3.2, 4.10 дүгээр зүйл, Пын ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн 32. дугаар дүгнэлтийг тус тус үндэслэн төрийн албанаас халах сахилгын шийтгэл ногдуулсан байна.

6.Нэхэмжлэгч шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлдээ:

1/Пын Ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 32 дугаартай дүгнэлтийн талаар П.Э******* миний бие хууль ёсны дагуу олж авсан өөрийн өмчлөлийн газар дээр гэр бүл, төрөл төрөгсдийн хамтын хөрөнгөөр босгосон барилга, байгууламжид тодорхой аж ахуйн нэгжээр ажил гүйцэтгүүлэх гэрээг иргэн хүнийхээ хувьд захиалга өгч гэрээ байгуулсан асуудлыг Ёс зүйн зөвлөлийн хурлаар хянан хэлэлцээд Ёс зүйн дүрмийн 2.4.5, 2.4.10 дахь заалтуудыг зөрчсөн гэж дүгнэлт гаргасан нь үндэслэлгүй байна.

Учир нь тухайн газар болон үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөл хууль ёсны эсэх, тухайн эд хөрөнгийг үндэслэлгүйгээр олж авсан эсэх асуудлыг урьд нь Авлигатай тэмцэх газраас шалгаж тухайн асуудлыг эцэслэн шийдвэрлүүлж хэргийг гэмт хэргийн шинжгүй үндэслэлээр хааж энэ асуудалд ямар нэгэн хууль бус зүйл байхгүй гэдэг нь тогтоогдсон.

Монгол У******* Үндсэн хуулийн 5 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Төр нь нийтийн болон хувийн өмчийн аливаа хэлбэрийг хүлээн зөвшөөрч, өмчлөгчийн эрхийг хуулиар хамгаална”, “Өмчлөгчийн эрхийг гагцхүү хуульд заасан үндэслэлээр хязгаарлаж болно” гэсэн, мөн 6 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан “... газрыг зөвхөн Монгол У******* иргэнд өмчлүүлж болно”, “...иргэн хувийн өмчийнхөө газрыг ...иргэн хувийн өмчийнхөө газрыг ...ашиглах эрхтэй”, мөн 16 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан “...Хөдлөх, үл хөдлөх хөрөнгө шударгаар олж авах, эзэмших, өмчлөх, өвч залгамжлуулах эрхтэй.." гэж заасан бөгөөд Үндсэн хуулийн энэхүү зарчим агуулгад нийцүүлэн Монгол У******* иргэний хувьд өөрийн өмч хөрөнгө, түүнтэй холбоотой иргэний эрх зүйн харилцаанд оролцсон үйлдлийг Ёс зүйн зөрчил болгон буруутгаж байгааг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна.

2/Пын ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны дугаартай дүгнэлтийн талаар.

Миний бие *******23 оны 05 дугаар сарын 24-ний өдөр үйлчилгээний газраас үйлчлүүлэхдээ бусадтай зүй бус харьцсан, бие зөв авч яваагүй гэх асуудлын талаар Баянгол дүүргийн Цагдаагийн 2 дугаар хэлтсээс 47 дугаартай гомдол бүртгэн авч мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж тухайн асуудал нь гэмт хэргийн шинжгүй үйлдэл болох нь тогтоогдож Баянгол дүүргийн пын газраас хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээхээс татгалзаж шийдвэрлэсэн.

Үүний дараа Нийслэлийн пын газраас тухайн асуудалд *******23 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдөр 2******* дугаартай хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээж мөн мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулаад *******23 оны 08 дугаар сарын 01-ний өдөр 2 дугаартай пын тогтоолоор тухайн хэргийг мөн адил гэмт хэргийн шинжгүй үндэслэлээр хааж шийдвэрлэсэн.

Тухайн хэргээс холбогдох материалыг хуулбарлаж зөрчил шалган шийдвэрлэх эрх бүхий байгууллагад шилжүүлсэн бөгөөд Баянгол дүүргийн Цагдаагийн газрын эрх бүхий албан тушаалтан хүлээн авч шалгаад *******23 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдөр 057 дугаартай шийтгэлийн хуудсаар 100.******* төгрөгөөр торгох шийтгэл оногдуулсан.

Эрх бүхий албан тушаалтны энэ шийдвэрийг эс зөвшөөрч миний бие Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд гомдол гаргаж тухайн зөрчлийн материалыг шүүхээр хянан хэлэлцээд *******23 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдрийн *******23/3Ш/ дугаартай шийтгэврээр эрх бүхий албан тушаалтны гаргасан шийтгэлийн хуудас хууль бус гэж үзээд хүчингүй болгож, улмаар давж заалдах шатны шүүхийн *******23 оны 11 дүгээр сарын 21-ний өдрийн *******23/ДШМ3/2******* дугаартай магадлалаар анхан шатны шүүхийн энэ шийдвэрийг үндэслэлтэй байна гэж дүгнэн хэвээр үлдээсэн.

Дээрх хоёр шатны шүүхээс тухайн үйл баримтад дүгнэлт хийхдээ П.Э******* нь зөрчил үйлдсэн гэдэг нь тогтоогдохгүй байна гэж анхан болон давж заалдах шатны шүүхээс шийдвэрлэсэн байхад Пын Ёс зүйн зөвлөл шүүхээс эсрэг буюу шийдвэр гаргаж намайг Пын Ёс зүйн дүрмийн 2.4.18, 2.4.22 дугаар заалтуудыг зөрчсөн гэж дүгнэлт гаргасан нь хууль зүйн үндэслэлгүй байна.

Учир нь Ёс зүйн зөвлөлийн дүгнэлтийн үндэслэл болж буй нотлох баримтуудыг мөн адил мөрдөх байгууллага, пын хяналтаар түүнчлэн 2 шатны шүүх бүхэлд нь үнэлж дүгнээд зөрчил үйлдэгдсэн нөхцөл байдал тогтоогдохгүй буюу П.Э*******ыг хэрэг, зөрчил үйлдээгүй гэж үзсэн байхад Ёс зүйн зөвлөл хэт нэг талыг буюу буруутгах гэсэн байдлыг баримталж шийдвэр гаргасан гэж үзэхээр байна.

Энэ нь Пын Ёс зүйн зөвлөлийн ажиллах журмын 1.4-д заасан “...гомдлыг хянан шийдвэрлэхдээ хууль дээдлэх, шударга, ил тод, хараат бус байх..." зарчмыг мөрдлөг болгоно гэдгийг баримталж ажиллаагүй байна.

3/У******* Е******* Пын *******24 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн Б/  дугаартай тушаалыг гаргахдаа дээрх Ёс зүйн зөвлөлийн дүгнэлтүүдийг баримталсан.

Гэтэл тушаалын үндэслэл болж буй Ёс зүйн зөвлөлийн дүгнэлтүүд нь өөрөө хууль бус шинжтэй, түүнийг эс зөвшөөрч гаргасан миний гомдлыг шийдвэрлэлгүйгээр гаргасан тул уг тушаал нь мөн адил хууль бус болох тогтоогдож байна.

Мөн Монгол У******* Е*******лөгчийн *******18 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдрийн 12 дугаартай Зарлигийн хавсралтаар батлагдсан “Пын сахилгын дүрэм”-ийн 5.1-д заасан сахилгын шийтгэл оногдуулах хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан байхад надад сахилгын арга хэмжээ авч хариуцлага тооцож байгаа нь үндэслэлгүй байна” гэжээ.

Нэхэмжлэгч шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “...У******* Е******* пын тушаалын нэгж заалтын үндэслэл буюу Пын ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 32 дугаар дүгнэлтийг хүчингүй болгох үндэслэлийн хувьд, би Монгол У******* иргэний хувьд бол хувийн өмчтэй байх, хувийн өмчөө өмчлөх, эзэмших, ашиглах хууль тогтоомжийн хүрээнд арвижуулах, гэр бүлийнхээ хэрэгцээнд ашиглах бүрэн эрхтэй гэж өөрийгөө ойлгож байгаа. Миний бие хуулийн этгээдтэй гэрээ байгуулсан үйлдэл нь Иргэний хуулийн 101, 106, 343, 365 дугаар зүйлд заасныг хуулиар хүлээсэн зөвшөөрөгдсөн хүрээнд хуулийн дагуу хийгдсэн үйлдэл байх тул пын ёс зүйн зөрчил гэж дүгнэсэн нь хууль бус, үндэслэлгүй би байна гэж үзэж байгаа. Түүнчлэн дээрх үйлдлийг хуулиар тогтоосон пын иргэний эрхэд тавих хязгаарлалтыг зөрчсөн гэж У******* Е******* пын тушаалд намайг буруутгах үндэслэл болгосон. Гэтэл хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа Пын тухай хууль болон түүнтэй уялдуулан гаргасан дүрэм, журам, заавар, пын ёс зүйн хэм хэмжээний алинд ч п хүн иргэний хувьд ажил гүйцэтгэх гэрээ байгуулах, учирсан хохирол, зөрчигдсөн эрх ашгаа хамгаалуулахаар шүүхэд иргэний нэхэмжлэл гаргах эрхийг хязгаарласан буюу хориглосон заалт, хэм хэмжээ огт байхгүй байгааг шүүгч та шударгаар дүгнэлт хийж, хуульд нийцсэн шийдвэр гаргана гэдэгт итгэж байна. Монгол у******* Е******* пын тушаалд ёс зүйн дүрмийн 2.4.5 дахь хэсэгт албан үүргээ хэрэгжүүлэхдээ харшлах, эсхүл сөргөөр нөлөөлөх, пын албан тушаалын ашиглахыг санаархсан аливаа хэлцэл, үйл ажиллагаанаас зайлсхийн хэсэг зөрчсөн гэж дүгнэсэн нь үндэслэлгүй гэж үзэж байгаа юм. Учир нь миний бие дээрх гэрээг байгуулахдаа Үндсэн хууль болон иргэний хуульд заасны дагуу иргэний эрх зүйн харилцаанд оролцож, энэ гэрээг хийсэн байгаа. Энэ удаа гэрээг хийхдээ пын албан тушаалыг огт ашиглаагүй, ашиглахыг санаархсан ийм үйлдэл огт гаргаагүй. Энд цэвэр Иргэний эрх зүйн харилцаагаар иргэнийхээ журмаар хийсэн асуудал байдаг. Авлигатай тэмцэх газраас шалгасан 2******* дугаартай хэргээр тогтоогдсон байгаа. Мөрдөн шалгах байгууллага энэ хэргийг гэмт хэргийн шинжгүй гэсэн үндэслэлээр пт шилжүүлээд, пын хяналтад шийдвэр гаргах шатандаа явж байгаа. Үүгээр гэмт хэргийн шинжгүй гэдэг нь тогтоогдож байгаа. Миний хувьд энэ газар хөрөнгийнхөө асуудлыг *******19 онд Авлигатай тэмцэх газарт албан тушаалаа хүлээлгэн өгөөд шалгуулж байсан. 2 жил шалгуулж байсан.  Энэ үед мэдээж шүүх, пын байгууллагуудад иргэд, иргэний нийгмийн зүгээс нэлээн их дайралт ирж байсан учраас ажлаа өгөөд ингээд шалгуулж байсан. Энэ асуудлаар хамгийн гол нь 2 жил шалгагдаад энэ олж авсан газар, хөрөнгө нь хууль ёсны юм байна, үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн асуудал байхгүй юм байна гэсэн дүгнэлт гараад,  пын хүчин төгөлдөр тогтоол өнөөдрийг хүртэл хүчин төгөлдөр байж байгаа. Тийм учраас миний зүгээс иргэн н.Х*******тай хийсэн гэрээн дээр пын ажил албан тушаалыг ашигласан, нэрийг нь барьсан асуудал байхгүй. Тэр гэрээн дээр иргэн П.Э******* гэдгээрээ иргэний эрх зүйн харилцаанд оролцож байгаа. Магадгүй тэр гэрээн дээр п П.Э******* гээд тавьсан бол би ёс зүйн хариуцлага хүлээхэд бэлэн байна. Тийм зүйл байхгүй. Магадгүй аж ахуйн нэгжийн захирал П.Э******* гээд гэрээ хийсэн бол би ёс зүйн хариуцлагыг өнөөдөр үүрээд явахад бэлэн байна. Тийм асуудал байхгүй. Тийм учраас хамгийн гол нь энэ дээр бол ямар нэгэн пын нэр төрийг барьсан, ашигласан асуудал байхгүй. Өнөөдөр тэр хүнтэй ажил гүйцэтгүүлэх гэрээ хийснээр би өөрөө хохироод, эрх минь зөрчигдөөд байж байгаа. Тэгээд иргэний хувьд иргэний шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан ийм асуудал байгаа.

            Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4.10-т  п багшлах эрдэм шинжилгээний бүтээл туурвих ажлыг гүйцэтгэхээс бусад хуулиар заасан үүрэгт нь үл хамаарах ажил, албан тушаал хавсран хийж болохгүй гэж байгаа.  Энийг зөрчсөн гэж байгаа юм. Миний хувьд хэзээ ч хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй. Хуулийг мушгин гуйвуулж, буруугаар хэрэглэж, илтэд хууль бус шийдвэр  болсон байна гэж миний бие нэхэмжлэл гаргасан. Учир нь ажил хавсарч гүйцэтгэх тухай ойлголтын хувьд бол пын үндсэн ажил үүргээ гүйцэтгэхийн зэрэгцээгээр ямар нэг байгууллага, аль нэг газарт хөдөлмөрийн болон бусад гэрээ хэлцэл байгуулах замаар бүр мөсөн буюу тодорхой хугацаанд цалин хөлстэйгөөр ямар нэг ажил, албан тушаалыг эрхлэх тухай асуудал юм. Миний хувьд дээрх тохиолдолд ажил хавсарч гүйцэтгээгүй, зөвхөн иргэний хувьд гэрээ байгуулсан гэрээний үр дүнг тооцон гүйцэтгэгч тал гэрээний үүргээ хэрэгжүүлээгүйгээс намайг хохироосон тул хуульд заасны дагуу шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан. Энэ бол хууль зүйн ойлголт бол шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан нь  ажил хавсарч гүйцэтгэсэн хууль зүйн ойлголтод бол хамаарахгүй гэж иргэний хувьд ч буюу хуульч хүнийхээ хувьд ойлгож байгаа. Дээрх тохиолдолд иргэний хувьд би хуулийн этгээдтэй гэрээ байгуулж уг байгууллагаар ажил гүйцэтгүүлсэн, миний иргэний хувьд хэлцэл хийсэн үйлдэл болохоос ажил эрхэлсэн, хавсарч гүйцэтгэсэн ажил болохгүй гэж үзсэн учраас энэ хууль бус  шийдвэрийг эсэргүүцэж гомдол нэхэмжлэл гаргасан. Монгол У******* е******* пын тушаалын нэг дэх хэсэгт заасан заалтыг хүчингүй болгох үндэслэлтэй гэж миний хувьд үзэж байгаа юм. Жишээ нь иргэн өнөөдөр шүүгч, п гээд магадгүй бүгдээрээ бид нар газартай байдаг. Тэр газар дээрээ хамгийн гол нь ажил үйлчилгээ явуулах юм уу, ямар нэгэн объект барих тохиолдолд мэргэжлийн байгууллагад ханддаг. Тийм учраас бид нар орох орон сууцаа байж байгаа тохиолдолд зүгээр би чадна гэсэн улсуудаар хийлгэдэггүй. Мэргэжлийн байгууллагад хандаж гэрээ хэлцэл хийж байж ажил гүйцэтгэх гэрээ хийж байж байшин, нормын дагуу баригдаж, баялгийг бүтээдэг. Миний хувьд хуулийн этгээдтэй ийм гэрээ хэлцэл хийсэн. Тэгээд эцэст нь эсрэгээрээ П.Э******* п хийж байгаа, давхар тэр компаниас би танай ажлыг хийж өгөөд та нар надад мөнгө төл би тэр ажлыг хийх гэж гэрээг хийсэн бол би өнөөдөр ёс зүйн хариуцлага хүлээхэд бэлэн байна. Тийм асуудал байхгүй. Өнөөдөр  миний 35 жилийн амьдрал, гэр бүл зохиосон хөрөнгөө хүнд өгөөд алдсан ийм асуудал байгаа юм. Ингээд хохироод байж байгаа асуудал. Ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны дугаар дүгнэлт байгаа. Энэ дээр намайг согтууруулах ундааны зүйлс хэтрүүлэн хэрэглэсэн үедээ иргэнтэй зүй бусаар харьцсан гээд пын ёс зүйн дүрмийн 2.4.18, 2.4.22 дахь зүйлүүдийг зөрчсөн гэж Төрийн албанаас халах сахилгын шийтгэл оногдуулж, ажлаас халсан шийдвэрийг эс зөвшөөрч нэхэмжлэл гаргасан. Үндэслэл нь миний бие иргэнтэй зүй бусаар харьцаж, доромжилсон үйл явц болоогүй. Тухайн үед тэр хүнтэй зүй бусаар харьцаж, доромжилсон асуудал болоогүй. Бүх асуудлыг Цагдаагийн байгууллагад очиж шалгуулсан. Шүүгч, п бид нар цөөхөн хуулиар хамгаалагдсан, аюулгүй байдлаа хамгаалуулах эрхтэй субъектүүдийн нэг байгаа. Тухайн үед амь бие аюулгүй байдалд гэмт халдлага бий болсон учраас цагдаагийн байгууллагад очиж учир зүйг нь олох нь зөв юм байна гэдэг шийдвэр гаргаад, цагдаагийн байгууллагад  очсон ийм асуудал болсон. Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4.18, 2.4.22-т олон нийтийн газарт зүй бусаар биеэ авч явах гэж байгаа юм. Зөрчлийн хуулийн 5.1 дүгээр зүйлд хэрүүл маргаан үүсэх, бусдыг өдөөн хатгах, бусдын амгалан тайван байдлыг алдагдуулах тухай, олон нийтийг үл хүндэтгэх, Зөрчлийн хуулийн 5.2-т хүний биед халдаж, зодох, Зөрчлийн тухай хуулийн 5.3 дугаар зүйлд заасан  үйлдлүүдийг миний хувьд бол огт гаргасан юм байхгүй. Үнэхээрийн архи согтууруулах ундааны зүйл уугаад, бусдыг өдөөн хатгаад, зодоод авиргүй зан гаргаж, ёс зүйгүй зан гаргасан юм байхгүй. Тухайн үед би ажлын бус цагаар таньдаг хүмүүстэй уулзаад байж байсан. Тэнд 1 эмэгтэй уйлаад сууж байсан, хүн гэдэг чанараараа яасан гэсэн чинь ерөөсөө учиргүй чи намайг зодсон гээд дайрсан. Энэ асуудлыг цагдаагийн байгууллага шалгасан, тусгай субъектийнхэн шалгасан, пын байгууллага шалгаад хэрэг бүртгэлтийн хэргийг гэмт хэргийн шинжгүй байна гэж үзээд хааж шийдвэрлэсэн. Зөрчлийн хуулийн энэ асуудлаар эрх бүхий албан тушаалтан нэг зуун мянган төгрөгөөр торгосон асуудал дээр би анхан шатын шүүхэд нэхэмжлэл гаргаад, энийг зөрчлийн шинжгүй байна гэж үзээд шүүхээс хэрэгсэхгүй болгож өгсөн. Ингээд п эсэргүүцэл бичээд давж заалдах шатын шүүхээр ороод анхан шатын шүүхийн гаргасан шийдвэр үндэслэлтэй байна гэсэн магадлал гарсан. Тэгээд энэ асуудал үндсэндээ хаагдсан. Өнөөдөр бол хүчин төгөлдөр пын тогтоол, анхан болон давж заалдах шатын шүүхийн шийдвэрүүд хавтаст хэрэгт нотлох баримтаар авагдсан байгаа. Тийм учраас миний хувьд ямар нэгэн байдлаар ёс зүйн дүрэмд заасан Монгол у******* е******* пын тушаалд заасан ёс зүйгүй авирласан, бусдыг зодсон, доромжилсон асуудал бол гаргаагүй.

            Цагдаагийн албан хаагчид ирэхэд очиж шалгуулъя, энэ асуудлыг шалгуулах нь зүйтэй гээд өөрийн биеэр очсон. Тэнд ямар нэгэн эсэргүүцэл үзүүлээгүй. Тэгээд Цагдаагийн байгууллагад өөрийнхөө согтолтын зэргийг тогтоолгоод, таныг эрүүлжүүлэх шаардлагагүй юм байна, та явж болно гэсэн.  дараа нь очиж мэдүүлэг өгсөн ийм асуудал болсон. Энэ асуудалтай холбогдуулаад намайг эрүүлжүүлэгдсэн гэж үзээд байгаа. Эрүүлжүүлэгдэх гэдэг ойлголт нь бодитоор болж дууссан өнгөрсөн цагийг илэрхийлсэн ухагдахуун юм. Өөрөөр хэлбэл эрүүлжүүлэгдэх, эрүүлжүүлэх байранд орсон, эрүүлжүүлэх газарт хоносон, эрүүлжүүлэхийн хөлс зардлыг төлсөн, эрүүлжүүлэгдсэн хүний тоо, у******* тоо бүртгэлд орсон байдлыг илэрхийлэх цогц ойлголтыг би ойлгож байгаа. Тэгэхээр миний хувьд эрүүлжүүлэгдсэн тохиолдолд байхгүй. Цагдаагийн байгууллагаас энэ хүн эрүүлжүүлэгдсэн гэсэн тоо бүртгэлд байхгүй гэдэг ийм дүгнэлтээ гаргаж өгсөн.  Энийг эрүүлжүүлэгдсэн гэж ёс зүйн дүрэм дээр эрүүлжүүлэгдсэн бол гэж байгаа. Ёс зүйн зөвлөлийн гишүүд эрүүлжүүлэгдсэн гэж ойлгож байгааг би ойлгохгүй байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл эрүүлжүүлэх байранд орсон. Гэтэл миний бие аюулгүй байдалд заналхийлэл бий болсон учраас цагдаагийн байгууллагад л хандсан, цагдаагийн байгууллагын ажилтнууд ирсэн, явж шалгуул гэсэн, очиж шалгуулсан. Миний хувьд иргэнийг зодсон, доромжилсон асуудал байхгүй, энэ асуудлыг  шийдэх газар нь шийднэ гэж хэлээд явсан. Дараа нь тэр иргэн өөрөө энэ асуудал дээр би буруу хүн андуурсан байна, хүнд зодуулсан энэ асуудлаа хүн андуурч гэж хэлээд энэ асуудал нэг талдаа болсон юм. Ёс зүйн зөвлөл миний хувьд эрүүлжүүлэх үйл явдал болоогүй гэдгийг хууль зүйн учир холбогдлыг бодитойгоор бол дүгнээгүй.  Гэхдээ эргэлзээтэй нөхцөл байдал нь ямар ч тохиолдолд холбогдогч шалгагдагчид ашигтайгаар шийдвэрлэх эрх зүйн бүхий л салбарууд дагаж мөрддөг нийтлэг жишиг болох тухай ойлголт байдаг. Шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрээр нэгэнт тогтоогдсон үйл баримтыг нэг этгээд өөрөөр тайлбарлаж, шийдвэрлэж болохгүй. Хууль зүйн нэгдсэн дэг жаяг ойлголт байдгийг хэлэх нь зөв байх. Эцэст нь хэлэхэд энэ 2 дүгнэлтийг эс зөвшөөрсөн. Пын тухай хуульд зааснаар эс зөвшөөрөл Е******* пт гомдол гаргах эрхтэй байдаг. Е******* пт гомдол гаргасан боловч Е******* поос надад албан ёсны хариу өгөөгүй. Энэ хариуг хэн өгсөн бэ гэхээр Ёс зүйн зөвлөлийн дарга н.Энхтөр гэдэг хүн надад энэ эцсийн шийдвэр гэж өгсөн. Тэгээд Е******* пын өмнөөс эрх эдэлж н.Энхтөр гэдэг хүн энэ ёс зүйн 2 дүгнэлт эцсийн шийдвэр учраас та шүүхэд хандаж болно гэсэн хариу өгсөн. Ийм учраас би Е******* поос албан ёсны гарын үсэгтэй хариугаа аваагүй. Энэ хууль зөрчсөн асуудал болж байгаа. Тийм учраас миний зөрчигдсөн эрхийг сэргээж өгч, эргүүлэн ажил албан тушаалд томилж өгнө үү” гэв.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “Монгол У******* е******* пын газрын дэргэдэх Ёс зүйн зөвлөлийн шийдвэр ерөөсөө гарахаасаа авхуулаад будилаантай болоод эхэлчхэж байгаа юм. Нэг хурлаас 2 өөр шийдвэр гаргасан байгаа юм. Энэ  32, дугаар дүгнэлтүүд нь онол, практикийн ойлголт байхгүй.  Нэг хурлаар нэг асуудал хэлэлцэж болно 10 асуудал хэлэлцэж болно, бүгдийг нь хэлэлцээд нэг л шийдвэр гаргана. Энэ дээр ерөөсөө энэ хүнийг илүү их зөрчилтэй харагдуулах гэж байгаа юм шиг. Тэгээд 32, дугаартай дүгнэлтүүд 2, 2 заалтыг зөрчсөн гэж гарсан. Гэтэл нэг л үйл баримт буюу нэг л болсон үйл явдал дээр асуудал дүгнээд байгаа. Яагаад ёс зүйн дүрмийн 2 заалтыг зөрчсөн гэж 2 дүгнэлт гаргаад ирэхээр нэг ёсондоо хүчийг нь нэмэгдүүлж байгаа юм шиг зүйл болсон байгаа юм. Тэгэхээр дүгнэлтүүдийг тусад нь аваад үзье. 32 дугаартай дүгнэлтийн хувьд газартай холбоотой асуудлыг л яриад Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4.5,  2.4.10 гэж байгаа хэдий ч утга агуулгыг нь харахаар нэг л үйлдлийг яриад байгаа. Яагаад нэг үйлдэл дээр 2 асуудлыг яриад байгаа нь ойлгогдохгүй байгаа. Хэргийн материалд авагдсан ёс зүйн зөвлөлийн шалгасан материалууд байгаа Авлигатай тэмцэх газраас н.Х*******тай гэрээ байгуулсан хэргийн материалыг л тэр чигт нь аваад хянасан байна. Түүнд хууль ёсны дагуу авсан газар дээрээ үл хөдлөх хөрөнгө барих гэсэн ийм асуудал байгаа. Монгол У******* Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлд Монгол У******* иргэн дараах эрх чөлөөг баталгаатай эдэлнэ гэж заасан. Тэрний 3 дугаарт үл хөдлөх, хөдлөх хөрөнгийг шударгаар олж авах, эзэмших, өмчлөх, захиран зарцуулах эрхтэй гэсэн байдаг. Тэр газрыг энэ хүн яаж олж авсан юм бэ гэдэг нь *******18, *******19 оноос авхуулаад шалгагдсан байна. Сүүлд баримтууд гаргаж өгсөн байгаа. Тэр үедээ энэ хүн чинь ингээд газар хууль бусаар олж аваад үндэслэлгүй хөрөнгөжөөд гээд олон нийтийн хэрэгслээр гараад,  өдрийн сонинд мэдээлэл гарсан.Энэ асуудалтай холбоотой  баримтууд гаргаад өгсөн учраас би эндээс хэлээд явчихъя. Өдрийн сонины *******18 оны 10 дугаар сарын 26-ны өдрийн 161 дугаартай албан мэдэгдэл байна. Монгол У******* Е******* пын газарт гэж хаяглаж байгаад тайлбар хүргүүлэх тухай өдрийн сонины *******18 оны 05 дугаар сарын 27,  10 дугаар сарын 22-ны өдрийн 2 дугаарт гарсан П.Э******* птой холбоотой нийтлэлүүдийг “Макс групп” ХХК-ийн маркетингийн албанаас төлбөртэй хэвлүүлсэн гэдэг тодорхой мэдэгдэл хүргүүлсэн байгаа. *******18 оны 06 дугаар сарын -ны тоот мэдэгдлээр Өдрийн сонины албан бичгээр У******* Е******* пын газарт гэж байгаа. Пын ажилтнууд бөхчүүдийг ашиглаж, нийтийн эзэмшлийн газрыг булаахаар дайрч байна гэсэн гарчигтай төлбөртэй нийтлэл хэвлэгдсэн манай сонинд.  Тус нийтлэлд нэр нь гарсан П.Э******* гэж пын хүсэлтээр түүний авчирсан баримт, холбогдох газруудын албан бичиг зэргээс харахад П.Э******* пын талаар ташаа нийтлэл гарсан байна. Иймд энэ залруулгыг хүргэж байна гэсэн байгаа. Энэ асуудалтай нь холбогдуулаад У******* е******* пын газрын Дотоод аюулгүй байдал, хяналт шалгалтын хэлтэс буюу саяны асуудал шалгаад байсан хэлтэс тухайн үедээ энэ газартай холбоотой асуудлыг шалгаад *******19 оны 01 дүгээр сарын 11-ний өдөр 4/189 тоот У******* Е******* пын газрын албан бичиг байна. П П.Э******* нь пын ёс зүйг зөрчсөн гэх үндэслэл тогтоогдоогүй болно гэж бичээд У******* Е******* пын газрын туслах хяналт шалгалт, дотоод аюулгүй байдлын хэлтсийн дарга н.Оюундэлгэр гэсэн байна.  Тэр үед нь бас Авлигатай тэмцэх газраас энэ асуудал дээр нь хэрэг үүсгээд шалгаад явсан. Авлигатай тэмцэх газрын *******18 оны 06 дугаар сарын 04-ний өдрийн 5/4 тоот албан бичиг байна. Хяналт шинжилгээний хэлтсийн дарга н.Хашбаатарын гарын үсэгтэй. Энэ дээр П.Э******* болон түүний гэр бүлийн гишүүдэд дээрх газрыг эзэмшүүлэх шийдвэр гаргахдаа Авлигын эсрэг хууль, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль зөрчсөн гэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй байна гэсэн байна. Энэ асуудалд баримтуудыг харахаар нөгөө газрыг чинь олж авахдаа энэ хүн Үндсэн хуульд заасныхаа дагуу шударгаар олж авч эзэмшиж, ашиглаж байсан байна.  Ямар ч хүн, п ч байна уу, энгийн иргэн ч байна уу, хэн ч байсан ажилтай, ажилгүй нь хамаагүй хүн газар, үл хөдлөх хөрөнгө шударгаар хууль ёсны дагуу эзэмшсэн бол тухайн газар дээрээ гэрээ барина уу, байшингаа барина уу, орон сууцаа барина уу тэр хүний эрхийн асуудал, хууль бус зүйл байхгүй. Газар эзэмшсэн эх үүсвэр нь хууль ёсны дагуу гэдийг Авлигатай тэмцэх газар, Пын байгууллагын хяналт шалгалтаар тогтоогдсон байна. Тухайн үед шалгахдаа ************** оны сарын 01-ний өдөр 1 тоот Хан-Уул дүүргийн Пын газраас хэрэг бүртгэлтийн хэргийг нь гэмт хэргийн шинжгүй гэж хаажээ. Өнгөрсөн жил 2******* дугаартай хэрэг бүртгэлтийн хэрэг үүсэж шалгагдаад гэмт хэргийн шинжгүй юм байна гээд н.Х*******ас гаргасан гомдлын дагуу хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээхээс татгалзах саналтай өгсөн юм байна. Пын байгууллага  ямар ч гэмт хэргийн шинжгүй байна гэж үзээд татгалзсан. Гэтэл У******* е******* пын газар хянаад хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээж шалгадаг юм байж, дутуу шалгасан гэж үзсэн байх. Авлигатай тэмцэх газар шалгаад дахин гэмт хэргийн шинжгүй байна хаах санал гаргаад өгсөн байна. Өнөөдрийн шүүхэд  гаргаж өгсөн баримтаар *******24 оны 04 дүгээр сарын 09-ний  буюу бараг арваад хоногийн өмнө гэмт хэргийн шинжгүй гэсэн үндэслэлээр Авлигатай тэмцэх газар пт нь шилжүүлсэн. Тэр иргэдийн хоорондын асуудал байна гэж мэргэжлийн байгууллага, мөрдөх байгууллага шалгаад байдаг. Тэгэхээр ёс зүйн зөвлөл  тэр хамаа байхгүй. Тэр хэрэгт авагдсан баримтуудаар тогтоогдож байна гэж хариу тайлбартаа бичиж өгөөд байна. Тэр 2 дахь заалт нь багшлах болон эрдэм шинжилгээний ажил гүйцэтгэхээс бусад хуулиар тогтоосон үүрэгт ажилд үл хамаарах ажил хавсарч гүйцэтгэж болохгүй. Гэрээ хэлцэл хэн нэгэнтэй хийх чинь ажил хавсраад хийж байгаа асуудал ерөөсөө биш гэдгийг хэн ч ойлгоно. Бид нар цалингийн зээл, өөр бусад иргэний ёс зүйн гэрээ хэлцэл хийнэ. Энийг яагаад ажил хавсарч хийсэн гэж үзэж болохгүй.  Ажил хавсарч хийх гэдэг давхар ажил хийхийг хэлнэ. Поос гадна нэг хувийн хэвшилд, нэг компанийн гүйцэтгэх захирал, Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн дарга, менежер, төрийн албанд төрийн захиргааны байгууллагад гишүүн, хэлтсийн даргын үүрэгт ажлыг давхар хийгээд сууж байхыг хэлнэ. Тэр байгууллагаасаа цалин мөнгө аваад цалинжаад тушаал шийдвэр гараад, хөдөлмөрийн гэрээ байгуулсан байвал тэрийг нь  шалгаж тогтоогоод, энэ заалтыг зөрчсөн гэж ёс зүйн зөвлөл дүгнээд байгаа бол тэрийгээ тодорхой бичих хэрэгтэй. Сонгинохайрхан дүүргийн пын газарт ажиллаж байхдаа хаана ямар ажил хийж байсан гэдгийг тодорхой бичнэ үү. Давхар хавсарч хийсэн ажил, албан тушаалыг нь он сар өдөр, тушаал шийдвэр, хөдөлмөрийн гэрээний дагуу ийм ажил хийж байсан гэж бичих ёстой. Ийм зүйл байхгүй байхад давхар ажил хавсарч байсан гэж хийсвэр зүйл бичээд байгаа юм. Тэгээд сая гаргаж өгсөн баримтад байгаа. У******* бүртгэлийн газраас энэ хүний мэдээллийг татаад авах боломжтой. Хуулийн этгээдийн лавлагаа авсан. П.Э******* гэж хүний нэр дээр ашгийн төлөө бус хуулийн этгээдийн гишүүнчлэлээр бүртгэгдсэн бүртгэл байдаг юм байна.  Өөр энэ хүн дээр ямар нэгэн аж ахуйн нэгж, хуулийн этгээдийн ажил албан тушаалын бүртгэл байхгүй байна гэдэг лавлагааг авч ёс зүйн зөвлөлийн хуралдааны материалд хавсаргаагүй байж, энэ хүнийг чи ажил хавсарч хийсэн байна гэж үзэж ерөөсөө болохгүй. Ажил, албан тушаал хавсарч хийсэн гэж байгаа нь ямар ч үндэслэлгүй гэж үзэж байна. Хариуцагчийн зүгээс хариу тайлбартаа ашгийн төлөө үйл ажиллагаа явуулсан гэсэн байгаа юм. Гэтэл пын ёс зүйн дүрэмд ашгийн төлөө үйл ажиллагаа явуулж болохгүй гэсэн заалт байхгүй. Албан үүргээ хэрэгжүүлэхэд пынх нь ажилд сөргөөр нөлөөлөх эсхүл албан тушаалд санаархсан гэж байгаа. Түүнээс ашгийн төлөө гэсэн зүйл огт байхгүй. Гол нь н.Х******* гэж хүнтэй ажил гүйцэтгэх гэрээ хийснээрээ үндсэн хяналтын пын ажлаа хийхэд яагаад зөрчилдөөд, зөрчил үүссэн юм бэ гэдгийг тодорхойлж гаргаж ирсэн байх ёстой. Чи ажлаа хийх гэсэн энэ гэрээ хийснээс болж ажил, албан тушаалд сөргөөр нөлөөлөөд харшлаад байна гэдэг зүйл байхгүй.  н.Х******* энэ хүн п болохоор би гэрээ хийсэн юм гэж хэлсэн бол хамаа алга. Түүнээс тэр гэрээ ямар ч ашиг байхгүй, Харин алдагдалд ороод шатаад явж байна. Тэгээд п болохоор шахалтад ороод гэрээ хийсэн гэж байвал асуудал өөр байна. Тэгтэл тэр хүн өөрөө ашгаа тооцоолоод, п нь байна уу, зүгээр иргэн нь байна уу, тэр хүн өөрөө аж ахуйн нэгжээрээ ашгийн төлөө явж байгаа. Тэгээд пынх нь ажил, албан тушаалтай ямар ч хамааралгүй байгаа юм. Тэгэхээр Ёс зүйн зөвлөлийн дүгнэлт дээр тодорхой томьёолж гаргаж яриагүй байгаа байхгүй юу. Тодорхой болгож байж ёс зүйн зөрчил гаргасан гэдэг асуудлыг ярина уу гэхээс ийм тодорхойгүй байдлаар асуудалд хандаж болохгүй. Ёс зүйн зөвлөлийн дугаартай дүгнэлт дээр Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4.18, 2.4.22-т заасныг зөрчсөн гэж хүчээр наагаад тавьчихсан юм шиг байгаа юм. Тэр эрүүлжүүлэх байранд хүргэгдсэн гэдэг пын ёс зүйн дүрэмд байгаа үг, өгүүлбэр, заалтаа бид дагана. Түүнээс хүргэгдсэн байсан гэсэн үг байхгүй, албадан эрүүлжүүлэгдсэн бол гэж байгаа юм. Пын ёс зүйн мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулахдаа баримтлах ёс зүйн зарчим, үйл ажиллагаанаас гадна нийгмийн харилцаанд баримт зарчим гээд ******* хэдэн заалттай юм байгаа. Тэнд тодотгоод тайлбар хийсэн нэг заалт байдаг нь энэ 4.22заалт байгаа. Тодотгоод тайлбар хэлэхэд энэ зөрчлийг нэг удаа биш, удаа дараа гаргасан бол сахилгын шийтгэл оногдуулна гэж байгаа. Тэгэхэд энэ хүн удаа дараа ёс зүйн зөрчил гаргасан зүйл байхгүй. Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэж, албадан эрүүлжүүлэх гэж байгаа юм. Гэтэл согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх тухай хууль гэж Монгол У******* хуулийн ойлголтоор асуудал гаргана. Энэ хуулийн 3.1 дэх хэсэгт хэтрүүлэн хэрэглэсэн бол гэсэн байна. Энэ дүрэм дээр хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээд гэж хэнийг хэлэх вэ гэхээр өөрийн үйлдлийг удирдан хянах чадваргүй болтлоо согтсон хүнийг хэлнэ. Мөн хуулийн 3.1.2-т Албадан эрүүлжүүлэх гэж байгаа юм.  Албадан эрүүлжүүлэх гэдэг ойлголт нь хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээд өөрийн үйлдлээ удирдан хянах чадварыг нь сэргээх үйл ажиллагаа гэж байна. Энийг албадан эрүүлжүүлнэ гэж ойлгож байгаа. Гэтэл энэ хүн албадан эрүүлжүүлэгдээгүй байгаа. Цагдаагийн хэлтэст очсон гэдгээр нь шууд эрүүлжүүлэгдсэн гэж үзэж болохгүй. Энэ хуулийн 5.1-д Эрүүлжүүлэх байранд хүргэх үндэслэл гэж байна. Өөрийн үйлдлийг удирдан хянах чадваргүй болтлоо  согтсоны улмаас хаана байгаагаа болон очих газраа мэдэхгүй болсон. эсхүл гудамж талбай, олон нийтийн газар ухаангүй унасан. Энэ байдлаас болоод өөрөө осол гэмтэл, гэмт хэрэг, зөрчилд өртөж болзошгүй болсныг үндэслэл болгож цагдаагийн байгууллагын албан хаагч тухайн этгээдийг хамгаалах, тусламж үзүүлэх зорилгоор эрүүлжүүлэх байранд хүргэнэ гэж байгаа юм. Тэгтэл ийм нөхцөл байдал тогтоогдсон уу? Тогтоогдоогүй. Энэ хүн Цагдаагийн албан хаагчтай уулзаад тайлбар мэдүүлэг өгөөд, гарын үсгээ зураад явсан байхад, ийм заалтаар буруутгаад ёс зүйн зөрчил үйлдсэн гэж болохгүй. Дараагийн асуудал нь хүний биед халдаж, доромжилсон гэж байгаа. н.Б******* гэдэг хүнийг доромжилж, биед нь халдсан. Тийм тохиолдолд Ёс зүйн хариуцлага хүлээхгүй шүү дээ. Зөрчлийн хуулийн 5.3-т зааснаар хүний биед халдсан гэдгээр Зөрчлийн хуулиар торгуулна. Эхлээд хэрэг үүсгэж шалгасан байгаа. Тэгсэн  энэ хүн дээр гэмтлийн зэрэг гараагүй учир эрүүгийн хэрэг үүсгэх боломжгүй, татгалзаад шийдсэн. Тэгээд зөрчлийн хуулиар эрх бүхий албан тушаалтан, цагдаагийн албан хаагч арга хэмжээ авсан.  Гэтэл хүний биед халдсан юм байхгүй байхад гээд шүүхэд хандаад, шүүх бие мах бодид халдаж, нэр хүнд нь халдсан гэх зүйл тогтоогдохгүй байх тул зөрчлийн шийтгэлийг хүчингүй болгосон. Тэгээд п эсэргүүцээд давж заалдах шатын шүүхээс анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээсэн. Хоёр шатны шүүх шийдвэрлэсэн асуудлыг Ёс зүйн зөвлөл тэр шүүхийн шийдвэр хамаа байхгүй. Хүний биед халдаж, өшиглөсөн гэдэг нь тогтоогдож байна. Тийм учраас Ёс зүйн зөрчил гээд дүгнэлт гаргадаг. Доромжлох гэдэг нь хэлж байгаа үг өгүүлбэр нь үг зүй талаасаа хэл зүй талаасаа хүнийг доромж шинжтэй байна. Хэл шинжлэлийн ухааны мэргэжлийн хүмүүсээр дүгнэлт гаргуулж шийднэ. Түүнээс ёс зүйн зөвлөл нь энийг доромжилсон гэж үзнэ гэж шийдчихэж ерөөсөө болохгүй. Энэ п, шүүгч доромжилсон, зүй бусаар хэргийн оролцогч нартай зүй бусаар харилцсан гэдэг бол тэр хүний гаргаж байгаа үг, үйлдлийн шинжлэн болохоос бусад хүмүүс юу гэж ер нь ойлгох юм.  Жишээлбэл хүнтэй  чи юу гээд байгаа юм, битгий солиор, битгий хуц гээд хэрэлдэхээр нь чи доромжилж байна гэж үзээд тухайн асуудлыг шийдэж байгаа хүнийхээ субьектив хандлагаар нь асуудлыг шийдчих боломж байхгүй. Тэгэхээр энэ нь үндэслэлгүй байна. Ёс зүйн зөвлөлийн дугаар дүгнэлтэд тухайн үеийн асуудлыг тодорхойлж бичээгүй байгаа. Зүгээр тэр дүүргийн нутаг дэвсгэрт нэг иргэнийг доромжилсон гээд биччихсэн. Тэгэхээр энэ асуудлыг сайн нягталж шалгасны үндсэн дээр ёс зүйн зөрчил гаргасан гэдэг асуудлыг тавина уу гэхээс ингээд тодорхойгүй байдлаар асуудалд хандаж болохгүй. Ажлаас халах тушаал  үндэслэлгүй байна.  Удирдлага болгож байгаа 2 ёс зүйн зөвлөлийн дүгнэлт нь өөрөө хууль бус, үндэслэлгүй байгаа.  Тухайн үеийн бодит нөхцөл байдлыг тодруулаагүй байгаа нь үндэслэлгүй болж байгаа юм. Тэгээд хөөн хэлэлцэх хувьд сүүлийн ёс зүйн зөвлөлийн дугаар дүгнэлтээ баримтална. Ёс зүйн зөвлөлийн 32 дугаар дүгнэлт хөөн хэлэлцэх хугацаа нь дууссан байгаа. *******22 онд ажил гүйцэтгэх гэрээг байгуулсан байдаг. Тэгэхээр *******23 оны сар бүтэн жилээр нь бодоход, *******23 он хүртэл үйл ажиллагаа нь үргэлжилсэн гэж байна.  Тэр гэрээ хийснийг буруутгаад байгаа.  Тэгэхэд яахаараа гэрээний үйл ажиллагаа үргэлжлээд яваад байдаг юм бүү мэд. Тэгэхээр ажлаас халах тушаалд 32 дугаартай дүгнэлтийг баримтлах ёсгүй. Хөөн хэлэлцэх хугацаа дуусаагүй гэж үзэхээр бол дугаартай дүгнэлтээ баримтална. Энэ тушаал үндэслэлгүй гэдэг нь хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан. Төрийн албаны тухай хуульд төрийн албан хаагч, төрийн тусгай албан хаагч, төрийн захиргааны гэдгээрээ ялгагдаад салбар салбарынхаа хууль, дүрэм журмаар зохицуулагдаад явна. Пын тухай хуулийн 67 дугаар зүйлийн 67.3-т пын сахилгын дүрмийг Монгол У******* Е*******лөгч батална гэсэн Монгол у******* Е*******лөгч *******18 оны 01 дүгээр сарын -ны өдөр 12 дугаартай зарлигаараа баталжээ. Энэ сахилгын дүрмийн 5.1-д сахилгын зөрчлийг илрүүлснээс хойш нэг сар, сахилгын зөрчил гаргаснаас хойш 6 сар өнгөрсөн бол сахилгын шийтгэл оногдуулахгүй гэж заасан. Энэ нь зөвхөн пуудад хамааралтай. Энэ  хөөн хэлэлцэх хугацаа нь дууссан. Тэгэхээр эхний газартай холбоотой асуудал нэг жилийн хугацаа өнгөрсөн байна. Тэр иргэн Б*******тэй маргалдсан асуудал *******23 оны 05 сард болоод *******23 оны 11 дүгээр сарын 25-нд дууссан. Пын сахилгын дүрмийн дагуу энэ хүнд сахилгын шийтгэл оногдуулах ёсгүй байсан. Энэ сахилгын дүрэм хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа юм” гэв.

7.Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүхэд бичгээр гаргасан татгалзал, түүний үндэслэлээ тайлбарлахдаа:

1/Нийслэлийн пын газраас Пын ёc зүйн зөвлөлд Сонгинохайрхан дүүргийн пын газрын хяналтын п П.Э*******ын ёс зүйтэй холбоотой асуудлыг шалгуулахаар ирүүлсэн 1/56******* дугаартай албан бичгийн мөрөөр тус пын газрын Дотоод хяналт шалгалт, аюулгүй байдлын хэлтсээс холбогдох шалгалтыг явуулсан.

П.Э******* нь Сонгинохайрхан дүүргийн пын газарт хяналтын поор ажиллаж байхдаа *******22 оны дугаар сарын 28-ны өдөр өөрийн эзэмшлийн Хан-Уул дүүргийн 16 дугаар хороонд байрлах 1781************** дугаартай нэгж талбарт 9 давхар, 72 айлын үйлчилгээтэй орон сууцны барилгын өрлөг, шаврын ажлыг хийж гүйцэтгүүлэхээр өөрийн нэрээр "Т Э Э Э Т Э” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Н.Х*******тай 3 дугаартай "Ажил гүйцэтгэх гэрээ” байгуулсан болох нь Авлигатай тэмцэх газрын Мөрдөн шалгах хэлтсээс *******23 оны 09 дүгээр сарын 22-ны өдөр Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 22.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээсэн, хэрэг бүртгэлтийн 2******* дугаартай хэрэгт авагдсан баримтуудаар тогтоогдсон байна.

Дээрх асуудлыг Пын ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн хуралдаанаар хянан хэлэлцээд "...П.Э******* нь...өөрийн эзэмшлийн газарт үйлчилгээтэй орон сууцны барилга барих ашгийн төлөө үйл ажиллагаа явуулж, улмаар хуулийн этгээдтэй ажил гүйцэтгэх гэрээ байгуулан, ажил гүйцэтгүүлж, гүйцэтгэлийн үр дүнг тооцон, гэрээг цуцлуулах нэхэмжлэл гаргасан идэвхтэй үйлдэл нь хуулиар тогтоосон пын иргэний эрхэд тавих хязгаарлалт, түүнд нийцүүлэн гаргасан Пын ёс зүйн дүрмээр тогтоосон хэм хэмжээг зөрчсөн, албан үүргээ хэрэгжүүлэхэд сөргөөр нөлөөлөх, пын албан тушаалыг ашиглахыг санаархсан хэлцэл, үйл ажиллагаа, хуулиар тогтоосон үүрэгт нь үл хамаарах ажлыг хавсран гүйцэтгэн, хэрэгжүүлжээ.

П төрийн тусгай албан хаагч, нийтийн албан тушаалтан болохын хувьд хуулиар түүний иргэний эрхэд хязгаарлалт тавьж, багшлах болон эрдэм шинжилгээний ажил гүйцэтгэхээс бусад хуулиар тогтоосон эрх, үүрэгт нь үл хамаарах ажил хавсран гүйцэтгэхийг хориглосон, өөрөөр хэлбэл иргэнийхээ хувьд ч гэсэн ашгийн төлөө үйл ажиллагаа явуулах, ажил хавсран гүйцэтгэх, гэрээ байгуулах нь албан үүргээ хэрэгжүүлэхэд сөргөөр нөлөөлөх, пын албан тушаалыг ашиглахыг санаархсан аливаа хэлцэл, үйл ажиллагаанаас зайлсхийх үүргээ хэрэгжүүлээгүй, хуулиар хориглосон ажил, үйл ажиллагааг хавсран гүйцэтгэсэн үйлдэл тул п П.Э*******ыг хуулиар олгосон эрхээ хэрэгжүүлсэн гэж үзэх үндэслэлгүй....

Хяналтын п П.Э******* нь Монгол У******* Е*******лөгчийн *******18 оны 10 дугаар зарлигийн нэгдүгээр хавсралтаар батлагдсан "Пын ёс зүйн дүрэм"- ийн 2.4 дүгээр зүйлд заасан П хяналтын чиг үүргээс гадуур нийгмийн бусад үйл ажиллагаанд баримтлах ёс зүйн хэм хэмжээний 2.4.5 дахь хэсэгт заасан "албан үүргээ хэрэгжүүлэхэд харшлах, эсхүл сөргөөр нөлөөлөх, пын албан тушаалыг ашиглахыг санаархсан аливаа хэлцэл, үйл ажиллагаанаас зайлсхийнэ", 2.4.6 дахь хэсэгт заасан "пын албан тушаалд харшлах үндэслэл бүхий хөрөнгө оруулалт, бизнесийн бусад ашиг сонирхлоос татгалзана", 2.4.10 дахь хэсэгт заасан "п багшлах болон эрдэм шинжилгээний ажил гүйцэтгэхээс бусад хуулиар тогтоосон үүрэгт нь үл хамаарах ажил, албан тушаал хавсарч болохгүй” гэсэн хэм хэмжээг тус тус зөрчсөн гэж дүгнэсэн.

Пын тухай хуулийн 62 дугаар зүйлийн 62.1 дэх хэсэгт "П багшлах болон эрдэм шинжилгээний ажил гүйцэтгэхээс бусад хуулиар тогтоосон эрх, үүрэгт нь үл хамаарах ажил, албан тушаал хавсран гүйцэтгэхийг хориглоно" гэж,

Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.3 дахь хэсэгт “Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн, бүх шатны шүүхийн шүүгч, п, мөрдөх албаны албан тушаалтан салбарын хуульд тусгайлан зааснаас бусад ажил, албан тушаал эрхлэхийг хориглоно.", 19 дүгээр зүйлийн 19.1 дэх хэсэгт "Албан тушаалтан нийтийн албанд орох үед хуулиар зөвшөөрөөгүй өөр ажил, үүрэг, гэрээ гүйцэтгэж, эрх эдэлж байгаа бол энэ тухай дээд шатны албан тушаалтанд бичгээр танилцуулах” үүргийг тус тус хуульчилсан.

Гэтэл П.Э******* нь пын албан тушаалд ажиллаж байхдаа ашгийн төлөө үйл ажиллагаа явуулахаар өөрийн нэрээр “Т Э Э Э Т Э” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Н.Х*******тай "Ажил гүйцэтгэх гэрээ” байгуулж, ажил гүйцэтгүүлсэн нь багшлах болон, эрдэм шинжилгээний ажил гүйцэтгэх хуулиар тогтоосон үүрэгт нь үл хамаарах ажлыг хавсран гүйцэтгэсэн нь хэрэг бүртгэлтийн 2******* дугаартай хэрэг болон шалгалтын материалд авагдсан баримтуудаар тогтоогдсон, эдгээр баримт сэлтийг үндэслэн Пын ёс зүйн зөвлөл *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдөр 32 дугаартай дүгнэлтийг гаргасан тул уг дүгнэлт нь хууль ёсны, үндэслэл бүхий шийдвэр болно.

2/Баянгол дүүргийн пын газраас У******* е******* пын газрын Дотоод хяналт шалгалт, аюулгүй байдлын хэлтэст ирүүлсэн Сонгинохайрхан дүүргийн пын газрын хяналтын п П.Э******* *******23 оны 05 дугаар арын 23-аас 24-нд шилжих шөнө Баянгол дүүргийн 27 дугаар хороо, 152 дугаар байрны гадна иргэн Г.Б*******ийн эрх чөлөөнд халдсан зөрчлийн талаарх мэдээллийн мөрөөр холбогдох шалгалтыг явуулахад П.Э*******ын дээрх үйлдэлд мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах эрх бүхий байгууллагаас мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж, поос хэрэг бүртгэлтийн хэргийг хааж шийдвэрлэн, Зөрчлийн тухай хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан зөрчлийн шинжтэй гэж дүгнэн зөрчил шалган шийдвэрлэх эрх бүхий байгууллага буюу Баянгол дүүрэг дэх Цагдаагийн газрын хоёрдугаар хэлтэст шилжүүлснийг Зөрчлийн хэрэг бүртгэх тасгаас бүртгэлийн 3-7093 дугаартай бүртгэн шалгаж эрх бүхий албан тушаалтан *******23 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдөр 0570410 дугаартай шийтгэлийн хуудсаар п П.Э*******ад Зөрчлийн тухай хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 1. "Хүний биед хохирол учруулахгүйгээр халдаж зодсон бол хүнийг нэг зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно” гэж заасны дагуу 100.******* төгрөгөөр торгох шийтгэл оногдуулж шийдвэрлэсэн байна.

П.Э*******аас дээрх шийтгэлийг эс зөвшөөрч Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд гаргасан гомдлыг тус шүүх *******23 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдөр хянан хэлэлцээд "...П.Э******* нь... Зөрчлийн тухай хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан зөрчил үйлдсэн гэж үзэхэд эргэлзээтэй нөхцөл байдал тогтоогдож байна...” гэж дүгнэн *******23/Ш3/ дугаартай шийтгэврээр шийтгэлийг хүчингүй болгож шийдвэрлэсэн.

Баянгол дүүргийн пын газраас анхан шатны шүүхийн шийтгэврийг эс зөвшөөрч Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд эсэргүүцэл бичсэнийг шүүх *******23 оны 11 дүгээр сарын 21-ний өдөр хянан хэлэлцээд *******23/ДШМ3/2******* дугаартай магадлалаар Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн *******23 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдрийн *******23/Ш3/ дугаартай шийтгэврийг хэвээр үлдээж шийдвэрлэсэн.

Шүүх П.Э*******ын холбогдсон зөрчлийг "эргэлзээтэй” гэж дүгнэж эрх бүхий албан тушаалтны шийтгэлийг хүчингүй болгосон боловч *******23 оны 05 дугаар сарын 23-аас24-нд шилжих шөнө согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ хувийн таарамжгүй харилцааны улмаас иргэн Г.Б*******ийн биед халдан өшиглөж, Баянгол дүүрэг дэх Цагдаагийн газрын Эрүүлжүүлэх байранд хүргэгдсэн, П.Э******* нь 1.79%-ийн согтолттой байсан боловч тухайн үед түүний артерийн даралт 150/100, 1*******/110, пульс 119 байсан эрүүл мэндийн байдлаар “эрүүлжүүлэх боломжгүй” гэсэн үндэслэлээр эрүүлжүүлэх байранд хүлээн аваагүй болох нь хэрэг бүртгэлтийн 2******* дугаартай хэрэг, зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаа явуулсан 3-6709 дугаартай материалд авагдсан гэрчүүдийн мэдүүлэг, хяналтын камерын бичлэг, П.Э*******ын согтолтын зэргийг согтуурал шалгагч багажаар шалгасан тухай тэмдэглэл зэрэг баримтууд болон албаны шалгалтаар тогтоогдсон.

Дээрх П.Э*******ын холбогдсон зөрчлийг шалгасан шалгалтын дүнг Пын ёс зүйн зөвлөл *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн хуралдаанаар хянан хэлэлцээд "...хяналтын п П.Э*******ын согтууруулах ундааны зүйл хэтрүүлэн хэрэглэж иргэн Г.Б*******тэй зүй бусаар харьцсан, доромжилсон, эрүүлжүүлэх байранд албадан хүргэгдсэн үйлдэл нь өөрийн ажил, албан тушаалдаа хүндэтгэлтэй хандах зарчмыг баримтлаагүй, иргэд, олон нийтийн зүгээс пт итгэх итгэл, үнэлэмжийг бууруулсан ёс зүйгүй үйлдэл гэж дүгнэн “Пын ёс зүйн дүрэм”-ийн 2.4 дүгээр зүйлд заасан П хяналтын чиг үүргээс гадуур нийгмийн бусад үйл ажиллагаанд баримтлах ёс зүйн хэм хэмжээний 2.4.18 дахь хэсэгт заасан “п нь өөрийн бүхий л үйл ажиллагаа, хувцаслалт, биеэ авч явах байдлаараа пын байгууллагын нэр хүндийг хамгаалж, олон нийтийн итгэл, хүндэтгэлийг хүлээж байна”, 2.4.22 дахь хэсэгт заасан “п согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэж албадан эрүүлжүүлэгдэх, ...бусадтай зүй бусаар харьцах, санаатайгаар зөрчил гаргаж шийтгэл хүлээх, бусадтай зүй бусаар харьцах, бусдыг доромжлохыг цээрлэнэ” гэсэн хэм хэмжээг зөрчсөн” гэж дүгнэсэн.

П нь төрийн тусгай албан хаагч болохын хувьд хяналтын чиг үүргээ хэрэгжүүлэхдээ болон нийгэм, хамт олон, гэр бүлийн харилцааны хүрээнд баримталбал зохих хэм хэмжээг Пын ёс зүйн дүрмээр зохицуулсан, түүнчлэн пын байгууллагын нэр хүндийг хамгаалж, өөрийн бүхий л үйл ажиллагаа, биеэр авч явах байдлаараа ёс зүйн хэм хэмжээг чанд сахиж, пт итгэх олон нийтийн итгэлийг хүлээх үүрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл ямар ч үед пын байгууллагын нэр хүндийг цэвэр ариун байлгаж, пын албан тушаалд хүндэтгэлтэй хандах учиртай.

Дотоод хяналт шалгалт, аюулгүй байдлын хэлтсээс холбогдох хяналт шалгалтыг явуулахдаа Монгол У******* Е*******лөгчийн *******18 оны 10 дугаар зарлигийн хоёрдугаар хавсралтаар батлагдсан "Пын ёс зүйн зөвлөлийн ажиллах журам"-д заасны дагуу шаардлагатай бүхий л ажиллагааг хийж, П.Э*******ыг тайлбар гаргах, баримт сэлт материалыг танилцуулах, баримт гаргаж өгөх хариу тайлбар өгөх боломжоор хангах, хуралдаанд оролцох зэрэг эрхийг бүрэн хангасан.

Пын ёс зүйн зөвлөл нь шалгалтын материалд авагдсан баримт хүсэлтийг үндэслэн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдөр дугаартай дүгнэлтийг гаргасан тул уг дүгнэлт нь хууль ёсны, үндэслэл бүхий шийдвэр болно.

 3/Пын ёс зүйн зөвлөлийн дээрх шийдвэрүүдийг эс зөвшөөрч П.Э*******аас гаргасан гомдлыг Монгол У******* е******* п хүлээн авч танилцаад “Пын ёс зүйн зөвлөлийн ажиллах журам”-ын 6.15 дахь хэсэгт заасны дагуу Пын ёс зүйн Зөвлөлийн даргад хуралдааныг дахин хуралдуулах үндэслэл бий эсэхийг хянан шийдвэрлэхийг даалгажээ.

Монгол У******* Е*******лөгчийн *******18 оны 1 дүгээр сарын 31-ний өдрийн 10 дугаар зарлигийн хоёрдугаар хавсралтаар баталсан “Пын ёс зүйн зөвлөлийн ажиллах журам”-ын 6.15 дахь хэсэгт "...зөвлөл нь хууль, эсхүл энэ журмыг зөрчиж дүгнэлт гаргасан бол Зөвлөлийн дарга хуралдааныг дахин нэг хуралдуулах шийдвэр гаргаж болно...” гэж заасан бөгөөд Зөвлөлийн дарга хуралдааныг дахин хуралдуулах шийдвэр гаргаагүй тохиолдолд дүгнэлт эцсийн байхаар зохицуулжээ.

Зөвлөл нь пын ёс зүйн дүрмийг зөрчсөн эсэх асуудлаар явуулсан шалгалтын дүнг хэлэлцэн, хараат бусаар, бие даан, хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхын саналаар шийдвэрлэж дүгнэлт гаргах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлсэн тул “Зөвлөлийн хуралдааныг дахин хуралдуулах үндэслэл тогтоогдохгүй байна” гэсэн хариуг Пын ёс зүйн зөвлөлийн дарга Д.Энхтөр *******24 оны 1 дүгээр сарын 08-ны өдөр 14/77 дугаартай хариу мэдэгдэх хуудсаар гомдол гаргагчид мэдэгджээ.

4/Төрийн албаны тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.1 дэх хэсгийн 13.1.1-д зааснаар “п” нь төрийн тусгай албан тушаалд хамаарах бөгөөд мөн хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.2 дахь хэсэгт төрийн захиргааны болон төрийн тусгай албыг төрийн жинхэнэ алба гэж заасан.

Төрийн албаны тухай хуулийн дээрх зохицуулалтаар п нь төрийн жинхэнэ албан хаагч хаагч тул Төрийн албаны тухай хууль болон Пын тухай хуулийг холбогдох заалтуудыг баримтлан П.Э*******ад сахилгын шийтгэл оногдуулсан.

Төрийн албаны тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.5 дахь хэсэгт "Сахилгын зөрчлийг илрүүлснээс хойш 6 сар, зөрчил гаргаснаас хойш 12 сараас илүү хугацаа өнгөрсөн бол сахилгын шийтгэл ногдуулж болохгүй" гэж заасан.

Хяналтын поор ажиллаж байсан П.Э******* нь өөрийн эзэмшлийн газарт үйлчилгээтэй орон сууцны зориулалттай барилга барих ашгийн төлөө үйл ажиллагаа явуулж, улмаар хуулийн этгээдтэй *******22 оны дугаар сарын 28-ны өдөр “Ажил гүйцэтгэх гэрээ” байгуулан, ажил гүйцэтгүүлж, гүйцэтгэлийн үр дүнг тооцон, *******23 оны 08 дугаар сарын 21-ний өдөр гэрээг цуцлуулах нэхэмжлэл гаргаж пын ёс зүйн дүрэм зөрчсөн идэвхтэй үйлдэл үргэлжилсэн байх бөгөөд У******* е******* пын газрын Дотоод хяналт шалгалт аюулгүй байдлын хэлтсээс албаны шалгалт явуулж Пын ёс зүйн дүрмийн хэм хэмжээ зөрчсөн зөрчлийг илрүүлж, дүгнэлт гаргуулахаар *******23 оны 11 дүгээр сарын 22-ны өдөр Пын ёс зүйн зөвлөлд шилжүүлсэн.

Мөн П.Э******* нь *******23 оны 05 дугаар сарын 23-наас 24-нд шилжих шөнө согтууруулах ундааны зүйл хэтрүүлэн хэрэглэсэн үедээ өөрийн ажил, албан тушаалдаа хүндэтгэлтэй хандах зарчмыг баримтлаагүй, иргэд, олон нийтийн зүгээс пт итгэх итгэл, үнэлэмжийг бууруулсан буюу иргэн Г.Б*******тэй зүй бусаар харьцан доромжилж, эрүүлжүүлэх байранд албадан хүргэгдсэн үйлдэлд У******* е******* пын газрын Дотоод хяналт шалгалт аюулгүй байдлын хэлтсээс албаны шалгалт явуулж Пын ёс зүйн дүрмийн хэм хэмжээ зөрчсөн зөрчлийг илрүүлж, дүгнэлт гаргуулахаар *******23 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдөр Пын ёс зүйн зөвлөлд шилжүүлсэн байх ба зөрчлийг илрүүлснээс хойш 6 сарын хугацаа өнгөрөөгүй буюу *******24 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдөр сахилгын арга хэмжээ авч, хариуцлага тооцсон.

П.Э******* нь Сонгинохайрхан дүүргийн пын газарт хяналтын поор ажиллаж байхдаа Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4 дүгээр зүйлийн 2.4.5, 2.4.10, 2.4.18, 2.4.22 дахь хэсэгт заасан хэм хэмжээг тус тус зөрчсөн үйлдэлд нь Пын тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1 дэх хэсгийн 48.1.5 дахь заалт, 66 дугаар зүйлийн 66.3 дахь хэсэг, 67 дугаар зүйлийн 67.1 дэх хэсгийн 67.1.5 дахь заалт, Төрийн албаны тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1 дэх хэсгийн 48.1.4 дэх заалт, Монгол У******* Е*******лөгчийн *******18 оны 12 дугаар зарлигийн хавсралтаар батлагдсан "Пын сахилгын дүрэм"-ийн 1.3 дугаар зүйлийн 1.3.2 дахь заалт, 4.10 дугаар зүйл, Пын ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн 32, дугаар дүгнэлтийг тус тус үндэслэн "төрийн албанаас халах" сахилгын шийтгэл оногдуулсан тушаал нь хууль зүйн үндэслэлтэй болох нь дээр дурдсан баримтуудаар нотлогдож байна.

Иймд Пын ёс зүйн зөвлөлөөс гаргасан 32, дугаартай дүгнэлтүүд нь хууль зүйн үндэслэлтэй гэж үзэж байх тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгуулахаар тайлбар гаргаж байна...” гэжээ.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “Хэргийн материалтай хүмүүс танилцсан байгаа.  Түрүүн шүүх хуралдааны явцад асуулт хариулт, нэмэлт тайлбар дээр нэлээд яригдсан учраас давтаж ярих шаардлагагүй байх гэж бодож байна. Хамгийн гол нь эдгээр хүмүүсийн ярьсан асуудал хурлын тэмдэглэл бүрэн тэмдэглэгдэж байгаа учраас дахиж нурших шаардлагагүй байх.

Нэхэмжлэгч, нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч нар шүүх хуралдаан дээр үг хэлэх эрхтэй боловч зохих хэмжээнд бас ёс зүйтэй байх хэрэгтэй. Хэлсэн үг, ярьсан тайлбарыг илт мушгин гуйвуулаад байна. Тэгээд Пын ёс зүйн зөвлөлийн ажлын алба, дотоод хяналт шалгалт, аюулгүй байдлын хэлтсээс явуулсан шалгалт хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу явагдсан. Ёс зүйн зөвлөлийн ажлын алба бол ажиллах журмын дагуу үйл ажиллагаагаа явуулж  дүгнэлтээ гаргасан.  Ёс зүйн зөвлөлийг 2 хуралдаан болсон. Нэхэмжлэгч хуралдаанд оролцсон байгаа. Нэг хурал хийгээд 2 шийдвэр гаргасан гэж яригдаад байна. Тэгэхлээр *******23 оны 12 дугаар сарын 12-ны өдөр Ёс зүйн зөвлөлийн 2 хуралдаан болсон. 2 хурлын тэмдэглэл, 2 шийдвэр гарсан байгаа. Тэгэхлээр хууль журмын дагуу явагдсан энэ хурлаас гарсан шийдвэр үндэслэлтэй гарсан талаар шүүх хуралдаанд тайлбарласан. Эдгээр шийдвэрийг үндэслээд У******* е******* пын *******24 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн Б/ дугаартай тушаал гарсан байгаа. Тэгэхлээр нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү” гэв.

 

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

Шүүх хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан хэргийн оролцогчдын тайлбар, гэрч нарын мэдүүлэг зэргийг үндэслэн дараах хууль зүйн үндэслэлээр нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангаж, үлдэх хэсгийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

1.У******* Е******* пын газрын Ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн 32 дугаар дүгнэлтийн тухайд:

1.1.У******* Е******* пын газрын Ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн 32 дугаар дүгнэлтээр нэхэмжлэгчийг Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4.5, 2.4.10-д заасныг зөрчсөн гэжээ.

Монгол У******* Е*******лөгчийн *******18 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдрийн 10 дугаар зарлигаар баталсан Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4-д “П хяналтын чиг үүргээс гадуур нийгмийн бусад үйл ажиллагаанд дараах ёс зүйн хэм хэмжээг баримтална” гээд 2.4.5-д “албан үүргээ хэрэгжүүлэхэд харшлах, эсхүл сөргөөр нөлөөлөх, пын албан тушаалыг ашиглахыг санаархсан аливаа хэлцэл, үйл ажиллагаанаас зайлсхийнэ”, 2.4.10-д “п багшлах болон эрдэм шинжилгээний ажил гүйцэтгэхээс бусад хуулиар тогтоосон үүрэгт нь үл хамаарах ажил, албан тушаал хавсарч болохгүй” гэжээ.

1.2.Нэхэмжлэгчийг өөрийн эзэмшлийн Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн 16 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах 1781************** нэгж талбарын дугаартай газар үйлчилгээтэй орон сууцны барилга барих үйл ажиллагаа явуулж, өөрийн нэрээр “Т Э Э Э Т Э” ХХК-тай ажил гүйцэтгэх гэрээ байгуулсан зөрчил гаргасан гэжээ.

1.3.Нэхэмжлэгчээс дээрх гэрээг байгуулсантай маргаагүй бөгөөд харин “үндсэн хуульд заасан шударгаар олж авсан эд хөрөнгийг эрх бүхий байгууллагад удаа дараа тайлгасан, шалгуулсан, гэрээг байгуулсан нь хууль зөрчөөгүй, хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан” гэж, хариуцагчаас “Пын тухай хуулийн 62 дугаар зүйлийн 62.1, Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4.5, 2.4.10-д заасан хориглосон үйл ажиллагааг тус тус явуулсан” гэж тус тус маргажээ.

1.4.Нэхэмжлэгч нь *******22 оны дугаар сарын 28-ны өдөр “Т Э Э Э Т Э” ХХК-тай 03 дугаар ажил гүйцэтгэх гэрээг байгуулж гэрээнд захиалагч талыг төлөөлж нэхэмжлэгч, туслан гүйцэтгэгчийг төлөөлж Н.Х******* нар гарын үсэг зуржээ.

Пын тухай хуулийн 62 дугаар зүйлийн 62.1-д “П багшлах болон эрдэм шинжилгээний ажил гүйцэтгэхээс бусад хуулиар тогтоосон эрх, үүрэгт нь үл хамаарах ажил, албан тушаал хавсран гүйцэтгэхийг хориглоно” гэж заасан бөгөөд нэхэмжлэгчийг тухайн гэрээг байгуулсантай нь холбогдуулж дээрх хуулийг, мөн Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4.5, 2.4.10-д заасан тус тус зөрчсөн гэж дүгнэсэн нь хуульд нийцжээ.

1.5.Учир нь нэхэмжлэгч нь Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн Пын газрын хяналт шинжилгээ үнэлгээ хариуцсан болон хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах ажиллагаанд хяналт тавих хяналтын поор ажиллаж байсны хувьд пын иргэний эрхэд тавих хязгаарлалтыг зайлшгүй мөрдөх учиртай.

1.6.Хэдийгээр нэхэмжлэгчээс иргэний хувьд гэр бүлийн хэрэгцээнд хувийн өмчөө эзэмшиж, ашигласан гэж тайлбарлаж буй хэдий ч тухайн гэрээг амины болон зуслангийн орон сууцтай адилтгах боломжгүй.

1.7.Мөн нэхэмжлэгчээс маргаан бүхий гэрээг *******22 оны дугаар сарын 28-ны өдөр байгуулсан хэдий ч *******23 оны 08 дугаар сарын 21-ны өдөр гэрээг цуцалж, гэрээний үүрэгт 182,5*******,******* төгрөг гаргуулах нэхэмжлэлийг Нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд гаргасан байх тул зөрчил мөн хугацаа хүртэл үргэлжилсэн гэж үзэх бөгөөд Пын сахилгын дүрмийн 5.1-д “Сахилгын зөрчлийг илрүүлснээс хойш 1 сар, сахилгын зөрчил гаргаснаас хойш 6 сар өнгөрсөн бол сахилгын шийтгэл оногдуулахгүй” гэж заасан хөөн хэлэлцэх хугацааг хэтрүүлсэн гэж үзэхгүй.

Иймд У******* Е******* пын газрын Ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн 32 дугаар дүгнэлтийг хүчингүй болгуулахыг хүссэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

2.У******* Е******* пын газрын Ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн дугаар дүгнэлтийн тухайд:

2.1.У******* Е******* пын газрын Ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн дугаар дүгнэлтээр нэхэмжлэгчийг Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4.18, 2.4.22-д заасныг зөрчсөн гэжээ.

Монгол У******* Е*******лөгчийн *******18 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдрийн 10 дугаар зарлигаар баталсан Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4-д “П хяналтын чиг үүргээс гадуур нийгмийн бусад үйл ажиллагаанд дараах ёс зүйн хэм хэмжээг баримтална” гээд 2.4.18-д “п нь өөрийн бүхий л үйл ажиллагаа, хувцаслалт, биеэ авч явах байдлаараа пын байгууллагын нэр хүндийг хамгаалж, олон нийтийн итгэл, хүндэтгэлийг хүлээж байна”, 2.4.22-д “п согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэж албадан эрүүлжүүлэгдэх, санаатайгаар зөрчил гаргаж шийтгэл хүлээх, бусадтай зүй бусаар харьцах, бусдыг доромжлохыг цээрлэнэ. Энэ төрлийн зөрчлийг удаа дараа гаргасан бол сахилгын шийтгэл хүлээлгэх үндэслэл болно” гэжээ.

2.2. Нэхэмжлэгчийг *******23 оны 05 дугаар сарын 23-24нд шилжих шөнө согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ хувийн таарамжгүй харилцааны улмаас иргэн Г.Б*******ийн биед халдан өшиглөж, Баянгол дүүрэг дэх Цагдаагийн газрын Эрүүлжүүлэх байранд хүргэгдсэн, 1,79 хувийн согтолттой байсан зөрчил гаргасан гэжээ.

2.3.Улмаар нэхэмжлэгчид *******23 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдрийн 0570410 дугаар шийтгэлийн хуудсаар Зөрчлийн тухай хуулийн 5.3 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар 1*******00 төгрөгөөр торгох шийтгэл ногдуулжээ.

2.4.Нэхэмжлэгчээс дээрх шийтгэлийн хуудсыг эс зөвшөөрч гомдол гаргасныг Нийслэлийн Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн *******23 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдрийн дугаар шийтгэврээр хүчингүй болгожээ.

2.5.Уг шийтгэврийг эс зөвшөөрч пын эсэргүүцэл бичсэнийг Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******23 оны 11 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 2******* дугаар магадлалаар шийтгэврийг хэвээр үлдээжээ.

2.6.Дээрхээс дүгнэвэл маргаан бүхий захиргааны акт гаргахаас өмнө хүчин төгөлдөр шүүхийн шийтгэвэр, магадлалаар маргаан бүхий үйл баримтыг дүгнэж, шийтгэлийн хуудсыг хүчингүй болгосон байхад ёс зүйн зөрчил гэж үзсэн нь үндэслэлгүй.

2.7.Өөрөөр хэлбэл дээрх үйл явдлыг гэмт хэргийн зөрчил, ёс зүйн зөрчил гэж тусад нь авч үзэх боломжгүй бөгөөд нэхэмжлэгчийн тухайд согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн гэдэгтэй маргаагүй, харин зориулалтын буюу зөвшөөрөгдсөн газар хэрэглэсэн байх бөгөөд Монгол У******* Е*******лөгчийн *******18 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдрийн 10 дугаар зарлигаар баталсан Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4.22-д заасан албадан эрүүлжүүлэгдсэн, зөрчлийг удаа дараа гаргасан гэх үндэслэлд хамаарахгүй байна.

Иймд У******* Е******* пын газрын Ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн дугаар дүгнэлтийг хүчингүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж шүүх үзлээ.

3.У******* Е******* пын *******24 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн Б/ дугаар тушаалын тухайд:

3.1.У******* Е******* пын *******24 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн Б/ дугаар тушаалаар нэхэмжлэгчийг Пын тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1.5, 66 дугаар зүйлийн 66.3, 67 дугаар зүйлийн 67.1, Төрийн албаны тухай хуулийн 48.1.4, Монгол У******* Е*******лөгчийн *******18 оны 08 дугаар зарлигаар баталсан Пын зэрэг дэв тогтоох, олгох журмын 2.11, *******18 оны 12 дугаар зарлигаар баталсан Пын сахилгын дүрмийн 1.3 дүгээр зүйлийн 1.3.2, 4.10 дүгээр зүйл, Пын ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн 32. дугаар дүгнэлтийг тус тус үндэслэн төрийн албанаас халах сахилгын шийтгэл ногдуулжээ.

Пын тухай хуулийн 67.1-д  “П хууль, байгууллагын дотоод журам, пын мэргэжил, ёс зүйн дүрэм зөрчсөн, эсхүл хуульд заасан албан үүргээ биелүүлээгүй бол тухайн зөрчлийн шинж байдлыг харгалзан дараахь сахилгын шийтгэл оногдуулна” гээд 67.1.5-д “ажлаас халах”, Төрийн албаны тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1-д “хуульд өөрөөр заагаагүй бол энэ хуулийн 37, 39 дүгээр зүйлд заасныг зөрчсөн, албан үүргээ биелүүлээгүй болон энэ хуульд заасан бусад тохиолдолд тухайн зөрчлийн шинж байдал, түүнийг анх буюу давтан үйлдсэнийг нь харгалзан төрийн үйлчилгээний албан хаагчаас бусад албан хаагчид дараах сахилгын шийтгэлийн аль тохирохыг ногдуулна” гээд 48.1.4-д “төрийн албанаас халах”, Монгол У******* Е*******лөгчийн *******18 оны 12 дугаар зарлигаар баталсан Пын сахилгын дүрмийн 4.10-д “Пт сахилгын шийтгэл оногдуулах тушаалд Пын тухай хууль, Пын сахилгын дүрмийн холбогдох зүйл, заалтыг удирдлага болгоно. Пын гаргасан зөрчил нь хөдөлмөрийн харилцаатай холбоотой, эсхүл байгууллагын дотоод журмыг зөрчсөн бол Хөдөлмөрийн тухай хуулийн холбогдох зүйл, заалтыг, мэргэжлийн дүрэм болон ёс зүйн хэм хэмжээг зөрчсөн бол Пын ёс зүйн дүрэм, Мэргэжлийн дүрмийн холбогдох зүйл, заалтыг тус тус баримталж, сахилгын шийтгэл оногдуулна” гэжээ.

3.2.Нэхэмжлэгчийг У******* Е******* пын газрын Ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн 32 дугаар дүгнэлтээр Пын ёс зүйн дүрмийн 2.4.5, 2.4.10-д заасныг тус тус зөрчсөн гэж дүгнэж, уг дүгнэлтийг үндэслэн У******* Е******* пын *******24 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн Б/ дугаар тушаалаар ажлаас халах сахилгын шийтгэл ногдуулсан нь хуульд нийцжээ.

3.3.Өөрөөр хэлбэл зөрчил гаргасан нь дээрх дүгнэлтээр тогтоогдож байх бөгөөд тухайн зөрчилд ямар шийтгэл ногдуулах нь хариуцагчийн бүрэн эрхэд хамаарна.

3.4.Тодруулбал: Пын тухай хуулийн 67.1.1-67.1.5-д заасан сахилгын шийтгэлийг шатлан ногдуулах талаар хуульд тухайлан зохицуулаагүй бөгөөд хариуцагчаас мөн хуулийн 67.1.5-д “ажлаас халах” сахилгын шийтгэл ногдуулсныг буруутгах хууль зүйн үндэслэлгүй.

3.5.Хэдийгээр тус шүүх Пын ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн дугаар дүгнэлтийг хүчингүй болгож шийдвэрлэсэн хэдий ч энэ нь У******* Е******* пын *******24 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн Б/ дугаар тушаалыг хүчингүй болгох үндэслэл болохгүй.

Иймд У******* Е******* пын *******24 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн Б/ дугаар тушаалыг хүчингүй болгуулахыг хүссэн нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж шүүх үзлээ.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.2, 106.3.13-д заасныг үндэслэн

 

ТОГТООХ нь:

 

1.Пын тухай хуулийн 62 дугаар зүйлийн 62.1, 67 дугаар зүйлийн 67.1.5, Төрийн албаны тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1.4-д заасныг тус тус баримтлан П.Э*******ын нэхэмжлэлтэй У******* Е******* пт холбогдох хэргийн нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсэг болох У******* Е******* пын газрын Ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн дугаар дүгнэлтийг хүчингүй болгохыг хүссэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж, үлдэх хэсэг болох Пын ёс зүйн зөвлөлийн *******23 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн 32 дугаар дүгнэлт, У******* Е******* пын *******24 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн Б/ дугаар тушаалыг тус тус хүчингүй болгуулахыг хүссэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосугай.

2.У******* тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2, Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 51 дүгээр зүйлийн 51.1, 47 дугаар зүйлийн 47.1-д тус тус зааснаар нэхэмжлэгчийн у******* тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70*******0  төгрөгийг у******* орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

 3.Захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 114 дүгээр зүйлийн 114.1-д заасны дагуу хэргийн оролцогчид, тэдгээрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нь шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах журмаар гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

 

ШҮҮГЧ                                                Б.МӨНХ-ЭРДЭНЭ